Tội tàng trữ trái phép chất ma tuý theo pháp luật hình sự việt nam từ thực tiễn quận gò vấp, thành phố hồ chí minh ( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN THỊ THU HƢƠNG

TỘI TÀNG TRỮ TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY THEO
PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN
QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
---------------------------

TRẦN THỊ THU HƢƠNG

TỘI TÀNG TRỮ TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY THEO
PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN
QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: Luật hình sự và Tố tụng hình sự
Mã số: 60.38.01.04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS HỒ SỸ SƠN

HÀ NỘI - 2018


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn thạc sỹ
Luật học “Tội Tàng trữ trái phép chất ma tuý theo Pháp luật hình sự Việt
Nam từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh” là hoàn toàn trung
thực và không trùng lắp với các đề tài khác trong cùng lĩnh vực. Luận văn này
là công trình nghiên cứu của riêng tôi dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS Hồ Sỹ
Sơn.
Tác giả luận văn

Trần Thị Thu Hƣơng


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ TỘI TÀNG TRỮ TRÁI PHÉP CHẤT
MA TÚY ........................................................................................................... 6
1.1. Những vấn đề lý luận về tội tàng trữ trái phép chất ma tuý ................... 6
1.2. Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội tàng trữ trái phép chất
ma tuý ........................................................................................................... 30
1.3. Quy định về tội tràng trữ trái phép chất ma túy của một số nƣớc trong
khu vực ......................................................................................................... 43
Chƣơng 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ TỘI TÀNG TRỮ TRÁI PHÉP CHẤT

MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH.............................................................................................................. 46
2.1. Thực tiễn định tội danh tội tàng trữ trái phép chất ma túy trên địa bàn
Quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh ....................................................... 46
2.2. Thực tiễn quyết định hình phạt đối với tội tàng trữ trái phép chất ma túy
trên địa bàn Quận Gò vấp, thành phố Hồ Chí Minh .................................... 62
Chƣơng 3: CÁC YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÁC QUY
ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI TÀNG TRỮ TRÁI PHÉP
CHẤT MA TÚY ............................................................................................ 67
3.1. Các yêu cầu hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự về tội tàng
trữ trái phép chất ma túy .............................................................................. 67
3.2. Các giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự về tội tàng
trữ trái phép chất ma túy .............................................................................. 72
KẾT LUẬN .................................................................................................... 79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCA

:Bộ Công an

BLHS

:Bộ luật hình sự

BLTTHS

:Bộ luật tố tụng hình sự

BTP

:Bộ Tƣ pháp

CTTP

:Cấu Thành tội phạm

GDPL

:Giáo dục pháp luật

QĐHP

:Quyết định hình phạt

QPPL

:Quy phạm pháp luật

QPPLHS

:Quy phạm pháp luật hình sự

TAND

:Toà án nhân dân

TANDTC

:Toà án nhân dân tối cao

TNHS

:Trách nhiệm hình sự

VKSNDTC

:Viện kiểm sát nhân dân tối cao

XHCN

:Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 Diễn biến tình hình tội tàng trữ trái phép chất ma túy so với tình hình tội
phạm nói chung trên địa bàn Quận Gò Vấp (2013-2017) .........................................46
Bảng 2.2 Thống kê số bị cáo bị xét xử theo các khoản khác nhau theo Điều 194
BLHS trên địa bàn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh (2013 – 2017). .............63


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Qua 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nƣớc ta đã đạt đƣợc những
thành tựu to lớn về mọi mặt: kinh tế, chính trị và xã hội. Những kết quả đạt đƣợc từ
việc đổi mới hệ thống chính trị, cơ chế quản lý kinh tế, cải cách hành chính, cải
cách tƣ pháp, hoàn thiện hệ thống pháp luật và hội nhập quốc tế tạo ra tiền đề quan
trọng cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nhà nƣớc

pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tuy nhiên,
cùng với những thành tựu đã đạt đƣợc, công cuộc đổi mới đất nƣớc đang phải đối
mặt với nhiều nguy cơ về sự mất ổn định xã hội do tình hình tội phạm trong những
năm gần đây có xu hƣớng tăng cao, trong đó có tội tàng trữ trái phép chất ma túy.
Tệ nạn ma túy nói chung và các tội phạm về ma túy nói riêng là hiểm họa lớn
cho toàn xã hội, gây tác hại cho sức khỏe, làm suy thoái nòi giống, phẩm giá con
ngƣời, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây ảnh hƣởng nghiêm trọng đến trật tự, an
ninh xã hội, quốc gia và quốc tế. Tàng trữ trái phép chất ma túy là một trong những
hành vi nằm trong những chuỗi hoạt động phạm tội về ma túy phổ biến nhất, đƣợc
tất cả các quốc gia và cộng đồng quốc tế quan tâm đấu tranh phòng chống và kiểm
soát.
Để đấu tranh phòng, chống có hiệu quả tình hình tàng trữ, vận chuyển, mua
bán cũng nhƣ chiếm đoạt chất ma túy, Đảng và Nhà nƣớc ta rất quan tâm và chỉ đạo
sát sao bằng việc ban hành các văn bản pháp luật để làm cơ sở tiến tới ngăn chặn và
phòng ngừa loại tội phạm nguy hiểm này. Tuy nhiên, trong những năm gần đây,
diễn biến tội tàng trữ trái phép chất ma túy trong nƣớc không giảm mà còn có
những diễn biến hết sức phức tạp: xuất hiện nhiều loại ma túy mới; các vụ án có
trọng lƣợng ma túy rất lớn; ngƣời phạm tội tàng trữ trái phép chất ma túy manh
động, chống trả quyết liệt lực lƣợng chức năng; có sự kết cấu chặt chẽ giữa các tội
phạm ma túy, thành lập đƣờng dây mua bán ma túy xuyên Việt, có tính chất quốc
tế…
Quận Gò Vấp nằm ở phía Bắc của Thành phố Hồ Chí Minh, gồm 16 phƣờng,
là quận có tốc độ đô thị hoá phát triển nhanh, ngƣời dân nhập cƣ ngày càng nhiều,
1


hoạt động tàng trữ trái phép chất ma tuý ở một số nơi còn diễn biến phức tạp, các
đối tƣợng tàng trữ trái phép chất ma tuý ở nơi khác đến địa bàn quận Gò Vấp hoạt
động. Hầu hết các đối tƣợng tàng trữ ma tuý đều là đối tƣợng nghiện, phục vụ nhu
cầu bản thân. Trong đó cón nhiều đối tƣợng đã có tiền án tiền sự về các tội phạm

ma tuý, có kinh nghiệm đối phó nên khi bị bắt đều tìm cách tẩu tán tang vật, ngoan
cố không chịu nhận tội dẫn đến việc đấu tranh, xử lý gặp nhiều khó khăn.
Do vậy, thực tiễn xét xử các vụ án hình sự cho thấy, hiện nay, các cơ quan
tiến hành tố tụng còn gặp nhiều khó khăn, vƣớng mắc trong việc định tội danh và
quyết định hình phạt đối với tội tàng trữ trái phép chất ma túy. Bên cạnh những kết
quả nhất định, phát huy hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm vẫn còn
nhiều hạn chế, thiếu sót nhƣ: Vẫn có một số trƣờng hợp áp dụng không đúng, chƣa
xem xét đầy đủ tính chất, mức độ phạm tội dẫn đến việc định tội danh thiếu chính
xác, việc hủy án, sửa án vẫn còn tồn tại ở tội tàng trữ trái phép chất ma túy.
Từ các lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài “Tội tàng trữ trái phép chất ma túy
theo pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn Quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí
Minh”
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Để tìm hiểu nguyên nhân và giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật
hình sự về tội tàng trữ trái phép chất ma túy, tạo cơ sở pháp lý cho việc xử lý hành
vi phạm tội này, tác giả luận văn đã tham khảo:
- Các công trình nghiên cứu ở nƣớc ngoài nhƣ: Nghiên cứu nƣớc ngoài:
Kuđriavtxev V.N, Lý luận chung về định tội danh, NXB Sách pháp lý. Maxcơva,
1972 (Tiếng Nga); Gaukhman L.Đ, Định tội danh: Pháp luật, lý luận, thực tiễn,
Trung tâm Thông tin pháp lý xuất bản, Maxcơva, 2001 (Tiếng Nga);“Why
Canadian marijuana is fiding a booming market in Asia, after years of East -to-West
trade” (Tại sao cần sa Canada đƣợc mua bán rộng rãi ở Châu Á sau nhiều năm vận
chuyển, mua bán từ Châu Á sang Châu Âu) năm 2013, tác giả Chris Brummitt;
Sách “Detection of secret laboratories producing illicit drugs and illicit substances
(Phát hiện các labo bí mật sản xuất trái phép chất ma túy và buôn lậu tiền chất), Cơ
2


quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) khu vực Châu
Á - Thái Bình Dƣơng, năm 2004. Sách “The role of the chemical industry in the

fight againts drug production”(Vai trò của ngành hóa chất trong phòng, chống sản
xuất ma túy),Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc khu vực
Đông Á- Thái Bình Dƣơng, năm 2004.
- Các công trình nghiên cứu ở trong nƣớc nhƣ: Giáo trình Luật hình sự (phần
chung), GS – TS Võ Khánh Vinh, NXB Khoa học xã hội năm 2014; Giáo trình Luật
hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm), GS – TS Võ Khánh Vinh, NXB Khoa học
xã hội năm 2014; Giáo trình Luật hình sự Việt Nam 2007, GS – TS Nguyễn Ngọc
Hòa (Chủ biên), NXB Công an nhân dân, Hà Nội; Hoàn thiện một số quy định về
hình phạt của BLHS năm 1999 nhằm đảm bảo hơn nữa nguyên tắc nhân đạo trong
luật hình sự” 2008, PGS.TS Hồ Sỹ Sơn, Luật Hình sự 2015; Lý luận chung về định
tội danh, GS.TS. Võ khánh Vinh, NXB Khoa học xã hội năm 2013; Luật học…
Các công trình nghiên cứu trên có giá trị liên quan đã đƣợc tác giả tham khảo
khi thực hiện đề tài: “Tội tàng trữ trái phép chất ma túy theo pháp luật hình sự Việt
Nam từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh”
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài này là đề xuất hoàn thiện pháp luật hình sự
và các giải pháp bảo đảm áp dụng đúng các quy định của pháp luật hình sự về tội
tàng trữ trái phép chất ma tuý.
3.2. Nhiệm vụ
Để đạt đƣợc các mục đích nhƣ đã nêu ở trên, luận văn thực hiện các nhiệm
vụ chủ yếu sau:
- Phân tích khái niệm và các dấu hiệu pháp lý của tội tàng trữ trái phép chất
ma túy.
- Mô tả, phân tích các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội tàng
trữ trái phép chất ma túy.
- Khái quát những vấn đề lý luận về định tội danh và quyết định hình phạt,
trên cơ sở đó đánh giá thực tiễn định tội danh và quyết định hình phạt đối với tội
3

tàng trữ trái phép chất ma túy từ thực tiễn Quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh từ
năm 2013 đến năm 2017.
- Lập luận các yêu cầu và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và bảo
đảm áp dụng đúng các quy định của pháp luật hình sự về tội tàng trữ trái phép chất
ma túy từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2013 đến năm
2017.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn lấy các quan điểm khoa học, các quy định pháp luật hình sự về tội
tàng trữ trái phép chất ma túy và thực tiễn áp dụng chúng trên địa bàn quận Gò Vấp,
thành phố Hồ Chí Minh để nghiên cứu các vấn đề thuộc nội dung nghiên cứu của đề
tài.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài luận văn đƣợc nghiên cứu dƣới góc độ chuyên ngành luật hình sự và
tố tụng hình sự.
Các số liệu phục vụ nghiên cứu đƣợc thu thập từ thực tiễn xét xử tội tàng trữ
trái phép chất ma túy từ năm 2013 đến năm 2017 trên địa bàn quận Gò Vấp, thành
phố Hồ Chí Minh .
Khía cạnh thực tiễn: Áp dụng pháp luật hình sự có nội dung rộng, song trong
phạm vi luận văn thạc sĩ, luận văn chỉ tập trung xem xét nội dung định tội danh và
quyết định hình phạt đối với tội tàng trữ trái phép chất ma túy.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn đƣợc thực hiện dựa trên cơ sở phƣơng pháp luận của Chủ nghĩa
Mác – Lênin về chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nƣớc, pháp luật và những chủ trƣơng, đƣờng
lối của Đảng, Nhà nƣớc ta về tội phạm và hình phạt; về đấu tranh phòng, chống tội
phạm. Luận văn còn đƣợc thực hiện dựa trên và trong một tổng thể các phƣơng
pháp nghiên cứu đặc thù của khoa học luật hình sự nhƣ: Phƣơng pháp phân tích,
phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp thống kê…để giải quyết

những vấn đề khoa học đƣợc đặt ra từ nội dung đề tài.
4


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Về mặt lý luận, luận văn là công trình nghiên cứu khoa học pháp lý về tội
tàng trữ trái phép chất ma túy theo quy định của BLHS Việt Nam năm 1999, có thể
đƣợc dùng làm tài liệu tham khảo trong quá trình học tập và nghiên cứu của học
viên qua đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm
và bảo vệ quyền con ngƣời, bảo đảm an ninh, an toàn và trật tự xã hội.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần nâng cao chất
lƣợng, hiệu quả điều tra, truy tố và xét xử các vụ án về tội tàng trữ trái phép chất ma
túy nói chung và trên địa bàn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, luận văn còn là cơ sở để đƣa ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật
hình sự Việt Nam liên quan đến tội tàng trữ trái phép chất ma tuý. Qua đó, nâng cao
hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống oan, sai và vi phạm pháp luật đảm bảo
công bằng, khách quan trong thực tiễn giải quyết các vụ án về tàng trữ trái phép
chất ma tuý.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm
3 chƣơng:
- Chƣơng 1: Những vấn đề lý luận và quy định của pháp luật hình sự Việt
Nam về tội tàng trữ trái phép chất ma túy.
- Chƣơng 2: Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam
về tội tàng trữ trái phép chất ma túy trên địa bàn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí
Minh.
- Chƣơng 3: Các yêu cầu và giải pháp bảo đảm áp dụng đúng các quy định
của pháp luật hình sự về tội tàng trữ trái phép chất ma túy.

5


Chƣơng 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH
SỰ VIỆT NAM VỀ TỘI TÀNG TRỮ TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY
1.1. Những vấn đề lý luận về tội tàng trữ trái phép chất ma tuý
1.1.1. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý của tội tàng trữ trái phép chất ma
túy
1.1.1.1. Khái niệm tội tàng trữ trái phép chất ma túy
Con ngƣời đã phát hiện và sử dụng các chất ma tuý từ cách đây khoản 6000
năm. Việc trồng và sử dụng các cây có chứa hoạt chất ma tuý đã trở thành thói quen
và tập tục của nhiều nƣớc trên thế giới, từ thời thƣợng cổ ngƣời Ba Tƣ và ngƣời Ai
Cập đã biết dùng nhựa mủ cây thuốc phiện để hút, tạo cảm giác hƣng phấn, dễ chịu
cho con ngƣời khi sử dụng. Điều này chứng minh ma tuý đã tồn tại từ rất lâu đời vì
thế có nhiều cách hiểu khác nhau về ma tuý:
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO): “Ma túy là bất kỳ chất gì khi đƣa vào cơ
thể sống có thể thay đổi một hay nhiều chức năng sinh lý của cơ thể”. Năm 1982
WHO đã phát triển định nghĩa ma túy nhƣ sau: “Ma túy theo nghĩa rộng nhất là mọi
thực thể hóa học hoặc là những thực thể hỗn hợp, khác với tất cả những cái đƣợc
đòi hỏi để duy trì một sức khỏe bình thƣờng, việc sử dụng những cái đó sẽ làm biến
đổi chức năng sinh học”
Theo các chuyên gia về ma tuý của Liên hợp quốc thì: “Ma tuý là những chất
có nguồn gốc tự nhiên và nhân tạo, khi xâm nhập vào cơ thể con ngƣời sẽ làm thay
đổi tâm trạng, ý thức và trí tuệ, làm cho con ngƣời bị lệ thuộc vào ma tuý gây nên
những tổn thƣơng cho cá nhân và cộng đồng”
Theo từ điển Tiếng Việt năm 1991 thì ma túy là chất bột trắng kết tinh dẫn
xuất từ Moocphin rất độc, dùng làm thuốc giảm đau, ngƣời lạm dụng có cảm giác
thần kinh bị tê liệt và lâu dài có thể nghiện.

Theo quy định của Luật phòng chống ma túy năm 2000 (sửa đổi năm 2008)
đƣợc Quốc hội thông qua ngày 09/10/2000 thì: “Chất ma túy là các chất gây nghiện,
chất hƣớng thần đƣợc quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành”. Đồng
6


Luận văn đầy đủ ở file:Luận văn Full