SKKN TIỂU học đổi mới phương pháp dạy học theo hướng chuẩn hóa

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngày nay, chúng ta đang sống trong thế giới có nhiều biến đổi, đó là
sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin. Giữa
các quốc gia có sự cạnh tranh gay gắt về kinh tế, khoa học kỹ thuật và công
nghệ. Từ đó, vấn đề đầu tư cho phát triển là vấn đề sống còn của mỗi quốc
gia, mỗi dân tộc. Trong sự trường tồn và phát triển của đất nước từ xưa đến
nay thì giáo dục và đào tạo luôn đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
Điều 2 - Luật giáo dục của Quốc hội nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam chỉ rõ: "Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát
triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp,
trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và
bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc".
Trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2001 - 2010, Đảng
ta cũng khẳng định: "Giáo dục là quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục là
nền tảng cho việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và
bền vững".
Để đáp ứng được mục tiêu đó, trong những năm vừa qua, giáo dục
nước ta đã thực hiện đổi mới đồng bộ từ nội dung, chương trình, sách giáo
khoa, phương pháp dạy học. Trong đó, việc đổi mới phương pháp dạy học là
khâu rất quan trọng. Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng chuẩn hóa
việc chuẩn bị và tiến hành dạy học nhằm tích cực hoạt động học tập của học
sinh. Để đạt được mục tiêu giáo dục, việc sử dụng thiết bị dạy học trong các
nhà trường đang là vấn đề hết sức quan trọng, đã và đang được Đảng, Nhà
nước và toàn ngành giáo dục quan tâm đặc biệt. Thiết bị dạy học là một

1

thành tố quan trọng của quá trình dạy học, nó là mối liên hệ tương hỗ với các
thành tố khác trong quá trình dạy học. Như vậy, thiết bị dạy học với tư cách
là một bộ phận của cơ sở vật chất trường học. Thiết bị dạy học là điều kiện
thực hiện nguyên lý giáo dục "học đi đôi với hành, lý luận gắn liền thực
tiễn". Trong quá trình đổi mới giáo dục phổ thông thì đổi mới phương pháp
dạy học được coi là yếu tố quyết định. Thiết bị dạy học là tiền đề đổi mới
phương pháp dạy học, góp phần làm sáng tỏ lý thuyết, tạo điều kiện cho học
sinh nắm vững kiến thức, tiến hành lao động, sản xuất, thực nghiệm nghiên
cứu khoa học, đảm bảo phương châm giáo dục và đào tạo con người mới.
Qua việc thực hiện chương trình thay sách giáo khoa tiểu học, thì mỗi
trường tiểu học đều được trang bị tương đối đầy đủ thiết bị dạy học để phục
vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học. Song trên thực tế, việc sử dụng
thiết bị dạy học còn nhiều hạn chế, việc sử dụng thiết bị dạy học chưa đều,
chưa thường xuyên, chất lượng thấp, học sinh vẫn thụ động tiếp thu kiến
thức mà thầy truyền đạt. Vì thế, đặt ra cho người cán bộ quản lý trường học
phải biết tìm tòi, học hỏi, cập nhật cả cơ sở lý luận, kinh nghiệm và thực tiễn
chuyên môn nghiệp vụ. Nói cách khác, vấn đề cấp bách là phải có một
phương pháp trong công tác quản lý và sử dụng thiết bị dạy học phù hợp
trong nhà trường phổ thông nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Từ những trăn trở xung quanh công tác sử dụng thiết bị dạy học, làm thế nào
để chấm dứt tình trạng "dạy chay" trong nhà trường? Sử dụng thiết bị dạy
học như thế nào cho có hiệu quả? Điều này đã thôi thúc tôi tìm ra một số
kinh nghiệm chỉ đạo việc sử dụng thiết bị dạy học ở trường tiểu học nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục ở trường tiểu học Thanh Miếu. Với khả năng
của mình, tôi đã tích cực nghiên cứu tìm tòi, áp dụng một số biện pháp nhằm
thực hiện tốt nhiệm vụ bồi dưỡng năng lực chuyên môn, bước đầu đã thu
được những kết quả đáng phấn khởi. Tôi mạnh dạn viết thành sáng kiến kinh

2

nghiệm với hy vọng bạn bè đồng nghiệp tham khảo, vận dụng vào công tác
quản lý của mình.
Sáng kiến kinh nghiệm này đã được áp dụng tại trường tiểu học và đã
thu được những kết quả đáng khích lệ. Tôi rất mong kinh nghiệm này sẽ giúp
cho các trường tiểu học bạn có điều kiện tương tự như trường tôi giải quyết
được phần nào những khó khăn vướng mắc về việc sử dụng thiết bị dạy học
phục vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học, nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện.

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1- CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ:
Nghị quyết TW2 khóa VIII khẳng định: Phải thực sự coi giáo dục là
quốc sách hàng đầu bởi vì Giáo dục và Đào tạo có vai trò quan trọng trong
sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của đất nước, chúng ta đang sống trong
thế kỷ 21, thế kỷ của khoa học công nghệ. Những thành tựu của khoa học
công nghệ đã thực sự làm thay đổi vị thế giữa các nước trên thế giới, để
tránh nguy cơ tụt hậu và nâng dần vị thế của mình trên trường quốc tế.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng chỉ rõ: "Tiếp tục nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và
học, hệ thống hóa trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện chuẩn
hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo
của học sinh, sinh viên để nâng cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn,
tay nghề".
Chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo 2001 - 2010 cũng khẳng định:
"Nâng cao nguồn lực là điều kiện cơ bản để tăng trưởng kinh tế, rút ngắn
khoảng cách giữa các nước đang phát triển nhằm thực hiện công nghiệp hóa,

3

hiện đại hóa đất nước, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân". Yêu cầu đặt
ra cho giáo dục - đào tạo những thời cơ và thách thức lớn, đó là: Tạo ra cho
xã hội nguồn nhân lực có nhân cách, có kiến thức, đồng bộ về ngành nghề,
phù hợp với phân công lao động xã hội. Nguồn nhân lực là nhân tố quyết
định phát triển của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Chính vị vậy, đòi hỏi giáo dục phải đảm bảo giáo dục toàn diện Đức Trí - Thể - Mỹ và các kỹ năng cơ bản để từ đó hình thành các kỹ năng cơ bản
cho người lao động cập nhật với công nghiệp hóa - hiện đại hóa, hội nhập
với khu vực và quốc tế.
Chỉ thị 40/CT của Ban Bí thư TW Đảng yêu cầu: " Phải tăng cường
xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện.
Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt vừa mang tính chiến lược
lâu dài, nhằm thực hiện thành công chiến lược phát triển giáo dục 2001 2010 và chấn hưng đất nước. Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán
bộ quản lý giáo dục được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng,
đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất,
lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý phát triển
đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng
đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Như vậy, đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là những người
đi tiên phong trên mặt trận tư tưởng văn hóa, là người quyết định chất lượng
giáo dục - đào tạo. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục nói chung, giáo dục
trung học cơ sở nói riêng thì đổi mới phương pháp dạy học là yêu cầu bắt
buộc và mang tính khách quan. Phương pháp dạy học phải được đặt trong
mối quan hệ: Mục tiêu - Nội dung - Phương pháp - những điều kiện khác.
Nếu coi quá trình dạy học trong nhà trường tiểu học là một quá trình lao

4

động sáng tạo của thầy và trò trong việc chuyển giao kiến thức thì thiết bị
dạy học có vai trò như một công cụ lao động tham gia tích cực vào quá trình
chuyển giao kiến thức của thầy, tiếp cận của trò, khắc phục từng bước tình
trạng thụ động một chiều trong dạy và học. Thiết bị dạy học có khả năng gây
nên những tác động vật chất và trực quan sinh động gây nên những cảm giác
ban đầu cho học sinh để từ đó đem lại cho học sinh những tri giác, ý niệm và
tư duy trừu tượng. Thiết bị dạy học là điều kiện để thực hiện nguyên lý giáo
dục "học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn". Trong đổi mới giáo dục
phổ thông thì đổi mới phương pháp giáo dục được coi là yếu tố quyết định.
Thiết bị dạy học là tiền đề để đổi mới phương pháp dạy học, góp phần làm
sáng tỏ lý thuyết, tạo điều kiện cho học sinh hoạt động với tư cách là trung
tâm của quá trình dạy học. Thiết bị dạy học là yếu tố cần thiết không thể
thiếu được trong quá trình dạy học, chúng có tác dụng tích cực và có tính
động lực, tác động một cách hiệu quả đối với quá trình lao động của thầy và
trò. Thiết bị dạy học chịu sự chi phối của nội dung và phương pháp dạy học
và nó cũng chịu tác động trở lại vì thiết bị dạy học là điều kiện thực hiện nội
dung và phương pháp.
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê nin về quy luật nhận thức: "Từ
trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực
tiễn". Để trực quan sinh động phải xuất phát từ thiết bị dạy học - phương tiện
kỹ thuật của nhà trường. Như vậy, định hướng đổi mới phương pháp dạy học
đã khẳng định không còn là vấn đề tranh luận và để thực hiện tốt phương
pháp dạy học ta phải thực hiện tốt việc sử dụng thiết bị dạy học trong mỗi
giờ lên lớp một cách linh
hoạt, sáng tạo để phát huy tính tự giác, chủ động, tìm tòi, khám phá và chiếm
lĩnh chiến thức của học sinh.

5

2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:
Thực hiện chương trình đổi mới giáo dục tiểu học, cơ sở vật chất nhà
trường, phòng học còn thiếu, học sinh phải dồn lại, ghép vào các lớp khác,do
vậy sĩ số học sinh trong một lớp vượt quá so với qui định. Tất cả các phòng
chức năng đều chưa được xây dựng lại kiên cố, nhà trường trong rất nhiều
năm qua phải tạm thời làm việc chung nhiều bộ phận trong cùng một phòng
của những dãy nhà tập thể cấp 4 của giáo viên của trường PTTH công
nghiệp trước đây. Do xây dựng đã quá lâu nên đã xuống cấp dột nát. Nhà
trường đã sửa chữa nhiều lần để tạm thời sử dụng. Nhà trường chưa có cán
bộ chuyên trách phụ trách phòng thiết bị, đồ dùng thiết bị dạy học vì không
có phòng riêng, do vậy để chung để tạm rất chật chội, khó lấy, khó tìm, việc
chuẩn bị cho một giờ học mất thời gian, vì thế giáo viên ngại sử dụng. Một
số lớp mặt bàn ghế còn chưa đúng qui cách, nhiều lớp dồn học sinh vì thiếu
phòng học do việc thi công xây dãy nhà 3 tầng, nên rất chật chội việc cho
học sinh thực hành khó khăn dễ đổ vỡ làm cho giáo viên và học sinh đều
không thích thực hành còn dạy chay. Vì vậy, tình trạng giáo viên dạy học vẫn
là truyền thụ kiến thức, học sinh tiếp thu một cách thụ động, các hoạt động
trên lớp chủ yếu là do giáo viên thực hiện, giáo viên giải thích tranh ảnh
minh họa, giới thiệu mô hình quan sát và thông báo kết quả. Mục đích của
việc làm thí nghiệm, trưng bày mẫu vật, hình vẽ, chủ yếu theo hướng chứng
minh cho lời giải mà chưa coi đó là nguồn kiến thức để học sinh hoạt động
khai thác. Một số giáo viên đã chú ý tới việc phát huy tính tích cực của học
sinh qua việc sử dụng phương pháp đàm thoại nhưng chủ yếu là những câu
hỏi, thiếu hệ thống, nhiều học sinh chưa có ý thức tham gia hoạt động này.
Giáo viên giảng, ghi bảng, học sinh chép và học thuộc lòng mà không hiểu
bản chất nên dễ quên và học chóng chán, kết quả học hạn chế.

6

Trường tiểu học Thanh Miếu năm ở phía nam cửa ngõ của thành phố Việt
Trì. Các em học sinh của trường có trên 50% là con em cán bộ công nhân
viên chức. Còn lại là con em các hộ phi nông nghiệp, con em các hộ nông
dân làm ruộng thuần túy, con em các hộ buôn bán nhỏ và nhiều em bố mẹ
không có công việc làm ổn định. Bình quân thu nhập đầu người so với mặt
bằng chung của tỉnh còn thấp con em các hộ nghèo và có hoàn cảnh khó
khăn và đặc biệt khó khăn mồ côi khá nhiều. Xuất phát từ điều kiện kinh tế
đó cho nên một số gia đình chưa nhận thức đầy đủ về công tác giáo dục
trong giai đoạn đất nước đổi mới, chưa tạo điều kiện tốt, chưa quan tâm đến
việc học tập của các em mình
Trường tiểu học thanh miếu có khuôn viên với tổng diện tích là:
4.599m2, bình quân 6.3m2/1 học sinh, là một trong những trường có truyền
thống của giáo dục thành phố Việt Trì. Trường xây dựng từ lâu cho nên cơ
sở vật chất của trường đã xuống cấp, chưa có đủ các phòng học và phòng
chức năng như đã nêu ở trên, không thuận lợi cho việc sử dụng đồ dùng dạy
học. Đồ dùng dạy học còn thiếu, cán bộ phụ trách phụ trách thiết bị không
chuyên trách, không được đào tạo nghiệp vụ thiết bị... Tất cả vấn đề đó đã
làm cho công tác sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học phục vụ cho việc đổi mới
phương pháp dạy học nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường còn gặp
nhiều khó khăn, bất cập. Kết quả xếp loại giáo viên về sử dụng thiết bị dạy
học và giờ dạy có sử dụng thiết bị trong việc đổi mới phương pháp dạy học
năm học 2009 - 2010 như sau:
Xếp loại sử dụng thiết bị dạy
Thời
điểm
Đầu

Số
G
V

học
Khá

Tốt
S

%

S

L
L
35 16 45.7 10

Xếp loại giờ dạy

TB

Tốt

Khá

TB

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

28.

5

14..

20

57.

13

37.

2

5.7

7


năm
Cuối
năm

35 24

68..
5

9

5
25.
7

2
2

5.7

24

1
68.
5

10

1
28.
5

1

2.8

Xuất phát từ trực trạng trên, từ năm học 2010 - 2011 Ban giám hiệu
nhà trường đã đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công
tác quản lý thiết bị dạy học, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện.
3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ QUẢN LÝ CHỈ ĐẠO VIỆC
SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
GIÁO DỤC:
Bước 1: Nâng cao nhận thức đúng đắn về vai trò của thiết bị dạy
học đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Trước hết, người cán bộ quản lý, đội ngũ giáo viên phải nhận thức
được vai trò quan trọng của thiết bị dạy học đối với việc nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện cho học sinh trong nhà trường, từ nhận thức đó để có
những biện pháp phát huy thế mạnh, khắc phục những tồn tại, yếu kém về cơ
sở vật chấht cũng như công tác quản lý thiết bị dạy học.
Cần làm tốt công tác tuyên truyền, vận động cho giáo viên, cha mẹ
học sinh, các tổ chức xã hội hiểu rõ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của thiết
bị dạy học đối với việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
Nhiệm vụ quan trọng đối với việc quản lý công tác thiết bị dạy học
phải được xây dựng kế hoạch cụ thể, phải được lồng ghép vào kế hoạch
chuyên môn, triển khai hoạt động kế hoạch thiết bị chính là thực hiện kế

hoạch giáo dục của nhà trường. Phải làm cho công tác thiết bị dạy học thực
sự đi vào nề nếp để hoạt động này sớm có hiệu quả góp phần thực hiện mục
tiêu giáo dục toàn diện trong nhà trường.

8


Trong điều kiện địa phương còn gặp nhiều khó khăn, lãnh đạo nhà
trường một mặt cần phát huy tối đa nội lực, một mặt cần làm tốt công tác xã
hội hóa giáo dục, tranh thủ sự ủng hộ của các tầng lớp nhân dân, khai thác
mọi nguồn vốn, tận dụng và phát huy những điều kiện thuận lợi của nhà
trường, phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học nhằm giảm bớt những
khó khăn của nhà trường và làm cho thiết bị dạy học ngày càng đầy đủ, phù
hợp và đa dạng.
Bước 2: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo việc sử dụng thiết bị dạy học.
Xuất phát từ thực trạng của nhà trường đã nêu trên, những nguyên
nhân làm hạn chế đến hiệu trưởng trong công tác quản lý sử dụng thiết bị
dạy học, Ban giám hiệu nhà trường xây dựng kế hoạch cụ thể, phù hợp với
đặc điểm điều kiện của nhà trường. Cụ thể:
Chỉ đạo các đoàn thể trong nhà trường, vận động cán bộ giáo viên
hưởng ứng các phong trào thi đua do ngành giáo dục - đào tạo phát động,
thực hiện đầy đủ các cuộc vận động, công khai kế hoạch cá nhân ở phòng
họp hội đồng để tiện cho việc quản lý, theo dõi và tổ chức thực hiện.
Từ việc giáo dục tốt tư tưởng, cán bộ giáo viên trong nhà trường phải
xác định rõ vị trí, tầm quan trọng của thiết bị dạy học và được sử dụng để
giải quyết các nhiệm vụ đặt ra. Mọi người cùng động viên nhau thực hiện
nhiệm vụ năm học. Tuyên truyền để cán bộ giáo viên, học sinh, phụ huynh,
chính quyền địa phương hiểu rõ về vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng
kế hoạch, sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học, các phương tiện kỹ thuật
trong việc đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng và hiệu quả

giáo dục.
Bước 3: Bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên về trình độ chuyên môn nghiệp
vụ, kỹ năng và những nguyên tắc sử dụng thiết bị dạy học.

9


Cách thức tổ chức dù có sáng tạo đến đâu nhưng nếu thiếu vai trò chủ
đạo của đội ngũ giáo viên thì không đạt được kết quả, vì học sinh vừa là chủ
thể vừa là khách thể của đối tượng quản lý. Mọi quy định đặt ra trong khâu
tổ chức mới chỉ là lý thuyết nếu thiếu một trong hai chủ thể nêu trên. Điều
đáng bàn ở đây là người cán bộ quản lý muốn quản lý hoạt động dạy học đạt
hiệu quả cao cần phải biết quan tâm đến việc bồi dưỡng xây dựng đội ngũ
giáo viên giỏi về chuyên môn, vững vàng về nghiệp vụ và có lối sống tác
phong khoa học. Để làm được những điều nêu trên trước hết người quản lý
phải là người giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, thực sự là tấm gương đạo đức,
lối sống, tác phong.
Quan tâm đến việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, hiệu quả sử
dụng thiết bị dạy học cho giáo viên trực tiếp phụ trách thiết bị dạy học bằng
nhiều con đường, nhiều hình thức: Tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo
chuyên đề, thăm lớp dự giờ, tạo điều kiện cho giáo viên đi học các lớp
chuyên tu, đi bồi dưỡng trên chuẩn, tự bồi dưỡng qua tài liệu sách, báo, tham
gia các chuyên đề bồi dưỡng sử dụng thiết bị dạy học do Phòng Giáo dục Đào tạo, Sở Giáo dục - Đào tạo tổ chức.
Xây dựng nề nếp dám nghĩ, dám làm trong việc sử dụng thiết bị dạy
học, tạo phong trào tự giác, tích cực trong các giờ lên lớp hàng ngày để phát
huy tính dân chủ, bình đẳng trong giáo viên nhằm xây dựng tập thể đoàn kết,
nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc.
Đưa tiêu chí xếp loại giáo viên qua xếp loại việc sử dụng thiết bị dạy
học, coi đây là một tiêu chí đánh giá của giáo viên trong các đợt thi đua,
trong học kỳ và cả năm học.

Bước 4: Triển khai thực hiện kế hoạch chỉ đạo sử dụng thiết bị dạy học,
quản lý công tác thiết bị dạy học.

10


Trong công tác quản lý: Vai trò của người quản lý nhà trường và cán
bộ thiết bị hết sức quan trọng. Nếu theo dõi đánh giá đúng sẽ có tác dụng
tích cực với phong trào hoạt động chuyên môn của giáo viên và phong trào
học tập của học sinh. Ngược lại, công tác quản lý thiết bị dạy học không chặt
chẽ, đánh giá không chính xác, thiếu công bằng sẽ dẫn đến tình trạng giáo
viên làm việc hình thức, đối phó.
Để công tác thiết bị hoạt động có hiệu quả về góc độ quản lý cần làm
tốt các công việc sau:
Xây dựng kế hoạch: Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, phụ
trách thiết bị cần xây dựng kế hoạch tổng quát cho công tác thiết bị. Trong
đó phải căn cứ vào thực trạng cơ sở vật chất, thiết bị hiện có của nhà trường
để có kế hoạch mua sắm bổ sung và kế hoạch sử dụng cho phù hợp với yêu
cầu của chương trình các môn học.
Coi trọng công tác thanh tra, kiểm tra bao gồm: Kiểm tra kế hoạch
chuyên môn, kế hoạch sử dụng thiết bị của từng cá nhân. Kiểm tra định kỳ
đối với cán bộ thiết bị về việc bảo quản thiết bị, việc quản lý ghi chép hàng
tháng. Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch bộ môn, đối chiếu với sổ sử dụng
thiết bị dạy học, giáo án, sổ ghi đầu bài, lịch báo giảng, nhằm đánh giá việc
sử dụng thiết bị dạy học của từng giáo viên, kịp thời phát hiện những giờ dạy
không sử dụng thiết bị, ngăn chặn tình trạng đối phó với công việc. Kiểm tra,
đánh giá chất lượng sử dụng thiết bị dạy học trên lớp của giáo viên bằng
hình thức dự giờ ở các tiết dạy. Kiểm tra khảo sát chất lượng học sinh sau
khi học các tiết học có thực hành.
Tiến tới so sánh kết quả học tập của học sinh qua các năm học ở một số tích

cực sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học, từ đó rút ra những kinh nghiệm để
làm tốt công tác này ở những năm học tiếp theo.

11


Dự giờ thường xuyên hoặc đột xuất đối với giáo viên có tiết dạy thí
nghiệm thực hành, thẩm định việc sử dụng thiết bị dạy học và hiệu quả sử
dụng thiết bị dạy học của giáo viên qua việc khảo sát chất lượng học sinh.
Phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học vào các đợt thi đua lớn
trong năm học, có nghiệm thu và đánh giá chất lượng sau đó cho giáo viên
áp dụng vào giờ dạy.
Đầu tư kinh phí thích hợp cho việc mua sắm bổ sung các thiết bị dạy
học, các hóa chất thí nghiệm đã sử dụng hết. Đồng thời trang bị thêm các đồ
dùng mới, đặc biệt là các đồ dùng chính xác, hiện đại.
Rút ra những bài học kinh nghiệm về sử dụng thành công hay nguyên
nhân thất bại của việc sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học trong từng học kỳ và
cả năm học.
Cuối mỗi đợt thi đua, mỗi học kỳ và cả năm học có đánh giá xếp loại
cá nhân, tổ chuyên môn về từ mặt trong việc làm, sử dụng, bảo quản thiết bị
dạy học. Có rút kinh nghiệm, khen chê một cách công bằng, công khai để
động viên làm tốt hơn cho năm học sau.
Tổ chức tập huấn sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học thường xuyên cho
đội ngũ cán bộ, giáo viên trong nhà trường, đối với các đồng chí giáo viên
mới vào ngành thì bố trí một đồng chí tổ trưởng chuyên môn có nhiều kinh
nghiệm trong công tác hướng dẫn tập sự chịu trách nhiệm hướng dẫn cả vấn
đề sử dụng, bảo quản đồ dùng thiết bị dạy học. Trong điều kiện nhà trường
chưa có cán bộ phụ trách thiết bị chuyên trách, Ban giám hiệu nhà trường
cần triển khai chuyên đề áp dụng sử dụng đò dùng thiết bị, kịp thời đánh
giá, rút kinh nghiệm để sử dụng tiết sau tốt hơn. Đồng thời, yêu cầu tổ

chuyên môn và cán bộ phụ trách thiết bị dạy học thực hiện các công việc
sau:

12


Đối với tổ chuyên môn:
Kiểm kê, thông báo số liệu thiết bị có bằng danh mục công khai của
tất cả các bộ môn.
Có kế hoạch thiết bị dạy học của tất cả các bộ môn, của giáo viên
thuộc tổ mình phụ trách trình duyệt với Ban giám hiệu ngay từ đầu năm học.
Cán bộ phụ trách thiết bị sẽ căn cứ vào kế hoạch bộ môn, vào chương
trình các môn học cần sử dụng thiết bị dạy học để thống kê và tính hiệu quả
sử dụng từ đó đánh giá việc sử dụng thiết bị dạy học của từng cá nhân.
Đối với cán bộ thiết bị:
Có kế hoạch hoạt động (kế hoạch mua sắm, kế hoạch sử dụng, bảo
quản đồng thời quản lý các loại hồ sơ sổ sách).
Có nội quy riêng của phòng thiết bị dạy học, trong đó có những quy
định của cán bộ thiết bị, của nhà trường về việc sử dụng, bảo quản, theo dõi
sử dụng của giáo viên.
Đánh giá được hiệu quả sử dụng thiết bị của giáo viên, công bố công
khai trước tập thể hội đồng nhà trường theo từng tháng, từng học kỳ và cả
năm học.
Theo dõi thường xuyên, liên tục và bố trí thời gian lao động hợp lý để
giáo viên có thể mượn, trả đồ dùng dạy học một cách thuận lợi nhất. Việc sử
dụng thiết bị dạy học của giáo viên phải được thể hiện đầy đủ trên sổ sách.
Cán bộ thiết bị cùng Ban giám hiệu nhà trường, tổ trưởng chuyên môn
kiểm tra, tiến hành thăm lớp, dự giờ theo đúng qui định.
Bảo quản thiết bị dạy học một cách tốt nhất, hiệu quả nhất, tránh hư
hỏng, mất mát.

Trong quá trình thực hiện, người cán bộ quản lý phải biết lắng nghe,
tôn trọng và ghi nhận những ý kiến đóng góp tích cực và có hiệu quả của đội

13


ngũ giáo viên và cán bộ phụ trách thiết bị dạy học. Kịp thời điều chỉnh, bổ
sung vào
kế hoạch chỉ đạo thực hiện những điều đóng góp đúng đắn xuất phát vì lợi
ích của tập thể đơn vị và vì sự phát triển của nhà trường.
Để đạt được hiệu quả trong công tác chỉ đạo sử dụng thiết bị dạy học
cần phải có chế độ động viên, khen thưởng kịp thời từ tổ, nhóm đến từng cá
nhân qua công tác kiểm tra chuyên đề, toàn diện, qua các phong trào phát
động trong những ngày kỷ niệm lớn như: kỷ niệm ngày nhà giáo Việt Nam
20/11, Kỷ niệm ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam 03/02, Kỷ niệm
ngày thành lập Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh 26/3,... Động viên
kịp thời tới các giáo viên có tinh thần sử dụng thiết bị dạy học tích cực, có
hiệu quả và các giáo viên phải dạy trái ban có nhiều cố gắng bằng tinh thần
và cả vật chất.
Bước 5: Tổ chức kiểm tra, đánh giá sau khi triển khai kế hoạch.
Theo dõi việc sử dụng thiết bị và hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học của
giáo viên hàng tháng.
Kiểm tra giáo án, sổ đầu bài, lịch báo giảng, kế hoạch sử dụng thiết bị
của giáo viên để đảm bảo sự thống nhất.
Kiểm tra, khảo sát chất lượng học sinh thông qua một số giờ dạy có sử
dụng đồ dùng thiết bị dạy học trên lớp cụ thể. Tổ chức trao đổi, thảo luận,
thu nhận kết quả, có đánh giá kịp thời.
4. HIỆU QUẢ CỦA SKKN:
Sau khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này đã được sự ủng hộ nhiệt tình
của đội ngũ giáo viên trong nhà trường, học sinh hứng thú hăng say học tập.

Kết quả cụ thể như sau:
• Đối với giáo viên.
Thời

Số

Xếp loại sử dụng thiết bị dạy

14

Xếp loại giờ dạy


học
điểm GV

Tốt
SL

Đầu
năm
Cuối

36

26

%
72.
2

91.

Khá
SL
8

TB

%
22.

SL

2

1

Tốt

%

SL

2.7 26

Khá

%
72.
2

91.

SL
8

%
22..

TB
SL

%

1

5.7

2

36 33
3 8.3 0
0 33
3
8.3
0
0
năm
7
7
Nhận xét: Như vậy thiết bị dạy học thực sự đã là phương tiện đắc lực giúp

cho giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, chất lượng sử dụng
thiết bị và chất lượng giờ học có sử dụng thiết bị được nâng lên rõ rệt.
2.2. Đối với học sinh:
2.2.1. Khảo sát tâm lý đầu năm học với bài dạy không có thiết bị dạy học:

Khối
lớp
1
2
3
4
5
Cộng

Mức độ
Sĩ số
30
30
30
30
30
150

Thích
SL
5
6
5
4
5

25

%
16,6
20,0
16.6
13.5
16.6
16.6

Bình thường

Không thích

SL
10
8
5
5
2
30

SL
15
16
20
21
23
93

%
33.3
26.6
16.6
16.6
6.7
20.0

%
50
53.3
66.6
70,0
76.6
63.3

2.2.2. Khảo sát tâm lý cuối năm học với bài dạy có sử dụng thiết bị dạy
học:
Khối
lớp
1
2

Mức độ
Sĩ số
30
30

Thích
SL

30
30

%
100
100

15

Bình thường

Không thích

SL
0
0

SL
0
0

%
0
0

%
0
0

3
4
5
Cộng

30
30
30
150

30
30
30
150

100
100
100
100

0
0
0
0

0
0
0
0

0
0
0
0

0
0
0
0

Nhận xét: Như vậy thiết bị dạy học được sử dụng hợp lý đã có tác
dụng tốt với học sinh, gây hứng thú cho học sinh học tập, giờ học hấp dẫn,
sôi nổi, không còn hiện tượng học sinh chán ghét học tập, củng cố niềm tin
của học sinh vào chân lý khoa học.
2.2.3. Khảo sát chất lượng giờ dạy không có đồ dùng dạy học ở đầu năm
học và giờ dạy có đồ dùng dạy học ở cuối năm học:
Thời
điểm
khảo sát
Đầu năm
Cuối
năm

Xếp loại

Số

Giỏi

Khá

TB

Yếu

HS

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

30

8

26.7

10

33.3

11

36.7

1

3.3

30

16

53.3

9

30

5

16.7

0

0

Nhận xét: Thiết bị dạy học không chỉ dừng lại ở việc gây hứng thú học

tập cho học sinh mà còn góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh
và hiệu quả giảng dạy của giáo viên.
Năm học 2010 - 2011, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Việt Trì
kiểm tra trường tiểu học Thanh Miếu và cũng đánh giá cao về nhà trường
trong điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều khó khăn nhưng đã có kế hoạch bảo
quản, sử dụng đồ dùng dạy học tích cực, hiệu quả.

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:

16


Thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này đã góp phần tích cực vào việc
đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho
học sinh trong nhà trường. Cụ thể:
Chất lượng giảng dạy của giáo viên tăng: Giờ giỏi tăng 23.5%, giờ dạy
trung bình giảm không còn nữa.Chất lượng học sinh về mặt học lực cũng
tăng: loại Giỏi tăng 26.6%; Loại Khá tăng 10%; loại Trung bình giảm 20%;
loại Yếu không còn.
Trong bối cảnh bùng nổ thông tin như hiện nay, việc dạy học muốn
theo kịp cuộc sống nhất thiết phải đổi mới theo hướng sử dụng tối đa các
thiết bị dạy học để phát huy mạnh mẽ, sáng tạo, kỹ năng thực hành và hứng
thú học tập của học sinh.
Thiết bị dạy học sẽ giúp ta tích hợp được nhiều kiến thức trong đời
sống thực tế dưới nhiều hình thức khác nhau để bổ sung cho sách giáo khoa.
Làm cho những tri thức khoa học được trình bày trong sách giáo khoa trở
nên cụ thể, sinh động giúp học sinh tiếp thu một cách chắc chắn và sâu sắc.
Nó không chỉ làm cho học sinh mà còn giúp cho học sinh cách sáng tạo, biết
lựa chọn cách đúng nhất, tốt nhất, hay nhất. Từ đó giúp cho giáo viên và học

sinh loại bỏ nhiều thời gian chết trong giờ lên lớp để rèn luyện kỹ năng thực
hành.
Tác dụng giáo dục trong các giờ học dựa vào nhiều hình ảnh chân
thực, gợi tả, sinh động, cụ thể bao giờ cũng có hiệu quả cao hơn, sâu sắc hơn
là chỉ dựa vào những lời thuyết giảng, những triết lý khô khan. Chính vì thế
đối với người quản lý trong trường tiểu học, công tác tổ chức, chỉ đạo chỉ có
thực tiễn thì chưa đủ mà phải chỉ đạo vừa có tính thực tiễn vừa có tính khoa
học. Phải có sự vận dụng năng động, sáng tạo cho phù hợp với tình hình thực
tế của nhà trường và của địa phương mình để góp phần đem lại hiệu quả

17


trong công tác quản lý nhà trường, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho học sinh.
Sáng kiến kinh nghiệm này đã góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo
viên và cha mẹ học sinh cũng như chính quyền địa phương về vị trí, vai trò,
ý nghĩa của việc sử dụng thiết bị dạy học đối với việc tiếp thu kiến thức của
học sinh.
Sáng kiến đã góp phần duy trì sự ổn định vững chắc đồng thời nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện ở nhà trường, đáp ứng được yêu cầu của
giáo dục hiện nay.

*. Bài học kinh nghiệm:
Một là: Bản thân mỗi cán bộ quản lý phải nhận thức rõ vai trò to lớn
và trách nhiệm trong việc chỉ đạo sử dụng thiết bị dạy học. Từ đó đẩy mạnh
công tác bồi dưỡng phẩm chất chính trị, nâng cao chất lượng đội ngũ là khâu
đầu tiên cần làm để nâng cao chất lượng đội ngũ về mọi mặt.
Hai là: Tận dụng hết khả năng nội lực, ngoại lực nhằm xây dựng,
củng cố, nâng cao số lượng, chất lượng đồ dùng thiết bị dạy học để nâng cao

chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Ba là: Lập kế hoạch cụ thể cho các tổ, nhóm chuyên môn và bản thân
mỗi cá nhân làm đồ dùng dạy học còn thiếu dưới nhiều hình thức.
Bốn là: Chỉ đạo tốt việc lập kế hoạch sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học
với tất cẳ các bộ môn để giáo viên chủ động trong sử dụng đồ dùng dạy học.
Năm là: Thường xuyên thăm lớp, dự giờ để đánh giá, giúp đỡ giáo
viên sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học có hiệu quả phục vụ cho việc đổi mới
phương pháp dạy học. Tạo niềm tin cho đội ngũ đồng thời tổ chức tốt nề nếp,
kỷ cương làm việc trong nhà trường.

18


Sáu là: Tăng cường công tác kiểm tra đánh giá, động viên khen
thưởng kịp thời, uốn nắn những sai sót trong việc sử dụng đồ dùng thiết bị
dạy học để đạt hiệu quả cao.
2. Những ý kiên đề xuất:
Hàng năm, Sở GD & ĐT nên mở các lớp bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ cho cán bộ phụ trách thiết bị vào dịp hè trong thời gian dài hơn, để
mỗi giáo viên có điều kiện được học tập bồi dưỡng, tạo điều kiện cho việc
giảng dạy và học tập được nâng cao hơn tại đơn vị.
Đề nghị cấp trên hỗ trợ thêm kinh phí sau khi xây dựng xong các
phòng chức năng, được trang bị thêm đồ dùng, thiết bị để phục vụ cho giáo
viên giảng dạy, các em học sinh học tập được tốt hơn nữa, hỗ trợ phần nào
đó để mua thêm máy tính vì giàn máy tính đã cũ, tóc độ chậm hay phải sửa
chữa, bổ sung cán bộ đã qua đào tạo làm công tác thiết bị cho các nhà trường
tiểu học nói chung và trường tiểu học Thanh Miếu nói riêng.
Đề nghị Phòng Giáo dục - Đào tạo thường xuyên mở các lớp bồi
dưỡng chuyên đề, hội giảng liên trường để mọi giáo viên được cọ sát học hỏi
kinh nghiệm lẫn nhau, giao lưu trao đổi kinh nghiệm, áp dụng có hiệu quả

thiết bị dạy học theo phương pháp dạy học mới tại địa phương mình.
Cán bộ quản lý nhà trường cần năng động, sáng tạo hơn trong công tác
chỉ đạo, xây dựng kế hoạch nề nếp một cách khoa học, bài bản, thu thập và
xử lý các thông tin kịp thời, chính xác.
Đội ngũ giáo viên cần chủ động tích cực trong công việc, luôn tự học,
tự rèn để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Mỗi giáo viên phải có ý
thức tự học tập và tự cập nhật những thông tin kiến thức, mở rộng tầm nhìn
đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

19


Thanh Miếu, tháng 3 năm 2013
Người viết

Dương Thị Loan

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ GD & ĐT, Quyết định số 41 ngày 06/01/2000/QĐ-BGD - ĐT
2. Chỉ thị 40/CT của Ban bí thư TW Đảng.
3. Đảng cộng sản Việt Nam, Nghị quyết TW2 - Khóa VIII, NXB Chính trị
quốc gia, Hà Nội 1996.
4. Điều lệ trường THCS số 07/2007/QĐ-BGD-ĐT ngày 02/4/2007.
5. Luật giáo dục, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 2005.

20


6. Nghị quyết Đại hội IX, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000.
7. Sở Giáo dục - Đào tạo Phú Thọ: Các chỉ thị năm học, Hướng dẫn thực

hiện nhiệm vụ năm học 2007 - 2008, 2008 - 2009.
8. Trường Cán bộ quản lý GD & ĐT tỉnh Phú Thọ: Tài liệu giảng dạy
chương trình bồi dưỡng CBQL thư viện, thiết bị, tài chính và kiểm tra nội bộ
trường tiểu học Phú Thọ 2008.
9. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, NXB Chính trị quốc gia,
Hà Nội 1996.

Ý KIẾN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU
SKKN CẤP TRƯỜNG:
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

21


...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

Ý KIẾN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU
SKKN CẤP THÀNH PHỐ:
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

22