KHẢO SÁT ẢNH HƯỞNG CỦA BÃ CẢI TRONG THỨC ĂN LÊN SỰ TĂNG TRƯỞNG VÀ HIỆU QUẢ CỦA SỰ DỤNG THỨC ĂN CỦA CÁ TRA (Pangasianodon hypophthalmus)

BӜ GIÁO DӨC VÀ ĈÀO TҤO
TRѬӠNG ĈҤI HӐC NÔNG LÂM THÀNH PHӔ HӖ CHÍ MINH

KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊP

KHҦO SÁT ҦNH HѬӢNG CӪA BÃ CҦI TRONG THӬC ĂN
LÊN SӴ TĂNG TRѬӢNG VÀ HIӊU QUҦ SӰ DӨNG THӬC ĂN
CӪA CÁ TRA (Pangasianodon hypophthalmus)

Hӑ và tên sinh viên : KIM THӎ HOANH NA
Ngành

: NUÔI TRӖNG THӪY SҦN

Niên khóa

: 2004 - 2008

Tháng 09/2008


ҦNH HѬӢNG CӪA BÃ CҦI TRONG THӬC ĂN LÊN SӴ TĂNG
TRѬӢNG VÀ HIӊU QUҦ SӰ DӨNG THӬC ĂN CӪA CÁ TRA
(Pangasianodon hypophthalmus)

Tác giҧ

KIM THӎ HOANH NA

Khóa luұn ÿѭӧc ÿӋ trình ÿӇ ÿáp ӭng yêu cҫu cҩp bҵng kӻ sѭ ngành nuôi trӗng thӫy sҧn

Giáo viên hѭӟng dүn: TS Lê Thanh Hùng
Võ Thӏ Thanh Bình

Tháng 09 năm 2008
i


CҦM TҤ

Tôi xin chân thành gӣi lӡi cҧm tҥ ÿӃn:
Cha mҽ và gia ÿình ÿã luôn ӣ bên cҥnh, ÿӝng viên và hӛ trӧ con cҧ vӅ vұt chҩt
lүn tinh thҫn cho con trong suӕt nhӳng năm ÿi hӑc cNJng nhѭ tҥo mӑi ÿiӅu kiӋn thuұn
lӧi nhҩt ÿӇ con hoàn thành luұn văn tӕt nghiӋp.
Ban giám hiӋu Trѭӡng Ĉҥi Hӑc Nông Lâm Tp.HCM.
Ban Chӫ NhiӋm Khoa Thӫy Sҧn.
Quý thҫy cô Khoa Thӫy Sҧn ÿã tҥo mӑi ÿiӅu kiӋn và tұn tình giҧng dҥy, truyӅn
ÿҥt cho chúng tôi nhӳng kiӃn thӭc quý báu trong suӕt khóa hӑc.
Thҫy Lê Thanh Hùng ÿã tұn tình hѭӟng dүn, giúp ÿӥ và tҥo ÿiӅu kiӋn thuұn lӧi
cho tôi hoàn thành tӕt luұn văn tӕt nghiӋp này.
Ĉӗng thӡi chúng tôi xin gӱi lӡi cҧm ѫn cô Võ Thӏ Thanh Bình, cô NguyӉn Thӏ
Thanh Trúc và các bҥn sinh viên trong lӟp DH04NT và các bҥn lӟp khác ÿã ÿӝng viên,
giúp ÿӥ chúng tôi trong suӕt thӡi gian thӵc hiӋn ÿӅ tài.
Do hҥn chӃ vӅ thӡi gian cNJng nhѭ vӅ mһt kiӃn thӭc nên luұn văn này không
tránh khӓi nhӳng thiӃu sót. Chúng tôi rҩt mong nhұn ÿѭӧc nhӳng ý kiӃn ÿóng góp cӫa
quý thҫy cô và các bҥn ÿӇ luұn văn ÿѭӧc hoàn chӍnh hѫn.

ii


TÓM TҲT

ĈӅ tài nghiên cӭu “ Ҧnh hѭӣng cӫa bã cҧi trong thӭc ăn lên sӵ tăng trѭӣng và
hiӋu quҧ sӱ dөng thӭc ăn cӫa cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) ’’ ÿѭӧc tiӃn hành
tҥi trҥi thӵc nghiӋm Khoa Thӫy Sҧn trѭӡng Ĉҥi hӑc Nông Lâm Thành Phӕ Hӗ Chí
Minh, thӡi gian thӵc hiӋn tӯ tháng 4 ÿӃn tháng 7 năm 2008. Thí nghiӋm ÿѭӧc bӕ trí
theo kiӇu khӕi vӟi 3 công thӭc thӭc ăn tѭѫng ӭng vӟi 3 nghiӋm thӭc gӗm ĈC (ÿӕi
chӭng) thӭc ăn ÿӕi chӭng không sӱ dөng bã cҧi, R5: thӭc ăn có sӱ dөng bã cҧi 5%,
R10 thӭc ăn có sӱ dөng bã cҧi 10%.
Sau 10 tuҫn thí nghiӋm cho thҩy viӋc sӱ dөng bã cҧi 5% và 10% vào khҭu phҫn
thӭc ăn cӫa cá so vӟi thӭc ăn không sӱ dөng bã cҧi thì các chӍ tiêu nhѭ hӋ sӕ tăng
trѭӣng, tӍ lӋ sӕng, hӋ sӕ chuyӇn ÿәi thӭc ăn giӳa các nghiӋm thӭc sai khác không có ý
nghƭa vӅ mһt thӕng kê ӣ mӭc ÿӝ tin cұy 95% (p > 0,05).
Khi phân tích chӍ tiêu vӅ tӍ lӋ gan – thӇ trӑng và tӍ lӋ mӥ - thӇ trӑng cho thҩy
giӳa nghiӋm thӭc ÿӕi chӭng và nghiӋm thӭc có sӱ dөng bã cҧi 5% và 10% cNJng không
có sӵ khác biӋt vӅ mһt thӕng kê ӣ mӭc ÿӝ tin cұy 95% (p > 0,05)
Tӯ kӃt quҧ trên chúng tôi cho rҵng có thӇ sӱ dөng bã cҧi vào khҭu phҫn thӭc ăn
cӫa cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) ӣ mӭc tӕi ÿa 10%.

iii


MӨC LӨC
Trang
Trang tӵa...........................................................................................................................i
Cҧm tҥ............................................................................................................................. ii
Tóm tҳt........................................................................................................................... iii
Mөc lөc .......................................................................................................................... iv
Danh sách các bҧng ....................................................................................................... vi
Danh sách các hình ....................................................................................................... vii
Danh sách các ÿӗ thӏ..................................................................................................... vii

Chѭѫng 1. MӢ ĈҪU......................................................................................................1
1.1 Ĉһt Vҩn ĈӅ ................................................................................................................1
1.2 Mөc Tiêu ĈӅ Tài .......................................................................................................2
Chѭѫng 2. TӘNG QUAN TÀI LIӊU...........................................................................3
2.1 Ĉһc ĈiӇm Sinh Hӑc Cӫa Cá Tra ...............................................................................3
2.1.1 Phân loҥi .................................................................................................................3
2.1.2 Hình thái .................................................................................................................3
2.1.3 Ĉһc ÿiӇm sinh thái ..................................................................................................4
2.1.4 Ĉһc ÿiӇm sinh sҧn...................................................................................................4
2.1.5 Ĉһc ÿiӇm sinh trѭӣng .............................................................................................4
2.1.6 Tính ăn cӫa cá tra ...................................................................................................5
2.1.7 Tình hình sҧn xuҩt và tiêu thө cá tra.......................................................................5
2.2 Xu Hѭӟng Thay Ĉәi Trong ViӋc Sӱ Dөng Protein...................................................5
2.3 Bã Cҧi ........................................................................................................................6
2.4 Các Ĉӝc Chҩt Trong Bã Cҧi......................................................................................8
2.4.1 Erucic acid ..............................................................................................................8
2.4.2 Glucosinolate ..........................................................................................................8
2.5 Nghiên cӭu trên gia súc và gia cҫm...........................................................................8
2.6 Vài nghiên cӭu trên cá...............................................................................................8
Chѭѫng 3. NӜI DUNG VÀ PHѬѪNG PHÁP NGHIÊN CӬU ...............................10
3.1 Thӡi Gian và Ĉӏa ĈiӇm ...........................................................................................10
3.2 Vұt LiӋu ...................................................................................................................10
3.2.1 Ĉӕi tѭӧng..............................................................................................................10
iv


3.2.2 Dөng cө và nguyên liӋu........................................................................................10
3.2.3 HӋ thӕng bӇ thí nghiӋm ........................................................................................10
3.2.4 Thӭc ăn trong thí nghiӋm .....................................................................................11
3.3 Phѭѫng Pháp Nghiên Cӭu .......................................................................................11

3.3.1 Bӕ trí thí nghiӋm...................................................................................................11
3.3.2 Chăm sóc và quҧn lý.............................................................................................12
3.3.3 Các chӍ tiêu theo dõi môi trѭӡng ..........................................................................12
3.3.4 Các chӍ tiêu theo dõi trên cá .................................................................................12
3.3.4.1 HӋ sӕ tăng trѭӣng ÿһc biӋt.................................................................................13
3.3.4.2 Trӑng lѭӧng ÿҥt ÿѭӧc ........................................................................................13
3.3.4.3 Tӕc ÿӝ tăng trѭӣng ............................................................................................13
3.3.4.4 HӋ sӕ thӭc ăn .....................................................................................................13
3.3.4.5 Tӹ lӋ sӕng ..........................................................................................................13
3.3.4.6 Tӹ lӋ gan - thӇ trӑng ..........................................................................................14
3.3.4.7 Tӹ lӋ mӥ - thӇ trӑng...........................................................................................14
3.4 Phѭѫng Pháp Phân Tích và Xӱ Lý Sӕ LiӋu ............................................................14
Chѭѫng 4. KӂT QUҦ THҦO LUҰN.........................................................................15
4.1 Thӭc Ăn Thí NghiӋm ..............................................................................................15
4.2 Các Thông Sӕ Môi Trѭӡng Nuôi ............................................................................16
4.2.1 Hàm lѭӧng oxy hòa tan ........................................................................................16
4.2.2 Ĉӝ pH ...................................................................................................................17
4.2.3 Nhiêt ÿӝ ................................................................................................................18
4.1.4 Hàm lѭӧng ammonia ............................................................................................19
4.3 Ҧnh Hѭӣng Cӫa Thành Phҫn Bã Cҧi Lên Sӵ Tăng Trѭӣng và HiӋu Qӫa Sӱ Dөng
Thӭc Ăn.................................................................................................................20
4.3.1 Tăng trѭӣng và tӍ lӋ sӕng cӫa cá thí nghiӋm ........................................................20
4.3.2 HiӋu quҧ sӱ dөng thӭc ăn .....................................................................................23
4.4 Ҧnh Hѭӣng Cӫa TӍ LӋ Sӱ Dөng Bã Cҧi Lên Gan và Mӥ Cӫa Cá Thí NghiӋm........25
Chѭѫng 5. KӂT LUҰN VÀ Ĉӄ NGHӎ ......................................................................27
5.1 KӃt Luұn ..................................................................................................................27
5.2 ĈӅ Nghӏ....................................................................................................................27
TÀI LIӊU THAM KHҦO...........................................................................................28
v

DANH SÁCH CÁC BҦNG
Trang
Bҧng 2.1 Thành phҫn acid béo giӳa bã cҧi và bã ÿұu nành ............................................7
Bҧng 2.2 Thành phҫn phospholipic giӳa bã cҧi và bã ÿұu nành .....................................7
Bҧng 4.1 KӃt quҧ phân tích thành phҫn dinh dѭӥng cӫa 3 loҥi thӭc ăn........................15
Bҧng 4.2: Hàm lѭӧng oxy hòa tan trong thӡi gian thí nghiӋm......................................17
Bҧng 4.3: Ĉӝ pH trong thӡi gian thí nghiӋm.................................................................18
Bҧng 4.4: NhiӋt ÿӝ trong thӡi gian thí nghiӋm..............................................................19
Bҧng 4.5: Hàm lѭӧng ammonia trong thӡi gian thí nghiӋm .........................................20
Bҧng 4.6 Tăng trѭӣng và tӍ lӋ sӕng cӫa cá sau thí nghiӋm ...........................................21
Bҧng 4.7 Lѭӧng thӭc ăn cá sӱ dөng theo thӡi gian (60 con cá trong 10 tuҫn) .............23
Bҧng 4.8 Lѭӧng thӭc ăn và hiӋu quҧ sӱ dөng thӭc ăn cӫa cá.......................................24
Bҧng 4.9 TӍ lӋ gan – thӇ trӑng và mӥ - thӇ trӑng ..........................................................25

vi


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1 Hình dҥng ngoài cӫa cá tra ...............................................................................3
Hình 2.2 Cҩu trúc hóa hӑc cӫa glucosinolate ..................................................................7
Hình 4.1 Màu sҳc cѫ thӏt ...............................................................................................26
Hình 4.2 Màu sҳc cӫa mӥ ..............................................................................................26

DANH SÁCH CÁC ĈӖ THӎ
Trang
Ĉӗ thӏ 4.1 Trӑng lѭӧng trung bình cӫa cá ÿҫu và sau thí nghiӋm.................................21
Ĉӗ thӏ 4.2 Tӕc ÿӝ tăng trѭӣng ÿһc biӋt (SGR) ..............................................................22
Ĉӗ thӏ 4.3 TӍ lӋ sӕng cӫa cá sau thí nghiӋm ..................................................................23

Ĉӗ thӏ 4.4 FCR cӫa cá thí nghiӋm ................................................................................24
Ĉӗ thӏ 4.5 Tӹ lӋ gan và mӥ............................................................................................25

vii


Chѭѫng 1
MӢ ĈҪU
1.1 Ĉһt Vҩn ĈӅ
Cá là nguӗn thӵc phҭm không thӇ thiӃu trong bӳa ăn cӫa tӯng gia ÿình ViӋt
Nam, cá cung cҩp ÿҫy ÿӫ thành phҫn dinh dѭӥng nhѭ thành phҫn chҩt vô cѫ, nguyên
tӕ vi lѭӧng, các acid amin, vitamin dӉ tiêu hóa. HiӋn nay nhu cҫu tiêu thө cá trong
nѭӟc và trên thӃ giӟi ngày càng tăng ÿã tҥo ra mӝt tiӅm năng mӟi cho ngành thӫy sҧn.
Trong khi ÿó thì nguӗn lӧi khai thác tӯ tӵ nhiên ngày càng cҥn kiӋt, do ÿó cҫn phҧi bә
sung bҵng viӋc nuôi thӫy sҧn. Trong ÿó cá tra ÿѭӧc xem là ÿӕi tѭӧng nuôi ÿӇ phөc vө
trong nѭӟc và thӃ giӟi. Ĉѭӧc nuôi nhiӅu ӣ các tӍnh ÿӗng bҵng sông Cӱu Long vӟi hai
hình thӭc nuôi chính là nuôi ao và nuôi bè.
Ĉӕi vӟi ngѭӡi nuôi khi tiӃn hành nuôi thӫy sҧn thì yӃu tӕ lӧi nhuұn ÿѭӧc xem
xét hàng ÿҫu.Trong ÿó thì chi phí thӭc ăn là khâu quan trӑng nhҩt trong chi phí sҧn
xuҩt cӫa ngѭӡi nuôi. Ӣ mӝt sӕ vùng nuôi, ngѭӡi ta ÿã sӱ dөng cá tҥp làm nguӗn cung
cҩp protein trong khҭu phҫn thӭc ăn tӵ chӃ nhѭng ÿã gһp nhiӅu khó khăn do sҧn lѭӧng
ÿánh bҳt tӵ nhiên phө thuӝc vào mùa vө và giá cҧ ÿӗng thӡi nhu cҫu cá cung cҩp cho
khu vӵc nuôi tăng trong khi ÿó nguӗn cá ngoài tӵ nhiên ngày càng khan hiӃm. ĈӇ khҳc
phөc nhӳng khó khăn này mӝt sӕ vùng nuôi ÿã sӱ dөng bӝt cá và bӝt ÿұu nành ÿӇ thay
thӃ nguӗn protein tӯ cá tҥp tuy nhiên chѭa ÿѭӧc sӱ dөng rӝng rãi.
Còn ÿӕi vӟi trong chӃ biӃn thӭc ăn công nghiӋp ngѭӡi ta sӱ dөng phә biӃn bӝt
cá và bã ÿұu nành trong thӭc ăn cho ÿӝng vұt thӫy sҧn và ÿһc biӋt là cho thӫy sҧn ngày
càng tăng, và tӹ lӋ sӱ dөng bã ÿұu nành, bánh ÿұu nành trong thӭc ăn gia tăng liên tөc.
Hàng năm ViӋt Nam phҧi nhұp mӝt lѭӧng lӟn bánh ÿұu nành dùng trong chăn nuôi và
thӫy sҧn làm cho chi phí thӭc ăn tăng cao. Do ÿó ÿӇ giҧm chi phí cho ngѭӡi nuôi

chung tôi ÿѭa ra biӋn pháp sӱ dөng sҧn phҭm tӯ cҧi nhѭ là bã cãi, bánh dҫu cҧi ÿӇ thay
thӃ cho bã ÿұu nành trong khҭu phҫn thӭc ăn cӫa cá.

1


Tuy nhiên, bã cҧi chӭa hàm lѭӧng protein thҩp hѫn bánh dҫu nành và bã cҧi còn
chӭa ÿӝc tӕ nhѭ erucid acid, glucosinolate nên viӋc sӱ dөng bã cҧi trong thӭc ăn còn
hҥn chӃ hѫn sӱ dөng bã dҫu nành. ĈӇ ÿánh giá mӭc sӱ dөng bã cҧi trong thӭc ăn
chúng tôi tiӃn hành thӵc hiӋn ÿӅ tài nghiên cӭu ҧnh hѭӣng cӫa bã cҧi lên sӵ tăng
trѭӣng và hiӋu quҧ sӱ dөng thӭc ăn cӫa cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) ÿѭӧc
chúng tôi tiӃn hành ӣ khoa Thӫy Sҧn trѭӡng Ĉҥi hӑc Nông Lâm TP.HCM.
1.2 Mөc Tiêu ĈӅ Tài
Khҧo sát ҧnh hѭӣng cӫa bã cҧi trong thӭc ăn lên sӵ tăng trѭӣng cӫa cá. Tӯ ÿó
xác ÿӏnh mӭc thay thӃ cӫa bã cҧi cho bã ÿұu nành trong khҭu phҫn thӭc ăn sao cho phù
hӧp vӟi nhu cҫu tăng trѭӣng cӫa cá.

2


Chѭѫng 2
TӘNG QUAN TÀI LIӊU
2.1 Ĉһc ĈiӇm Sinh Hӑc Cӫa Cá Tra
2.1.1 Phân loҥi
Lӟp: Osteichthyes
Bӝ: Siluriomes
Hӑ: Pangasiidae
Giӕng: Pangasianodon
Loài: Pangasianodon hypophthalmus (Sauvage, 1878)
2.1.2 Hình thái

Theo Mai Ĉình Yên và ctv., (1992) thì cá tra có ÿҫu rӝng và dҽp bҵng, mҳt to
thân thon, dài, phҫn sau hѫi dҽp bên. Thân có màu hѫi xanh và nhҥt dҫn xuӕng hai bên
hông, bөng cá có màu trҳng nhҥt, phía vây ÿuôi hѫi vàng, vây lѭng và vây ÿuôi có màu
xám ÿen. Phҫn cuӕi vây ÿuôi có màu hѫi ÿӓ. Vây lѭng và vây ngӵc có gai cӭng mang
răng cѭa ӣ mһt sau. Cá tra có hai ÿôi râu, râu mép kéo dài, chѭa chҥm ÿӃn gӕc vây
ngӵc, râu cҵm ngҳn hѫn.

Hình 2.1 Hình dҥng ngoài cӫa cá tra

3


2.1.3 Ĉһc ÿiӇm sinh thái
Cá tra phân bӕ rӝng tӯ sông Mêkong và sông Chao Thái Lan (Robert và
vidthayvanon, 1991), thѭӡng tұp trung nhiӅu ӣ nhӳng khúc sông rӝng thuӝc vùng hҥ
lѭu cӫa sông.
Cá tra thuӝc loҥi cá lӟn trong hӑ cá tra (Pangasiidae). Hӑ này gӗm nhӳng loài
cá có kích thѭӟc lӟn, cá trѭӣng thành ÿҥt tӯ: 20 – 30cm, phҫn lӟn chúng có kích thѭӟc
trên 50cm.
Cá thѭӡng sӕng ӣ nhӳng vùng nѭӟc ngӑt nhѭ: ao, hӗ, sông,…sӕng ÿѭӧc ӣ thӫy
vӵc nѭӟc chҧy và nѭӟc tƭnh.
Cá có cѫ quan hô hҩp phө và bóng khí nên sӕng ÿѭӧc ӣ vùng nѭӟc ao tù, thiӃu
oxy, cá chӏu ÿѭӧc pH = 4 – 5, pH thích hӧp cho cá phát triӇn là tӯ 6,5 – 7,5, nhiӋt ÿӝ
thích hӧp là 26 – 300C. (Mai Ĉình Yên và ctv.., 1992).
2.1.4 Ĉһc ÿiӇm sinh sҧn
Trong tӵ nhiên, tuәi thành thөc cӫa cá tra tӯ 3 – 4 năm, trӑng lѭӧng trung bình
tӯ 5 – 6kg/ cá thӇ vӟi chiӅu dài tӕi thiӇu là 60cm.
Vào mùa thành thөc (tӯ tháng 4 trӣ ÿi) cá có tұp tính bѫi ngѭӧc dòng di cѭ tìm
tӟi bãi ÿҿ, nѫi có ÿiӅu kiӋn sinh thái phù hӧp cho sӵ phát triӇn cӫa tuyӃn sinh dөc và
ÿҿ trӭng. Vì vұy cá không ÿҿ tӵ nhiên ӣ phҫn sông Mêkong cӫa ViӋt Nam. Bãi ÿҿ cӫ

cá nҵm ӣ khu vӵc tӯ ÿӏa phұn tӍnh Cratie cӫa Campuchia trӣ lên. Tҥi ÿây, có thӇ bҳt
ÿѭӧc nhӳng con cá bӕ mҽ 15kg vӟi buӗng trӭng ÿã thành thөc.
Tҥi bãi ÿҿ, cá bӕ mҽ ÿҿ trӭng thө tinh tӵ nhiên, trӭng dính vào cây cӓ thӫy sinh
ven bӡ. Sau khi nӣ cá bӝt trôi theo dòng nѭӟc vӅ hҥ lѭu ÿӃn vùng ngұp nѭӟc ӣ
Campuchia và xuôi theo sông Mêkong vӅ phía ViӋt Nam.
Sӭc sinh sҧn cӫa cá tra 139000 – 150000 trӭng/kg cá cái. Theo Phҥm Văn
Khánh (2000) (trích bӣi NguyӉn Thӏ Bҧo Ngӑc, 2005).
2.1.5 Ĉһc ÿiӇm sinh trѭӣng
Cá tra sau khi tiêu hӃt noãn hoàng có chiӅu dài tӯ 1,0 – 1,1 cm. sau 14 ngày
ѭѫng cá có thӇ ÿҥt ÿӃn chiӅu dài 2 – 3 cm và khӕi lѭӧng trung bình khoҧng 0,52 g. Cá
ѭѫng 5 tuҫn tuәi có chiӅu dài 5,0 – 6,0 cm và trӑng lѭӧng khoҧng tӯ 1,28 – 1,50 g. Sau
mӝt năm tuәi cá có thӇ ÿҥt trӑng lѭӧng tӯ 1,2 – 1,5 kg. Sau 3 – 4 năm tuәi có thӇ ÿҥt 3

4


– 4 kg. Nhìn chung cá có tӕc ÿӝ tăng trѭӣng nhanh nhѭng tӕc ÿӝ tăng trѭӣng cӫa cá
tùy thuӝc vào mұt ÿӝ nuôi, chҩt lѭӧng thӭc ăn và chӃ ÿӝ chăm sóc.
2.1.6 Tính ăn cӫa cá tra
Cá có cѫ quan tiêu hóa gӗm: miӋng, răng, hàm, hai cung mang, dҥ dày ( hình
chӳ U).
Cá có ruӝt ngҳn, túi mұt lӟn, cá có tính ăn tҥp thiên vӅ ÿӝng vұt, cá thích ăn mӗi
có nguӗn gӕc ÿӝng vұt và cNJng dӉ dàng chuyӇn ÿәi thӭc ăn.
Khi tiêu hӃt noãn hoàng thì thӭc ăn ѭa thích là nhóm ÿӝng vұt phù du
(cladocera, copebodar chiromidae, côn trùng nѭӟc. Ngoài ra cá còn có ÿһc ÿiӇm ăn
nhau bҳt ÿҫu vào thӡi ÿiӇm 20 -30h sau khi nӣ và bҳt ÿҫu phát triӇn mҥnh vào thӡi
ÿiӇm 2 – 4 ngày sau khi nӣ (Dѭѫng Thӏ Thu Cúc, 2004).
2.1.7 Tình hình sҧn xuҩt và tiêu thө cá tra
Gҫn ÿây, diӋn tích và sҧn lѭӧng nuôi cá tra, basa ӣ vùng ĈBSCL càng mӣ rӝng.
Ĉӕi tѭӧng nuôi này không chӍ là kӃ sinh nhai cӫa hàng triӋu ngѭӡi dân, mà còn là

ngành kinh tӃ mNJi nhӑn, không chӍ là nguӗn thӵc phҭm cho ngѭӡi tiêu dùng, mà còn là
mһt hàng xuҩt khҭu chiӃn lѭӧc vӟi giá trӏ kim ngҥch năm 2006 ÿҥt ÿӃn gҫn 737 triӋu
USD, ÿӭng thӭ 2 sau xuҩt khҭu tôm (www.fishnet.com.vn).
Sҧn lѭӧng tăng ÿӅu ÿһn qua tӯng năm tѭѫng ӭng tӯ 86.700 tҩn (1999) 110.000
tҩn (2001) lên gҫn 210.000 tҩn (2003) rӗi ÿӃn 375.500 tҩn (2005) và năm 2006 ÿҥt
825.000. Nguӗn này cung cҩp cho tiêu thө nӝi ÿӏa và chӃ biӃn xuҩt khҭu cӫa 70 nhà
máy có công suҩt chӃ biӃn khoҧng 1,5 triӋu tҩn/năm.
Tҥi thӡi ÿiӇm tháng 6/2007 diӋn tích nuôi cá tra, basa cӫa 8 tӍnh ĈBSCL ÿã trên
4.800 ha vѭӧt so vӟi cuӕi năm 2006 ÿӃn 2.848 ha (www.vietlinh.com.vn).
VӅ xuҩt khҭu trong tháng 5/2007,các doanh nghiӋp ViӋt Nam ÿã xuҩt 27.700
tҩn, kim ngҥch ÿҥt 79 triӋu USD, tăng khá mҥnh so vӟi cùng kì năm 2006. Và tәng
kim ngҥch xuҩt khҭu cá tra, basa cӫa ViӋt Nam trong 5 tháng ÿҫu năm ÿã ÿҥt gҫn 375
triӋu USD (www.vietlinh.com.vn).
2.2 Xu Hѭӟng Thay Ĉәi Trong ViӋc Sӱ Dөng Protein
Bӝt cá vӕn là thӭc ăn truyӅn thӕng và phә biӃn trong thӭc ăn cӫa các loài cá ăn
ÿӝng vұt (lóc, mú, chӁm…) và mӝt sӕ loài cá ăn tҥp (tra, basa…) nhӡ chӭa ÿҫy ÿӫ các
chҩt dinh dѭӥng. Nhѭng gҫn ÿây sӕ lѭӧng hҥn chӃ, nguӗn cung cҩp không әn ÿӏnh và
5


giá cҧ thì tăng do nhu cҫu tiêu thө cao (Lê Thanh Hùng, 2000). Theo Hertramf và ctv
(2000) (trích bӣi Lê Thanh Hùng, 2000), nӃu lѭӧng bӝt cá sӱ dөng trên thӃ giӟi tӯ năm
1990 ÿӃn năm 2000 tăng tӯ 10% ÿӃn 34% thì dӵ kiӃn ÿӃn năm 2010 sӁ là 60%. ĈiӅu
này thӵc sӵ là mӝt trӣ ngҥi lӟn cho nghӅ nuôi cá. Do ÿó viӋc thay thӃ cá tҥp trong thӭc
ăn thӫy sҧn là khuynh hѭӟng tҩt yӃu. Trong sӕ các ÿӕi tѭӧng ÿѭӧc dùng ÿӇ thay thӃ
thì các sҧn phҭm tӯ thӵc vұt nhѭ bã cҧi, bã ÿұu nành thì ÿѭӧc chú trӑng nhӡ có hàm
lѭӧng ÿҥm cao (40-50%), các amimo acid khá cân ÿӕi. Ĉһc biӋt là giá thҩp hѫn so vӟi
bӝt cá vì là phө phҭm cӫa công nghӋ ép dҫu.
2.3 Bã Cҧi
Bã cҧi (Brassica napus) chӭa hàm lѭӧng dҫu cao tӯ 40 – 44%, theo Bӝ Nông

NghiӋp Mӻ thì bã cҧi là nguӗn cung cҩp dҫu thӵc vұt ÿӭng hàng thӭ ba trên thӃ giӟi
năm 2000 sau dҫu nành và dҫu cӑ, chӭa 40% hàm lѭӧng protein là nguӗn cung cҩp
protein ÿӭng hàng thӭ 2 trên thӃ giӟi. Ӣ Châu Âu bã cҧi chӫ yӃu ÿѭӧc dùng làm thӭc
ăn cho ÿӝng vұt và gia cҫm (chӭa lipid cao và hàm lѭӧng protein cNJng tѭѫng ÿӕi), sҧn
phҭm dҫu cӫa bã cҧi ÿѭӧc dùng làm thӵc phҭm cho ngѭӡi và sҧn xuҩt dҫu sinh hӑc.
Trong tӵ nhiên dҫu bã cҧi chӭa 50% erucic acid và ÿѭӧc sӱ dөng nhѭ chҩt phө
gia nӃu ta sӱ dөng mӝt lѭӧng nhӓ trong thӭc ăn, vӟi liӅu cao có thӇ gây ÿӝc cho ngѭӡi,
ngoài erucic acid có trong dҫu thì trong bã cҧi còn chӭa mӝt sӕ chҩt kháng dinh dѭӥng
nhѭ: hàm lѭӧng chҩt xѫ cao, tanin, phytic acid, và ÿһc biӋt là ÿӝc tӕ glucosinolate
(anionic B – thio – D glucopyrranoside có trong men, hҥt, hoa, góc cây cӫa nhóm thӵc
vұt, nhѭ là cҧi). (www.svlele.com).
ĈӇ giҧm tác ÿӝng xҩu cӫa erucid acid trong dҫu và glucosinolate trong bã cҧi
các nhà di truyӅn hӑc ÿã lai tҥo và chӑn lӑc nhӳng giӕng cҧi mӟi có tên thѭѫng mҥi là
Canola, tên thѭѫng mҥi là bã cҧi ngӑt có nguӗn gӕc tӯ các nѭӟc Châu Âu và Bҳc Mӻ.
Trong khi Ҩn Ĉӝ và Trung Quӕc các giӕng cҧi chӭa lѭӧng erucid acid và
glucosinolate rҩt cao hҥn chӃ sӱ dөng trong thӭc ăn. Canola chӭa tӍ lӋ rҩt thҩp erucid
acid (2%) và glucosinolate 30 mg/ kg. (Thacker, 1990; Bell, 1993). Ngoài ra Canola
còn chӭa cҧ hai acid béo omega-6, omega-3,và thành phҫn acid béo, phospholipic khác
so vӟi bã ÿұu nành nhѭ:

6


Bҧng 2.1 Thành phҫn acid béo giӳa bã cҧi và bã ÿұu nành (www.farringtonoil.co.uk/nutrition.html)
Bã cҧi

Bã ÿұu nành

C16 Palmitic Acid

4

17

C18 Stearic Acid

1

5

C18:1 Oleic Acid

65

19

C18:2 Linoleic Acid

15

53

C18:3 Linolenic Acid

11

6

Thành phҫn Acid béo

Thành phҫn acid béo cӫa bã cҧi khác vӟi bã ÿұu nành: C18:1 Oleic Acid cӫa bã
cҧi có giá trӏ cao hѫn và C18: 2 Linoleic Acid lҥi thҩp hѫn so vӟi bã ÿұu nành.
Bҧng 2.2 Thành phҫn phospholipic giӳa bã cҧi và bã ÿұu nành
Bã cҧi

Bã ÿұu nành

PE Phosphatidylethanolamine

7

8

PC Phosphatidylcholine

11

12

PA Phosphatidic Acid

4

3,5

PI Phosphatidylinositol

8

10

Thành phҫn Phospholipic

Thành phҫn phospholipic giӳa bã cҧi và bã ÿұu nành có sӵ chênh lӋch không ÿáng kӇ.
(www.farrington-oil.co.uk/nutrition.html)

Hình 2.2 Cҩu trúc hóa hӑc cӫa glucosinolate

7


2.4 Các Ĉӝc Chҩt Trong Bã Cҧi
2.4.1 Erucic acid
Trong bã cҧi Erucic acid chiӃm 5 – 8% acid béo no, 60 – 65% acid béo không
no có mӝt nӕi ÿôi và 30 – 35% PUFA. Acid béo không no có mӝt nӕi ÿôi này là tác
nhân tích lNJy mӥ dүn ÿӃn suy tim ӣ ngѭӡi, ҧnh hѭӣng ÿӃn mang và thұn cӫa cá.
(www.svlele.com)
2.4.2 Glucosinolate
Trong bã cҧi có chӭa hoҥt chҩt glucosinolate vӟi hàm lѭӧng cao hѫn 100
mg/kg. Glucosinolate là hӧp chҩt hӳu cѫ chӭa sulfur, nitrogen, và nhóm có nguӗn gӕc
tӯ glucose. Tӕi thiӇu có khoҧng 120 cҩu trúc glucosinolate khác nhau. Nó ÿѭӧc tәng
hӧp tӯ các amino acid: methionine, phenylalanine, tyrosine và triptophan. Ӣ thӵc vұt
có chӭa enzyme myrosinase. Bҧn thân glucosinolate không có hҥi nhѭng trong bã dҫu
có men myrosinase sӁ tác ÿӝng lên glucosinolate khi ép dҫu tҥo ra mӝt sӕ ÿӝc tӕ:
thiocynate ion, isothiocynates, goitrin, nitrates, SCN-, oxazolidinethione. Trong thӭc
ăn tҩt cҧ nhӳng ÿӝc tӕ này ÿӅu ҧnh hѭӣng ÿӃn sӵ tiêu thө iodine và làm ҧnh hѭӣng ÿӃn
tuyӃn giáp trҥng, ÿһc biӋt còn ҧnh hѭӣng ÿӃn gan, thұn, có khi còn gây tӱ vong. ĈӇ
giҧm tác hҥi cӫa ÿӝc tӕ trong thӭc ăn cӫa cá chúng ta nên sӱ dөng khoҧng 5 – 10% bã
cҧi trong khҭu phҫn ăn cӫa cá. (www.svlele.com).
2.5 Nghiên cӭu trên gia súc và gia cҫm

Các nhà nghiên cӭu ÿã tiӃn hành nghiên cӭu ӣ con gà giò. Nghiên cӭu khҧ năng
thay thӃ bã ÿұu nành bҵng bã cҧi vӟi 3 mӭc thí nghiӋm là 0%, 15%, 30%, và bә sung
enzyme trong khҭu phҫn ăn cӫa gà là, 0%, 0.025%, 0.05%, cho thҩy lѭӧng ăn, trӑng
lѭӧng, hӋ sӕ chuyӇn ÿәi thӭc ăn bӏ ҧnh hѭӣng bӣi viӋc bә sung cӫa bã cҧi bҳt ÿҫu tӯ
0 - 21 ngày, 21 - 42 ngày và suӕt quá trình nuôi ӣ các mӭc ÿӝ khác nhau là (p
<0.0001). Qúa trình kӃt hӧp giӳa bã cҧi và enzyme trong suӕt quá trình nuôi thì trӑng
lѭӧng cӫa gà là rҩt có ý nghƭa (p <0.0001). FCR không có ý nghƭa bӣi viӋc bә sung
enzyme. Viêc bә sung bã cҧi cNJng có ý nghƭa làm tăng trӑng lѭӧng gan, tuyӃn dҥ dày
và mӅ cӫa gà. (Asian Network for Scientific Information, 2006)
2.6 Vài nghiên cӭu trên cá
CNJng có mӝt vài nghiên cӭu vӅ ҧnh hѭӣng cӫa bã cҧi lên sӵ tăng trѭӣng, và ҧnh
hѭӣng cӫa hàm lѭӧng glucosinolate có trong bã cҧi ÿӕi vӟi tuyӃn giáp trҥng cӫa cá.
8


Ӣ cá hӗi Bҳc Mӻ (Oncorhynchus mykiss)
Thí nghiӋm trên cá hӗi vӟi thành phҫn bã cҧi trong thӭc ăn ӣ 2 mӭc là 300 và
500 g/kg thӭc ăn so vӟi thӭc ăn ÿӕi chӭng sӱ dөng bӝt cá kӃt quҧ cho thҩy: giҧm khҧ
năng tiêu hóa cӫa trӑng lѭӧng khô, protein, năng lѭӧng và phosphor, hiӋu quҧ sӱ dөng
thӭc ăn bӏ ҧnh hѭӣng bӣi bã cҧi và Glucosinolate trong thӭc ăn, hiӋu quҧ sӱ dөng
protein và năng lѭӧng thҩp, lѭӧng Glucosinolate trong thӭc ăn cao dүn ÿӃn tăng lѭӧng
huyӃt tѭѫng trong máu tăng, Glucosinolate khi thӫy phân dүn ÿӃn sӵ giҧm hoҥt ÿӝng
cuҧ deiodinase trong gan,thұn, và ӣ mang. (Christine Bulrel, và ctv…, 2000).
Trên cá rô phi lai (O.mossambicus x O. aureus) gia tăng tӍ lӋ sӱ dөng bã dҫu
canola ÿӇ thay thӃ bã ÿұu nành cho kӃt quҧ tѭѫng tӵ nhѭ lô ÿӕi chӭng cNJng trên cá rô
phi ÿen (O. mossambicus) tăng trѭӣng cӫa cá không bӏ ҧnh hѭӣng khi sӱ dөng ÿӃn
50% bã dҫu canola thay thӃ bã dҫu nành. (Lê Thanh Hùng, 2000)

9

Chѭѫng 3
NӜI DUNG VÀ PHѬѪNG PHÁP NGHIÊN CӬU

3.1 Thӡi Gian và Ĉӏa ĈiӇm
Thӡi gian thӵc hiӋn tӯ tháng 4 ÿӃn tháng 7 năm 2008
ĈӅ tài ÿѭӧc thӵc hiӋn tҥi trҥi thӵc nghiӋm Khoa Thӫy Sҧn trѭӡng Ĉҥi hӑc Nông
Lâm Thành Phӕ Hӗ Chí Minh.
3.2 Vұt LiӋu
3.2.1 Ĉӕi tѭӧng
Ĉӕi tѭӧng nghiên cӭu là cá tra ÿѭӧc mua tӯ ÿӗng bҵng sông Cӱu Long và ÿѭӧc
nuôi dѭӥng ӣ trai thӵc nghiӋm Khoa Thӫy Sҧn. Sau ÿó, tiӃn hành tuyӇn chӑn nhӳng
con cá khӓe mҥnh có trӑng lѭӧng trung bình (11 - 13g) và có kích cӥ ÿӗng ÿӅu ÿӇ tiӃn
hành bӕ trí thí nghiӋm.
3.2.2 Dөng cө và nguyên liӋu
ƒ 9 giai (1×1×1m).
ƒ HӋ thӕng bӇ thí nghiӋm gӗm 3 bӇ xi măng ÿѭӧc ÿһt song song và có cùng kích
cӥ (2,5×3m).
ƒ Dөng cө ÿo chӍ tiêu môi trѭӡng: bӝ test pH, DO, NH3, và nhiӋt kӃ ÿӇ ÿo nhiӋt
ÿӝ.
ƒ Thuӕc gây mê (Ethylenglycol monophenylether vӟi liӅu 500 ppm).
ƒ Cân, thau, xô, vӧt, bӝ ÿӗ tiӇu phҭu, và mӝt sӕ dөng cө cҫn thiӃt khác.
ƒ Nguyên liӋu làm thӭc ăn gӗm: bӝt cá, bӝt ÿұu nành, cám gҥo,bã cҧi,…
3.2.3 HӋ thӕng bӇ thí nghiӋm
Sӱ dөng trong hӋ thӕng bӇ ciment cӫa trҥi, chӑn ra 3 bӇ ÿӇ tiӃn hành bӕ trí thí
nghiӋm. Mӛi bӇ ÿѭӧc bӕ trí 3 giai bҵng lѭӟi và có kích thѭӟc 1m x 1m x1m, bӇ và giai
ÿѭӧc vӋ sinh, khӱ trùng sҥch sӁ.

10

3.2.4 Thӭc ăn trong thí nghiӋm
Thí nghiӋm gӗm 3 công thӭc thӭc ăn. Thӭc ăn công nghiӋp chӃ biӃn dҥng viên
nәi kích cӥ 2 mm do công ty Minh Quân sҧn xuҩt có làm lѭӧng protein 28%, các
thành phҫn dinh dѭӥng khác nhѭ nhau. Riêng bã cҧi ÿѭӧc sӱ dөng tӯ 0% ÿӃn 10%.
NghiӋm thӭc ÿӕi chӭng: không sӱ dөng bã cҧi.
NghiӋm thӭc R5: sӱ dөng bã cҧi 5%.
NghiӋm thӭc R10: sӱ dөng bã cҧi 10%.
Mӛi nghiӋm thӭc lұp lҥi 3 lҫn, chӃ ÿӝ cho ăn ngày 2 lҫn và cho ăn tӕi ÿa. Thӭc
ăn ӣ mӛi giai thí nghiӋm ÿѭӧc cho vào mӛi keo nhӵa có ÿánh dҩu kí hiӋu tѭѫng ӭng và
ÿѭӧc cân trӑng lѭӧng thӭc ăn ӣ mӛi tuҫn ÿӇ so sánh lѭӧng ăn ӣ mӛi chӃ ÿӝ cuӕi thí
nghiӋm. Cá ÿѭӧc cho ăn tӕi ÿa, lѭӧng thӭc ăn dѭ sau 2 giӡ sau khi cho ăn chúng tôi
tiӃn hành thu ÿӇ tính lѭӧng ăn cӫa cá.
3.3 Phѭѫng Pháp Nghiên Cӭu
3.3.1 Bӕ trí thí nghiӋm

ĈC-1

R5-1

R10-1

R5-2

ĈC-2

ĈC-3

R10-2

R5-3

R10-3

Sѫ ÿӗ bӕ trí thí nghiӋm.
KiӇu bӕ trí thí nghiӋm là kiӇu khӕi. Mӛi nghiӋm thӭc ÿѭӧc lұp lҥi 3 lҫn tѭѫng
ӭng vӟi 3 lô thí nghiӋm ӣ trong 3 bӇ ciment khác nhau. Thí nghiӋm ÿѭӧc tiӃn hành
trên 9 giai (1x1x1m) và chӭa 60 con cá trong mӝt giai. Cá ÿѭӧc thí nghiӋm vӟi 3 công
thӭc thӭc ăn là sӱ dөng bã cҧi 0%, 5%, 10% trong 10 tuҫn. Sau 10 tuҫn, cá thí nghiӋm
ta tiӃn hành ÿánh giá sӵ tăng trѭӣng cӫa cá.
Ngoài ra, các chӍ tiêu lý hóa cӫa nѭӟc ÿѭӧc xác ÿӏnh hàng tuҫn trong thí
nghiӋm (vào ngày thӭ 4).

11


3.3.2 Chăm sóc và quҧn lý
Theo dõi, kiӇm tra và quҧn lý các chӍ tiêu chҩt lѭӧng nѭӟc ÿӏnh kǤ 1 tuҫn/ lҫn
cá thí nghiӋm ÿѭӧc cho ăn ngày 2 lҫn lúc 8h sáng và 4h chiӅu. Thӭc ăn ÿѭӧc cân sҷn
và quy ÿӏnh lѭӧng ăn cө thӇ cho tӯng giai là 600g.
2h sau khi cho ăn tiӃn hành thu lѭӧng thӭc ăn thӯa ÿӇ tính lѭӧng ăn cӫa cá
Theo dõi cá chӃt ÿӇ xác ÿӏnh tӍ lӋ sӕng cӫa cá.
Ghi chép sӕ liӋu vào sә theo dõi.
Chăm sóc và quҧn lý duy trì các ÿiӅu kiӋn thí nghiӋm liên tөc trong 10 tuҫn.
Ĉem kӃt quҧ ghi chép ÿѭӧc ra phân tích và so sánh giӳa 3 nghiӋm thӭc ÿӇ ÿѭa ra kӃt
quҧ.
3.3.3 Các chӍ tiêu theo dõi môi trѭӡng
Trong quá trình thí nghiӋm nѭӟc trong các bӇ ÿѭӧc thay ÿӗng loҥt nhҵm ÿҧm
bҧo tính әn ÿӏnh cӫa môi trѭӡng nѭӟc cho phù hӧp vӟi ÿiӅu kiӋn sӕng cӫa cá. ĈӇ theo
dõi chҩt lѭӧng nѭӟc, chúng tôi tiӃn hành theo dõi các chӍ tiêu quan trӑng sau:

NhiӋt ÿӝ nѭӟc (0C): ÿo bҵng nhiӋt kӃ
Oxy hòa tan (DO): ÿo bҵng Test kit
pH: ÿo bҵng Test kit
NH3: ÿo bҵng Test kit
Các chӍ tiêu ÿѭӧc ÿo 1 tuҫn 1 lҫn. Sáng lúc 6h và chiӅu 3h.
3.3.4 Các chӍ tiêu theo dõi trên cá
Cá ÿѭӧc nuôi vӟi các chӃ ÿӝ bã cҧi 0%, 5%, và 10% vӟi mӭc 0% làm nghiӋm
thӭc ÿӕi chӭng các thành phҫn thӭc ăn ÿѭӧc phӕi trӝn vӟi thành phҫn dinh dѭӥng nhѭ
nhau.
Chúng tôi tiӃn hành cân tәng trӑng lѭӧng cá cho tӯng giai cө thӇ rӗi mӟi bӕ trí
thí nghiӋm.
Sau 10 tuҫn thӵc hiӋn thí nghiӋm chúng tôi tiӃn hành cân lҥi tәng trӑng lѭӧng
cá, ÿӃm cá cӫa tӯng nghiӋm thӭc ÿӇ tiӃn hành ÿánh giá tӕc ÿӝ tăng trѭӣng và tӍ lӋ
sӕng. Sau ÿó tiӃn hành bҳt ngүu nhiên mӛi giai 10 con ÿӇ cân trӑng lѭӧng cӫa tӯng
con rӗi mә xem màu sҳc cӫa gan, mӥ và cân trӑng lѭӧng gan mӥ cӫa tӯng con ÿӇ xác
ÿӏnh tӍ lӋ gan, mӥ. Ĉӗng thӡi ta cNJng tiӃn hành phi lê 10 con cá này ÿӇ xem màu sҳc
cӫa cѫ thӏt. ĈӇ thao tác thuұn tiӋn, chính xác ÿӗng thӡi tránh xây xát cá cNJng nhѭ giҧm
12


thiӇu tӕi ÿa stress cá, trѭӟc khi cân chúng tôi gây mê cho cá bҵng Ethylenglycol
monophenylether.
Sӵ tăng trѭӣng, trӑng lѭӧng cá ÿѭӧc tính vào ngày ÿҫu (0) và 10 tuҫn sau cho
ăn. Tӹ lӋ tăng trѭӣng, sӵ tăng thêm trӑng lѭӧng mӛi ngày. Tӹ lӋ sӕng tӹ lӋ chuyӇn ÿәi
thӭc ăn ÿѭӧc tính nhѭ sau:
3.3.4.1 HӋ sӕ tăng trѭӣng ÿһc biӋt (Specific growth rates (SGR)): %/ ngày
SGR = (lnw2 – lnw1)/ (T2 – T1) * 100% day -1
W1 : trӑng lѭӧng trung bình tҥi thӡi ÿiӇm ÿҫu
W2: trӑng lѭӧng trung bình tҥi thӡi ÿiӇm cuӕi
T2 – T1 khoҧng thӡi gian cӫa thí nghiӋm

3.3.4.2 Trӑng lѭӧng ÿҥt ÿѭӧc (Weight gain): %
(WG) = (W2 – W1) / W1 * 100%
W1: trӑng lѭӧng trung bình tҥi thӡi ÿiӇm ÿҫu
W2: trӑng lѭӧng trung bình tҥi thӡi ÿiӇm cuӕi
3.3.4.3 Tӕc ÿӝ tăng trѭӣng (mg/ ngày) (day weight gain)
DWG = (W2 – W1) / t * 1000
t: thӡi gian thí nghiӋm
3.3.4.4 HӋ sӕ thӭc ăn (Feed conversion rate (FCR) = ™Ft1..2 / Wt2 – Wt1 )
HӋ sӕ thӭc ăn (FCR) = Lѭӧng thӭc ăn ăn vào/ tăng trӑng.
Trong ÿó ™Ft1..2 = tәng lѭӧng thӭc ăn cho vào trong khoҧng thӡi gian bҳt ÿҫu
(t1) cho ÿӃn thӡi gian kӃt thúc thí nghiӋm (t2).
Sӕ lѭӧng cá chӃt ÿѭӧc theo dõi và ghi ӣ mӛi ngày ÿӇ tính tӹ lӋ sӕng.
3.3.4.5 Tӹ lӋ sӕng = N / N0 * 100%: %
Tӹ lӋ sӕng sau thí nghiӋm = sӕ cá chӃt trong lô / sӕ cá chӃt ban ÿҫu ӣ mӛi
lô*100%.
N0 Sӕ lѭӧng cá tҥi thӡi ÿiӇm bҳt ÿҫu thí nghiӋm
N Sӕ lѭӧng cá tҥi thӡi ÿiӇm kӃt thúc thí nghiӋm

13


3.3.4.6 Tӹ lӋ gan - thӇ trӑng (Hepato somatrix index): %
HSI = Wl / Wb * 100%
Tӹ lӋ gan – thӇ trӑng = trӑng lѭӧng cӫa gan / trӑng lѭӧng thân *100%
Wl: trӑng lѭӧng gan
Wb: trӑng lѭӧng thân
3.3.4.7 Tӹ lӋ mӥ - thӇ trӑng (Adipose somatrix index):%
ASI = Wf /Wb * 100%
Tӹ lӋ mӥ = trong lѭӧng mӥ / trӑng lѭӧng thân * 100%
Wf: trӑng lѭӧng mӥ

3.4 Phѭѫng Pháp Phân Tích và Xӱ Lý Sӕ LiӋu
Các chӍ tiêu trên ÿѭӧc tính trên phҫn mӅn excel, sau ÿó dùng phҫn mӅn Minitab
ÿӇ phân tích sӕ liӋu theo trҳc nghiêm Tuckey, thiӃt lұp bҧng ANOVA ÿӇ so sánh sӵ
khác nhau giӳa các nghiӋm thӭc.

14


Chѭѫng 4
KӂT QUҦ THҦO LUҰN
4.1 Thӭc Ăn Thí NghiӋm
Thӭc ăn thí nghiӋm cӫa 3 công thӭc ÿѭӧc giӳ lҥi và ÿem phân tích các chӍ tiêu
nhѭ: ÿҥm, béo, xѫ, ngoài ra chúng tôi còn tính thành phҫn ÿӝc tӕ có trong thӭc ăn. KӃt
quҧ ÿѭӧc trình bài nhѭ sau:
Bҧng 4.1 KӃt quҧ phân tích thành phҫn dinh dѭӥng cӫa 3 loҥi thӭc ăn
ĈC

R5

R10

Ĉҥm

28,59

28,87

28,62

Béo thô

3,95

4,70

4,92

Béo thӫy phân

6,19

8,07

7,77

Xѫ

5,79

3,55

3,62

0,00

4,07

8,14

Thành phҫn hóa hӑc (%)

Thành phҫn ÿӝc tӕ (theo tính toán)
Glucosinolates (mol/kgDM)*

Ghi chú:* tính theo Laboratoire d,Analyse du Centiom, Orleans, France
Qua bҧng 4.1 ta thҩy hàm lѭӧng ÿҥm cӫa 3 loҥi thӭc ăn: ÿӕi chӭng, sӱ dөng bã
cҧi 5% và 10% lҫn lѭӧt là 28,59; 28,87; 28,62. Nhѭ vұy chӭng tӓ khi sӱ dөng bã cҧi
5% và 10% thì hàm lѭӧng ÿҥm cӫa 3 loҥi thӭc ăn này tѭѫng ÿѭѫng nhau.
Còn ÿӕi vӟi hàm lѭӧng chҩt xѫ ta thҩy ӣ thӭc ăn ÿӕi chӭng không sӱ dөng bã
cҧi thì hàm lѭӧng xѫ lҥi cao hѫn so vӟi thӭc ăn có sӱ dөng bã cҧi 5% và 10%, do trong
quá trình chӃ biӃn thӭc ăn ÿӇ nâng cao hàm lѭӧng ÿҥm trong thӭc ăn ngѭӡi ta ÿã bә
sung mӝt sӕ chҩt có lѭӧng chҩt xѫ cao.
Lѭӧng ÿӝc tӕ glucosinolate theo tính toán ÿӕi vӟi thӭc ăn ÿӕi chӭng bҵng 0,00
so vӟi thӭc ăn có sӱ dөng bã cҧi 10% là 8,14 mol/kg DM lѭӧng ÿӝc tӕ này có thӇ ҧnh
hѭӣng ÿӃn tính ngon cӫa thӭc ăn ÿӕi vӟi cá, ngoài ra bã cҧi có vӏ ÿҳng cNJng ҧnh hѭӣng
ÿӃn lѭӧng ăn cӫa cá.
15


4.2 Các Thông Sӕ Môi Trѭӡng Nuôi
Chҩt lѭӧng nѭӟc là mӝt trong nhӳng yӃu tӕ quyӃt ÿӏnh ÿӃn sӵ sӕng và phát
triӇn cӫa cá. Do ÿó trong quá trình nuôi, phҧi ÿҧm bҧo nѭӟc có chҩt lѭӧng tӕt, không
ÿӇ cá bӏ shock do môi trѭӡng nào. ĈӇ làm ÿѭӧc ÿiӅu ÿó phҧi thѭӡng xuyên kiӇm tra
yӃu tӕ môi trѭӡng, ÿӇ có thӇ quҧn lý và ÿiӅu chӍnh các thông sӕ môi trѭӡng phù hӧp
vói ÿiӅu kiӋn sӕng cӫa cá nuôi.
Trong các tuҫn thí nghiӋm, chúng tôi ÿã theo dõi và ghi nhұn (vào ngày thӭ tѭ
buәi sáng lúc 6h và buәi chiӅu lúc 15h) kӃt quҧ ÿѭӧc trình bài dѭӟi ÿây:
4.2.1 Hàm lѭӧng oxy hòa tan
Trong suӕt thӡi gian thí nghiӋm 10 tuҫn hàm lѭӧng oxy hòa tan trong ngày vào
buәi sáng và chiӅu giӳa các bӇ tѭѫng ÿӗng nhau (Bҧng 4.2). Hàm lѭӧng oxy giӳa các

tuҫn dao ÿӝng cNJng không ÿáng kӇ. Hàm lѭӧng oxy thѭӡng thҩp nhҩt vào buәi sáng
2,0 mg/l và cao nhҩt vào buәi chiӅu 7,0 mg/l. Nhѭ vұy hàm lѭӧng oxy buәi sáng và
chiӅu có sӵ biӃn ÿӝng do buәi chiӅu quá trình quang hӧp cӫa tҧo ÿã hҩp thu CO2 và
sinh ra oxy cho môi trѭӡng nѭӟc. Nhѭng giá trӏ DO nҵm trong khoҧng 2 -7 mg/l phù
hӧp vӟi sinh lý cӫa cá.

16


Bҧng 4.2: Hàm lѭӧng oxy hòa tan trong thӡi gian thí nghiӋm (mg/l)
SÁNG

BӇ 1

BӇ 2

BӇ 3

Tuҫn 1

2,0

2,0

2,2

Tuҫn 2

2,0

2,0

2,1

Tuҫn 3

2,0

2,1

2,1

Tuҫn 4

2,1

2,1

2,2

Tuҫn 5

2,0

2,1

2,1

Tuҫn 6

2,0

2,0

2,0

Tuҫn 7

2,1

2,1

2,1

Tuҫn 8

2,1

2,1

2,2

Tuҫn 9

2,0

2,1

2,1

Tuҫn 10

2,1

2,2

2,3

Tuҫn 1

6,0

6,0

6,2

Tuҫn 2

6,5

6,5

6,5

Tuҫn 3

6,5

6,5

6,7

Tuҫn 4

7,0

7,0

7,0

Tuҫn 5

6,0

6,0

6,0

Tuҫn 6

6,0

6,0

6,0

Tuҫn 7

6,5

6,5

6,7

Tuҫn 8

6,7

6,7

7,0

Tuҫn 9

6,5

6,5

7,0

Tuҫn 10

6,8

6,8

7,0

CHIӄU

4.2.2 Ĉӝ pH
Ĉӝ pH cӫa nѭӟc ҧnh hѭӣng rҩt lӟn ÿӃn ÿӡi sӕng cӫa ÿӝng vұt thӫy sҧn, nó duy
trì sӵ cân bҵng pH cӫa máu trong cѫ thӇ. Trong ngày pH biӃn ÿәi theo sӵ quang hӧp
cӫa thӵc vұt. Khi pH quá cao hay quá thҩp ÿӅu ҧnh hѭӣng ÿӃn ÿӡi sӕng cӫa cá nuôi.
Trong 10 tuҫn thí nghiӋm chúng tôi ÿã theo dõi và ghi nhұn kӃt quҧ ӣ bҧng 4.3. Nhұn
thҩy trong cùng mӝt thӡi ÿiӇm thì pH giӳa các bӇ tѭѫng ÿӕi ÿӗng ÿӅu nhau, và pH
giӳa sáng và chiӅu ít có sӵ dao ÿӝng.
17