CHỦ THỂ CỦA TỘI PHẠM

CHƯƠNG VII CHỦ THỂ CỦA TỘI PHẠM
NHẬN ĐỊNH
20
Người mắc bệnh tâm thần thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy
định trong BLHS thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.
 Sai. Vì trong trường hợp người bị mắc bệnh tâm thần nhưng vẫn có khả năng
nhận thức và khả năng điều khiển hành vi của mình thì họ vẫn có năng lực trách
nhiệm hình sự nên họ vẫn là chủ thể của tội phạm và phải chịu TNHS về hành vi
của mình.

21
Người 15 tuổi thực hiện hành vi được quy định tại khoản 2 Điều 128 BLHS thì
không phải chịu trách nhiệm hình sự.
 Đúng, theo khoản 2 Điều 12, không quy định người từ đủ 14 dưới 16 phải
chịu TNHS khi thực hiện hành vi được quy định tại khoản 2 Điều 128 BLHS.

BÀI TẬP
5
Người dưới 15 tuổi có phải chịu TNHS về hành vi trộm cắp tài sản của mình
không nếu hành vi của họ được quy định tại:
1. Khoản 1 Điều 173;
2. Khoản 2 Điều 173;
1


3. Khoản 3 Điều 173;
4. Khoản 4 Điều 173.
 Th1: người dưới 15 tuổi mà không chưa đủ 14 tuổi thì ko cần chịu TNHS về
 Th2: người dưới 15 tuổi nhưng đủ 14 tuổi thì căn cứ theo điểm b khoản 2
Điều 12 thì tội trộm cắp tài sản quy định tại Điều 173 nếu thuộc trường hợp rất
nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng thì người đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi

vẫn phải chịu TNHS về hành vi của mình.
1/ 2. Đây là tội phạm ít nghiêm trọng/ nghiêm trọng nên trong hai trường hợp
này ko cần chịu TNHS về hành vi trộm cắp tài sản của mình.
3/ 4. Đây là tội phạm rất nghiêm trọng / đặc biệt nghiêm trọng nên trong hai
trường hợp này phải chịu TNHS về hành vi trộm cắp tài sản của mình.

6
A 15 tuổi 6 tháng đã thực hiện hành vi được quy định tại khoản 3 Điều 260
BLHS. Hãy xác định A có phải chịu TNHS về hành vi của mình hay không.
(Biết rằng tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ (Điều 260
BLHS) được thực hiện với lỗi vô ý).
 A chưa đủ tuổi để chịu TNHS về hành vi trên. Vì mặc dù A trên 14 tuổi dưới
16 tuổi nhưng căn cứ theo khoản 2 Điều 12 thì khoản 3 Điều 260 không thuộc
trường phải chịu TNHS. Vì vậy trong trường hợp này dù hành vi phạm tội trên
của A đã vi phạm Điều 260 BLHS với lỗi vô ý nhưng A vẫn không phải chịu
TNHS về hành vi trên.

2


7
Người không có năng lực TNHS trong khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã
hội được quy định trong BLHS thì không phạm tội.
 Ý kiến 1: Đúng. Năng lực TNHS là 1 dấu hiệu bắt buộc của tội phạm.
 Ý kiến 2: Đúng. Vì người không có năng lực TNHS là người không có khả
năng nhận thức và điều khiển được hành vi của mình thì họ khống có lỗi, không
có khả năng cải tạo giáo dục và không trở thành chủ thể của tội phạm theo Điều
21.

NHẬN ĐỊNH BỔ SUNG

8
Người không có năng lực TNHS phải bị bệnh tâm thần.
 Sai vì căn cứ theo Điều 21 trong trường hợp Người thực hiện hành vi nguy
hiểm cho xã hội đang mắc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả
năng điều khiển hành vi của mình, thì vẫn không phải chịu trách nhiệm hình sự.
không đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo luật định.

9
Người mắc bệnh tâm thần trong khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội thì
không có năng lực TNHS.

3


 Ý kiến 1: Sai. Trong trường hợp người bị mắc bệnh tâm thần nhưng vẫn có
khả năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi của mình thì họ vẫn có năng
lực trách nhiệm hình sự nên họ vẫn là chủ thể của tội phạm và phải chịu TNHS
về hành vi của mình.
 Ý kiến 2: Sai, bổ sung phải thỏa mãn dấu hiệu y học và dấu hiệu tâm lí thì
mới được coi là không có năng lực trách nhiệm hình sự.

10
Người thực hiện hành vi được quy định trong BLHS trong khi đang say rượu
đến mức không thể điều khiển được hành vi của mình thì không phạm tội.
 Sai. Vì căn cứ theo Điều 13 BLHS 2015 thì Người phạm tội trong tình trạng
mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình do dùng
rượu, bia hoặc chất kích thích mạnh khác, thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.

11

Người 15 tuổi thực hiện hành vi được quy định tại khoản 2 Điều 171 BLHS thì
không phạm tội.
 Sai. Vì căn cứ theo điểm b khoản 2 Điều 12 BLHS 2015 có quy định người từ
đủ 14 dưới 16 phải chịu TNHS khi thực hiện hành vi phạm tội tại Điều 171 trong
trường hợp phạm tội rất nghiêm trọng, tội đặc biệt nghiêm trọng. Khoản 2 Điều
171 là tội phạm rất nghiêm trọng nên vẫn phải chịu TNHS.

BÀI TẬP BỔ SUNG
4


1
Anh (chị) hãy cho biết: Với những dữ kiện nêu trên, có đủ cơ sở để xác định Thành
là người “không có năng lực TNHS” không? Tại sao?
 Ý kiến 1: ở đây Thành đã thỏa mãn dấu hiệu cần là dấu hiệu y học (thành bị
tâm thần dạng ảo thanh sai khiến). Tuy nhiên Thành vẫn nhận thức được hành vi
hành vi trộm cắp tài sản là trái pháp luật hình sự, tức Thành vẫn còn khả năng
nhận thức nên không thỏa mãn điều kiện đủ (dấu hiệu pháp lý) nên không có đủ
cơ sở để xác định Thành là người “không có năng lực TNHS”
 Ý kiến 2: bổ sung: Thành vẫn có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi
của mình nên vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.

2
Với kết luận trên, theo anh (chị), chị Mỹ có được coi là thực hiện hành vi nguy
hiểm cho xã hội trong tình trạng không có năng lực TNHS không? Tại sao?
 Chị Mỹ được coi là thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong tình trạng
không có năng lực TNHS. Vì hành vi của chị đã được giám định pháp y kết luận
chị vừa mắc bệnh rối loạn tâm thần đồng thời cũng không có khả năng điều
khiển hành vi của mình. Như vậy, chị Mỹ thỏa mãn cả 2 điều kiện cần và đủ để
xác định 1 người không có năng lực TNHS.

3

5


Theo quy định của Luật hình sự Việt Nam, tính đến ngày 17/07/2016, Nam đã được
bao nhiêu tuổi? Theo quy định của Luật hình sự Việt Nam, tính đến ngày
17/07/2016, Nam đã được bao nhiêu tuổi?
 Trong tường hợp này đề bài chỉ đến tháng sinh mà không cụ thể ngày sinh
của Nam. Căn cứ theo thông tư 01/2011 thì ngày sinh của Nam sẽ được xác định
là ngày cuối cùng của tháng. Tức Nam sinh ngày 31/7/2000 vì vậy tính đến
17/7/2016 Nam vẫn chưa đủ 16 tuổi mà chỉ 15 tuổi 11 tháng 17 ngày.

Nam có đủ tuổi chịu TNHS về hành vi trên không? Tại sao?
 Nam chưa đủ tuổi để chịu TNHS về hành vi trên. vì Nam đã từ 14 tuổi đến
dưới 16 tuổi và căn cứ theo khoản 2 Điều 12 thì khoản 3 Điều 260 không thuộc
trường phải chịu TNHS. Vì vậy trong trường hợp này dù hành vi phạm tội trên
của Nam đã gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nhưng Nam vẫn không phải chịu
TNHS về hành vi trên.

Hậu quả do hành vi của Nam gây ra là gì?
 Ý kiến 1: Thiệt hại về vật chất và thể chất
Vật chất: xe bánh mỳ
Thể chất: 5 người thợ xây chết và 3 người thợ xây bị thương
 Ý kiến 2: bổ sung: vật chất gồm xe bánh mì và chòi, thể chất: tính mạng của 5
người và thương tích cho 3 người.

6