Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc trung học phổ thông ở trung tâm giáo dục thường xuyên tt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

ĐỖ ĐỨC TRỊ

RÈN LUYỆN KỸ NĂNG HỌC TẬP
CHO HỌC VIÊN BỔ TÚC TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG
TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN

Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử giáo dục
Mã số: 9. 14. 01. 02

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC


HÀ NỘI - 2018
Công trình được hoàn thành tại
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐẶNG THÀNH HƯNG

Phản biện 1:

..................................................................
..................................................................

Phản biện 2:

..................................................................
..................................................................

Phản biện 3:

..................................................................
..................................................................

Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Viện
họp tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam
Vào hồi ..... giờ ...... ngày ...... tháng ...... năm ...............

Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia
2. Thư viện Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam



1

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Kỹ năng học tập có một vai trò quan trọng góp phần quyết định
hiệu quả của hoạt động học tập. Kỹ năng học tập giúp cho người học tiếp
thu tri thức và có công cụ học tập độc lập để tiếp thu kiến thức, học tập
suốt đời. Vì vậy, về mặt lý luận hình thành và rèn luyện kỹ năng học tập
cho người học là vô cùng cần thiết và quan trọng trong cuộc đời của mỗi
con người, đặc biệt là lứa tuổi học sinh sinh viên đang theo học tại các cơ
sở giáo dục.
1.2. Hiện nay, học viên bổ túc THPT tại các trung tâm GDTX có
nhiều khó khăn hơn trong học tập so với học sinh ở các trường THPT, các
em là học sinh đã tốt nghiệp THCS có độ tuổi của học sinh THPT và các

độ tuổi lớn hơn, trung tâm GDTX tuyển tất cả các học sinh không dự thi
hoặc các học sinh thi không đỗ vào các trường THPT quốc lập hay những
người lớn tuổi đang tham gia lao động, bởi thế hầu như các em chưa được
tuyển chọn về học lực. Vì vậy kỹ năng học tập của học viên còn yếu và
hoạt động học tập thường không đạt kết quả cao, không đáp ứng với mục
tiêu đã đặt ra của trung tâm GDTX.
1.3. Trong lĩnh vực giáo dục: Các nghiên cứu về kỹ năng học tập và
rèn luyện kỹ năng học tập cho loại hình người học đặc biệt là học sinh bổ
túc THPT đang theo học tại các trung tâm GDTX trong cả nước thì còn rất
mỏng, rất ít được nghiên cứu. Thực tế các nghiên cứu thực tiễn lại rất cần
thiết về vấn đề này để nâng cao chất lượng học tập, chất lượng dạy học ở
trung tâm GDTX. Đặc biệt tạo ra cho người học có thể bước vào cuộc sống
và học tập suốt đời.
Vì các lý do trên, đề tài “Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
bổ túc THPT tại trung tâm giáo dục thường xuyên” đã xác định được
điểm mới và có giá trị thực tiễn. Nghiên cứu của luận án sẽ nhằm mục đích
nâng cao chất lượng dạy và học ở trung tâm GDTX.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc
THPT ở trung tâm GDTX cấp huyện nhằm nâng cao chất lượng học tập và
kết quả học tập của học viên.
1


2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học ở trung tâm GDTX
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
bổ túc THPT ở trung tâm GDTX

4. Giả thuyết khoa học
Kỹ năng học tập của học viên ở trung tâm giáo dục thường xuyên chỉ
được hình thành phát triển thông qua quá trình rèn luyện và hoạt động của học
viên trong môi trường sư phạm dưới tác động tích cực của giáo viên. Hiện nay
kỹ năng học tập của học viên bổ túc trung học phổ thông ở các trung tâm giáo
dục thường xuyên các huyện còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu học tập
của học viên. Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp rèn luyện kỹ năng học
tập phù hợp với loại hình học tập ở trung tâm, phù hợp với học viên: Cung cấp
tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ, giáo viên
và học viên ở trung tâm giáo dục thường xuyên; Hoàn thiện quy trình rèn
luyện kỹ năng học tập và vận dụng linh hoạt qui trình vào rèn luyện các kỹ
năng học tập cụ thể; Biên soạn tài liệu về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ
năng học tập cho học viên bổ túc THPT; Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập
theo hướng tăng cường tự rèn luyện kỹ năng học tập của học viên; Sử dụng đa
dạng các hình thức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên thì sẽ nâng cao
được kỹ năng học tập cho học viên và chất lượng học tập ở trung tâm giáo dục
thường xuyên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xác định cơ sở lí luận và thực tiễn của hoạt động rèn luyện kỹ
năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX.
5.2. Đề xuất các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
bổ túc THPT ở trung tâm GDTX.
5.3. Tổ chức thực nghiệm khoa học khẳng định hiệu quả của biện
pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm
GDTX.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ
túc THPT đang theo học tại các trung tâm GDTX cấp huyện.
2

3

- Địa bàn khảo sát được giới hạn ở các trung tâm GDTX cấp huyện
thuộc hai tỉnh Bắc Ninh và Hòa Bình.
- Tổ chức thực nghiệm sư phạm được thực hiện tại trung tâm GDTX
Yên Phong, Bắc Ninh.
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận: Tiếp cận hệ thống; Tiếp cận phức hợp;
Tiếp cận hoạt động.
7.2. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu lý luận;
phương pháp nghiên cứu thực tiễn và phương pháp xử lý số liệu.
8. Đóng góp mới của luận án
- Xây dựng cơ sở lý luận về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng
học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX.
- Phát hiện thực trạng kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập
cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX.
- Đề xuất và khẳng định hiệu quả của biện pháp rèn luyện kỹ năng
học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX.
9. Cấu trúc luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục, luận án gồm 3 chương.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG HỌC TẬP
CHO HỌC VIÊN BỔ TÚC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu về hoạt động học tập
Hoạt động học tập là hoạt động cơ bản đảm bảo cho sự tồn tại của cá
nhân và xã hội và quyết định cho sự phát triển của cá nhân và xã hội nên

đã được các nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khoa học khác nhau như triết
học, giáo dục học, tâm lý học... tập trung nghiên cứu thể hiện trong các học
thuyết lý luận, quan điểm khoa học của các nhà khoa học như: Aritxtôt,
J.Locke, G.Berkeley, D.Ghatli, H.Spenxơ, J.Watson, J.Piaget... Các nhà
3


4

tâm lý học Xô viết như: L.X. Vưgôtxki, A.N. Lêonchiev, P.Ia. Galperin;
Phạm Minh Hạc, Nguyễn Quang Uẩn, Hồ Ngọc Đại, Phan Trọng Ngọ, Lê
Khánh Bằng, Hà Thị Đức, Vũ Trọng Rỹ, Đặng Thành Hưng, Nguyễn Cảnh
Toàn, Thái Duy Tuyên...
Các nghiên cứu về hoạt động học tập của các tác giả trong và ngoài
nước trong cả bình diện lý luận và nghiên cứu thực tiễn: khái niệm, bản
chất, cấu trúc và thực trạng hoạt động học tập của người học ở các lứa tuổi
khác nhau tại các cơ sở giáo dục.
1.1.2. Các nghiên cứu về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng
học tập
Các nghiên cứu về kỹ năng hoạt động, kỹ năng học tập và rèn luyện
kỹ năng học tập:B.Ph. Lomov, E.N. Kavanova, A.V. Petropxki, V.A.
Cruchetski, N.D. Lêvitov, A.G. Kovaliov, Annett, và các tác giả phương Tây
hiện đại đã nói ở trên.V.G. Loox, V.V. Tsebưseva, K.K. Piatonôv, E.A.
Milerian.P.M. Kecgientxev, N.I. Mikheev, L. Umanxki, A.I. Kitov, X I.
Kixengof, N.V. Cudơmina, Kevin Barry và Len King...Tác giả Vũ Trọng Rỹ,
Đặng Thành Hưng, Hoàng Anh, Dương Thị Thoan, Dương Thị Thanh
Thanh,Nguyễn Quang Uẩn, Lê Khánh Bằng, Hà Thị Đức, Trần Quốc Thành,
Nguyễn Văn Tuân, Nguyễn Văn Hoan, Trịnh Thị Xim,…trong các công
trình nghiên cứu, cho rằng rèn luyện kỹ năng học tập là điều kiện quan trọng
để người học tiến hành được hoạt động học tập và nâng cao kết quả học tập,

đồng thời giúp cho người học có thể tiếp tục học tập sau khi họ hoàn thành
giáo dục đại học chính qui hoặc là điều kiện để người học chủ động trong
học tập và học tập suốt đời.
* Nhận xét: Các công trình nghiên cứu đi trước tập trung nghiên cứu
cả về lý luận và thực tiễn nhiều vào hoạt động học tập của người học ở các
khía cạnh khác nhau (khái niệm, bản chất, đặc điểm, cơ sở khoa học của
hoạt động học tập, cơ chế học tập từ góc độ sinh lý học, tâm lý học...; Các
nghiên cứu về kỹ năng hoạt động của con người như: kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng giải quyết tình huống, kỹ năng quản lý lãnh đạo... được tập trung
nghiên cứu nhiều còn các nghiên cứu về kỹ năng học tập của người học
còn ít được nghiên cứu; Nghiên cứu về kỹ năng học tập của người học ở
phổ thông, đại học theo hệ chính quy được tập trung nghiên cứu nhiều còn
4


5

các nghiên cứu về học tập và kỹ năng học tập của học viên đang theo học
tại các Trung tâm GDTX còn ít được nghiên cứu, mặc dù hướng nghiên
cứu này rất cần thiết cho giáo dục và cho xã hội.
1.2. Giáo dục thường xuyên và trung tâm giáo dục thường xuyên
1.2.1. Giáo dục thường xuyên
1.2.1.1 Khái niệm: Giáo dục thường xuyên từ tên gọi giáo dục
không chính quy, nó là sự thống nhất về bản chất của giáo dục bổ túc và
đào tạo bồi dưỡng tại chỗ là tính liên tục của quá trình học tập (học tập là
công việc suốt đời, học tập trong nhà trường của một giai đoạn).
1.2.1.2. Vị trí: Giáo dục thường xuyên nằm trong hệ thống giáo dục
quốc dân Việt Nam có nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức văn hoá và nghiệp vụ
cho toàn dân, đặc biệt là những người do hoàn cảnh khác nhau mà chưa
được học tập có hệ thống…

1.2.1.3. Chức năng: thay thế; nối tiếp; bổ sung; hoàn thiện
1.2.2.Trung tâm giáo dục thường xuyên
1.2.2.1. Khái niệm: Trung tâm GDTX là cơ sở giáo dục không chính
quy trong hệ thống giáo dục quốc dân với mục tiêu giúp mọi người vừa làm
vừa học, học liên tục, học suốt đời nhằm hoàn thiện nhân cách, mở rộng hiểu
biết, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ để cải thiện chất
lượng cuộc sống, tìm việc làm, tự tạo việc làm và thích nghi với đời sống xã
hội hiện nay.
1.2.2.2. Cơ cấu tổ chức của Trung tâm GDTX: Lãnh đạo Trung tâm
gồm: Giám đốc và không quá 02 Phó Giám đốc.Các tổ chuyên môn: Tổ Giáo
vụ; Tổ Hành chính - Tổng hợp; Tổ Đào tạo nghề - Hướng nghiệp; Tổ GDTX;
Các tổ sản xuất, dịch vụ, phục vụ đào tạo nghề nghiệp.
1.2.2.3. Chức năng, nhiệm vụ
1.2.2.4. Vai trò của trung tâm GDTX đối với phát triển xã hội:nâng
cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu học tập thường
xuyên, học tập suốt đời cho người dân và cộng đồng.
1.3. Hoạt động học tập của học viên ở trung tâm GDTX
1.3.1. Hoạt động học tập
5


6

Hoạt động học là hoạt động có ý thức có mục đích, có kế hoạch của
người học lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kĩ xảo để phát triển bản
thân dưới sự tổ chức dạy học của người dạy.
1.3.2. Hoạt động học tập của học viên ở trung tâm GDTX
Hoạt động có ý thức, mục đích, kế hoạch của học viên đang theo học
tại trung tâm giáo dục thường xuyên nhằm lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm, kỹ
năng, kĩ xảo để phát triển cá nhân và chuẩn bị cho hoạt động nghề nghiệp

dưới sự tổ chức dạy học của giáo viên.
1.3.3. Đặc điểm hoạt động học tập của học viên ở trung tâm GDTX
Bảng 1.1. Bảng so sánh sự khác nhau giữa học tập
ở trung tâm GDTX và giáo dục chính quy
T
Tiêu chí
Giáo dục chính quy
T
1 Đối tượng học tập Học theo độ tuổi quy định
2 Thời gian học tập Học liên tục theo quy chế
3 Chương trình học
tập
4 Phương thức học
tập

5 Nguồn tài chính
dành cho học tập
6 Các kỹ năng học
tập cơ bản được
áp dụng trong học
tập của người học

GDTX

Mọi lứa tuổi, mọi trình độ
Thời gian linh hoạt và gián
đoạn
Theo chương trình định sẵn Linh hoạt theo nhu cầu và
của các cơ quan quản lí nhà năng lực của người học
nước về giáo dục thẩm định

Tập trung trong trường học Học tập trung, tại nơi làm
việc, vừa học vừa làm, học
buổi tối, tự học có hướng dẫn,
học trực tuyến trên mạng từ
xa… linh hoạt
Chính phủ cung cấp là chủ Đa dạng hóa nguồn tài chính
yếu
từ Chính Phủ, nhân dân tổ
chức xã hội, cá nhân…
Nghe, ghi trên lớp. Về nhà Nghe, ghi và ghi nhớ bài
đọc sách giáo khoa, đọc các giảng, làm bài tập về nhà, thi
tài liệu tham khảo, làm các và kiểm tra.
bài tập, ôn tập, thi và kiểm (Chưa chủ động, chưa biết lập
tra
kế hoạch học tập, chưa biết
(HS đa phần chủ động thực điểm yếu của bản thân trong
hiện nhiệm vụ học tập)
học tập để khắc phục…)
6


7

1.4. Kỹ năng học tập của học viên ở trung tâm GDTX
1.4.1. Khái niệm kỹ năng, kỹ năng học tập, kỹ năng học tập của
học viên ở trung tâm GDTX
Kỹ năng là khả năng vận dụng những tri thức, kinh nghiệm đã có để
thực hiện có kết quả một hành động hay hoạt động trong điều kiện thực tiễn.
Kỹ năng học tập được hiểu là khả năng thực hiện có kết quả các hành
động học tập trên cơ sở vận dụng nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyết tốt

những nhiệm vụ học tập trong những điều kiện học tập nhất định.
Kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm giáo dục
thường xuyên là khả năng thực hiện có kết quả các hành động học tập trên
cơ sở vận dụng nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyến tốt những nhiệm
vụ học tập trong những điều kiện học tập nhất định của trung tâm giáo dục
thường xuyên.
1.4.2. Vai trò của kỹ năng học tập trong việc nâng cao chất lượng
dạyvà học ở trung tâm GDTX: Kỹ năng học tập là công cụ, phương tiện
để nâng cao chất lượng dạy và học ở Trung tâm GDTX.
1.4.3. Phân loại kỹ năng học tập và kỹ năng học tập của học viên
bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
1.4.3.1. Các loại kỹ năng học tập: Có nhiều cách phân loại kỹ năng
học tập dựa vào các tiêu chí khác nhau, ví dụ có thể kể ra một cách phân
loại chia kỹ năng thành các nhóm sau: Nhóm kỹ năng lập kế hoạch học;
Nhóm kỹ năng tổ chức việc học; Nhóm kỹ năng làm bài thi, kiểm tra, đánh
giá việc học của bản thân.
1.4.3.2. Các loại kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung
tâm giáo dục thường xuyên:Kỹ năng xác định mục tiêu và nội dung học
tập; Kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng trên lớp; Kỹ năng đọc và hiểu tài
liệu học tập; Kỹ năng trình bày vấn đề trong học tập; Kỹ năng làm bài tập
và kiểm tra trong học tập; Kỹ năng giao tiếp với giáo viên, bạn bè; Kỹ
năng khắc phục khó khăn cản trở học tập; Kỹ năng quản lý thời gian trong
học tập...
Tất cả các kỹ năng học tập trên đều cần thiết và đặc trưng cho học
viên theo học tại trung tâm GDTX nhưng trong giới hạn phạm vi luận án,
7


8

sẽ thực nghiệm biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc
THPT để nâng cao các kỹ năng học tập nhưng tập trung vào kỹ năng quản
lý thời gian học tập. Vì vậy, trong cơ sở lý luận của luận án sẽ tập trung
làm rõ về mặt lý luận kỹ năng quản lý thời gian học tập.
1.4.3.3. Kỹ năng quản lý thời gian học tập
Kỹ năng quản lý thời gian học tập của học viên bổ túc THPT ở
trung tâm GDTX là khả năng thực hiện có kết quả các hành động quản lý
thời gian học tập trên cơ sở vận dụng nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải
quyến tốt những nhiệm vụ học tập trong những điều kiện học tập nhất định
của trung tâm GDTX.
1.4. 3.4. Quá trình hình thành kỹ năng học tập
Vấn đề hình thành kỹ năng học tập trong hoạt động học tập cho
người học là vấn đề cơ bản trong lý luận dạy học, giáo dục học, tâm lý
học... vì vậy đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước như: V. A.
Cruchetxki, Phạm Minh Hạc, N. Đ. Lêvitôv, A. V. Petrôvxki, Geoffrey
Fetty, K.K. Platônôv và G.G. Gôlubev quan tâm nghiên cứu. Các tác giả
với những chính kiến khoa học và quan niệm khác nhau đã có các ý kiến
khác nhau về giai đoạn hình thành kỹ năng học tập cho người học, nhưng
đều thống nhất ở một điểm cơ bản là: kỹ năng học tập được hình thành
trong hoạt động học tập.
1.5. Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở
trung tâm GDTX
1.5.1. Khái niệm “rèn luyện” và “rèn luyện kỹ năng học tập”
Rèn luyện là“luyện tập một cách thường xuyên để đạt tới những
phẩm chất hay trình độ ở một mức nào đó”
Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm
GDTX là: tổ chức luyện tập một cách thường xuyên để giúp cho học viên
bổ túc THPT ở trung tâm có được những kỹ năng học tập cần thiết đảm
bảo cho việc lĩnh hội kiến thức kỹ năng, kỹ xảo theo mục đích học tập đặt
ra ở Trung tâm.

8


9

1.5.2. Vai trò và ý nghĩa của việc rèn luyện kỹ năng học tập
Rèn luyện kỹ năng học tập làm thay đổi phong cách, phương pháp
học,... tăng tính chủ động, hiệu quả, năng lực...
1.5.3. Quy trình rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên trong quá
trình dạy học ở trung tâm GDTX
Giai đoạn 1: Chuẩn bị
Giai đoạn 2: Rèn luyện lí thuyết
Giai đoạn 3: Thực hành rèn luyện kỹ năng học tập
Giai đoạn 4: Đánh giá kết quả rèn luyện
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho
học viên ở trung tâm GDTX: Các yếu tố thuộc về học viên theo học ở
trung tâm GDTX;Các yếu tố thuộc về môi trường của trung tâm và ngoài
xã hội.
Kết luận chương 1
Kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX là
khả năng thực hiện có kết quả các hành động học tập trên cơ sở vận dụng
nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyến tốt những nhiệm vụ học tập
trong những điều kiện học tập nhất định của trung tâm GDTX.
Căn cứ vào quá trình học tập của học viên bổ túc THPT có thể xác
định kỹ năng học tập cần có của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
bao gồm các kỹ năng chủ yếu là: Kỹ năng xác định mục tiêu và nội dung
học tập; Kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng trên lớp;Kỹ năng đọc và hiểu
tài liệu học tập; Kỹ năng trình bày vấn đề trong học tập; Kỹ năng làm bài
tập và kiểm tra trong học tập; Kỹ năng giao tiếp với giáo viên, bạn bè với

mục đích học tập; Kỹ năng khắc phục khó khăn cản trở học tập của cá
nhân; Kỹ năng quản lý thời gian trong học tập.
Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ hóa THPT ở trung tâm
GDTX là: tổ chức luyện tập một cách thường xuyên để giúp cho học viên
bổ túc THPT ở trung tâm giáo dục thường xuyên có được những kỹ năng
học tập cần thiết đảm bảo cho việc lĩnh hội kiến thức kỹ năng, kỹ xảo theo
mục đích học tập đặt ra ở Trung tâm.

9


10

Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên ở
trung tâm GDTX bao gồm: Các yếu tố thuộc về học viên theo học ở trung tâm
GDTX; Các yếu tố thuộc về môi trường của Trung tâm và ngoài xã hội.
Chương 2
THỰC TRẠNG KỸ NĂNG HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN
KỸ NĂNG HỌC TẬP CHO HỌC VIÊN BỔ TÚC THPT
Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN
2.1. Hệ thống trung tâm giáo dục thường xuyên
2.1.1. Vài nét về lịch sử hình thành và phát triển trung tâm giáo
dục thường xuyên
Bảng 2.1. Số liệu thống kê Giáo dục thường xuyên ở Việt Nam
Năm học
Trung tâm GDTX tỉnh, quận, huyện
Provincial, District Continuing Edu Centers
Trường BTVH/
Complementary schools
Trung tâm Học tập cộng đồng phường, xã

Commune Community Learning Centres
Trung tâm tin học, ngoại ngữ
Foreign language, informatics centers
Học viên xóa mù chữ/llliterate learners
Học sinh sau xóa mù chữ/Literate learners
Học viên BTVH/Part-time learner
Tiểu học/Primary
Trung học cơ sở/Lower secondary
Trung học phổ thông/Upper secondary

20112012
712

20122013
703

20152016
733

20162017
707

x

x

11

10

10,826

10,815

11057

11081

1,891

1,935

1538

2199

19,910 21,973 29503 20220
15,922 17,797
x
x
296,617 273,518 215550 210884
x
x
x
x
54,673 42,883 27703 21959
241,944 230,635 187847 188925

Số các trung tâm GDTX có giảm từ năm 2010 đến 2012(từ 706 năm
2011 xuống còn 703 năm 2013), nhưng ổn định những năm tiếp theo (trên

700 trung tâm). Số học viên bổ túc THPT giảm năm 2010 đến 2012 (từ
241 944 xuống còn 230 635), nhưng ổn định những năm tiếp theo vào
khoảng 190 000 học viên bổ túc THPT.
2.1.2.Các trung tâm GDTX trong phạm vi nghiên cứu của luận
án: Gồm 10 TTGDTX cấp huyện thuộc 2 tỉnh Bắc Ninh và Hòa Bình.
10


11

2.2. Khái quát về tổ chức khảo sát kỹ năng học tập và rèn luyện
kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
2.2.1. Mục đích khảo sát
Khảo sát thực trạng rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc
THPT ở trung tâm GDTX để xây dựng cơ sở thực tiễn đề xuất biện pháp
rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX.
2.2.2. Nội dung khảo sát
Khảo sát thực trạng mức độ hiện có của kỹ năng học tập của học
viên bổ túc THPT; mức độ phù hợp và mức độ thực hiện các biện pháp rèn
luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT và các yếu tố ảnh hưởng
đến rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT đang theo học tại
trung tâm GDTX.
2.2.3. Phương pháp khảo sát
Điều tra bằng phiếu; Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp nghiên cứu
sản phẩm hoạt động; Phương pháp quan sát; Phương pháp toán thống kê.
2.2.4. Cách cho điểm và thang đánh giá
Mức độ
Điểm
Phù hợp, tốt, thành thạo, ảnh hưởng nhiều
3

Trung bình, ít thành thạo, ít ảnh hưởng
2
Không phù hợp và thấp, không đạt yêu
1
cầu, không ảnh hưởng
2.2.5. Khách thể khảo sát và địa bàn khảo sát

Thang đánh giá
2,34 - 3,0
1,68 - 2,33
< 1,68

2.2.5.1. Địa bàn khảo sát: 10 trung tâm GDTX thuộc tỉnh Bắc Ninh
và Hòa Bình.
2.2.5.2. Mẫu khảo sát (đối tượng khảo sát)
Bảng 2.3. Mẫu khảo sát thực trạng rèn luyện kỹ năng học tập
cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
TT
1
2
3
4

CBQL và
giáo viên
19
16
6
12

Trung tâm GDTX
Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh
11

Học
viên
198
57
59
57

Tổng số
217
73
64
69


12

5
6
7
8
9
10

Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh
Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình
Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình
Mai Châu, tỉnh Hòa Bình
Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình
Cao Phong, tỉnh Hòa Bình
Tổng 10 trung tâm

7
60
67
18
176
194
15
55
70
12
54
66
14
59
73
14
38
52
132
813
945
(86,03)

(13,07)
2.3. Kết quả khảo sát thực trạng kỹ năng học tập và rèn luyện
kỹ năng học tập ở trung tâm GDTX
2.3.1. Kết quả khảo sát thực trạng kỹ năng học tập của học viên
bổ túc THPT
Bảng 2.5. Thực trạng mức độ đạt được kỹ năng học tập
của học viên bổ túc THPT

T
T

1
2
3
4
5
6
7
8

Cán bộ quản lý
và giáo viên
Kỹ năng học tập

Thứ
bậc


Kỹ năng xác định mục
tiêu, nội dung học tập

Kỹ năng nghe và ghi
chép bài giảng trên lớp
Kỹ năng đọc/hiểu tài liệu
học tập
Kỹ năng trình bày vấn đề
trong học tập
Kỹ năng làm bài tập và
bài kiểm tra trong học tập
Kỹ năng giao tiếp với
giáo viên, bạn bè với
mục đích học tập
Kỹ năng quản lý thời
gian trong học tập
Kỹ năng khắc phục khó

Học viên


Chung

Thứ
bậc



Th
ứ
bậc

288

2,2

2

1989 2,4

1

2277 2,4

1

258

2,0

4

1680 2,1

3

1938 2,1

3

273

2,1

3

1638 2,0

4

1911 2,0

4

315

2,4

1

1884 2,3

2

2199 2,3

2

234

1,8

6

1377 1,7

6

1611 1,7

6

252

1,9

5

1554 1,9

5

1806 1,9

5

219

1,7

7

1296 1,6

7

1515 1,6

7

198

1,5

8

1218 1,5

8

1416 1,5

8

12


13
khăn cản trở hoạt động
học tập của cá nhân
1,95

1,93

1,94

Kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTXcó rất
nhiều loại kỹ năng cần thiết cho học tập. Cán bộ quản lý, giáo viên và học
viên tham gia khảo sát, đánh giá mức độ hiện có của kỹ năng học tập của
học viên bổ túc THPT đang theo học tại Trung tâm đạt mức độ trung bình
với = 1,94. Mức độ đạt được của các kỹ năng học tập của học viên không
đồng đều nhau.
2.3.2. Kết quả khảo sát về rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
2.3.2.2. Đánh giá mức độ thực hiện các biện pháp rèn luyện kỹ năng
học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
Bảng 2.7. Thực trạng mức độ thực hiện các biện pháp rèn luyện kỹ năng
học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
T
T
1

2

3

4

Cán bộ quản lý
và giáo viên
Biện pháp rèn luyện
Thứ


bậc
Tự học, tự rèn luyện
291 2,2 4
của học viên
Biên soạn tài liệu rèn
luyện kỹ năng học tập
315 2,4 1
và phổ biến cho học
viên
Giáo viên bộ môn tổ
chức rèn luyện kỹ
năng học tập thông 303 2,3 2
qua giảng dạy các
môn học
Đưa nội dung rèn
luyện kỹ năng học tập
vào các môn học bắt 219 1,7 9
buộc từ năm học đầu
tiên
13

Học viên


Chung

Thứ
bậc



Thứ
bậc

1779 2,2

3

2070 2,2

3

1965 2,4

1

2280 2,4

1

1872 2,3

2

2175 2,3

2

1365 1,7

9

1584 1,7

7


14

5

6

7

8

Rèn luyện kỹ năng
học tập thông qua các
hình thức hoạt động
khác nhau (hoạt động
của đoàn thanh niên)
v.v...
Tổ chức rèn luyện kỹ
năng học tập trong các
năm học theo chương
trình riêng
Tổ chức các buổi tọa
đàm trao đổi về kỹ
năng học tập và rèn

luyện kỹ năng học tập
cho học viên
Mời chuyên gia tư vấn
về kỹ năng học tập và
rèn luyện kỹ năng học
tập cho học viên

306 2,3

2

1764 2,2

3

2070 2,2

3

270 2,0

6

1719 2,1

5

1989 2,1

5

279 2,1

5

1620 2,0

6

1899 2,0

6

216 1,6

10

1332 1,6

10

1548 1,6

8

2,0
8

2,06

2,07

Đánh giá mức độ thực hiện của biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập
của học viên bổ túc THPT cán bộ quản lý, giáo viên và học viên tham gia
khảo sát đánh giá ở mức độ khá tốt với = 2,07 (min = 1, max = 3).
Mức độ thực hiện của biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học
viên có sự khác biệt. Các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học
viên được đánh giá thực hiện tốt hơn “Biên soạn tài liệu rèn luyện kỹ năng
học tập và phổ biến cho học viên”, “Giao cho giáo viên bộ môn tổ chức
rèn luyện kỹ năng học tập thông qua giảng dạy các môn học” với = 2,4 và
2,3 xếp bậc 1, 2/8... Các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
được đánh giá thấp hơn “Đưa nội dung rèn luyện kỹ năng học tập vào các
môn học bắt buộc từ năm học đầu tiên”, “Mời chuyên gia tư vấn về kỹ
năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên” với = 1,6 và 1,7
xếp bậc 7, 8/8...

14


15

2.3.3. Kết quả khảo sát về các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ
năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập bao gồm các
yếu tố thuộc về học viên và thuộc về môi trường. Mức độ ảnh hưởng của
các yếu tố rất nhiều, trong đó yếu tố thuộc về học viên và giáo viên ảnh
hưởng nhiều hơn yếu tố thuộc về môi trường (=2,88 so với = 2,75)
2.3.4. Đánh giá chung về thực trạng kỹ năng học tập và rèn luyện
kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
2.3.4.1. Đánh giá về kỹ năng học tập của học viên

Học viên bổ túc THPT đang theo học tại trung tâm GDTX có đầu vào
thấp về nhận thức, vì vậy cần có các kỹ năng học tập đặc thù cho học viên và
đặc thù học tập ở Trung tâm. Thực tế hiện nay kỹ năng học tập của học viên
đã có đầy đủ các kỹ năng, nhưng mức độ đạt được của các kỹ năng học tập
còn thấp, hạn chế chất lượng học tập của học viên tại Trung tâm, khả năng tiếp
thu của học viên còn yếu và hiệu quả hoạt động chưa cao.
2.3.4.2. Đánh giá về rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
- Bản thân nhu cầu học tập, hứng thú với việc rèn luyện kỹ năng học
tậpcòn chưa cao do việc nhận thức ý nghĩa, tầm quan trọng của vấn đề còn
thấp, cho nên chưa tạo được động lực bên trong thúc đẩy mang tính “tự
thân” cho hoạt động nói chung và rèn luyện kỹ năng học tập nói riêng.
- Môi trường học tập, môi trường rèn luyện kỹ năng học tập ở các
trung tâm GDTX còn yếu. Bản thân học viên trình độ nhận thức, đầu vào
học ở trung tâm còn thấp, vì thế không khí học tập, sự liên kết học tập còn
chưa cao. Môi trường học tập còn thiếu tính thi đua, sôi nổi, từ đó ảnh
hưởng đến mỗi cá nhân học viên và môi trường chung của tập thể.
Kết luận chương 2
Các kỹ năng học tập cơ bản của học viên bổ túc THPT được khảo
sát đạt ở mức độ trung bình và thấp. Trung tâm GDTX đã áp dụng nhiều
biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên và mức độ thực hiện
được đánh giá ở mức độ trung bình. Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện
kỹ năng học tập cho học viên ở trung tâm GDTX bao gồm các yếu tố thuộc
về học viên và môi trường khách quan. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố
rất lớn đến công tác rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên và mức độ ảnh
15


16

hưởng có sự khác biệt: 1- Các yếu tố thuộc về học viên; 2- Các yếu tố

thuộc về môi trường xã hội.
Chương 3
BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG HỌC TẬP
CHO HỌC VIÊN BỔ TÚC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho
học viên bổ túc THPT ở trung tâm giáo dục thường xuyên
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
3.2. Biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc
THPT ở trung tâm GDTX
3.2.1. Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng
học tập cho cán bộ, giáo viên và học viên bổ túc THPT ở trung tâm
GDTX
Mục tiêu của biện pháp là giúp cho đội ngũ giáo viên thấy được vai
trò quan trọng của kỹ năng học tập, có được một hệ thống tri thức đầy đủ
về kỹ năng học tập, cách thức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên. Đây
chính là cơ sở nhận thức tiền đề cho thành công của dạy học ở trung tâm
GDTX.
3.2.2. Hoàn thiện qui trình rèn luyện kỹ năng học tập và vận dụng
linh hoạt vào việc rèn luyện các kỹ năng học tập cụ thể
Đưa ra được một qui trình rèn luyện kỹ năng học tập chung, một mặt sẽ
đảm bảo cho việc rèn luyện kỹ năng học tập thuận lợi, có hiệu quả, đồng thời
là cơ sở để vận dụng linh hoạt rèn luyện từng kỹ năng học tập cụ thể cho học
viên trong hoạt động dạy học ở trung tâm GDTX, là cơ sở cho giáo viên tham
gia thiết kế bài giảng và lựa chọn phương pháp phù hợp.
3.2.3. Biên soạn tài liệu rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ
túc THPT
Để thực hiện có hiệu quả rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên,

đặc biệt là tạo điều kiện hình thành khả năng học tập suốt đời cho người
16


17

học; biến quá trình học tập thành tự học tập thì việc đầu tiên cần thiết phải
có các tài liệu hướng dẫn, tập huấn kĩ năng học tập và rèn luyện kỹ năng
học tập. Biên soạn tài liệu là nhằm đạt được các mục tiêu nói trên, có cơ sở
học tập và giảng dạy cho cả người dạy và người học tại trung tâm GDTX.
3.2.4. Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng tăng cường
tự rèn luyện của người học ở trung tâm GDTX
Hình thành và tăng cường được tự rèn luyện kỹ năng học tập ở mỗi
học viên trong quá trình học tập, từ đó nâng cao được hiệu quả kỹ năng
học tập, chất lượng học tập của học viên và học viên có công cụ để học tập
suốt đời, bởi vì theo C.Mác: “con người bằng hoạt động của chính mình
sản xuất ra nhân cách của chính mình”.
3.2.5. Sử dụng đa dạng và phối hợp linh hoạt các hình thức tổ
chức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT
Sử dụng đa dạng các hình thức rèn luyện một mặt đảm bảo sự phù
hợp với từng yêu cầu cụ thể của các kỹ năng học tập để nâng cao hiệu quả
rèn luyện. Bên cạnh đó tăng cường sự hấp dẫn, hứng thú cho học viên
thông qua việc tối ưu hóa hiệu quả các hình thức rèn luyện kỹ năng học tập
khác nhau. Giúp cho học viên có điều kiện thuận lợi trong việc tiếp thu tri
Cung để
cấprèn
tri thức
về kỹ
thức, lý thuyết và thực hành
luyện

kỹnăng
năng học tập cho mình, đồng
học tập và rèn luyện kỹ năng
thời phát huy được tính học
tíchtậpcực,
động,
sáng tạo trong hoạt động của
cho chủ
cán bộ
giáo viên
và họchọc
viêntập.
bổ túc THPT ở
cá nhân để rèn luyện kỹ năng
trung tâm GDTX

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp rèn luyện kĩ năng học tập
cho học viên bổ túc THPT tại trung tâm GDTX
Chúng có mối quan hệ qua lại chặt chẽ với nhau, đan xen và hỗ trợ
Hoànđều
thiệnnhằm
quá trình
Biên
tài liệu
nhau
mục tiêu nâng cao hiệu quả việc rèn luyện
kỹsoạn
năng
họcvềtập,
rèn luyện KNHT và

kỹ năng học tập và rèn
chất
lượng
năng
họcPHÁP
viên RÈN
để học viên cóluyện
côngKNHT
cụ học
BIỆN
vận dụng
linhkỹ
hoạt
qui học tập cho
chotập
họctốt
trình
vào
rèn
luyện
viên
bổ
túc
trung
học
trong trung tâm GDTX.
LUYỆN KỸ NĂNG
các KNHT cụ thể.
phổ thông
HỌC TẬP

Tổ chức rèn luyện kỹ
năng học tập theo
hướng tăng cường tự
rèn luyện kỹ năng học
tập của học viên

17

Sử dụng đa dạng các
hình thức rèn luyện kỹ
năng học tập cho học
viên


18

Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập
cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX

3.4. Tổ chức thực nghiệm rèn luyện kỹ năng học tập cho học
viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
3.4.1. Mục đích thực nghiệm
Kiểm chứng hiệu quả của các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập
cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX đối với việc nâng cao chất
lượng kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT. Do thời gian hạn chế
nên luận án chỉ giới hạn thực nghiệm 2 biện pháp kết hợp nhau “Cung cấp
tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên”,
“Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng tăng cường tự rèn luyện
của học viên theo quy trình khoa học”. Kỹ năng được lựa chọn để thực

hiện là kỹ năng quản lý thời gian học tập.
3.4.2. Cơ sở khoa học lựa chọn biện pháp thực nghiệm
Lựa chọn các biện pháp “Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và
rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên”, “Tổ chức rèn luyện kỹ năng học
tập theo hướng tăng cường tự rèn luyện của học viên theo quy trình khoa
học” vì các lý do sau: a) Nhận thức là khởi đầu cho việc thực hiện có kết
quả hoạt động rèn luyện kỹ năng học tập; b) Tự rèn luyện kỹ năng học tập
18


19

của học viên giữ vai trò quyết định trực tiếp cho kỹ năng học tập, rèn luyện
kỹ năng học tập; c) Kỹ năng quản lý thời gian học tập vô cùng quan trọng
và thực tế rất yếu ở học viên.
3.4.3. Giả thuyết thực nghiệm
“Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập
cho cán bộ, giáo viên và học viên”, “Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập cho
học viên theo quy trình khoa học” thì sẽ nâng cao được kỹ năng quản lý thời
gian học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX.
3.4.4. Các giai đoạn (quy trình) thực nghiệm
- Giai đoạn 1: chuẩn bị thực nghiệm
- Giai đoạn 2: tổ chức thực nghiệm
- Giai đoạn 3: đánh giá thực nghiệm
3.4.5. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả thực nghiệm
Tiêu chí 1: Biết làm các công việc trong quản lý thời gian học tập
Tiêu chí 2: Có ý thức thái độ học tập tốt
Tiêu chí 3: Kết quả học tập môn Văn và Toán
Bảng 3.1. Chuẩn đánh giá thực nghiệm
STT

1
2
3
4

Mức độ
Biết làm tốt, Rất thường xuyên
Biết làm khá tốt, Thường xuyên
Biết làm ở mức trung bình, Đôi khi
Không biết làm, Không thực hiện

Chuẩn đánh giá
3,25  4
2,5  3,24
1,75  2,49
< 1,75

3.4.6. Mẫu và địa bàn thực nghiệm
Bảng 3.2. Mẫu thực nghiệm
TT

Nhóm

1
2

Đối chứng
Thực nghiệm
Chung

Nam
SL
35
38
73

%
60,3
65,5
62,9

Nữ
SL
23
20
43

%
39,7
34,5
37,1

Tổng
58
58
116

3.4.7. Phương pháp đánh giá thực nghiệm
Đánh giá bằng phiếu thực nghiệm; thông qua quan sát và ghi chép
các hành vi biểu hiện kỹ năng quản lý thời gian; nghiên cứu các sản phẩm

hoạt động của học viên; công thức toán thống kê.
19


20

3.4.8.Kết luận thực nghiệm
3.00

2.482.57

2.50

2.35
2.13

2.59

2.56

2.22

2.17

2.65
2.25

2.00
Đối chứng
Thực

nghiệm

1.50
1.00
0.50
Tiêu chí 1

Tiêu chí 2

Tiêu chí 3

Tiêu chí 4

Tiêu chí 5

Biểu đồ 3.5. Kết quả đo sự biến đổi của kỹ năng quản lý thời gian
học tập của học viên sau thực nghiệm
Thông qua sự thay đổi 3 chỉ báo đo trước và sau thực nghiệm ở cả 2
nhóm đối chứng và thực nghiệm, bước đầu khẳng định hiệu quả của 2 biện
pháp: “Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập
cho cán bộ, giáo viên và học viên” và“Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập
theo hướng tự rèn luyện của học viên theo quy trình khoa học”trong việc
nâng cao kỹ năng quản lý thời gian trong học tập cho học viên bổ túc
THPT ở trung tâm GDTX.
Kết luận chương 3
Trên cơ sở khung lý luận và khảo sát thực trạng rèn luyện kỹ năng
học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX, luận án đề xuất các
biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên: Cung cấp tri thức về kỹ
năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ, giáo viên và học
viên ở trung tâm GDTX. Hoàn thiện quy trình rèn luyện kỹ năng học tập

và vận dụng linh hoạt qui trình vào rèn luyện các kỹ năng học tập cụ thể.
Biên soạn tài liệu về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học
viên bổ túc THPT. Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng tăng
cường tự rèn luyện kỹ năng học tập của học viên.Sử dụng đa dạng các hình
thức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
20


21

Luận án tổ chức thực nghiệm biện pháp“Cung cấp tri thức về kỹ
năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ, giáo viên và học
viên ở trung tâm GDTX” và “Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo
hướng tăng cường tự rèn luyện kỹ năng học tập của học viên” đối với kỹ
năng quản lý thời gian học tập cho học viên và kết quả thực nghiệm đã
khẳng định hiệu quả của biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
trong việc nâng cao kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm
GDTX.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
1.1. Phân tích các tài liệu lý luận trong và ngoài nước luận án đã xác
định khung lý luận cơ bản của luận án là:
Kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX là
khả năng thực hiện có kết quả các hành động học tập trên cơ sở vận dụng
nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyến tốt những nhiệm vụ học tập
trong những điều kiện học tập nhất định của trung tâm GDTX.
Căn cứ vào quá trình học tập của học viên bổ túc THPT có thể xác
định kỹ năng học tập cần có của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX
bao gồm các kỹ năng chủ yếu là: Kỹ năng xác định mục tiêu và nội dung
học tập; Kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng trên lớp; Kỹ năng đọc và hiểu

tài liệu học tập; Kỹ năng trình bày vấn đề trong học tập; Kỹ năng làm bài
tập và kiểm tra trong học tập; Kỹ năng giao tiếp với giáo viên, bạn bè với
mục đích học tập; Kỹ năng khắc phục khó khăn cản trở học tập của cá
nhân; Kỹ năng quản lý thời gian trong học tập.
Với cách hiểu như trên rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ
túc THPT ở trung tâm GDTX là: tổ chức luyện tập một cách thường xuyên
để giúp cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX có được những kỹ
năng học tập cần thiết đảm bảo cho việc lĩnh hội kiến thức kỹ năng, kỹ xảo
theo mục đích học tập đặt ra ở Trung tâm.
Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên ở
trung tâm GDTX bao gồm: Các yếu tố thuộc về học viên theo học ở trung
tâm GDTX; Các yếu tố thuộc về môi trường của Trung tâm và ngoài xã
hội.
21


22

Các vấn đề lý luận cơ bản trên là khung lý luận để khảo sát thực
trạng kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc
THPT tại trung tâm GDTX.
1.2. Khảo sát 945 cán bộ quản lý, giáo viên và học viên tại 10 trung
tâm GDTX thuộc tỉnh Bắc Ninh và Hòa Bình, bước đầu kết luận:
Các kỹ năng học tập cơ bản của học viên bổ túc THPT được khảo
sát đạt ở mức độ trung bình và thấp. Thứ bậc đạt được của các kỹ năng: 1Kỹ năng xác định mục tiêu, nội dung học tập; 2- Kỹ năng trình bày vấn đề
trong học tập; 3- Kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng trên lớp; 4- Kỹ năng
đọc/hiểu tài liệu học tập; 5- Kỹ năng giao tiếp với giáo viên, bạn bè với
mục đích học tập; 6- Kỹ năng làm bài tập và bài kiểm tra trong học tập; 7Kỹ năng quản lý thời gian trong học tập; 8- Kỹ năng khắc phục khó khăn
cản trở hoạt động học tập của cá nhân.
Trung tâm GDTX đã áp dụng nhiều biện pháp rèn luyện kỹ năng học

tập cho học viên và mức độ thực hiện được đánh giá ở mức độ trung bình.
Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên ở
trung tâm GDTX bao gồm các yếu tố thuộc về học viên và môi trường
khách quan. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố rất lớn đến công tác rèn
luyện kỹ năng học tập cho học viên và mức độ ảnh hưởng có sự khác biệt: 1Các yếu tố thuộc về học viên; 2- Các yếu tố thuộc về môi trường xã hội.
1.3. Trên cơ sở khung lý luận và khảo sát thực trạng rèn luyện kỹ
năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX, luận án đề
xuất các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên: Cung cấp tri
thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ, giáo viên
và học viên ở trung tâm GDTX; Hoàn thiện quy trình rèn luyện kỹ năng
học tập và vận dụng linh hoạt qui trình vào rèn luyện các kỹ năng học tập
cụ thể; Biên soạn tài liệu về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập
cho học viên bổ túc THPT; Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng
tăng cường tự rèn luyện kỹ năng học tập của học viên; Sử dụng đa dạng các
hình thức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên
Luận án tổ chức thực nghiệm biện pháp “Cung cấp tri thức về kỹ
năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ, giáo viên và học
viên ở trung tâm GDTX” và “Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo
hướng tăng cường tự rèn luyện kỹ năng học tập của học viên” đối với kỹ
22