sáng kiến kinh nghiệm tin học một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt phần mềm logo

Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
Nhận xét đánh giá của HĐKHGD Nhà trường:
 Tác dụng của SKKN:.............................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
 Tính thực tiễn, sư phạm, khoa học :......................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
 Hiệu quả:...............................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
 Xếp loại:................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

Kiến Tường, ngày . . . . tháng . . . năm 2015
CT.HĐKHGD

Phạm Thị Cẩm Linh

1

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo

 Nhận xét đánh giá của HĐKHGD Phòng Giáo dục và Đào tạo:
 Tác dụng của SKKN:.............................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

 Tính thực tiễn, sư phạm, khoa học :......................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
 Hiệu quả:...............................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
 Xếp loại:................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

Kiến Tường, ngày . . . . tháng . . . năm 2015
CT.HĐKHGD

Phạm Thị Cẩm Linh

2

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo

MỤC LỤC

I/ Lý do chọn đề tài:....................................................................................................3
1/ Đặt vấn đề:..........................................................................................................3
2/ Mục đích đề tài:..................................................................................................5
3/ Lịch sử đề tài:.....................................................................................................5
4/ Phạm vi đề tài:....................................................................................................5
II/ Nội dung giải quyết:..............................................................................................6

1/ Thực trạng đề tài:................................................................................................6
2/ Nội dung cần giải quyết:....................................................................................6
3/ Biện pháp giải quyết:..........................................................................................6
4/ Kết quả chuyển biến của đối tượng:.................................................................12
III/ Kết luận:.............................................................................................................13
1/ Tóm lượt giải pháp:..........................................................................................13
2/ Phạm vi, đối tượng áp dụng:............................................................................14
3/ Kiến nghị với các cấp về điều kiện thực hiện:.................................................14

Phạm Thị Cẩm Linh

3

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo

I/ Lý do chọn đề tài:
1/ Đặt vấn đề:
Logo là một ngôn ngữ lập trình, có đầy đủ các đặc điểm của một ngôn ngữ
máy tính, xuất phát từ ngôn ngữ LISP, ngôn ngữ của trí tuệ nhân tạo. Logo là ngôn
ngữ để học. Để hỗ trợ thực hiện quá trình học và suy nghĩ bằng cách khuyến khích
học sinh tìm tòi khám phá. Logo có bảng kí tự, từ khóa riêng, cú pháp riêng và khá
chặt chẽ.
Ở lớp 4 và lớp 5 học sinh mới được làm quen với phần mềm này và đây cũng
là lần đầu tiên học sinh được làm quen với ngôn ngữ lập trình. Đặc biêt, năm học
lớp Năm là năm học mà các em được học những từ khóa, cú pháp nâng cao mở
rộng hơn nhiều so với năm học lớp Bốn. Bởi vậy, việc dạy như thế nào để học sinh
lớp Năm phát triển tư duy suy nghĩ, đồng thời khuyến khích các em tự tìm tòi khám

phá, từ đó tạo tiền đề để giúp các em học tốt lập trình cho các cấp học sau này là
vấn đề mà tôi luôn quan tâm. Vì vậy, tôi quyết định chọn đề tài: “Một số biện pháp
giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo”.
2/ Mục đích đề tài:
Ở năm học lớp Năm, các em bắt đầu được học những kến thức mở rộng, nâng
cao hơn của phần mềm Logo. Bởi đây là những kiến thức tiền đề để các em tiếp tục
học tốt ngôn ngữ lập trình, và nó cũng giúp các em phát triển khả năng tư duy sáng
tạo, tìm tòi khám phá trong học tập. Chính vì sự quan trọng của các nội dung kiến
thức này mà tôi quyết định chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm

Phạm Thị Cẩm Linh

4

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
học tốt phần mềm Logo” để giúp học sinh dễ dàng tiếp nhận những kiến thức từ đó
học tốt phần mềm Logo.
3/ Lịch sử đề tài:
Đây là một đề tài mới, do kinh nghiệm của bản thân và thực tế giảng dạy mà
tôi nghiên cứu nhằm giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo.
4/ Phạm vi đề tài:
Đề tài này được áp dụng trên đối tượng học sinh lớp Năm của trường Tiểu học
Nguyễn Tấn Kiều do tôi phụ trách giảng dạy.

II/ Nội dung giải quyết:
1/ Thực trạng đề tài:
Năm học 2014 – 2015 tôi được phân công giảng dạy môn Tin học cho học sinh

khối Năm của trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều. Trường có 5 lớp khối Năm với
170/76 học sinh nữ. Qua khảo sát kiến thức phần mềm Logo đã học ở lớp Bốn, tôi
nhận kết quả cụ thể như sau:
Học sinh

Đạt
Số
lượng

Chưa đạt

Tỉ lệ %

Số
lượng

Tỉ lệ %

Lớp
5Đ1

10/36

27,78

13/36

31,11

5Đ2

17/35

48,57

21/35

60

5Đ3

4/35

11,43

7/35

20

5Đ4

3/29

10,34

7/29

24,14

5Đ5

8/35

22,86

12/35

34,29

Phạm Thị Cẩm Linh

5

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
2/ Nội dung cần giải quyết:
Lớp Năm là năm học thứ hai mà các em học phần mềm Logo. Từ kinh nghiệm
của bản thân và qua học tập bạn bè, đồng nghiệp tôi xin đưa ra một số biện pháp để
giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo như sau:
1/ Nhắc lại một số kiến thức quan trọng đã học ở lớp Bốn.
2/ Giúp học sinh sử dụng tốt câu lệnh lặp lồng nhau.
3/ Cho học sinh hiểu thế nào là “Thủ tục” trong logo.
4/ Giúp học sinh làm tốt các bài tập phức tạp.
3/ Biện pháp giải quyết:
a/ Nhắc lại một số kiến thức quan trọng đã học ở lớp Bốn:
Một số lệnh đã học

Chú thích

FD n

Rùa đi thẳng vẽ ra một đoạn n.

BK n

Rùa đi lùi vẽ ra một đoạn n.

RT x

Rùa quay phải một gốc x độ.

LT x

Rùa quay trái một gốc x độ.

PU

Rùa nhấc bút.

PD

Rùa hạ bút.
Xóa màn hình, rùa quay về vị trí

CS

xuất phát.

REPEAT n[Câu lệnh cần lặp lại]

Lặp lại câu lệnh n lần.

Ta nhận thấy khi bắt đầu một chương học mới mà kiến thức tiếp tục kiến thức
cũ đã học thì bài học đầu tiên của chương luôn là bài “Bài 1: Những gì em đã biết”.
Tuy nhiên đối với phần mềm Logo thì bài đầu tiên lại là “Bài 1: Tiếp tục câu lệnh

Phạm Thị Cẩm Linh

6

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
lặp” cho nên theo tôi việc tính toán thời gian, lồng ghép cho các em nhắc lại các câu
lệnh đã học là hết sức cần thiết để các em dễ dàng tiếp thu kiến thức mới.
Cùng với việc nhắc lại các câu lệnh thì khi giới thiệu lệnh quay cho học
sinh, chúng ta cũng nên nhắc lại khái niệm về độ lớn của góc quay.
Ví dụ một số hình và góc mà các em thường gặp như sau:
Góc bẹt: 180o

Góc vuông: 90o

Số đo mỗi góc của tam giác đều: 60o

Số mỗi góc của lục giác đều: 120o

Phạm Thị Cẩm Linh

7

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo

Cách xác định số đo một góc từ góc đã biết (với hình mũi tên là hướng của
Rùa)

Việc tính toán, lồng ghép nhắc lại các câu lệnh và số đo của một góc sẽ giúp
các em dễ dàng tiếp thu kiến thức mới.
b/ Giúp học sinh sử dụng tốt câu lệnh lặp lồng nhau :
Để bắt đầu giới thiệu câu lệnh lặp lồng nhau, tôi cho học sinh nhắc lại cấu
trúc của lệnh lặp.
Repeat n[Câu lệnh cần lặp lại]
Trong đó n là số lần lặp.
Sau đó tôi giới thiệu câu lệnh lặp lồng nhau từ đơn giản đến phức tạp.

Phạm Thị Cẩm Linh

8

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
Đầu tiên tôi giới thiệu câu lệnh lặp lồng nhau bằng cách bao thêm một
lệnh REPEAT ra bên ngoài một lệnh REPEAT đã quen thuộc để đổi hướng vẽ

của Rùa.
Ví dụ học sinh đã quen với lệnh vẽ lục giác REPEAT 6 [FD 30 RT 60] thì
lệnh lặp lồng nhau được giới thiệu theo dạng:
REPEAT n [REPEAT 6 [FD 30 RT 60] (...) ]
Trong đó n là số lần lặp mới và phần (…) là câu lệnh nhằm xác định
hướng của mỗi lần lặp.
Với n = 5 và (...) là câu lệnh quay trái 72 o (RT 72) để đổi hướng vẽ. Ta
được câu lệnh và hình vẽ sau:
REPEAT 5 [REPEAT 6 [FD 30 RT 60] RT 72 ]

Rùa đổi hướng trước mỗi lần vẽ lại ngũ giác (RT 72)
Sau đó tôi yêu cầu học sinh thay đổi phần lệnh (…) để không phải là đổi
hướng vẽ mà đổi vị trí vẽ.
Ví dụ: Dùng nhóm lệnh LT 90 PU FD 60 RT 90 PD để dịch sang trái 60
bước của Rùa.
Ta được câu lệnh và hình vẽ sau:
REPEAT 5 [REPEAT 6 [FD 30 RT 60] LT 90 PU FD 60 RT 90 PD]

Phạm Thị Cẩm Linh

9

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
Rùa đổi vị trí trước mỗi lần vẽ lại ngũ giác
(LT 90 PU FD 60 RT 90 PD)
Với việc giới thiệu câu lệnh lặp lồng nhau bằng cách nhắc lại cấu trúc của
lệnh lặp và giới thiệu từ đơn giản đến phức tạp sẽ giúp học sinh phát huy tính

sáng tạo, phát triển tư duy và tiếp thu kiến thức tốt hơn.
c/ Cho học sinh hiểu thế nào là “Thủ tục” trong logo:
Trước hết, tôi cho học sinh làm quen với khái niệm thủ tục thông qua ví dụ
cụ thể trong đời sống hàng ngày các em thường gặp để các em dễ hình dung về
khái niệm thủ tục.
Có rất nhiều thủ tục trong đời sống hiểu theo nghĩa tập hợp các thao tác
đơn giản, các công việc đơn lẻ trong một tên gọi mà khi nhắc đến tên thủ tục đại
đa số đều hiểu một cách thống nhất về nội dung, cách thức thực hiện và kết cục
của nó. Giáo viên có thể tùy tình hình thực tế, truyền thống văn hoá, tập tục của
địa phương mà chọn lựa ví dụ để giới thiệu. Tôi luôn cố gắng chọn ví dụ về thủ
tục sao cho đơn giản, không phải giải thích nhiều về các thao tác trong thân thủ
tục và dễ dàng đi dến ý niệm chung:
Một số ví dụ có thể sử dụng:
Ví dụ: Thủ tục công việc buổi sáng của em, mỗi sáng thức dậy công việc
được bắt đầu với các thao tác có thứ tự, tương tự như sau:
1. Thức dậy.
2. Gấp chăn màn.
3. Rửa mặt, đánh răng.
4. Ăn sáng.
5. Mặc bộ đồng phục học sinh.

Phạm Thị Cẩm Linh

10

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
6. Đi học.

(Trong ví dụ này nên hiểu công việc buổi sáng của một ngày đi học, có tính
phổ biến trong tuần).
Như vậy chỉ cần nói công việc buổi sáng của em thì các em tự sẽ biết là
thức dậy, gấp chăn màn, ..., đi học. Cho nên thủ tục là một dãy các thao tác được
thực hiện theo thứ tự để hoàn thành một công việc nào đó. Vậy công việc buổi
sáng của em chính là một thủ tục.
Hoặc ví dụ thủ tục Chào cờ đầu tuần ở trường học.
Chúng ta để ý, vào sáng thứ hai, đúng giờ đã định, thủ tục chào cờ được bắt
đầu với các thao tác có thứ tự, tương tự như sau:
1. Người chỉ huy hô "Nghiêm, chào cờ. Chào!"
2. Mọi người đứng nghiêm trang, ngẩng cao đầu, mắt nhìn lá cờ tổ quốc.
3. Ban đồng ca hát bài Quốc ca.
4. Vừa hết bài hát, người chỉ huy hô "Thôi!"
Thủ tục Chào cờ kết thúc, mọi hoạt động trở lại bình thường.
Sau khi học sinh đã hiểu khái niệm thủ tục thông qua ví dụ cụ thể trong đời
sống hàng ngày, tôi bắt đầu giới thiệu cho học sinh thế nào là thủ tục trong Logo
thông qua ví dụ bài tập sau:
Ví dụ: Viết chương trình để tạo ra hình theo mẫu sau:

Đối với bài tập này đa sô học sinh sẽ giải quyết bằng cách gõ câu lệnh vẽ
hình vuông, quay hướng rùa, nhấc bút, rùa đi thằng một đoạn, hạ bút, quay hướng

Phạm Thị Cẩm Linh

11

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo

rùa rồi lại gõ lệnh hình vuông, cứ tiếp tục như thế cho đến khi vẽ xong hinh. Như
vây các em phải gõ những lệnh vẽ hình vuông lặp đi lặp lại rất nhiều lần. Thay vì
như thế các em có thể viết một thủ tục vẽ hình vuông. Cho đến khi cần vẽ hình
vuông thì các em chỉ cần gọi lại thủ tục thì ta sẽ có một hình vuông mà không cần
phải gõ lại các lệnh vẽ hình vuông.
Khi đã hiểu được khái niệm thủ tục thì các em sẽ hiểu và vận dụng tốt để biết
khi gọi lại thủ tục. Từ đó giúp các em biết vận dụng để gọi lại thủ tục con sau này.
d/ Giúp học sinh học làm tốt các bài tập phức tạp:
Đứng trước mỗi bài tập, bài thực hành, tôi luôn luôn yêu cầu học sinh chia
công việc được giao thành những nhiệm vụ nhỏ hơn và cuối cùng dùng những lệnh
cơ bản của Logo để thực hiện. Sau khi chia nhỏ và phân tích bài toán, cần rèn luyện
cho học sinh cách nhìn tổng hợp bài toán.
Đồng thời tôi khuyến khích học sinh làm việc tập thể, làm việc theo nhóm.
Ví dụ:
B2/123 SGK . Viết chương trình gồm một số thủ tục để tạo ra hình trang trí
theo mẫu.

Để vẽ được hình trên ta cần phân chia hình thành nhiều hình nhỏ với các thủ
tục con như sau:

Phạm Thị Cẩm Linh

12

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
Thủ tục
Vẽ hình vuông

Nội dung thủ tục

Hình vẽ của thủ tục

TO hinhvuong
Repeat 4[fd 30 rt 90]
END

Vẽ hình tam giác

TO Tamgiac
Repeat 3[fd 30 rt 120]
END

Sau khi chia nhỏ và phân tích bài toán, tôi cho học sinh tổng hợp các thủ tục
để tạo nên hình vẽ:
Thủ tục

Nội dung thủ tục

Vẽ ngôi nhà bằng

TO Ngoinha

hình vuông và hình

hinhvuong

tam giác

Hình vẽ của thủ tục

Fd 30 rt 30
tamgiac
END

Vẽ vành bánh xe bằng TO banhxe
12 ngôi nhà

Repeat 12[ngoinha]
END

Để làm được bài tập này, tôi hướng dẫn và cho học sinh thảo luận nhóm
4 và chia việc cho từng nhóm học sinh cụ thể như sau:
Thủ tục 1: Vẽ hình vuông với câu lệnh Repeat 4[FD 50 T 90].
Phạm Thị Cẩm Linh

13

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo
Thủ tục 2: Vẽ tam giác với câu lệnh Repeat 3 [FD 50 RT 120].
Thủ tục 3: Vẽ ngôi nhà: dùng hai thủ tục 1 và 2 trong thân thủ tục 3.
Thủ tục 4: Vẽ vành bánh xe (lặp 12 lần thủ tục 3).
Với việc phân chia công việc được giao thành những nhiệm vụ nhỏ hơn và
dùng những lệnh cơ bản của Logo để thực hiện, sau đó tổng hợp những nhiệm vụ
để hoàn thành bài tập, đổng thời khuyến khích học sinh làm việc tập thể, làm việc

theo nhóm sẽ giúp các em hoàn thành bài tập thật tốt mà không cảm thấy bài tập
quá phức tạp và quá sức đối với mình.
4/ Kết quả chuyển biến của đối tượng:
Bằng những kinh nghiệm của mình và học hỏi kinh nghiệm, tôi đã áp dụng
những kinh nghiệm nêu trên trong quá trình dạy học và tôi nhận thấy học sinh đã
học tốt phần mềm Logo với tinh thần suy nghĩ, tự học, phát huy được tính chủ động
sáng tạo của học sinh trong quá trình tìm tòi khám phá kiến thức. Cụ thể, kết quả
như sau:

Học

Học chưa

Học tốt Logo

được tốt Logo

sinh
Lớp

Phạm Thị Cẩm Linh

Số
lượng

Tỉ lệ %

Số
lượng

Tỉ lệ %

5Đ1

38

90,48

4

9,52

5Đ2

38

92,68

3

7,32

5Đ3

34

85

6

16,67

5Đ4

37

88,1

5

11,9

5Đ5

35

87,5

5

12,5

14

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo

III/ Kết luận:

1/ Tóm lượt giải pháp:
a/ Nhắc lại một số kiến thức quan trọng đã học ở lớp Bốn:
Tính toán thời gian, lồng ghép cho các em nhắc lại:


Các câu lệnh đã học.



Độ lớn của một số góc quay thường gặp.

Từ đó các em sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức mới
b/ Giúp học sinh sử dụng tốt câu lệnh lặp lồng nhau :


Nhắc lại cấu trúc của lệnh lặp.
Repeat n[Câu lệnh cần lặp lại]
Trong đó n là số lần lặp.



Giới thiệu câu lệnh lặp lồng nhau từ đơn giản đến phức tạp.
+ Đầu tiên tôi giới thiệu câu lệnh lặp lồng nhau bằng cách bao thêm một lệnh

REPEAT ra bên ngoài một lệnh REPEAT đã quen thuộc để đổi hướng vẽ của
Rùa.
+ Sau đó thay đổi phần câu lệnh để không phải là đổi hướng vẽ mà đổi vị trí
vẽ.
c/ Cho học sinh hiểu thế nào là “Thủ tục” trong logo:
Để giúp học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức, tôi đã có những cách phân tích

khác nhau để chia hình cần vẽ thành các phần nhỏ hơn rồi từng bước thực hiện vẽ
hình. Tôi cho học sinh thực hành từ hình đơn giản đến các hình phức tạp.
d/ Giúp học sinh học làm tốt các bài tập phức tạp:

Phạm Thị Cẩm Linh

15

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều


Đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh lớp Năm học tốt phần mềm Logo


Phân chia công việc được giao thành những nhiệm vụ nhỏ hơn và cuối cùng
dùng những lệnh cơ bản của Logo để thực hiện.



Sau khi chia nhỏ và phân tích công việc, cần nhìn tổng hợp công việc.



Khuyến khích học sinh làm việc tập thể, làm việc theo nhóm.

2/ Phạm vi, đối tượng áp dụng:
Áp dụng cho học sinh lớp Năm của trường tôi đang dạy và có thể áp dụng cho
tất cả khối lớp Bốn các trường khác cũng có điều kiện như trường tôi.
3/ Kiến nghị với các cấp về điều kiện thực hiện:
Nhà trường tham mưu với cấp lãnh đạo Phòng Giáo dục trang bị thêm máy

tính mới thay thế cho những máy đã xuống cấp và đảm bảo 2 học sinh/một máy
tính nhằm giúp học sinh có điều kiện thực hành tốt hơn.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân tôi. Tuy đã cố gắng rất nhiều
song vẫn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Mong Hội đồng khoa học trường
và Hội đồng khoa học ngành góp ý. Tôi chân thành biết ơn.
Người thực hiện

Phạm Thị Cẩm Linh

Phạm Thị Cẩm Linh

16

Trường Tiểu học Nguyễn Tấn Kiều