skkn GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG VĂN HÓA, LỊCH SỬ XỨ THANH CHO HỌC SINH THPT NGUYỄN HOÀNG KHI DẠY TIẾT 1- BÀI 14 - GDCD LỚP 10”

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT NGUYỄN HOÀNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“ GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG VĂN HÓA, LỊCH SỬ XỨ
THANH CHO HỌC SINH THPT NGUYỄN HOÀNG KHI DẠY
TIẾT 1- BÀI 14 - GDCD LỚP 10”

Người thực hiện : Bùi Thị Mai
Chức vụ
: Giáo viên
SKKN môn
: Giáo Dục Công Dân

THANH HÓA NĂM 2018
0


MỤC LỤC

TRANG

1. MỞ ĐẦU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1.2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
1.3 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2. NỘI DUNG

2
2
3
3
3
4
4

2.1 Cơ sở lí luận
2.2 Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến
kinh nghiệm
2.3 Các sáng kiến kinh nghiệm và giải pháp sử dụng
để giải quyết vấn đề.
2.3.1 Những sáng kiến kinh nghiệm đã có liên quan
đến giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử .
2.3.2 Giải pháp thực hiện để giải quyết vấn đề của đề tài.
2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động
giáo dục và bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
2.4.1.Đối với hoạt động giáo dục.
2.4.2.Đối với bản thân.
2.4.3. Đối với đồng nghiệp.
2.4.4. Đối với nhà trường.

19
19
19
20
20

3. KẾT LUẬN

3.1. KẾT LUẬN.
3.2. KIẾN NGHỊ

20
20
20

5
5
5
6

1


1. MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong chính sách giáo dục và đào tạo của Đảng và Nhà nước ta đã chỉ rõ
mục tiêu đầu tiên của giáo dục và đào tạo đó là: “Tiên học lễ, hậu học văn”.
Như vậy giáo dục nước ta luôn coi việc giáo dục đạo đức, nhân cách cho học
sinh phải đặt lên hàng đầu trước khi học kiến thức, trong đó giáo dục về truyền
thống văn hóa, lịch sử quê hương cũng chính là giáo dục đạo đức cho học sinh
về tình yêu quê hương đất nước.
Đúng vậy. “ Văn hóa” là cội nguồn của dân tộc. Vì thế nước ta trong
những năm dưới thời Bắc thuộc hay bị đô hộ của thực dân Pháp và xâm lược
của đế quốc Mĩ, lĩnh vực đầu tiên mà giặc ngoại xâm muốn đồng hóa nhân ta đó
chính là “ văn hóa”. Khi “ văn hóa” dân tộc không còn, truyền thống lịch sử đã
mất, tức là “ gốc rễ”, “ cội nguồn” dân tộc cũng mất, giống như một cái cây đã
bị nhổ tận gốc rễ lên thì không thể sống được nữa và có nghĩa là dân tộc Việt
Nam ta cũng sẽ không còn tồn tại.

Chính vì thế Đảng ta luôn xác định “ văn hóa” là nền tảng tinh thần của
xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. “Văn
hóa” khơi dậy tiềm năng, phát huy sức sang tạo của con người, tạo ra sự phát
triển hài hòa giữa đời sống vật chất và tinh thần. Hơn nữa Đảng ta cũng nhấn
mạnh rằng: “Dựng nước là một việc khó, nhưng giữ nước lại càng khó hơn”,
trong tình hình hiện nay nước ta đang tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
hội nhập kinh tế quốc tế, nếu chúng ta không cẩn thận rất dễ “ hòa nhập” rồi sẽ
“ hòa tan” đặc biệt là về mặt “ văn hóa”.
Bên cạnh đó do tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường đến thế hệ
trẻ, các em là những người tiếp thu nhanh nhất những cái xấu, không tốt của
nước ngoài du nhập vào nước ta, từ đó một số học sinh hiện nay có thái độ cũng
như hành vi phản văn hóa như: Vô lễ với thầy cô giáo, không nghe lời bố mẹ,
thờ ơ trước nỗi đau của người khác, đua đòi, tham gia vào các tệ nạn xã hội, có
lối sống ảo… Chính vì thế mà một số em không biết gì về truyền thống văn hóa,
lịch sử của quê hương của mình nói riêng cũng như của đất nước nói chung.
Thực hiện lời dạy của Bác Hồ: “Dân ta phải biết sử ta- Cho tường gốc
tích nước nhà Việt Nam” và đứng trước tình hình trên , bản thân tôi là một giáo
2


viên giảng dạy môn giáo dục công dân (GDCD) luôn tâm nguyện làm sao giảng
dạy cho các học trò của mình vừa có “ đức” lại vừa có “ tài” nhất là “đức” để có
một thế hệ công dân trẻ biết yêu Tổ Quốc, yêu truyền thống văn hóa, lịch sử của
quê hương mình, từ đó sống có trách nhiệm với bản thân, không ngừng học tập
và lao động để xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam cũng như quê hương xứ
Thanh yêu dấu của chúng ta.
Với những lí do trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài cho sáng kiến kinh
nghiệm của mình năm nay là: “ Giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử xứ
Thanh cho học sinh THPT Nguyễn Hoàng khi dạy tiết 1, bài 14, GDCD lớp 10”.
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nhằm cung cấp cho học sinh những
hiểu biết về truyền thống văn hóa, lịch sử xứ Thanh từ đó giáo dục cho các em
THPT Nguyễn Hoàng về lòng yêu nước cũng như yêu quê hương Thanh Hóa
anh hùng và tự hào mình đã được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất bên bờ sông
Mã này.
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Đó là làm rõ những biểu hiện về truyền thống yêu nước của dân tộc Việt
Nam ở mục b trong phần 1: “ Lòng yêu nước”. Với những hình ảnh và thông tin
về các địa danh lịch sử, phong tục tập quán cũng như những anh hùng của quê
hương Thanh Hóa, tôi hi vọng sẽ truyền lửa cho các em niềm tự hào dân tộc,
niềm hạnh phúc khi mình là người con Thanh Hóa, từ đó thêm yêu quê hương
mình hơn.
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Tôi đã sử dụng những phương pháp đặc trưng của bộ môn GDCD như: So
sánh, phân tích, tổng hợp,liên hệ thực tế … kết hợp với sự hỗ trợ của công nghệ
thông tin để tìm ra được những ví dụ đắt nhất thể hiện bằng những hình ảnh
minh hoạ sinh động có chú thích tiêu biểu cho văn hóa, lịch sử xứ Thanh để góp
phần làm sáng tỏ vấn đề và đặc biệt là giúp bài dạy trở nên hấp dẫn, phát huy tối
đa khả năng tích cực, chủ động của học sinh để bài học thực sự trở thành một cơ
sở quan trọng giáo dục cho các em lòng yêu nước đơn giản chỉ là xuất phát từ
những tình cảm bình dị nhất là yêu nơi mình sinh ra và lớn lên. Đó là yêu mảnh
đất Thanh Hóa anh hùng.

3


2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận:
Đảng ta đã xác định nhiệm vụ của văn hóa nước ta là: “Xây dựng nền văn
hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và xây dựng con người Việt Nam phát triển

toàn diện về: Chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng thần
yêu nước tiến bộ, đó là lí tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội
theo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm mục tiêu tất cả vì con
người. Nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc là nền văn hóa chứa đựng những
yếu tố bản lĩnh dân tộc bao gồm những giá trị bền vững, những tinh hoa của dân
tộc được hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, đó là ý chí
tự cường, tinh thần đoàn kết, long nhân ái khoan dung, đức tính cần cù, sáng tạo
trong lao động, giản dị trong lối sống”.
Trong khi đó mục tiêu giáo dục của nước ta quy định tại điều 23 luật
giáo dục năm 2005 đã khẳng định: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp
học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ
năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa,
xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân…”
Bên cạnh đó chúng ta biết rằng Thanh Hóa được biết đến là một mảnh
đất “ địa linh nhân kiệt” ( đất thiêng có người tài), nơi đây đã để lại những dấu
thiêng về địa danh như: Núi Đọ, Đông Sơn, thành nhà Hồ, Lam Kinh, cầu Hàm
Rồng…Với những nhân vật tiêu biểu gắn với lịch sử dân tộc như: Bà Triệu, Lê
Hoàn, Lê Lợi, Lê Thánh Tông, Ngô Thị Tuyển…Đây là niềm tự hào từ bao đời
nay của người dân xứ Thanh chúng ta mà không phải mảnh đất nào cũng có
được.
Từ những quan điểm về giáo dục của Đảng và Nhà nước ta như vậy có
thể cho thấy việc trang bị cho học sinh những cơ sở lí luận cần thiết hay nói cách
khác đó là những kiến thức hiểu biết về truyền thống lịch sử dân tộc, quê hương
là một điều cấp bách hiện nay để giáo dục đạo đức cũng như hình thành lối sống
có trách nhiệm với bản thân, gia đình và đất nước của các em nhất là đối với học
sinh THPT – những công dân Việt Nam tương lai.
Từ những cơ sở lí luận trên tôi thấy đề tài của tôi có tính khách quan,
khoa học, tính thực tiễn và hiệu quả cao.
4

2.2. Thực trạng của vấn trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
a. Đối với học sinh.
Hiện nay do đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng cao nên
các em đều được gia đình chăm lo cho học tập và cuộc sống một cách chu đáo.
Vì vậy các em có nhiều điều kiện để phát triển, tuy nhiên hiện nay các em phát
triển theo hai xu hướng: Nếu em nào chăm chỉ học tập thì chỉ chú trọng vào các
kiến thức để thi đại học mà hiểu biết xã hội cũng như lịch sử, văn hóa quê hương
thì rất hạn chế, còn những em chưa có ý thức học tập thì lại ham chơi, đua đòi,
dễ bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội không lành mạnh đặc biệt là các trò chơi điện
tử hay lãng phí thời gian để lên các trang mạng xã hội “tự sướng” , những đối
tượng này về mặt kiến thức văn hóa, lịch sử quê hương lại càng thiếu trầm trọng.
Như vậy dù phát triển theo xu hướng nào thì việc giáo dục cho các em niềm tự
hào về văn hóa, lịch sử của quê hương, đất nước là điều rất cần thiết và cấp bách
hiện nay để có một thế hệ học sinh yêu Tổ Quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, phát
triển toàn diện về cả “ tài” và “ đức” như Bác Hồ từng mong muốn.
b. Đối với giáo viên.
Mặc dù bắt đầu từ năm học 2016-1017 Bộ Giáo Dục và Đào Tạo đã quyết
định đưa môn GDCD trở thành một môn thi trong kì thi THPT quốc gia nhưng
một số giáo viên vẫn chưa nhìn thấy được vai trò cũng như trách nhiệm lớn lao
của mình trong việc dạy học môn GDCD. Chính vì chưa tâm huyết với nghề cho
nên chưa đầu tư để tìm tòi, bồi dưỡng chuyên môn, vẫn xem môn GDCD là môn
học phụ nên dạy theo tư tưởng “ xong bài, hết tiết” với phương pháp nhàm chán
là “ đọc- chép” , bài giảng không sinh động, không hấp dẫn từ đó học sinh cũng
không có hứng thú để tiếp thu và ngày càng nhàm chán. Trong khi đó môn
GDCD là một môn học có thể tích hợp được nhiều vấn đề trong cuộc sống để là
cho bài giảng trở nên sinh động thu hút học sinh như tôi lựa chọn giáo dục về
truyền thống văn hóa, lịch sử xứ Thanh khi dạy về lòng yêu nước, tôi thấy học
sinh rất hứng thú học và tiếp thu bài nhanh.
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm và giải pháp sử dụng để giải quyết vấn

đề.
2.3.1. Những sáng kiến kinh nghiệm đã có liên quan đến giáo dục truyền
thống văn hóa, lịch sử.

5


Những sáng kiến kinh nghiệm có liên quan đến giáo dục truyền thống
văn hóa, lịch sử hay nói chung là giáo dục đạo đức như:
- Sáng kiến kinh nghiệm lồng ghép tư tưởng đạo đức Hò Chí Minh
vào giảng dạy một số bài học GDCD lớp 11( trong đó có nói đến
lòng yêu nước, yêu văn hóa, lịch sử dân tộc).
- Lồng ghép tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh qua môn GDCD bậc
THPT ( trong đó nổi bật là nói về lòng yêu nước).
- Sáng kiến kinh nghiệm dạy học tích hợp theo chủ đề: “ Công dân
với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc” môn GDCD 10.
- ………..
Tuy nhiên theo sự tìm hiểu của tôi về nội dung các sáng kiến kinh nghiệm
đã có thì chủ đề về “ lòng yêu nước”, “ yêu truyền thống văn hóa, lịch sử dân
tộc” Việt Nam nói chung đã được các sáng kiến kinh nghiệm trước bàn tới.
Nhưng tôi chưa thấy sáng kiến kinh nghiệm nào đi sâu, nói rõ về “ giáo dục
truyền thống văn hóa, lịch sử xứ Thanh”. Trong khi đó chúng ta biết rằng “ lòng
yêu nước” được bắt nguồn từ những tình cảm bình dị nhất là yêu gia đình, yêu
nơi mình sinh ra và lớn lên và với các học sinh của tôi quê hương mà các em
sinh ra và lớn lên đó chính là mảnh đất Thanh Hóa anh hùng, một tỉnh nằm ở
cửa ngõ miền trung đất nước, được Bác Hồ xem như là tỉnh “ kiểu mẫu”. Cho
nên việc giáo dục cho các em biết về lịch sử, văn hóa nơi “ chôn nhau, cắt rốn”
của mình là một điều rất cần thiết.
2.3.2.Giải pháp thực hiện để giải quyết vấn đề của đề tài:
Môn GDCD là một môn học xã hội có kiến thức tổng hợp trong đó đặc

biệt là các kiến thức về văn hóa, lịch sử. Vì vậy tôi nhận thấy rằng có rất nhiều
bài có thể tích hợp “ giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử xứ Thanh” cho các
em như: Bài 6- GDCD lớp 10, bài 7- GDCD lớp 10, bài 13- GDCD lớp 10, bài
9- GDCD lớp 12. Tuy nhiên dựa vào nội dung của từng bài, tôi thấy tiết 1, bài
14- GDCD lớp 10: “ Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc” là
phù hợp nhất. Bởi lẽ những biểu hiện của truyền thống yêu nước trong tiết dạy
này có thể giúp giáo viên mang đến cho học sinh một cái nhìn toàn diện nhất về
văn hóa, lịch sử xứ Thanh, từ những danh lam thắng cảnh, địa danh lịch sử, đến
những phong tục tập quán và trên hết là những tấm gương về người Thanh Hóa

6


anh hùng… đều có thể được nói đến. Từ đó giúp các em thêm yêu và tự hào về
quê hương mình hơn.
Giải pháp mà tôi sử dụng để tích hợp “ giáo dục truyền thống văn hóa,
lịch sử xứ Thanh” vào tiết học này đó là: Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề,
kết hợp với đàm thoại, liên hệ thực tế và sự trợ giúp của công nghệ thông tin
bằng những hình ảnh sinh động về những danh lam thắng cảnh hay những tấm
gương anh hùng bất khuất của quê hương để làm rõ lòng yêu nước nói chung
của con người Việt Nam ta và của người dân xứ Thanh nói riêng.
Địa chỉ tích hợp “giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử xứ
Thanh” trong bài học.
Có hai hình thức tích hợp:
+ Tích hợp toàn bài.
+ Tích hợp một phần nội dung của bài.
Khi dạy tiết 1, bài 14- GDCD 10 tôi đã lựa chọn hình thức tích hợp một
phần nội dung của bài. Cụ thể địa chỉ tích hợp ở bảng sau:
Lớp Tên bài

10

Bài 14:
Công
dân
với
sự
nghiệp xây
dựng và bảo
vệ Tổ Quốc.

Địa chỉ
hợp.

tích Nội dung “giáo dục
truyền thống văn hóa,
lịch sử xứ Thanh”.
Tích hợp vào -Biểu hiện 1: Tình cảm
phần 1b nội gắn bó với quê hương đất
dung bài học nước.
là:
Truyền -Biểu hiện 2: Tình yêu
thống
yêu thương đối với đồng bào
nước của dân giống nòi dân tộc.
tộc Việt Nam.
-Biểu hiện 3: Lòng tự hào
dân tộc chính đáng.
-Biểu hiện 4: Đoàn kết
kiên cường bất khuất

chống giặc ngoại xâm.
-Biểu hiện 5: Cần cù,
sáng tạo trong lao động.

Ghi chú

- Sử dung các
hình ảnh minh
họa cho các
biểu hiện của
truyền thống
yêu nước.

Giáo án tích hợp “ giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử xứ
Thanh cho học sinh THPT Nguyễn Hoàng”
7


Học xong bài này học sinh cần đạt được:
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức:
- Học sinh hiểu được thế nào là lòng yêu nước và những biểu hiện về
truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam.
- Trình bày được những trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc.
2. Kĩ năng:
- Biết tham gia các hoạt động xây dựng, bảo vệ quê hương, đất nước phù
hợp với khả năng của mình.
3. Thái độ:
- Yêu quê hương, đất nước, tự hào về truyền thống yêu nước của dân

tộc.
- Có ý thức học tập, rèn luyện để góp phần vào sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ quê hương, đất nước.
II. Các năng lực hướng tới phát triển ở học sinh
-Năng lực tự học, tư duy, sáng tạo, giải quyết vấn đề, liên hệ thực tiễn
III. Phương pháp dạy học.
-Nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm, động não.
IV. Phương tiện dạy học
- Máy chiếu, máy tính để dạy giáo án điện tử.
-Tranh ảnh, những câu chuyện có liên quan đến nội dung tích hợp.
V.Tổ chức dạy học
Hoạt động của thầy và trò Nội dung chính
1. Hoạt động khởi động.
Mục tiêu:
-Kích thích học sinh tự tìm
hiểu xem các em đã biết gì
về lòng yêu nước.
-Rèn luyện năng lực tư duy,
tìm tòi, sáng tạo cho học
sinh
Cách tiến hành:
8


- GV đưa ra hình ảnh Bác
Hồ với câu trích dẫn nổi
tiếng: “ Chúng ta thà hi
sinh tất cả, chứ nhất định
không chịu mất nước, nhất
định không chịu làm nô lệ”.

Câu nói trên của Bác được
nói trong hoàn cảnh nào?
Câu nói này của Bác thể
hiện truyền thống tốt đẹp gì
của dân tộc Việt Nam?
-Học sinh trả lời, sau đó
giáo viên nhận xét và dẫn
dắt vào bài
2.Hoạt động hình thành
kiến thức.
Hoạt động 1: Đàm thoại để
tìm hiểu về lòng yêu nước.
Mục tiêu:
-Học sinh hiểu được lòng
yêu nước là gì?
- Rèn luyện năng lực tư duy
cho học sinh.
Cách tiến hành:
-GV kể cho học sinh nghe về
tấm gương hi sinh của anh
Bế Văn Đàn “lấy thân mình
làm giá súng”
-Sau đó GV đưa ra câu hỏi:
+Anh Bế Văn Đàn đã có
tình cảm và hành động như
thế nào với quê hương, đất
nước?

Bác Hồ đang đọc lời kêu gọi toàn quốc kháng
trước các chiến sĩ

1. Lòng yêu nước.
a. Lòng yêu nước là gì?

Anh Bế Văn Đàn

9


-HS trả lời sau đó GV chốt
lại kiến thức :
-GV đọc cho HS nghe câu
thơ và ca dao như: “Ôi, Tổ
quốc ta yêu như máu thịtNhư mẹ cha ta, như vợ, như
chồng…”, “ Anh đi anh nhớ
quê nhà, nhớ canh rau
muống, nhớ cà dầm
tương…”
-GV hỏi HS: Từ những câu
thơ và ca dao trên em hãy
cho biết “lòng yêu nước”
bắt nguồn từ đâu?
Hoạt động 2: Đàm thoại và
thảo luận về vai trò và biểu
hiện của lòng yêu nước.
Mục tiêu:
-HS hiểu được vị trí, vai trò
của truyền thống yêu nước
cũng như những biểu hiện
của lòng yêu nước.

-Rèn luyện khả năng tư duy
và liên hệ thực tế cho học
sinh.
Cách tiến hành:
-GV yêu cầu học sinh trả lời
các câu hỏi sau:
+Truyền thống yêu nước
của dân tộc Việt Nam được
hình thành từ đâu và có ý
nghĩa gì?
-HS trả lời sau đó GV chốt

“Lòng yêu nước là tình yêu quê hương, đất nước
và tinh thần sẵn sàng đem hết khả năng của mình
phục vụ lợi ích Tổ quốc”.

-Lòng yêu nước bắt nguồn từ những tình cảm
bình dị như: Yêu gia đình, yêu người thân, yêu
nơi mình sinh ra và lớn lên.
b. Truyền thống yêu nước của dân tộc Viêt Nam.

Bác Hồ nói về truyền thống yêu nước của dân tộc
ta.

-Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam
được hình thành từ trong cuộc đấu tranh liên tục,
gian khổ, kiên cường chống giặc ngoại xâm và
10

lại kiến thức.
-GV tiếp tục đưa ra phương
pháp thảo luận nhóm (2 bạn
với nhau) chia ra làm 5 dãy
tương đương với 5 nhóm
thảo luận. Câu hỏi như sau:
+Nhóm 1: Tình cảm gắn bó
với quê hương, đất nước
được biểu hiện như thế nào?
Cho ví dụ?
+Nhóm 2: Tình thương yêu
đối với đồng bào, giống nòi
được biểu hiện như thế nào?
Cho ví dụ?
+Nhóm 3: Lòng tự hào dân
tộc được thể hiện trên
những phương diện nào?
Cho ví dụ?
+Nhóm 4: Tinh thần đoàn
kết, kiên cường bất khuất
chống giặc ngoại xâm được
thể hiện như thế nào? Cho
ví dụ?
+Nhóm 5: Tinh thần cần cù,
sáng tạo trong lao động
được thể hiện như thế nào?
Cho ví dụ?
-GV yêu cầu HS thảo luận
trong vòng 2 phút sau đó gọi
lên trình bày.

-Sau khi mỗi nhóm trình bày
xong GV yêu cầu các nhóm
khác bổ sung và nhận xét

lao động xây dựng đất nước.
-Truyền thống yêu nước của dân tộc ta là sức
mạnh nội sinh giúp đất nước ta vượt qua bao khó
khăn, thử thách để tồn tại và phát triển.
-Những biểu hiện của lòng yêu nước.
-Biểu hiện thứ nhất : Tình cảm gắn bó với quê
hương đất nước.
+Biểu hiện: Người Việt Nam khi đi xa quê hương
luôn nhớ về quê hương, Tổ quốc, cội nguồn, tổ
tiên của mình.

Người Thanh Hóa dù sống ngoài tỉnh hay thậm
chí là ở nước ngoài vẫn luôn nhớ về quê hương
của mình. Vì vậy đã tổ chức các buổi gặp gỡ
đồng hương để vơi đi nỗi nhớ quê hương và để kể
cho nhau nghe về những đổi thay của Thanh Hóa
hôm nay, qua đây họ đã gửi rất nhiều tình cảm
và vật chất về để xây dựng quê hương.
11


-GV chốt lại kiến thức từng
biểu hiện ngoài những ví dụ
của HS đưa ra GV lấy thêm
các ví dụ về những biểu hiện
thông qua những hình ảnh

của truyền thống văn hóa,
lịch sử xứ Thanh để nhấn
mạnh việc giáo dục cho các
em lòng tự hào cũng như
thêm yêu mảnh đất Thanh
Hóa anh hùng.

Biểu hiện thứ hai: Tình thương yêu đối với đồng
bào giống nòi, dân tộc.
+Biểu hiện: Người Việt Nam luôn cảm thông sâu
sắc với khó khăn của đồng bào mình và luôn giúp
đỡ đồng bào mình vượt qua khó khăn để sống ấm
no hạnh phúc.

Đảng bộ và nhân dân xứ Thanh dù sống trong
hay ngoài tỉnh vẫn luôn luôn có tinh thần và
hành động thương yêu đồng bào mình đặc biệt là
những lúc gặp khó khăn.
Biểu hiện thứ 3: Lòng tự hào dân tộc chính
đáng.
-Khi dạy về biểu hiện thứ 3 +Tự hào về truyền thống văn hóa lâu đời.
GV có thể cho các em một +Tự hào về những anh hùng hào kiệt.
số câu hỏi về văn hóa, lịch +Tự hào về di sản văn hóa, cảnh sắc thiên nhiên
sử xứ Thanh như sau:
và những sản vật phong phú của quê hương.
12


+Trình bày những hiểu biết
của em về sự hình thành

tỉnh Thanh Hóa?
(Thanh Hóa là vùng đất cổ,
là một trong 15 bộ của nước
Việt thời Hùng Vương được
gọi là bộ Cửu Chân, trong
1000 năm Bắc thuộc quận
Cửu Chân, Ái Châu.Từ thời
Trần đến đầu thời Nguyễn
gọi là Thanh Đô. Đến năm
1831, dưới triều vua Minh
Mạng được đổi thành tỉnh
Thanh Hóa)

-Truyền thống văn hóa lịch sử lâu đời của tỉnh
Thanh

Dấu chân của người nguyên Thủy trên Núi Đọ(xã
Thiệu Vân, Thiệu Hóa ), nơi phát hiện những dấu
tích người Việt Cổ đầu tiên ở Thanh Hóa

-Những anh hùng hào kiệt xứ Thanh

+Em hãy trình bày những
hiểu biết của em về người
13


anh hùng áo vải Lê Lợi?
(Lê Lợi sinh ra ở xã Xuân
Thắng, huyện Thọ Xuân,

trước sự đàn áp tàn bạo của
quân Minh nhân dân ta vô
cùng thống khổ ông đã dốc
hết tài sản để chiêu tập
nghĩa sĩ, tập trung lực lượng
và chọn Lam Sơn làm căn
cứ khởi nghĩa. Sau 10 năm
với biết bao khó khăn, gian
khổ nghĩa quân đã giành
thắng lợi và Lê Lợi đã lên
làm vua đó là vua Lê Thái
Tổ)

Chị Ngô Thị Tuyển, một người con gái Nam
Ngạn, nhỏ nhắn, mới có 19 tuổi nặng 42kg nhưng
chị đã vác 2 hòm đạn nặng 98kg băng qua mưa
bom để tiếp tế cho quân ta đang chiến đấu bảo vệ
cầu Hàm Rồng, giữ huyết mạch giao thông.
-Tự hào về địa danh lịch sử, cảnh sắc thiên
+Em hãy nêu những hiểu
nhiên và sản vật phong phú của quê hương.
biết của em về thành nhà
Hồ?
(Thành nhà Hồ được xây
dựng ở thời Hồ Quý Ly
trong vòng 3 tháng. Đây là
một kiến trúc độc đáo với
những phiến đá lớn, được
đục đẽo tinh xảo, vuông vức
xếp chồng khít lên nhau với

Thành nhà Hồ(Vĩnh Tiến- Vĩnh Lộc)
14


chiều dài trung bình 1,5m,
nặng 15-20 tấn, thực hiện
đưa lên bằng thủ công. Vì
thế năm 2011 thành nhà Hồ
được công nhận là Di sản
Văn hóa thế giới.)

Biển Sầm Sơn, một trong những biển rộng và đẹp
nhất nước ta hiện nay

-GV đưa ra câu hỏi ở biểu
hiện thứ 4 để học sinh hiểu
thêm về sự đoàn kết, kiên
cường, bất khuất của quân
và dân Thanh Hóa như sau:

Đây là nhữngmón ăn đặc sản của xứ Thanh mà
bất kì khách du lịch nào về thăm Thanh Hóa
cũng biết đến.
Biểu hiện thứ 4: Đoàn kết, kiên cường bất khuất
chống giặc ngoại xâm.
Thể hiện: Dân tộc Việt Nam nói chung và người
dân Thanh Hóa nói riêng để bảo vệ chủ quyền và
nền độc lập tự do của Tổ quốc luôn đoàn kết,
chiến đấu rất kiên cường, không bao giờ chịu làm
nô lệ, làm người dân mất nước hoặc lệ thuộc vào

nước ngoài.

+Để góp phần vào thắng lợi
chung của dân tộc, trong hai
15


cuộc kháng chiến chống
Pháp và Mĩ nhân dân Thanh
Hóa đã có những đóng góp
gì?

Đoàn dân công xe thồ Thanh Hóa phục vụ chiến
dịch Điện Biên Phủ

Tình đoàn kết dân tộc của người dân Thanh Hóa
luôn được phát huy cao độ đặc biệt là khi đất
nước nguy nan, Thanh Hóa luôn sẵn sàng cung
+Em có những hiểu biết gì cấp sức người, sức của cho tiền tuyến.
về sự chiến đấu kiên cường
của quân và dân Thanh Hóa
trên cây cầu Hàm Rồng
huyền thoại?
(Trong hai lần leo thang bắn
phá miền Bắc, giặc Mĩ đã
ném 20 vạn tấn bom xuống
Thanh Hóa, riêng cầu Hàm
Rồng Mĩ đã ném 350 quả
bom, bắn 149 tên lửa và rốc Cuộc chiến đấu anh dũng của quân và dân Nam
16

két. Nhưng quân và dân
Thanh Hóa đã chiến đấu
anh dũng bắn rơi 47 máy
bay Mĩ các loại bảo vệ vững
chắc cầu Hàm Rồng, giữ
vững mạch máu giao thông
với những tên tuổi được ghi
danh sử sách như: Nguyễn
Bá Ngọc quên mình cứu các
em nhỏ, anh hùng Ngô Thị
Tuyển vác 2 hòm đạn, chị
Nguyễn Thị Hằng, người nữ
chỉ huy dân quân tự vệ Hàm
Rồng

Ngạn để bảo vệ cầu Hàm Rồng giữ vững mạch
máu giao thông chi viện cho chiến trường miền
Nam góp phần vào thống nhất đất nước.

Đội trưởng Nguyễn Thị Hằng đang cùng đồng
đội bắn trả máy bay Mĩ quyết liệt trên cầu Hàm
Rồng.
Biểu hiện thứ 5: Cần cù và sáng tạo trong lao
động.
Thể hiện: Mỗi người Việt Nam yêu nước trong
Thực hiện lời căn dặn của đó có người dân Thanh Hóa luôn lao động hết
Người, em hãy cho biết mình để xây dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc.
trong hơn 30 năm đổi mới

đến nay với phẩm chất cần
cù trong lao động, người dân
Thanh Hóa đã đạt được
những thành tựu gì về phát
triển kinh tế- xã hội?
(Đến năm 1996 Thanh Hóa
không chỉ chấm dứt được
Trong những lần về thăm xứ Thanh, Bác Hồ luôn
việc thiếu lương thực triền
căn dặn Thanh Hóa phải cố gắng “trở nên một
miên mà còn trở thành 1
tỉnh kiểu mẫu”.
trong 5 tỉnh bắt đầu xuất
khẩu gạo, thu nhập bình
quân đầu người đạt 1530
17


usd/người(2015), với nhiều
khu công nghiệp được hình
thành: Bỉm Sơn, Nghi Sơn,
Lễ Môn,… thủy điện Cửa
Đạt, sân bay Sao Vàng, các
khu di tích lịch sử: Nhà Hồ,
Lam Kinh… du lịch Sầm
Sơn, Bến En…Thanh Hóa
đang phấn đấu trở thành tỉnh
phát triển “khá” trong cả
nước.
+Ngoài ra Thanh Hóa còn

đạt được những thành tựu gì
về cần cù, sáng tạo trong
học tập?
(Với mảnh đất “ địa linh
nhân kiệt” , Thanh Hóa là
mảnh đất sản sinh ra rất
nhiều người tài: Năm 2017
cả nước có 11 thủ khoa đạt
điểm tuyệt đối 3 môn xét
tuyển đại học, trong đó
Thanh Hóa dẫn đầu với 3
em. Kì thi học sinh giỏi
quốc gia đầu năm 2018 vừa
qua Thanh Hóa đứng thứ 4
toàn quốc với 64 giải trong
đó có 62 giải thuộc về
trường THPT Lam Sơn, đây
là cái nôi đào tào người tài
cho tỉnh và cho đất nước).

Yên Định- một trong 40 huyện đầu tiên trong cả
nước đạt chuẩn nông thôn mới.

Nhà máy xi măng Bỉm Sơn – niềm tự hào của nền
công nghiệp Thanh Hóa, lớn nhất nước có công
suất 2 triệu tấn/năm

.
Những nhân tài xứ Thanh đạt huy chương vàng
môn hóa và môn toán quốc tế 2017- niềm tự hào

của người dân ven bờ sông Mã.
18


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.
2. 4.1. Đối với hoạt động giáo dục.
Vì đối tượng học sinh của trường THPT Nguyễn Hoàng chủ yếu là học sinh
vùng nông thôn, cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn, hơn nữa chất lượng đầu vào
của trường còn thấp nên các em đa phần là học để lấy bằng tốt nghiệp THPT rồi
đi học nghề hoặc đi làm để phụ giúp gia đình mà tham gia thi đại học rất ít. Vì
vậy những hiểu biết về xã hội đối với các em cũng rất hạn chế, đặc biệt là truyền
thống văn hóa lịch sử ở địa phương Thanh Hóa chúng ta.Nhận thấy được tình
hình đó, tôi đã chủ động tích hơp, lồng ghép trong bài giảng của mình để giáo
dục cho các em về văn hóa, lịch sử của quê hương với mong muốn các em sẽ
thêm yêu và tự hào về mảnh đất Thanh Hóa anh hùng của mình hơn. Và điều
này được thể hiện rõ ở kết quả trong hai bảng so sánh sau:
* Lớp không dạy tích hợp:“ Giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử xứ Thanh.”
Lớp

Sĩ số học sinh Số học sinh hiểu biết về Số học sinh hứng thú với
văn hóa, lịch sử xứ Thanh. tiết học .
10B2 32
10
8
10B4 42
15
12
*.Lớp dạy tích hợp: “ Giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử xứ Thanh”.
Lớp

Sĩ số học sinh Số học sinh hiểu biết về Số học sinh hứng thú với
văn hóa, lịch sử xứ Thanh. tiết học.
11B1 40
35
38
11B3 45
38
42
Như vậy:
Từ kết quả trên cho thấy bước chuyển biến rất rõ rệt trong hiểu biết về văn
hóa, lịch sử xứ Thanh và hứng thú trong học tập ở những lớp dạy tích hợp
(lớp10 B1 là 87.5% và 95%, lớp10B3 là 84.4% và 93.3%,), trong khi đó ở
những lớp không dạy tích hợp thì con số này lại thấp hơn rất nhiều (lớp10B2 là
31% và 25%, lớp 10B4 là 35.7% và 28.6%).
2.4.2. Đối với bản thân.
Qua đề tài này tôi cũng rút ra được nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy và
giáo dục học sinh. Tôi thấy rằng các em cũng rất thích học môn GDCD nếu tiết
học đó hấp dẫn và sinh động, khơi dậy được sự tìm tòi và hiểu biết ở các em. Vì
vậy để môn học này ngày càng thu hút được người học chính các giáo viên phải
19


không ngừng đổi mới và sáng tạo trong phương pháp truyền thụ đặc biệt là cách
dạy tích hợp theo hướng dẫn mới của Sở giáo dục và đào tạo Thanh Hóa.
2.4.3. Đối với đồng nghiệp.
Khi xét sáng kiến kinh nghiệm ở trường , các đồng nghiệp của tôi không
chỉ cùng chuyên môn mà khác chuyên môn cũng đều nhận định rằng: Đây là
một đề tài hay, rất sát với thực tế và vô cùng cần thiết trong việc giáo dục đạo
đức cho học sinh, nội dung này còn được một số đồng nghiệp môn sử, môn văn

tham khảo để lồng ghép vào bài giảng của mình.
2.4.4. Đối với nhà trường.
Hội đồng khoa học nhà trường đã đánh giá cao và đặc biệt chú ý đến đề tài
của tôi và khẳng định nội dung đề tài đã rất có ích trong việc giáo dục đạo đức
cho học sinh trường Nguyễn Hoàng.Vì vậy ban chấp hành đoàn trường đã tham
khảo ý kiến của tôi để đưa nội dung trong đề tài thành một chương trình ngoại
khóa cho học sinh Nguyễn Hoàng vào đầu năm tới.

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Bộ Giáo Dục và Đào Tạo đã khẳng định: “ Nhiệm vụ cơ bản của giáo dục là
nhằm xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lí tưởng độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc…”.
Như vậy có thể thấy việc giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử cho học sinh
để các em biết tự hào và yêu quê hương mình từ đó các em mới có ý chí kiên
cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cho nên lựa chọn là đề tài này cho sáng kiến
kinh nghiệm của tôi năm nay tôi nhận thấy là hoàn toàn phù hợp với nhiệm vụ
của giáo dục Việt Nam.
3.2. Kiến nghị.
Sau một thời gian thực hiện, nghiên cứu đề tài tôi có một số kiến nghị sau:
- Với nhà trường: Phải thường xuyên tổ chức các buổi hoạt động ngoài giờ để
cho học sinh tìm hiểu về các địa danh lịch sử, các anh hùng dân tộc, những
20


phong tục tập quán của địa phương… từ đó các em thêm yêu quê hương, đất
nước mình hơn.
- Với giáo viên : Giáo viên môn GDCD phải không ngừng nâng cao trình độ
chuyên môn, có kiến thức rộng, cập nhật kịp thời các thông tin trong nước và

quốc tế để tích hợp và bài giảng , làm tăng tính hấp dẫn của tiết học và hứng thú
cho học sinh.
- Với các cơ quan chức năng đặc biệt là Sở Giáo dục và Đào tạo cũng nên tổ
chức thường xuyên các buổi diễn thuyết cho giáo viên về các chủ đề như: Lịch
sử, xã hội, thông tin trong nước và quốc tế, đạo đức Hồ Chí Minh… để giáo viên
còa thêm những kiến thức mềm phục vụ cho việc tích hợp trong giảng dạy. Như
vậy:
Mặc dù đã có nhiều cố gắng song do kinh nghiệm giảng dạy còn mỏng
cho nên đề tài chắc hẳn còn nhiều thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý chân
thành từ đồng nghiệp nhất là đồng nghiệp dạy môn GDCD để đề tài trở thành
một tài liệu tham khảo có ý nghĩa cho hoạt động giáo dục học sinh.

Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
HIỆU TRƯỞNG

Thanh hóa, ngày 20 tháng 05 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.

Bùi Thị Mai

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1) SGK -GDCD lớp 10- Nhà xuất bản giáo dục 2011
2) Dạy học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn GDCD 10- Nhà xuất bản
Đại học sư phạm
3) SGV- GDCD 10- Nhà xuất bản giáo dục

4) Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh ( Tiến Sĩ: Nguyễn Mạnh Tường)
5) Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn GDCD THPT - Nhà
xuất bản giáo dục.
6) Phân phối chương trình môn GDCD - THPT (Lưu hành nội bộ) - Sở giáo
dục và đào tạo Thanh Hóa.
7) Tập bài giảng tư tưởng Hồ Chí Minh - NXB chính trị- quốc gia
9) Tập bài giảng học chính trị của trung tâm chính trị huyện.
10) Các báo điện tử: 24h.com, lao động, Đoàn thanh niên Thanh Hoá, kinh tế
Thanh Hoá…

22


CÁC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC
ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI
Tên sáng kiến kinh nghiệm Xếp loại
Xếp loại Quyết định
cấp
cấp tỉnh
trường
Sử dụng câu chuyện đạo đức
A
C
QĐ số 743/QĐ- SGD
để tăng hứng thú và giáo dục
& ĐT, ngày 4/11/2013
đạo đức cho học sinh qua
môn học GDCD lớp10.
Tích hợp giáo dục ý thức bảo
A

C
QĐ số 753/QĐ- SGD &
vệ chủ quyền biển đảo cho
ĐT, ngày 3/11/2014
học sinh khi dạy bài 14GDCD lớp 11.
Giáo dục kĩ năng chủ động
A
C
QĐ số 972/QĐ- SGD &
lựa chọn nghề nghiệp, việc
ĐT, ngày 28/11/2016
làm cho học sinh THPT
Nguyễn Hoàng khi dạy tiết 2bài 11- GDCD lớp 11

23