Giáo án Hóa học 12 bài 13: Đại cương về polime

HÓA HỌC 12 CƠ BẢN

BÀI 13 :

ĐẠI CƯƠNG VỀ POLIME

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: HS biết:
- Khái niệm, đặc điểm cấu tạo phân tử, tính chất vật lí (trạng thái, nhiệt độ nóng
chảy, cơ tính ), tính chất hóa học ( cắt mạch, giữ nguyên mạch, tăng mạch), ứng
dụng, một số phương pháp tổng hợp polime ( trùng hợp, trùng ngưng ).
2. Kĩ năng:
- Từ monome viết được CTCT của polime và ngược lại.
- Viết PTHH của các phản ứng tổng hợp ra các polime.
- Phân biệt polime thiên nhiên với polime tổng hợp và nhân tạo.
3. Thái độ: Một số hợp chất polime là những loại vật liệu gần gũi trong cuộc
sống.
II. CHUẨN BỊ: Các bảng tổng kết, sơ đồ, hình vẽ liên quan đến bài học.
III. PHƯƠNG PHÁP: Nêu vấn đề + đàm thoại + hoạt động nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH BÀY DẠY:
1. Ổn định lớp: Chào hỏi, kiểm diện.
2. Kiểm tra bài cũ: Viết phương trình phản ứng tạo polime từ các monome sau:
CH2=CH2, H2N[CH2]5COOH và cho biết tên của các phản ứng đó.
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
Hoạt động 1 : KHÁI NIỆM:
GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và cho
biết định nghĩa về polime.
HS cho thí dụ. Giải thích các khái niệm
như: hệ số polime hoá, monome.
HS đọc SGK và cho biết cách gọi tên

polime. Vận dụng vào một số thí dụ cụ thể.

NỘI DUNG KIẾN THỨC
I – KHÁI NIỆM:
- Polime là những hợp chất có phân tử khối
lớn do nhiều đơn vị cơ sở gọi là mắt xích
liên kết với nhau tạo nên.

Thí duï:polietilen (CH2 CH2 )n, nilon-6 ( NH [CH2]5 CO )n

- n: Hệ số polime hoá hay độ polime hoá.
- CH2=CH2, H2N[CH2]5COOH :


HểA HC 12 C BN

(Vit PTHH, ch rừ monome, h s trựng monome
hp).
- Tờn gi: poli + tờn monome.
Thớ d:

polietilen( CH2 CH2 )n; poli(vinyl clorua) ( CH2 CHCl )n

- Mt s polime cú tờn riờng :
Thớ d:
Teflon:

Nilon-6:

CF2 CF2 n

NH [CH2]5 CO n

Xenluloz: (C6H10O5)n
Hot ng 2 : C IM CU TRC : II C IM CU TRC :
HS nghiờn cu SGK v cho bit c im - Mch khụng phõn nhỏnh: amiloz, tinh
cu trỳc phõn t polime. Cho thớ d.
bt,
GV s dng mụ hỡnh cỏc kiu mch polime - Mch phõn nhỏnh: amilopectin, glicogen,
minh ho cho HS.

- Mng khụng gian: cao su lu hoỏ, nha
bakelit,
oooooooooooo
ooooo
oooo
o
o
o
o
oo
o
o
o
o
oooooo
b) oooooooooooooooo
oo oooooooo
oo
o
o

oo
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
oo
c) ooooooooooooo
ooooooooo
o
oo
o
o
o
o
o
o
o
o
o
oo
oo
o
o

o
oo
ooooooooo
o
oooooooooo
o
oooooooooooooooooooo
oooooooooooooooooo

a) ooooooooooooooo

Hot ng 3 : TNH CHT VT L :
HS nghiờn cu SGK v cho bit mt s
tớnh cht vt lớ ca polime.
GV ly mt s tỏc dng v cỏc sn phm
polime trong i sng v sn xut chng
minh thờm cho tớnh cht vt lớ ca cỏc sn
phm polime.

a) maùng khoõ
ng phaõ
n nhaự
nh
b) maùng phaõ
n nhaự
nh
c) maùng khoõ
ng gian

III TNH CHT VT L :

- Cỏc polime hu ht l nhng cht rn,
khụng bay hi, khụng cú nhit núng chy
xỏc nh. Polime khi núng chy cho cht
lng nht, ngui rn li gi l cht nhit
do. Polime khụng núng chy, khi un b
phõn hu gi l cht nhit rn.


HểA HC 12 C BN

Hot ng 4 : TNH CHT HO HC :

IV TNH CHT HO HC :
1. Phn ng phõn ct mch cacbon :
- Polime cú nhúm chc trong mch d b
thu phõn
Thớ duù:(C6H10O5)n +nH2O
Tinh boọ
t

H+, t0

nC6H12O6
Glucozụ

- Polime trựng hp b nhit phõn nhit
thớch hp to thnh cỏc on ngn, cui cựng
thnh monome ban u (phn ng gii trựng
hp hay phn ng epolime hoỏ)
Thớ duù:

GV gii thiu cỏc phn ng hoỏ hc ca
polime.
HS nghiờn cu SGK v vit cỏc PTHH
minh ho.

CH CH2
C6H5
n
polistiren

3000C

2. Phn ng gi nguyờn mch cacbon:
CH2 CH C CH2 +nHCl
CH3
n
poliisopren

Cl
CH2 CH2 C CH2
CH3 n
poliisopren hiủroclo hoaự

3. Phn ng tng mch polime:
- Phn ng lu hoỏ chuyn cao su thnh cao
su lu hoỏ.
- Phn ng chuyn nha rezol thnh nha
rezit.
OH

OH

CH2

CH2
CH2OH n
+

OH

t0

CH2

+nH2O
CH2

CH2

Hot ng 5 : PHNG PHP IU
CH :
HS nghiờn cu SGK v cho bit nh ngha
v
phn
ng
trựng
hp
?
GV ?: Qua mt s phn ng trựng hp m

chỳng ta ó c hc. Em hóy cho bit mt
monome mun tham gia c phn ng trựng
hp thỡ v c im cu to, phõn t monome

nCH CH2
C6H5
stiren

n

OH

n

V PHNG PHP IU CH :
1. Phn ng trựng hp:
- P trựng hp l quỏ trỡnh kt hp nhiu
phõn t nh (monome) ging nhau hay
tng t nhau thnh phõn t ln (polime).
- iu kin cn : phõn t monome tham gia
phn ng trựng hp phi cú liờn kt bi
(CH2=CH2, CH2=CH-Cl, CH2=CH-CH-


HÓA HỌC 12 CƠ BẢN

đó phải thoã mãn đặc điểm cấu tạo như thế CH2,…) hoặc là vòng kém bền .
CH2 CH2 C O
nào ?
CH2 CH2, H2C

GV bổ sung thêm điều kiện nếu HS nêu ra
O
CH2 CH2 NH,...
chưa đầy đủ và lấy một số thí dụ để chứng
Thí dụ:
minh.
nCH2 CH
Cl

xt, t0, p

vinyl clorua

CH2 CH2 C O
H2C
CH2 CH2 NH

CH2 CH
Cl n

poli(vinyl clorua)
t0, xt

caprolactam

HS nghiên cứu SGK và cho biết định nghĩa
về
phản
ứng
trùng

ngưng
?
GV ?: Qua một số phản ứng trùng ngưng
mà chúng ta đã được học. Em hãy cho biết
một monome muốn tham gia được phản ứng
trùng ngưng thì về đặc điểm cấu tạo, phân tử
monome đó phải thoã mãn đặc điểm cấu tạo
như thế nào ?
GV bổ sung thêm điều kiện nếu HS nêu ra
chưa đầy đủ và lấy một số thí dụ để chứng
minh.

NH[CH2]5CO n
capron

2. Phản ứng trùng ngưng ;
CH2 CH2 C O
H2C
CH2 CH2 NH

t0, xt

caprolactam

NH[CH2]5CO n
capron

nHOOC-C6H4-COOH + nHOCH
2-CH2OH

t0

CO C6H4-CO OC2H4 O n +2nH2O

- Trùng ngưng là quá trình kết hợp nhiều
phân tử nhỏ (monome) thành phân tử lớn
(polime) đồng thời giải phóng những phân
tử nhỏ khác (thí dụ H2O).
- Điều kiện cần : phân tử monome tham gia
phản ứng phải có ít nhất hai nhóm chức có
khả năng phản ứng.
Hoạt động 6 : ỨNG DỤNG:
VI – ỨNG DỤNG: Vật liệu polime phục
HS nghiên cứu SGK để biết được một số ứng vụ cho sản xuất và đời sống: Chất dẻo, tơ
dụng quan trọng của các polime.
sợi, cao su, keo dán.
4. Củng cố :
1. Polime nào sau đây được tổng hợp bằng phản ứng trùng hợp ?
A. Poli(vinyl clorua) 
D. Nilon-6,6

B. Polisaccarit

C. Protein

2. Polime nào sau đây được tổng hợp bằng phản ứng trùng ngưng ?
A. Nilon-6,6 
clorua)
D. Polipropilen

B. Polistiren

C. Poli(vinyl


HÓA HỌC 12 CƠ BẢN

3. Từ các sản phẩm hoá dầu (C6H6 và CH2=CH2) có thể tổng hợp được polistiren,
chất được dùng để sản xuất nhựa trao đổi ion. Hãy viết các PTHH của phản ứng
xảy ra (có thể dùng thêm các hợp chất vô cơ cần thiết).
Dặn dò :
1. Bài tập về nhà: 1 → 6 trang 64 (SGK).
2. Xem trước bài : VẬT LIỆU POLIME
V. RÚT KINH NGHIỆM:
.....................................................................................................................................
.........................................................