Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của giáo viên các trường THPT huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.98 MB, 126 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
LÊ HOÀNG MINH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THPT
HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
LÊ HOÀNG MINH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THPT
HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH
Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. HÀ THỊ KIM LINH
THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan danh dự Luận văn này là công trình nghiên cứu của tôi dưới
sự hướng dẫn của TS. Hà Thị Kim Linh. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là
trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.
Nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Thái Nguyên, ngày 11 tháng 7 năm 2018
Người viết cam đoan
Lê Hoàng Minh
i
LỜI CẢM ƠN
Sau hơn 2 năm ôn thi, thi và học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý Giáo dục tại
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Thái Nguyên và nghiên cứu thực tiễn tại 3 trường
THPT Gia Bình huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Đến nay tác giả đã hoàn thành luận
văn “Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của giáo viên các trường THPT
huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh”. Để hoàn thành luận văn Thạc sỹ này, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ của nhiều tập thể và cá nhân.
Trước hết, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến các thầy cô giáo
trong Ban Giám Hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Tâm lý Giáo dục của trường Đại học Sư
phạm - Đại học Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu. Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Hà Thị
Kim Linh, đã hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong việc định hướng về nội dung đề tài,
phương pháp nghiên cứu khoa học cũng như tận tình giúp đỡ trong suốt quá trình
nghiên cứu để tôi hoàn thành được luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu và các thầy cô giáo 3 trường THPT
trên địa bàn huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh đã tạo điều kiện thuận lợi và nhiệt tình giúp
đỡ tôi có được các thông tin cần thiết để phục vụ cho đề tài nghiên cứu của mình.
Thời gian nghiên cứu còn hạn chế, thực tiễn phong phú, có nhiều vấn đề cần
giải quyết; bản thân đã cố gắng song chắc chắn luận văn này không thể tránh khỏi
những thiếu sót, kính mong các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp thông cảm,
giúp đỡ, đưa ra những chỉ dẫn quý báu cho tôi.
Thái Nguyên, ngày 11 tháng 7 năm 2018
Người viết
Lê Hoàng Minh
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ......................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 2
5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài .............................................................. 3
7. Các phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 3
8. Kết cấu của Luận văn................................................................................................ 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU
KHOA HỌC CỦA GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ................. 5
1.1.
Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................................. 5
1.1.1. Trên thế giới ....................................................................................................... 5
1.1.2. Ở Việt Nam ........................................................................................................ 6
1.2.
Một số khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................... 9
1.2.1. Quản lý giáo dục ................................................................................................ 9
1.2.2. Quản lý nhà trường .......................................................................................... 11
1.2.3. Khoa học, hoạt động nghiên cứu khoa học ...................................................... 12
1.2.4. Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ......................................................... 14
1.3.
Hoạt động NCKH của GV ở trường THPT ..................................................... 14
1.3.1. Giáo viên THPT với nhiệm vụ NCKH ............................................................ 14
1.3.2. Đặc điểm hoạt động NCKH của GV ở trường THPT ..................................... 19
1.4.
Quản lý hoạt động NCKH của GV trường THPT ........................................... 22
1.4.1. Mục tiêu quản lý hoạt động NCKH của GV trường THPT ............................. 22
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động NCKH của GV trường THPT ............................ 22
1.5.
Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động NCKH của giáo viên trường THPT ... 30
iii
1.5.1. Nhận thức của CBQL, GV về hoạt động NCKH ............................................. 30
1.5.2. Năng lực của cán bộ quản lý cấp trường ......................................................... 30
1.5.3. Năng lực NCKH của GV ................................................................................. 31
1.5.4. Các nguồn lực phục vụ cho hoạt động NCKH của GV ................................... 32
1.5.5. Hệ thống văn bản quy định và hướng dẫn hoạt động NCKH ở trường THPT ...... 32
1.5.6. Sự phối hợp giữa các trường phổ thông với các cơ sở giáo dục khác ............. 32
Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 33
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU
KHOA HỌC CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH ...................................... 34
2.1.
Vài nét về các trường THPT huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ......................... 34
2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Gia Bình ...................................................... 34
2.1.2. Tình hình giáo dục bậc THPT huyện Gia Bình ............................................... 35
2.1.3. Khái quát về khảo sát thực trạng ..................................................................... 37
2.2.
Thực trạng hoạt động NCKH của GV các trường THPT huyện Gia Bình,
tỉnh Bắc Ninh ................................................................................................... 38
2.2.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động NCKH ..................................................... 38
2.2.2. Thực trạng hoạt động NCKH của GV THPT huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ..... 41
2.2.3. Kết quả NCKH của GV các trường THPT huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
từ năm 2015 đến năm 2018 .............................................................................. 52
2.3.
Thực trạng quản lý hoạt động NCKH của GV các trường THPT huyện Gia Bình,
tỉnh Bắc Ninh ..................................................................................................... 54
2.3.1. Thực trạng quản lý nội dung hoạt động NCKH của GV ................................. 54
2.3.2. Đánh giá hiệu quả lập kế hoạch và tổ chức thực hiện hoạt động NCKH
của GV ............................................................................................................. 56
2.3.3. Thực trạng tổ chức triển khai hoạt động NCKH của GV ................................ 58
2.3.4. Đánh giá hiệu quả triển khai hoạt động NCKH của GV ................................. 61
2.3.5. Đánh giá yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động NCKH của GV ..... 63
2.4.
Đánh giá chung thực trạng quản lí hoạt động NCKH của GV các trường
THPT huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ............................................................. 66
2.4.1. Mặt thuận lợi .................................................................................................... 66
2.4.2. Khó khăn .......................................................................................................... 66
2.4.3. Những nguyên nhân tồn tại và yếu kém .......................................................... 67
Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 68
iv
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN GIA BÌNH,
TỈNH BẮC NINH .......................................................................................... 69
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................... 69
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích của hoạt động NCKH của GV ................ 69
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học .................................................................. 69
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ, toàn diện .................................................. 69
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ..................................................................... 70
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả................................................................... 70
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của giáo viên ............ 70
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của CBQL, GV về hoạt động NCKH
của GV trong trường THPT ............................................................................ 70
3.2.2. Biện pháp 2: Hoàn thiện các điều kiện phục vụ hoạt động NCKH của GV
ở trường THPT ................................................................................................. 73
3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới công tác thi đua khen thưởng về hoạt động NCKH
của GV ............................................................................................................. 74
3.2.4. Biện pháp 4: Bồi dưỡng năng lực NCKH khoa học sư phạm ứng dụng cho
đội ngũ GV THPT............................................................................................ 76
3.2.5. Biện pháp 5: Huy động sự tham gia của các nguồn lực trong quản lý hoạt
động NCKH của GV ........................................................................................ 77
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động NCKH của GV THPT ... 80
3.2.7. Biện pháp 7: Tăng cường sự phối hợp giữa các trường THPT trong triển
khai hoạt động NCKH của GV ........................................................................ 82
3.2.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ......................................................... 84
3.3. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý ........ 84
3.3.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................................... 84
3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm: 28 CBQL; 120 giáo viên. ........................................ 85
3.3.3. Phương pháp khảo nghiệm: Điều tra bằng phiếu hỏi (phụ lục 3) .................... 85
3.3.4. Nội dung khảo nghiệm ..................................................................................... 85
3.3.5. Kết quả khảo nghiệm ....................................................................................... 85
Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 89
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 90
1. Kết luận ................................................................................................................... 90
2. Khuyến nghị ............................................................................................................ 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 92
PHỤ LỤC
v
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CBQL
:
Cán bộ quản lý
ĐHSP
:
Đại học sư phạm
GD&ĐT
:
Giáo dục và đào tạo
GV
:
Giáo viên
KHCN
: Khoa học công nghệ
NCKH
:
Nghiên cứu khoa học
QLGD
:
Quản lý giáo dục
SKKN
:
Sáng kiến kinh nghiệm
THCS
:
Trung học cơ sở
THPT
:
Trung học phổ thông
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.
Tổng hợp loại hình trường THPT và cơ sở vật chất năm học 2016-2017 ........35
Bảng 2.2.
Tổng hợp quy mô lớp và học sinh ........................................................ 35
Bảng 2.3.
Tổng hợp đội ngũ CBQL, GV .............................................................. 36
Bảng 2.4.
Kết quả xếp loại hạnh kiểm và học lực học sinh .................................. 36
Bảng 2.5.
Nhận thức của CBQL, GV về hoạt động NCKH .................................. 38
Bảng 2.6.
Nhận thức của GV về ý nghĩa của hoạt động NCKH đối với GV
(Phụ lục 4)
Bảng 2.7.
Nhận thức của CBQL về ý nghĩa của hoạt động NCKH đối với GV
(Phụ lục 4)
Bảng 2.8.
Nhận thức của CBQL, GV về ý nghĩa của hoạt động NCKH đối với GV.......39
Bảng 2.9.
Những hoạt động NCKH mà GV, CBQL đã thực hiện .....................................42
Bảng 2.10.
Thực trạng hoạt động NCKH của GV .................................................. 43
Bảng 2.11.
CBQL đánh giá hoạt động NCKH của GV........................................... 45
Bảng 2.14.
Thực trạng kỹ năng NCKH của GV ..................................................... 47
Bảng 2.15.
Thực trạng áp dụng, chuyển giao sáng kiến trong dạy học/giáo dục
của GV .................................................................................................. 48
Bảng 2.16.
Thực trạng hướng dẫn học sinh NCKH/ sáng tạo khoa học kĩ thuật
của GV .................................................................................................. 50
Bảng 2.17.
Kết quả xếp loại các đề tài (SKKN) của GV từ năm 2015 đến 2018 ... 53
Bảng 2.18.
Thực trạng quản lý nội dung hoạt động NCKH của GV ...................... 55
Bảng 2.19.
Đánh giá hiệu quả lập kế hoạch và tổ chức thực hiện hoạt động
NCKH của GV ...................................................................................... 56
Bảng 2.20.
Tương quan ý kiến của CBQL và GV về lập kế hoạch và tổ chức
hoạt động NCKH của GV ..................................................................... 58
Bảng 2.21.
Thực trạng tổ chức triển khai NCKH của GV ...................................... 59
Bảng 2.22.
Đánh giá hiệu quả triển khai hoạt động NCKH của GV tại đơn vị
theo đánh giá của GV ............................................................................ 61
Bảng 2.23.
Tương quan ý kiến của CBQL, GV về quản lý các nội dung của
hoạt động NCKH của GV các trường THPT huyện Gia Bình ............. 62
Bảng 2.24.
Đánh giá của CBQL về các yếu tổ ảnh hưởng đến công tác quản lý
hoạt động NCKH (Phụ lục 4)
v
Bảng 2.25.
Đánh giá của GV về các yếu tổ ảnh hưởng đến công tác quản lý
hoạt động NCKH (Phụ lục 4)
Bảng 2.26.
Đánh giá yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động NCKH của GV ............63
Bảng 3.1.
Ý kiến của CBQL và GV về mức độ cần thiết của 7 biện pháp đề xuất ......85
Bảng 3.2.
Ý kiến của CBQL và GV về tính khả thi của 7 biện pháp đề xuất ....... 87
Bảng 3.3.
Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của 7 biện pháp đề xuất ......88
vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ:
Biều đồ 2.1.
So sánh nhận thức của CBQL và GV về ý nghĩa của hoạt động
NCKH đối với GV .............................................................................. 41
Biểu đồ 2.2.
Số lượng đề tài khoa học/SKKN của GV từ năm 2015 đến năm 2018 .....52
Biều đồ 2.3.
So sánh đánh giá của CBQL và GV về các yếu tố ảnh hưởng đến
công tác quản lý hoạt động NCKH của GV .............................................65
Đồ thị:
Đồ thị 2.1.
So sánh mức độ đánh giá giữa CBQL và GV về 12 nội dung hoạt
động NCKH của GV .......................................................................... 46
Sơ đồ:
Sơ đồ 1.1.
Khái niệm quản lý giáo dục ................................................................ 10
vi
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục bậc phổ thông được xem là nền
tảng và có ý nghĩa quan trọng. Tầm quan trọng của giáo dục bậc phổ thông được hội
nghị lần thứ tám, Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khóa XI
(Nghị quyết số 29-NQ/TW) về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp
ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế khẳng định: “…Giáo dục con người Việt
Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi
cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Đối
với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất,
năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho
học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng,
truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành,
vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích
học tập suốt đời…” [1].
Để thực hiện Nghị quyết, Trung ương đưa ra nhiều giải pháp, nhiệm vụ trong
đó có giải pháp, nhiệm vụ: Nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu và ứng dụng
khoa học, công nghệ, đặc biệt là khoa học giáo dục và khoa học quản lý [1].
Nằm trong lộ trình thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục
phổ thông theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 và thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW
về đổi căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo, tháng 7/2017 Bộ đưa ra Chương trình giáo
dục phổ thông - Chương trình tổng thể chính thức, trong đó nêu 6 phẩm chất, 10 năng
lực học sinh cần đạt được sau khi hoàn thành chương trình phổ thông. Theo quan
điểm của nhiều chuyên gia, nhà giáo thì thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học là
một trong những giải pháp đóng vai trò vô cùng quan trọng và không thể thiếu của
các cơ sở giáo dục phổ thông để đáp ứng yêu cầu của Chương trình phổ thông mới và
đáp ứng xu thế, yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Thông qua hoạt động
NCKH sẽ phát huy năng lực trí tuệ vốn có, hình thành, bồi dưỡng kỹ năng NCKH,
củng cố chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao trình độ và sáng tạo những giá trị mới cho
xã hội.
Trong thời gian qua, phong trào NCKH ở các trường phổ thông được tiến hành
dưới nhiều hình thức, nhiều cuộc thi như: Cuộc thi Khoa học kỹ thuật, Hội thi Tin
1
Luận văn đủ ở file: Luận văn full
