Quản lý phát triển năng lực giáo viên ở các trường Trung học Cơ sở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.09 MB, 125 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
NGUYỄN THỊ BÍCH
QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, QUẢNG NINH ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
NGUYỄN THỊ BÍCH
QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, QUẢNG NINH ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thanh
THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa có ai thực hiện nghiên cứu.
Thái Nguyên, tháng 7 năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Bích
i
LỜI CẢM ƠN
Hai năm được học tập và nghiên cứu tại trường đại học sư phạm Thái Nguyên là
một khoảng thời gian tuy không dài nhưng đã để lại trong tôi những ấn tượng sâu sắc
khó quên. Đó là khoảng thời gian tôi và các đồng môn được các thầy cô trong trường
tận tình giúp đỡ để tôi nỗ lực cố gắng vượt qua những khó khăn hoàn thành chương
trình khóa học.
Với sự trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn
tới lãnh đạo trường đại học sư phạm Thái Nguyên, lãnh đạo và các thầy cô giáo,
Phòng Đào tạo Sau đại học (trường đại học sư phạm Thái Nguyên) đã quan tâm giúp
đỡ, tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Thị Thanh, người thầy, người
hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và
hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Lãnh đạo, chuyên viên
phòng giáo dục Phòng GD&ĐT thành phố Cẩm Phả; Các bạn đồng nghiệp và những
người thân đã tận tình giúp đỡ, cung cấp tài liệu, số liệu, thông tin bổ ích và động viên,
khích lệ tôi trong quá trình học tập nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Đến nay, đề tài “Quản lý phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS
thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông” đã
hoàn thành đúng kế hoạch.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Bích
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu .......................................................................... 3
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.................................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3
7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐÁP ỨNG YÊU CẦU
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG............................................................ 5
1.1.
Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................................ 5
1.1.1. Trên thế giới ....................................................................................................... 5
1.1.2. Ở Việt Nam ........................................................................................................ 7
1.2.
Một số khái niệm ............................................................................................... 8
1.2.1. Giáo viên, giáo viên THCS ................................................................................. 8
1.2.2. Năng lực ............................................................................................................. 9
1.2.3. Phát triển năng lực giáo viên THCS ................................................................ 10
1.2.4. Quản lý hoạt động phát triển năng lực giáo viên ............................................. 11
1.3.
Phát triển năng lực giáo viên THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông ................................................................................................................ 12
1.3.1. Vị trí, nhiệm vụ của giáo viên THCS .............................................................. 12
1.3.2. Những nội dung đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay và những yêu cầu
đối với năng lực giáo viên trung học cơ sở ...................................................... 14
iii
1.3.3. Các năng lực giáo viên THCS cần phát triển để đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục phổ thông ........................................................................................... 16
1.3.4. Các phương pháp phát triển năng lực của giáo viên THCS ............................ 19
1.3.5. Các hình thức tổ chức thực hiện phát triển năng lực của giáo viên THCS ..... 21
1.4.
Quản lý phát triển năng lực giáo viên THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục phổ thông ................................................................................................... 22
1.4.1. Vị trí, vai trò người Hiệu trưởng trường THCS trong việc phát triển năng
lực giáo viên ..................................................................................................... 22
1.4.2. Nội dung quản lý phát triển năng lực giáo viên THCS đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục phổ thông ................................................................................... 23
1.5.
Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động phát triển năng lực giáo viên
THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông....................................... 28
1.5.1. Yếu tố khách quan ........................................................................................... 28
1.5.2. Yếu tố chủ quan ............................................................................................... 30
Tiểu kết chương 1 ....................................................................................................... 32
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIÁO
VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ CẨM
PHẢ, QUẢNG NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
PHỔ THÔNG ................................................................................................. 33
2.1.
Khái quát tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục của thành phố Cẩm Phả,
Quảng Ninh ...................................................................................................... 33
2.1.1. Tình hình kinh tế, xã hội .................................................................................. 33
2.1.2. Tình hình giáo dục thành phố Cẩm Phả ........................................................... 34
2.2.
Giới thiệu khái quát về khảo sát thực trạng ..................................................... 36
2.2.1. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 36
2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................ 36
2.2.3. Địa bàn và quy mô khảo sát ............................................................................. 36
2.2.4. Phương pháp và công cụ khảo sát .................................................................... 36
2.2.5. Thời gian và tiến trình khảo sát ....................................................................... 36
2.2.6. Xử lý kết quả khảo sát ..................................................................................... 37
2.3.
Thực trạng phát triển năng lực đội ngũ giáo viên các trường THCS thành phố
Cẩm Phả, Quảng Ninh ....................................................................................... 37
2.3.1. Thực trạng về số lượng giáo viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả ...... 37
iv
2.3.2. Thực trạng năng lực của giáo viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả,
Quảng Ninh ...................................................................................................... 38
2.3.3. Thực trạng về phát triển năng lực giáo viên các trường trung học cơ sở
thành phố Cẩm Phả hiện nay ........................................................................... 45
2.4.
Thực trạng quản lý phát triển năng lực cho giáo viên các trường trung học
cơ sở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
phổ thông ......................................................................................................... 48
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển năng lực cho giáo viên của hiệu trưởng
các trường trung học cơ sở thành phố Cẩm Phả ................................................ 48
2.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển năng lực cho giáo viên các trường
trung học cơ sở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh .......................................... 51
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo phát triển năng lực cho giáo viên các trường trung học
cơ sở thành phố Cẩm Phả ................................................................................ 53
2.4.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển năng lực cho giáo viên các trường
THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh hiện nay .......................................... 56
2.5.
Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển năng lực cho giáo
viên các trường trung học cơ sở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông .................................................................. 59
2.6.
Đánh giá chung về thực trạng quản lý phát triển năng lực cho giáo viên các
trường trung học cơ sở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục phổ thông ..................................................................................... 61
2.6.1. Ưu điểm và hạn chế .......................................................................................... 61
2.6.2. Nguyên nhân .................................................................................................... 63
Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 64
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIÁO VIÊN
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ CẨM PHẢ QUẢNG
NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG ..................65
3.1.
Nguyên tắc đề xuất biện pháp .......................................................................... 65
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu ..................................................................................... 65
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ..................................................................................... 65
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi ........................................................................................ 66
3.1.4. Đảm bảo tính đồng bộ, toàn diện ..................................................................... 66
v
3.2.
Đề xuất các biện pháp quản lý phát triển năng lực cho giáo viên các
trường trung học cơ sở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục phổ thông ............................................................................. 67
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của CBQL, GV, các lực lượng liên quan
về phát triển năng lực GV THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ......................................................... 67
3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch phát triển năng lực cho giáo viên THCS
thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông. ............................................................................................................... 69
3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức, triển khai có hiệu quả kế hoạch phát triển năng lực
cho giáo viên THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục phổ thông ............................................................................. 72
3.2.4. Biện pháp 4: Đảm bảo các nguồn lực cho hoạt động phát triển năng lực
giáo viên THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục phổ thông ................................................................................... 75
3.2.5. Biện pháp thứ 5: Đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá năng lực giáo viên
THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
phổ thông đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ................................. 78
3.2.6. Biện pháp thứ 6: Động viên, khuyến khích giáo viên THCS thành phố Cẩm
Phả, Quảng Ninh tự học tập, phát triển năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục phổ thông ........................................................................................... 79
3.3.
Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp luận văn đã đề xuất ... 84
3.3.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................................... 84
3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm ................................................................................... 84
3.3.3. Quy trình khảo nghiệm .................................................................................... 84
3.3.4. Đánh giá tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ................................... 85
Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................. 93
1. Kết luận ................................................................................................................... 93
2. Kiến nghị................................................................................................................. 94
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 96
PHỤ LỤC 98
vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
KÝ HIỆU
STT
NỘI DUNG VIẾT TẮT
1
CB
Cán bộ
2
CB QLGD
Cán bộ quản lý giáo dục
3
CĐ, ĐH
Cao đẳng, đại học
4
CNH - HĐH
Công nghiệp hóa- hiện đại hóa
5
CNTT
Công nghệ thông tin
6
CSVC-TBDH
Cơ sở vật chất- Thiết bị dạy học
7
ĐNGV
Đội ngũ giáo viên
8
ĐNGV THCS
Đội ngũ giáo viên trung học cơ sở
9
GD&ĐT
Giáo dục& Đào tạo
10
GDH
Giáo dục học
11
GV
Giáo viên
12
GV THCS
Giáo viên trung học cơ sở
13
GVG
Giáo viên giỏi
14
HS
Học sinh
15
NLDH
Năng lực dạy học
16
PPDH
Phương pháp dạy học
17
QLGD
Quản lý giáo dục
18
TCM
Tổ chuyên môn
19
THCS
Trung học cơ sở
20
THPT
Trung học phổ thông
21
TTCM
Tổ trưởng chuyên môn
22
UBND
Ủy ban nhân dân
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.
Quy mô trường, lớp THCS của Thành phố Cẩm Phả, năm học 2017-2018 .. 37
Bảng 2.2.
Thống kê phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của đội ngũ giáo
viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả ............................................ 39
Bảng 2.3.
Tổng hợp kết quả đánh giá của cán bộ, giáo viên về tìm hiểu đối
tượng và môi trường giáo dục của giáo viên........................................... 40
Bảng 2.4.
Tổng hợp đánh giá về năng lực dạy học và giáo dục của giáo viên
trường THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh..................................... 42
Bảng 2.5.
Đánh giá về năng lực hoạt động chính trị xã hội và năng lực phát triển
nghề nghiệp của giáo viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả.............. 44
Bảng 2.6.
Tổng hợp kết quả đánh giá của cán bộ, giáo viên về lập kế hoạch
hoạt động phát triển năng lực cho giáo viên của hiệu trưởng các
trường THCS thành phố Cẩm Phả .......................................................... 49
Bảng 2.7.
Đánh giá của cán bộ, giáo viên về thực hiện kế hoạch phát triển năng
lực cho giáo viên các trường THCS ........................................................ 51
Bảng 2.8.
Đánh giá của cán bộ, giáo viên về chỉ đạo phát triển năng lực cho
giáo viên các trường THCS ..................................................................... 53
Bảng 2.9.
Đánh giá của cán bộ, giáo viên về tạo điều kiện cho việc phát triển
năng lực giáo viên các trường THCS ...................................................... 55
Bảng 2.10. Đánh giá của cán bộ, giáo viên về kiểm tra, đánh giá kết quả phát
triển năng lực cho giáo viên .................................................................... 57
Bảng 3.1.
Bảng tổng hợp ý kiến về tính cần thiết của các biện pháp ...................... 85
Bảng 3.2.
Bảng tổng hợp ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên về tính khả thi
của các biện pháp .................................................................................... 87
Bảng 3.3.
Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.......... 90
v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết của các biện pháp ............................................................. 86
Biểu đồ 3.2. Tính khả thi của các biện pháp ................................................................ 89
Biểu đồ 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi .......................................91
vi
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn CNH - HĐH với mục tiêu đến năm 2020,
Việt Nam phấn đấu về cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
Nhân tố quyết định thắng lợi của CNH - HĐH và hội nhập quốc tế là con người, là
nguồn nhân lực người Việt Nam phát triển về số lượng và chất lượng trên cơ sở mặt
bằng dân trí được nâng cao.
Trong lý luận và thực tiễn, ĐNGV luôn được xem là lực lượng nòng cốt của sự
nghiệp giáo dục và đào tạo, là nhân tố chủ đạo quyết định việc nâng cao chất lượng
giáo dục. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII
cũng đã xác định: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục”. Do đó,
muốn phát triển giáo dục và đào tạo trước hết phải chăm lo xây dựng và phát triển
ĐNGV. Điều đó cũng thể hiện rõ trong Chỉ thị số 40-CT/TW, ngày 15 tháng 6 năm
2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội
ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD. Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII
của Đảng đã đề ra mục tiêu, nhiệm vụ phát triển đất nước giai đoạn 5 năm 2016 2020: “Phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn nhân
lực; phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức”. Chiến lược phát triển giáo
dục giai đoạn 2011-2020 xác định:“Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược” [2] và phát triển đội
ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD là giải pháp then chốt để thực hiện Chiến lược. Đặc
biệt, Nghị quyết số 29-NQ/TW, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8,
khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”
[1] đã khẳng định vai trò của đội ngũ nhà giáo và đề ra giải pháp:“Tiến tới tất cả các
giáo viên phải có năng lực sư phạm; Việc tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ, tôn vinh nhà
giáo và CBQLGD phải trên cơ sở đánh giá năng lực, đạo đức nghề nghiệp và hiệu
quả công tác” [1].
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục THCS có vị trí quan trọng góp
phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Mục tiêu
của giáo dục THCS nhằm hình thành cho học sinh học vấn phổ thông, những hiểu
biết ban đầu về kĩ thuật, công nghệ và hướng nghiệp làm nền tảng để tiếp tục học lên
1
Luận văn đủ ở file: Luận văn full
