Giải pháp phát triển thuỷ sản tại huyện điện biên, tỉnh điện biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
------------------------------------------------

BÙI VĂN LONG

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
THỦY SẢN TẠI HUYỆN ĐIỆN BIÊN,TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN
NÔNG THÔN

Thái Nguyên - 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
------------------------

BÙI VĂN LONG

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỦY SẢN TẠI HUYỆN
ĐIỆN BIÊN, TỈNH ĐIỆN BIÊN
Chuyên ngành: Phát triển nông thôn
Mã số ngành: 60.62.01.16

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN
NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: PGS-TS ĐINH NGỌC LAN

Thái Nguyên - 2016


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan mọi thông tin tham khảo, số liệu trong nghiên cứu
sử dụng đều được ghi nguồn gốc rõ ràng, mọi sự giúp đỡ cho việc
hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn.
Kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được
sử dụng trong nghiên cứu để bảo vệ một học vị nào.
Tác giả luận văn

Bùi Văn Long


ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình của tôi đã đảm bảo cho
tôi về vật chất và không ngừng động viên, cổ vũ tôi về tinh thần trong suốt
những năm tháng học tập và thời gian thực hiện đề tài nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Cô giáo – Người hướng dẫn khoa học P G S
- T.S Đinh Ngọc Lan - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã hướng
dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài
và hoàn chỉnh luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới toàn thể Thầy giáo, Cô giáo trong và ngoài
phòng Đào tạo, trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên và các ban ngành
huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên cùng những tập thể và cá nhân đã giúp đỡ
tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn./.
Tác giả luận văn

Bùi Văn Long


iii
iiii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................
ii

MỤC

LỤC

........................................................................................................... iii DANH
MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ vi DANH
MỤC BẢNG ......................................................................................... vii
1.
Tính
cấp
thiết
tài.................................................................................................................... 1

của

2.
Mục
tiêu
cứu........................................................................................................................... 2

đề
nghiên

3.
Ý
nghĩa
của
đề
................................................................................................................................ 2

tài

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .................................................... 3
1.1.
Cơ
sở
lý
luận
tài................................................................................................................... 3

của

đề

1.1.1. Một số khái niệm ........................................................................................................
3

1.1.2. Đặc điểm và hình thức phát triển nuôi thuỷ sản ................................................
4

1.1.3. Các tiêu chí đánh giá phát triển nuôi thuỷ sản....................................................
7

1.2.
Cơ
sở
thực
tiễn
tài............................................................................................................... 7

của

đề

1.2.1. Các nội dung và yêu cầu đối với phát triển thuỷ sản ........................................
7

1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nuôi thuỷ sản ........................................
10

1.3. Tổng quan về phát triển nuôi thuỷ sản các nước trên thế
giới.....................................11


iv
1.3.1. Các nguyên tắc chung để bảo vệivinguồn lợi thuỷ sản ......................................
11

1.3.2. Một số giải pháp phát triển thuỷ sản của các nước trên thế giới .................

12

1.4 .Tổng quan về phát
..........................................................16

triển

nuôi

thuỷ

sản

ở

Việt

Nam

1.4.1. Khái quát quá trình phát triển ngành thuỷ sản ở Việt Nam ..........................
16

1.4.2. Vai trò - Ý nghĩa của phát triển nuôi thuỷ sản................................................. 19
1.5.
Đánh
giá
...............................................................................................................................21

chung

iv
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU................................................................................................... 22
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên
cứu...........................................................................................22
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 22
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................
22

2.2. Nội dung nghiên
cứu.....................................................................................................................22
2.3. Phương pháp nghiên
cứu............................................................................................................23
2.3.1. Phương pháp chọn địa điểm nghiên cứu, chọn mẫu điều tra ........................
23

2.3.2. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu ................................................................
24

2.3.3. Phương pháp xử lư số liệu .....................................................................................
25

2.3.4. Phương pháp phân tích tài liệu, số liệu đề tài ...................................................
26

2.3.5. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................................
27

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ....................... 29

3.1. Thực trạng phát triển nuôi thủy sản tại huyện Điện
Biên................................................29
3.1.1. Quá trình phát triển và tổ chức nuôi cá ở huyện Điện Biên ..........................
29

3.1.2. Tình hình phát triển các mô hình nuôi cá trên địa bàn huyện .......................
31

3.1.3. Tình hình phát triển các hình thức nuôi cá kết hợp ngành ............................
33

3.1.4 Tình hình phát triển hình thức nuôi cá theo hướng nuôi các loại cá ............
36


v
3.2. Nghiên cứu quá trình sản xuất, tiêu thụ và đầu tư sử dụng các yếu tố nhằm
phát triển nuôi thủy sản tại địa
phương..................................................................................................38
3.2.1. Tình hình cơ bản của các hộ nuôi cá tại các xã điều tra ............................... 38
3.2.2. Đánh giá kết quả mô hình nuôi cá tại Huyện Điện Biên ................................ 44
3.3. Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, tiêu thụ, đầu tư và
phát
triển nuôi thủy sản tại huyện Điện Biên, tỉnh Điện
Biên...........................................................54
3.3.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................................. 54


v
3.3.2. Cơ sở hạ tầng............................................................................................................. 55

3.3.3. Khoa học kỹ thuật .................................................................................................... 56
3.3.4. Yếu tố môi trường .................................................................................................... 59
3.3.5. Yếu tố thị trường và tổ chức tiêu thụ sản phẩm ...............................................
60

3.3.6. Yếu tố cơ chế - chính sách của Nhà nước ......................................................... 61
3.3.7. Vấn đề quan hệ kinh tế hợp tác 4 Nhà và liên kết trong sản xuất –
chế biến, tiêu thụ và tiêu dùng
................................................................................................. 62

3.4. Phân tích khó khăn, thuận lợi, cơ hội và thách thức trong việc phát triển
thủy sản ở địa phương
...............................................................................................................................................63
3.5. Phương hướng và giải pháp nâng cao kết quả phát triển các mô hình nuôi
cá........68
3.5.1. Phương hướng nâng cao kết quả phát triển các mô hình nuôi cá
....................... 68

3.5.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả nuôi thủy sản huyện Điện Biên ...................... 70
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................... 78
1. Kết luận
..................................................................................................................................................78
2. Kiến
nghị................................................................................................................................................79
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 80


vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BTC

Bán thâm canh

BVTV

Bảo vệ thực vật CN

Công nghiệp CNH

Công

nghiệp hóa
CTQG

Chính trị quốc gia

FAO

Tổ chức nông lương thế giới

GRDP

Giá trị gia tăng

GTSX

Giát trị sản xuất

HĐH

Hiện đại hóa HTX

Hợp tác xã KTQT

Kinh tế

quốc tế KTXH
hội LN

Kinh tế xã
Lâm nghiệp

NN

Nông nghiệp

NXB

Nhà xuất bản

PTNT

Phát triển nông thôn

QCCT

Quảng canh cải tiến TC

Thâm canh
TDHTM

Tự do hóa thương mại TTCN

Tiểu thủ công nghiệp VSATTP
an toàn thực phẩm XDCB
cơ bản

Vệ sinh
Xây dựng


vii
DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1: Tình hình phát triển nuôi thủy sản của huyện và 3 xã điều tra huyện
Điện Biên ....30
Bảng 3.2: Tình hình phát triển các hình thức nuôi cá ở huyện Điện Biên giai
đoạn
2013-2015
...............................................................................................................................................31
Bảng 3.3: Quy mô các hình thức nuôi cá theo hướng kết hợp
ngành..........................................34
Bảng 3.4 Năng suất các hình thức nuôi cá theo hướng kết hợp ngành:
.......................................36
Bảng 3.5: Tình hình phát triển các hình thức nuôi cá theo chủng loại
.........................................37
Bảng 3.6: Tình hình cơ bản của hộ điều tra ở 3 xã năm 2015
......................................................39
Bảng 3.7: Vai trò ngành thủy sản trong phát triển kinh tế xã
hội.............................................41

huyện Điện
Biên.......................................................................................................................................41
Bảng 3.8: Tình hình nuôi cá theo các mô hình của các hộ điều tra
...............................................43
tại huyện Điện Biên năm
2015..............................................................................................................43
Bảng 3.9: Tình hình đầu tư nuôi cá thâm canh của các mô
hình...................................................45
tính trên 01 ha tại huyện Điện Biên
......................................................................................................45
Bảng 3.10: Tình hình đầu tư nuôi cá bán thâm canh của các mô hình tính trên 01
ha tại huyện
Điện Biên
...................................................................................................................................................48
Bảng 3.11: Kết quả các mô hình nuôi cá theo hướng nuôi tính trên 01
ha..................................50
Bảng 3.12: Kết quả các mô hình nuôi cá theo hướng kết hợp ngành tính trên 1ha
...................53


Bảng 3.13: Các thiết bị cơ bản phục vụ nuôi cá của các hộ
............................................................55
Bảng 3.14: Trình độ hiểu biết và áp dụng khoa học
.........................................................................57
kỹ thuật của hộ nuôi thủy
sản.................................................................................................................57
Bảng 3.15 : Ảnh hưởng của thị trường tới thu nhập hộ nuôi
cá.....................................................60
Sơ đồ 3.1: Các kênh têu thụ cá tại huyện Điện Biên
.......................................................................61

Bảng 3.16: Dự kiến phát triển mô hình nuôi cá theo chủng loại của huyện đến năm
2018. ...69
Bảng 3.17: Dự kiến phát triển mô hình nuôi
cá............................................................................69 theo hướng kết hợp ngành của huyện
đến năm 2018 ...................................................................69
Bảng 3.18: Dự kiến diện tích nuôi một số loài thủy sản
mới........................................................70


1


2
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là một trong những quốc gia có tính biển lớn nhất ở khu vực
Đông Nam Á với bờ biển dài trên 3.260km, vùng đặc quyền kinh tế (EEZ)
khoảng 1 triệu km2, trữ lượng thuỷ sản x u ấ t k h ẩ u ước tính khoảng 6.56
triệu tấn, khai thác khoảng 3.03 triệu tấn, nuôi trồng 3.53 triệu tấn mỗi năm
thu được
6,72 tỷ USD. Để phát triển thuỷ sản và nâng cao giá trị kim ngạch xuất khẩu,
Bộ Nông nghiệp và PTNT đã có nhiều chính sách để phát triển ngành. Tuy
nhiên vì là một nước nông nghiệp nghèo, đang phát triển nên để có một
ngành sản xuất nuôi thuỷ sản phát triển bền vững và đạt hiệu quả kinh tế
cao và ổn định, ngành nuôi thuỷ sản Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều khó
khăn và thách
thức.
Điện Biên là vùng núi phía Tây Bắc của tổ quốc, diện tích mặt nước 2.023ha
- đây là điều kiện quan trọng đầu tiên cho phát triển ngành kinh tế thuỷ sản,
nhưng chất lượng nguồn nước mặt đang bị suy giảm bởi ô nhiễm gia tăng.

Tuy nhiên, hiện nay ngành thuỷ sản của Điện Biên mới chỉ dừng ở mức phát
triển thấp, mang nặng tính tự phát và truyền thống. Từ sau khi có Nghị quyết
09 của Chính phủ, ngành thuỷ sản đã được sự quan tâm, chú ư của Đảng.
Chính quyền các cấp và của nhiều người dân địa phương, ngành thuỷ sản
Điện Biên đã có khởi sắc bước đầu.
Huyện Điện Biên tỉnh Điện Biên có tỷ lệ diện tích mặt nước nuôi thuỷ sản
lớn 1.268 ha so với diện tích mặt nước của toàn tỉnh. Phát triển nuôi thuỷ sản
huyện Điện Biên còn ở mức thấp hơn so với sự phát triển nuôi thuỷ sản
chung của cả nước, chưa tương xứng với tềm năng diện tích mặt nước hiện
có. Mặt khác sự phát triển bùng nổ nuôi thuỷ sản một cách tự phát, ồ ạt cũng
đã dẫn đến nhiều vấn đề bất cập, làm cho không gian của hệ thống mặt nước
nuôi thuỷ sản
bị chia cắt manh mún, ảnh hưởng đến sự phát triểncủa các ngành kinh tế
khác, môi trường nuôi thuỷ sản đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, nguồn lợi


3
thuỷ sản trong những năm gần đây bị giảm sút, một bộ phận không nhỏ dân
cư có đời


sống thấp và bấp bênh, đây là những vấn đề kinh tế, xã hội và môi trường
bức xúc cần giải quyết.
Để phát huy thế mạnh của nuôi thuỷ sản trong phát triển kinh tế của tỉnh
Điện Biên, tôi tiến hành lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Giải pháp phát triển
thuỷ sản tại huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên".
2. Mục tiêu nghiên cứu
Đánh giá tình hình nuôi trồng thủy sản tại huyện Điện Biên tỉnh Điện Biên,
phân tích những khó khăn trở ngại trong quá trình nuôi thủy sản, để từ đó đề
xuất một số định hướng và giải pháp phát triển nuôi thủy sản tại địa bàn

nghiên cứu.
3. Ý nghĩa của đề tài
3.1. Ý nghĩa đối với học tập và nghiên cứu khoa học
- Cũng cố kiến thức từ cơ sở đến chuyên ngành đã học trong trường, ứng
dụng kiến thức đó trong thực tiễn.
- Rèn luyện kỹ năng thu thập thông tin và xử lư số liệu, viết báo cáo.
- Giúp hiểu thêm về tình hình nuôi thủy sản tại huyện Điện Biên tỉnh Điện
Biên, từ đó tìm ra khó khăn đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm phát triển
thủy sản của tỉnh
3.2. Ý nghĩa đối với thực tiễn
Nhận thức được những gì đã làm được và chưa làm được khi đưa ra những
giải pháp nhằm phát triển thủy sản trên địa bàn huyện, để từ đó có hướng đi
đúng đắn.


CHƯƠNG I.TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lư luận của đề tài
1.1.1. Một số khái niệm
Khái niệm về nuôi thủy sản:
Hiện nay, trên thế giới có nhiều khái niệm về nuôi thuỷ sản theo quan
điểm của các nhà kinh tế học: nuôi thuỷ sản là một hoạt động sản xuất tạo ra
nguyên liệu thủy sản cho quá trình tiêu dùng sản phẩm, hoạt động xuất khẩu và
nguyên liệu cho công nghiệp chế biến thủy sản.
Theo quan điểm của các nhà sinh học: nuôi thuỷ sản là hoạt động tạo
ra các điều kiện sinh thái phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của các loại
thủy sản để thúc đẩy chúng phát triển theo các giai đoạn của vòng đời.
Theo hai quan điểm trên thì nuôi thuỷ sản là một hoạt động sản xuất
sử dụng các yếu tố nguồn lực đầu vào như con giống, tài nguyên, đất, nước và
các công cụ sản xuất khác để thúc đẩy việc tăng trưởng và phát triển của các
loại thủy sản, tạonguồn thực phẩm cho người, thức ăn cho chăn nuôi động vật

và nguồn nguyên liệu cho công nghiệp chế biến thủy sản.
Nuôi thuỷ sản còn được hiểu là ngành chuyên môn hoá hẹp của
ngành
thuỷ sản. Nuôi thuỷ sản đang ngày càng được quan tâm khi nhu cầu thực
phẩm
về các loài thuỷ sản đang tăng nhanh cả về số lượng và chất lượng mà
khai thác thuỷ sản không thể đáp ứng được. Như vậy có thể hiểu: nuôi thuỷ
sản là tập hợp các biện pháp kinh tế, kỹ thuật áp dụng trên một diện tích thuỷ
vực đã định nhằm đạt mục đích về kinh tế, xã hội, môi trường đã đề ra.
Nuôi thuỷ sản một mặt phải áp dụng các quy trình kỹ thuật đối với
vật nuôi, mặt khác cũng cần có các biện pháp kinh tế thích hợp về quy hoạch
vùng sản xuất,thị trường đầu ra,… cho sản phẩm.
Theo FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc, 1992),
thì nuôi thuỷ sản (Aquaculture) là hoạt động canh tác trên đối tượng sinh
vật thủy sinh như nhuyễn thể, giáp xác, thực vật thủy sinh,... Quá trình này bắt


đầu


tự thả giống, chăm sóc nuôi lớn tới thu hoạch. Có thể nuôi từng cá thể hoặc
cả quần thể với nhiều hình thức nuôi theo mức độ thâm canh khác nhau như
quảng canh, bán thâm canh và thâm canh.
Một số tác giả khái niệm nuôi thủy sản đơn giản hơn đó là nuôi hay canh
tác động và thực vật dưới nước do suất xứ từ thuật ngữ aqua (nước) + culture
(nuôi).
1.1.2. Đặc điểm và hình thức phát triển nuôi thuỷ sản
Nuôi thuỷ sản là một lĩnh vực của ngành TS, là thuật ngữ bao hàm tất cả
các hình thức nuôi động vật và trồng thực vật thuỷ sinh trong môi
trường nước [1]. Nuôi thuỷ sản có những đặc điểm cơ bản sau:

(1) Đối tượng sản xuất của nuôi thuỷ sản là các sinh vật sống trong môi
trường
nước.
(2) Trong nuôi thuỷ sản, thuỷ sản bố mẹ để làm giống là yếu tố quan trọng
nên phải được lưu giữ và chăm sóc đặc biệt.
(3) Nuôi thuỷ sản phát triển rộng khắp đất nước và tương đối phức tạp
so
với các ngành sản xuất vật chất khác.
(4) Thuỷ vực là tư liệu sản xuất chủ yếu không thể thay thế của nuôi thuỷ
sản. (5) Hoạt động nuôi thuỷ sản có tính mùa vụ rõ rệt.
(6) Sản phẩm của nuôi thuỷ sản là những sinh vật đã bị tách ra khỏi môi
trường sống nên dễ bị hư hỏng, ươn
thối.
Trước hết, căn cứ vào tính chất nuôi, phân nuôi thuỷ sản thành:
nuôi,
trồng chuyên canh; nuôi luân canh và nuôi xen canh hỗn
hợp
- Hình thức nuôi, trồng chuyên canh: là hình thức chỉ nuôi hoặc trồng duy
nhất một loài thuỷ sản trong khu vực nuôi (ao, hồ, đầm...). Do tiến bộ khoa
học
kỹ thuật mới được áp dụng mạnh trong nuôi thuỷ sản và do thị trường đòi hỏi


sản phẩm hàng hoá cao nên hình thức này được áp dụng khá phổ biến. Biểu
hiện rõ nét của hình thức này là nuôi tôm bán thâm canh (BTC), thâm canh
(TC) và siêu TC (công nghiệp). Tuy nhiên, hình thức này đòi hỏi khắt khe yêu
cầu kỹ thuật nuôi, chăm sóc và xử lư môi trường.


- Hình thức nuôi, trồng luân canh: là hình thức nuôi, trồng có sự xen kẽ

các đối tượng nuôi, trồng trong cùng khu vực nuôi (ao, hồ, lồng...) ở các
thời gian khácnhau, như luân canh: tôm - cá rô phi - tôm, trồng lúa - nuôi
cá - trồng lúa... Hình thức này được áp dụng phổ biến ở loại thuỷ sản nước
ngọt. Hình thức này đang được nghiên cứu và áp dụng những năm gần đây,
do ưu điểm của hình thức này là khả năng làm giảm suy thoái môi trường,
ít dịch bệnh và rủi ro. Tuy nhiên, hình thức này đòi hỏi chi phí đầu tư lớn,
tổ chức quản lư phức tạp, người nuôi phải có trình độ kiến thức kỹ thuật và
kinh nghiệm, am hiểu loài thuỷ sản nuôi.
- Hình thức nuôi, trồng xen canh và hỗn hợp: là hình thức nuôi nhiều loài
thuỷ sản trong cùng khu vực nuôi (ao, hồ, lồng bè…) trong cùng thời gian. Hình
thức nàyđược áp dụng khá phổ biến vì cho phép tận dụng thể tích thuỷ vực
và nguồn thức ăn tự nhiên giữa các loài thuỷ sản nuôi. Hình thức này có nhiều
ưu điểm như giảm suy thoái môi trường, ít dịch bệnh, chi phí thấp.
Căn cứ vào mật độ giống hoặc mức độ đầu tư thức ăn, phân nuôi
thuỷ sản thành: nuôi quảng canh; nuôi quảng canh cải tiến (QCCT); nuôi bán
thâm canh; nuôi thâm canh và nuôi công nghiệp (nuôi siêu thâm canh).
- Hình thức nuôi quảng canh: còn gọi là nuôi tự nhiên hoặc nuôi sinh
thái. Đây là hình thức nuôi hoàn toàn dựa vào nguồn giống và thức ăn tự
nhiên, không thả thêm giống nhân tạo và không cho ăn thêm [5], [8].
- Hình thức nuôi quảng canh cải tiến: là hình thức nuôi dựa trên nền tảng
của các mô hình nuôi quảng canh sinh thái truyền thống nhưng tăng
cường công tác quản lư môi trường bằng cách cải tạo ao hồ tốt hơn, có bổ
sung thêm giống và thức ăn nhưng không đáng kể [5], [8].
Đối với nuôi tôm quảng canh cải tến, trước đây thường thả 3-5 con
giống/m2 khu vực nuôi (ao, hồ, chắn sáo...). Tuy nhiên, hiện nay người nuôi
có nhiều kinhnghiệm và trình độ kỹ thuật nuôi cao hơn nên mật độ thả hợp lư
theo hình thức này là 3-10 con/m2. Hình thức này có nhiều ưu điểm như


chi

phí đầu tư ban đầu thấp, tận dụng được mặt nước tự nhiên, một phần giống
tự nhiên và bảo vệ được môi trường sinh thái. Nhược điểm là năng suất nuôi
không cao, do bổ sung thức ăn tươi nên dư lượng thức ăn lớn gây ô nhiễm
môi trường và dễ gây ra dịch bệnh [18].
- Hình thức nuôi bán thâm canh: là hình thức nuôi chủ yếu sử dụng giống
và thức ăn nhân tạo. Đối với nuôi cá, mật độ thả giống của hình thức này là 25 con/m2 [18] và sử dụng thức ăn công nghiệp là chính. Tuỳ đặc điểm từng
vùng, mật độ thả giống khác nhau, nhưng bắt buộc đảm bảo các yêu cầu kỹ
thuật như xây dựng ao hồ, xử lư ao hồ trước khi nuôi, cho ăn thường xuyên,
có kế hoạch, chủ động xử lư môi trường nước và phòng trừ dịch bệnh. Nuôi
thủy sản bán thâm canh đòi hỏi đầu tư vốn lớn, người nuôi phải am hiểu về kỹ
thuật nuôi và nhiều kinh nghiệm.
- Hình thức nuôi thâm canh: là hình thức nuôi hoàn toàn bằng con giống
và thức ăn nhân tạo, được đầu tư cơ sở hạ tầng đầy đủ. Đối với nuôi
tôm theo hình thức này, mật độ thả giống từ 5-10 con/m2 . Nuôi theo
hình thức thâm canh đòi hỏi các yêu cầu về kỹ thuật, môi trường nước gần
như đảm bảo tuyệt đối. Người nuôi phải có trình độ chuyên môn cao, trang
thiết bị, cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại và vốn đầu tư lớn. Ưu điểm của
hình thức này là năng suất cao, sản phẩm hàng hoá lớn. Đây là hình thức nuôi
thích hợp nhất. Tuy nhiên, hình thức nuôi này đòi hỏi phải đảm bảo tuân thủ
quy trình kỹ thuật nuôi chặt chẽ, nếu không hình thức này có thể làm suy thoái
môi trường, suy giảm tài nguyên và rủi ro [18].
- Hình thức nuôi công nghiệp (nuôi siêu thâm canh): là hình thức nuôi mà
giống và thức ăn hoàn toàn nhân tạo với mật độ rất cao, trên 30 con/m2.
Người nuôi phải tạo cho vật nuôi một môi trường sinh thái và các điều kiện
sống tối ưu, sinh trưởng tốt nhất, không phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên như
thời tết, khí hậu... Đây là hình thức nuôi chủ yếu được nhiều quốc gia áp dụng.

1.1.3. Các tiêu chí đánh giá phát triển nuôi thuỷ sản
Đánh giá bền vững về kinh tế: Đạt kết quả sản lượng thu hoạch và giá trị
sản xuất cao, tăng trưởng ổn định qua nhiều năm, hiệu quả kinh tế cao, ổn
định trong sử dụng các nguồn lực (đất, lao động, vốn, kỹ thuật); tăng
năng lực cạnh tranh trên thị trường…
Đánh giá bền vững về xã hội: góp phần tạo việc làm thêm cho người lao
động nông thôn; nâng cao đời sống của hộ; giảm nghèo đói ở nông thôn;
đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường tiêu thụ về cả số lượng, cơ cấu, chủng
loại sản phẩm thuỷ sản và chất lượng an toàn; tạo ra quan hệ hỗ trợ phát triển
giữa các ngành…
Đánh giá Bền vững về môi trường và tài nguyên thiên nhiên: tạo ra hệ kinh
tế - sinh thái bền vững (VAC, AV, AC); tạo cảnh quan nông thôn đẹp, bảo vệ
môi trường mặt nước, tạo đa dạng sinh học…
1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
1.2.1. Các nội dung và yêu cầu đối với phát triển thuỷ sản
Nội dung của phát triển thuỷ sản
(1) Phát triển sản xuất thuỷ sản gắn với phát triển thị trường xuất khẩu
và tiêu thụ nội địa:
Trong điều kiện nền kinh tế thị trường,với việc Việt Nam gia nhập WTO
thì việc sản xuất thuỷ sản hàng hoá cần tuân thủ theo quy luật của thị
trường, phải nhằm phục vụ và đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường
để vừa thu được hiệu quả kinh tế cao vừa không gây lãng phí trong quá
trình sử dụng các nguồn tài nguyên để sản xuất ra các sản phẩm thuỷ sản.
Như vậy sản xuất gắn với thị trường chính là nội dung quan trọng của phát
triển thuỷ sản. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, ngành thuỷ sản phải đi
vào phát triển các sản phẩm có lợi thế so sánh cùng với đẩy nhanh việc áp
dụng các tến bộ kỹ thuật
để nâng cao chất lượng sản phẩm, đồng thời phải quan tâm đúng mức
đến việc xây dựng thương hiệu và có chiến lược sẩn phẩm lâu dài.

(2) Phát triển cân đối, đồng bộ giữa lĩnh vực sản xuất với lĩnh vực chế
biến và tiêu thụ sản phẩm trên cơ sở kết hợp và chia sẻ hài hòa giữa
lợi ích và trách nhiệm của các bên:
Hoạt động nuôi thuỷ sản sẽ tạo ra yếu tố đầu vào cho chế biến, còn hoạt
động chế biến thuỷ sản sẽ tạo ra giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm thuỷ
sản, tạo nên sự ổn định cho việc tiêu thụ sản phẩm đồng thời còn có tác
dụng kích thích và hướng dẫn ngành nuôi thuỷ sản phát triển theo nhu cầu,
thị hiếu của thị trường. Như vậy công nghiệp chế biến thuỷ sản cần được phát
triển và được coi là yếu tố quan trọng tạo nên sự phát triển thuỷ sản.
(3) Phát triển tương xứng công nghiệp dịch vụ thuỷ sản và các dịch vụ
khác để đáp ứng yêu cầu phát triển thuỷ
sản:
Trong quá trình phân công lao động xã hội, cần phải phát triển các dịch
vụ cung ứng các yếu tố đầu vào cho sản xuất cũng như đầu ra cho tiêu
thụ. Do vậy,việc phát triển dịch vụ này là yếu tố không thể thiếu được của quá
trình phát triển sản xuất thuỷ sản nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người sản
xuất và giúp cho việc sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm thuỷ sản đạt hiệu
quả cao nhất. (4) Quan tâm hỗ trợ đời sống và tạo điều kiện cho người nghèo
tham gia
vào quá trình phát triển thuỷ sản:
Tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với việc thực hiện tến bộ và công bằng
xã hội. Quá trình phát triển thuỷ sản cùng với các vấn đề như tích tụ tập
trung đất, phát triển kinh tế trang trại... sẽ làm nảy sinh các vấn đề xã
hội như: phân hoá giàu nghèo, thiếu việc làm, thiếu đất, mất đất... tạo ra
nguy cơ bất
ổn định xã hội. Do vậy, để phát triển thuỷ sản phải thu hút, tạo điều kiện
cho người nghèo tham gia vào quá trình phát triển thuỷ sản và cùng hưởng lợi
từ quá trình phát triển đó [10], [11].
(5) Bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển thuỷ sản: