Thực trạng kỹ năng giao tiếp của giáo viên với trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở trường mầm non Đồng Phú, thành phố Đồng Hới tỉnh Quảng Bình (Khóa luận tốt nghiệp)

Lời Cảm Ơn
Hoàn thành khóa luận này, tôi đã nhận được nhiều sự quan tâm giúp đỡ của
thầy, cô giáo và bạn bè, qua đây tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy, cô giáo
Khoa Sư phạm Tiểu học – Mầm non, những người đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ
và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các giáo viên và các cháu Trường
mầm non Đồng Phú đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận này.
Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và những người thân đã quan tâm,
động viên, khích lệ tôi trong suốt thời gian thực hiện khóa luận.
Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến giảng viên hướng dẫn Thạc sĩ
Nguyễn Thị Diễm Hằng – người đã dành cho tôi sự chỉ bảo tận tình, góp phần
giúp tôi hoàn thành khóa luận này.
Bước đầu làm công tác nghiên cứu khoa học nên không thể tránh khỏi những
thiếu sót nhất định, vì vậy tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy cô
giáo và quý bạn đọc để khóa luận của tôi được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Đồng Hới, tháng 05 năm 2018
Tác giả

Đinh Thị Hoa Lài

I


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của riêng tôi, các số liệu và
kết quả trong khóa luận này là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ một
công trình nào khác.
Đồng Hới, tháng 05 năm 2018
Tác giả

Đinh Thị Hoa Lài

II


MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................I
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... II
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT .........................................................VIII
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ................................................................. IX
PHẦN 1. MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ................................................................................ 1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ......................................................................... 2
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU ....................................... 3
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ......................................................................... 3
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 3
6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................................ 3
7.PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................. 4
8. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................... 5
9. CẤU TRÚC CỦA KHÓA LUẬN ................................................................ 5
PHẦN 2. NỘI DUNG ...................................................................................... 6
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ GIAO TIẾP VÀ KỸ NĂNG GIAO
TIẾP SƢ PHẠM .............................................................................................. 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................... 6
1.1.1. Ở nƣớc ngoài ........................................................................................... 6
1.1.2. Ở trong nƣớc ........................................................................................... 6
1.2. Vấn đề chung về giao tiếp .......................................................................... 7
1.2.1. Một số quan niệm chung về giao tiếp ..................................................... 7
1.2.2. Phân biệt giao tiếp với các khái niệm khác có liên quan ........................ 8

1.2.3. Chức năng của giao tiếp .......................................................................... 9
1.2.4. Phƣơng tiện trong giao tiếp ................................................................... 11
1.2.4.1 Phƣơng tiện ngôn ngữ ......................................................................... 11
1.2.4.2. Phƣơng tiện phi ngôn ngữ .................................................................. 13
1.3. Kỹ năng giao tiếp ..................................................................................... 23
III


1.3.1. Một số khái niệm ................................................................................... 23
1.3.2. Phân loại kỹ năng giao tiếp ................................................................... 23
1.3.3. Trò chơi đóng vai theo chủ đề............................................................... 27
1.3.3.1. Khái niệm trò chơi đóng vai theo chủ đề .......................................... 27
1.3.3.2. Cấu trúc trò chơi đóng vai theo chủ đề ............................................. 28
1.3.3.3. Đặc điểm của trò chơi ĐVTCĐ ....................................................... 32
1.3.3.4. Ý nghĩa của TCĐVTCĐ đối với sự phát triển của trẻ ...................... 34
1.3.4. Yếu tố tác động đến sự hình thành và phát triển kỹ năng giao tiếp cho
trẻ ..................................................................................................................... 38
1.3.5. Đặc điểm tâm lý trẻ 5 – 6 tuổi ............................................................... 40
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ............................................................................... 44
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KỸ NĂNG GIAO TIẾP

CỦA GIÁO

VIÊN VỚI TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI THÔNG QUA TRÕ CHƠI
ĐÓNG VAI THEO CHỦ ĐỀ Ở TRƢỜNG MẦM NON ĐỒNG PHÚ .... 45
2.2. Tổ chức và phƣơng pháp nghiên cứu thực trạng ..................................... 45
2.2.1. Cách thức tiến hành ............................................................................... 45
2.2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể .................................................... 46
2.2.2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết .................................................... 46
2.2.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn .................................................... 46

2.2.2.3. Phƣơng pháp thống kê toán học ......................................................... 49
2.3. Thực trạng kỹ năng giao tiếp của giáo viên với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở Trƣờng mầm non Đồng Phú, Đồng
Hới, Quảng Bình ............................................................................................. 49
2.3.1. Nhận thức của giáo viên, cán bộ quản lý về kỹ năng giao tiếp của giáo
viên với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ..... 49
2.3.1.1 Nhận thức của giáo viên mầm non về tính cần thiết kỹ năng giao tiếp
của giáo viên với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ
đề ..................................................................................................................... 49

IV


2.3.1.3. Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng kỹ năng giao tiếp với trẻ
mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở Trƣờng mầm
non Đồng Phú .................................................................................................. 50
2.3.1.2. Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của các kỹ năng bộ phận
của kỹ năng giao tiếp của giáo viên thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở
Trƣờng mầm non Đồng Phú............................................................................ 52
2.3.2. Thực trạng biểu hiện kỹ năng giao tiếp của giáo viên với trẻ mẫu giáo 5
- 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở Trƣờng mầm non Đồng
Phú, Đồng Hới, Quảng Bình ........................................................................... 55
2.3.2.1. Đánh giá chung mức độ kỹ năng giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi thông qua
trò chơi đóng vai theo chủ đề ở Trƣờng mầm non Đồng Phú, Đồng Hới,
Quảng Bình ..................................................................................................... 55
2.3.2.2. Thực trạng biểu hiện kỹ năng giao tiếp của trẻ 5- 6 tuổi thông qua trò
chơi đóng vai theo chủ đề ở Trƣờng mầm non Đồng Phú, Đồng Hới, Quảng
Bình ................................................................................................................. 56
2.3.2.2.1. Kỹ năng nghe hiểu lời nói giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi thông qua trò
chơi ĐVTCĐ ở Trƣờng mầm non Đồng Phú, Đồng Hới, Quảng Bình .......... 56

2.3.2.2.3. Kỹ năng sử dụng lời nói giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi thông qua trò chơi
ĐVTCĐ ở Trƣờng mầm non Đồng Phú, Đồng Hới, Quảng Bình .................. 57
2.3.2.3. Những khó khăn giáo viên mầm non gặp phải trong quá trình giao
tiếp sƣ phạm với trẻ mẫu giáo lớn thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở
trƣờng mầm non Đồng Phú ............................................................................. 60
2.3.3. Nguyên nhân của thực trạng kỹ năng giao tiếp của giáo viên với trẻ
mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở Trƣờng mầm
non Đồng Phú .................................................................................................. 61
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ............................................................................... 65
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KỸ
NĂNG GIAO TIẾP CỦA GIÁO VIÊN VỚI TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6

V


TUỔI THÔNG QUA TRÕ CHƠI ĐÓNG VAI THEO CHỦ ĐỀ Ở
TRƢỜNG MẦM NON ĐỒNG PHÖ, ĐỒNG HỚI, QUẢNG BÌNH .......... 66
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................ 66
3.1.1. Tiếp thu những lý luận cơ bản và kề thừa những kết quả nghiên cứu của
các công trình đi trƣớc..................................................................................... 66
3.1.2. Biện pháp đặt ra phải xuất phát từ thực tiễn công tác giáo dục và kết
quả nghiên cứu thực trạng ở các trƣờng mầm non.......................................... 66
3.1.3. Giáo viên cần nhận thức đúng đắn và đầy đủ mục đích, ý nghĩa của xu
hƣớng đổi mới các phƣơng pháp trong việc hình thành kĩ năng giao tiếp cho
trẻ ..................................................................................................................... 67
3.2. Một số biện pháp nâng cao kỹ năng giao tiếp sƣ phạm của giáo viên với
trẻ 5 – 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề. .................................. 67
3.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng quy trình tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề
nhằm phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi khi tổ chức trò
chơi ĐVTCĐ ................................................................................................... 67

3.2.2. Biện pháp 2: Tổ chức trò chơi với nhiều chủ đề và nội dung chơi phong
phú, hấp dẫn cho trẻ tham gia nhằm rèn luyện kỹ năng giao tiếp của giáo viên
với trẻ 5 – 6 tuổi. ............................................................................................. 68
3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cƣờng cơ sở vật chất, sử dụng linh hoạt các phƣơng
pháp giáo dục để phát triển kỹ năng giao tiếp của giáo viên với trẻ mẫu giáo 5
– 6 tuổi ............................................................................................................. 69
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cƣờng sự liên kết giữa trẻ, gia đình trẻ – nhà trƣờng
để phát triển kỹ năng giao tiếp của giáo viên với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông
qua TCĐVTCĐ ............................................................................................... 70
3.3. Bƣớc đầu thử nghiệm ............................................................................... 70
3.3.1. Mục đích thử nghiệm ............................................................................ 70
3.3.2.1. Cơ sở để xác định nội dung thử nghiệm ............................................ 70
3.3.2.2. Nội dung chƣơng trình thử nghiệm .................................................... 71
3.3.2.3. Thời gian thử nghiệm ......................................................................... 71
VI


3.3.3. Tiến hành thử nghiệm ........................................................................... 72
3.3.3.1. Các tiêu chí đánh giá .......................................................................... 72
3.3.3.2. Biện pháp xử lý kết quả thử nghiệm .................................................. 72
3.3.3.3. Tiến hành thử nghiệm ........................................................................ 72
3.4. Phân tích kết quả thử nhgiệm ................................................................... 73
3.4.1. Kết quả đo trƣớc khi thử nghiệm .......................................................... 73
3.4.2. Kết quả đo sau khi thử nghiệm ............................................................. 75
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 81
1.KẾT LUẬN...........................................................................................81
2. KIẾN NGHỊ ................................................................................................ 82
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 84
PHỤ LỤC ...........................................................................................................

VII


DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ

TT

CHỮ VIẾT TẮT

1

KNGT

2

TCĐVTCĐ

3

GV

Giáo viên

4

SL

Số lƣợng

5

ĐC

Đối chứng

6

TN

Thử nghiệm

7

MG

Mẫu giáo

Kỹ năng giao tiếp
Trò chơi đóng vai theo chủ đề

VIII


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Nhận thức của giáo viên về tính cần thiết kỹ năng giao tiếp của giáo
viên với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề .... 49
Bảng 2.2. Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp 51
Bảng 2.3. Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của các kỹ năng bộ

phận của kỹ năng giao tiếp ............................................................................. 53
Bảng 2.4. Đánh giá chung mức độ biểu hiện KNGT của trẻ 5-6 tuổi qua trò
chơi ĐVTCĐ ................................................................................................... 55
Bảng 2.5. Biểu hiện kỹ năng nghe hiểu lời nói giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi qua
trò chơi ĐVTCĐ .............................................................................................. 56
Bảng 2.6. Biểu hiện kỹ năng sử dụng lời nói giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi thông
qua trò chơi ĐVTCĐ ....................................................................................... 58
Bảng 2.7. Biểu hiện kỹ năng thực hiện một số qui tắc giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi
thông qua trò chơi ĐVTCĐ ............................................................................. 59
Bảng 2.8. Những khó khăn giáo viên mầm non gặp phải trong quá trình ...... 60
giao tiếp với trẻ mẫu giáo lớn thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ........ 60
Bảng 2.9. Nguyên nhân chủ quan ................................................................... 62
Bảng 2.10. Nguyên nhân khách quan ............................................................. 63
Bảng 3.1. So sánh mức độ hình thành KN sử dụng lời nói trong giao tiếp của
2 nhóm trƣớc thử nghiệm trong TCĐVTCĐ ................................................. 73
Bảng 3.2. So sánh biểu hiện KN sử dụng lời nói trong giao tiếp của 2 nhóm
trƣớc thử nghiệm trong TCĐVTCĐ................................................................ 74
Bảng 3.3. So sánh mức độ KN sử dụng lời nói trong giao tiếp của 2 nhóm đối
chứng và thử nghiệm sau khi tiến hành thử nghiệm ...................................... 75
Bảng 3.4: So sánh mức độ hình thành KN sử dụng lời nói trong giao tiếp của

IX


PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Cùng với lao động, ngôn ngữ, giao tiếp là những nhân tố không thể thiếu
đƣợc trong cuộc sống của mỗi cá nhân và của cộng đồng xã hội loài ngƣời. Giao
tiếp có lịch sử lâu đời cùng với lịch sử hình thành và phát triển con ngƣời. Chính
vì thế mà nhiều ngành khoa học khác nhau đã bàn về vấn đề giao tiếp của con

ngƣời: Triết học, đạo đức học, tâm lý học, xã hội học, điều khiển học,… Mỗi
lĩnh vực khoa học khác nhau có những quan điểm cụ thể về giao tiếp.
Đối với trẻ lứa tuổi Mầm non – giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành
nhân cách, giao tiếp với những ngƣời xung quanh giữ vị trí khá quan trọng. Việc
giáo dục cho trẻ có đƣợc những KNGT với bạn b và ngƣời lớn càng trở nên cần
thiết hơn. Nó trở thành một nội dung giáo dục không thể thiếu đƣợc trong các
trƣờng mầm non. Vì vậy, làm thế nào để hình thành KNGT cho trẻ một cách
đúng đắn và có hiệu quả cần đƣợc đặt ra để nghiên cứu giúp các giáo viên c ng
nhƣ các bậc phụ huynh giáo dục con em mình trở thành những công dân gƣơng
mẫu, có ích cho xã hội. Muốn đạt đƣợc điều này thì mỗi giáo viên phải chăm lo
rèn luyện, phát triển năng lực cho bản thân, bởi vì giáo viên là nhân tố quyết
định trực tiếp đến kết quả thực hiện mục tiêu giáo dục. Để có đƣợc năng lực sƣ
phạm ngƣời giáo viên phải có những kiến thức và kỹ năng cần thiết, trong đó kỹ
năng giao tiếp sƣ phạm là một trong những kỹ năng ảnh hƣởng rất lớn đến kết
quả của công tác dạy học và giáo dục. Chính vì vậy, đỏi hỏi ngƣời giáo viên
mầm non phải có kỹ năng giao tiếp phù hợp với yêu cầu giáo dục trẻ.
Nghề giáo viên mầm non là một nghề lao động đa năng, hoạt động sƣ
phạm của giáo viên mầm non có một sắc thái riêng, khác hẳn so với giáo viên
của các bậc học khác là tạo bƣớc đầu quan trọng trong việc hình thành và phát
triển nhân cách của con ngƣời. Trong nhân cách của họ vừa có cả những nét của
ngƣời mẹ vừa có cả những nét của nhà giáo dục, của ngƣời nghệ sĩ, ngƣời thầy
thuốc… và ngƣời bạn của trẻ mầm non. Đặc điểm quan trọng nhất của lao động
sƣ phạm mầm non là trong suốt quá trình lao động luôn có sự tƣơng tác giữa cô
và trẻ, trẻ với trẻ, giáo viên với giáo viên, giáo viên với phụ huynh... Đối tƣợng
1


Khóa luận đủ ở file: Khóa luận full