Chuong 9 qua trinh cung tien

Chương 9
Quá trình cung tiền


NHỮNG CHỦ THỂ TRONG QUÁ
TRÌNH CUNG TIỀN
1. NHTW
2. Ngân hàng: NHTM, hiệp hội tiết kiệm và
cho vay, ngân hàng tiết kiệm hỗ tương và
hiệp hội tín dụng
3. Người gởi tiền: cá nhân và các tổ chức nắm
giữ tiền gởi ngân hàng
Trong những chủ thể trên NHTW đóng vai
tròn quan trọng nhất.

24-2

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN CỦA NHTW
FED

Tài sản

Nguồn vốn

Chứng khoán chính phủ

Tiền trong lưu thông (C)

Các khoản vay chiết khấu

Các khoản dự trữ (R)

NGUỒN VỐN
• Tổng tiền trong lưu thông (C) và dự trữ (R) được
gọi là tiền cơ sở(MB).
• 1. Tiền trong lưu thông là khối lượng tiền trong tay
của công chúng (không phải ngân hàng). Currency
in circulation is the amount of currency in the
hands of the (non-bank) public.

24-3

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN CỦA
NHTW (tt)
• 2. Dự trữ bao gồm các khoản tiền gởi tại NHTW và các
khoản được giữ bởi các ngân hàng.
• Dự trữ là tài sản của ngân hàng nhưng là nguồn vốn
của NHTW
• Tổng dự trữ có thể chia thành 2 loại: dự trữ bắt
buộc là dự trữ mà NHTW buộc ngân hàng phải giữ lại
và dự trữ vượt mức là dự trữ ngân hàng tự giữ
thêm.

24-4

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN CỦA
NHTW (tt)
TÀI SẢN
• 1. Chứng khoán chính phủ: NHTW cung ứng dự
trữ cho hệ thống ngân hàng bằng cách mua chứng
khoán. Sự gia tăng chứng khoán chính phủ được
nắm giữ bởi NHTW sẽ làm tăng cung tiền.
• 2. Vay chiết khấu NHTW cung ứng dự trữ cho hệ
thống ngân hàng bằng cách cho ngân hàng vay
chiết khấu. Sự gia tăng vay chiết khấu đến ngân
hàng cũng là nguồn làm tăng cung tiền.

24-5

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


KIỂM SOÁT TIỀN CƠ SỞ
• Tiền cơ sở (high-powered money) bằng tiền
trong lưu thông C cộng với tổng dự trữ R
MB = C + R
• NHTW thực hiện kiểm soát tiền cơ sở thông qua
hoạt động thị trường mở và mở rộng các khoản vay
chiết khấu đối với các ngân hàng.

24-6

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


THỊ TRƯỜNG MỞ MUA TỪ NGÂN HÀNG
• Giả định NHTW mua $100 trái phiếu từ ngân hàng và
trả bằng check.
1. Kết quả là dự trữ tăng $100
2. Không thay đổi về tiền tệ
3. Tiền cơ sở tăng $100

Banking System
Assets

Liabilities

Securities

-$100

Reserves

+$100

24-7

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Federal Reserve System
Assets
Securities

Liabilities
+$100 Reserves

+$100


THỊ TRƯỜNG MỞ MUA TỪ CÔNG CHÚNG
• 1. Giả định rằng cá nhân và doanh nghiệp bán $100
trái phiếu cho những khoản tiền gởi check của NHTW
tại NH địa phương
1. Dự trữ tăng $100
2. Không thay đổi về tiền tệ
3. Tiền cơ sở tăng $100

Banking System
Assets
Reserves

24-8

Federal Reserve System

Liabilities
+$100 Checkable
deposits

+$100

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Assets
Securities

Liabilities
+$100 Reserves

+$100


THỊ TRƯỜNG MỞ MUA TỪ CÔNG CHÚNG
• 2 cá nhân bán trái phiếu và rút tiền mặt từ check của
NHTW hoặc ở NH địa phương hoặc ở NHTW
1. Dự trữ không thay đổi
2. Tiền trong lưu thông tăng $100
3. Tiền cơ sở tăng $100

Nonbank Public
Assets

Liabilities

Securities

-$100

Currency

+$100

24-9

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Federal Reserve System
Assets
Securities

Liabilities
+$100 Currency in
circulation

+$100


TỔNG HỢP: THỊ TRƯỜNG MỞ MUA
• Nếu số tiền thu được từ việc bán được chuyển
thành tiền, việc mua của OMO không ảnh hưởng lên
dự trữ.
• Nếu số tiền thu được được lưu giữ dưới dạng tiền
gởi, dự trữ tăng đúng bằng số tiền OMO mua.
• Tuy vậy, ảnh hưởng của việc mua của OMO lên tiền
cơ sở luôn là như nhau dù người bán chuyển thành
tiền hay giữ dưới dạng tiền gởi.
• Ảnh hưởng của việc mua của OMO lên dự trữ thì
không chắc chắn như ảnh hưởng của nó lên tiền cơ
sở.

24-10

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


THỊ TRƯỜNG MỞ BÁN
• Nếu NHTW bán $100 trái phiếu cho cá nhân thanh
toán bằng tiền
1. Giảm tiền cơ sở $100
2. Dự trữ không thay đổi
3. Ảnh hưởng của OMO lên tiền cơ sở chắc chắn hơn nhiều so
với ảnh hưởng lên dự trữ.

Nonbank Public
Assets

Liabilities

Securities

+$100

Currency

-$100

24-11

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Federal Reserve System
Assets

Securities

Liabilities
-$100 Currency in
circulation

-$100


CHUYỂN TỪ TIỀN GỞI THÀNH TIỀN
• Giả định một người quyết định đóng tài khoản bằng
cách rút $100 tiền mặt và không bao giờ gởi vào tài
khoản ngân hàng.
– Hệ thống NH mất $100 tiền gởi và $100 dự trữ.
– Tiền cơ sở không bị ảnh hưởng bởi hành động này tại hệ
thống ngân hàng.

24-12

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


CHUYỂN TỪ TIỀN GỞI THÀNH TIỀN
Nonbank Public
Assets

Banking System

Liabilities

Checkable
deposits

-$100

Currency

+$100

Assets
Reserves

Liabilities
-$100 Checkable
deposits

Federal Reserve System
Assets

24-13

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Liabilities
Currency in circulation

+$100

Reserves

-$100

-$100


CHO VAY CHIẾT KHẤU ĐẾN NGÂN HÀNG
• Khi NHTW cho vay chiết khấu $100 đến 1 NH, NH ghi
có $100 dự trữ từ khoản vay.
1. Nguồn vốn của Fed tăng $100
2. Tiền cơ sở cũng tăng cùng lượng trên

Banking System
Assets
Reserves

Federal Reserve System

Liabilities
+$100 Discount
loans

+$100

(borrowing from Fed)

24-14

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Assets

Discount
loan

Liabilities
+$100 Reserves

(borrowing from Fed)

+$100


THANH TOÁN KHOẢN VAY CHIẾT KHẤU
• Nếu NH thanh toán khoản vay từ NHTW, khoản vay
giảm $100
– Ảnh hưởng lên tiền cơ sở là giảm
– Tiền cơ sở thay đổi 1-1 với sự thay đổi vay mượn từ FED

Banking System
Assets
Reserves

Federal Reserve System

Liabilities
-$100 Discount
loans

-$100

(borrowing from Fed)

24-15

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Assets
Discount
loans

Liabilities
-$100 Reserves

(borrowing from Fed)

-$100


NHỮNG NHÂN TỐ KHÁC ẢNH
HƯỞNG TIỀN CƠ SỞ
1. Thả nổi Khi FED chuyển check thành tiền cho
ngân hàng, FED thường ghi có số tiền trên check
đến NH nhận tiền (làm tăng dự trữ của NH) và sau
đó ghi nợ NH viết check (làm giảm dự trữ của NH).
Kết quả tạm thời gia tăng dự trữ trong hệ thống
NH (và vì thế gia tăng tiền cơ sở) xuất hiện trong
quá trình FED chuyển check thành tiền gọi là thả
nổi (float)

24-16

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


NHỮNG NHÂN TỐ KHÁC ẢNH
HƯỞNG TIỀN CƠ SỞ
2. Tiền gởi kho bạc tại FED
Khi kho bạc chuyển tiền gởi từ NHTM sang tài khoản
của FED, kết quả làm tăng dự trữ kho bạc tại FED và
giảm tiền gởi tại các NHTM. Đây là nguyên nhân khiến
dự trữ trong hệ thống NH và tiền cơ sở giảm.
3. Can thiệp vàp thị trường ngoại hối cũng làm
ảnh hưởng đến tiền cơ sở.

24-17

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


TẠO TIỀN TỪ HỆ THỐNG NGÂN HÀNG
– Giả sử First National Banks cung cấp $100 khoản vay
đến khách hàng sẽ gởi khoản vay vào NHA.
– Nếu tỷ lệ dự trữ bắt buộc là 10, NH có thể cho vay
$90.
– Nếu người vay gởi khoản vay vào TK NHB, ngân hàng
này dự trữ 10% và có thể cho vay $81, và khoản này
sẽ tiếp tục được gởi vào NH khác.
– Tài khoản tiền gởi có thể thanh toán check là $271
($100 + $90 + $81).
– Nếu tất cả các NH đều tạo được khoản vay từ khoản
tiền vượt quá khoản dự trữ, gia tăng thêm tiền gởi từ

tài khoản có thể phát hành check sẽ như bảng sau

24-18

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


TẠO TIỀN TỪ HỆ THỐNG NGÂN HÀNG

Bank A

Assets
Reserves

Bank A

Liabilities
+$100 Checkable
deposits

Assets
+$100 Reserves

Loans

Reserves

+$100

Bank B

Liabilities

+$90 Checkable
deposits

Assets
+$90 Reserves

Loans

24-19

+$10 Checkable
deposits

+$90

Bank B
Assets

Liabilities

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

Liabilities
+$9 Checkable
deposits
+$81

+$90

Bảng 1 Quá trình tạo tiền (giả định 10% dự
trữ bắt buộc và tăng $100 dự trữ)

24-20

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


TẠO TIỀN TỪ HỆ THỐNG NGÂN HÀNG
• Quá trình tạo tiền từ gia tăng dự trữ trong hệ thống
ngân hàng gọi là số nhân tiền tệ giản đơn (simple
deposit multiplier):
∆D = (1 / r) × ∆R
– ∆D = thay đổi trong tổng tiền gởi có thể thanh toán check
trong hệ thống ngân hàng
– r = tỷ lệ dự trữ bắt buộc (0.10 trong ví dụ)
– ∆R = thay đổi trong dự trữ của hệ thống ngân hàng ($100
trong ví dụ)

24-21

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


NHỮNG PHÊ BÌNH MÔ HÌNH
GIẢN ĐƠN
• Tiền được tạo ra ít hơn nhiều so với mô hình giản
đơn mô tả. Giữ tiền mặt làm ngừng quá trình tạo

tiền.
• Một tình huống khác đã bị bỏ qua là khi NH khác
không cho vay hoặc mua chứng khoán toàn bộ số
tiền vượt quá số tiền dự trữ. Nếu NH chọn giữ lại
tất cả hoặc một phần số tiền vượt quá dự trữ bắt
buộc thì quá trình tạo tiền như mô hình giản đơn
không áp dụng được.

24-22

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


NHỮNG PHÊ BÌNH MÔ HÌNH
GIẢN ĐƠN
• NHTW không phải là chủ thể duy nhất ảnh hưởng
đến mức độ gởi tiền và ảnh hưởng đến cung tiền.
Những quyết định của người gởi tiền (nắm giữ bao
nhiêu tiền) và những quyết định của các NH (nắm
giữ bao nhiêu tiền vượt quá dự trữ bắt buộc) cũng
ảnh hưởng đến thay đổi cung tiền.

24-23

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


SỐ NHÂN TIỀN TỆ
• Bởi vì NHTW có thể kiểm soát tiền cơ sở tốt hơn
kiểm soát dự trữ, nên có lý khi kết nối cung tiền M

với tiền cơ sở MB như sau:
M = m × MB
(1)
• Biến m là số nhân tiền tệ cho chúng ta biết cung
tiền thay đổi bao nhiêu khi tiền cơ sở thay đổi.

24-24

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.


SỐ NHÂN TIỀN TỆ
• Số nhân tiền tệ phản ánh sự ảnh hưởng lên cung
tiền những nhân tố khác ngoài tiền cơ sở.
• Quyết định của người gởi tiền về tiền mặt nắm giữ
và tiền có thể phát hành check là một trong những
nhân tố ảnh hưởng số nhân tiền tệ.
• Ảnh hưởng bởi dự trữ bắt buộc quy định bởi NHTW
• Quyết định của các NH đối với các khoản vượt quá
dự trữ bắt buộc cũng ảnh hưởng số nhân tiền tệ.

24-25

© 2013 Pearson Education, Inc. All rights reserved.