Xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh cà mau giai đoạn hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

CHUNG QUY NHƠN

XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN Ở TỈNH CÀ MAU
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC

HÀ NỘI - 2014


BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

CHUNG QUY NHƠN

XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN Ở TỈNH CÀ MAU
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ
NƯỚC
MÃ SỐ: 60 31 02 03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS TRẦN BÁ THANH

HÀ NỘI – 2014

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ

Chữ viết tắt

An ninh nhân dân

ANND

Bạo loạn lật đổ

BLLĐ

Công nghiệp hóa

CNH

Dự bị động viên

DBĐV

“Diễn biến hòa bình”

“DBHB”

Hệ thống chính trị

HTCT

Hiện đại hóa

HĐH

Hội đồng nhân dân

HĐND

Mặt trận Tổ quốc

MTTQ

Nhà xuất bản

Nxb

Quốc phòng, an ninh

QP, AN

Quốc phòng toàn dân

QPTD

Ủy ban nhân dân

UBND

Xã hội chủ nghĩa

XHCN


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN, THỰC

Trang
3

TIỄN XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ XÃ,
1.1.

PHƯỜNG, THỊ TRẤN Ở TỈNH CÀ MAU
Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn và một số vấn đề

11

cơ bản về xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn
ở tỉnh Cà Mau
Thực trạng và một số kinh nghiệm xây dựng đội ngũ

11

cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau
Chương 2 MỤC TIÊU, YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP

39

1.2.

TIẾP TỤC XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ XÃ,
PHƯỜNG, THỊ TRẤN Ở TỈNH CÀ MAU GIAI
2.1.

ĐOẠN HIỆN NAY
Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ và mục tiêu, yêu cầu

62

xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà
2.2.

Mau giai đoạn hiện nay
Những giải pháp tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ xã,

62

phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay

70
95
97
106

KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

3

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong hệ thống hành chính ở Việt Nam: xã, phường, thị trấn là đơn vị
hành chính cấp cơ sở, là nơi trực tiếp tiếp xúc và giải quyết những công việc
hàng ngày của nhân dân, là cầu nối giữa chính quyền nhà nước với nhân dân,
thực hiện quản lý nhà nước về kinh tế, văn hóa, xã hội và QP, AN ở địa
phương, bảo đảm cho chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước được
hiện thực hóa trong cuộc sống. Hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống
chính trị nói chung, của chính quyền cơ sở nói riêng phụ thuộc vào nhiều yếu
tố, trong đó trước hết và chủ yếu là về cán bộ và công tác cán bộ. Bởi vì, cán
bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh
của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng
Đảng trong từng giai đoạn cách mạng.
Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn (gọi chung là đội ngũ cán bộ cấp
xã) có vai trò quan trọng trong quản lý và tổ chức công việc của chính quyền
cơ sở, giải thích các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước đến với nhân dân; đồng thời phản ảnh nguyện vọng của quần chúng
nhân dân với Đảng và Nhà nước để có sự điều chỉnh, bổ sung chính sách cho
phù hợp với thực tiễn. Hội nghị lần thứ 5 Khóa IX về đổi mới và nâng cao
chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn, đáp ứng yêu cầu
phát triển của đất nước trong tình hình mới đã xác định: “Xây dựng đội ngũ
cán bộ ở cơ sở xã, phường, thị trấn là một nhiệm vụ quan trọng của toàn
Đảng.” [50, tr.167-168].
Cà Mau là tỉnh Tây Nam bộ nằm ở cận cực Nam của Tổ quốc Việt
Nam. Cùng với cả nước, Cà Mau đang trong quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH,
giải quyết đồng bộ các vấn đề nông nghiệp, nông thôn và nông dân; đẩy mạnh
chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển công nghiệp, xây dựng và

4

dịch vụ; khai thác có hiệu quả tiềm năng kinh tế biển, kinh tế thủy sản và tài
nguyên rừng; thực hiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Bên cạnh những thành tựu kinh tế, xã hội đã đạt được, hiện nay ở Cà
Mau nảy sinh nhiều vấn đề bức xúc, phức tạp trong quản lý và phát triển kinh
tế - xã hội theo cơ chế mới... Thực tế đó đặt ra yêu cầu mới đối với đội ngũ
cán bộ cơ sở nói chung, đội ngũ cán bộ cấp xã ở tỉnh Cà Mau nói riêng, đòi
hỏi đội ngũ này phải có cơ cấu hợp lý, có phẩm chất, năng lực tốt, bản lĩnh
chính trị vững vàng, ngang tầm nhiệm vụ mới ở địa phương.
Nhận thức đầy đủ những vấn đề trên, cấp ủy, chính quyền, cơ quan
chức năng các cấp đã có chủ trương, nghị quyết, chính sách trong xây dựng
đội ngũ cán bộ các cấp ở địa phương từng bước đáp ứng yêu cầu mới. Nhờ
vậy, đội ngũ cán bộ cấp xã ở tỉnh Cà Mau đã có bước trưởng thành về nhiều
mặt, góp phần vào xây dựng HTCT và bộ máy chính quyền ở cơ sở trong
sạch, vững mạnh, giữ vững ổn định chính trị, góp phần phát triển KT-XH và
thực hiện các nhiệm vụ khác ở địa phương. Tiêu biểu trong công tác xây dựng
đội ngũ cán bộ cấp xã ở tỉnh Cà Mau đã được chú trọng quy hoạch đào tạo,
bồi dưỡng, các chế độ chính sách ngày càng hoàn thiện; tăng về mặt số lượng,
trình độ và kiến thức các mặt được nâng lên.
Tuy nhiên, bên cạnh đó công tác xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã vẫn là
khâu yếu kém: nội dung chương trình đào tạo còn bất cập; quy hoạch còn bị
động, chắp vá; chế độ, chính sách chưa thật sự thoả đáng; việc tổng kết, đánh
giá một cách có hệ thống và thường xuyên về xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã
chậm được tiến hành; chưa có giải pháp đồng bộ, phù hợp với đặc thù của địa
phương nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ xã của tỉnh Cà Mau trong giai đoạn
mới. Đặc biệt, trước yêu cầu thực hiện đồng bộ cải cách hành chính nhà nước,
nhất là cấp cơ sở, thì công tác xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã còn nhiều hạn

chế, bất cập cả về nhận thức, trách nhiệm, nội dung, quy trình tiến hành...


5

Vì vậy, việc tác giả lựa chọn đề tài: “Xây dựng đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay” làm luận văn tốt nghiệp
cao học là đáp ứng yêu cầu cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Vấn đề cán bộ và công tác cán bộ, trong đó công tác xây dựng đội ngũ
cán bộ cơ sở là nội dung được các nhà lãnh đạo, các cấp ủy đảng và nhiều nhà
khoa học nghiên cứu ở những góc độ và phạm vi khác nhau.
Thời gian qua, đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu về xây dựng đội
ngũ cán bộ nói chung và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nói riêng, tiêu biểu
có các công trình và đề tài sau đây:
- Nhóm đề tài về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức gồm có:
TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phương (đồng chủ biên),
“Cơ sở lý luận, thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức”, Nxb Chính trị
Quốc gia, Hà Nội, 2001. Lê Thị Lý, “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức xã
trước yêu cầu đổi mới”, Luận văn Thạc sĩ, Đại học Quốc gia, Hà Nội, 2003.
Nguyễn Thị Hậu, “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền
cấp xã ở tỉnh Phú Thọ hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Hà Nội, 2003. Th.S
Dương Hương Sơn, “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức chính
quyền cấp xã ở tỉnh Quảng Trị hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Học
viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2004. TS. Hồ Công Dũng, “Xây dựng
đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở Tây Nguyên giai đoạn 2006 - 2010”, Đề tài
cấp Bộ, Hà Nội, 2006. Nguyễn Thanh Xuân, “Nghiên cứu đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ, công chức theo vị trí chức danh”, Đề tài cấp Bộ, Hà Nội, 2006. Vũ
Minh Bồng, “Nghiên cứu các giải pháp xây dựng và phát triển cán bộ, công
chức dân tộc thiểu số người Khmer”, Đề tài cấp Bộ, Hà Nội, 2006. Trần Thị

Kim Dung, “Cán bộ, công chức cấp xã ở tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn
hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nước pháp luật, Hà Nội,


6

2011. Cao Thanh Thương, “Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quản lý
cấp xã trên địa bàn huyện Hoài Nhơn - Bình Định”, Luận văn Thạc sĩ Kinh
tế, Đà Nẵng, 2011. Trương Ngọc Hùng, “Giải pháp tạo động lực cho cán bộ,
công chức xã, phường, thành phố Đà Nẵng”, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Đà
Nẵng, 2012. Trần Văn Thanh, “Đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức hành
chính cấp xã, (phường) thành phố Quy Nhơn”, Luận văn Thạc sĩ Quản trị
kinh doanh, Đà Nẵng, 2012.
Các đề tài khoa học trên đã nêu bật vị trí, vai trò, đặc điểm và những
vấn đề có tính nguyên tắc trong xây dựng đội ngũ cán bộ công chức theo địa
bàn phạm vi nghiên cứu; đánh giá thực trạng, nguyên nhân. Trên cơ sở dự báo
những nhân tố tác động, các tác giả đã đề xuất những giải pháp chủ yếu để
xây dựng, phát huy vai trò đội ngũ cán bộ công chức ở các địa bàn trên.
- Nhóm đề tài về xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt gồm có:
TS. Nguyễn Văn Tích (chủ biên), “Xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán
bộ lãnh đạo chủ chốt cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)”, Đề tài KT-XH.05-1106, 1993. Hồ Bá Thâm, “Nâng cao năng lực tư duy của cán bộ lãnh đạo chủ
chốt cấp xã hiện nay”, Luận án Tiến sĩ Triết học, 1994. PGS, TS. Trần Xuân
Sầm (chủ biên), “Xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt
trong hệ thống chính trị thời kỳ đổi mới”, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội,
1998. Nguyễn Văn Phích, “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp
xã ở tỉnh Bình Thuận giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ, Học viện Chính
trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2000. Phạm Công Khâm,
“Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã vùng nông thôn Đồng bằng sông
Cửu Long hiện nay”, Luận án Tiến sĩ, 2000. Nguyễn Hồng Tân, “Xây dựng
đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp quận ở Thành Phố Đà Nẵng trong thời

kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Luận văn Thạc sĩ khoa học lịch
sử, Hà Nội, 2000. Nguyễn Mậu Dựng, “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo


7

chủ chốt của Đảng bộ các cấp ở Tây Nguyên hiện nay”, Luận án Tiến sĩ lịch
sử, 2000. Đoàn Tất Hoài, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện
Cần Giờ, thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc
sĩ, 2001. Nguyễn Căn Côi, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở
huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc
sĩ Lịch sử, 2002. Nguyễn Huy Châu, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của
hệ thống chính trị cấp xã ở tỉnh Gia Lai trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn
Thạc sĩ, 2003. Vũ Thị Nghĩa, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ
thống chính trị các xã ở tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn
Thạc sĩ, Hà Nội, 2004. Phạm Thị Thúy Vân, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp phường ở thành phố Cần Thơ hiện nay - Thực trạng và giải pháp”,
Luận văn Thạc sĩ Khoa học Chính trị, 2005. Trần Trung Trực, “Xây dựng đội
ngũ cán bộ chủ chốt hệ thống chính trị cấp xã ở huyện Bình Chánh, thành
phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Khoa học
Chính trị, 2005. Hà Thị Bích Thủy, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của
hệ thống chính trị cấp phường, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội giai
đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ, 2006. Đỗ Thanh Hiệp, “Ảnh hưởng tư duy
kinh nghiệm đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở tỉnh Cà Mau”, Luận
văn Thạc sĩ khoa học chính trị, Hà Nội, 2010. Biện Thanh Lâm, “Nâng cao
đạo đức cách mạng của cán bộ chủ chốt các xã ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện
nay”, Luận văn Thạc sĩ khoa học chính trị, Hà Nội, 2010. Nguyễn Văn Hòa,
“Đánh giá thực trạng cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở xã, phường, thị trấn tỉnh
Bạc Liêu giai đoạn hiện nay”, Bạc Liêu, 2012.
Các công trình, đề tài trên đã luận giải quan niệm về cán bộ chủ chốt,

chỉ ra đặc điểm, yêu cầu về cơ cấu, tiêu chuẩn, trình độ, năng lực tư duy của
cán bộ chủ chốt các cấp; luận giải về vị trí, vai trò đội ngũ cán bộ chủ chốt các
cấp; quan niệm về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt, đánh giá thực


8

trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm; xác
định mục tiêu, phương hướng và đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm xây
dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt nói chung, tập trung vào cán bộ chủ chốt cấp xã
theo phạm vi nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ từng
bước ngang tầm chức trách, nhiệm vụ thời kỳ mới.
- Ngoài ra, một số bài viết, nghiên cứu được đăng trên các tạp chí như:
Trần Đình Thu: “Giải pháp nâng cao đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở Kon
Tum”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 9/2007. Trần Quang Kiểm: “Hải Phòng tạo
nguồn cán bộ xã, phường, thị trấn”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 7/2010. Trương
Minh Nguyệt: “Xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã ở Lạng Sơn”, Tạp chí Xây dựng
Đảng, số 4/2012. Phúc Sơn: “Giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã”, Tạp chí
Xây dựng Đảng, số 5/2012. Lê Ngọc Xuyên: “Giải pháp nâng cao chất lượng đội
ngũ cán bộ cơ sở ở Tây Nguyên”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 1 + 2/2014 …
Nhìn chung, với những góc độ nghiên cứu tiếp cận khác nhau, những
công trình, đề tài nghiên cứu trên đã có những đóng góp nhất định cả về lý
luận và thực tiễn theo phạm vi nghiên cứu, từ đó xác định yêu cầu và đề xuất
những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ xã nói chung; cán
bộ, công chức và cán bộ chủ chốt trong HTCT trên các địa bàn, địa phương ở
nước ta.
Tuy nhiên, chưa có công trình, đề tài, luận văn nào nghiên cứu về “Xây
dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay”
một cách có hệ thống, toàn diện dưới góc độ chuyên ngành Xây dựng Đảng và
Chính quyền nhà nước. Vì vậy, tác giả lựa chọn vấn đề này làm đề tài nghiên

cứu, là công trình độc lập, không trùng lặp với các công trình, đề tài, luận văn,
luận án đã nghiệm thu, bảo vệ.
Đồng thời trên cơ sở kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của các công
trình, đề tài, luận văn, luận án nói trên và căn cứ vào thực trạng đội ngũ cán bộ


9

xã, phường, thị trấn trong tỉnh, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm xây dựng đội
ngũ cán bộ xã nói chung ở tỉnh Cà Mau ngang tầm chức trách, nhiệm vụ trong
giai đoạn mới.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn xây
dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn đề xuất giải pháp xây dựng đội ngũ
cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Luận giải làm rõ về đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn và một số vấn
đề cơ bản về xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau.
- Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh
nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau.
- Xác định mục tiêu, yêu cầu và đề xuất những giải pháp chủ yếu xây
dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu
Xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện
nay (gọi chung là cán bộ cấp xã).
* Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu hoạt động xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn ở tỉnh Cà Mau; phạm vi khảo sát tập trung ở 3 huyện là Trần Văn Thời,

Đầm Dơi, Cái Nước và thành phố Cà Mau; thời gian và các số liệu điều tra,
khảo sát từ năm 2008 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Đề tài được thực hiện trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, quan điểm, đường lối, nghị quyết của Đảng về cán bộ và chiến


10

lược cán bộ thời kỳ mới, pháp luật của Nhà nước về cán bộ công chức; chủ
trương, nghị quyết của Tỉnh ủy, huyện ủy về xây dựng đội ngũ cán bộ địa
phương giai đoạn hiện nay.
* Cơ sở thực tiễn
Thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau;
qua các báo cáo sơ kết, tổng kết về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ xã ở
tỉnh Cà Mau thời gian qua; đồng thời qua quá trình điều tra, nghiên cứu, khảo
sát thực tiễn của tác giả; bên cạnh đó có tiếp thu kế thừa và chọn lọc kết quả
của các công trình, đề tài đã được nghiệm thu, bảo vệ.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin, đề tài sử dụng
tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học của chuyên ngành và liên
ngành, trong đó chú trọng phương pháp: kết hợp lôgic - lịch sử, phân tích tổng hợp, tổng kết thực tiễn, thống kê - so sánh và phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp thêm cơ sở khoa học để cấp ủy
các cấp của tỉnh Cà Mau trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay. Đề tài có thể sử dụng làm
tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy và học tập môn xây dựng Đảng ở
các Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện, thành phố và Trường Chính trị
tỉnh Cà Mau.

7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo và phụ lục.


11

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN XÂY DỰNG
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ XÃ PHƯỜNG, THỊ TRẤN Ở TỈNH CÀ MAU
1.1. Đội ngũ cán bộ và một số vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ
cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau
1.1.1. Xã, phường, thị trấn và đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh
Cà Mau
* Các xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau
- Khái quát về tỉnh Cà Mau
Cà Mau là tỉnh cực Nam của Tổ quốc, được tách ra từ tỉnh Minh Hải
thành hai tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu từ ngày 01 tháng 01 năm 1997, là một
trong những tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long và nằm trọn trên bán
đảo Cà Mau. Mũi Cà Mau là địa danh có ý nghĩa kinh tế - chính trị, có ý
nghĩa thiêng liêng đối với nhân dân cả nước, có tầm chiến lược về an ninh quốc phòng, thuận lợi phát triển kinh tế biển. Toàn tỉnh có diện tích là 5.329,5
km2, là tỉnh có diện tích vào loại lớn trong vùng (chỉ sau tỉnh Kiên Giang).
Đất đai của Cà Mau là đất trẻ, mới được khai phá sử dụng, có độ phì trung
bình khá, hàm lượng chất hữu cơ cao. Các tài nguyên đất đai, khí hậu, nguồn
nước… tương đối thuận lợi, là tiềm năng lớn để phát triển kinh tế Ngư - Nông
- Lâm nghiệp, tạo nguồn nguyên liệu để phát triển công nghiệp chế biến xuất
nhập khẩu và du lịch tham quan gắn với du lịch sinh thái, biển đảo.
Là tỉnh duy nhất trong vùng và cả nước có 3 mặt giáp biển trải dài từ
biển Đông sang biển Tây với bờ biển dài 254 km, nằm trong vòng cung
đường biển của nhiều trung tâm phát triển của khu vực Đông Nam Á với

nhiều hòn đảo (Hòn Khoai, Hòn Chuối, Hòn Đá Bạc…) có vị trí chiến lược
quan trọng, là cầu nối để khai thác biển, ven biển và là tiền tuyến bảo vệ Tổ
quốc; ngư trường rộng trên 80.000 km2, tài nguyên biển phong phú với nhiều


12

loại thủy hải sản quý hiếm, có trữ lượng lớn, khả năng khai thác khoảng
250.000 tấn/năm; có tiềm năng khá lớn về dầu khí trong lòng biển (trữ lượng
tiềm năng khoảng 172 tỷ m3, đã phát hiện 30 tỷ m3, sản lượng khai thác có thể
đạt 8,25 tỷ m3/năm). Vùng ven biển Cà Mau có nguồn tài nguyên rừng phong
phú, đa dạng với hệ sinh thái rừng ngập mặn và rừng ngập lợ trên 145.600 ha
(bằng 36,9% diện tích đất rừng vùng đồng bằng sông Cửu Long) có điều kiện
phát triển kinh tế lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản dưới tán rừng, du lịch sinh
thái, nghiên cứu khoa học.
Trong mối quan hệ với khu vực, Cà Mau là một trong bốn tiểu vùng kinh tế
đang được quy hoạch xây dựng thành vùng kinh tế động lực của Đồng bằng sông
Cửu Long; là điểm đến của một số tuyến Quốc lộ và tuyến đường thủy quan
trọng. Với dự án tiểu vùng Mê Kông mở rộng thì Cà Mau được xác định nằm
trong hành lang phát triển phía nam (Băngkok - Phnompenh - Hà Tiên - Cà Mau).
Với dự án cụm công nghiệp Khí - Điện - Đạm đang được Trung ương đầu tư và
đưa vào sử dụng, Cà Mau thực sự trở thành một cực phát triển của tứ giác Cà Mau
- Cần Thơ - An Giang - Kiên Giang và có khả năng hợp tác phát triển một số lĩnh
với các tỉnh, thành phố khu vực như: liên kết khai thác du lịch lữ hành, tổ chức các
tour du lịch, đào tạo nguồn nhân lực, cung cấp lao động cho các khu công nghiệp.
Cà Mau còn có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt với 33 cửa
sông lớn, nhỏ thông ra biển. Hệ thống sông ngòi, kênh rạch ở Cà Mau như
mạng nhện, với tổng chiều dài hơn 18.000 km, rất thuận lợi cho việc phát
triển giao thông bằng đường thủy. Sông ngòi, kênh rạch ở Cà Mau đóng vai trò
quan trọng trong cuộc sống của người dân bản xứ. Nó gắn liền với mọi sinh

hoạt, cung cách ứng xử, hình thành nên các tục lệ, tín ngưỡng mang đậm tính
sông nước và hình thành nên nét văn hoá đặc trưng. Chính những đặc điểm này,
đã hình thành nên một Cà Mau thích ứng với điều kiện địa lý tự nhiên của cộng
đồng dân cư vùng sông nước.


13

Cà Mau có hai khu rừng ngập nước là rừng tràm U Minh hạ và rừng
đước Năm Căn, Ngọc Hiển. Rừng Cà Mau có sinh học cao, giá trị kinh tế và
phòng hộ lớn. Tại những khu rừng có nhiều sân chim phát triển với nhiều
chủng loại. Dưới chân rừng có nhiều đặc sản quý hiếm. Rừng tràm, rừng đước
Cà Mau là căn cứ địa cách mạng của Xứ ủy Nam Bộ và Khu ủy khu Tây Nam
Bộ trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Năm 2009, rừng Cà
Mau được UNESSCO công nhận là Khu dự trữ Sinh quyển thế giới. Cà Mau
mang đặc trưng của khí hậu nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, với nền nhiệt độ
cao vào loại trung bình trong tất cả các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.
Cơ cấu chuyển dịch các ngành kinh tế theo hướng: Ngư - Nông - Lâm
nghiệp sẽ giảm dần, công nghiệp, xây dựng và dịch vụ tăng lên. Nhờ đẩy
mạnh hiện đại hóa nông nghiệp và phát triển nông thôn, nâng cao năng suất, chất
lượng và đảm bảo vệ sinh an toàn sản phẩm nông nghiệp, tăng cường chế biến
các mặt hàng có hàm lượng giá trị cao tăng kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 1 tỷ
USD vào năm 2010, dự kiến đạt 1,4 - 1,5 tỷ USD vào năm 2015 và đạt 1,8 - 2 tỷ
USD vào năm 2020.
Tính đến ngày 01 tháng 7 năm 2014, tỉnh Cà Mau gồm có 9 đơn vị
hành chính cấp huyện, gồm 1 thành phố và 8 huyện (thành phố Cà Mau,
huyện Đầm Dơi, Ngọc Hiển, Cái Nước, Trần Văn Thời, U Minh, Thới Bình,
Năm Căn, Phú Tân). Trong đó có 9 thị trấn, 10 phường và 82 xã [Phụ lục 04].
Dân số 1.222.199 người, bao gồm 3 dân tộc chính là Kinh, Hoa,
Khmer. Mật độ 230 người/km2. Cà Mau có nhiều tôn giáo và thờ cúng tín

ngưỡng dân gian. Tín đồ Phật giáo và Kitô giáo chiếm số đông, còn lại là Tin
lành, Tịnh độ Cư sĩ, Cao Đài Minh Chơn Đạo, Cao Đài Tây Ninh, Cao Đài
Tiên Thiên và Thiền Lâm, Khất sĩ, Hòa Hảo… Người kinh thường theo Phật
giáo Bắc Tông, người Hoa theo Phật giáo Hoa Tông, người Khmer theo Phật
giáo Nam Tông.


14

- Đặc điểm các xã, phường, thị trấn tỉnh Cà Mau
Trong hệ thống tổ chức hành chính 4 cấp ở nước ta, xã, phường, thị trấn là
những đơn vị hành chính có vị trí tương đương ở cấp cơ sở, được tổ chức ở
nông thôn, nội thành, nội thị, theo khu vực dân cư, lãnh thổ, bao gồm có các
thôn, bản, tổ dân phố. Từ sự tương đồng về vị trí, địa vị pháp lý, xã, phường, thị
trấn có vai trò tương đương nhau trong hệ thống tổ chức hành chính - vai trò là
đơn vị hành chính cơ sở. Với tư cách là đơn vị cơ sở, xã, phường, thị trấn là cấp
chấp hành, thực hiện sự tác động quản lý từ các cấp trên, nơi hiện thực hóa đường
lối, chính sách của Đảng, Nhà nước thành hoạt động thực tiễn của dân; đồng thời
cũng là nơi kiểm nghiệm tính đúng đắn, hiệu quả của các chủ trương, chính sách
của Đảng và Nhà nước.
Là đơn vị hành chính cơ sở, xã, phường, thị trấn là nơi diễn ra mọi hoạt
động sinh hoạt, quan hệ của dân cư trên hai địa bàn cơ bản là nông thôn và đô
thị, là nơi chính quyền và các đoàn thể tổ chức cuộc sống, hoạt động và các
phong trào trong đời sống dân cư, thể hiện rõ nhất, trực tiếp nhất ý thức và
năng lực dân chủ của dân bằng cả phương thức dân chủ đại diện và dân chủ
trực tiếp. Là nơi HTCT thể hiện trực tiếp nhất việc tổ chức và phát huy khả
năng sáng tạo, mọi tiềm năng trong dân, khai thác và phát triển những khả
năng đó tại địa bàn để giải quyết tại chỗ những yêu cầu phát triển của cộng
đồng, đáp ứng nhu cầu chính đáng của dân, đem lại lợi ích thiết thực nhất cho
đời sống vật chất và tinh thần của dân.

Cũng như các địa bàn cơ sở khác, Các xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà
Mau là đơn vị hành chính cơ sở trong hệ thống tổ chức hành chính của Nhà
nước ta được tổ chức theo khu vực dân cư ở nông thôn và thành thị, hợp thành
bởi các ấp, khóm, tổ dân phố trên địa bàn, có địa giới hành chính, tổ chức bộ
máy và dân số theo quy định của cấp có thẩm quyền; là nơi nhân dân địa
phương sinh sống, trực tiếp lao động sản xuất, phát triển kimh tế - xã hội, củng


15

cố QP, AN ở địa phương, góp phần thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Ngoài đặc điểm chung của xã, phường, thị trấn Việt Nam, song do
điều kiện tự nhiên, trình độ kinh tế - xã hội và phong tục tập quán, Cà Mau
còn có những đặc điểm riêng đó là cơ cấu, nền tảng kinh tế các xã, phường, thị
trấn ở tỉnh Cà Mau về cơ bản vẫn là sản xuất nông nghiệp, thủy hải sản. Là tỉnh
có 82 xã, 10 phường và 9 thị trấn, tuy có nhiều tiềm năng, thế mạnh, nhưng
đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, trình độ phát triển kinh tế - xã hội
còn thấp so với các tỉnh trên địa bàn đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh,
thành khác trong cả nước.
Sau khi tái lập tỉnh, tình hình kinh tế - xã hội ở các xã, phường, thị trấn
có những bước phát triển, cơ cấu kinh tế có sự phát triển đa dạng, có cả nông,
lâm nghiệp, thủy sản, dịch vụ và công nghiệp, song kinh tế nông nghiệp vẫn
là chủ yếu, tỉ lệ lao động trong nông nghiệp chiếm 63, 40%, công nghiệp xây
dựng chiếm 16,96%, dịch vụ 19,64%. Kết cấu hạ tầng kinh tế cũng còn yếu
kém, thu nhập bình quân đầu người 296 USD, đời sống người dân còn gặp
nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 27,9%, lao động qua đào tạo, dạy nghề
15%, sử dụng máy điện thoại bình quân 5 máy cho 100 dân.
Ngoài ra, xã, phường, thị trấn có những đặc điểm gắn liền với điều kiện
tự nhiên, phân bổ dân cư, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Bên cạnh những

đặc điểm trên, Cà Mau là một vùng đất trẻ, giàu tiềm năng, trong lịch sử và
hiện tại là nơi dừng chân của nhiều người từ cả miền Bắc và miền Trung
chuyển cư đến làm ăn, sinh sống và công tác. Sự kết hợp các yếu tố tâm lý,
văn hoá nhiều miền khác nhau đã tạo nên sự phong phú về đặc điểm của con
người Cà Mau. Với cách sống, cách nghĩ, cách làm, cách ứng xử, giao lưu nơi
vùng đất mới, đã hình thành tính cách con người và văn hóa sông nước. Lưu dân
phiêu bạt về đất Cà Mau tuy nghèo khổ nhưng rất dũng cảm, nghĩa khí, đầy nghị


16

lực; vừa hào hiệp, phóng khoáng, vừa khoan dung, độ lượng, vừa trọng nghĩa
tình; là những người chân chất, thật thà, cần cù, nhẫn nại, “bán mặt cho đất, bán
lưng cho trời” để đổi lấy chén cơm, manh áo. Tuy cuộc sống văn hóa ở đây từ xa
xưa đến nay đã hình thành phong cách, sinh hoạt khá phong phú, nhưng còn phải
khắc phục những bất cập trong cuộc sống để nâng cao giá trị văn hóa của vùng
đất phương Nam.
- Vai trò của xã, phường, thị trấn tỉnh Cà Mau
Xã, phường, thị trấn là nơi tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư, là
nơi tổ chức, vận động nhân dân thực hiện đường lối chính sách của Đảng, pháp
luật Nhà nước. Xã, phường, thị trấn còn là nơi triển khai và tăng cường chính
sách đại đoàn kết dân tộc, tăng cường dân chủ cơ sở, phát huy quyền làm chủ tập
thể của nhân dân, tạo điều kiện khai thác mọi tiềm năng ở địa phương để phát
triển kinh tế - xã hội.
Các cơ quan chính quyền cấp xã là cầu nối giữa Nhà nước với các tổ chức
và cá nhân, đại diện cho Nhà nước, để thực thi quyền lực Nhà nước, triển khai, tổ
chức thực hiện những chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà
nước ở cơ sở. Cho nên chính quyền địa phương phải đủ mạnh, phải thể hiện uy
quyền của mình mới có thể thực hiện được chức năng, nhiệm vụ mà Nhà nước
giao phó; đồng thời, cũng vừa phải mềm dẻo, linh hoạt khi tiếp xúc, làm việc với

dân, những người cùng sinh sống, với những mối quan hệ cộng đồng gắn bó
khăng khít, bền chặt chi phối, phải đáp ứng những nhu cầu, đòi hỏi đa dạng của
mỗi người dân, sao cho vừa đúng pháp luật, vừa phù hợp với truyền thống, phong
tục tập quán và điều kiện của người dân địa phương.
Chính quyền địa phương là người sâu sát với dân, cùng chung sống hàng
ngày với dân, hiểu dân, am hiểu những phong tục, tập quán, truyền thống của địa
phương hơn cả, nên những người đại diện Nhà nước ở cấp xã phải giải quyết các
công việc đa dạng, phức tạp của dân, sao cho không trái pháp luật, nhưng có


17

hiệu quả cao nhất. Chính quyền cấp xã là cấp trực tiếp tổ chức thực hiện những
thắc mắc, bức xúc của dân. Đồng thời cũng là những người trực tiếp thu nhận, lắng
nghe các ý kiến, những đề xuất, kiến nghị của nhân dân. Do vậy, họ cũng là cấp
phải phản ánh một cách trung thực nhất những nguyện vọng, mong muốn, nhu cầu
của người dân lên các cơ quan cấp trên và đề xuất những giải pháp trong việc giải
quyết những vướng mắc, thoả mãn những nhu cầu, mong muốn của nhân dân nói
chung và của mỗi người dân nói riêng.
Nếu chính quyền cấp xã làm việc có hiệu quả thì đường lối, chính sách
của Đảng và pháp luật Nhà nước sẽ dễ dàng đi vào cuộc sống, trở thành hoạt
động thực tế của nhân dân, tạo ra sự phấn khởi, sự tin tưởng của nhân dân vào
Đảng và Nhà nước; đồng thời tạo ra sự hiểu biết, đồng thuận giữa Đảng, Nhà
nước và nhân dân. Ngược lại, nếu chính quyền cấp xã không giải quyết một cách
thấu đáo những thắc mắc, vướng mắc của nhân dân, các cán bộ, công chức xã
làm việc không tốt có thể sẽ xẩy ra nhiều phản ứng tiêu cực của nhân dân đối
với chính quyền nhà nước, với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước,
thậm chí có thể gây mất đoàn kết giữa các dòng họ, thôn, ấp, trong xã. Vị trí, vai
trò của chính quyền cấp xã nêu trên đã cho thấy tính chất đặc thù của chính
quyền cấp xã. Đồng thời, nhiều công việc được giải quyết ở địa bàn xã mang

tính chất tự quản. Vì vậy, đòi hỏi các cơ quan chính quyền xã khi giải quyết các
công việc phải luôn chủ động, sáng tạo và trách nhiệm rất cao.
Các xã, phường, thị trấn của tỉnh Cà Mau hợp thành nền tảng hệ thống
hành chính của tỉnh; là cầu nối trực tiếp giữa cấp uỷ, chính quyền cấp trên với
nhân dân địa phương; là nơi nắm bắt và giải quyết mọi tâm tư, nguyện vọng chính
đáng của quần chúng nhân dân theo thẩm quyền và phản ánh, đề đạt lên cấp trên,
giúp cấp trên đề ra những chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn; là nơi
trực tiếp cụ thể hoá đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và nghị
quyết, chỉ thị của cấp trên, khai thác mọi tiềm năng của địa phương vào thực hiện


18

nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ địa phương, đất nước; là nơi nhân dân địa phương
thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội để tạo ra của cải vật chất,
nâng cao đời sống, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã
hội dân chủ, công bằng, văn minh”.
Xã, phường, thị trấn tỉnh Cà Mau là một trong những thành phần quan
trọng của thế trận khu vực phòng thủ huyện, thị xã, thành phố; là nơi tích luỹ
tiềm lực QP, AN, động viên, tổ chức toàn dân tham gia xây dựng thế trận
QPTD và ANND; là nơi tổ chức toàn dân đấu tranh chống “DBHB”, BLLĐ
của các thế lực thù địch góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội ở địa phương; là nơi trực tiếp xây dựng lực lượng dân quân và quản lý,
xây dựng lực lượng DBĐV góp phần quan trọng xây dựng quân đội và chuẩn
bị lực lượng, thế trận cho chống chiến tranh xâm lược, bảo vệ vững chắc địa
phương và Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Tóm lại, xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau có vai trò hết sức quan
trọng, là nơi trực tiếp tổ chức triển khai thực hiện mọi đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong thực tiễn; là cầu nối liền
giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng

của nhân dân; nơi kiểm nghiệm tính đúng đắn của đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước; đóng góp những kinh nghiệm qúy báu giúp
cho Đảng sửa đổi, bổ sung và đề ra đường lối, chủ trương, chính sách phù hợp
với thực tiễn. Nắm và xác định được vai trò, đặc điểm của cơ sở nêu trên là
vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm phát triển kinh tế - xã hội ở địa
phương ổn định, bền vững, có bước đi thích hợp. Đồng thời cũng góp phần
phát triển đô thị ở tỉnh Cà Mau nhanh hơn; nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân, đảm bảo vệ sinh môi trường, ổn định an ninh chính trị, trật
tự an toàn xã hội.


19

* Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau
- Quan niệm đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn
Quan niệm cán bộ: Từ khi Đảng ra đời lãnh đạo sự nghiệp cách mạng,
từ “Cán bộ” mới được sử dụng để chỉ những người có trọng trách trong tuyên
truyền, tổ chức, tập hợp quần chúng, sẵn sàng chịu đựng gian khổ, hy sinh;
một lòng, một dạ đấu tranh vì độc lập dân tộc và CNXH. Ngày nay, trong hệ
thống tổ chức đảng và các đoàn thể chính trị, cán bộ là những người được bầu
vào cơ quan lãnh đạo các cấp và những người được bổ nhiệm làm công tác
chuyên môn; trong hệ thống chính quyền, cán bộ là những người làm việc
trong các cơ quan Nhà nước có chức vụ lãnh đạo, quản lý thuộc các ngành,
các lĩnh vực khác nhau.
Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ
chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt
Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, ở tỉnh, thành phố
trực thuộc Trung ương (gọi chung là cấp tỉnh), ở quận, huyện, thị xã, thành
phố thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ
ngân sách nhà nước [90, tr.7].

Như vậy quan niệm cán bộ cần được hiểu là: những người có chức vụ
lãnh đạo, quản lý, chỉ huy được bầu, được bổ nhiệm hoặc có chuyên môn
nghiệp vụ, hoạt động trong các ngành, các lĩnh vực khác nhau, giữ trọng trách
trong một tổ chức, cơ quan, đơn vị; có tác động, ảnh hưởng quan trọng đến sự
phát triển của tổ chức, cơ quan, đơn vị đó.
Cán bộ xã, phường, thị trấn là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức
vụ theo nhiệm kỳ trong thường trực hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân, bí thư,
phó bí thư đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội [90, tr.9-10].
Theo quy định tại Điều 4, khoản 3 của Luật cán bộ, công chức năm
2008, cán bộ xã, phường, thị trấn có các chức danh sau đây [90, tr.28-29]:


20

1. Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy;
2. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân;
3. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân;
4. Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
5. Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;
6. Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam;
7. Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam;
8. Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh Việt Nam;
9. Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự;
10. Trưởng công an.
Đội ngũ cán bộ là tập hợp những người cán bộ thành một lực lượng có
số lượng, cơ cấu, chất lượng (nghề nghiệp, trình độ, tuổi đời, thâm niên công
tác, giới tính...) đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ chính trị, chức năng của một tổ
chức, một lĩnh vực hoạt động.
Từ những vấn đề trên có thể quan niệm: Đội ngũ cán bộ xã, phường,
thị trấn ở tỉnh Cà Mau là những cán bộ của Đảng và Nhà nước, Mặt trận Tổ

quốc và các đoàn thể chính trị xã hội và lực lượng vũ trang, giữ vai trò lãnh
đạo, quản lý, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá xã hội
ở cơ sở, là những cán bộ nòng cốt của Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính
trị xã hội và lực lượng vũ trang ở địa phương.
- Vai trò đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau:
Đảng ta khẳng định: “Vấn đề cán bộ là vấn đề rất quan trọng trong
công tác tổ chức của Đảng, bởi vì cán bộ là người có nhiệm vụ đem đường
lối, chính sách, chủ trương của Đảng tuyên truyền, giáo dục quần chúng và tổ
chức quần chúng thực hiện”[38, tr.160] và Đảng ta xác định phải: “có một đội
ngũ cán bộ đủ phẩm chất và năng lực xây dựng đường lối chính trị đúng đắn
và tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, đó là vấn đề cốt tử của lãnh đạo, là


21

sinh mệnh của Đảng cầm quyền” [45, tr.127]. Bước vào thời kỳ đẩy mạnh
CNH, HĐH đất nước, Đảng ta càng nhấn mạnh đến vai trò của cán bộ. Nghị
quyết Trung ương ba (khóa VIII) xác định: “Cán bộ là nhân tố quyết định sự
thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và
chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng” [45, tr.166].
Xác định được tầm quan trọng đó, trong mỗi giai đoạn cách mạng, qua
mỗi lần Đại hội và Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Cà Mau đều có chủ
trương, nghị quyết xây dựng đội ngũ cán bộ phù hợp với tình hình và nhiệm
vụ mới. Đồng thời luôn quan tâm lãnh đạo xây dựng cho được đội ngũ cán bộ
một cách đồng bộ, đáp ứng yêu cầu của từng giai đoạn cách mạng. Trong đó,
đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ cốt cán, trước hết là ở cấp chiến
lược và cấp cơ sở.
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, trước yêu cầu phát triển của tỉnh,
vai trò của đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn của tỉnh Cà Mau trở nên rất
quan trọng, biểu hiện như sau:

Một là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn giữ vai trò quyết định trong
việc triển khai tổ chức thực hiện mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước ở cơ sở. Là những người giữ vai trò “trung tâm”, “trụ cột” tại
cơ sở, họ không những có trách nhiệm nắm vững đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và đem chủ trương, chính sách tuyên
truyền, phổ biến, tổ chức cho quần chúng thực hiện mà còn phải có khả năng
nắm bắt, am hiểu đặc điểm tình hình của cơ sở để đề ra những nhiệm vụ, giải
pháp cụ thể hóa đường lối, chủ trương, chính sách đó cho phù hợp với điều kiện,
đặc điểm từng cơ sở đi vào cuộc sống và tổ chức thực hiện đạt hiệu quả cao.
Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước được nhân dân nắm
bắt, nhận thức mới chỉ là khởi đầu, để kiểm nghiệm được tính đúng đắn của chủ
trương, đường lối đó thì điều kiện đủ là phải tổ chức thực hiện trong thực tiễn.


22

Muốn làm được điều đó không có ai khác là cán bộ xã, bởi cán bộ xã là người
tiếp xúc nhiều nhất, hiễu rõ nhất, giải quyết nhiều việc nhất của nhân dân.
Như vậy, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn có vai trò đảm bảo cho
các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước thực hiện một cách nghiêm
túc, thông qua việc xử lý, đấu tranh ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật
kịp thời, hiệu quả … góp phần ổn định tình hình an ninh, chính trị, trật tự an
toàn xã hội tại từng địa bàn ấp, khóm, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đề ra.
Hai là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là những người trực tiếp,
gắn bó với nhân dân, triển khai, hướng dẫn và vận động nhân dân thực hiện
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước. Đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước có đi vào đời sống xã
hội và trở thành hiện thực trên địa bàn tỉnh Cà Mau hay không là tuỳ thuộc vào
sự vận động, tuyên truyền nhân dân thực hiện của đội ngũ cán bộ cơ sở trong
tỉnh, nhất là đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn. Vì vậy, xây dựng đội ngũ cán

bộ xã ở tỉnh Cà Mau là một mắt xích góp phần thúc đẩy quá trình CNH, HĐH
nông nghiệp - nông thôn của tỉnh Cà Mau. Để thực hiện tốt vai trò này đòi hỏi
đội ngũ cán bộ xã phải có khả năng tổ chức, bố trí, sử dụng, tập hợp và lôi cuốn
mọi người vào hoạt động, phải có khả năng kiểm tra, đánh giá hoạt động của
mình và khả năng tổng kết, sơ kết việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước.
Ba là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn giữ vai trò quyết định trong
việc xây dựng và thúc đẩy phong trào cách mạng của quần chúng ở cơ sở; là
cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.
Là những người trực tiếp, gắn bó với nhân dân, có mối quan hệ chặt
chẽ với nhân dân. Họ là người thường xuyên, trực tiếp triển khai, hướng dẫn
và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và
pháp luật Nhà nước. Trong quá trình đó, họ đã tạo ra “cầu nối” giữa Đảng, Nhà


23

nước với nhân dân và ý Đảng lòng dân tạo thành một khối thống nhất, làm cho
Đảng và Nhà nước ăn sâu bám rễ trong quần chúng, tạo nên mối quan hệ máu
thịt giữa Đảng với nhân dân, trực tiếp củng cố niềm tin của nhân dân đối với
Đảng, với Nhà nước và chế độ.
Bên cạnh đó, qua phong trào cách mạng của quần chúng, giúp cho cán bộ
cơ sở rút kinh nghiệm, tổng kết thực tiễn góp phần vào xây dựng và hoàn thiện
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Như vậy,
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước có đi vào
đời sống xã hội và trở thành hiện thực trên địa bàn tỉnh Cà Mau hay không là tùy
thuộc vào sự vận động, tuyên truyền nhân dân thực hiện của đội ngũ cán bộ cơ
sở trong tỉnh, nhất là đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn.
Bốn là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn có vai trò quan trọng trong
việc xây dựng, củng cố tổ chức, bộ máy của HTCT ở cơ sở địa phương. Thực

tiễn chứng minh, có lúc, có nơi HTCT ở cơ sở mạnh hay yếu và phong trào
cách mạng của quần chúng có phát triển hay không đều gắn với vai trò của
đội ngũ cán bộ ở cơ sở. Về tổ chức bộ máy, họ là trụ cột, là trung tâm đoàn
kết nội bộ, là lực lượng huy tụ lực lượng tổ chức, sắp xếp, kiện toàn các tổ
chức trong HTCT ở cơ sở.
Mặc khác, cán bộ cơ sở ở Cà Mau có vai trò quyết định đến năng lực và
sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; năng lực quản lý, điều hành của bộ máy
chính quyền và mọi hoạt động của đoàn thể quần chúng của cơ sở. Xây dựng
đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở Cà Mau là nhằm xây dựng, củng cố, tăng
cường vai trò lãnh đạo của Đảng; điều hành, hoạt động của Nhà nước, đoàn thể
quần chúng ở cơ sở và phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân, góp
phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.
Năm là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là người nắm bắt kịp thời,
phản ảnh đầy đủ các tâm tư, nguyện vọng của nhân dân để Đảng, Nhà nước