Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với chữ viết cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi tại trường Mầm non Nga Mỹ

MỤC LỤC
STT

NỘI DUNG

Trang

1

MỞ ĐẦU

1

1.1

Lý do chọn đề tài

1

1.2

Mục đích nghiên cứu

2

1.3

Đối tượng nghiên cứu

2

1.4

Phương pháp nghiên cứu
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2

2.1

Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

2

2.2

Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng SKKN

3

2.3

Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

4

Biện pháp 1: Tự học tập, tự bồi đưỡng để nâng cao năng
lực sư phạm.

4

2

Biện pháp 2: Tạo môi trường chữ viết phong phú, đa dạng
và hấp dẫn.
Biện pháp 3: Tổ chức hoạt động LQVCC theo phương
pháp giáo dục "Lấy trẻ làm trung tâm”
Biện pháp 4: Nâng cao chất lượng làm quen với chữ viết
thông qua các hoạt động học khác và mọi lúc mọi nơi.

2

5
7
9

Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ
LQVCC.

13

Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh trong việc
LQVCC cho trẻ.

16

Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động
giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường

18

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

19

3.1

Kết luận

19

3.2

Kiến nghị

20

2.4
3

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:

1


Như chúng ta đã biết, mỗi quốc gia, mỗi dân tộc đều có một ngôn ngữ
riêng, một chữ viết riêng. Qua ngôn ngữ, qua chữ viết đó con người thể hiện
những tâm tư tình cảm, những ước mong về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Và đất
nước Việt Nam chúng ta - Một đất nước với bề dày văn hóa và lịch sử đã sáng
tạo ra chữ viết riêng, ngôn ngữ riêng cho dân tộc mình. Đây là niềm tự hào cho

mỗi người con đất Việt khi được nói và viết tiếng việt. Nói về chữ viết ông cha
ta đã có câu: “Nét chữ là nét người”. Chính vì vậy mà có những nét chữ thể
hiện tính cách con người cẩn thận, ngay ngắn; có những nét chữ thể hiện con
người phóng khoáng tài hoa, nhưng cũng có những nét chữ thể hiện cẩu thả
không cẩn thận,.....
Một trong những thành tựu lớn lao nhất của giáo dục mầm non là làm cho
trẻ sử dụng được một cách thành thạo tiếng mẹ đẻ trong đời sống hàng ngày.
Tiếng mẹ đẻ là phương tiện quan trọng nhất để trẻ lĩnh hội nền văn hóa dân tộc,
để giao lưu với mọi người xung quanh, để tư duy, để tiếp thu khoa học, để bồi
dưỡng tâm hồn. Mặt khác, thông qua hoạt động làm quen chữ viết, còn phát
triển ở trẻ khả năng quan sát, so sánh, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa
và đặc biệt là phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.{1}
Mặt khác, mục tiêu của giáo dục Mầm Non là nuôi dưỡng, chăm sóc và
giáo dục trẻ phát triển toàn diện theo 5 lĩnh vực. Trong đó hoạt động “Làm quen
với chữ cái” là một trong những hoạt động đóng vai trò hết sức quan trọng.
Chuẩn bị cho trẻ học chữ ở lớp Một, tạo sự chuyển tiếp giữa bậc học mầm non
và tiểu học một cách khoa học và hợp lí là nhiệm vụ không thể thiếu trong công
tác phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở trường mầm non. Ngoài việc chuẩn bị thể lực,
tâm thế, một số thói quen học tập… cho trẻ, chúng ta còn cần các hoạt động cho
trẻ làm quen với chữ viết. Cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi làm quen với chữ viết là
chuẩn bị các kỹ năng tiền biết đọc, biết viết cho trẻ. Đây chính là một trong các
lĩnh vực chuyên biệt cần phải chuẩn bị cho trẻ trước khi trẻ bước vào lớp
Một{1}. Giáo dục Mầm Non của chúng ta đã có những đổi mới, những chuyển
biến mới trong việc nuôi dạy trẻ. Cùng với sự đổi mới của giáo dục Mầm Non
nói chung, hoạt động làm quen chữ viết cũng đã đổi mới đáng kể.
Là giáo viên mầm non nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất là giúp trẻ
nắm được cấu tạo, phát âm chuẩn ngữ âm Tiếng Việt. Bởi không chỉ dạy trẻ
nhận mặt chữ và phát âm từng chữ cái riêng lẻ (a, b, c...) trong 29 chữ cái mà
còn dạy chữ cái cho trẻ trong các từ, câu gần gũi mà trẻ hay nhìn thấy xung
quanh như : bài thơ, câu chuyện, tên truyện tranh, tên trẻ, tên nhân vật, đồ vật

yêu thích qua sách truyện, họa báo, bảng hiệu trường, quảng cáo, tên bạn,….
Để trẻ học tốt hoạt động “Làm quen với chữ cái” theo chương trình giáo
dục mầm non mới hiện nay, đòi hỏi phải có sự hướng dẫn, giúp đỡ của người
lớn, đặc biệt là cô giáo mầm non. Vì vậy người giáo viên mầm non phải làm thế
nào để giúp trẻ làm quen chữ viết một cách tốt nhất . Bản thân nhận thức sâu sắc
tầm quan trọng của vấn đề này nên đã lựa chọn và nghiên cứu đề tài sáng kiến
kinh nghiệm: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với
chữ viết cho trẻ mẫu giáo 5 -6 tuổi tại trường Mầm non Nga Mỹ”.
2


1.2. Mục đích nghiên cứu:
Trong công tác giáo dục trẻ Mầm non thì việc cho trẻ Làm quen với chữ
viết là không thể thiếu. Vì vậy mà tôi đã nghiên cứu một số biện pháp nhằm
nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với chữ viết cho trẻ 5 – 6 tuổi tại
trường mầm non xã Nga Mỹ, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng mà tôi chọn để nghiên cứu là trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi lớp Lá Xanh
trường Mầm Non Nga Mỹ do tôi phụ trách.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp khảo sát thực tế
- Phương pháp dùng lời nói
- Phương pháp giáo dục bằng tình cảm khích lệ
- Phương pháp nêu gương.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Công tác giáo dục là một chủ chương lớn, quan trọng của toàn Đảng, toàn
dân ta trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước, trong đó giáo dục mầm
non là một ngành học cần thiết, một tác nhân quan trọng tác động và hình thành

nhân cách con người cho trẻ. Chính vì vậy ngành giáo dục nói chung và bậc học
mầm non nói riêng tiếp tục đẩy mạnh và không ngừng đổi mới, nâng cao công
tác giảng dạy để tiến dần đến việc hoàn thiện một giáo trình cơ bản mang tính
giáo dục cao, có hiệu quả nhất, để giúp trẻ hình thành và phát triển toàn diện
nhân cách con người mới.
Đối với trẻ mẫu giáo có rất nhiều các hoạt động như học tập, vui chơi, lao
động….. Song một trong những hoạt động không thể thiếu được với trẻ đó là
phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Vì ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng
nhất. Nhờ có ngôn ngữ mà con người hiểu được nhau, cùng nhau hành động vì
mục đích chung: lao động, đấu tranh, xây dựng và phát triển xã hội.
Quá trình trưởng thành của đứa trẻ bên cạnh thể chất là trí thức công cụ để
phát triển tư duy trí thức chính là ngôn ngữ. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ học tập
và vui chơi những hoạt động chủ yếu của trường mầm non. Ngôn ngữ cần cho
tất cả các hoạt động và ngược lại mọi hoạt động tạo cơ hội cho ngôn ngữ trẻ
phát triển . Ngôn ngữ còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện về 5
mặt giáo dục: đức, trí, lao, thể, mỹ.
Vậy hoạt động làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc
phát triển ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi, do đó
làm quen với chữ cái nó có ý nghĩa quan trọng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Trước hết làm quen với chữ cái là rèn luyện khả năng nghe, khả năng
phát âm, khả năng hiểu ngôn ngữ Tiếng Việt .
Thông qua việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới
xung quanh. Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ
giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc và viết sau này ở
3


trường phổ thông, thông qua viêc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị trí
khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ có chủ định.
Cho trẻ làm quen với chữ cái còn góp phần kích thích phát triển tư duy và

hình thành tính tích cực của trẻ, nó giúp trẻ định hướng trong không gian, giúp
trẻ điều khiển những hoạt động của các giác quan. Làm quen với chữ cái còn
giáo dục tình cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, chuẩn bị tích cực cho trẻ vào
trường tiểu học. Như vậy làm quen với chữ cái là không thể thiếu được trong nội
dung phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 - 6 tuổi.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Năm học 2017 - 2018 này, tôi được BGH nhà trường phân công chủ nhiệm
lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi. Tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài trong điều kiện thực
trạng như sau:
Thuận lợi:
- Trường mầm non Nga Mỹ là trường chuẩn Quốc gia có đầy đủ đồ dùng
đồ chơi phục vụ cho công tác chăm sóc - giáo dục trẻ, đặc biệt là hoạt động làm
quen với chữ viết.
- Ban giám hiệu nhà trường nhiệt tình, năng nổ, có năng lực vững vàng,
luôn quan tâm đến chất lượng dạy và học, luôn dự giờ thăm lớp góp ý xây dựng
cho các hoạt động của lớp.
- Có hội phụ huynh luôn quan tâm đến các hoạt động của nhà trường của
lớp. Hội phụ huynh đã đầu tư mua sắm đồ dùng đồ chơi cho con em mình tương
đối đầy đủ, hưởng ứng mọi phong trào của trường của lớp đề ra.
- Bản thân có trình độ Đại học, luôn nhiệt tình trong công tác chăm sóc,
nuôi đưỡng và giáo dục trẻ, tâm huyết với nghề, yêu nghề mến trẻ, coi trẻ như
con em mình. Tôi còn được tiếp thu đầy đủ các chuyên đề, được dự giờ dạy mẫu
từ đồng nghiệp, luôn tham khảo tài liệu, học hỏi bạn bè đồng nghiệp… để tìm ra
các phương pháp dạy, cách tổ chức cho trẻ hoạt động phù hợp với trẻ lớp mình,
giúp trẻ tích cực, hứng thú tham gia các hoạt động .
- Lớp tôi phụ trách là lớp mẫu giáo lớn với tổng số 30 cháu, trong đó 14
cháu nữ, 16 cháu nam, trẻ đã có nề nếp học tập và các thói quen tốt, như: vệ sinh
cá nhân, vệ sinh môi trường, lao động tự phục vụ, ……
Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên vẫn còn gặp không ít những khó khăn, đó

là:
- Trường tôi gần công ty may WINNERS VINA và công ty may
MS.VINA. Tuy vậy, đời sống của nhân dân vẫn còn rất nhiều khó khăn. Bố mẹ
các cháu đa số là công nhân làm ở công ty, họ đi làm cả ngày, có khi làm tăng ca
đến 9-10 giờ tối mới về nên họ ít có thời gian quan tâm đến con em mình.
- Ngoài điều kiện khó khăn ra phụ huynh cứ nghĩ trẻ đến lớp chủ yếu là
múa hát, đọc thơ và chơi rồi đọc xa xả vài cái chữ là xong. Bởi họ chưa hiểu
được sự khác nhau giữa việc làm quen chữ viết trước đây và làm quen chữ viết
hiện nay. Vì vậy phương pháp dạy của phụ huynh chưa khoa học.

4


- Cùng một độ tuổi nhưng có cháu sinh đầu năm, có cháu sinh cuối năm
nên nhận thức của các cháu chưa đồng đều dẫn đến chất lượng của hoạt động
làm quen với chữ viết chưa cao.
- Mặt khác, do ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương hay phát âm sai lỗi
chính tả nên ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy trẻ làm quen với chữ viết. Ví dụ:
Phụ huynh thường phát âm chữ “bây giờ” thành “bay giờ”; “cái đĩa” thành
“cái đỉa”.....
Đứng trước tình hình thực trạng trên, tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài.
Tôi thực hiện khảo sát trẻ trong lớp về một số nội dung mục tiêu đề tài đặt ra.
(Bảng khảo sát ban đầu - phụ lục 1)
Với kết quả khảo sát trên, tôi rất băn khoăn, trăn trở phải làm thế nào để tổ
chức được các hoạt động làm quen với chữ viết cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 thực sự
có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ; để trẻ mạnh dạn, tự tin là một bài
toán khó đối với tôi . Và tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp để nâng cao chất
lượng hoạt động làm quen với chữ viết cho trẻ lớp tôi, cụ thể như sau:
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
Biện pháp 1. Tự học tập, tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực sư phạm.

Với trẻ mầm non, trẻ rất tin tưởng vào cô giáo, nghe lời cô giáo hơn cả cha
mẹ mình. Trẻ rất thích bắt chước người lớn, đặc biệt là cô giáo. Nếu cô phát âm
đúng thì trẻ phát âm đúng, nếu cô phát âm sai thì trẻ phát âm sai. Vì vậy, để giúp
trẻ làm quen với chữ cái được tốt thì trước hết giáo viên phải tự học tập, tự bồi
dưỡng để nâng cao năng lực cho bản thân. Hơn thế nữa giáo viên luôn là tấm
gương sáng cho trẻ học tập và noi theo. Vì vậy mà bản thân đã tích cực tự học
tập, tự bồi dưỡng như sau:
- Tôi nghiên cứu tài liệu hướng dẫn cấu tạo, đặc điểm và cơ chế phát âm
của 29 chữ cái và tôi tự luyện phát âm.
- Tôi dự giờ đồng nghiệp để học hỏi từ đồng nghiệp.
- Tôi tự học tập, tự bồi dưỡng để tìm ra phương pháp phù hợp và hình
thức tổ chức hoạt động LQVCC sinh động, hấp dẫn trẻ.
- Sưu tầm các trò chơi chữ cái để giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt
động, dễ nhớ và nhớ chữ cái lâu.
- Mặt khác, trong Tiếng Việt các nhà ngôn ngữ đã xác định, phát âm của
phương ngữ Hà Nội được lấy làm cơ sở chính âm {1}. Bởi vậy mà hàng ngày,
tôi thường tạo điều kiện để nghe chương trình phát thanh của đài tiếng nói Việt
Nam. Qua đó tôi tự luyện phát âm. Sau đó tôi tự làm bài tập trắc nghiệm để
kiểm chứng khả năng phát âm của mình
Ví dụ: Điền “x” hay “s” vào các từ sau cho phù hợp
+ “Quyển …. ách”, “..ạch …. ẽ”, “….anh biếc”……….
+ Tôi đã điền: “Quyển sách”, “sạch sẽ”, “xanh biếc”
- Hàng ngày, trong khi giao tiếp với mọi người xung quanh, cũng như dạy
trẻ tôi luôn ý thức đến cách phát âm của mình.

5


- Tôi mua vở tập tô về nhà luyện tập tô sao cho đúng quy trình và trùng
khít.

- Sưu tầm truyện tranh, sách tranh để giúp trẻ được làm quen với việc đọc
sách.
Kết quả đạt được: Chính nhờ sự kiên trì học hỏi và tích cực rèn luyện của
bản thân đã nắm vững kiến thức, kỹ năng mà cách phát âm riêng lẻ từng chữ cái
cũng như những lời nói của tôi lúc nào cũng là lời nói mẫu đối với trẻ. Từ đó
chất lượng hoạt động LQVCC của lớp được nâng cao.
Biện pháp 2: Tạo môi trường chữ viết phong phú, đa dạng và hấp dẫn.
Việc tạo môi trường chữ viết rất quan trọng, đòi hỏi giáo viên cần phải tổ
chức môi trường chữ viết trong trường mầm non phong phú, đa dạng, hấp dẫn
để trẻ được “Tắm mình trong chữ viết” và giúp trẻ LQVCC một cách tự nhiên.
Đó là các góc chơi trong lớp và các khu hoạt động ngoài lớp… giúp trẻ phát
triển ngôn ngữ, nhận thức, khả năng sáng tạo, tình cảm, hành vi đạo đức, … Xây
dựng môi trường chữ viết đáp ứng yêu cầu, nội dung giáo dục của chủ đề, phù
hợp với nhận thức của trẻ để phát huy được tính tích cực, tò mò khám phá của
trẻ và mang lại hiệu quả cao. Từ đó tôi đã xây dựng môi trường chữ viết như
sau:
a. Tạo môi trường chữ viết trong lớp:
Việc tạo môi trường chữ viết trong lớp, tôi bám sát yêu cầu, nội dung giáo
dục của mỗi chủ đề và khả năng nhận thức của trẻ lớp tôi. Ở mỗi góc đều có tên
góc, đồ dùng đồ chơi trong lớp tôi đều viết tên. Tranh ảnh trang trí có màu sắc
đẹp, hình ảnh rõ ràng, có nội dung giáo dục tốt và dưới mỗi bức tranh đều có
chữ viết kèm theo để trẻ chơi đồng thời củng cố lại chữ cái mà trẻ đã được học.
* Tạo môi trường chữ viết ở các góc mở:
Để ôn luyện và khắc sâu kiến thức cho trẻ trong giờ hoạt động học có chủ
định, tôi đã xây dựng góc mở “Chữ cái bé yêu”
Ở góc này, tôi lấy hình ảnh con nai, trang trí bảng găm bằng các hình bông
hoa để tạo thành góc mở: “Chữ cái bé yêu”. Trên mình con nai tôi phân bố
thành các nội dung: Chữ cái bé đã học, số nét, hình ảnh, từ tương ứng. Tôi chuẩn
bị các lôtô có hình ảnh đẹp phù hợp với chủ đề, có từ tương ứng với hình ảnh ở
phía dưới, các thẻ chữ cái, thẻ số. Vào gìơ hoạt động góc khi trẻ về góc chơi tôi

hướng dẫn trẻ để trẻ được chơi cá nhân, nhóm.
Ví dụ: Ở chủ đề “Thế giới động vật” sau khi cho làm quen với chữ i,t,c ở
hoạt động học có chủ định. Khi vào hoạt động góc tôi cho trẻ chơi ở góc mở
“Chữ cái bé yêu”, tôi hỏi trẻ:
- Hôm nay các con được làm quen với chữ cái gì? (Trẻ lấy chữ t gắn lên)
- Chữ t có mấy nét? (2 nét, trẻ gắn số 2).
- Chọn hình ảnh con vật có chứa chữ cái mà con đã được học trong chủ đề
này để gắn lên và ghép từ tương ứng.
- Trẻ chọn hình ảnh “con tôm”, trẻ sẽ chọn các thẻ chữ cái: c,o,n,t,ô,m để
ghép thành từ tương ứng.
6


Tương tự với các hình ảnh khác.
(Hình ảnh1: Bé gắn chữ cái theo tranh – Phụ lục 2)
* Tạo môi trường chữ viết qua các ký hiệu của trẻ:
Đồ dùng cá nhân, đồ dùng học tập, đồ chơi (khăn, cốc, ghế, díp đánh răng,
gối, hộp bút, sách, vở...) của trẻ mầm non phải đảm bảo tính an toàn, thẩm mỹ,
giáo dục và yêu cầu của ngành nên thường được mua đồng bộ. Vậy làm cách
nào để trẻ phân biệt được đồ của mình với của bạn, tôi đã dùng chữ cái để làm
ký hiệu cho mỗi trẻ. Tất cả các đồ dùng của mỗi trẻ tôi chỉ sử dụng 1 kí hiệu.
Điều này có tác dụng giúp trẻ được tiếp xúc với chữ cái ở mọi thời điểm, trẻ dễ
nhớ chữ cái đồng thời nhớ đồ dùng của mình từ đó mà trẻ có ý thức giữ gìn đồ
dùng của mình.
Ví dụ: Cháu Mai Lan có cốc mang ký hiệu là chữ cái a, thì tủ đựng đồ, khăn,
ghế, gối, hộp màu,....đều mang chữ cái a. Cháu Việt Hà có cốc mang ký hiệu là
chữ cái u thì tủ đựng đồ, khăn, ghế, gối, hộp màu,....đều mang chữ cái u;..... Vì
vậy khi các cháu sử dụng đồ dùng cá nhân, các cháu đã lấy đúng đồ dùng mang
ký hiệu của mình. Qua đây trẻ không những nhớ đồ dùng và ký hiệu của mình
mà trẻ còn nhớ đồ dùng và ký hiệu của bạn.

(Hình ảnh: Đồ dùng cá nhân của trẻ được gắn ký hiệu là những chữ cái
– Phụ lục 3)
b. Tạo môi trường chữ viết ngoài lớp học:
Môi trường ngoài lớp học như: Tranh tuyên truyền, cây cối, đồ chơi ngoài
trời ... có gắn các chữ cái cũng là điều kiện cho trẻ được củng cố, khắc sâu về
chữ viết và mở rộng vốn từ cho trẻ.
Ở vườn cây của bé, trên mỗi cây đều treo tên của cây đó. Khi cho trẻ chăm
sóc cây, trẻ biết được loại cây mình chăm sóc là cây gì. Và tên cây đó được viết
bằng mấy chữ cái? Có những chữ cái nào trẻ đã được học? Chữ cái nào chưa trẻ
chưa được học?
Ví dụ: Khi trẻ quan sát cây vú sữa, tôi hỏi trẻ:
- Con đang quan sát cây gì?
- Từ “Cây vú sữa” được viết bằng những mấy chữ cái?
- Từ “Cây vú sữa” có chữ cái nào con đã được học?
(Hình ảnh: Cây trong trường có gắn chữ viết – Phụ lục 4)
Qua việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ viết mà tôi xây dựng đã
đem lại cho trẻ sự hứng thú cao trong hoạt động học nói chung và hoạt động làm
quen với chữ viết nói riêng.
* Kết quả đạt được: Năm học 2017 – 2018 tôi đã xây dựng môi trường chữ
viết theo hướng “Lấy trẻ làm trung tâm”, phù hợp với 10 chủ đề thực hiện trong
năm học cũng như khả năng nhận thức của trẻ lớp tôi.
Biện pháp 3: Tổ chức hoạt động LQVCC theo phương pháp giáo dục
"Lấy trẻ làm trung tâm”
7


“Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là dựa trên nhu cầu, hứng thú, khả năng
và thế mạnh của từng trẻ - tin tưởng rằng mỗi trẻ đều có khả năng thành công
và tiến bộ. Tạo cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau. Phản ánh được
mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ và xây dựng dựa trên những gì trẻ đã

biết và có thể làm”{3}.
Tổ chức hoạt động LQVCC đa dạng, phong phú theo nhiều hình thức
khác nhau: tập thể, cá nhân, theo nhóm nhỏ... Trẻ luôn lấy trẻ làm trung tâm, cô
chỉ là người hướng dẫn khuyến khích, đặt câu hỏi gợi mở, hỗ trợ và tạo cơ hội
nhiều nhất cho trẻ được hoạt động, được chia sẻ, trình bày ý kiến của mình.
Hoạt động học LQVCC là hoạt động mà giáo viên chuẩn hóa, chính xác
hóa kiến thức mà trẻ thu nhận từ nhiều nguồn thông tin khác nhau {1}.
Hoạt động học LQVCC là một hoạt động chính để trẻ được tìm hiểu,
khám phá về chữ cái mới. Đây là hoạt động đòi hỏi ở giáo viên phải có sự sáng
tạo, linh hoạt và sự khéo léo khi tổ chức hoạt động. Hoạt động này cần phải lồng
ghép, tích hợp một vài hoạt động khác trong quá trình cung cấp kiến thức cho
trẻ, quá trình tích hợp cần lựa chọn nội dung phù hợp, lôgic, nhẹ nhàng và đặc
biệt phải lôi cuốn, kích thích được trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động. Tích
hợp nhưng không làm mất đi phần trọng tâm của bài.
Để thu hút, lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động một cách tự giác, tích cực, chủ
động, sáng tạo (Trẻ là trung tâm) tôi chọn lựa và sử dụng linh hoạt hình thức tổ
chức hoạt động phù hợp, hấp dẫn trẻ.
Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái u,ư ở chủ đề “Nghề
nghiệp”. Tôi chỉ là người dẫn chương trình hướng dẫn, gợi mở để trẻ hoạt động
một cách chủ động và sáng tạo.
* Gây hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động:
Nhiệt liệt chào mừng các quý vị đại biểu, ban giám khảo cùng toàn thể
các bé đến với chương trình “Đuổi hình bắt chữ u,ư” với chủ đề “Sản phẩm
nhà nông” ngày hôm nay.
- Đến tham gia chương trình gồm có 2 đội chơi:
+ Đội thứ nhất mang tên: Lúa Vàng – Trẻ đi từ ngoài vào vẫy tay chào.
+ Đội thứ hai mang tên: Dưa hấu– Trẻ đi từ ngoài vào vẫy tay chào..
- Người dẫn chương trình là tôi – cô giáo Mai Thu.
- Nội dung chương trình “Đuổi hình bắt chữ u, ư”, gồm 3 phần:
+ Phần 1: Bắt chữ qua tranh.

+ Phần 2: Bắt chữ siêu tốc.
+ Phần 3: Bắt chữ qua trò chơi.
* LQ với chữ “u”:
- Hình ảnh đầu tiên trong chương trình đuổi hình bắt chữ u,ư là gì? (Cánh
đồng lúa chín vàng).
- Đọc từ dưới tranh: “Lúa vàng” (Lớp, cá nhân)
- Từ “Lúa vàng ” gồm có mấy chữ cái?
- Có chữ cái nào con đã được học?
8


- Cho trẻ quan sát chữ “u” trên màn hình máy tính.
- Cô nêu cách phát âm
- Cho trẻ phát âm chữ “u”: Lớp, tổ, cá nhân.
- Tôi cho trẻ đứng đối diện tôi để quan sát tôi phát âm và tập phát âm. Tôi
đặc biệt chú ý đến việc rèn phát âm cá nhân và khuyến khích trẻ sửa lỗi phát âm
cho bạn, sau đó cô chốt lại.
- Các con có nhận xét gì về cấu tạo của chữ “u”?
- Có những kiểu chữ “u”nào?
- Thế là qua bức tranh “Lúa vàng” các con đã bắt được chữ cái gì?
Trẻ LQVCC chủ yếu thông qua hoạt động chơi kể cả khi LQVCC trong
hoạt động học{4}. Vì vậy thông qua các trò chơi, nhằm giúp trẻ rèn luyện, củng
cố vững chắc các chữ cái mà trẻ đã được học.
Ví dụ: Khi dạy trẻ Trò chơi chữ cái m,n ở chủ đề thế giới thực vật, tôi tổ
chức cho trẻ các trò chơi sau:
Trò chơi 1 : “ Nhanh mắt, nhanh tay”.
- Ban tổ chức đã chuẩn bị cho mỗi thành viên một phần quà, cô mời các
con đi nhận quà nào. (Trẻ đi theo vòng tròn, vừa đi vừa hát bài “Hạt gạo làng
ta” và đến nhận quà.
+ Trong rổ của các con có những gì ?

+ Các con hãy lấy chữ cái giơ lên theo yêu cầu (Cô phát âm hoặc nêu cấu
tạo chữ) của cô nhé.
+ Cô phát âm chữ cái m thì trẻ dơ thẻ chữ m lên và phát âm “chữ m”.
+ Cô phát âm chữ cái n thì trẻ dơ chữ thẻ n lên và phát âm “chữ n ”.
+ Cô nêu cấu tạo chữ cái m, trẻ dơ chữ m lên và phát âm chữ m.
+ Cô nêu cấu tạo chữ cái n, trẻ dơ chữ n lên và phát âm chữ n.
+ Cô đưa ra câu đố:
“Chữ “nờ” hai nét móc
Đứng liền kề cạnh nhau
Thêm một nét móc nữa
Đó chữ gì, nói mau?” (Trẻ trả lời chữ m)
- Tìm chữ m,n trong các từ dưới tranh được gắn xung quanh lớp (Ai có tín
hiệu trước thì được quyền trả lời).
Cô sửa sai kịp thời cho trẻ nếu có trẻ nhân biết và phát âm sai.
Trò chơi 2: “Đội nào nhanh nhất”
Cô nêu luật chơi, cách chơi:
- Luật chơi: Khi có tín hiệu dừng chơi, đội nào gạch chân đúng được
nhiều chữ cái theo yêu cầu thì đội đó thắng cuộc.
- Cách chơi:
+ Đội trưởng 2 đội lên bắt thăm chữ cái m,n.
+ Hai đội đứng thành 2 hàng dọc trước vạch xuất phát, khi có tiếng nhạc,
bạn đầu tiên đi dích dắc qua 4 hộp, lên gạch chân chữ cái giống chữ mà đội
mình bắt được của từ dưới sản phẩm nghề nông. Sau đó đi về đứng ở cuối hàng

9


và bạn thứ 2 tiếp tục. Cứ như thế cho đến khi bản nhac kết thúc thì cũng là lúc
trò chơi kết thúc.
- Cho trẻ kiểm tra kết quả của 2 đội sau mỗi lần chơi (Lần chơi sau cho 2

đội đổi thăm cho nhau).
Với cách rèn phát âm cho trẻ qua trò chơi như vậy tôi thấy trẻ rất hứng thú
tham gia hoạt động. Trẻ cảm thấy thoải mái, nhẹ nhàng và nhanh chóng tiếp thu
cũng như khắc sâu cách phát âm, giúp trẻ nhanh thuộc, lâu quên.
Trò chơi 3: Tài năng của bé.
- Cô cho 1 -2 trẻ nêu yêu cầu khi tô chữ.
- Cô tô mẫu và hướng dẫn trẻ
+ Cách cầm bút, giữ vở.
+ Tư thế ngồi.
+ Cách tô: Bắt đầu tô từ chữ đầu tiên của dòng đầu tiên; tô từ trái qua
phải, từ trên xuống dưới.
+ Quy trình tô: Tô theo chiều mũi tên từ nét 1 đến nét 2 (với chữ n) và
tiếp đến nét 3 (Với chữ m).
- Trẻ thực hiện: Cô theo dõi và quan sát trẻ; Cô gợi ý và hướng dẫn cho
những trẻ còn lúng túng (nếu có).
- Nhận xét:
+ Trẻ nhận xét bài của mình, của bạn xung quanh mình.
+ Cô nhận xét chung.
(Hình ảnh: Tổ chức hoạt động LQCC tại Trường MN Nga Mỹ - Phụ lục 5)
Kết quả đạt được: Tổ chức LQVCC theo hướng lấy trẻ làm trung tâm đã
phát huy được tối đa khả năng, năng lực hoạt động, đáp ứng nhu cầu của trẻ. Trẻ
hoạt động tích cực, nhận biết đúng chữ cái, phát âm chuẩn các âm tiếng Việt,
hứng thú tham gia vào hoạt động LQVCC. Vốn từ của trẻ được phát triển, trẻ
mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, không còn cảm thấy mệt mỏi, nhàm chán khi
tham gia hoạt động học.
Biện pháp 4: Nâng cao chất lượng LQVCV thông qua các hoạt động
học khác và ở mọi lúc, mọi nơi.
a. Làm quen chữ viết thông qua các hoạt động khác.
Trong mọi hoạt động đều có thể tích hợp hoạt động LQVCC như: khám
phá khoa học, làm quen biểu tượng toán sơ đẳng, làm quen văn học, âm nhạc,

thể dục...
Với hoạt động làm quen với tác phẩm văn học:
Việc rèn phát âm chữ cái riêng biệt đã là khó nhưng khi nó được gắn trong
các từ, các câu, trong bài thơ, câu chuyện,... lại càng khó khăn hơn. Vậy nên khi
tổ chức cho trẻ hoạt động làm quen với tác phẩm văn học, tôi quan tâm chú ý
đến việc theo dõi trẻ đọc, đặc biệt là những chữ trẻ hay phát âm sai, lẫn lộn.

10


Ví dụ: Khi dạy trẻ bài thơ “ Hạt gạo làng ta” ở chủ đề “Nghề nghiệp”, tôi
thấy có nhiều từ mang chữ cái trẻ thường phát âm lẫn lôn. Như cháu : Tuấn,
Mai,…thường đọc:
“Hạt gạo làng ta
Có vị phù xa
Của xông kinh thầy…..”
Sau mỗi lần trẻ đọc sai tôi sửa sai ngay cho trẻ và yêu cầu những trẻ đọc
lại:
“Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông kinh thầy…..”{2}
Hoặc: Khi trẻ đọc thơ chữ to bài “Cái bát xinh xinh”, cháu Tường Vi chỉ
chữ đọc từ phải sang trái, tôi gợi mở để trẻ sửa sai.
- Khi đọc con đọc từ bên nào sang bên nào? (Từ trái sang phải).
- Vậy bên trái đâu?
Lúc này bé Vi tự điều chỉnh lại cách đọc của mình.
Với hoạt động âm nhạc:
Ở hoạt động này, tôi không chỉ dạy trẻ hát đúng nhạc, rõ lời mà tôi còn rất
chú ý đến việc dạy trẻ hát chuẩn các từ trong bài hát, đặc biệt là từ chứa chữ cái
khó phát âm mà trẻ thường phát âm sai. Khi dạy trẻ hát, có những lúc tôi cho trẻ

hát không sử dụng nhạc đệm hay dụng cụ âm nhạc như xắc xô, phách tre…để
sửa cao độ, trường độ của giọng hát, đồng thời sửa lỗi phát âm cho trẻ.
Ví dụ: Khi dạy trẻ bài hát “Em yêu cây xanh” ở chủ đề “Thế giới thực
vật”.
Cháu Minh Hằng đã hát thành:
“Em rất thích trồng nhiều cây sanh
Cho con chim nhảy nhót trên cành
Xân chơi sẽ có nhiêu bóng mát……. ” {2}
Tôi cứ để cho cháu Hằng hát hết cả bài. Sau đó tôi hát lại cho đúng rồi
hướng dẫn Hằng sửa sai.
Tôi yêu cầu cháu Hằng hát lại và Hằng đã hát đúng.
Với hoạt động làm quen với Toán:
Ở hoạt động này tôi không chỉ cho trẻ làm quen với các biểu tượng về
toán nói chung mà tôi cũng chú ý đến việc cho trẻ tìm chữ cái trẻ vừa được học
và phát âm chữ cái đó.
Ví dụ: Khi dạy trẻ nhận biết số 7 (bảy),
- Số 7 được phát âm là “bảy”.
- Cô phát âm mẫu rồi cho trẻ phát âm.
Khi đó trong lớp vẫn có 2 cháu Hà và Thủy phát âm “bảy” thành “bãy”.
Tôi tiến hành sửa cho hai cháu bằng cách:
Tôi gắn tiếng “bảy” và tiếng “bãy” bằng thẻ chữ cái rơi rồi cho trẻ so
sánh:

11


+ “bảy” và “bãy” khác nhau ở điểm nào? (bảy – có dấu hỏi; bãy – có dấu
ngã).
+ Hai tiếng có hai dấu khác nhau nên cách phát âm cũng khác nhau. Vì
vậy mà tiếng “bảy” và tiếng “bãy” cũng phát âm khác nhau đấy.

- Cô phát âm cho trẻ nghe.
- Vậy số 7 phát âm là “bảy”.
- Cô cho cháu Hà và cháu Thủy phát âm, các cháu đã phát âm chuẩn “số
bảy”.
* Ngoài ra tôi còn tập trung nhiều cơ hội củng cố lại những chữ mà trẻ đã
được học ở các hoạt động khác như: Thể chất, Tạo hình,…Tuy nhiên để giúp trẻ
làm quen với chữ viết Tiếng Việt tôi không thể chỉ chú ý đến hoạt động học có
chủ định mà ở tất cả các hoạt động khác trong ngày của trẻ đều luôn quan tâm
b. Nâng cao chất lượng cho trẻ LQVCC ở mọi lúc, mọi nơi.
Các hoạt động ngoài giờ học cũng góp phần rất lớn vào việc cho trẻ
LQVCC. Việc làm quen với chữ cái ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải trí cho
trẻ, bổ sung nhiều mặt về kiến thức của các hoạt động học trên lớp, giúp trẻ hiểu
sâu và nhớ lâu các chữ cái mà trẻ đã làm quen, biết cách phát âm đúng, không
nói ngọng, không nói tiếng địa phương. Từ đó giúp trẻ củng cố và mở rộng vốn
từ của mình. Vì vậy tôi tận dụng mọi cơ hội để giúp trẻ LQVCC.
Ở hoạt động đón - trả trẻ:
Như chúng ta đã biết, con người sinh ra vốn có sẵn bản năng, đó là những
xung lực thôi thúc con người có những hành vi ứng xử nhất định.{1} Trẻ em rất
cần đến sự quan tâm, âu yếm, gần gũi của người lớn, đặc biệt là khi trẻ xa người
thân, cô giáo là người mà trẻ rất cần sự quan tâm gần gũi. Vì vậy, khi được cô
gần gũi, âu yếm thì trẻ dễ chia sẻ, bộc lộ cảm xúc, tâm tư tình cảm. Đây cũng là
cơ hội để cô giúp trẻ phát triển ngôn ngữ.
Ví dụ: Trong giờ đón trẻ, bé Hà đang chơi bỗng chạy đến ôm cổ tôi và
nói: “ Cô ơi, tối qua về nhà con đang học bài mà em Nam cứ vào đòi hộp xáp
màu của con thôi”.
- Khi nghe bé Hà nói, tôi nhẹ nhàng động viên bé và hướng dẫn bé sửa lỗi
một cách nhẹ nhàng: “ Em Nam còn nhỏ nên con nhường em, cho em mượn một
lúc rồi em trả. Nhưng em Nam mượn sáp màu cơ mà”.
- Hà cười rồi nói “sáp màu”
- Tôi yêu cầu Hà nhắc lại vài lần.

- Sau đó, khi đến hoạt động Tạo hình”, bé Hà đang vẽ cái bát để hộp sáp
màu ở đầu bàn, tôi đến bên và hỏi: Sau khi vẽ xong con dùng gì để tô màu?
- Bé Hà cầm sáp màu lên và nói: Thưa cô con sẽ dùng sáp màu để tô ạ.
* Không chỉ có cô giúp trẻ học tốt hoạt động LQVCC mà tôi còn khuyến
khích trẻ tự học và giúp nhau cùng học tốt..
Để hình thành thói quen này, tôi luôn gần gũi giao tiếp với trẻ, yêu cầu trẻ
chú ý lắng nghe và khích lệ trẻ phát hiện nhanh lỗi phát âm của bạn khác và
hướng dẫn bạn sửa sai ngay.

12


Ví dụ: Sau khi đón bé Hồng vào lớp, bé đến chơi ở góc sách cùng với bạn
Hoa, Hồng thấy Hoa “đọc” sách từ dưới lên trên. Hồng liền hướng dẫn cho bạn
Hoa cách đọc đúng là đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới.
Với việc làm này, tôi không chỉ giúp trẻ học tốt hoạt động Làm quen với
chữ cái mà còn giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong mọi hoạt động.
Ở hoạt động ngoài trời:
Khi quan sát những sự vật hiện tượng xung quanh, trẻ không chỉ có
những cảm nhận rất tự nhiên về đặc điểm, mầu sắc… của sự vật, hiện tượng ( nụ
hoa này chưa nở; cây vú sữa đẹp quá,...) mà trẻ còn được làm quen với chữ cái
được gắn ở trên cây, vườn cây:
Ví dụ: Khi dạy “Hoạt động ngoài trời” ở chủ đề “Thế giới thực vật”. Tôi
chuẩn bị vườn rau xà lách và có biển tên “Rau xà lách” để trẻ quan sát, tôi hỏi
trẻ:
- Các con đang quan sát gì? (Rau xà lách).
- “Rau xà lách” có mấy chữ cái? (9 chữ cái)
- Chữ cái nào các con đã được học?
- “Rau xà lách” có chữ cái nào giống nhau?
- “Rau xà lách” có mấy chưc cái a.

(Hình ảnh: Cô hướng đẫn trẻ quan sát vườn rau xà lách – Phụ lục 6)
Ở hoạt động góc:
* Góc Tạo hình:
Chơi ở góc tạo hình, trẻ không chỉ được rèn luyện kỹ năng tạo hình mà trẻ
còn được ôn luyện, củng cố về chữ cái trẻ đã được học.
Ví dụ: Khi trẻ chơi ở góc tạo hình, tôi hỏi trẻ:
- Con đang được học chủ đề gì? (Chủ đề “Thế giới động vật”)
- Ở chủ đề này con được học chữ cái gì?( chữ i,t,c )
- Con hãy nặn chữ cái mà con đã được học trong chủ đề này nhé.
Sau đó tôi đến bên trẻ và hỏi:
- Con nặn chữ cái gì?
- Cấu tạo của chữ cái đó như thế nào?
* Góc sách:
Ở góc sách tôi chuẩn bị nhiều truyện tranh, sách báo giành cho lứa tuổi
Mầm Non, phù hợp với chủ đề. Khi xem tranh truyện tôi hướng dẫn cho trẻ cách
giở từng trang sách, cách đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Trẻ kể
chuyện theo tranh, trẻ hiểu nội dung ý nghĩa của chữ viết, rèn luyện khả năng
quan sát, chú ý của trẻ. Rồi trẻ tự lựa chọn sách mà trẻ thích để “đọc”, đọc đúng
quy trình từ trên xuống dưới, từ trái qua phải; từ trang đầu đến trang cuối.
Ví dụ: Chủ đề: “Thế giới thực vật - Tết và mùa xuân” – Nhánh “Một số
loại hoa”,
Tôi trưng bày các loại sách, truyện tranh, thơ về các loại hoa cùng với
dòng chữ: “Thư viện của các loài hoa” để trẻ khám phá: Trẻ “đọc” sách tranh và
tìm ra chữ cái trẻ đã học có ở trong câu chuyện, bài thơ mà mình vừa đọc.
13


Thông qua giờ ăn :
-Khi đến giờ ăn tôi giới thiệu các món ăn và giải thích các món ăn như món
gà gồm có hai chữ cái ghép lại đó là chữ g và a thêm dấu huyền.

- Cho trẻ nhận bát, thìa có ký hiệu chữ cái của mỗi trẻ; đĩa đựng cơm rơi có
chữ cái ký hiệu cho mỗi bàn ăn.
Thông qua giờ ngủ:
Trước khi ngủ tôi ngâm thơ, kể chuyện hoặc hát cho trẻ nghe để giúp trẻ dễ
đi vào giấc ngủ cũng như phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Thông qua hoạt động chiều:
Ở hoạt động chiều tôi cho trẻ tô chữ in mờ, chữ in rỗng và tìm cắt chữ
trong hoạ báo dán thành sách làm bộ sưu tập.
Thông qua hoạt động nêu gương: Tôi gắn những chữ cái làm ký hiệu
cho trẻ vào ống cờ để trẻ dễ nhận biết. Khi nêu gương trẻ được nhận cờ, trẻ sẽ
cắm cờ vào ống cờ mang chữ cái của mình.
(Hình ảnh: Trẻ cắm cờ bé ngoan vào ống cờ mang chữ cái của mình –
Phụ lục 7).
Kết quả đạt được: Qua thời gian thực hiện tôi thấy 100% trẻ trải nghiệm
với chữ cái ở các hoạt động trong ngày cũng như mọi lúc mọi nơi. Vì vậy mà trẻ
phát âm chuẩn hơn, vốn từ của trẻ được mở rộng hơn, các cháu dạn, tự tin, hồn
nhiên hơn nhiều hơn trong quá trình giao tiếp với người lớn.
Biện pháp 5. Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ làm quen với
chữ cái:
Tâm lý trẻ mầm non vốn hiếu động, thích tò mò, ham hiểu biết và nhạy
cảm nên tiếp thu công nghệ thông tin chẳng mấy khó khăn. Muốn thực hiện
được ứng dụng công nghệ thông tin trong việc chăm sóc - giáo dục đem lại hiệu
quả cao thì trước tiên giáo viên phải có kiến thức và kỹ năng sử dụng thành thạo
máy tính. Vì vậy tôi đã tự học tập, tự bồi dưỡng và tham mưu với BGH nhà
trường, BCH phụ huynh hỗ trợ máy tính và ti vi màn hình rộng cho lớp.
Để giúp trẻ tiếp cận và ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động
giảng dạy có hiệu quả, trong các giờ dạy trẻ làm quen và trò chơi với chữ cái, tôi
luôn sử dụng các hình thức khác nhau để gây hứng thú cho trẻ cũng như muốn
đảm bảo tiết dạy được sinh động, giúp trẻ nhanh chóng hiểu bài và kích thích trẻ
tham gia hoạt động một cách tích cực. Tôi đã thường xuyên lên mạng Internet

tìm tư liệu, hình ảnh đẹp, phù hợp làm tư liệu để thiết kế cho bài giảng điện tử
của mình.
Hiện nay việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy không còn là
điều mới mẻ với chúng ta, nhưng ở cấp học mầm non thì việc trẻ được tiếp cận
với công nghệ thông tin cũng chưa thường xuyên. Việc sử dụng đồ dùng trực
quan trên máy vi tính luôn mang lại cho trẻ hứng thú và kích thích trẻ tham gia
14


vào các hoạt động. Hơn nữa bởi trên máy vi tính các hình ảnh xuất hiện và mất
đi hay kèm theo các hiệu ứng mới lạ, hấp dẫn, trẻ sẽ tập trung sự chú ý trước
những điều mới lạ, hoạt động học sẽ càng đạt hiệu quả hơn.
Như vậy, cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin và ứng dụng công nghệ
thông tin qua hoạt động học cũng là hình thức rất cơ bản để giúp trẻ nắm đựơc
những kĩ năng cần thiết khi bước vào trường tiểu học.
Trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi LQVCC chủ yếu thông qua hoạt động chơi kể cả
khi LQVCC trong hoạt động học {4}. Và sau đây là một trong những bài giảng
điện tử mà tôi đã thiết kế và ứng dụng trong tiết dạy trẻ Làm quen với chữ cái
tại lớp tôi:
*Đề tài: Làm quen với chữ cái g, y. (Chủ đề:Giao thông)
1.Mục đích:
- Kiến thức: + Trẻ nhận biết, phát âm đúng chữ cái g, y.
+ Biết được đặc điểm của chữ cái g,y.
- Kỹ năng: Trẻ phát âm đúng các chữ cái, nhận biết đặc điểm giống và
khác nhau giữa các chữ cái. Trẻ có kĩ năng phân nhóm, nhận biết chữ cái g,y qua
các trò chơi.
- Thái độ: + Trẻ húng thú tham gia các trò chơi, tuân thủ luật chơi và hợp
tác giữa các nhóm chơi.
+ Giáo dục trẻ chấp hành luật khi tham gia giao thông.
2.Chuẩn bị:

- Của cô: Bài giảng điện tử: các Slide với các hiệu ứng xuất hiện, trò chơi
Bánh xe kì diệu Ghép chữ cái g,y bởi các nét rời, Tìm các chữ cái còn thiếu
trong các từ biển báo giao thông.
- Của trẻ: Rổ đựng thẻ chữ cái và các nét chữ rời bằng xốp
3.Tiến hành:
* Ổn định tổ chức: Giới thiệu chương trình “Chữ cái kỳ diệu” và các
đội.
* Nội dung:
- Hoạt động 1: Làm quen chữ cái g, y trong từ:
+ Trẻ nhận biết được chữ cái g, y trong các từ: Ga tàu, Máy bay và tìm
những chữ cái đã học trong từ.
(Hình ảnh: Trẻ nhận biết chữ cái g, y trong từ- Phụ lục 8).
+ Trẻ nhận biết các nét chữ cái qua hiệu ứng xuất hiện từng nét chữ nhằm
tri giác về cấu tạo của chữ một cách rõ nét và khái quát
(Hình ảnh: Cấu tạo của chữ cái g,y – Phụ lục 9).
- Hoạt động 2: Tổ chức các trò chơi với chữ cái;
Trò chơi 1: Ghép các nét chữ:
Trẻ ghép chữ cái g, y bằng các nét rời.
(Hình ảnh: các nét rời của chữ cái g,y - Phụ lục 10).

15


Trò chơi 2: Tìm chữ cái đang học trong từ: Khi hình ảnh biển báo giao
thông có từ xuất hiện trẻ tìm nhanh chữ cái đang học trong từ và phát âm.
(Hình ảnh: Chữ cái g, y trong từ - Phụ lục 11).
Trò chơi 3: Bánh xe kì diệu: Khi trẻ kích chuột bánh xe trên màn hình
quay, đến khi dừng lại mũi tên chỉ vào ô chữ nào trẻ phải tìm nhanh thẻ chữ
giống với chữ cái trong ô đó giơ lên và đọc.
(Hình ảnh: Chữ cái trong ô chữ- Phụ lục 12).

Trò chơi 4: Đội nào nhanh hơn.
Hai đội thi đua gắn các bức tranh về hình ảnh các phương tiện giao thông có
chứa chữ cái g,
(Hình ảnh: Ghép tranh có chữ cái g, y – Phụ lục 13
Với việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen chữ viết,
kết quả đạt được rất cao. Giờ học đã làm cho trẻ yêu thích, chăm chú hơn khi
được thấy các Slide với những hình ảnh động xuất hiện rồi biến mất. Không
những thế việc tổ chức một hoạt động học với hình thức theo một chương trình
xuyên suốt như vậy và cô giáo là người dẫn chương trình kết hợp giới thiệu
khéo léo các trò chơi, có khoảng thời gian cho trẻ thư giãn bằng các trò chơi linh
động xen kẽ trẻ cảm thấy thoải mái với không khí học vui vẻ, sôi nổi. Trẻ hứng
thú và tích cực tham gia hoạt động hơn.
Bằng các trò chơi mới trẻ sẽ hứng thú khám phá những điểm mới của bài
học, tạo được sức hút mạnh mẽ của trẻ vào bài học và giúp trẻ khắc sâu trí nhớ
về cấu tạo chữ trẻ được làm quen.
Chính vì vậy với mỗi hoạt động dạy tôi luôn tìm tòi, sáng tạo những trò
chơi mới, cách chơi mới ứng dụng các hình thức khác nhau,thường xuyên thay
đổi trò chơi để tạo ra sự mới lạ hứng thú cho trẻ.
Qua hình thức cho trẻ tiếp cận với máy vi tính và ứng dụng công nghệ
thông tin vào trong hoạt động học, đặc biệt là trong các giờ hoạt động làm quen
với chữ cái, là hình thức rất cơ bản giúp người giáo viên đạt được mục đích của
giờ hoạt động. Ngoài ra tuỳ theo nội dung của từng bài, giáo viên có thể lựa
chọn hình thức tổ chức hoạt động phù hợp, nhằm tạo ra cho trẻ một trạng thái
thật thoải mái,gần gũi với cuộc sống thực, “học mà chơi,chơi mà học”. Điều này
đã mang lại cho trẻ sức hấp dẫn, mới lạ, trẻ hứng thú nhiều hơn, tiếp thu được
bài học tốt hơn, nhanh hơn. Trẻ tích cực hoạt động hơn không còn nói chuyện
trong giờ học, cũng như kích thích được tư duy trẻ phát triển.
Kết quả đạt được: 30/30 = 100% trẻ hứng thú và tích cực học tập, phát huy
được tính tích cực chủ động, sáng tạo của trẻ.
Biện pháp 6: Phối kết hợp với các bậc phụ huynh trong việc nâng cao

chất lượng hoạt động làm quen với chữ viết cho trẻ.

16


Để việc CS – ND - GD trẻ phát triển một cách toàn diện thì việc phối hợp
chặt chẽ giữa GĐ - NT –XH là rất cần thiết. Song trong giáo dục mầm non thì
vai trò của giáo dục gia đình và nhà trường là quan trọng hơn. Vì trẻ mầm non
chưa được tiếp xúc với xã hội nhiều. Mặt khác việc phối hợp giữa giáo viên với
cha mẹ trẻ tạo nên sự thống nhất chặt chẽ về nội dung, phương pháp, hình thức
giúp trẻ 5 – 6 tuổi LQVCC. Nhằm chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau, trao đổi
thông tin, đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển của trẻ một cách toàn diện, tạo
điều kiện tối ưu cho việc thực hiện có hiệu quả mục tiêu chăm sóc giáo d ục trẻ
và nâng cao chất lượngLQVCC cho trẻ. Vì vậy, tôi đã quan tâm tìm cách phối
hợp với gia đình. Sau khi nhận lớp tôi tiến hành khảo sát chất lượng, nắm bắt về
HĐLQCC của từng trẻ cũng như của sự quan tâm của phụ huynh với việc CS ND - GD trẻ nói chung và LQVCV nói riêng. Và tôi đã làm công tác phối hợp
với cha mẹ trẻ như sau:
Phối hợp qua cuộc họp phụ huynh:
Sau khi khảo sát chất lượng đầu năm của lớp, biết thực trạng về học sinh,
về phụ huynh của lớp mình. Tôi xây dựng kế hoạch và xin phép nhà trường tổ
chức cuộc họp phụ huynh đầu năm học .
- Thông qua cuộc họp, tôi trao đổi với phụ huynh về kết quả khảo sát đầu
năm học của lớp cũng như giúp phụ huynh thấy được tầm quan trọng của việc
giúp trẻ LQVCV ở độ tuổi này: Cho trẻ làm quen với chữ cái là tổ chức thực
hiện hoạt động nhằm hình thành một số kỹ năng tiền biết đọc, biết viết cần thiết
để chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Vì vậy tôi đã tuyên truyền trực tiếp đến phụ
huynh:
- Giới thiệu cho phụ huynh xem những đồ dùng, đồ chơi cần thiết để phục
vụ hoạt động này.
- Vận động phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương để

làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động.
- Trao đổi với phụ huynh về vấn đề đọc và viết chữ của các
cháu trong chương trình Mẫu giáo lớn, nhất là những phụ huynh nóng lòng cho
con đọc – viết chữ sớm, những phụ huynh còn có quan niệm chưa đúng là trẻ
phải biết đọc và viết được trước khi vào lớp 1.
- Hướng dẫn cho phụ huynh biết về cấu tạo và cơ chế phát âm của 29 chữ
cái Tiếng Việt.
- Yêu cầu phụ huynh tạo điều kiện theo dõi sự phát triển của con mình về
5 lĩnh vực phát triển nói chung và LQVCC riêng.
Cuối buổi họp tôi phát cho mỗi phụ huynh một bộ tài liệu về LQVCC và
hướng dẫn phụ huynh cách tham khảo.
Phối hợp qua góc tuyên truyền.
- Tôi đánh máy những chữ cái mà trẻ được học trong mỗi chủ đề để gắn
ở góc tuyên truyền cho phụ huynh biết. Tối về nhà trẻ đọc, phụ huynh lắng nghe
và sửa sai cho trẻ.
- Nêu yêu cầu phụ huynh cần hướng dẫn trẻ ở nhà:
+ Khi trẻ đọc phụ huynh phải lắng để sửa lỗi cho trẻ nếu trẻ đọc sai.
17


+ Cần dùng câu hỏi gợi mở để sửa sai cho trẻ.
+ Quan tâm đến tư thế ngồi và cách cầm bút của trẻ.
+ Hướng dẫn trẻ tô trùng khít theo nét chấm mờ và đúng quy trình.
Ví dụ: Trẻ đọc chữ “v- vờ” thành “và”
+ Mẹ dùng câu hỏi mở: Khi phát âm chữ “v” thì con phát âm như thế nào?
+ Con hãy đọc lại cho mẹ nghe nào. Khi đó trẻ sẽ tự sửa sai cho mình.
Việc cho trẻ tự sửa sai như thế này sẽ giúp trẻ nhớ lâu hơn. Phụ huynh
không được làm thay nối hộ trẻ.
Phối hợp ở hoạt động đón - trả trẻ.
- Hàng ngày tôi tuyên truyền trực tiếp với phụ huynh trong giờ đón - trả

trẻ.
Ví dụ: Hôm nay ở lớp học chữ “u, ư”, cuối buổi vào giờ trả trẻ, tôi trao
đổi trực tiếp với phụ huynh về việc nhận biết và phát âm của trẻ ở lớp để về nhà
phụ huynh dạy thêm cho trẻ.
- Vào cuối mỗi chủ đề, tôi mời phụ huynh đến đón trẻ sớm hơn thường lệ
40 phút và ở lại để dự buổi sinh hoạt cuối chủ đề của lớp. Tôi tổ chức các
chương trình giúp trẻ ôn luyện, củng cố các chữ cái mà trẻ đã được học trong
chủ đề. Đó là chương trình: Ô cử bí mật; Đuổi hình bắt chữ; Chiếc nón kỳ diệu....
Ví dụ: Khi kết thúc chủ đề “Thế giới thực vật”, tôi tổ chức chương trình
“Đuổi hình bắt chữ” với các chữ “h,k” bằng nhiều trò chơi khác nhau, như:
Ghép chữ cái “h,k” bằng những nét rời; Tìm đồ chơi có chữ cái “h,k” ở xung
quanh lớp; Nối chữ “h,k” trong từ dưới tranh với chữ cái to, in đậm; Gạch chân
chữ cái “h,k” có trong bài thơ;....
Qua đây, phụ huynh rất phấn khởi khi được chứng kiến sự lớn lên của con
em mình. Trẻ không chỉ LQVCC một cách đơn lẻ mà trẻ còn được LQVCC ở
trong câu, từ, bài thơ, câu chuyện,.... và ở xung quanh trẻ một cách nhẹ nhàng.
Con em họ rất hứng thú, tích cực và tự tin tham gia hoạt động. Mặt khác, để phụ
huynh biết không nên dạy trẻ LQVCC theo cách học vẹt mà một số phụ huynh
vẫn dạy con ở nhà.
Mặt khác, họ cũng thấy được những gì mà trẻ còn chưa đạt để cùng với
giáo viên luyện cho trẻ. Vì vậy việc phối hợp qua lại giữa giáo viên với phụ
huynh ngày càng tốt hơn và đem lại kết quả cao hơn.
(Hình ảnh: Giáo viên phối hợp với phụ huynh trong việc giúp trẻ LQCC Phụ lục 14.).
* Kết quả đạt được:
- 30/30 = 100% phụ huynh được tuyên truyền và đã phối hợp chặt chẽ với
giáo viên trong việc giúp trẻ làm quen với chữ cái và có phương pháp giáo dục
trẻ tại gia đình tích cực hơn, khoa học hơn. Từ đó chất lượng hoạt động LQVCC
của lớp đã được nâng cao.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường:

- Đối với hoạt động giáo dục:
18


Qua một năm tiến hành các giải pháp đã nêu, kết quả cho thấy tất cả các
cháu đều chủ động, tích cực, hứng thú, tự tin tham gia vào hoạt động LQVCC.
Từ đó mà trẻ nhận biết, phát âm chữ cái được tốt hơn; vốn từ của trẻ được mở
rộng hơn rất nhiều. Hơn nữa còn có tác động rất lớn đối với các hoạt động khác.
(Kết quả khảo sát sau quá trình nghiên cứu - phụ lục 15)
Nhờ việc áp dụng các biện pháp nêu trên vào thực hiện “Nâng cao chất
lượng hoạt động làm quen với chữ viết cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường Mầm non
Nga Mỹ”, tôi thấy chất lượng của hoạt động LQVCC ở lớp tôi tăng lên rõ rệt.
Cụ thể:
- Trẻ nhận biết và nắm được cấu tạo của chữ cái: Số trẻ đạt tăng 8 cháu
= 26,7%
- Trẻ phát âm chuẩn chữ cái: Số trẻ đat tăng 9 cháu = 30%
- Trẻ cách cầm sách, giở sách ra xem và “đọc” sách theo đúng quy trình: Số
trẻ đat tăng 9 cháu = 30%.
- Trẻ biết cách tô và tô đúng quy trình: Số trẻ đạt tăng 8 cháu
= 26,7%.
- Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động làm quen chữ cái: Số trẻ đat
tăng 8 cháu = 26,7%
Thông qua hoạt động HĐLQVCC vốn từ của trẻ được mở rộng, hiểu biết
về thế giới xung quanh của trẻ được phát triển. Qua quá trình nghiên cứu và tiến
hành thực hiện thành công các giải pháp, tôi đã rút ra được những bài học sau:
* Đối với bản thân:
- Luôn có ý thức rèn luyện, tinh thần tự học tập, tự bồi dưỡng cho bản
thân để cô luôn là tấm gương sáng cho trẻ học tập và noi theo.
- Bản thân phải nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động học
“Làm quen với chữ cái”.

- Luôn gần gũi với trẻ, nắm bắt được đặc điểm tâm - sinh lý của từng trẻ,
quan tâm chú trọng tới từng lời nói của trẻ trong các hoạt động cũng như khi trẻ
giao tiếp với bạn, với cô, với người thân và mọi người xung quanh. Có phương
pháp rèn luyện, uốn nắn cho trẻ kịp thời.
- Phải linh hoạt, sáng tạo và biết tận dụng mọi cơ hội để sửa lỗi phát âm
cho trẻ, giúp trẻ dễ nhớ và nhớ lâu.
- Khuyến khích trẻ phát hiện lỗi để tự sửa lỗi và biết sửa lỗi cho nhau.
- Tạo tình huống gây hứng thú cho trẻ LQCC.
- Luôn tiếp cận cái mới, có sự sáng tạo trong mỗi hoạt động, luôn có sự
đổi mới trong phương pháp dạy, hình thức tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin
trong công tác GD trẻ.
- Biết phối hợp chặt chẽ với cha mẹ trẻ.
* Đối với đồng nghiệp và nhà trường.
- Luôn nêu cao tinh thần giao lưu học hỏi kiến thức, kỹ năng và kinh
nghiệm từ đồng nghiệp.
19


- Có mối liên hệ mật thiết với nhà trường; tiếp thu và thực hiện sự chỉ đạo
của chuyên môn và nhà trường để tìm ra những sáng kiến hay, những kinh
nghiệm giỏi trong nghiên cứu và tiến hành thực hiện.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Là giáo viên phụ trách lớp 5 – 6 tuổi, sau một năm nghiên cứu, tìm tòi và
áp dụng thực hiện. Lớp do tôi phụ trách đã đạt được một kết quả khá cao trong
các biện pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động làm quen với chữ viết cho
trẻ 5 - 6 tuổi tại Trường mầm non Nga Mỹ .
Để nâng cao chất lượng HĐLQVCC cho trẻ 5 – 6 tuổi, giúp trẻ mạnh dạn,
tự tin, tích cực, bộc lộ hết khả năng nhằm thỏa mãn nhu cầu của trẻ trong
HĐLQVCC thì chúng ta cần:

- Nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, luôn học tập , tự bồi
dưỡng, thường xuyên nắm bắt sự đổi mới của quá tình hoạt động để trẻ có kiến
thức sâu, đáp ứng được yêu cầu của hoạt động.
- Để trẻ hoạt động tích cực thì chúng ta phải xây dựng môi trường chữ viết
cho trẻ HĐLQVCC trong đó có môi trường vật chất và môi trường xã hội. Môi
trường phải đảm bảo an toàn về thể chất và tinh thần cho trẻ.
- Sưu tầm sáng tác trò chơi, câu đố phục vụ cho HĐ LQVCC nhằm tạo sự
mới mẻ và thỏa mãn nhu cầu hoạt động, vui chơi của trẻ.
- HĐLQVCC theo phương pháp giáo dục "lấy trẻ làm trung tâm". Mọi hoạt
động hướng vào trẻ, luôn động viên khuyến khích trẻ, tạo mọi cơ hội để trẻ được
bộc lộ, tìm tòi khám phá, được trải nghiệm, được giao tiếp, trao đổi, được sáng
tạo,.... Đó là cách tốt nhất để trẻ 5 – 6 tuổi phát triển ngôn ngữ.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động giúp trẻ hứng thú, chủ động,
tích cực tham gia hoạt động.
- Phối hợp chặt chẽ với gia đình để nâng cao chất lượng HĐLQVCC cho
trẻ.
Việc áp dụng các biện pháp trên giúp cho chất lượng HĐLQVCC của lớp
tôi được nâng cao rõ rệt. Ngôn ngữ của trẻ phát triển mạnh mẽ, cơ thể trẻ được
khỏe mạnh, trẻ lĩnh hội tri thức một cách nhanh nhất, chủ động nhất, chính xác
nhất và hiệu quả nhất. Từ đó tạo tiền đề và đặt nền móng vững chắc cho trẻ bước
vào lớp Một cũng như sự phát triển con người của thời đại mới. Đó là thời đại
của nền văn minh trí tuệ, thời đại của công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
3.2. Kiến nghị:
Đề nghị với ban giám hiệu nhà trường tham mưu với các ban nghành đoàn
thể của xã hỗ trợ thêm một số đồ dùng đồ chơi cho trẻ, xây dựng bổ sung thêm
khu vườn cổ tích,... để trẻ được hoạt động phong phú hơn.
Trên đây là sáng kiến "Biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm
quen với chữ viết cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Nga Mỹ”.
20

Để sáng kiến đạt hiệu quả cao hơn, hoàn thiện hơn, Tôi rất mong nhận được sự
góp ý, xây dựng của các bạn đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Hiệu trưởng

Nga Mỹ, ngày 10 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết SKKN

Phạm Thị Nguyệt

Mai Thanh Thu

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình phương pháp dạy làm quen với chữ viết cho trẻ mầm non
(Nhà xuất bản sư phạm).
2. Tuyển chọn “Trò chơi, bài hát, thơ ca truyện kể, câu đố,” dành cho trẻ 5
- 6 tuổi, theo chủ đề - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. Năm 2009
3. Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục Lấy trẻ làm trung
tâm trong trường mầm non – Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam, Năm 2017.
4. Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non: Mẫu giáo
lớn 5 - 6 tuổi (Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam).

22


DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SKKN ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT , CẤP SỞ GD&ĐT
VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ LOẠI C TRỞ LÊN.
Họ và tên tác giả: Mai Thanh Thu
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Nga Mỹ.
TT

1
2
3
4

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại
(Phòng,
Sở, Tỉnh...)

Phát triển ngôn ngữ cho trẻ 25 Phòng GD&ĐT
– 36 tháng tuổi.
Huyện Nga Sơn
Một số biện pháp giúp trẻ 5 – Phòng GD&ĐT
6 tuổi đọc thơ diễn cảm.
Huyện Nga Sơn
Một số biện pháp giúp trẻ 5 – Phòng GD&ĐT

6 tuổi phát âm chuẩn thanh hỏi Huyện Nga Sơn
“?”, thanh ngã “~”.
Biện pháp nâng cao chất lượng Phòng GD&ĐT
hoạt động Tạo hình cho trẻ 5 Huyện Nga Sơn
-6 tuổi tại trường mầm non Sở GD&ĐT Tỉnh
Nga Mỹ.
Thanh Hóa

Kết
quả
đánh
giá
xếp
loại

Năm học
đánh giá xếp
loại

B

2006 - 2007

B

2010-2011

B

2011-2012

A
2014 - 2015
C

23


PHỤ LỤC
1. Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm (Tháng 9/2017)

STT
1
2
3
4
5.

Nội dung
khảo sát
- Trẻ nhận biết và nắm
được cấu tạo của chữ cái.
- Trẻ phát âm chuẩn chữ
cái.
- Trẻ cách cầm sách, giở
sách ra xem và “đọc” sách
theo đúng quy trình.
- Trẻ biết cách tô và tô
đúng quy trình.
- Trẻ hứng thú, tích cực

tham gia hoạt động làm
quen chữ cái.

Đạt
Số trẻ
được
Số
Tỷ lệ
khảo sát lượng
%

Chưa đạt
Số
lượng

Tỷ lệ
%

30

22

73,3%

8

26,7%

30

21

70%

9

30%

30

21

70%

9

30%

30

22

73,3%

8

26,7%

30

20

66,7

10

23,3%

2. Hình ảnh: Bé gắn chữ cái theo tranh

( Bé gắn chữ cái theo tranh)
24


3. Hình ảnh: Đồ dùng cá nhân của trẻ được gắn ký hiệu là những chữ cái.

4. Hình ảnh: Cây trong trường có gắn chữ viết .

5. Hình ảnh: Tổ chức hoạt động LQCC tại Trường MN Nga Mỹ

25