một số biện pháp hình thành biểu tượng toán cho trẻ mầm non

MỤC LỤC
I. TÓM TẮT ĐỀ TÀI........................................................................................02
II. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI..................................................................................04
1. Giải pháp thay thế..........................................................................................05
2. Vấn đề nghiên cứu.........................................................................................05
3. Giả thuyết nghiên cứu....................................................................................05
III. PHƯƠNG PHÁP.........................................................................................05
1. Khách thể nghiên cứu....................................................................................05
2. Thiết kế nghiên cứu.......................................................................................06
3. Quy trình nghiên cứu.....................................................................................08
3.1. Chuẩn bị của giáo viên...............................................................................08
3.2. Tiến hành dạy thực nghiệm........................................................................08
4. Đo lường........................................................................................................09
IV. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ KẾT QUẢ.....................................................09
V. BÀN LUẬN....................................................................................................11
VI. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................13
1. Kết luận..........................................................................................................11
2. Kiến nghị.......................................................................................................12
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................16
PHỤ LỤC...........................................................................................................17
PHỤ LỤC 1 Giáo án “ Phía nào của tôi”..........................................................17
PHỤ LỤC 2 Giáo án “ Đếm đến 3. Nhận biết số 3”...........................................21
PHỤ LỤC 3: Bảng tiêu chí đánh giá hoạt động toán của trẻ..............................25
PHỤ LỤC 4: Kết quả đánh giá hoạt động của trẻ...............................................26
PHỤ LỤC 5: Hình ảnh minh chứng....................................................................32

1


MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC NHẬN THỨC CỦA
TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG CHO TRẺ LÀM

QUEN VỚI BIỂU TƯỢNG TOÁN
I. Tóm tắt đề tài:
Trong những năm qua, nền kinh tế của đất nước ta có những chuyển biến
không ngừng cùng với sự phát triển khoa học, công nghệ, văn hóa và nghệ thuật
trong giai đoạn Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước đòi hỏi con người phải
đa năng, có khả năng xử lý các vấn đề khó khăn trong cuộc sống một cách hiệu
quả, điều đó gắn liền với nền tri thức của nhân loại. Vì vậy củng cố nâng cao
chất lượng giáo dục để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài,
nhằm đáp ứng nhu cầu của Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước trong đó
việc củng cố nâng cao chất lượng giáo dục trẻ là phù hợp với xu thế đổi mới
chung hiện nay trong toàn ngành giáo dục, đặc biệt là vấn đề phổ cập Tiểu học,
đổi mới giáo dục Tiểu học, Trung học đặt ra cho ngành giáo dục Mầm non cần
có sự tiếp nối hiệu quả chuẩn bị tốt cho trẻ vào trường tiểu học.
Giáo dục Mầm non có vị trí quan trọng hệ thống giáo dục quốc dân, là
khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục, là cơ sở việc hình thành nhân cách con
người mới xã hội chủ nghĩa, lúc còn sinh thời Bác Hồ đã nói "Dạy trẻ như trồng
cây non" . Vì vậy trường mầm non là mảnh đất thuận lợi nhất cho sự nảy nở và
phát triển những chồi non trí tuệ đang ấp ủ trong trẻ, là môi trường tạo điều kiện
cho sự phát triển nhân cách trẻ một cách toàn diện về đức - trí - thể - mỹ... Trong
đó việc "Hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mẫu giáo" là một trong các
môn học ở trường Mầm non, có một vị trí đặc biệt trong việc giáo dục trí tuệ cho
trẻ mẫu giáo, nó đặt nền móng cho sự phát triển tư duy, năng lực nhận biết của
trẻ, góp phần vào sự phát triển toàn diện nhân cách và chuẩn bị cho trẻ đến
trường phổ thông với những biểu tượng toán học sơ đẳng. Chính vì vậy tôi mạnh
dạn chọn đề tài "Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu
giáo 4-5 tuổi trong hoạt động cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán học".

2

Việc đưa ra một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ
trong hoạt động cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán học góp phần vào
việc nâng cao chất lượng Dạy - Học toán trong nhà trường nói chung và trẻ mẫu
giáo 4-5 tuổi nói riêng. Giúp cho cô giáo định hướng cho mình một cách tổ chức
cho trẻ hoạt động làm quen với toán đạt kết quả cao, trẻ dễ dàng tiếp cận với
môn học nhất là đặc thù của trẻ mẫu giáo "Học bằng chơi - Chơi mà học". Việc
học tập ở đây không diễn ra dưới hình thức bắt buộc, với những biện pháp
nghiên cứu này tôi tin tưởng rằng sẽ rất dễ hiểu, dễ áp dụng thực hiện và phù
hợp với trình độ nhận thức của các chị em giáo viên tham gia dạy các lớp mẫu
giáo (4 - 5 tuổi).
Hiện nay ở trường mầm non Cam Thịnh Đông nói chung và các giáo viên
dạy lớp 4 -5 tuổi nói riêng cũng đã quan tâm đến việc tổ chức các hoạt động cho
trẻ làm quen với các biểu tượng toán học . Tuy nhiên các hoạt động chưa có sự
linh hoạt, thiếu sự mềm mại và tính sáng tạo chưa cao. Lớp học đa số là các
cháu lần đầu mới đến trường. Điều đó đã gây khó khăn trong việc nắm bắt kiến
thức và kỹ năng ở trẻ. Khả năng làm quen với các biểu tượng toán của trẻ có
phần bị hạn chế. Chính vì vậy, việc giáo dục ở các trường mầm non Cam Thịnh
Đông nói chung và các giáo viên dạy lớp 4 -5 tuổi nói riêng chưa đạt hiệu quả.
Từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên mầm non tâm huyết với nghề, tôi đã
sưu tầm, nghiên cứu, lựa chọn và tiến hành tổ chức các hoạt động cho trẻ làm
quen với các biểu tượng toán học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ
lứa tuổi mẫu giáo 4 -5 tuổi và đã đạt kết quả cao.
Tôi tiến hành nghiên cứu trên 2 nhóm tương đương là 2 lớp mẫu giáo 4-5
3

tuổi ở trường Mầm non Cam Thịnh Đông, trong đó lớp Mẫu giáo 4-5 tuổi là
4

nhóm đối chứng, lớp Mẫu giáo 4-5 tuổi là lớp thực nghiệm. Lớp thực nghiệm
được thực hiện giải pháp thay thế khi tổ chức các hoạt động, được tổ chức trong

thời gian từ ngày 04 tháng 1 đến ngày 26 tháng 2 năm 2017. Kết quả cho thấy
tác động đã có ảnh hưởng rõ rệt đến kết quả học tập của trẻ, lớp thực nghiệm đã
đạt kết quả học tập cao hơn so với lớp đối chứng. Điều này chứng minh rằng
3


việc tổ chức các hoạt động toán linh hoạt, sáng tạo là vô cùng cần thiết, giúp trẻ
hứng thú tham gia vào các hoạt động và phát huy được khả năng cũng như năng
khiếu của mình, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục ở trẻ mẫu giáo trường Mầm
non Cam Thịnh Đông.
II. Giới thiệu đề tài:
Như chúng ta đã biết, trong mọi thời đại, giáo dục chiếm một vị trí quan
trọng trong xã hội. Cùng với một số ngành khác, giáo dục góp phần nâng cao
đời sống xã hội của mỗi con người, có điều tùy theo mỗi thời đại mà giáo dục sẽ
tổ chức kiểu này hay kiểu khác, tùy theo mỗi độ tuổi mà giáo dục khác nhau. Và
dạy trẻ học tốt môn làm quen với toán là một trong những nội dung quan trọng
trong việc phát triển toàn diện cho trẻ. Chúng ta đã thực hiện chuyên đề cho trẻ
làm quen với biểu tượng toán rất nhiều năm qua, đa số giáo viên đã thực sự có
nhiều đầu tư, sáng tạo dưới nhiều hình thức vào việc nâng cao các phương pháp,
hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với toán. Về cơ bản chúng ta cũng biết Toán
thường rất khô khan, cứng nhắc, không lôi cuốn trẻ chủ động trong quá trình
lĩnh hội kiến thức. Bên cạnh đó có một số giáo viên tổ chức tiết học còn mang
tính rập khuôn theo tài lệu hướng dẫn, thiếu đi sự linh hoạt, sáng tạo, không phát
huy được tính tích cực, chủ động, sang tạo, tìm tòi phát hiện của cá nhân trẻ,
chưa biết lồng ghép, tích hợp các bộ môn và các hoạt động gây hứng thú, thu hút
trẻ vào giờ học toán.
Bản thân tôi đã nhận thức rõ được tình trạng đó trong những năm công tác
chăm sóc- giáo dục trẻ, tôi đã luôn suy nghĩ, tìm tòi, vận dụng những phương
pháp, biện pháp, cách thức hướng dẫn và tổ chức cho trẻ học toán sao cho đạt
hiệu quả nhất, vừa duy trì được hứng thú của trẻ vừa giúp trẻ tiếp thu kiến thức

Toán học một cách nhẹ nhàng và thoải mái. Thông qua đó trẻ tiếp nhận các kiến
thức của tuổi mình một cách nhẹ nhàng, gần gũi hơn. Nó đem lại cho trẻ những
hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh, quá trình được tiếp xúc với các biểu
tượng toán phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, để từ đó giúp trẻ hình
thành kỹ năng tìm tòi, quan sát, so sánh…từ đó tăng cường vốn ngôn ngữ và
phát triển tư duy ở trẻ. Tuy nhiên khi đưa các biểu tượng toán đến cho trẻ đòi hỏi
4


người giáo viên phải có những suy nghĩ sáng tạo và lựa chọn những phương
pháp phù hợp với lứa tuổi trẻ.
2.1. Giải pháp thay thế:
- Sử dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy: đó là sử dụng phần
mềm powerpoint trong tổ chức cho trẻ làm quen với toán.
- Giáo dục môn toán cho trẻ thông qua các hình thức: Giáo dục văn học
cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi. Dạy trẻ trên tiết học toán. Thông qua giờ hoạt động
góc. Tạo môi trường cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán.
- Tổ chức các trò chơi học tập.
- Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi theo chủ đề, đồ dùng minh hoạ cần
phong phú, đa dạng hấp dẫn. Giáo viên phải sử dụng khoa học, gọn gàng, đúng
lúc.
- Nắm bắt đặc điểm tính cách và nhận thức của trẻ, xây dựng nề nếp học
tập trong giờ học
- Thường xuyên học hỏi đồng nghiệp tham khảo thêm một số tài liệu liện
quan đến việc cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng. Để từ đó tổ
chức tốt hoạt động cho trẻ làm quen với toán.
2. 2. Vấn đề nghiên cứu:
Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích duy nhất là để trả lời các câu hỏi sau:
+ Làm thế nào để trẻ hứng thú trong tiết học và tiếp thu bài tốt?
+ Làm thế nào để trẻ trả lời được các câu hỏi của cô về các biểu tượng toán?

+ Với một số biện pháp trên có thể giúp trẻ học tốt môn toán không?
2.3. Giả thuyết nghiên cứu:
Việc phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ 4 – 5 tuổi trong việc làm
quen biểu tượng toán ở trường Mầm non Cam Thịnh Đông sẽ được nâng cao
thông qua những biện pháp này .
III. Phương pháp:
1. Khách thể nghiên cứu
Tôi lựa chọn trường mầm non Cam Thịnh Đông vì trường có những điều kiện
thuận lợi cho việc nghiên cứu ứng dụng.
5


Đề tài nghiên cứu này được áp dụng thực hiện ở lớp Mẫu giáo 4-5 tuổi

3

4

và 4 - 5 tuổi
* Giáo viên:

Hai cô giáo giảng dạy hai lớp mẫu giáo 4-5 tuổi đều có lòng nhiệt tình và trách
nhiệm cao trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh.
4

1. Lê Thị Ánh Trúc - Giáo viên dạy lớp 4-5 tuổi ( Lớp thực nghiệm)
3

2. Nguyễn Thị Thể Phụng – Giáo viên dạy lớp 4-5 tuổi ( Lớp đối chứng)
* Học sinh:

- Hai lớp được chọn tham gia nghiên cứu có nhiều điểm tương đồng nhau
về tỉ lệ giới tính, dân tộc. Cụ thể như sau:
3

4

Bảng 1. Giới tính của học sinh lớp 4-5 tuổi và lớp 4-5 tuổi .
Tổng số
13

Lớp 4-5 tuổi 4
(Lớp thực nghiệm)
Lớp 4-5 tuổi 3

13

Số học sinh các lớp
Nam
06
06

Nữ
07
07

(Lớp đối chứng)
- Về ý thức học tập: Đa số trẻ ở 2 lớp đều có ý thức trong học tập, tích cực
tham gia các hoạt động.
- Khả năng tiếp thu bài của trẻ ở 2 lớp tương đương nhau.
2. Thiết kế nghiên cứu:

4

3

Lớp Mẫu giáo 4-5 tuổi là nhóm thực nghiệm, lớp mẫu giáo 4-5 tuổi là nhóm
đối chứng. Trước khi tác động, tôi đã tiến hành dự giờ, khảo sát chất lượng học
sinh của 2 nhóm về hoạt động hình thành biểu tượng toán cho trẻ mẫu giáo bằng
phiếu quan sát. Phiếu quan sát trước tác động gồm có 5 tiêu chí và đánh giá trên
3 mức độ (Tốt: 2 điểm , trung bình: 1 điểm; yếu: 0 điểm ), thang điểm tối đa là
10 điểm. (Nội dung các tiêu chí và kết quả đạt được phần phụ lục 3 và 4)
Sau khi tổng hợp kết quả trung bình đạt được của mỗi nhóm như sau: Nhóm đối
chứng: 5,153; nhóm thực nghiệm: 5,073. Kết quả quan sát cho thấy điểm trung
bình của hai nhóm có sự khác nhau, do đó tôi dùng phép kiểm chứng T-Test để
6


kiểm chứng sự chênh lệch giữa điểm số trung bình của hai nhóm trước khi tác
động.
Kết quả
Bảng 2
Kiểm chứng để xác định các nhóm tương đương
TBC
P

Đối chứng
5,153

Thực nghiệm
5,073
0,4393

Biểu đồ

Ta có P = 0,4393 > 0,05 từ đó kết luận sự chênh lệch điểm số trung bình
của hai nhóm thực nghiệm và đối chứng là không có ý nghĩa, như vậy hai nhóm
được coi là tương đương.
Sử dụng thiết kế 2:
Kiểm tra trước và sau tác động đối với các nhóm tương đương (được mô tả ở
bảng 2):
Bảng 3
7


Thiết kế nghiên cứu

Thực nghiệm

Kiểm tra trước tác
động
01

Kiểm tra sau
tác động
03

Đối chứng

02

04

Nhóm

Ở thiết kế này, tôi sử dụng phép kiểm chứng T-Test độc lập
3. Quy trình nghiên cứu:
3.1 Chuẩn bị của giáo viên:
Nhóm đối chứng:
- Cô Nguyễn Thị Thể Phụng dạy nhóm đối chứng không sử dụng các biện
pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong hoạt động
cho trẻ làm quen với biểu tượng toán, quy trình chuẩn bị như bình thường.
Nhóm thực nghiệm:
Tôi dạy nhóm thực nghiệm thiết kế hoạt động phong phú kết hợp với
một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
trong hoạt động cho trẻ làm quen với biểu tượng toán. Tôi c huẩn bị đồ dùng,

nguyên vật liệu phong phú, đa dạng chủng loại khi cho trẻ tham gia hoạt
động. Tạo cơ hội cho trẻ thực hành rèn luyện các kỹ năng. Trong quá trình
thực nghiệm cô sử dụng câu hỏi gợi mở để giúp trẻ nói lên suy nghĩ và cảm
nhận của mình. ( Phụ lục 1, phụ lục 2)
3.2. Tiến hành dạy thực nghiệm:
Thời gian thực nghiệm như sau: Từ ngày 04 tháng 1 đến ngày 04 tháng 3
năm 2017. Cụ thể như sau:

Bảng 4
Thời gian thực nghiệm
Thời gian

Chủ đề

Lĩnh vực phát triển

8


Thứ Ba
17/1/2017
Thứ Năm
26/1/2017
Thứ Tư
1/2/2017
Thứ Ba
07/2/2017
Thứ Ba
28/2/2017

Thế giới động vật

Phát triển nhận thức

Thế giới thực vật

Phát triển nhận thức

Thế giới thực vật

Phát triển nhận thức

Thế giới thực vật

Phát triển nhận thức

PT& LL giao thông

Phát triển nhận thức

4. Đo lường:
Bài kiểm tra trước tác động là kết quả của phiếu kiểm tra khảo sát chất
lượng học sinh để kiểm chứng xác định hai nhóm tương đương.
Bài kiểm tra sau tác động là phiếu quan sát đánh giá chất lượng học sinh
sau khi trẻ học xong các chủ đề trong thời gian thực nghiệm do cô Nguyễn Thị
Thể Phụng và tôi tổ chức. Phiếu quan sát sau tác động gồm có 5 tiêu chí và
đánh giá trên 3 mức độ (Tốt: 2 điểm, trung bình: 1 điểm; yếu: 0 điểm ), thang
điểm tối đa là 10 điểm.
Tiến hành quan sát và chấm điểm:
Sau khi thực hiện dạy xong các bài học trên, tôi và cô Phụng tiến hành
kiểm tra kiến thức của trẻ bằng phiếu quan sát và tiến hành chấm theo các tiêu
chí đã xây dựng. (Nội dung các tiêu chí và kết quả đạt được ở phần phụ lục 3)
IV. Phân tích và đánh giá kết quả:
Như vậy, sau khi ứng dụng các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục
nhận thức cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn thì kết quả đạt được của trẻ ở nhóm thực
nghiệm chiếm tỉ lệ cao hơn so với nhóm đối chứng.
Nhóm đối chứng trẻ ít tích cực hoạt động, đa số còn thụ động, chưa sáng
tạo trong hoạt động làm quen.
Nhóm thực nghiệm thì trẻ hào hứng, chủ động và sáng tạo trong giờ học,
phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ em, chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ
em ở trường mầm non Cam Thịnh Đông ngày càng được nâng cao; góp phần
quan trọng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
9


Dựa vào kết quả bài kiểm tra của trẻ ở 2 nhóm sau tác động ( Xem phần

phụ lục 4), tôi làm các phép tính để kiểm chứng kết quả của giải pháp. Kết quả
cụ thể như sau:
Bảng 5
So sánh điểm trung bình bài kiểm tra sau tác động

Điểm trung bình
Độ lệch chuẩn
Giá trị p của T-Test

Đối chứng
6.843
0.983

Thực nghiệm
7.613
1.043
0.032

Chênh lệch giá trị TB

0.743

chuẩn (SMD)

Như trên đã chứng minh rằng kết quả hai nhóm trước tác động là tương
đương. Sau tác động kiểm chứng chênh lệch điểm trung bình bằng T-Test cho
kết quả p = 0,032 < 0,05, cho thấy sự chênh lệch giữa điểm trung bình nhóm
thực nghiệm và nhóm đối chứng rất có ý nghĩa, tức là chênh lệch kết quả điểm
trung bình nhóm thực nghiệm cao hơn điểm trung bình nhóm đối chứng là
không ngẫu nhiên mà do kết quả của tác động.

Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn

SMD = 0,743

Biểu đồ
So sánh điểm trung bình trước tác động và sau tác động
của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng

10


V. Bàn luận:
Qua các kết quả đã nghiên cứu và thực tế cuộc sống hàng ngày, đã chứng
tỏ các em có khả năng nhận biết một số biểu tượng toán học và cần thiết được
hình thành một số biểu tượng toán học ngay từ lứa tuổi mẫu giáo, để hình thành
những biểu tượng toán học tốt cho trẻ chúng ta không chỉ nhìn về một phía đó
là: Sự tích cực dạy dỗ của giáo viên mà rất cần có sự tích cực tham gia của trẻ.
Tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo được xem như những biểu hiện
của tính độc lập, sáng tạo, nhanh trí trong quá trình hoạt động. Đó là những cố
gắng của trẻ để hiểu biết, để tìm kiếm, để độc lập giải quyết nhiệm vụ được giao
và để đạt kết quả. Tính tích cực nhận thức trong hoạt động nhận thức của trẻ
được xác định không phải bằng hoạt động mang tính vận động hay bằng mức độ
bận bịu của trẻ, mà bằng tính tích cực tư duy trong đó có chứa đựng các yếu tố
sáng tạo của trẻ.
Trẻ lĩnh hội kiến thức có ý thức khi trẻ tích cực tìm tòi khám phá để
nghiên cứu nội dung học tập thông qua các thao tác với tư liệu nghiên cứu dưới
sự hướng dẫn của cô. Ví dụ: Trẻ tích cực khảo sát các đồ vật để nhận biết các
11

hình dạng, kích thước của chúng, trẻ thiết lập tương ứng 1 - giữa các vật của 2
nhóm vật để nhận biết mối quan hệ số lượng giữa chúng...Vì vậy cô giáo cần tạo
mọi điều kiện để trẻ chủ động tìm tòi, suy nghĩ nắm bắt kiến thức hình thành kỹ
năng mới trên cơ sở tri giác tích cực đối tượng nghiên cứu với sự tham gia của
các giác quan khác nhau, qua đó góp phần kích thích hoạt động tư duy, óc sáng
tạo của trẻ. Những điều đó ngoài yếu tố tích cực còn giúp trẻ sáng tạo tìm ra cái
mới, tìm ra cho mình các cách giải quyết mới không bị gò bó, phụ thuộc vào cái
đã có đối với trẻ mẫu giáo trong hoạt động làm quen với biểu tượng toán học, thì
sáng tạo có thể được coi như là sự thông minh nhanh nhẹn trong phán đoán, ước
lượng giải quyết các vấn đề đặt biệt là tìm ra được nhiều cách giải quyết khác
nhau cho cùng một sự việc hay yêu cầu được đặt ra.
Để đảm bảo tính ý thức trong lĩnh hội kiến thức cần dạy trẻ nhận biết
những dấu hiệu bản chất của đối tượng bằng cách thay đổi các dấu hiệu không
bản chất và giữ nguyên dấu hiệu bản chất của đối tượng nghiên cứu, trên cơ sở
đó dẫn trẻ tới những khái quát đúng, những kiến thức chính xác và linh hoạt. Cô
giáo phải đặt trẻ vào các tình huống có vấn đề, buộc trẻ phải suy nghĩ tìm tòi
cách giải quyết những vấn đề đó, bên cạnh đó cô giáo phải cần chú ý tới nội
dung phong phú của tiết học cũng như thời gian tiến hành nó.
Cụ thể là kết quả của bài kiểm tra sau tác động của nhóm thực nghiệm là
điểm trung bình = 7.613, kết quả bài kiểm tra tương ứng của nhóm đối chứng là
điểm trung bình = 6.843. Độ chênh lệch điểm số giữa hai nhóm là 0,77; điều đó
cho thấy điểm trung bình của hai lớp đối chứng và thực nghiệm đã có sự khác
biệt rõ rệt, lớp thực nghiệm có điểm trung bình cao hơn lớp đối chứng.
Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn của hai bài kiểm tra là SMD = 0.743.
Điều này có nghĩa mức độ ảnh hưởng của tác động là có ý nghĩa.
Phép kiểm chứng T-Test điểm trung bình bài kiểm tra sau tác động của hai
lớp là p = 0.032<0.05. Kết quả này khẳng định sự chênh lệch điểm trung bình
của hai nhóm không phải là do ngẫu nhiên mà là do tác động, nghiêng về nhóm
thực nghiệm.
Hạn chế:

12


- Để áp dụng được nghiên cứu một cách có hiệu quả giáo viên cần phải có
trình độ về chuyên môn, có kĩ năng thiết kế các hoạt động nhẹ nhàng, phù hợp.
- Cần đảm bảo đầy đủ đồ dùng, nguyên vật liệu phong phú khi tổ chức
hoạt động.
VI. Kết luận kiến và kiến nghị:
1. Kết luận:
Nghiên cứu này mà bản thân tôi đưa ra đây không phải là biện pháp mới,
có lẽ nhiều đồng nghiệp cũng đã thực hiện, song trong quá trình thực hiện dạy ở
lớp đã đúc kết ra một số kết luận sau:
- Nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động phát huy tính tích cực
nhận thức của trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi trong hoạt động cho trẻ làm quen với biểu
tượng toán.
- Nâng cao chất lượng đồ dùng dạy học, đồ chơi tự tạo.
Việc phát huy tính tích cực nhận thức cho tất cả trẻ nói chung và cho từng trẻ nói
riêng trong hoạt động cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán là một việc làm
cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả của quá trình hình thành biểu tượng toán học
sơ đẳng cho trẻ nhỏ nói chung và trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi nói riêng. Vì vậy để có
sự tác động mạnh đến nhận thức chung của các chị em giáo viên cùng dạy trong
trường, nhất là các chị em đang dạy ở lớp mẫu giáo lớn phải chú ý đến những
vấn đề sau đây.
- Xây dựng nội dung dạy học một cách logic, dựa trên vốn kinh nghiệm
của trẻ và phù hợp với nhu cầu và hứng thú nhận biết của trẻ.
- Lựa chọn và đưa ra nhiều biện pháp hay, phù hợp nhằm hướng dẫn trẻ
tiếp thu kiến thức, kỹ năng bằng chính bản thân trẻ.
- Chú trọng xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ để tạo điều kiện cho
từng trẻ được tham gia các hoạt động có tình tìm tòi, khám phá... qua đó tính
tích cực nhận thức của trẻ được hình thành và phát triển.

2. Khuyến nghị:
Đối với ngành giáo dục:

13


- Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị giáo dục cho các trường mầm
non nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
- Quan tâm, giúp đỡ tạo điều kiện mở những lớp bồi dưỡng chuyên đề về
giáo dục để nâng cao kiến thức và kỹ năng cho giáo viên.
- Tạo điều kiện cho giáo viên được tham quan học tập ở các đơn vị bạn để
trao đổi, học hỏi kinh nghiệm.
- Bổ sung hỗ trợ tài liệu mới trong và ngoài nước để giáo viên được học
hỏi, tiếp cận thực hiện chương trình Mầm non mới.
Đối với nhà trường:
- Cần tu sửa thêm cơ sở vật chất, mua thêm đồ dùng, đồ chơi nhằm phục
vụ cho các hoạt động chơi và học của trẻ đạt kết quả cao.
- Tạo điều kiện cho giáo viên tham quan, học hỏi dự giờ những tiết dạy
mẫu hội thảo chuyên đề của trường nhằm nâng cao trình độ chuyên môn cho đội
ngũ giáo viên trong trường.
- Khuyến khích giáo viên đăng ký thi đua dạy tốt môn toán, trao đổi kinh
nghiệm để giáo viên trong trường học hỏi lẫn nhau.
Đối với giáo viên:
- Không ngừng học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm.
- Tìm hiểu, sưu tầm, lựa chọn và tổ chức các hoạt động cho trẻ phù hợp với
chương trình giáo dục mầm non mới .
Trên đây là toàn bộ đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng của tôi
về “Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
trong hoạt động cho trẻ làm quen với biểu tượng toán”. Trong quá trình nghiên
cứu và thực hiện đề tài không sao tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong được

sự quan tâm đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo hội đồng thẩm định bổ sung
thêm vào đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, để nghiên cứu của tôi
đạt kết quả cao hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

14


Cam Thịnh Đông, ngày 09 tháng 10 năm 2017
Người viết

Lê Thị Ánh Trúc

15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chuyên đề hội thảo khoa học về “Phát huy tính tích cực nhận thức của
trẻ trong hoạt động cho trẻ làm quen với toán của trường mầm non” của TS Đỗ
Thị Minh Liên.
2. Phương pháp hình thành biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non
của TS Đỗ Thị Minh Liên.
3. Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non từ lọt lòng đến 72 tháng tuổi.
4. Toán và phương pháp hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mẫu
giáo của TS: Định Thị Nhung.

16


PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1

PHÍA NÀO CỦA TÔI
I. MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU:
- Trẻ biết xác định vị trí trái, phải của bản thân và của bạn khác.
- Trẻ chú ý quan sát, ghi nhớ có chủ định. Khả năng định hướng trong không
gian
- Trẻ tự tin trong hoạt động, biết nhường lời bạn.
II. CHUẨN BỊ:
- Máy tính, nhạc
- Rổ đựng các hình rời: bướm, hoa, chim, nhà, xe đạp, cây…
- Hai bức tranh hình bé trai, bé gái. Búp bê.
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG:
Nội dung
Thời gian Hoạt động của cô

Hoạt động

* Ổn định

Cô rung trống tập trung

của trẻ
- Trẻ tập

trẻ lại.

trung

- Chào mừng các bạn

- Trẻ lắng

đến với chương trình “

nghe và thực

Cặp đôi hoàn hảo”

hiện

- Cô cho hai bạn đứng

- Trẻ thực

đối diện vào nhau cùng

hiện và trả lời

1 phút

thu hút trẻ
1. Hoạt
động 1:
Khiêu vũ

5 - 7 phút

DKTH

khiêu vũ theo hiệu lệnh
của cô.
- Con hãy tiến về trước 3 - Trẻ thực
bước

hiện và trả lời

- Con bước sang phải 2

-

bước, sang trái 3 bước
- Các con nhảy có được

Trẻ trả lời

không? Vì sao?
- Để biết vì sao con nhảy - Trẻ lắng
17


không được các con

nghe.

cùng tìm hiểu với cô.
- Tay trái của các con
2. Hoạt
động 2:
Phía nào

của bạn

- Trẻ trả lời

đâu? Bên trái của các
14-15 phút con có bạn nào?
- Bên trái của các con

- Trẻ trả lời

gọi là phía trái.
- Bên phải của các con

- Trẻ trả lời

có gì? Bên phải gọi là

Nếu trẻ

phía phải.
- Trước mặt có gì?

thực hiện
- Trẻ trả lời

chưa được
cô chú ý

- Các cháu xem hôm nay - Trẻ trả lời
có ai đến thăm lớp chúng

hướng
dẫn.

ta?
- Chị Minh Anh chào các - Trẻ trả lời
cháu bằng tay nào?
- Tay nào của chị không

- Trẻ lắng

giơ lên chào các cháu?

nghe

( Tay trái)
- Có một bạn cũng đến

- Trẻ trả lời

thăm lớp chúng ta các
con đoán xem đó là ai?
- Bạn gái có đem hai

- Trẻ thực

món quà đến thăm lớp

hiện

mình chúng ta cùng xem
thử đó là gì?
- Quả dâu được bạn cầm

- Trẻ trả lời

ở tay nào? Chú chim đậu
trên tay nào của bạn?
18


- Chú hải quân ở ngoài

- Trẻ trả lời

biển xa thấy các con học
giỏi đã giơ tay nào cháo
các con? Tay nào chú
không chào?
- Lớp mình còn chào đón - Trẻ lắng
một em bé nữa đó là búp

nghe

bê xinh xắn.
- bạn búp bê muốn nhìn

- Trẻ trả lời

thấy góc âm nhạc của

lớp mình chúng ta phải
làm sao?
- Bạn búp bê muốn mời

- Trẻ thực

mọt số bạn đứng ở bên

hiện

trái búp bê, một số bạn
đứng ở bên phải?
- Mời một số cháu lên

- Trẻ thực

cầm tay đưa về chỗ.

hiện

- Cô mời cháu lên đứng

- Trẻ thực

đối diện với búp bê và

hiện

cho cô biết: Bên trái của
búp bê là bên nào của

con?
-> Cô khái quát lại cho

Trẻ lắng nghe

cháu cách xác định bên
phải, bên trái của bạn
khác.
3. Hoạt
động 3:
nào mình
cùng nhảy

5-7 phút

Hai bạn đứng quay mặt
vào nhau thành từng cặp
19


và nhảy theo yêu cầu của
cô.

PHỤ LỤC 2
ĐẾM ĐẾN 3. NHẬN BIẾT SỐ 3
20


I. MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU:
- Trẻ biết đếm đến 3. Nhận biết nhóm đồ vật có số lượng 3. Nhận biết chữ số 3.

- Trẻ có kĩ năng xếp tương ứng 1:1, kĩ năng gắn, gở, khả năng quan sát và so
sánh hai nhóm đối tượng.
- Trẻ biết yêu lao động, quý trọng sản phẩm của người khác làm ra.
II. CHUẨN BỊ:
- Màn hình chiếu.
- Ông già Noel, quà.
- Đồ vật có số lượng 2,3 trên máy chiếu.
- Chữ số cho cháu.
- Trái cây, rổ.
- Đàn.
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG:
* Ổn định: vận động bài “ Cháu yêu cô chú công nhân”
1.Hoạt động 1: Ôn số lượng 2.
Các bạn phải lắng nghe xem cô đánh có bao nhiêu tiếng nốt nhạc. Các bạn trả
lời và tìm số tương ứng có ở quanh lớp.
2.Hoạt động 2: Đếm đến 3. Nhận biết nhóm có 3 đối tượng. Nhận biết số 3.
- Chơi trò chơi “ Gió thổi”
- Tuy chưa đến Noel nhưng chương trình đã mời ông già Noel đến thăm lớp
chúng ta. Các con xem hôm nay chúng ta vinh dự có bao nhiêu ông già Noel đến
thăm. ( Cho cháu xếp tất cả các ông già noel ra.)

- Đến với chương trình ông già Noel cũng không quên mang những món quà
nhỏ xinh xắn đến cho các con ( Cháu xếp quà ra)

21


Ôi, có một ông già noel vội quá đã quên mang theo quà rồi.
- Các con đếm xem có bao nhiêu món quà.
- Các con thấy số ông già noel và số quà như thế nào với nhau?

- Số ông già noel nhiều hơn số quà là mấy?
- Số quà ít hơn ông già noel là mấy?
- Để ông già noel nào cũng có quà tặng cho các bạn thì các con phải làm như thế
nào?
- Chúng ta giúp ông già Noel nhanh chân về lấy quà nào?

- 2 món quà thêm 1 món quà bằng mấy món quà?
- À, mỗi ông già noel đều mang theo quà. Bây giờ các con cùng đếm lại có bao
nhiêu món quà nào?
- Các con cùng đếm lại có bao nhiêu ông già Noel?
- Số ông già Noel và số quà như thế nào với nhau? Và bằng mấy?
- Tương ứng với 3 ông già noel cô có số 3.
- Vậy tương ứng với 3 món quà các con dùng số mấy?
- Để tương ứng với 3 ông già noel và 3 món quà cô có chữ số 3.
- Cả lớp đọc số 3
22


- Nhóm đọc, cá nhân đọc.
- Cho cháu tìm xung quanh lớp các nhóm đồ dùng có số lượng 3 và chọn số gắn
tương ứng.
- Có 1 Ông già noel đã tặng quà cho các bạn rồi.
- 3 món quà tặng 1 món quà còn mấy món quà ? Tương ứng với số mấy?
- Có 2 ông già noel nữa cũng tặng quà cho các bạn, các con hãy giúp ông già
noel tặng quà nào?
- Các bạn nhỏ ở vùng sâu nhất là vùng đồng bào dân tộc rất cần sự quan tâm của
chúng ta. Vì vậy, bây giờ ông già Noel phải tạm biệt chương trình để đến tặng
quà cho các bạn nhỏ ở nơi đó.
- Chúng ta tạm biệt ông già Noel nào. ( Cháu vừa cất vừa đếm)
3.Hoạt động 3: Trò chơi

* Trò chơi “ Ai nhanh hơn”
- Cách chơi: Ở vòng chơi này các bạn chia thành 3 đội. Trên màn hình xuất hiện
dụng cụ của nghề nông. Nhiệm vụ của mỗi đội chú ý và đếm xem có bao nhiêu
cái. Sau đó đưa số tương ứng với số lượng.
- Luật chơi: Đội nào đưa số sai sẽ phải chọn lại. Đội đúng sẽ được tuyên dương.
- Cháu chơi. Cô theo dõi quan sát, động viên trẻ.
- Cô cho trẻ chơi.
* Trò chơi “ Trổ tài giúp bác nông dân”
Ở vòng chơi này bác nông dân đã gửi tới chương trình rất nhiều sản phẩm do họ
làm ra.
- Cách chơi: Cô chia lớp thành 3 đội. Mỗi đội có rổ ở phía trên. Có rổ chứa số
nhưng chưa có quả. Có rổ có quả nhưng chưa có chữ số. Nhiệm vụ của mỗi đội
là lần lượt từng bạn chạy lên chọn thẻ số gắn vào rổ đã có quả hoặc chọn quả bỏ
vào rổ đã gắn thẻ số sao cho tương ứng với số lượng và chữ số đã có sẵn.
- Luật chơi: Lần lượt từng bạn chơi và mỗi lượt chơi chỉ chọn một quả hoặc
một số. Trong thời gian một đoạn nhạc đội nào chọn đúng và nhiều nhất là đội
chiến thắng.
- Cho trẻ chơi.Cô theo dõi quan sát và động viên trẻ.
23


- Cô đếm kết quả trẻ vừa thực hiện xong.
- Phần chơi “ tài năng” đã khép lại chương trình ngày hôm nay.
* Kết thúc: Cả lớp vận động bài: “ Tía má em”

PHỤ LỤC 3
BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG
HOẠT ĐỘNG TOÁN, CẢM THỤ TOÁN CỦA TRẺ
STT

TIÊU CHÍ

Mức độ

Mức độ

Mức độ

24


Tốt
1
2
3
4
5

Trẻ hứng thú tham gia hoạt động
Nắm vững các kỹ năng.
Trẻ nắm được kiến thức
Đánh giá được kết quả của mình
và của bạn
Trẻ biết vận dụng môn
Toán vào mọi lúc, mọi nơi
Tổng

T.Bình

Yếu

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

10

5

0

PHỤ LỤC 4
KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG CỦA TRẺ
Bảng 1
Kết quả trước tác động thực nghiệm
NHÓM THỰC NGHỆM
25