Giáo trình kinh tế xây dựng - Chương 1

Ch-ơng 1: Những vấn đề mở đầu


Giáo trình kinh tế Xây dựng
Trang 1
Chng 1 : NHNG VN M U

1. NGNH XY DNG TRONG NN KINH T QUC DN.
1.1. Vai trũ, nhim v ca ngnh Xõy dng.
Vai trũ v nhim v ca ngnh xõy dng cú th thy rừ nhng im sau :
- Ngnh xõy dng l mt trong nhng ngnh kinh t ln ca nn kinh t quc dõn,
úng vai trũ ch cht khõu cui cựng ca quỏ trỡnh sỏng to nờn c s vt cht -
k thut v ti sn c nh cho mi lnh vc hot ng ca t nc v xó hi di
mi hỡnh thc.
- Cỏc cụng trỡnh c xõy dng luụn luụn cú tớnh cht kinh t, k thut, vn hoỏ,
ngh thut, v xó hi tng hp, l kt tinh ca cỏc thnh qu khoa hc, k thut v
ngh thut ca nhiu nghnh thi im ang xột.
- Ngnh xõy dng chi phớ mt ngun vn khỏ ln ca quc gia v xó hi. Nhng sai
lm trong xõy dng thng gõy nờn nhng thit hi khỏ ln v rt khú sa cha
trong nhiu nm.
- Ngnh xõy dng cng cú mt phn úng gúp ỏng k vo giỏ tr tng sn phm xó
hi v thu nhp quc dõn.
1.2. Khỏi nim ngnh xõy dng v nhng ngnh khỏc cú liờn quan.
1.2.1. Ngnh xõy dng.
Ngnh xõy dng theo ngha rng bao gm ch u t cú cụng trỡnh cn xõy dng kốm
theo cỏc b phn cú liờn quan, cỏc doanh nghip xõy dng chuyờn nhn thu xõy lp cụng
trỡnh, cỏc t chc t vn u t v xõy dng, cỏc t chc cung ng vt t thit b cho xõy
dng, cỏc t chc ti chớnh v ngõn hng phc v xõy dng, cỏc t chc nghiờn cu o to
phc v xõy dng, cỏc c quan nh nc trc tip liờn quan n xõy dng v cỏc t chc
dch v khỏc phc v xõy dng.
1.2.2. Ngnh cụng nghip xõy dng.

Ngnh cụng nghip xõy dng bao gm cỏc doanh nghip xõy dng chuyờn mụn nhn
thu thi cụng xõy lp kốm theo cỏc t chc sn xut ph nu cú v t chc qun lý, dch v
thuc ngnh cụng nghip xõy dng.
1.2.3. Ngnh cụng nghip vt liu xõy dng.
Ngnh cụng nghip xõy dng l ngnh riờng cú nhim v chuyờn sn xut cỏc loi vt
liu, bỏn thnh phm v cỏc cu kin ỳc sn phc v cho ngnh cụng nghip xõy dng.
1.2.4. T hp liờn ngnh thc hin v phc v xõy dng.
T hp ny bao gm ngnh xõy dng theo ngha rng k trờn, v cũn thờm cỏc ngnh
cụng nghip vt liu xõy dng, cụng nghip mỏy xõy dng, cỏc doanh nghip vn ti phc v
xõy dng.


Ch-ơng 1: Những vấn đề mở đầu


Giáo trình kinh tế Xây dựng
Trang 2
2. NHNG C IM KINH T - K THUT V S PHT TRIN CA NGNH
XY DNG
2.1. Khỏi nim v c im ca sn phm xõy dng.
2.1.1. Khỏi nim v sn phm xõy dng.
Sn phm xõy dng vi t cỏch l cỏc cụng trỡnh xõy dng ó hon thnh v theo
ngha rng l tng hp v kt tinh sn phm ca nhiu ngnh sn xut (nh cỏc ngnh ch to
mỏy, ngnh cụng nghip vt liu xõy dng, ngnh nng lng, hoỏ cht, luyn kim) v
ngnh xõy dng úng vai trũ t chc cu to cụng trỡnh khõu cui cựng a chỳng vo
hot ng.
Sn phm trc tip ca ngnh cụng nghip xõy dng ch bao gm phn kin to cỏc
kt cu bao che v nõng v phn lp t cỏc thit b, mỏy múc cn thit vo cụng trỡnh xõy
dng a chỳng vo hot ng.
2.1.2. c im ca sn phm xõy dng.

Sn phm xõy dng núi chung v sỏn phm xõy dng giao thụng núi riờng u cú
nhng c im ging nhau, th hin nhng im sau:
- Sn phm xõy dng l nhng cụng trỡnh xõy dng cú tớnh n chic c xõy
dng v s dng ti ch, ng c nh ti a im xõy dng v phõn b tn mn
nghiu ni trờn lómh th. c im ny lm cho sn xut xõy dng cú tớnh lu
ng cao v thiu n nh.
- Sn phm xõy dng ph thuc cht ch vo iu kin a phng, cú tớnh a dng
v cỏ bit cao v cụng dng, v cỏch cu to v v phng phỏp ch to.
- Sn phm xõy dng cú kớch thc ln, chi phớ ln, thi gian xõy dng v s dng
lõu di.
- Sn phm xõy dng thuc phn kt cu xõy dng ch yu úng vai trũ nõng v
bao che, khụng tỏc ng trc tip lờn i tng lao ng trong quỏ trỡnh sn xut.
- Sn phm xõy dng liờn quan n nhiu ngnh c v phng din cung cp
nguyờn vt liu v phng din s dng sn phm ca xõy dng lm ra.
- Sn phm xõy dng mang tớnh tng hp v k thut, kinh t, xó hi, vn hoỏ, ngh
thut v quc phũng.
2.2. Nhng c im ca sn xut xõy dng.
2.2.1. Nhng c im xut phỏt t tớnh cht ca sn phm xõy dng.
- Tỡnh hỡnh v iu kin sn xut trong xõy dng thiu tớnh n nh, luụn bin i
theo a im xõy dng v giai on xõy dng.
Vớ d : Khi xõy dng mt cụng trỡnh ng ta thy: cụng trỡnh cú tớnh cht tri di
theo tuyn, khi xõy dng dng xong ti v trớ ny thỡ nhõn cụng v cỏc thit b mỏy
múc, lỏn tri phi di chuyn n v trớ khỏc, cỏc phng ỏn xõy dng v mt k
thut v t chc sn xut cng luụn luụn phi thay i theo tng a im v giai
on xõy dng.
ị Gõy khú khn trong quỏ trỡnh sn xut.
ị Bin phỏp khc phc:
Ch-ơng 1: Những vấn đề mở đầu

Giáo trình kinh tế Xây dựng
Trang 3
ã Tng cng tớnh c ng, linh hot gn nh v mt trang b ti sn c nh
sn xut.
ã La chn hỡnh thc sn xut thớch hp.
ã Phn u gim chi phớ vn chuyn, la chn vựng hot ng thớch hp
ã Li dng ti a lc lng xõy dng ti ch v liờn kt ti ch tranh thu
xõy dng.
- Chu k sn xut di
ị Lm cho vn u t xõy dng cụng trỡnh v vn sn xut ca t chc xõy dng
b ng lõu di ti cụng trỡnh ang xõy dng, d gp ri ro v hao mũn vụ hỡnh.
ị Khc phc:
ã La chn phng ỏn cú thi gian xõy dng hp lý.
ã Tng cng h s s dng thi gian ca mỏy múc thit b.
ã Cú ch thanh toỏn v kim tra cht lng trung gian hp lý, d tr hp
lý.
- Sn xut xõy dng phi tin hnh theo n t hng cho tng trng hp c th
thụng qua hỡnh thc ký kt hp ng sau khi thng thu, vỡ sn phm xõy dng rt
a dng, cú tớnh cỏ bit cao v chi phớ ln.
- Quỏ trỡnh sn xut xõy dng rt phc tp, cỏc n v tham gia xõy dng ti cụng
trng vi din tớch cú hn thc hin phn vic ca mỡnh theo mt trỡnh t nht
nh theo khụng gian v thi gian.
ị ũi hi cỏc t chc xõy dng phi cú trỡnh t chc phi hp cao, coi trng
cụng tỏc chun b v thit k t chc thi cụng, phi hp cht ch gia cỏc t chc
thu chớnh v thu ph.
- Sn sut phi tin hnh ngoi tri nờn chu nh hng ln ca iu kin thi tit.
ị Khc phc:
ã Lp tin thi cụng hp lý
ã p dng cỏc kt cu lp ghộp
ã p dng cỏc phng thc c gi hoỏ hp lý

ã Trỏnh cỏc ri ro v thi tit khi tranh thu
- Sn xut xõy dng chu nh hng ca li nhun chờnh lch do iu kin ca a
im em li
2.2.2. Nhng c im xut phỏt t iu kin t nhiờn v kinh t ca Vit Nam
- V iu kin t nhiờn : sn xut xõy dng Vit Nam c tin hnh trong iu
kin khớ hu nhit i, iu kin thu vn phc tp, ngun vt liu xõy dng
phong phỳ.
- V trỡnh xõy dng : theo cỏc mt k thut, t chc sn xut, v qun lý kinh t
cũn thp kộm so vi nhiu nc.
Ch-ơng 1: Những vấn đề mở đầu


Giáo trình kinh tế Xây dựng
Trang 4
- ng li chung phỏt trin nn kinh t hang hoỏ nhiu thnh phn, vn dng c
ch th trng theo nh hng xó hi ch ngha cú s qun lý ca nh nc, ang
quyt nh phng hng v tc phỏt trin nghnh xõy dng Vit Nam.
2.3. Mt s c im lch s phỏt trin ca ngnh xõy dng.
2.3.1. Mt s c im lch s phỏt trin ca ngnh xõy dng qua cỏc ch xó
hi
Xõy dng va l hot ng sn xut, va l hot ng ngh thut, nờn quỏ trỡnh phỏt
trin ca nú va chu nh hng ca phng thc sn xut, va chu nh hng ca cỏc nhõn
t thuc kin trỳc thng tng ca mt hỡnh thỏi xó hi nht nh, th hin c th nhng
c im sau :
- Di ch chim hu nụ l, trong xõy dng ó phỏt trin hỡnh thc hip tỏc lao
ng gin n ụi khi c hip tỏc lao ng phc tp, v cú s xut hin ca th
cụng nghip xõy dng.
- Di ch phong kin, ngnh xõy dng b ngng tr, xut hin hỡnh thc phng
hi ngh nghip xõy dng. giai on ny, ti khu vc chõu , v phng din
kt cu, ó xut hin cỏc kt cu mng g Trung Quc v mt s nc khỏc

ỏnh du s ra i ca cỏc kt cu xõy dng cụng trỡnh.
- Bc sang ch t bn ch ngha, nghnh xõy dng ó cú nhng bc phỏt trin
nhy vt. giai on ny cỏc loi vt liu xõy dng cng cao v kt cu cụng
trỡnh gn nh bn vng ln lt ra i kt hp vi cỏc cụng ngh thi cụng tiờn tin
giỳp nõng cao hiu qu trong cỏc cụng tỏc xõy lp cụng trỡnh. Ngnh xõy dng
tỏch thnh mt ngnh sn xut c lp vi cỏc hỡnh thc xõy dng theo kiu giao
nhn thu gia ch u t v ch thu xõy dng.
2.3.2. Mt s c im lch s phỏt trin ca ngnh xõy dng Vit Nam
- T na sau th k th III trc Cụng Nguyờn, ngi nguyờn thy Vit Nam ó
bit xõy dng, in hỡnh tiờu biu l Thnh C Loa.
- T th k th X n th k th XIII bờn cnh cỏc kin trỳc cú tớnh cht tụn giỏo
cũn cú thờm cỏc thnh ly v cung in, in hỡnh nh : chựa Mt Ct, thnh
Thng Long, chựa Giỏm, thỏp Bo Thiờn cao 60m...
- Di thi k Phỏp thuc, ngnh xõy dng ó cú nhng yu t mi v kin trỳc v
kinh doanh xõy dng, tuy nhiờn nhp phỏt trin ca nú cng cha ỏng k.
- Trong thi k i mi hin nay, t nc ang trong giai on cụng nghip húa,
hin i húa, song song vi vic ỏp dng nhng tin b khoa hc k thut, i mi
t duy t chc, qun lý thỡ ngnh xõy dng cựng vi cỏc ngnh khỏc cú liờn quan
ó cú nhng bc phỏt trin vt bc cựng vi s ra i ca nhiu cụng trỡnh xõy
dng mang tm c quc t, c bit l cỏc cụng trỡnh cu. Cỏc cụng trỡnh cu ra
i khụng nhng m bo cỏc yờu cu v k thut m cũn mang tớnh ngh thut
cao, l biu trng cho mt quc gia, dõn tc in hỡnh nh cụng trỡnh : cu Cn
Th, cu M Thun, cu Thun Phc,...


Ch-¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò më ®Çu


Gi¸o tr×nh kinh tÕ X©y dùng
Trang 5

3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC
3.1. Đối tượng của môn học kinh tế và quản trị kinh doanh xây dựng.
Môn học kinh tế và quản trị kinh danh xây dựng có đối tượng nghiên cứu chủ yếu là các
quá trình kinh tế - xã hội trong sản xuất xây dựng có gắn liền đến một mức độ nhất định vớI
mặt vật chất - kỹ thuật của quá trình xây dựng.
Nhiệm vụ của môn học kinh tế và quản trị kinh doanh xây dựng là diễn tả, giải thích, đúc
kết kinh nghiệm thực tế và khái quát thành các vấn đề lý luận về các quá trình kinh tế - xã hội
trong xây dựng và từ đó đề xuất các phương hướng và biện pháp đẩy mạnh sự phát triển
nghành xây dựng, nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của nó nhằm thực hiện tốt nhất nhiệm
vụ kinh tế - chính trị - xã hội của đất nước trong từng giai đoạn.
3.2. Nội dung
Môn học kinh tế và quản trị kinh doanh xây dựng gồm những phần cơ bản sau:
Phần 1: “Những vấn đề mở đầu” gồm chương 1
Phần 2: “Những cơ sở lý luận về kinh tế đầu tư và thiết kế xây dựng” gồm chương 2 đến
chương 4
Phần 3: “Quản lý và tổ chức sản xuất-kinh doanh trong các doanh nghiệp xây dựng“ gồm
chương 5 đến chương 11
3.3. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu chính của môn học kinh tế Cầu đường gồm:
- Phương pháp duy vật biện chứng.
- Phương pháp kết hợp chặt chẽ các kiến thức của khoa học kinh tế với đường lối
phát triển của đất nước và đặc điểm của Việt Nam.
- Phương pháp kết hợp chặt chẽ giữa thực nghiệm kinh tế với trừu tượng hóa khoa
học.
- Phương pháp kết hợp nghiên cứu định tính với nghiên cứu định lượng.