PHƯƠNG PHÁP vẽ HÌNH CHIẾU TRONG môn CÔNG NGHỆ 8

PHNG PHP V HèNH CHIU TRONG MễN CễNG NGH 8
I.T VN :
t nc trong quỏ trỡnh i mi, nht l trong thi im ny khi m c t
nc ó v ang bc vo cuc hi nhp ton cu WTO thỡ ch trng ca ng v
Nh nc l phỏt trin v y mnh nn Cụng nghip húa Hin i húa t nc.
Bờn cnh vic bo tn v phỏt huy cỏc ngnh ngh th cụng truyn thng thỡ vic phỏt
trin ngnh ngh mi cng l mt nhim v cp bỏch. Vic phỏt trin ú s a nc ta
thnh mt nc Cụng nghip. lm c iu ú thỡ khụng nhng phỏt trin cỏc
ngnh ngh v tng s lng cỏc trng dy ngh cỏc Tnh v Thnh ph m cỏc
ngnh ngh phi c a vo ging dy v hng nghip cỏc trng ph thụng
nhm t mc tiờu Giỏo Dc. Vi s m mang ca cỏc ngnh cụng nghip, nht l
ngnh c khớ ch to thỡ ũi hi cỏc bn v k thut phi th hin mt cỏch chớnh xỏc,
rừ rng cỏc vt th c biu din. Phng phỏp v cỏc hỡnh chiu l phng phỏp c
bn xõy dng cỏc bn v k thut.
Ngy nay tt c cỏc cụng trỡnh , mỏy múc t bộ n ln, trc khi thi cụng, ch
to u c ngi ta v v tớnh toỏn trc. Bn v k thut dựng rng rói trong tt c
cỏc ngnh ngh cú liờn quan n k thut. Cú th núi bn v k thut l ngụn ng dựng
chung trong k thut.
L mt giỏo viờn dy cụng ngh, qua nhng nm hc trng v quỏ trỡnh
ging dy trng THCS TT Tiu Cn, tụi luụn suy ngh tỡm ra mt phng ỏn dy
v hỡnh chiu t kt qu cao, giỳp cỏc em nm c kin thc c bn SGK nờn tụi
chn ti: Phng phỏp v hỡnh chiu trong mụn Cụng Ngh 8
II.THC TRNG:
Phân môn vẽ kĩ thuật của Công Nghệ lớp 8 đòi hỏi trí tởng tợng
không gian, là môn học góp phần giúp học sinh hình thành tính
năng động, sáng tạo tiếp cận với tri thức khoa học và định hớng tốt
hơn cho nghành nghề của mình sau này. Đồng thời cung cấp cho
học sinh những kiến thức cơ bản về kĩ thuật công nghiệp, học sinh
nắm đợc phơng pháp sử dụng phép chiếu, các hình biểu diễn
(hình cắt, mặt cắt) để thể hiện, biểu diễn một chi tiết máy, một
vật thể hay một sản phẩm cơ khí hoàn chỉnh. Thông qua đó giúp

các em đọc đợc các bản vẽ kĩ thuật đơn giản và là cơ sở cho quá
trình học tập gia công định dạng (lớp 10), kĩ thuật cơ khí ( lớp 11)
và giáo dục học sinh trong lao động, sản xuất.


Trong thực tế hiện nay do đđặc thù của môn học nên việc
giảng dạy môn Công Nghệ 8 phần vẽ kĩ thuật đđang gặp nhiều khó
khăn. Phần vẽ kĩ thuật đđược phân bố vào học kì I trong khi đđó
một số kiến thức hình học không gian mới chỉ bắt đđầu học ở học kì II
môn hình học lớp 8 nên kết quả dạy và học chưa cao. Song kết quả
này còn do những nguyên nhân sau:
- Gi¸o viªn KÜ Tht ®ỵc ®µo t¹o chÝnh quy cßn thiÕu nªn
viƯc gi¶ng d¹y bé m«n nµy ë c¸c trêng chđ u lµ gi¸o viªn d¹y chÐo
m«n, do ®ã cha ®Çu t nhiỊu vµo bµi d¹y.
- §iỊu kiƯn c¬ së vËt chÊt cđa trêng cßn thiÕu thèn : Kh«ng cã
phßng thùc hµnh riªng, kh«ng cã c¸c mÉu vËt trùc quan ®Ĩ gi¶ng
d¹y.

- Ph©n m«n VÏ KÜ Tht lµ

mét m«n khã, ®ßi hái ph¶i cã trÝ tëng tỵng kh«ng gian
tèt, ph¶i thêng xuyªn ®ỵc tiÕp xóc víi c¸c vËt thĨ mÉu, víi nh÷ng
s¶n phÈm trong thùc tÕ s¶n xt.
Khi d¹y xong ch¬ng I T«i ®· kh¶o s¸t m«n c«ng NghƯ khèi 8
®Ĩ ®¸nh gi¸.
KÕt qu¶ :
Mét sè em kh«ng hiĨu h×nh chiÕu vu«ng gãc lµ g×? Kh«ng
ph©n biƯt ®ỵc h×nh chiÕu vu«ng gãc vµ h×nh chiÕu trơc ®o. Mét
sè kh«ng Ýt kh«ng vÏ ®ỵc h×nh chiÕu vu«ng gãc. Mét sè vÏ ®ỵc h×nh
chiÕu nhng vÉn cßn thiÕu sãt. Râ rµng häc sinh ®· thiÕu ®i nh÷ng

kÜ n¨ng c¬ b¶n vỊ vÏ h×nh chiÕu, do ®ã kh«ng ®äc ®ỵc néi dung
cđa c¸c b¶n vÏ kÜ tht ®¬n gi¶n ë SGK.
III.NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP.
1. Nhiệm vụ nghiên cứu
Thấy được vai trò của hình chiếu trong chương trình Cơng Nghệ 8 đặt biệt là trong
phần vẽ kĩ thuật.
Giảm bớt những khó khăn, lúng túng của các em khi nghiên cứu nội dung có liên
quan đến hình chiếu. Học sinh có thể đọc được các hình chiếu trên bản vẽ kĩ thuật .
2. Giải pháp thực hiện
M«n häc ®ßi hái häc sinh ph¶i t duy, tëng tỵng cao, ph¶i liªn hƯ ®ỵc
gi÷a thùc tÕ vµ néi dung häc. Trªn c¬ së trun kiÕn thøc cho häc
sinh tõ trùc quan sinh ®éng (c¸c mÉu thËt) ®Õn t duy trõu tỵng (c¸c
b¶n vÏ c¸c quy íc) vµ trë vỊ thùc tÕ th× ta tiÕn hµnh theo c¸c bíc
sau.


a. Vẽ hình chiếu của vật thể đơn giản :
ở phần này giáo viên đa ra những vật mẫu thật đơn giản, và
giúp cho học sinh hiểu khi nào chiếu ta phải chiếu vuông góc với
mặt phẳng chiếu. Khi vẽ hình chiếu cần lựa chọn mặt nào của
vật thể mà trên đó thể hiện đầy đủ nội dung, hình dạng của vật
thể mẫu. Do điều kiện mẫu vật thiếu nên giáo viên có thể tự tạo
ĐDDH từ các tấm xốp hoặc ghép bởi các tấm bìa các tông khác
nhau. Sau đó ta đánh số lên các mặt phẳng cần chiếu của vật
thể nh sau :

- Đánh số 1 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ nhất.
- Đánh số 2 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ hai.
- Đánh số 3 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ ba
theo các bớc nh hình dới đây :

2
3
1
2
1

3

2

Hình 1.
Khi vẽ hình chiếu ta tiến hành gỡ từng mặt đã đợc đánh số
gn vào bảng và đó là hình chiếu của vật thể. Hớng dẫn học sinh
tìm hiểu các mặt đó trên bản vẽ dới dạng mặt phẳng.
b. Vẽ hình chiếu vuông góc từ hình chiếu trục đo :
Khi học sinh đã vẽ đợc hìmh chiếu thông qua các vật thật. Ta
tiến hành cho học sinh vẽ hình chiếu vuông góc thông qua các


hình chiếu trục đo. Giáo viên vẽ mẫu một hình chiếu trục đo, sau
đó dựng các mặt phẳng hứng trên trục toạ độ Oxyz để hứng các
hình chiếu. Qua đó Học sinh hiểu rõ về phơng pháp chiếu. Ta
tiến hành vẽ theo các hình vẽ dới đây :


Z

P3
P1

X
O

P2

Y

Hình 2 .
Trong không gian lấy ba mặt phẳng P1, P2 và P3 vuông góc với nhau :
- Mặt phẳng (P1) thẳng đứng (hình chiếu đứng).
- Mặt phẳng (P2) nằm ngang (hình chiếu bằng).
- Mặt phẳng (P3) nằm ở bên phải (hình chiếu cạnh).
Dễ dàng thấy rằng hình chiếu đứng của vật thể sẽ cho biết chiều
cao và chiều dài của nó, còn hình chiếu bằng cho biết chiều rộng
và chiều dài. Ba hình chiếu này bổ sung cho nhau sẽ cung cấp đầy
đủ các thông tin ve hình dạng vật thể. Để các hình chiếu nằm
gọn trên cùng một mặt phẳng, sau khi chiếu, ngời ta xoay mặt
phẳng P2 quanh trục Ox, đa về trùng với mặt phẳng P 1. Xoay mặt
phẳng P3 quanh trục Oz đa P3 trùng với P1. Ta đợc hình vẽ nh ( hình
3)


H×nh 3.

C¸ch vÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ :

H×nh 4a .

H×nh 4b .

Hình 4c .

Giả sử ta muốn vẽ ba hình chiếu của vật thể ( Hình 4c) thì ta
phải biết phân tích hình dạng của vật thể đó ra thành những
phần có hình dạng có các khối hình học.
- vẽ hình hộp bao ngoài và dạng hình chữ L.
- vẽ rãnh của phần nằm ngang
- Vẽ lỗ hình trụ của phần thẳng đứng
- Cạnh khuất của vật thể đợc vẽ bằng nét đứt.
Có một số vật thể khi xem hình chiếu đứng và hình chiếu bằng
ta có thể suy ra hình dạng của vật thể. Nhng cũng có một số vật
thể có các hình chiếu đứng giống nhau và hình chiếu bằng giống
nhau. Muốn phân biệt cần vẽ thêm hình chiếu cạnh trên P 3 (Hình
5)


Hình 5

P3

Chú ý: Không vẽ các đờng bao của các mặt phẳng chiếu.
Cạnh thấy của vật thể đợc vẽ bằng nét liền đậm.

c. Cách ghi kích thớc :
Kích thớc trên bản vẽ kĩ thuật thể hiện độ lớn của vật thể, cần đợc
ghi đầy đủ, rõ ràng.
Muốn ghi kích thớc cần vẽ các đờng gióng kích thớc, đờng ghi kích
thớc và viết chữ số kích thớc.

Một số quy định cơ bản về nguyên tắc ghi kích thớc:
Chữ số kích thớc chỉ trị số kích thớc thật của vật thể, nó không phụ
thuộc vào tỷ lệ bản vẽ.
- Trên bản vẽ kĩ thuật, không đơn vị đo sau trị số đo độ dài (mm)
- Chữ số kích thớc viết ở phía trên đờng kích thớc.
- Các đờng gióng không đợc cắt qua các đờng kích thớc .
- Kích thớc của đờng tròn đợc ghi nh trên ( Hình 6a.) Trớc con số
kích thớc đờng kính có ghi kí hiệu .
- Những cung bé hơn nửa đờng tròn đợc ghi kích thớc bán kính kèm
thêm kí hiệu R ở phía trớc. (Hình 6b.)

12

Hình 6

a)

R6

b)

Để tránh làm bản vẽ phức tạp moói chiều của vật thể chỉ đợc
ghi một lần. Con số ghi chỉ hớng về một phía.
IV.KET LUAN:


Khi ¸p dơng ph¬ng ph¸p d¹y trªn t«i thÊy hiƯu qu¶ râ rƯt. C¸c em
hiĨu bµi nhanh h¬n vµ vËn dơng ®óng. Vµ häc sinh kh«ng cßn bì ngì
khi häc m«n nµy. Vµ c¶m thÊy høng thó ®Ỉc biƯt ®èi víi nh÷ng em
trai.

ChÝnh v× vËy mµ chÊt lỵng ®ỵc n©ng cao, chÊt lỵng m«n c«ng nghƯ
cđa 4 líp 8 ®· ®¹t ®ỵc kÕt quả nh sau:
Líp

SÜ sè

81
82
83
84

31
31
29
28

Trên TB
SL
TL%
28
90.3
28
90.3
27
93.1
26
92.9

Dưới TB
SL

TL%
3
9.7
3
9.7
2
6.9
2
7.1

V.KHUYẾN NGHỊ:
Qua kÕt qu¶ ®èi chøng ta thÊy chÊt lỵng cđa Häc sinh ®ỵc n©ng
lªn rá rƯt. Häc sinh ®· n¾m ®ỵc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n trong S¸ch
gi¸o khoa.
PhÇn vÏ kÜ tht lµ phÇn khã nhÊt trong m«n häc C«ng NghƯ 8.
§Ĩ ®¹t ®ỵc kÕt qu¶ cao, ngoµi ph¬ng ph¸p d¹y tèt th× Gi¸o viªn ph¶i
thêng xuyªn lµm c¸c då dïng ®Ĩ sư dơng. Bªn c¹nh ®ã kÕt hỵp víi
ph¬ng tiƯn d¹y häc nh m¸y chiÕu, c¸c h×nh ¶nh trùc quan... th× bµi
häc sÏ sinh ®éng h¬n vµ gÇn víi thùc tÕ h¬n. Nhê ®ã Häc sinh sÏ
lÜnh héi ®ỵc kiÕn thøc mét c¸ch tèt h¬n, kÕt qu¶ gi¶ng d¹y sÏ cao
h¬n.
HiƯn nay c¸c då dïng ®Ĩ sư dơng gi¶ng d¹y trong m«n C«ng
NghƯ 8 ®ang thiÕu rÊt nhiỊu nh : Phßng thùc hµnh, c¸c mÉu vËt,
tranh ¶nh. Ngoµi ra Häc sinh thêng kh«ng ®ỵc tiÕp xóc víi thùc tÕ
s¶n xt nªn viƯc tiÕp thu ch¬ng tr×nh cha cao.
Trªn ®©y lµ nh÷ng kinh nghiƯm gi¶ng d¹y trong phÇn I – VÏ KÜ
Tht m«n häc C«ng NghƯ 8. RÊt mong ®ỵc sù gãp ý cđa c¸c ®ång
nghiƯp.
Xin chân thành cảm ơn !
Người viết sáng kiến

Giáo viên


Võ Thành Bằng