giao lưu văn hoá việt nam và phương tây

Bài thuyết trình của nhóm 3

Đề Tài: Quá trình tiếp xúc giữa Văn hóa Việt Nam
với Phương Tây


Các thành viên trong nhóm
Tăng Tiến
Toàn

Lê Thị Thu
Thủy

Bùi Thị
Đinh Xuân
Minh

Dung

H’Yen
H’ Mok


MỞ ĐẦU
1 Lý do chọn đề tài
Bước vào thời kỳ cận đại, Việt Nam cũng như các nước Đông Nam Á một mặt phải tiến
hành cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân để dành độc lập dân tộc. Mặt khác, trong
bối cảnh lúc bấy giờ ở Việt Nam nhà Nguyễn đã áp dụng gần như nguyên vẹn thể chế
Trung Hoa, một mô hình của đế chế Phương Đông đã lỗi thời và dần sụp đổ. Như từ
những thế kỷ trước, ông cha ta học theo văn minh của Trung Hoa, đó là một sự lựa chọn
đúng đắn, sáng suốt.

Nhưng đến triều Nguyễn mô hình Trung Hoa không thể áp dụng vào đất nước ta, không thể nào
đưa Việt Nam đi vào con đường phát triển hiện đại. Vì vậy đã diễn ra quá trình tiếp xúc với nền
văn hóa Phương Tây để hiện đại hóa nền văn hóa truyền thống của đất nước và quá trình đổi
mới văn hóa Việt Nam trong sự tiếp xúc với văn hóa Phương Tây trong giai đoạn này rất được
nhiều nhà nghiên cứu chú ý và quan tâm đến.
Làm một đề tài mang tính tìm hiểu và sưu tầm về sự giao lưu tiếp xúc của văn hóa Việt Nam với
văn hóa Phương Tây trong thời kỳ cận hiện đại, với mong muốn trang bị cho mình những kiến
thức. Vì vậy, nhóm chúng tôi đã chọn đề tài này làm đề tài nghiên cứu của mình.


2 Lịch sử nghiên cứu vấn đề.
Theo sách “Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam” của tác giả Trần Ngọc Thêm xuất bản năm 1997 có đề
cập đến quá trình du nhập văn hóa Phương Tây vào Việt Nam và sự tác động của văn hóa Phương Tây
đến văn hóa Việt Nam trên nhiều phương diện như tôn giáo, chữ viết. Tuy nhiên, trong cuốn sách này
viết chưa đề cập đến đặc điểm của xã hội Việt Nam lúc bấy giờ.
Trong cuốn văn hóa Việt Nam trong bối cảnh Đông Nam Á của tác giả Phạm Đức Dương xuất bản năm
2000 tại nhà xuất bản Khoa học xã hội đã đề cập đến con đường phát triển của văn hóa Việt Nam
trong sự tiếp xúc với văn hóa phương tây và quá trình hiện đại hóa nền văn hóa dân tộc. Tuy nhiên
cuốn sách chưa đề cập đầy đủ đến những mặt hạn chế trong quá trình tiếp xúc với văn hóa Việt Nam
với Phương Tây.


Trong cuốn lịch sử Văn hóa Việt Nam của tác giả Huỳnh Công Bá xuất bản năm 2012, nhà xuất bản
Thuận Hóa đã đề cập đến văn hóa Việt Nam trong thời kỳ Pháp thuộc và sự tiếp biến văn hóa Phương
Tây thời bấy giờ về các mặt tư tưởng tôn giáo nghệ thuật. Tuy nhiên cuốn sách này chưa đánh giá
chung về quá trình tiếp xúc giữa nền văn hóa Việt Nam với nền văn hóa Phương Tây.

3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Về đối tượng nghiên cứu là quá trình tiếp xúc giữa văn hóa Việt Nam với văn hóa Phương Tây.
Về phạm vi nghiên cứu
Không gian: Trên đất nước Việt Nam
Thời gian: từ thế kỷ XVI đến đầu thế kỷ XX.
4 Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu đề tài nhóm chúng tôi đã sử dụng phương pháp luận dựa trên quan điểm của chủ
nghĩa Mac- Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh về quá trình giao lưu tiếp xúc giữa nền văn hóa Việt Nam
với văn hóa Phương Tây. Đồng thời kết hợp với phương pháp chuyên ngành là phương pháp lịch sử,
phương pháp logic và chủ yếu là phương pháp cụ thể như so sánh, phân tích… để làm rõ quá trình
tiếp xúc giữa văn hóa Việt Nam với văn hóa Phương Tây


5 Đóng góp của đề tài
Thông qua nghiên cứu đề tài, góp phần làm rõ hơn quá trình tiếp xúc giữa văn hóa Việt Nam với văn
hóa phương Tây đồng thời nghiên cứu đề tài này còn có bạn trong nhóm cũng như các bạn trong lớp
và những ai quan tâm đến vấn đề này làm tài liệu tham khảo phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu….


6 Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo…bố cục của đề tài gồm 2 chương:
Chương 1 Quá trình xâm nhập Văn hóa phương tây vào Việt Nam.
1.1 Nguyên nhân của quá trình xâm nhập nền văn hóa Phương Tây vào Việt Nam.
1.2 Quá trình xâm nhập nền văn hóa Phương Tây vào Việt Nam.
Chương 2 Tiếp xúc giữa văn hóa Việt Nam với phương Tây
2.1 Văn hóa vật chất
2.2 Văn hóa tinh thần
2.3 Nhận xét, đánh giá quá trình xâm nhập nền văn hóa Phương Tây vào Việt Nam.

Chương 1 Quá trình xâm nhập Văn hóa phương tây vào Việt Nam.
1.1 Nguyên nhân của quá trình xâm nhập nền văn hóa Phương Tây vào Việt Nam.


Bối cảnh thế giới
Từ thế kỉ thứ XVI, chủ nghĩa tư bản đã manh nha phát triển ở Tây Âu về khoa học kĩ thuật, do đó đã
có ưu thế hơn về mọi mặt so với chế độ phong kiến. Bản chất của chủ nghĩa tư bản là trao dổi hàng
hóa, với một thị trường hạn hẹp ở phương Tây không đáp ứng nổi sự phát triển như vũ bão của chủ
nghĩa tư bản.
Nên việc tìm kiếm thị trường trở thành một nhu cầu thiết yếu. Do vậy, sự phát triển của chủ nghĩa
tư bản, gắn liền với quá trình thực dân hóa.


Cho đến thế kỉ XIX, hầu như trên thế giới không có vùng đất nào vắng chân người phương Tây. Ngược
lại, nếu như phương Tây có bước chuyển biến mạnh mẽ như vậy thì phương Đông vẫn chìm đắm
trong đêm trường trung cổ, đang chịu sự ràng buộc của chế độ phong kiến lạc hậu, hầu hết các quốc
gia vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, không đủ khả năng đảm nhận sứ mệnh lịch sử giao phó.
Mà phương Tây đã xem vùng đất phương Đông là vùng đất đai rộng lớn, có nguồn tài nguyên phong
phú, nguồn lao động dồi dào, rẻ mạt và là một thị trường rộng lớn.


Cho đến thế kỉ XIX, hầu như trên thế giới không có vùng đất nào vắng chân người phương Tây.
Ngược lại, nếu như phương Tây có bước chuyển biến mạnh mẽ như vậy thì phương Đông vẫn
chìm đắm trong đêm trường trung cổ, đang chịu sự ràng buộc của chế độ phong kiến lạc hậu,
hầu hết các quốc gia vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, không đủ khả năng đảm nhận sứ
mệnh lịch sử giao phó.
Mà phương Tây đã xem vùng đất phương Đông là vùng đất đai rộng lớn, có nguồn tài nguyên
phong phú, nguồn lao động dồi dào, rẻ mạt và là một thị trường rộng lớn.

Việt Nam nằm ở nhã ba của bán đảo Đông Dương, là
một trong những trung tâm giao lưu văn hóa lớn nhất
trong khu vực, thuận lợi cho việc phát triển kinh tế,
trao đổi hàng hóa giữa các nước với nhau.
Ngoài ra, Việt Nam còn có nguồn tài nguyên vô cùng
phong phú mà thiên nhiên ban tặng như khoáng sản,
thủy sản, nông lâm sản quý... không những vậy Việt
Nam còn là nước có thị trường tiêu thụ rộng lớn bởi
số lượng dân cư đông.


Các thế kỷ XVI đến XIX. Trong giai đoạn này nước ta đang trong quá trình bị chia cắt thành 2 bộ
phận là Đàng Trong và Đàng Ngoài kéo theo đó là các cuộc nội chiến liên miên giữa 2 đàng khiến đời
sống nhân dân vô cùng khốn khó, đất nước bị suy thoái nặng nề, tình trạng mất mùa thường xuyên,
tệ nạn mua quan bán chức diễn ra công khai và phổ biến.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi và thống nhất toàn vẹn đất nước Việt Nam. Tuy nhiên trong giai
đoạn này, Chế độ phong kiến lỗi thời và tư tưởng nho học lạc hậu đã kéo nước ta bước vào thời kỳ
suy thoái, khủng hoảng trầm trọng, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, ruộng đất tập trung vào
tay địa chủ, nhân dân không có ruộng đất để cày cấy.


Thế nhưng, triều đình phong kiến nhà Nguyễn lúc này vì lợi ích cá nhân, dòng họ mà quên đi lợi ích của
dân tộc. Trong khi đó Việt Nam là một nước nông nghiệp truyền thống đóng vai trò chủ đạo nhưng đã
bị sa sút nghiêm trọng, sản phẩm mang ra vẫn mang tính chất tự cung tự cấp là chính, nhu cầu trao đổi
rất hạn chế. Hàng hóa sản xuất ra nhiều mà nhà Nguyễn thực hiện chính sách bế quan tỏa. Chính vì vậy
đã tạo ra sự mâu thuẫn giữa nhân dcảng làm cho nhu cầu trao đổi hàng hóa trở nên khó khănân với nhà
Nguyễn một cách sâu sắc.
Hơn nữa, trong giai đoạn này chế độ phong kiến Việt Nam lâm vào khủng khoảng trầm trọng. Lợi dụng
tình hình này thực dân Pháp đã cho các giáo sĩ giả làm người buôn sang Việt Nam truyền đạo mà mục

đích chính là thăm dò tình hình nước ra lúc bấy giờ.


Trước tình hình đó, vua quan nhà Nguyễn đã thi hành chính sách cấm đạo, không những thế còn
ra lệnh sát đạo. Chính vì lý do đó mà thực dân Pháp đã mang quân sang xâm lược nước ta.
Trong bối cảnh đó, nhân dân Việt Nam một mặt phải tiến hành cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa
thực dân để giành độc lập dân tộc. Mặt khác phải tiếp nhận văn hóa phương Tây để hiện đại
hóa nền văn hóa truyền thống.


1.2 Quá trình xâm nhập nền văn hóa Phương Tây vào Việt Nam
h
Xuất

iện sớ

Hu
ế

3
Ba Vì

06

m


Phát kiến địa lý

1533 Người Phương

1593 ở Nghệ An, có hơn

Tây đến truyền đạo ở

4 Vạn giáo dân, 40 giáo sĩ

miền Băc Việt Nam

và 12 làng công giáo

Quá trình
truyền đạo


phương tiện đi lại

hiểu thị trường

Các nhà truyền giáo cần

Các nhà buôn cần am


Cách mạng khoa học ở
các nước Châu Âu

Cơ hội của thực dân Phương
Tây chiếm Việt Nam

Quá trình xâm chiếm

Nhu cầu mở rộng thị
trường

đất nước Việt Nam

Nội chiến trong nước

Nhà truyền giáo+thương

diễn ra

nhân=chính trị


Đó là cái cớ để thực dân
1802, Nguyễn Ánh

Pháp xâm lược Việt Nam

lên ngôi, Nho giáo
làm quốc giáo

Thiệu Trị, Tự Đức
cấm đạo ngày càng
gắt gao, các giáo sĩ,
giáo dân theo đạo bị

Chính sách

Bế quan

cấm đạo

tỏa cảng

hành hình.

Dưới thời Minh Mạng,
Kitô giáo bi cấm


CHƯƠNG
CHƯƠNG 22 ẢNH
ẢNH HƯỞNG
HƯỞNG CỦA
CỦAVĂN
VĂN HÓA
HÓA PHƯƠNG
PHƯƠNG TÂY
TÂY VÀO
VÀO VIỆT
VIỆT NAM
NAM

Phương Tây

Việt
Nam

2.1 Văn hóa tinh thần
2.1.1 Chữ viết
2.1.2 Giáo dục và thi cử
2.1.3 Báo chí
2.1.4 Tôn giáo
2.1.5 Nghệ thuật