CÁC DẠNG TOÁN có lời văn ở TIỂU học (CÒNTIẾP)

CÁC DẠNG TOÁN CÓ LỜI VĂN Ở TIỂU HỌC
I. Tìm số trung bình cộng (Lớp 4, 5)
*Ghi nhớ:
-Muốn tìm số trung bình cộng của nhiều số, ta tính tổng của các số đó, rồi chia
tổng đó cho số các số hạng.
VD: Tìm TBC của các số: 12; 24; 35; 65.
TBC của các số đó là: (12 + 24 + 35 + 65) : 4 = 34
- Muốn tìm tổng của các số khi biết trung bình cộng của các số đó, ta lấy trung
bình cộng của các số đó nhân với số các số hạng.
VD: Tính tổng của 4 số có TBC bằng 123.
Tổng của 4 số có TBC bằng 123 là:123 × 4 = 492
- Muốn tìm một trong số các số khi biết TBC của các số đó, ta lấy TBC của các
số đó nhân với số các số hạng rồi trừ cho tổng của các số còn lại.
VD: Biết TBC của 123; 4567 và A là 1593. Tìm A.
- Tổng của 123; 4567 và A là: 1593 × 3 = 4779.
- A = 4779 - (123 + 4567) = 89.
*Bài tập:
1, ( Tìm TBC của các số khi biết các số đó) Có 5 bao gạo,trong đó có 3 bao gạo nếp,
mỗi bao đựng 45kg và 2 bao gạo tẻ, mỡi bao đựng 50kg.
a, Hỏi trung bình mỗi bao đựng bao nhiêu kilogam gạo?
b, Nếu có thêm 5 bao nữa, mỗi bao đựng 55 kg thì TB mỗi bao là bao nhiêu kilogam?
Hướng dẫn:
a, Từ khối lượng gạo trong mỗi bao tính được tổng lượng gạo trong các bao, từ đó tìm
được lượng gạo trung bình có trong mỗi bao.
b, Từ lượng gạo có trong 5 bao đầu và lượng gạo có trong 5 bao sau, tính đuovự lượng
gạo trung bình của mỗi bao.


2, (Bài toán TBC giải bằng sơ đồ đoạn thẳng)Trung bình cộng của hai số lớn hơn số
thứ nhất là 123. biết số thứ hai là 456. Tìm số thứ nhất.
Hướng dẫn: Vì tổng của hai số bằng 2 lần trung bình cộng của hai số đó, từ đó ta biểu

diễn tồng của hai số đó bằng 2 đoạn thẳng bằng nhau, mỗi đoạn là trung bình cộng của
hai số đó.
- Từ số thứ hai là 456 và hiệu của TBC với số thứ nhất là 123, ta tìm được số thứ nhất.
3, (Bài toán TBC giải bằng cách giả thiết tạm) Ba tổ trồng được 45 cây. Biết rằng số
cây trung bình của tổ 1 và tổ 2 nhiều hơn số cây trung bình của tổ 2 và tô3 3 là 1 cây
và ít hơn số cây trung bình của tổ 3 và tô3 1 là 1 cây. Hỏi:
a, Mỗi tổ đã trồng được bao nhiêu cây?
b, Trung bình mỗi 2 tổ trồng được bao nhiêu cây?
Hướng dẫn: Từ số cây TB của tổ 1 và tổ 2 nhiều hơn số cây TB của tổ 2 và tổ 3, ta tìm
được hiệu số cây của tổ 1 và tổ 3.
-Từ số cây TB của tổ 1 và tổ 2 ít hơn số cây TB của tổ 1 và tổ 3 ta tìm được hiệu số
cây của tổ 3 và tổ 2.
-Vì số cây tổ 3 trồng được hơn của tổ 2 và ít hơn tổ 1 cùng một số cây, nên số cây của
tổ 3 trồng được bằng số cây trung bình mỗi tổ trồng được.
II. Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó. (Lớp 4, 5)
*Ghi nhớ:
- Muốn tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó ta làm như sau:
Số lớn = (Tổng + hiệu) : 2 = Tổng - số bé = Số bé + hiệu
Số bé = (Tổng - hiệu) : 2 = Tổng - số lớn = Số lớn - hiệu
* Bài tập:
1, ( Bài toán có hiệu số biến đổi) Lớp 4A có 40 học sinh, sau đó có thêm 5 bạn nữ nữa
nên số bạn nữ nhiều hơn số bạn nam là 1 bạn. Hỏi lớp 4A lúc đầu có bao nhiêu bạn
nam bao nhiêu bạn nữ?
Hướng dẫn: Bài toán cho biết tổng số học sinh lúc đầu, hiệu số bạn nữ và bạn nam sau
khi có thêm 5 bạn nữ.


- Để tìm được số bạn nam và bạn nữ lúc đầu, ta cần phải đi tìm hiệu số bạn nữ và bạn
nam lúc đầu, hoặc tìm tổng số học sinh cả lớp sau khi có thêm 5 bạn nữ nữa, rồi đưa
về dạng toán cơ bản.

2, (Bài toán có tổng số biến đổi) Hai anh em đi câu cá. Lúc đầu anh câu được nhiều
hơn em 5 con,sau đó em câu được thêm 2 con nữa. Tính ra tổng cộng hai anh em câu
được 15 con. Hỏi lúc đầu mỗi người câu được bao nhiêu con cá?
Hướng dẫn: Để tính được số con cá lúc đầu hai anh em câu được ta cần biết tổng số
con cá lúc đầu hai anh em câu được.
- Từ số con cá em câu thêm và tổng số con cá lúc sau, tính được tổng số con cá lúc
đầu. Hoạc ta cũng có thể tính hiếuố cá sau khi em câu thêm được 2 con, rối tính số cá
mỗi người đã câu được.
3, (Bài toán có tổng ẩn) Lớp 4A có tổng số học sinh nhiều hơn số học sinh lớp 4B là 2
bạn. Biết trung bình cộng số học sinh của 2 lớp đó là 30 em. Tính số học sinh của mỗi
lớp.
Hướng dẫn: Từ TBC số học sinh của hai lớp, tính được tổng số học sinh của hai lớp,
đưa về dạng toán cơ bản.
4, (Bài toán có hiệu ẩn) Tìm hai số lẻ liên tiếp có tổng là 4020.
Hướng dẫn: Hiệu của hai số lẻ liên tiếp là 2, sau đó áp dụng cách giải bài toán cơ bản.
5, (Bài toán có tổng và hiệu ẩn) Một HCN có chu vi 40cm. Biết rằng nếu tăng chiều
rộng thêm 2cm và giảm chiều dài đi 2cm thì HCN trở thành hình vuông. Tính diện
tích HCN.
Hướng dẫn: Để tính được diện tích của HCN ta cần tính được chiều dài và chiều rộng
của HCN. Do đó cần tính nửa chu vi, tức tổng của chiều dài và chiểu rộng, và hiệu của
chiều dài và chiều rộng.
- Từ chu vi HCN tính được nửa chu vi (tổng của chiều dài và chiều rộng)
- “Nếu tăng CR 2cm và giảm CD 2cm thì HCN trở thành HV”, tính được hiệu của CD
và CR.
- Áp dụng cách giải bài toán cơ bản đẻ tìm CD, CR, từ đó tính diện tích HCN.
6, (Bài toán dạng kép) Ba tổ trồng được 70 cây, trong đó số cây của tổ 1 trồng được ít
hơn số cây của tổ 2 và tổ 3 là 14 cây, số cây của tổ 2 trồng được lại ít hơn số cây của
tổ 3 trồng được là 8 cây. Tính số cây mỗi tổ đã trồng.

Hướng dẫn: Coi tổng số cây của tổ 2 và tổ 3 là số lớn, số cây của tổ 1 là số bé, từ đó
tìm đc số cây của tổ 1 và tông3 số cây của tổ 2 và tổ 3.
- Từ tổng số cây của tổ 2 và tổ 3 vừa tìm được và hiệu số cây của tổ 3 và tổ 2 đã cho,
tìm được số cây của 2 và số cây của tổ 3.
III. Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó. (Lớp 4,5)
* Ghi nhớ:
- Muốn tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó ta làm như sau:
Số lớn = Tổng : Tổng số phần bằng nhau × số phần số lớn = Tổng - số bé
Số bé = Tổng : tổng số phần bằng nhau × số phần số bé = Tổng - số lớn
* Bài tập:
1, (Bài toán có tỉ số biến đổi) Lớp 4A có 40 học sinh, nếu có thêm 5 bạn nữ nữa thì số
bạn nữ bằng số bạn nam. Tính số bạn nam và số bạn nữ của lớp 4A.
Hướng dẫn: Để tìm được số bạn nam và số bạn nữ ta cần phải tìm tổng số học sinh
cảu cả lớp khicó thêm 5 bạn nữ.
-Coi số bạn nữ khi có thêm 5 bạn là số bé và số bạn nam là số lớn, từ đó tìm được số
bạn nam hoặc số bạn nữ khi có thêm 5 bạn.
- Từ số bạn nữ khi có thêm 5 bạn hoặc số bạn nam, tìm được số bạn nữ.
2, (Bài toán có tổng số biến đổi) Lớp 4A có số bạn nam bằng số bạn nữ. Nếu có thêm
5 bạn nam thì số học sinh của cả lớp là 40 học sinh. Hỏi lớp 4A có bao nhiêu bạn nam,
bao nhiêu bạn nữ?
Hướng dẫn: Để tìm được số bạn nam và số bạn nữ ta cần phải đi tìm số học sinh của
cả lớp lúc đầu từ đó đưa bài toán về dạng cơ bản.
3, (Bài toán có tổng và tỉ số ẩn) Lớp 4A có một số học sinh. Biết rằng nếu có thêm 5
bạn nam thì tổng số học sinh của cả lớp sẽ là 40 học sinh, nếu có thêm 5 bạn nữ thì số
bạn nam bằng số bạn nữ . Tính số bạn nam, số bạn nữ của lớp đó.
Hướng dẫn: Để tìm được số bạn nam và số bạn nữ cần tìm tổng số học sinh của lớp
4A khi có thêm 5 bạn nữ. Tỉ số của số bạn nam và số bạn nữ sau khi có thêm 5 bạn nữ
đã cho, đưa về dạng toán cơ bản tìm được số bạn nam hoặc số bạn nữ, sau đó tìm số
bạn nữ lúc đầu.
4, (Bài toán có nhiều hơn 2 đại lượng) Mỗi bạn lớp 4A trồng được 2 cây, mỗi bạn lớp

4B trồng được 3 cây, mỗi bạn lớp 4C trồng được 5 cây và số cây lớp 4A trồng được


bằng của lớp 4B, số cây lớp4B trồng được bằng của ớp 4C. Tính số học sinh mỗi lớp
biết cả ba lớp trồng được 225 cây.
Hướng dẫn: Từ tỉ số giữa số cây trồng được của các lớp và tổng số cây của các lớp
trồng được ta có thể vẽ sơ đồ và tìm được số cây mỗi lớp trồng được. Rừ đó tìm được
số học sinh của mỗi lớp.
III. Tìm hai số khi biết hiệu và tỉ số cảu hai số đó. (Lớp 4, 5)
* Ghi nhớ:
- Muốn tìm hai số khi biết hiệu và tỉ số của hai số đó ta làm như sau:
Số lớn = Hiệu : Hiệu số phần bằng nhau × số phần số lớn = Số bé + hiệu
Số bé = Hiệu : hiệu số phần bằng nhau × số phần số bé = Số lớn - Hiệu
* Bài tập:
1, (Bài toán có tỉ số biến đổi) Hai tổ trồng cây. Tổ 1 trồng nhiều hơn tổ 2 là 3 cây. Sau
đó tổ 2 trồng thêm 8 cây nữa nên số cây của tổ 1 trồng được chỉ bằng số cây của tổ 2.
Hỏi lúc đầu mỗi tổ trồng được bao nhiêu cây?
Hướng dẫn: Từ hiệu số cây trồng được của hai tổ lúc đầu tính được hiệu số cây của
hai tổ trồng được sau khi tổ 2 trồng thêm 8 cây.
- Từ hiệu số cây và tỉ số cây của hai tô3 sau khi tô3 2 trồng thêm 8 cây, tính được số
cây mỗi tổ trồng được.
2, (Bài toán có hiệu số biến đổi) Lớp 4A có số bạn nam bằng số bạn nữ