Giáo án Vật lý 12 bài 11: Đặc trưng sinh lí của âm

Bài 11:

ĐẶC TRƯNG SINH LÍ CỦA ÂM

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Nêu được ba đặc trưng sinh lí của âm là: độ cao, độ to và âm sắc.
- Nêu được ba đặc trưng vật lí tương ứng với ba đặc trưng sinh lí của âm.
- Giải thích được các hiện tượng thực tế liên quan đến các đặc trưng sinh lí của âm.
2. Kĩ năng: Vận dụng kiến thức làm bài tập.
3. Thái độ: tích cực trong các hoạt động học tập.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Các nhạc cụ như sáo trúc, đàn để minh hoạ mối liên quan giữa các tính
chất sinh lí và vật lí.
2. Học sinh: Ôn lại các đặc trưng vật lí của âm.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Hoạt động : Tìm hiểu về độ cao của âm
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

-Hai ca sĩ một nam một nữ cùng
hát một câu hát, nhưng thường
thì giọng nam trầm hơn giọng
nữ. Cảm giác về sự trầm bổng
của âm được mô tả bằng khái
niệm độ cao của âm.

- HS đọc Sgk và ghi nhận
đặc trưng sinh lí của âm là
độ cao.

- Thực nghiệm, âm có tần số
càng lớn thì nghe càng cao, âm

Nội dung
I. Độ cao
- Độ cao của âm là một
đặc trưng sinh lí của âm
gắn liền với tần số âm.


có tần số càng nhỏ thì nghe càng
trầm.
- Chú ý: Tần số 880Hz thì gấp
đôi tần số 440Hz nhưng không
thể nói âm có tần số 880Hz cao
gấp đôi âm có tần số 440Hz.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về độ to của âm
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Thực nghiệm, âm có I càng lớn
 nghe càng to.

- HS nghiên cứu Sgk và
ghi nhận đặc trưng sinh lí
của âm là độ to.

- Tuy nhiên, Fechner và Weber
chứng minh rằng cảm giác về độ
to của âm lại không tỉ lệ với I mà
tỉ lệ với mức cường độ âm.

Nội dung
II. Độ to
- Độ to của âm tỉ lệ với
mức cường độ âm L.
- Độ to chỉ là một khái
niệm nói về đặc trưng
sinh lí của âm gắn liền
với đặc trưng vật lí mức
cường độ âm.

- Lưu ý: Ta không thể lấy mức
cường độ âm làm số đo độ to của
âm. Vì các hạ âm và siêu âm vẫn
có mức cường độ âm, nhưng lại
không có độ to.

- Lưu ý: Ta không thể
lấy mức cường độ âm
làm số đo độ to của âm.

Hoạt động 3 : Tìm hiểu về âm sắc
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Ba ca sĩ cùng hát một câu hát ở - HS nghiên cứu Sgk và
ghi nhận đặc trưng sinh lí
cùng một độ cao  dễ dàng
của âm là âm sắc.
phân biệt được đâu là giọng của
ca sĩ nào. Tương tự như một
chiếc đàn ghita, một chiếc đàn
viôlon và một chiếc kèn săcxô 
Sỡ dĩ phân biệt được ba âm đó vì

Nội dung
III. Âm sắc
- Âm sắc là một đặc
trưng sinh lí của âm,
giúp ta phân biệt âm do
các nguồn khác nhau
phát ra. Âm sắc có liên
quan mật thiết với đồ


chúng có âm sắc khác nhau.
- Nhìn vào đồ thị dao động hình
10.6, ta có nhận xét gì?
- Y/c HS nghiên cứu ở Sgk cơ
chế hoạt động của đàn oocgan.

thị dao động âm.

- Đồ thị dao động có dạng
khác nhau nhưng có cùng

T.
- HS đọc Sgk để tìm hiểu.

Hoạt động 4: Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
- Nêu câu hỏi và bài tập về nhà.
- Yêu cầu: HS chuẩn bị bài sau.
- Đọc thêm bài: “Vài khái niệm
vật lí trong âm nhạc”.
IV. RÚT KINH NGHIỆM

Hoạt động của HS
- Ghi câu hỏi và bài tập về
nhà.
- Ghi những chuẩn bị cho
bài sau.

Nội dung