skkn vận dụng âm nhạc vào hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học thanh thủy

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TĨNH GIA

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

VẬN DỤNG ÂM NHẠC VÀO HOẠT ĐỘNG NGOẠI
KHÓA Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH THỦY

Người thực hiện: Vũ Sỹ Trúc
Chức vụ: Hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thanh Thủy
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): HĐNGLL

THANH HÓA NĂM 2018
MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU…………………………………………………………………...……...…2


1. Lí do chọn đề tài………………………………………………………......….. 2
2. Mục đích nghiên cứu………………………………………………………….3
3. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………………...3
4. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………..…3
II. NỘI DUNG…………………………………………………………………….4
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm………………………………..…….4
1.1. Khái niệm đơn giản về vận dụng…………………………………………....4
1.2. Âm nhạc, vai trò của âm nhạc…………………...…………………………..4
1.3. Chương trình ngoại khoá, tác dụng của hoạt động âm nhạc ngoại khóa…....4
2. Thực trạng vận dụng âm nhạc vào hoạt động ngoại khoá ở trường tiểu học
Thanh Thuỷ……………………………………………………………………. 5
3. Những giải pháp nhằm vận dụng âm nhạc vào hoạt động ngoại khóa ở trường

tiểu học Thanh Thuỷ…………………………………………………………..… 6
3.1. Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức giá trị về âm nhạc………..….6
3.2. Lập kế hoạch cho việc tổ chức các hoạt động âm nhạc ngoại
khóa………...6
3.3. Giải pháp tổ chức một số hoạt động âm nhạc ngoại khóa cụ thể……….
…...7
3.3.1. Dạy cho học sinh làm quen với các bài hát theo “Chủ đề” liên quan đến
các môn học hoặc các hoạt động ngoại khoá trong trường thông qua âm nhạc…7
3.3.2. Dạy cho học sinh làm quen với các bài hát thông qua vẽ, tạo hình ở các
buổi âm nhạc ngoại khóa……………………………………………………...…8
3.3.3.
Tổ
chức
múa,
hát
tập
thể
ngoại
khóa……………………………………..8
3.3.4. Giải pháp trong hoạt động làm quen văn học qua các buổi học âm nhạc
ngoại khóa……………………………………………………………………….9
3.3.5. Cải biên, sáng tác một số trò chơi phục vụ hoạt động ngoại khóa ở trường
Tiểu học Thanh Thuỷ………………...……………………………………….…9
4. Kết quả đạt được……………………………………………………………..15
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ……………………………………..………………..17

1. Kết luận………………………………………………………………...….....17
2. Kiến nghị……………………………………………………………………..17

2

I. MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo có vị trí, vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát
triển của mỗi quốc gia, dân tộc. Nhiều quốc gia trên thế giới đã đạt được những
thành tựu to lớn trong quá trình phát triển nhờ sớm coi trọng vai trò của giáo
dục và đào tạo.
Khi xã hội ngày càng phát triển, cùng với tiến trình công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, nhu cầu cuộc sống ngày càng được nâng cao, đặt ra những yêu
cầu to lớn về chất lượng cuộc sống, nguồn nhân lực và con người thì văn hóa và
giáo dục đóng vai trò là động lực then chốt để thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn
hóa và xã hội. Do vậy, định hướng của ngành giáo dục, đào tạo hiện nay là:
Không chỉ dừng lại ở việc giáo dục những kiến thức văn hóa mà còn hướng tới việc
phát triển con người toàn diện. Để đạt được mục đích đó, đòi hỏi học sinh, nhất là
học sinh Tiểu học, phải được giáo dục đầy đủ về mọi lĩnh vực: Khoa học tự nhiên,
khoa học xã hội, âm nhạc và nghệ thuật… Âm nhạc là một môn nghệ thuật được
nhiều người yêu thích. Vì âm nhạc tạo cho đời sống tinh thần của con người
thêm lạc quan yêu đời. Giáo dục đào tạo được nhìn nhận là con đường quan
trọng nhất để phát triển với mục đích hướng tới phát triển tối đa năng lực cho
từng cá nhân, giúp họ hoà nhập với cuộc sống xã hội. Cấp tiểu học trong hệ
thống giáo dục quốc dân có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Là bậc học nền tảng có
nhiệm vụ xây dựng toàn diện nền móng cho hệ thống giáo dục phổ thông, đặt cơ
sở vững chắc cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Hoạt động giáo dục âm nhạc đã mang lại những hiệu quả nhất định đối
với sự phát triển về thể chất, nhân cách và chiếm một vị trí đáng kể trong quá
trình giáo dục âm nhạc ở trường Tiểu học. Tuy nhiên, bên cạnh những hiệu quả
mà chương trình giảng dạy âm nhạc trong các trường Tiểu học đã đạt được, còn
có một số vấn đề giáo dục chưa phát huy hết vai trò, tác dụng của âm nhạc như:

Hoạt động ngoại khóa vẫn còn khô khan, chưa lồng các nội dung giáo dục vào
âm nhạc. Nếu người giáo viên không có sự sáng tạo, linh hoạt vận dụng tổ chức
các hoạt động âm nhạc vào hoạt động ngoại khoá sẽ gây cho mất hứng thú,
không hiệu quả. Chính vì vậy cần giáo dục các nội dung, rèn các kỹ năng (lòng
biết ơn, chăm ngoan, lễ phép, chấp hành luật lệ giao thông, ý thức bảo vệ môi
trường, yêu thiên nhiên,…) cho học sinh thông qua âm nhạc ngoại khoá sẽ giúp
học sinh dễ nhớ, tránh được sự giáo dục cứng nhắc, giúp học sinh “thẩm thấu”
hiệu quả hơn.
3


Vì vậy, việc xây dựng chương trình hoạt động âm nhạc ngoại khoá tại một
số trường Tiểu học là điều cần thiết. Từ những lý do trên nên tôi chọn đề tài:
“Vận dụng âm nhạc vào hoạt động ngoại khóa ở trường Tiểu học Thanh
Thuỷ”. Với mong muốn đem những kinh nghiệm giảng dạy, kiến thức đã học và
kinh nghiệm thực tế để đưa ra các giải pháp thật sự khoa học, sáng tạo đối với
bộ môn âm nhạc ngoại khóa vào trường học sinh tiểu học nơi tôi đang công tác.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu nhằm mục đích tìm hiểu về “Vận dụng âm nhạc vào
hoạt động ngoại khóa ở trường Tiểu học Thanh Thủy” nhằm giới thiệu về hoạt
động âm nhạc ngoại khóa tại trường Tiểu học Thanh Thủy.
Qua đó đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hơn chất lượng hoạt động
âm nhạc ngoại khóa tại trường.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài đi sâu vào nghiên cứu về việc “Sáng tạo, vận dụng âm nhạc vào
hoạt động ngoại khóa ở học trường Tiểu học Thanh Thuỷ”.
Các hoạt động âm nhạc ngoại khóa diễn ra tại trường Tiểu học Thanh
Thuỷ.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin: Đây là phưong pháp được

xem là cơ sở lý luận trong sự nhìn nhận đề tài, cấu trúc đề tài và sử lý nội dung.
- Phương pháp điền dã: Là công cụ cơ bản trong việc thu thập và khai thác
các thông tin âm nhạc tại trường.
- Phương pháp tổng hợp, phân tích: Các phương pháp này được áp dụng
trong việc xử lý các thông tin được khai thác từ việc khảo sát để trình bày trong
đề tài.

4


II. NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
1.1. Khái niệm đơn giản về vận dụng
Chúng ta biết rằng, trong cuộc sống hàng ngày sáng tạo, vận dụng là kỹ
năng của mỗi con người. Ai có khả năng sáng tạo, biết vận dụng kiến thức các
lĩnh vực cho hoạt động đời sống thì hiệu quả tăng gấp bội.
Hiểu một cách đơn thuần, vận dụng là mang tri thức, lý luận dùng vào
thực tiễn. Sử dụng kiến thức đã học vào thực tế.
1.2. Âm nhạc, vai trò của âm nhạc
Âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh để diễn đạt tình
cảm, xúc cảm của con người. Môn học âm nhạc trong nhà trường là
phương tiện tích cực để hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, một
thị hiếu âm nhạc lành mạnh, tư duy sáng tạo, làm cho học sinh nhanh nhẹn
và sống lạc quan yêu đời. Âm nhạc góp phần phát triển những tố chất tâm
sinh lý của lứa tuổi học sinh, tạo điều kiện để học sinh phát triển hoàn
chỉnh, cân đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất. Có thể nói, âm nhạc có vai
trò rất lớn đối với sự hình thành, phát triển nhân cách của con người nói
chung cũng như học sinh phổ thông nói riêng
Là một trong số các loại hình nghệ thuật, âm nhạc cũng như các bộ môn

nghệ thuật khác, được coi là phương tiện hiệu quả nhất để đưa vào ý thức học
sinh mối quan hệ thẩm mỹ với thế giới âm nhạc một cách sâu sắc, tích cực và có
mục đích. Quan hệ thẩm mỹ với âm nhạc chính là sự phản ánh âm nhạc trong ý
thức học sinh, sự hình thành những quan hệ giữa học sinh với âm nhạc. Đó là
một tập hợp những mối quan hệ có lựa chọn của học sinh với tác phẩm âm nhạc
và các dạng hoạt động âm nhạc.
Âm nhạc không chỉ tác động tới tình cảm của học sinh mà đồng thời hình
thành ở các em phẩm chất đạo đức tốt đẹp. Quá trình cảm thụ âm nhạc gắn bó
chặt chẽ với sự phát triển trí tuệ của học sinh, đòi hỏi học sinh phải quan sát, chú
ý, ghi nhớ và có độ nhạy bén. Âm nhạc có ảnh hưởng đến quá trình phát triển cơ
thể con người nói chung và học sinh nói riêng.
1.3. Chương trình ngoại khoá, tác dụng của hoạt động âm nhạc ngoại khóa
Chương trình ngoại khóa và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của
trường chính là chương trình giáo dục hỗ trợ giúp học sinh phát triển toàn diện,
là động lực, hấp dẫn các em đến trường. Củng cố và mở rộng những kiến thức
đã tiếp thu được thông qua các môn học ở trên lớp.
5


Giúp cho học sinh biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống,
trang bị và bổ sung kiến thức mới. Bồi dưỡng thái độ chia sẻ và tình đoàn kết
giữa các thành viên. Trang bị thêm cho các em kinh nghiệm sống tập thể trong
gia đình, nhà trường và ngoài xã hội.
Góp phần phát triển thái độ tích cực, tự tin trong học tập và rèn luyện
hàng ngày, có ý thức tham gia hoạt động tập thể và hoàn thành nhiệm vụ được
giao.
Tham gia hoạt động ngoại khóa, học sinh có thể học mà không bị gò bó
theo những quy định chặt chẽ của các giờ học chính khoá. Các em được phép tự
do sáng tạo, thử sức, được là chính bản thân mình.
Hoạt động âm nhạc ngoại khóa trong trường Tiểu học là những hoạt

động được tổ chức theo nhóm, tập thể hay dưới hình thức các câu lạc bộ âm
nhạc, nhằm mục đích tạo ra các hoạt động trải nghiệm, thực hành, rèn luyện hay
củng cố mở rộng những hiểu biết về văn hóa âm nhạc cho học sinh Tiểu học.
Hoạt động âm nhạc ngoại khóa không chỉ là môi trường để các học sinh Tiểu
học thực hành và vận dụng những hiểu biết và kĩ năng thực hành âm nhạc mà
còn là môi trường tạo nên sự gắn bó đoàn kết, những cơ sở nền tảng của tình
cảm cộng đồng xã hội, lòng yêu quí và trân trọng các giá trị nghệ thuật của nhân
loại và dân tộc, đồng thời đây cũng là những môi trường hình thành và rèn
luyện những kĩ năng "mềm" trong ứng xử, giao tiếp ... và những phẩm chất tốt
đẹp của các thế hệ công dân trong xã hội hiện đại, nhất là sự chi phối và ảnh
hưởng của những phương tiện và thiết bị công nghệ đã khiến cho con người mất
đi nhiều cơ hội giao tiếp trực tiếp với nhau trong tập thể.
Chính vì vậy, hoạt động ngoại khóa âm nhạc cùng với những hoạt động
tập thể, cộng đồng khác sẽ có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục
và phát triển toàn diện, nhất là đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học, các em đã có
những cảm nhận, hiểu biết và khả năng điều chỉnh hành vi để tạo nên tính thích
ứng trong môi trường học tập, giao tiếp, sinh hoạt ở trong gia đình và cộng
đồng.
2. Thực trạng vận dụng âm nhạc vào hoạt động ngoại khoá ở trường tiểu
học Thanh Thuỷ
Hoạt động giáo dục âm nhạc đã mang lại những hiệu quả nhất định đối
với sự phát triển về thể chất, nhân cách và chiếm một vị trí đáng kể trong quá
trình giáo dục âm nhạc ở trường Tiểu học. Việc dạy học âm nhạc ở các bậc học
hiện nay, như ở trường Tiểu học Thanh Thuỷ chủ yếu dựa trên các giờ học âm
nhạc. Hoạt động ngoại khóa vẫn còn khô khan, thiếu sự mềm dẻo. Chủ yếu tổ
chức dưới hình thức “truyên truyền”. Nếu chúng ta không có sự sáng tạo, vận
6


dụng linh hoạt âm nhạc vào hoạt động ngoại khoá sẽ gây cho học sinh cảm giác

nhàm chán, mệt mỏi, dẫn đến việc học sinh sẽ mất hứng thú đối với hoạt
động. Chính vì vậy, dẫn đến hiệu quả giáo dục và hình thành các kỹ năng sẽ
không cao.
Các em học sinh tại trường Tiểu học Thanh Thuỷ có khả năng nghe
nhạc. Các em rất yêu thích hoạt động âm nhạc và hưởng ứng hoạt động này một
cách say mê, tích cực.
Qua điều tra tìm hiểu về thực trạng hoạt động âm nhạc ngoại khóa tại
trường Tiểu học Thanh Thuỷ, tôi nhận thấy: do các nội dung hoạt động được tổ
chức chưa chặt chẽ, chưa có một chương trình mang tính hệ thống và khai thác
từ chính những yếu tố cơ bản, cấu thành của nghệ thuật âm nhạc nên hiệu quả
giáo dục chưa cao. Với các em còn nhút nhát, thiếu tự tin, được tham gia vào các
chương trình hoạt động âm nhạc ngoại khóa sẽ thêm lạc quan, mạnh dạn hơn
trong mọi hoạt động, hoà nhập trong cộng đồng.
Với mục đích giúp học sinh trường Tiểu học Thanh Thuỷ ôn luyện, củng
cố những kiến thức đã được học và tạo một sân chơi bổ ích để các em phát huy
và thể hiện mọi khả năng âm nhạc. Thông qua hoạt động âm nhạc ngoại khoá,
giúp học sinh có được không khí học tập vui tươi, phấn khởi, đoàn kết, nề nếp
góp phần xây dựng môi trường học tập thân thiện, tích cực.
Tạo điều kiện cho học sinh được múa, hát, vui chơi đó là điều kiện tốt nhất
cho các em được thư giãn, lấy lại sự cân bằng giữa giờ học các môn văn hoá
khoa học tự nhiên, xã hội căng thẳng về tâm lý để tiếp thu tốt hơn trong các giờ
học tiếp theo. Như vậy, tổ chức hoạt động âm nhạc ngoại khoá ở trường Tiểu
học Thanh Thuỷ luôn hướng tới giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cho học sinh, hình
thành ở các em nhu cầu và sở thích âm nhạc.
3. Những giải pháp nhằm vận dụng âm nhạc vào hoạt động ngoại khóa ở
trường tiểu học Thanh Thuỷ
3.1. Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức giá trị về âm nhạc
Việc tăng cường tuyền truyền, nâng cao nhận thức về giá trị âm nhạc
đóng một vai trò đặc biệt quan trọng giúp cho hoạt động âm nhạc ngoại khóa
của trường phát triển. Tuyên truyền, tranh thủ sự ủng hộ của các cấp đảng, chính

quyền tại địa phương, của phụ huynh học sinh, các thầy cô giáo trong trường
cũng như các em học sinh là điều quan trọng và cần thiết.
Chúng ta không chỉ được sự ủng hộ về tinh thần mà còn được hỗ trợ về tài
chính là nền tảng cho hoạt động âm nhạc ngoại khóa được duy trì và phát triển.
3.2. Lập kế hoạch cho việc tổ chức các hoạt động âm nhạc ngoại khóa
Trước tiên, để các hoạt động âm nhạc ngoại khóa trong trường Tiểu học
7


Thanh Thuỷ được tốt, người tổ chức phải có kế hoạch và biết lập kế hoạch chi
tiết cho từng hoạt động. Trong kế hoạch phải định hướng hoạt động cho cả năm
hay từng học kì, từng tháng (theo chủ đề chủ điểm hoặc phục vụ kế hoạch đột
xuất theo các yêu cầu của nhà trường). Sau đó cần phải có sự phân công và tổ
chức các hoạt động cho các thành viên cùng tham gia một cách hợp lý, phù hợp
với khả năng, năng lực của từng thành viên.
3.3. Giải pháp tổ chức một số hoạt động âm nhạc ngoại khóa cụ thể
3.3.1. Dạy cho học sinh làm quen với các bài hát theo “Chủ đề” liên quan
đến các môn học hoặc các hoạt động ngoai khoá trong trường thông qua âm
nhạc
Các bài hát theo chủ đề thường tạo cho cô giáo và cả học sinh sự hứng thú
để mỗi buổi hoạt động âm nhạc ngoại khóa là 1 buổi khám phá, tìm hiểu hết sức
phong phú về mọi sự vật, hiện tượng liên quan đên cuộc sống và học tập của các
em ở trường Tiểu học.
Ví dụ: Tuần đầu cô giáo giới thiệu với các em chủ đề về “ Giao thông”.
Đây là 1 chủ đề rất hay, các em sẽ vừa được học cách tham gia giao thông
như thế nào cho đúng thông qua các lời của bài hát rất dễ thuộc mà vui nhộn.
Như bài hát: Đường em đi, Chúng em với an toàn giao thông, Em đi qua ngã tư
đường phố, Đèn xanh đèn đỏ…
Chọn những bài hát có đề tài đạo đức:
Dạy cho học sinh các bài hát như: “Con chim vành khuyên”, “đi học về”,

“Lời chào buổi sáng”của Nguyễn Thị Nhung ,…
Hay các chủ đề về con vật, “giới thiệu một số loài hoa”:
Yêu cầu học sinh phân biệt được một số loài hoa, so sánh, nhận xét sự
giống và khác nhau...biết thưởng thức vẻ đẹp, mùi thơm, yêu quí, bảo vệ...Sau
đó ta cho học sinh nghe bài “Hoa trong vườn” hoặc có thể cho các em nghe bài
“Ra vườn hoa” của Văn Tấn. - Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân”
giáo viên yêu cầu học sinh nắm được công việc, ý nghĩa của công việc đó, yếu
quí người lao động...kết hợp cho trẻ nghe bài “Cháu yêu cô chú công nhân” của
Hoàng Văn Yến.
Khi dạy đề tài “Chú bộ đội” nghe bài “Cháu thương chú bộ đội”, “Làm
chú bộ đội”, “Gác trăng” của Nguyễn Trí Tân...Nhằm giúp học sinh hiểu được
trong đêm trung thu đó các chú bộ đội phải đứng gác giữ cho Tổ quốc được
thanh bình để các em thiếu nhi được “Rước đèn trong đêm trăng”.
Giáo dục truyền thống “Tôn sư trọng đạo, lòng biết ơn” thông qua hoạt
động “Tri ân thầy cô, chung em vui mà học”.

8


Nhiều chủ đề khác cũng vậy, ở đây chúng ta không nên dừng lại ở phần
nghe để chuyển tiếp mà nghe hát để nắm thêm nội dung thông qua đề tài dạy đó.
Luôn có hình thức lồng ghép giáo dục đạo đức thông qua nội dung hoạt
động.

( Một số hoạt động ngoại khóa của học sinh)
3.3.2. Dạy cho học sinh làm quen với các bài hát thông qua vẽ, tạo hình ở
các buổi âm nhạc ngoại khóa
Trong hoạt động Tạo hình, giáo dục âm nhạc tạo hình giúp học sinh có sự
tưởng tượng phong phú, củng cố kiến thức mỹ thuật,... Cho học sinh nghe nhiều
bài hát có nội dung tương đối phù hợp với đề tài. Sau đó từ nội dung bài hát

giáo viên kết hợp đàm thoại như: Vẽ hoa, nghe hát bài “Màu hoa”. Trong bài
hát các bạn vừa nghe có những bông hoa đó có màu gì? Yêu cầu các bạn học
sinh vẽ lại…
Ngoài những bông hoa đủ màu sắc đó thì bài hát còn có gì nữa (nhiều lá,
nhiều cây...) Những câu hỏi đàm thoại đó giúp học sinh có thêm một số ý tưởng
trong quá trình vẽ để có sản phẩm sáng tạo. Hoạt động tạo đề tài nghe nhạc kết
hợp hình vẽ: Màu hoa (Hồng Đăng), Hoa Mặt trời, vẽ mùa xuân đến rồi - Hoa
mùa xuân, Cô giáo em - Cô giáo, Bầu trời đêm trăng - Ánh trăng hoà bình,…
3.3.3. Tổ chức múa, hát tập thể ngoại khóa
* Khi thực hiện hoạt động này cần lưu ý :
- Luyện tập, biểu diễn cho đồng đều.

9


- Tiến hành tập hát và thuộc các bài hát trước, sau đó mới tập các động tác
múa minh họa.
- Phải có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các động tác múa đơn giản với
nhịp điệu âm nhạc.
- Phải có sự đầu tư về trang phục, đạo cụ sao cho phù hợp, sinh động và
đẹp mắt.
- Phần âm nhạc trong khi biểu diễn có thể chúng ta diễn tấu trực tiếp bằng
nhạc cụ (đàn phím điện tử) hoặc dùng băng, đĩa...Song, cần lưu ý nếu chúng ta
diễn tấu trực tiếp thì phải có sự luyện tập kỹ càng, trôi chảy để tránh tình trạng
bị sai hoặc bị vấp khi biểu diễn còn nếu sử dụng băng đĩa thì phải đảm bảo chất
lượng về mặt âm thanh.
3.3.4. Giải pháp trong hoạt động làm quen văn học qua các buổi học âm
nhạc ngoại khóa
Trong hoạt động âm nhạc ngoại khóa giáo viên dạy học sinh cảm thụ bài
thơ, câu chuyện thông qua việc đọc diễn cảm, hiểu nội dung... để truyền đạt tới

học sinh những vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ và tình cảm của
bao thế hệ người Việt Nam nối tiếp nhau. Thông qua việc dạy bài thơ “Hạt gạo
làng ta” của Trần Đăng Khoa, sau khi trẻ đọc thơ xong cô kết hợp cho học sinh
nghe bài hát “Hạt gạo làng ta” do Trần Viết Bính phổ nhạc. Và chính giai điệu
trữ tình của bài hát giúp cho ý thơ trong bài thơ được nâng cao.
Có nhiều bài thơ có cùng chủ đề với bài hát, tuy là lời thơ không hoàn
toàn trùng với lời bài hát nhưng mang ý nghĩa mở rộng nhận thức, giúp học sinh
cảm thụ, đồng thời giáo dục tình cảm cho học sinh một cách không cứng nhắc.
Cụ thể: học sinh đọc bài thơ “Bó hoa tặng cô” của Ngô Quân Miện. Sau khi đọc
thơ kết hợp hát bài: “Mừng ngày 8/3”(Tân Huyền). Khi cho học sinh đọc bài
thơ “Bác Hồ của em” kết hợp nghe hát bài “Nhớ ơn Bác” của Phan Huỳnh Điểu;
Thơ “Chú bộ đội hành quân trong mưa” kết hợp nghe hát bài “Màu áo chú bộ
đội” của Nguyễn Văn Tý, tác giả Phan Thị Minh Nguyệt.
Và còn nhiều chủ đề khác cũng vậy, ở đây chúng ta không nên dừng lại ở
phần nghe hát mà cấn giáo dục cho học sinh thông qua nội dung bài hát ở các
chủ đề.
3.3.5. Cải biên, sáng tác một số trò chơi phục vụ âm nhạc ngoại khóa ở
trường Tiểu học Thanh Thuỷ:
Đối với học sinh, các hoạt động được gắn với âm nhạc thông qua các trò
chơi là một biện pháp hữu hiệu nhất. Trò chơi đã trở thành phương tịên để đem
đến cho học sinh các yếu tố diễn tả của nghệ thuật giáo dục sinh động, nó có tác
dụng mạnh mẻ nhưng lại đến với trẻ một cách nhẹ nhàng, thoả mái. Hiện nay,
10


trò chơi âm nhạc được coi là một trong các hình thức vận động theo nhạc của
chương trình giáo dục âm nhạc Tiểu học. Nó có vai trò quan trọng giúp học sinh
luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát, tạo cảm giác nhịp điệu, phát triển năng
khiếu âm nhạc. Mỗi loại trò chơi đều có ý nghĩa giúp học sinh phát triển trí tuệ,
tạo cho học sinh có những phản xạ nhanh, nhạy, có tác dụng trong việc củng cố

và tiếp thu những nội dung giáo dục. Đặc biệt trò chơi âm nhạc còn rèn luyện
cho học sinh có kĩ năng thông qua tai nghe âm nhạc. Chính vì vậy ở trường đã
tìm tòi, sáng tác, cải biên một số trò chơi nhằm làm tăng thêm sự phong phú
hoạt động ngoại khoá cho học sinh .
a. Trò chơi “nghe thấu hát tài”
Mục đích: Trò chơi giúp học sinh nhanh nhẹn, linh hoạt, truyền tin cho
bạn đúng.
Chuẩn bị: Một số câu hát trong các bài hát trong chương trình mà học sinh
đã thuộc.
Cách chơi: Thành viên thứ nhất của 2 đội ra ngoài lớp, cô nói thầm vào tai
từng học sinh đại diện của 2 đội một câu hát giống nhau. Sau đó 2 học sinh có
trách nhiệm chạy về đội của mình và nói lại câu hát đó cho bạn thứ 2, bạn thứ 2
nói thầm vào tai cho bạn thứ 3...Và cứ thế tiếp tục cho đến học sinh cuối cùng
của đội, học sinh cuối cùng lên hát lại câu hát đó. Nếu đội nào hát đúng và
nhanh hơn thì thắng cuộc.
Ví dụ: Cô nói thầm vào tai học sinh đại diện 2 đội câu hát: “Yêu chú công
nhân lớn lên cháu lái máy cày”. Hai học sinh đại diện chạy về nói thầm vào tai
cho bạn thứ 2 của đội mình...Và cứ thế cho đến bạn cuối cùng của đội lên hát lại
đúng lời của câu hát trên và nhanh trước đội kia là thắng cuộc.
b. Trò chơi: “Tai ai thính”
Trò chơi tạo cho học sinh sự tập trung chú ý lắng nghe các âm thanh của
các nhạc cụ khác nhau và học sinh hứng thú được khám phá, trải nghiệm các
nhạc cụ.
Chuẩn bị: một số nhạc cụ âm nhạc như sau Đàn organ bằng đồ chơi điện
tử, kèn nhựa, kèn bằng vỏ ốc, phách gõ bằng tre, bằng vỏ nghêu, dàn gõ bằng
tre, trống gõ bằng lon, bằng quả bầu khô...
Cách chơi: Học sinh nghe và phân biệt âm thanh của các nhạc cụ. Cô
(thầy) giới thiệu cho trẻ biết từng loại nhạc cụ và âm thanh của các loại nhạc cụ
đó như: + Cô đàn organ và nói cho trẻ biết đó là tiếng đàn organ. + Cô thổi kèn
bằng nhựa và cho học sinh biết đó là tiếng kèn bằng nhựa. + Cô gõ phách bằng

tre và cho trẻ biết đó là tiếng gõ bằng phách tre... Sau khi giới thiệu hết các loại
nhạc cụ, cô lần lượt đánh đàn, gõ các loại nhạc cụ cho học sinh vừa nghe, vừa
11


xem và cô hỏi học sinh tiếng nhạc cụ gì? Khi học sinh đã quen, cô cho học sinh
ngồi không nhìn thấy nhạc cụ, sau đó cô đánh đàn, gõ, thổi các loại nhạc cụ và
hỏi xem học sinh nhận biết được âm thanh của loại nhạc cụ nào. Sau đó cho học
sinh chia làm 2 đội và thi đua, nếu đội nào đoán sai phải hát một bài theo yêu
cầu của đội đoán đúng. Nếu đoán đúng sẽ được khám phá, trải nghiệm với nhạc
cụ đó.
c. Trò chơi: “Giai điệu thân quen”
Trò chơi này giúp học sinh củng cố kiến thức về tên bài hát và củng cố lại
giai điệu bài hát đã học, đồng thời tạo cho học sinh sự tập trung chú ý lắng nghe
và nhanh nhẹn, linh hoạt, trả lời rõ ràng, chính xác tên bài hát.
- Chuẩn bị: Băng nhạc có các bài hát trong chương trình mà học sinh đã
được học, casset.
- Cách chơi: Cô mở băng casset cho học sinh nghe giai điệu bài hát, 2 đội
rung chuông giành quyền trả lời bằng cách nói rõ tên bài hát vừa nghe, nếu đúng
mỗi học sinh trong đội được tặng một bông hoa, nếu sai quyền trả lời thuộc về
đội bạn.
Ví dụ: Cho học sinh nghe giai điệu “Lá xanh vẫy vẫy như gọi em đi nhanh
đi nhanh...” thì học sinh phải nêu được đó là bài hát “Lá xanh”
d. Trò chơi “Ô cửa bí mật”
Trò chơi giúp học sinh được ôn luyện các bài hát, tạo cho học sinh mạnh
dạn lên biểu diễn và mong muốn được khám phá những bí mật bên trong những
ô cửa.
Chuẩn bị: Các loại đồ dùng, đồ chơi phù hợp theo từng chủ điểm ở phía
sau những ô cửa, thùng các tông sơn màu để làm ô cửa và một số đồng tiền vàng
để tặng cho học sinh.

Cách chơi: Chia học sinh làm 2 đội, 2 đội trưởng lên oẳn tù tì để tìm ra
đội nào chơi trước. Có từ 4 - 6 ô cửa được đánh dấu theo thứ tự từ 1 đến 6, đội
nào chơi trước sẽ chọn bất kỳ một ô cửa, nếu ô cửa được mở ra, bên trong ô cửa
có đồ dùng đồ chơi gì thì đội đó phải hát một bài nói về hình ảnh đó.
Ví dụ: Mở ô cửa số 3 có con mèo thì hát một bài hát nói về con mèo như:
“Ai cũng yêu chú mèo” hay “Thương con mèo”... Nếu mở ô cửa nào mà hát
được bài hát có nội dung đúng với hình ảnh trong ô cửa đó thì đội đó được tặng
một đồng tiền vàng. Tiếp tục đội kia chọn ô cửa. Nếu đội nào chọn ô cửa mà
không hát được bài hát có nội dung như hình ảnh trong ô cửa thì quyền hát thuộc
về đội bạn.
e. Trò chơi “Ghi nhớ dấu chân”
Trò chơi phát triển tai nghe, học sinh phản ứng nhanh với các loại tiết tấu
12


khác nhau và ghi nhớ có chủ định.
Chuẩn bị: Phấn màu, 5 - 6 vòng tròn, trống lắc.
Cách chơi: Cô có từ 5 - 6 vòng tròn, số học sinh mỗi lần tham gia chơi
tương ứng với số vòng, cô dùng phấn màu vẽ hình bàn chân của học sinh vào đó
và đánh số theo thứ tự. Sau đó cho học sinh đi theo tiếng gõ nhịp nhàng xung
quanh vòng tròn, khi tiết tấu gõ thay đổi, trẻ phải chạy vào vòng có dấu chân của
mình. Nếu học sinh nào chạy vào vòng mà ướm dấu chân của mình không vừa
với dấu chân đã vẽ trong vòng là bị phạt nhảy lò cò một vòng.
g. Hướng dẫn học sinh vận động theo nhạc ở Hoạt động góc
Phương pháp này nhằm phát triển ở trẻ cảm giác nhịp điệu về âm nhạc,
qua đó giúp trẻ thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng chính hoạt động của mình. Học
sinh có thể cảm nhận và tự vận động theo ý thích của mình. Để thực hiện có hiệu
quả các hình thức trên, chỉ đạo cho giáo viên chuyên môn hướng dẫn giáo viên
một số kỹ năng: Bắt nhịp cho học sinh hát và cho học sinh vỗ tay cùng cô (cô vỗ
tay chậm, nhịp nhàng để trẻ vỗ theo); Bắt nhịp cho trẻ hát hoặc bật băng casset,

cô và trẻ cùng nhún nhảy hoặc lắc lư theo bài hát. Những bài hát nào có thể múa
minh hoạ, cô cho trẻ vừa hát theo băng nhạc vừa làm động tác minh hoạ cùng
cô. Việc cho học sinh vận động theo nhạc ở Hoạt động góc chủ yếu giúp học
sinh biết hưởng ứng cảm xúc bằng chính những phản ứng của cơ thể sao cho
phù hợp với nhịp điệu âm nhạc, không nhất thiết yêu cầu trẻ phải vận động
giống như cô (thầy).
Muốn có được những trò chơi sáng tạo và đưa âm nhạc vào hoạt động
ngoại khóa ở trường Tiểu học, trước hết người chỉ đạo phải tìm hiểu, tận dụng sự
tư vấn, giúp đỡ của người phụ trách chuyên môn. Biết sắp xếp nhân lực hợp lý,
phù hợp với năng lực, sở trường. Hướng dẫn giáo viên cụ thể khi thực hiện kế
hoạch tổ chức, đầu tư thời gian. Động viên giáo viên thường xuyên, kịp thời để
có sự nỗ lực cao. Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh để có sự giúp đỡ theo
yêu cầu của nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện.

13


( Vận dụng trò chơi vào âm nhạc ngoại khóa tại trường tiểu học)
h. Tổ chức các cuộc thi quy mô nhỏ trong các buổi hoạt động ngoại khóa ở
trường Tiểu học Thanh Thuỷ
* Với mục đích:
Giúp HS ôn luyện, củng cố những kiến thức đã được học và tạo một sân
chơi bổ ích để các em phát huy và thể hiện mọi khả năng âm nhạc.
Qua ngoại khóa, giúp học sinh có được không khí học tập vui tươi, phấn
khởi, đoàn kết, nề nếp góp phần xây dựng môi trường học tập thân thiện, tích
cực
Giáo dục cho học theo chủ đề và nội dung bài hát.
* Nội dung, kế hoạch thực hiện:
- Đối tượng tham gia:. Ví dụ: toàn thể học sinh khối 4.
- Thời gian thực hiện:

- Nội dung: Ví dụ cụ thể :
+ Văn nghệ:
. Học sinh toàn khối 4 hát tập thể bài: Em yêu trường em.
. Đơn ca bài: Bụi phấn (Khả Hân)
+ Vòng 1: Đố vui âm nhạc (Học sinh thi theo hình thức rung chuông vàng)
. Nghe giai điệu một đoạn nhạc và đoán tên bài hát.
1. Em yêu trường em.
2. Lớp chúng ta đoàn kết.
3. Mái trường mến yêu.
. Nhìn tranh đoán tên nhạc cụ.
1. Đàn nhị.
2. Đàn tì bà.
3. Đàn piano.
. Ai là tác giả của những bài hát sau:
1. Sách bút thân yêu.
14


2. Khăn quàng thắm mãi vai em.
. Nhìn tranh đoán tên bài hát :
1. Trên ngựa ta phi nhanh.
2. Bạn ơi lắng nghe.
. Điền từ còn thiếu trong câu hát sau:
1. Nhìn bao khăn thắm tươi ………. hát vang lên chào đón tương lai.
2. Tiếng đàn cá ………………………. tiếng làn sóng trôi xuôi ào ào.
. Nghe bài hát "Chú ếch con" và cho biết có bao nhiêu con vật xuất hiện trong
bài hát?
Vòng 2: Trổ tài biểu diễn (Học sinh thi theo lớp).
Tổ chức cho HS bốc thăm một trong 5 bài hát đã học.
1. Em yêu hòa bình.

2. Bạn ơi lắng nghe.
3. Trên ngựa ta phi nhanh.
4. Khăn quàng thắm mãi vai em.
5. Cò lả.
Mỗi lớp chọn 8 học sinh biểu diễn, trình bày bài hát bốc thăm được….
- Tổng kết, phát thưởng:

15


4. Kết quả đạt được
Các giải pháp trên được nhà trường áp dụng đã làm chuyển biến chất
lượng giáo dục, nhất là chất lượng phẩm chất, năng lực, kỹ năng giao tiếp với
bạn bè, với thầy cô, văn hóa giao thông, ý thức chấp hành ATGT, ý thức giữ gìn
vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung, bảo vệ môi trường, phòng chống đuối nước,
phòng chống cháy nổ,... Cụ thể kết quả khảo sát năm học 2016 - 2017 và năm
học 2017 – 2018 có rất nhiều thay đổi:
Năm học 2016 - 2017
Chất lượng
GD
Tổng số HS

451

Hoàn thành chương
trình các môn học
SL

443

%

98,2

Phẩm chất, năng
lực mức đạt trở lên
SL

443

%

98,2

Có các kỹ năng
khác
SL

429

%

95,1

Năm học 2017 – 2018 (tính đến thời điểm khảo sát)
Chất lượng
GD
Tổng số HS

451

Hoàn thành chương
trình các môn học
SL

447

%

99,1

Phẩm chất, năng
lực đạt trở lên
SL

447

%

99,1

Có các kỹ năng
khác
SL

449

%

99,6

Ngoài kết quả về phát triển, hình thành các kỹ năng cho học sinh đã đạt
được trong hoạt động âm nhạc ngoại khóa còn phát hiện và bồi dưỡng rèn luyện
được những em có năng khiếu để không chỉ biểu diễn tốt các chương trình văn
nghệ trong nhà trường mà còn mạnh dạn tham gia trong các cuộc giao lưu.
Xuất phát từ những đặc điểm của học sinh và hoạt động âm nhạc ngoại
khóa tại trường Tiểu học Thanh Thủy đã đạt được nhiều kết quả:
Thứ nhất, phát triển nhu cầu yêu thích âm nhạc của học sinh, từ đó giúp các
em tích lũy thêm kiến thức về âm nhạc, các khả năng hoạt động âm nhạc, phát triển
tư duy âm nhạc. Qua đó hiểu được tư tưởng, tình cảm thể hiện trong âm nhạc.
Thứ hai, phát huy được khả năng âm nhạc của học sinh, qua đó giáo viên
đánh giá được năng lực hoạt động âm nhạc của các em, đồng thời phát hiện ra
những học sinh có năng khiếu để có kế hoạch biện pháp bồi dưỡng hạt nhân tiêu
biểu, làm nòng cốt trong phong trào văn nghệ.
Thứ ba, ngoài giáo dục đạo đức, thẩm mỹ, thị hiếu âm nhạc cũng như óc
sáng tạo âm nhạc cho học sinh còn giúp cho học sinh biết vận dụng kiến thức đã
học vào thực tế cuộc sống, trang bị và bổ sung kiến thức mới. Bồi dưỡng thái độ
chia sẻ và tình đoàn kết giữa các thành viên. Trang bị thêm cho các em kinh
nghiệm sống tập thể trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Góp phần phát
triển thái độ tích cực, tự tin trong học tập và rèn luyện hàng ngày, có ý thức tham
16


gia hoạt động tập thể và hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đồng thời hoạt động
âm nhạc ngoại khoá, giúp học sinh có được không khí học tập vui tươi, phấn
khởi, đoàn kết, nề nếp góp phần xây dựng môi trường học tập thân thiện, tích
cực.
Thứ tư, làm phong phú kinh nghiệm nghe nhạc, mở rộng hơn khả năng
tác động của nghệ thuật âm nhạc vào lứa tuổi học trò. Tạo điều kiện cho học
sinh được múa, hát, vui chơi đó là điều kiện tốt nhất cho các em được thư giãn,

lấy lại sự cân bằng giữa giờ học các môn văn hoá khoa học tự nhiên, xã hội căng
thẳng, về tâm lý để tiếp thu tốt hơn.
Thứ năm, giúp học sinh nắm bắt được một số kỹ thuật thanh nhạc và kỹ
năng biểu diễn.
Thứ sáu, giúp học sinh nắm bắt được một số khái niệm đơn giản về thể
loại và hình thức âm nhạc, các phương tiện biểu hiện âm nhạc, màu sắc của các
nhạc cụ, hiểu được cuộc đời sự nghiệp của một số nhạc sĩ tên tuổi ở Việt Nam
cũng như trên thế giới.
Thứ bảy, ôn luyện, củng cố những kiến thức âm nhạc đã được học trong
chương trình chính khóa cho học sinh.
Bên cạnh đó, trong công tác giáo dục âm nhạc cho học sinh nói chung và
hoạt động âm nhạc ngoại khóa cho học sinh bậc tiểu học nói riêng cũng đều phải
hướng đến những mục tiêu:
1. Giáo dục tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ âm nhạc trong sáng, lành mạnh
cho học sinh, góp phần phát triển toàn diện các mặt của nhân cách.
2. Hình thành và phát triển năng lực âm nhạc cho học sinh.
Để đạt được những mục tiêu trên, mỗi nhà trường, mỗi người tham gia
vào việc hoạt động giáo dục ngoại khóa cho học sinh đều phải xác định được
những nhiệm vụ, phương pháp cụ thể sao cho phù hợp với cơ sở vật chất, đặc
điểm khả năng âm nhạc của học sinh,…
Tóm lại: Các hình thức hoạt động âm nhạc ngoại khóa nêu trên có thể tổ
chức ở trường, lớp, ở trong và ngoài giờ học, ở từng khối hoặc toàn trường mang
tính chất phong trào, miễm sao chúng ta vận dụng cho phù hợp với hoàn cảnh,
điều kiện, không gian, đặc điểm của nhà trường.

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

1. Kết luận
17

Trong thế kỷ hội nhập để phát triển, đất nước đứng trước nhiều thời cơ,
vận hội và cũng nhiều thử thách. Giáo dục đào tạo được xem là quốc sách hàng
đầu của mỗi dân tộc. Trong số nhiều vấn đề phải cải tổ giáo dục, vấn đề không
kém phần quan trọng là giáo dục thế hệ trẻ trong nhà trường tiểu học thành
những chủ nhận tương lai của đất nước.
Có nhiều dự án đã đầu tư cho việc nâng cao chất lượng và hiệu quả trong
giáo dục đào tạo. Các dự án này đã mang lại những thay đổi, tiến bộ cho chất
lượng nhất định. Tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng có một số hoạt động giáo dục
trong nhà trường chưa được tiến hành một cách đồng bộ, chưa mang lại hiệu quả
thật sự trọn vẹn cho quá trình đào tạo và tự đào tạo trong nhà trường. Đó là hoạt
động ngoại khóa trong nhà trường tiểu học
Vì vậy, nhằm hướng tới việc có được một quan niệm đầy đủ của các thầy
cô giáo trực tiếp giảng dạy và tổ chức hoạt động âm nhạc ngoại khóa trong nhà
trường cần có hình thức, nội dung, cách thức tiến hành hoạt động này cho thật
hiệu quả và nhằm tìm ra những giải pháp, biện pháp khả thi.
Ma-ka-ren-co, nhà sư phạm nổi tiếng nước Nga đã từng nói: “Tôi kiên trì
nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục không thể hạn chế trong
các vấn đề giảng dạy lại không thể để cho quá trình giáo dục chỉ thực hiện trên
lớp học mà đáng ra phải là trên mỗi mét vuông của đất nước ta... nghĩa là trong
bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không được quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ
được tiến hành trên lớp học”.
Những điều trên cho chúng ta nhận thấy vai trò của hoạt động âm nhạc
ngoại khóa trong nhà trường tiểu học cũng có vai trò quan trọng như thế nào đối
với sự phát triển của các em.
Với kinh nhiệm trong nhiều năm chỉ đạo, triển khai, tổ chức hoạt động âm
nhạc ngoại khóa với mong muốn đóng góp thêm sự sáng tạo trong quá trình giáo
dục ngoại khóa thu hút được học sinh và đạt hiệu quả cao nhất.
2. Kiến nghị
* Đối với Phòng Giáo dục, Hội đồng đội:

Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng tổ chức
hoạt động ngoại khóa.
* Đối với trường:
Nhà trường đánh giá đúng vai trò của hoạt động âm nhạc ngoại khóa và
có sự phối kết hợp chặt chẽ với hộ cha mẹ học sinh, đầu tư kinh phí đúng mức.
Thường xuyên tổ chức các hoạt động âm nhạc ngoài khóa theo chủ đề.
Thầy cô giáo nhiệt tình và sáng tạo, linh hoạt trong việc lồng ghép chương
trình học với chương trình ngoại khóa.
18


Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để
trao đổi, học hỏi kinh nghiệm.
Khen thưởng kịp thời những tấm gương điển hình trong hoạt động ngoại
khóa.
Trên đây là một số việc làm của ban giám hiệu và giáo viên trường chúng
tôi đã triển khai và bước đầu đã thu được kết quả trong việc thực hiện triển khai
“Vận dụng âm nhạc vào hoạt động ngoại khóa ở trường Tiểu học Thanh
Thuỷ”. Tuy nhiên do không thể nắm bắt hết được những kỹ năng âm nhạc và do
thời gian có hạn nên các giải pháp sáng tạo tôi đưa ra trong bài chưa thể đầy đủ .
Tôi rất mong nhận được nhiều hơn nữa những ý kiến đóng góp của các thầy cô
giáo, đồng nghiệp… để tôi có thể có hoàn thiện thêm các giải pháp hay áp dụng
vào hoạt động ngoại khóa đạt hiệu quả.
Xin chân thành cảm ơn!
Thanh Thủy, ngày 05 tháng 4 năm 2018
Người thực hiện

Vũ Sĩ Trúc

19