Định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con người theo pháp luật hình sự việt nam từ thực tiễn tỉnh bắc ninh ( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN HOÀI NAM

ĐỊNH TỘI DANH CÁC TỘI XÂM PHẠM SỨC KHỎE CỦA
CON NGƯỜI THEO PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN HOÀI NAM

ĐỊNH TỘI DANH CÁC TỘI XÂM PHẠM SỨC KHỎE CỦA
CON NGƯỜI THEO PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH
Ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự
Mã số: 8 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. PHẠM MINH TUYÊN

HÀ NỘI - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các
thông tin, số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận án là trung thực. Những tài liệu
tham khảo được lựa chọn và nghiên cứu cẩn thận hay chưa được công bố bởi bất cứ
tác giả nào hay ở bất cứ công trình nào khác.
Tác giả

Nguyễn Hoài Nam


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT CỦA ĐỊNH TỘI DANH
CÁC TỘI XÂM PHẠM SỨC KHỎE CỦA CON NGƯỜI TRONG PHÁP
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM ............................................................................ 7
1.1. Cơ sở lý luận của định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con người
............................................................................................................................ 7
1.2 Cơ sở pháp luật của định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con
người trong pháp luật hình sự Việt Nam ......................................................... 12
Chương 2. THỰC TIỄN ĐỊNH TỘI DANH CÁC TỘI XÂM PHẠM SỨC
KHỎE CỦA CON NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH ................... 31
2.1 Thực tiễn khởi tố, điều tra, xét xử các tội phạm xâm phạm sức khỏe của
con người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh .............................................................. 31
2.2 Định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con người trên địa bàn tỉnh
Bắc Ninh .......................................................................................................... 32
2.3. Nguyên nhân của những vướng mắc trong quá trình định tội danh các tội
xâm phạm sức khỏe của con người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ...................... 53

Chương 3. CÁC GIẢI PHÁP NÂNG ĐẢM BẢO ĐỊNH TỘI DANH ĐÚNG
CÁC TỘI XÂM PHẠM SỨC KHỎE CON NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
BẮC NINH ......................................................................................................... 57
3.1 Giải pháp pháp luật .................................................................................... 57
3.2 Các giải pháp khác ..................................................................................... 66
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 76
PHỤ LỤC ........................................................................................................... 80


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

ANTT

An ninh trật tự

BLHS

Bộ luật Hình sự

BLTTHS

Bộ luật Tố tụng hình sự

CSĐT

Cảnh sát điều tra

CSHS

Cảnh sát hình sự

CTTP

Cấu thành tội phạm

HSST

Hình sự sơ thẩm

PPHS

Phạm pháp hình sự

TAND

Tòa án nhân dân

THTT

Tiến hành tố tụng

VKSND

Viện Kiểm sát nhân dân


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Thống kê diện tích, dân cư các đơn vị hành chính trên địa bàn tỉnh
Bắc Ninh .............................................................................................................. 80

Bảng 2.2: Tình hình thụ lý điều tra tội phạm xâm phạm sức khỏe con người
trong tổng số các vụ PPHS trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ...................................... 80
Bảng 2.3: Tình hình thụ lý điều tra tội phạm xâm phạm sức khỏe con người
trong tổng số các tội phạm thuộc chương XII, BLHS năm 1999 (sửa đổi bổ sung
năm 2009) trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ................................................................ 81
Bảng 2.4: Tình hình xét xử tội phạm xâm phạm sức khỏe của con người trong
tổng số các vụ PPHS trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ................................................ 81
Bảng 2.5: Tình hình xét xử tội phạm xâm phạm sức khỏe của con người trên địa
bàn tỉnh Bắc Ninh phân theo CTTP .................................................................... 82
Bảng 2.6: Tình hình thụ lý điều tra, truy tố các vụ xâm phạm sức khỏe của con
người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh phân theo CTTP ............................................ 82
Bảng 2.7: Tình hình xét xử tội phạm xâm phạm sức khỏe của con người trong
tổng số các tội phạm thuộc chương XII, BLHS năm 1999 (sửa đổi bổ sung năm
2009) trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ........................................................................ 83


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quá trình giải quyết vụ án hình sự một cách công minh, khoa học, kịp thời,
đúng pháp luật, đảm bảo quyền con người là một nguyên tắc cơ bản của hoạt
động tố tụng hình sự ở Việt Nam. Quá trình này đòi hỏi sự tham gia của nhiều cơ
quan khác nhau được nhà nước trao quyền, thực hiện nhiều hoạt động khác nhau
nhằm mục đích cuối cùng là làm rõ bản chất của vụ án, không làm oan người vô
tội, không bỏ lọt tội phạm. Một trong những hoạt động giữ vai trò quan trọng
trong quá trình tố tụng đó là hoạt động định tội danh của các cơ quan THTT trong
quá trình giải quyết vụ án hình sự. Kết quả hoạt động định tội danh đúng là căn cứ
để tiến hành các hoạt động tố tụng khác, đồng thời tránh tình trạng oan sai trong
quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Nghị quyết số 49/NQ-TW ngày 02/06/2005 của
Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã xác định phương
hướng cải cách tư pháp: “Hoàn thiện chính sách pháp luật hình sự phù hợp với

nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa…hoàn thiện các thủ tục tố
tụng tư pháp, bảo đảm tính đồng bộ, dân chủ, công khai, minh bạch, tôn trọng và
bảo vệ quyền con người”. Để thực hiện nhiệm vụ này, một trong những nhiệm vụ
quan trọng là phải tăng cường hiệu quả các hoạt động của cơ quan THTT, trong
đó định tội danh là một hoạt động giữ vai trò hết sức quan trọng.
Trong những năm gần đây, cùng với xu thế hội nhập, toàn cầu hóa, hoạt
động tội phạm trên cả nước nói chung và địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng, diễn
biến ngày càng phức tạp, có xu hướng ngày càng tăng cả về quy mô, tính chất và
mức độ phạm tội, nhất là các tội phạm liên quan đến trật tự an toàn xã hội, trong
đó tội phạm xâm phạm sức khỏe của con người xảy ra phổ biến với nhiều
phương thức, thủ đoạn mới, công cụ phương tiện mới, gây khó khăn không nhỏ
cho các cơ quan THTT trong quá trình giải quyết vụ án, đặc biệt là quá trình
định tội danh với loại tội phạm này. Thực tiễn quá trình áp dụng các quy định

1


của Bộ luật hình sự năm 1999 (sủa đổi, bổ sung năm 2009) về các tội xâm phạm
sức khỏe của con người cho thấy có nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình
điều tra, truy tố, xét xử đối với loại tội này.
Mặc dù các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự đã cố gắng khắc phục
những khó khăn, vướng mắc để áp dụng đúng đắn các quy định của pháp luật
hình sự về các tội xâm phạm sức khỏe của con người trong quá trình định tội
danh và quyết định hình phạt, đảm bảo đúng người đúng tội, đúng pháp luật.
Song thực tiễn định tội danh các tội phạm này vẫn để xảy ra sai sót, ảnh hưởng
đến hiệu quả đấu tranh với loại tội phạm này. Vì vậy, việc nâng cao hiệu quả quá
trình điều tra, truy tố, xét xử nói chung và nâng cao hiệu quả hoạt động định tội
danh các tội xâm phạm sức khỏe của con người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trở
thành một yêu cầu cấp thiết.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã lựa chọn đề tài: "Định tội danh các

tội xâm phạm sức khỏe của con người theo pháp luật hình sự Việt Nam từ
thực tiễn tỉnh Bắc Ninh" làm luận văn thạc sĩ Luật học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Hiện nay, có rất nhiều công trình nghiên cứu vấn đề lý luận chung về
định tội danh cũng như định tội danh với một số tội phạm cụ thể. Các công
trình nghiên cứu dưới dạng tài liệu chuyên khảo, tham khảo, giáo trình, bình
luận khoa học. Đây là những tài liệu mang tính chất phổ biến cung cấp những
tri thức lý luận cơ bản nhất liên quan đến đề tài tác giả nghiên cứu. Có thể kể
đến một số công trình tiêu biểu như: Sách chuyên khảo Định tội danh và quyết
định hình phạt do GS. Võ Khánh Vinh chủ biên, Nxb Lao động xã hội, 2010;
Sách chuyên khảo Định tội danh và quyết định hình phạt trong luật hình sự
Việt Nam do TS. Lê Văn Đệ chủ biên, Nxb Công an nhân dân 2004[16]; bên
cạnh đó, một số luận văn đã nghiên cứu hoạt động định tội danh trên một địa
bàn cụ thể, điển hình như: Luận văn thạc sĩ “Định tội danh đối với các tội xâm
phạm sở hữu theo pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Cà Mau” của
2


tác giả Nguyễn Việt Sử [28]; Luận văn “Định tội danh tội cướp tài sản theo
pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn Quận Đống Đa, thành phố Hà Nội”
của tác giả Đỗ Tùng Dương[11]; Luận văn “Định tội danh các tội xâm phạm sở
hữu theo pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn huyện Thanh Miện, tỉnh Hải
Dương” của tác giả Trịnh Quốc Thịnh[38]; luận văn “Định tội danh các tội
xâm phạm sức khỏe của người khác từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi” của tác giả
Nguyễn Thanh Hà[18]….
Ngoài ra, còn có các công trình nghiên cứu thể hiện trên các bài viết trên
các tạp chí chuyên ngành nghiên cứu khoa học pháp lý, hội nghị, hội thảo, các
số chuyên đề. Những công trình nghiên cứu này chủ yếu được đăng trên các tạp
chí chuyên ngành pháp luật có uy tín như Tạp chí Tòa án nhân dân, Tạp chí
Công an nhân dân, Tạp chí Kiểm sát, Tạp chí Luật học, Tạp chí Khoa học pháp

lý, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, Tạp chí Dân chủ và pháp luật…
Nhìn chung đây là những công trình nghiên cứu về lý luận định tội danh
nói chung cũng như hoạt động định tội danh với một số loại tội phạm cụ thể.
Các bài viết này thể hiện quan điểm đa chiều của các tác giả về vấn đề định tội
danh. Tuy nhiên, quá trình thu thập, sưu tầm và nghiên cứu tài liệu tác giả nhận thấy
chưa có một công trình nào nghiên cứu chuyên sâu, trực tiếp về định tội danh với
các tội xâm phạm sức khỏe của con người trong pháp luật hình sự Việt Nam trên
địa bàn tỉnh Bắc Ninh.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận về định tội danh, cơ sở định
tội danh với các tội xâm phạm sức khỏe của con người; nghiên cứu thực trạng
định tội danh của các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn Bắc Ninh, từ đó
đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động định tội danh trên địa
bàn tỉnh Bắc Ninh.

3


3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu trên, luận văn tập trung nghiên cứu những nội dung sau:
- Cơ sở lý luận và pháp luật của định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe
của con người trong luật hình sự Việt Nam (Bộ luật Hình sự năm 1999, sửa đổi
bổ sung năm 2009 và BLHS 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017).
- Thực tiễn định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con người trong
luật hình sự Việt Nam trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.
- Đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động định tội danh các tội
xâm phạm sức khỏe của con người.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu

+ Luận văn nghiên cứu vấn đề: những vấn đề lý luận, quy định của pháp
luật hình sự về các tội xâm phạm sức khỏe con người và thực tiễn định tội danh
các tội phạm này.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
+ Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu định tội danh các tội xâm
phạm sức khỏe của con người từ thực tiễn địa bàn tỉnh Bắc Ninh .
- Về thời gian: Luận văn nghiên cứu thực tiễn định tội danh các tội xâm
phạm sức khỏe của con người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong thời gian từ năm
2013 đến 2017.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1 Phương pháp luận
Luận văn sử dụng lý luận, quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về chủ
nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử; tư tưởng Hồ Chí Minh về con người,
về xây dựng Nhà nước và pháp luật, đấu tranh phòng chống tội phạm; quan
điểm của Đảng và Nhà nước về chính sách hình sự, đấu tranh phòng ngừa với
tội phạm xâm phạm sức khỏe của con người.
5.2 Các phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chung của lĩnh vực khoa
học xã hội như: phương pháp hệ thống, thống kê, lịch sử, logic, phân tích, tổng
4


hợp, so sánh, dự báo phù hợp với từng nội dung nghiên cứu trong luận văn, trên
cơ sở đó rút ra được những kết luận có tính lý luận và thực tiễn.
- Các phương pháp nghiên cứu lý luận, phân tích, so sánh, bình luận, quy
nạp, diễn dịch ...được sử dụng trong chương 1 của luận văn nhằm tập trung làm
rõ lý luận chung về định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con người.
- Các phương pháp nghiên cứu lý luận, phân tích, bình luận, quy nạp, diễn
dịch, suy luận logic, nghiên cứu bản án...được sử dụng trong chương 2 của luận
văn nhằm làm rõ thực tiễn định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con

người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.
- Các phương pháp dự báo, phân tích, suy luận logic, quy nạp, diễn
dịch...được sử dụng trong chương 3 nhằm đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo
định tội danh đúng các tội xâm phạm sức khỏe của con người trên địa bàn tỉnh
Bắc Ninh.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có ý nghĩa quan trọng về phương diện lý
luận và thực tiễn, vì đây là công trình nghiên cứu đầu tiên và có hệ thống ở cấp
độ một luận văn thạc sĩ luật học về định tội danh một tội phạm cụ thể từ thực
tiễn địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn,
luận văn đã đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả định tội danh các tội
xâm phạm sức khỏe của con người trong giai đoạn xây dựng nhà nước pháp
quyền và cải cách tư pháp hiện nay ở Việt Nam. Bên cạnh đó, luận văn sẽ là một
tài liệu tham khảo cần thiết và bổ ích cho các cán bộ giảng dạy pháp luật, các
nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên chuyên ngành Luật trong quá
trình nghiên cứu, giảng dạy, học tập.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
của luận văn gồm 03 chương:

5


Chương 1: Cơ sở lý luận về định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của
con người trong pháp luật hình sự Việt Nam
Chương 2: Thực tiễn định tội danh các tội xâm phạm sức khỏe của con
người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả định tội danh các tội xâm
phạm sức khỏe của con người trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh

6


Luận vận đậy đu ở file:Luận vận Full