Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS huyện lệ thủy, tỉnh quảng bình

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN VĂN VỮNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

Người hướng dẫn khoa học
PGS.TS. ĐẬU MINH LONG
Thừa Thiên Huế, năm 2017

i


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu, kết
quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, được các đồng tác giả cho phép sư
dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Vững

ii


LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là kết quả của quá trình học tập tại Trường Đại học Sư phạm
Huế và q trình cơng tác của bản thân trong những năm qua.
Với tình cảm chân thành, tác giả xin gưi lời cảm ơn chân thành đến các thầy
cô giáo đã tận tình giảng dạy, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt
quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn các
đờng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo Lệ Thủy, cảm ơn các
đồng chí cán bộ quản lý và giáo viên, nhân viên các đơn vị trực thuộc Phòng Giáo
dục và Đào tạo Lệ Thủy cùng người thân và gia đình đã nhiệt tình giúp đở, tạo điều
kiện cho tác giả trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Đậu Minh Long,
Thầy đã dành thời gian hướng dẫn, giúp đở trong q trình nghiên cứu đề tài và
hồn thành luận văn.
Mặc dù tác giả đã rất cố gắng nhưng với vốn kiến thức và kinh nghiệm còn
khiêm tốn nên chắc chắn luận văn khơng tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp bổ sung của quý Thầy, Cô giáo, Cán bộ quản lý, giáo
viên và đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Quảng Bình, ngày 02 tháng 11 năm 2017
Tác giả luận văn
Nguyễn Văn Vững

iii


MỤC LỤC

Trang phụ bìa............................................................................................................ i

LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................ii
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................iii
MỤC LỤC.........................................................................................................1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................6
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................6
MỞ ĐẦU...........................................................................................................7
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI.................................................................................8
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU......................................................................10
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU......................................10
3.1. Khách thể nghiên cứu..............................................................................10
3.2. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................10
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC......................................................................10
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU......................................................................10
6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.........................................................................11
7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..............................................................11
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận....................................................11
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.................................................11
7.3. Nhóm phương pháp thống kê tốn học để xử lý số liệu điều tra................11
8. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN.................................................................11
8.1. Về lý luận...............................................................................................11
8.2. Về thực tiễn.............................................................................................11
9. CẤU TRÚC LUẬN VĂN..........................................................................12

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ.............................................................................................................13
1.1. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ......................................13
1.1.1. Ở nước ngoài..............................................................................................13

1.1.2. Ở Việt Nam................................................................................................14

1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI......................................15
1.2.1. Khái niệm quản lý......................................................................................15
1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục.......................................................................17

1


1.2.3. Khái niệm đội ngũ......................................................................................18
1.2.4. Khái niệm bồi dưỡng.................................................................................18
1.2.5. Khái niệm hoạt động bồi dưỡng................................................................19
1.2.6. Khái niệm biện pháp quản lý.....................................................................19
1.2.7. Khái niệm quản lý hoạt động bồi dưỡng...................................................19

1.3. TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRONG HỆ THỐNG GIÁO DỤC
QUỐC DÂN............................................................................................................19
1.3.1. Mục tiêu của giáo dục trung học cơ sở......................................................19
1.3.2. Vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của trường trung học cơ sở...........................20

1.4. HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC.............22
1.4.1. Mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục.....................22
1.4.2. Các hình thức bồi dưỡng............................................................................22
1.4.3. Lực lượng tham gia bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục...........................24
1.4.4. Đối tượng bồi dưỡng..................................................................................24
1.4.5. Các điều kiện đảm bảo hoạt động bồi dưỡng............................................24

1.5. CHƯƠNG TRÌNH BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ..............................................................................................24
1.6. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VỚI VIỆC QUẢN LÝ HOẠT

ĐỘNG BỒI DƯỠNG...............................................................................................34
1.6.1. Vị trí, chức năng của Phịng GD&ĐT.......................................................34
1.6.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong hoạt động
bồi dưỡng..............................................................................................................................34

1.7. NỘI DUNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN
LÝ CÁC TRƯỜNG THCS.......................................................................................34
1.7.1. Quán triệt tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng cán bộ quản lý các
trường THCS........................................................................................................................34
1.7.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng...................................................................35
1.7.3. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
..............................................................................................................................................35
1.7.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng...................................................36
1.7.5. Các điều kiện hỗ trợ quản lý hoạt động bồi dưỡng....................................36
1.7.6. Cơ chế phối hợp trong quản lý hoạt động bồi dưỡng................................37
1.7.7. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý..........38

2


Tiểu kết chương 1............................................................................................41
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG ĐỘI
NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN
LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH...................................................................42
2.1. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI, GIÁO DỤC VÀ ĐÀO
TẠO Ở HUYỆN LỆ THỦY.....................................................................................42
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, dân cư.........................................................................42
2.1.2. Tình hình kinh tế, văn hóa - xã hội huyện Lệ Thủy...................................43
2.1.3. Tình hình Giáo dục và Đào tạo huyện Lệ Thủy.........................................43

2.2. KHÁI QUÁT VỀ GIÁO DỤC TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỆ THỦY
................................................................................................................................. 46
2.2.1. Tình hình học sinh.....................................................................................46
2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên cấp THCS............................................47
2.2.3. Cơ sở vật chất các trường trung học cơ sở.................................................49

2.3. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH KHẢO SÁT THỰC TRẠNG QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS
HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH..............................................................50
2.3.1. Mục đích khảo sát......................................................................................50
2.3.2. Nội dung khảo sát......................................................................................50
2.3.3. Đối tượng khảo sát.....................................................................................50
2.3.4. Phương pháp khảo sát................................................................................50

2.4. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN
LÝ........................................................................................................................... 52
2.4.1. Thực trạng về nhận thức của hoạt động bồi dưỡng CBQL........................52
2.4.2. Thực trạng về thực hiện nội dung bồi dưỡng CBQL.................................53
2.4.3. Thực trạng về hình thức, phương pháp bồi dưỡng CBQL.........................55
2.4.4. Thực trạng việc thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng CBQL...57
2.4.5. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng CBQL ở Phòng GD&ĐT huyện Lệ Thủy
..............................................................................................................................................58

2.5. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ CÁN
BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH. 59
2.5.1. Về xây dựng kế hoạch hoạt động bồi dưỡng CBQL..................................59
2.5.2. Về tổ chức triển khai và chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng CBQL..................62

3

2.5.3. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng CBQL65
2.5.4. Quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động bồi dưỡng CBQL........................66
2.5.5. Sự phối hợp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL.....................................67
2.5.6. Đánh giá chung..........................................................................................68

Tiểu kết chương 2............................................................................................71
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỆ
THỦY - TỈNH QUẢNG BÌNH.......................................................................71
3.1. CĂN CỨ XÂY DỰNG BIỆN PHÁP.......................................................72
3.2. CÁC NGUYÊN TẮC CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG CBQL.......73
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp................................73
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp...............................73
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa của các biện pháp.................................73
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả của các biện pháp...............................74
3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của các biện pháp..................................75

3.3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CBQL CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH...................................75
3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo
dục và Đào tạo và đội ngũ cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở về tầm quan trọng
của hoạt động bồi dưỡng CBQL..........................................................................................75
3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng CBQL cho phù hợp.............78
3.3.3. Biện pháp 3: Xây dựng đội ngũ cốt cán về chuyên môn hổ trợ công tác
quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL....................................................................................80
3.3.4. Biện pháp 4: Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, đánh giá kết quả
hoạt động bồi dưỡng CBQL.................................................................................................81
3.3.5. Biện pháp 5: Bổ sung, hoàn thiện các điều kiện và cơ chế trong hoạt động
bồi dưỡng CBQL..................................................................................................................83

3.3.6. Biện pháp 6: Đẩy mạnh hoạt động tự bồi dưỡng của CBQL.....................85

3.4. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIỆN PHÁP..............................................86
3.5. KHẢO NGHIỆM TÍNH CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC
BIỆN PHÁP.............................................................................................................88

Tiểu kết chương 3............................................................................................92
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..................................................................93
4


1. KẾT LUẬN...............................................................................................93
1.1. Về lý luận...............................................................................................93
1.2. Về thực tiễn............................................................................................93
2. KHUYẾN NGHỊ.......................................................................................95
2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Bình...........................................95
2.2. Đối với UBND huyện Lệ Thủy...............................................................95
2.3. Đối với phịng GD&ĐT huyện Lệ Thủy..................................................95
2.4. Đối với các trường trung học cơ sở..........................................................96

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................97
PHỤ LỤC..........................................................................................................1

5


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt
CBQL
CNH, HĐH

CSVC
GD&ĐT
GV
HT
PHT
QLGD
TBDH
THCS
UBND

:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:

Viết đầy đủ
Cán bộ quản lý
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Cơ sở vật chất
Giáo dục và Đào tạo
Giáo viên
Hiệu trưởng
Phó hiệu trưởng

Quản lí giáo dục
Thiết bị dạy học
Trung học cơ sở
Ủy ban nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô phát triển trường lớp năm học 2016-2017........................44
6


Bảng 2.2.Quy mô phát triển giáo dục trung học cơ sở huyện Lệ Thủy...........46
Bảng 2.3. Chất lượng giáo dục THCS huyện Lệ Thủy...................................46
Bảng 2.4. Thống kê trình độ và năng lực của giáo viên..................................47
Bảng 2.5. Thống kê chất lượng đội ngũ CBQL...............................................48
Bảng 2.6. Cơ cấu về độ tuổi, giới tính, thâm niên công tác của CBQL..........48
Bảng 2. 7. Thống kê CSVC các trường trung học cơ sở.................................49
Bảng 2.8. Đánh giá nhận thức về tính cần thiết của hoạt động bồi dưỡng
CBQL..............................................................................................................52
Bảng 2. 9. Đánh giá nhận thức về mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng CBQL
.........................................................................................................................53
Bảng 2. 10. Đánh giá sự lựa chọn và thực hiện nội dung bồi dưỡng CBQL...54
Bảng 2. 11. Đánh giá mức độ phù hợp các hình thức bồi dưỡng CBQL........56
Bảng 2. 12. Đánh giá việc thực hiện các phương pháp bồi dưỡng CBQL......56
Bảng 2.13. Đánh giá việc thực hiện các hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả
bồi dưỡng CBQL.............................................................................................58
Bảng 2.14. Đánh giá hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng CBQL.....................58
Bảng 2.15. Đánh giá công tác quản lý về xây dựng kế hoạch bồi dưỡng

CBQL..............................................................................................................60
Bảng 2.16. Đánh giá về công tác quản lý về tổ chức và triển khai chỉ đạo
hoạt động bồi dưỡng CBQL............................................................................62
Bảng 2.17. Đánh giá công tác quản lý về kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt
động bồi dưỡng CBQL....................................................................................65
Bảng 2.18. Đánh giá công tác quản lý các điều kiện.......................................66
hỗ trợ hoạt động bồi dưỡng CBQL..................................................................66
Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp................................89
Bảng 3. 2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp.................................90
SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Khái niệm quản lý giáo dục...........................................................18
MỞ ĐẦU

7


1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo dục và Đào tạo luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm và xác định là
quốc sách hàng đầu của sự phát triển đất nước. Điều 61, Hiến pháp nước Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam khẳng định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu
nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Trong bối
cảnh thế giới ngày nay, các tác động của quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế,
chúng ta đang từng bước chuyển sang nền kinh tế tri thức, cuộc cách mạng về công
nghệ thông tin và truyền thông tạo ra cho giáo dục có thêm vai trị mới: Giáo dục
vừa là động lực cho việc vận hành nền kinh tế tri thức, vừa là hạ tầng xã hội cho
việc hình thành xã hội tri thức - đó là nền giáo dục đặt trên cơ sở thích ứng với điều
kiện, khả năng và nhu cầu phát triển của xã hội mới.
Để có một nền giáo dục có chất lượng đáp ứng với yêu cầu của sự nghiệp đổi
mới và hội nhập quốc tế thì nền giáo dục phải ln đổi mới về mọi mặt, song song

với việc tăng trưởng cơ sở vật chất, đổi mới toàn diện nội dung, chương trình,
phương pháp dạy học, chúng ta cần quan tâm đúng mức đến việc nâng cao chất
lượng của đội ngũ nói chung và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục nói riêng. Luật
Giáo dục 2005 đã xác định “cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong
việc tổ chức, quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục. Cán bộ quản lý giáo dục
phải không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chun
mơn, năng lực quản lý và trách nhiệm cá nhân”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc, Cán bộ
tốt thì việc gì cũng xong”. Thực hiện di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chiến
lược trồng người và coi cán bộ là cái gốc của công việc, công tác tổ chức của Đảng
luôn coi trọng việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ. Song song với tăng cường và củng
cố nhận thức lý luận, các thế hệ cán bộ thời kỳ đổi mới được tập trung đào tạo và
bồi dưỡng nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ, năng lực thực thi nhiệm vụ.
Sự đổi mới về chất trong công tác đào tạo góp phần quan trọng thúc đẩy nền kinh tế
đất nước phát triển, đồng thời đánh dấu bước chuyển quan trọng trong nhận thức
của Đảng về công tác cán bộ.
Từ cơ sở lý luận trên chúng ta thấy rằng người CBQL giáo dục và công tác
bồi dưỡng CBQL giáo dục có một vai trị hết sức quan trọng góp phần nâng cao

8


chất lượng giáo dục ở mỗi nhà trường, địa phương. Chính vì vậy, ngày 15 tháng 6
năm 2004, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW về
việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.
Mục tiêu là "Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn
hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo;
thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo
dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày

càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước". Ngày 04 tháng 11
năm 2013, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị Quyết số 29NQ/TW về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu
cơng nghiệp hố, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, và đặt ra yêu cầu “phát triển nguồn nhân lực chất
lượng cao, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý giỏi”.
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Lệ Thủy được UBND huyện giao nhiệm
vụ quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo ở địa phương, trong đó có chức năng
“Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện việc đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên
chức các cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý của Ủy ban nhân dân cấp huyện
sau khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt”. Trong những năm qua, cơng tác
đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ chun môn, nghiệp vụ và năng lực ngoại ngữ,
tin học, quản lý nhà nước, trình độ lí luận chính trị ln được chú trọng đúng mức.
Đội ngũ cán bộ quản lý các trường học trên địa bàn huyện Lệ Thủy nói chung và
đội cán bộ quản lý ở các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy nói riêng đảm bảo
về số lượng, khá đồng bộ về cơ cấu, chất lượng được nâng qua hàng năm lên nên đã
góp phần quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục và đào tạo ở địa
phương. Tuy nhiên, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nói chung và hoạt động bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục nói riêng chưa thật sự thống nhất, chưa
thường xuyên, việc quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý các trường
trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cịn tồn tại những bất cập, đặc biệt
là trong bối cảnh hiện nay khi mà chúng ta triển khai thực hiện Nghị quyết 29 của
Đảng về việc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo thì nhiệm vụ đào
tạo, bồi dưỡng đội ngũ đáp ứng với yêu cầu đổi mới mục tiêu, nội dung, phương
pháp dạy học, chương trình, sách giáo khoa lại trở nên hết sức cần thiết.

9


Để góp phần giải quyết những tồn tại về cơng tác quản lý hoạt động bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở, trong thời gian qua cũng

có một số đề tài nghiên cứu và đề xuất các giải pháp, tuy nhiên chưa có đề tài nào
nghiên cứu và đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ quản lý
các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
Xuất phát từ những lí do trên nên chúng tơi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý
hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS huyện Lệ Thủy,
tỉnh Quảng Bình”.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt
động bồi dưỡng cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh
Quảng Bình, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán
bộ quản lý ở các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình nhằm góp
phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trong giai đoạn hiện nay.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở
huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng ngũ cán bộ quản lý các trường trung
học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Cơng tác quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý các trường
THCS huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trong thời gian qua đã thu được một số kết
quả khả quan, tuy nhiên vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Điều này là do
nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan tạo nên. Nếu đề x́t được các biện
pháp phù hợp thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý ở các
trường trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1. Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý giáo dục và quản
lý hoạt động bồi dưỡng để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng đội

ngũ cán bộ quản lý ở các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

10


5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý ở
các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý ở
các trường THCS huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2013-2016 và đề xuất
các biện pháp để quản lý hoạt động này tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trong
thời gian đến.
7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đề tài nghiên cứu này sử dụng và phối hợp các phương pháp sau:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
Sử dụng các biện phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa tài liệu, phân
loại tài liệu, sách báo có nội dung liên quan để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát để tìm hiểu quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán
bộ quản lý các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi để thu thập các thông tin về thực trạng
việc quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý các trường trung học cơ
sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm để rút ra bài học.
- Phương pháp thực nghiệm khoa học để khảo nghiệm tính thiết thực và khả
thi của một số biện pháp.
7.3. Nhóm phương pháp thống kê tốn học để xử lý số liệu điều tra
8. ĐĨNG GĨP CỦA LUẬN VĂN
8.1. Về lý luận
- Luận văn góp phần làm sáng tỏ cơ sở lí luận về quản lý hoạt động bồi

dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường trung học cơ sở.
8.2. Về thực tiễn
- Mơ tả, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán
bộ quản lý các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý

11


ở các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình nhằm góp phần nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý cấp trung học cơ sở trên địa bàn huyện.
9. CẤU TRÚC LUẬN VĂN
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục, luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ
quản lý các trường trung học cơ sở.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý
các trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý
trường trung học cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

12


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
1.1.1. Ở nước ngoài

Trên thế giới có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về quản lý giáo dục của
các tác giả như: “Những vấn đề quản lý trường học" (P.V Zimin; M.I Kônđacôp),
“Quản lý vấn đề quốc dân trên địa bàn huyện”, (M.I Kơnđakơp), ngoài ra cịn có
nhiều cơng trình nổi tiếng của các nhà khoa học đề cập đến công tác quản lý.
Đặc biệt tác phẩm “Những vấn đề cốt lõi của quản lý” (NXB Khoa học kỹ thuật,
Hà Nội, năm 1992) của ba tác giả: Haroid Koontz, Cyril o’donnell và Heinz
Weihrich được coi như là cẩm nang của các nhà quản lý, đề cập sâu sắc, toàn
diện về các yêu cầu của chất lượng quản lý và hệ thống khoa học quản lý. Ngoài
ra cịn kể đến cơng trình của William Ouchi (Giáo sư trường Đại học California,
LosAngeles, Mỹ), ông đã khẳng định các yếu tố quan trọng của văn hóa trong
quản lý và nêu ra 7 yếu tố có ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý được mô tả trong
sơ đồ 7S: Strategy (chiến lược), Skills (kĩ năng), Style (cách thức), System (hệ
thống), Structure (cơ cấu), Share value (các giá trị chung), và đặc biệt là Staff
(đội ngũ). Thơng qua mơ hình và phân tích đặc điểm của 7 yếu tố trên chúng ta
sẽ thấy giá trị của chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý.
Tác phẩm “Quản trị hiệu quả trường học” của ba tác giả K.B.Everad,
Geofrey Morris và Ian Wilson (NXB Giáo dục, năm 2009) với nội dung mang
tính thực tiễn cao trên cơ sở lý luận về quản lý hiện đại mà chính các tác giả là
người trực tiếp thực hành viết ra cho những người thực hành, đây là cuốn sách
thật sự có ý nghĩa, thiết thực cho CBQL trường học và các cơ sở giáo dục khác.
Ngoài ra ở Liên Xô (cũ), các cơng trình nghiên cứu, xét ở góc độ lí luận
giáo dục học của các tác giả đã đề cập tới chất lượng giáo dục; trong đó nêu rõ
vai trị, vị trí, chức năng của CBQL trường học, tiêu biểu là cơng trình của các
nhà khoa học nổi tiếng như Ilita T.A với tác phẩm Giáo dục học (tại tập 3 những
cơ sở của công tác giáo dục), Savin N.V với tác phẩm Giáo dục học (ở chương
22, tập 2 những vấn đề cơ bản của quản lý nhà trường).

13

1.1.2. Ở Việt Nam
Như chúng ta đã biết, ở Việt Nam từ trước đến nay đã có nhiều cơng trình
nghiên cứu về lý luận và thực tiễn tập trung vào vị trí, vai trị, chức năng, tâm lý của
người cán bộ quản lý, mơ hình quản lý trường học, quản lý sự thay đổi như: “Hệ thống
giáo dục hiện đại trong những năm đầu thế kỷ XXI” của tác giả Vũ Ngọc Hải và Trần
Khánh Đức, ngoài những nghiên cứu chung về quản lý giáo dục, nhiều tác giả đã có
những nghiên cứu chuyên sâu về từng lĩnh vực quản lý giáo dục như: Đặng Quốc Bảo
“Quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo” nghiên cứu về quy trình quản lý của hiệu
trưởng trường trung học, tài chính trong giáo dục; Nguyễn Thị Mỹ Lộc“Quản lý giáo
dục một số vấn đề lý luận và thực tiễn”; Lê Quang Sơn nghiên cứu về tâm lý người
lãnh đạo, quản lý; Trần Thị Bích Liễu nghiên cứu về giáo dục phát triển năng lực sáng
tạo; Đặng Quốc Bảo “Một số góc nhìn về phát triển và quản lý giáo dục”.
Ngoài ra còn có: “Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý giáo dục” của tác
giả Nguyễn Ngọc Quang đã đề cập đến những khái niệm cơ bản của quản lý, quản lý
giáo dục, các đối tượng của khoa học quản lý giáo dục; Tác giả Đặng Bá Lãm, Phạm
Thành Nghị “Chính sách và kế hoạch phát triển trong quản lý giáo dục” đã phân tích
sâu sắc về lý thuyết và mơ hình chính sách, các phương pháp lập kế hoạch giáo dục.
PGS.TS Trần Kiểm “Những vấn đề nghiên cứu cơ bản của khoa học quản lý giáo dục”
đã trình bày những quan điểm, mục tiêu, giải pháp phát triển giáo dục và hệ thống giáo
dục, làm rõ tư tưởng quản lý.
Tác giả Lê Vũ Hùng với bài “CBQL giáo dục trước yêu cầu của sự nghiệp
CNH - HĐH” đã chỉ ra rằng giáo dục luôn là yếu tố then chốt trong q trình CNHHĐH. Sự nghiệp GD&ĐT chỉ có thể hoàn thiện sứ mệnh của mình nếu hệ thống các
trường được đảm bảo bằng đội ngũ CBQL có đủ năng lực, phẩm chất bao gồm: đạo
đức, văn hóa, quản lý, tầm nhìn lý luận, khả năng tác nghiệp và phong cách điều hành
tiến trình đào tạo thích hợp cho từng trường, từng cơ quan của hệ thống giáo dục quốc
dân.
Trong những năm gần đây đã có nhiều luận văn thạc sĩ nghiên cứu về vấn đề
này ở các góc độ khác nhau ở từng địa phương trong cả nước, có thể kể tên một số
cơng trình như:
Luận văn “Các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ

sở tỉnh Khánh Hòa trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Phan Quốc Bảo, năm 2006.
Luận văn “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Cà

14


Mau trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Phan Hồng Phúc, năm 2011.
Luận văn “Biện pháp xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ
thông tỉnh Kon Tum” của tác giả Lê Thắng Lợi, năm 2011.
Luận văn “Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở trung tâm giáo
dục thường xuyên cấp huyện tỉnh Khánh Hịa” của tác giả Trần Duy Thơng, năm 2014.
Luận văn “Biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng chuyên môn của giáo viên
tiểu học quận Hải Châu thành phố Đà Nẵng” của tác giả Lê Thị Kim Tuyến, năm 2015.
Luận văn “Biện pháp phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường tiểu
học trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình theo hướng chuẩn hóa” của tác giả
Nguyễn Huy Phước Long, năm 2016.
Các cơng trình trên đã đề cập vấn đề liên quan đến hoạt động bồi dưỡng của
hiệu trưởng, tổ trưởng tổ chuyên môn trường trung học cơ sở và đã đề xuất được một
số các biện pháp giúp hiệu trưởng, tổ trưởng tổ chuyên mơn nâng cao năng lực quản lý
của mình. Các biện pháp đó bao gồm cả các biện pháp đào tạo và bồi dưỡng. Đồng thời
cũng đưa ra một số nội dung trong công tác bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho hiệu
trưởng trường THCS. Song cho đến nay vẫn chưa có cơng trình nào nghiên cứu, đề cập
đến việc tìm ra các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường trung học
cơ sở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Trong khn khổ luận văn này chúng tơi sẽ đi
sâu phân tích thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường trung học cơ sở
huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình từ đó đưa ra một số biện pháp quản lý hoạt động này
một cách có hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của huyện Lệ Thủy nói
chung và chất lượng giáo dục của cấp trung học cơ sở nói riêng ngày càng phát triển
bền vững đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục trong giai đoạn mới.
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI

1.2.1. Khái niệm quản lý
Trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, con người muốn tồn tại và phát
triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của cá nhân, của một tổ chức, từ một nhóm nhỏ đến
phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia, quốc tế và đều phải thừa nhận là chịu một sự
quản lý nào đó. Các Mác đã viết: Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động
chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ
đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát
sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của những khí
quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, cịn một

15


dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng.
Có thể nói, hoạt động quản lý vừa là khoa học vừa là nghệ thuật. Nó điều khiển
một hệ thống hoạt động xã hội ở tầm vi mơ cũng như vĩ mơ. Vì vậy, quản lý được tiếp
cận với nhiều cách khác nhau.
Tâm lý học quản lý nhấn mạnh: Quản lý được coi là sự kết hợp của quản và lý.
Quản bao gồm sự coi giữ, tổ chức, điều khiển, trông nom, theo dõi; lý được hiểu là lý
luận về sự phân biệt phải trái, sự sửa sang, sắp xếp, chỉnh lý, sự dự đoán cùng việc tạo
ra thiết chế hành động để đưa hệ thống vào thế phát triển.
Tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng, bản chất của hoạt động quản lý gồm hai q
trình “quản” và “lý” tích hợp vào nhau. Q trình “quản” gồm sự coi sóc, giữ gìn để
duy trì tổ chức ở trạng thái ổn định; quá trình “lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới
đưa vào thế phát triển [2].
Theo tác giả Trần Kiểm, quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong
việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực trong và
ngoài tổ chức mà chủ yếu là nội lực, một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức
với hiệu quả cao nhất [27].
Nhấn mạnh chức năng của hoạt động quản lý, tác giả Nguyễn Quốc Chí và

Nguyễn Thị Mỹ Lộc quan niệm: Quản lý là sự vận dụng các chức năng quản lý như kế
hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra để tác động đến tổ chức nhằm đạt được mục
tiêu đề ra [5].
Trên phương diện hoạt động của một tổ chức, tác giả Nguyễn Ngọc Quang có cách
tiếp cận, quản lý là những tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến
khách thể quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức đạt được mục đích nhất định [32].
Các khái niệm trên có chung những dấu hiệu sau:
- Quản lý bao giờ cũng là tác động có định hướng và hướng đến các mục tiêu đã
xác định;
- Quản lý thể hiện mối quan hệ giữa hai bộ phận, đó là chủ thể quản lý (là cá
nhân hay tổ chức làm nhiệm vụ quản lý, điều khiển) và đối tượng quản lý (là bộ phận
chịu sự quản lý);
- Quản lý bao giờ cũng là quản lý con người;
- Quản lý là sự tác động mang tính chủ quan nhưng phải phù hợp với quy luật
khách quan;
- Quản lý xét về mặt công nghệ là sự vận động của thông tin.

16


Như vậy, quản lý chính là hoạt động tạo ra sự ổn định và thúc đẩy sự phát triển
của tổ chức đến một trạng thái mới có chất lượng cao hơn.
Tóm lại, quản lý là q trình tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể
quản lý lên khách thể quản lý bằng việc vận dụng các chức năng quản lý, nhằm sử
dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt mục tiêu đề ra.
1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục
QLGD là hoạt động có ý thức của con người nhằm theo đuổi những mục đích
nhất định. Khái niệm QLGD được quan niệm có nhiều cấp độ, ít nhất có hai cấp độ chủ
yếu: cấp vĩ mô và cấp vi mô.
Đối với cấp vĩ mô:

+ QLGD là những tác động của chủ thể quản lý đến tất cả các mắt xích của hệ
thống giáo dục nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo dục,
đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội đặt ra cho ngành giáo dục [31].
+ QLGD là hoạt động tự giác của chủ thể quản lý nhằm huy động, tổ chức, điều
phối, điều chỉnh, giám sát, ... một cách có hiệu quả các nguồn lực giáo dục phục vụ cho
mục tiêu phát triển giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH [31].
Đối với cấp vi mô:
+ QLGD là những tác động của chủ thể quản lý vào quá trình giáo dục nhằm
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách HS theo mục tiêu đào tạo của nhà
trường [31].
+ QLGD là những tác động của chủ thể quản lý đến các lực lượng trong và
ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu đào tạo của nhà
trường [31].
- Theo nghĩa tổng quát, tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng, QLGD là hoạt
động điều hành phối hợp các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế
hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội.
Từ những khái niệm nêu trên, dù ở cấp vĩ mơ hay vi mơ, QLGD có 4 yếu tố,
đó là: chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, khách thể quản lý và mục tiêu quản lý.
Bốn yếu tố này được sơ đồ hóa như sau:
Chủ
thể
quản
lý

Đối
tượng
quản
lý

Mục

tiêu
quản lý

17

Khách
thể
quản
lý


Sơ đồ 1.1. Khái niệm quản lý giáo dục

1.2.3. Khái niệm đội ngũ
Mặc dù đã có rất nhiều quan niệm và cách hiểu khác nhau về đội ngũ nhưng đều
có chung một điểm đó là: Đội ngũ là một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành
một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng hay khơng cùng một
nghề nghiệp nhưng đều có chung một mục đích nhất định.
Ngày nay khái niệm đội ngũ được dùng cho các tổ chức trong xã hội một cách
rộng rãi như: Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đội ngũ tri thức, đội ngũ y bác
sỹ… đều xuất phát theo cách hiểu của thuật ngữ quân sự về đội ngũ đó là: “Khối đơng
người được tập hợp lại một cách chỉnh tề và được tổ chức thành lực lượng chiến đấu”.
Như vậy ta có thể hiểu: Đội ngũ là một tập thể gồm số đơng người có cùng lý
tưởng, cùng mục đích, làm việc theo sự chỉ huy thống nhất, có kế hoạch gắn bó với
nhau về quyền lực, vật chất cũng như tinh thần.
1.2.4. Khái niệm bồi dưỡng
Khái niệm bồi dưỡng được nhiều nhà nghiên cứu tìm hiểu và đưa ra nhiều định
nghĩa khác nhau:
- Theo Đại Từ điển tiếng Việt cho rằng: Bồi dưỡng là làm cho khỏe thêm,
mạnh thêm.

- UNESCO định nghĩa: Bồi dưỡng có ý nghĩa nâng cao trình độ nghề nghiệp.
Q trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc
kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề
nghiệp.
Bồi dưỡng theo nghĩa rộng là quá trình giáo dục, đào tạo nhằm hình thành
nhân cách và những phẩm chất riêng biệt của nhân cách theo định hướng mục đích
đã chọn. Theo nghĩa hẹp là trang bị thêm kiến thức, kỹ năng nhằm mục đích nâng
cao và hoàn thiện năng lực hoạt động trong lĩnh vực cụ thể.
Trên cơ sở đó, tác giả quan niệm: Bồi dưỡng là bổ sung, cung cấp thêm
những thiếu hụt về tri thức, cập nhật thêm cái mới trên cơ sở những cái cũ đã có
nhằm mở mang có hệ thống những tri thức, kỹ năng, nghiệp vụ, làm giàu vốn hiểu
biết, nâng cao hiệu quả trong quá trình lao động; Bồi dưỡng về trình độ chun mơn
theo ngành, lĩnh vực cơng tác đảm nhiệm, bồi dưỡng về năng lực ngoại ngữ, trình
độ lý luận chính trị, trình độ quản lý nhà nước, nghiệp vụ quản lý giáo dục,....

18


1.2.5. Khái niệm hoạt động bồi dưỡng
Hoạt động bồi dưỡng là một quá trình cập nhật, bổ túc thêm một số kiến thức,
kỹ năng cần thiết, nâng cao hiểu biết sau khi đã được đào tạo cơ bản, cung cấp thêm
những kiến thức chuyên ngành, mang tính ứng dụng tới đối tượng.
1.2.6. Khái niệm biện pháp quản lý
Theo từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê: “Biện pháp là cách thức xử lý công việc
hoặc giải quyết vấn đề cụ thể”. Như biện pháp hành chính, biện pháp kĩ thuật…
Trong giáo dục, biện pháp thường được quan niệm là yếu tố hợp thành của các
phương pháp phụ thuộc vào phương pháp nhưng trong tình huống cụ thể phương pháp
và biện pháp có thể chuyển hóa lẫn nhau. Các biện pháp được xây dựng trên cơ sở tính
kế thừa, tính phù hợp, tính khả thi, tính thực tiễn và tính hiệu quả.
Như vậy ta có thể hiểu: biện pháp là cách làm, cách giải quyết một vấn đề nào

đó một cách cụ thể.
Biện pháp quản lý là những cách thức cụ thể mà chủ thể quản lý thực hiện trong
mỡi chu trình quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra.
Đối tượng quản lý rất phức tạp đòi hỏi biện pháp quản lý phải đa dạng, linh
hoạt, phù hợp với thực tiễn khách quan mới đem lại hiệu quả cao.
Biện pháp quản lý đội ngũ CBQL giáo dục được thực hiện thông qua các biện
pháp của các nhà quản lý đối với đội ngũ này sao cho sự tác động đó tạo ra sự thay đổi
của đội ngũ CBQL theo hướng đảm bảo đủ về số lượng, chất lượng và cân đối về cơ
cấu, đảm bảo yêu cầu của hoạt động giáo dục và các quy định hiện nay.
1.2.7. Khái niệm quản lý hoạt động bồi dưỡng
Quản lý hoạt động bồi dưỡng là sự tác động có chủ đích của chủ thể quản lý tới
đối tượng quản lý một cách liên tục, có tổ chức, liên kết các thành viên trong tổ chức
hành động nhằm đạt tới mục tiêu cập nhật, bổ túc thêm một số kiến thức, kỹ năng cần
thiết, nâng cao hiểu biết sau khi đã được đào tạo cơ bản, cung cấp thêm những kiến
thức chuyên ngành, mang tính ứng dụng với kết quả tốt nhất cho đối tượng quản lý.
1.3. TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRONG HỆ THỐNG GIÁO DỤC
QUỐC DÂN
1.3.1. Mục tiêu của giáo dục trung học cơ sở
Điều 27, Luật Giáo dục quy định: Mục tiêu của giáo dục trung học cơ sở nhằm
giúp học sinh củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục tiểu học; có học vấn
phổ thơng ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để

19


tiếp tục học trung học phổ thông, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động.
1.3.2. Vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của trường trung học cơ sở
a) Vị trí trường trung học cơ sở
Theo Điều 2, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thơng và
trường phổ thơng có nhiều cấp học quy định: Trường trung học là cơ sở giáo dục phổ

thông của hệ thống giáo dục quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và
con dấu riêng.
b) Trường trung học có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây
Theo Điều 3, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thơng và
trường phổ thơng có nhiều cấp học quy định nhiệm vụ và quyền hạn của trường
THCS là:
- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu,
chương trình giáo dục phổ thông dành cho cấp THCS do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo ban hành. Công khai mục tiêu, nội dung các hoạt động giáo dục, nguồn lực và
tài chính, kết quả đánh giá chất lượng giáo dục.
- Quản lý giáo viên, cán bộ, nhân viên theo quy định của pháp luật.
- Tuyển sinh và tiếp nhận học sinh; vận động học sinh đến trường; quản lý học
sinh theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục trong phạm vi được phân công.
- Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục. Phối hợp
với gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong hoạt động giáo dục.
- Quản lý, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị theo quy định của
Nhà nước.
- Tổ chức cho giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia hoạt động xã hội.
- Thực hiện các hoạt động về kiểm định chất lượng giáo dục.
- Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
c) Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng
Theo Điều 18, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thơng và
trường phổ thơng có nhiều cấp học quy định:
- Về trình độ đào tạo và thời gian cơng tác: phải đạt trình độ chuẩn được đào tạo
của nhà giáo theo quy định của Luật Giáo dục đối với cấp học, đạt trình độ chuẩn được
đào tạo ở cấp học cao nhất đối với trường phổ thơng có nhiều cấp học và đã dạy học ít
nhất 5 năm (hoặc 4 năm đối với miền núi, hải đảo, vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng

20

dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn) ở cấp học đó;
- Hiệu trưởng phải đạt tiêu chuẩn quy định tại Chuẩn hiệu trưởng trường THCS,
trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học. Phó Hiệu trưởng phải đạt mức
cao của chuẩn nghề nghiệp giáo viên cấp học tương ứng và đủ năng lực đảm nhiệm các
nhiệm vụ do Hiệu trưởng phân công.
d) Nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng
Theo Điều 19, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và
trường phổ thông có nhiều cấp học quy định:
- Nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng:
+ Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường;
+ Thực hiện các quyết nghị của Hội đồng trường được quy định tại khoản 3
Điều 20 của Điều lệ trường THCS;
+ Xây dựng quy hoạch phát triển nhà trường; xây dựng và tổ chức thực hiện kế
hoạch nhiệm vụ năm học; báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện trước Hội đồng trường
và các cấp có thẩm quyền;
+ Thành lập các tổ chun mơn, tổ văn phịng và các hội đồng tư vấn trong nhà
trường; bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó; đề xuất các thành viên của Hội đồng trường trình
cấp có thẩm quyền quyết định;
+ Quản lý giáo viên, nhân viên; quản lý chuyên môn; phân công công tác, kiểm
tra, đánh giá xếp loại giáo viên, nhân viên; thực hiện công tác khen thưởng, kỉ luật đối
với giáo viên, nhân viên; thực hiện việc tuyển dụng giáo viên, nhân viên; ký hợp đồng
lao động; tiếp nhận, điều động giáo viên, nhân viên theo quy định của Nhà nước;
+ Quản lý học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ chức; xét
duyệt kết quả đánh giá, xếp loại học sinh, ký xác nhận học bạ, ký xác nhận hoàn thành
chương trình tiểu học cho học sinh tiểu học (nếu có) của trường phổ thơng có nhiều cấp
học và quyết định khen thưởng, kỷ luật học sinh;
+ Quản lý tài chính, tài sản của nhà trường;
+ Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân viên,

học sinh; tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường; thực hiện
cơng tác xã hội hố giáo dục của nhà trường;
+ Chỉ đạo thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của ngành, thực
hiện công khai đối với nhà trường;
+ Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ và hưởng

21


các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.
- Nhiệm vụ và quyền hạn của Phó Hiệu trưởng:
+ Thực hiện và chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng về nhiệm vụ được Hiệu
trưởng phân công;
+ Cùng với Hiệu trưởng chịu trách nhiệm trước cấp trên về phần việc được giao;
+ Thay mặt Hiệu trưởng điều hành hoạt động của nhà trường khi được Hiệu
trưởng uỷ quyền;
+ Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ và hưởng
các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.
1.4. HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
1.4.1. Mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
Mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng nhằm giúp cán bộ quản lý giáo dục cập nhật
những nội dung kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ quản lý và những quan điểm
đường lối đổi mới về giáo dục và đào tạo, xu thế phát triển của xã hội và giáo dục, bồi
dưỡng những năng lực khác theo yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp, yêu cầu nhiệm vụ
năm học của cấp học, yêu cầu phát triển giáo dục của địa phương, yêu cầu đổi mới và
nâng cao chất lượng giáo dục để từ đó giúp người cán bộ quản lý ngày một hoàn thiện
bản thân góp phần vào nâng cao chất lượng công tác quản lý, chỉ đạo hoạt động của
nhà trường.
Phát triển năng lực tự học, tự bồi dưỡng của CBQL; năng lực tự đánh giá hiệu
quả của công tác bồi dưỡng, năng lực tổ chức, quản lý hoạt động tự học, tự bồi dưỡng

CBQL của nhà trường, của Phịng GD&ĐT.
Thơng qua kết quả cơng tác bồi dưỡng để đánh giá đúng chất lượng đội ngũ cán
bộ quản lý giáo dục và có kế hoạch trong việc sắp xếp, bố trí cán bộ một cách hợp lí.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý là công việc hết sức quan
trọng của cơ quan quản lý giáo dục, trong đó phải thực hiện quản lý một cách đồng bộ
từ khâu xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, triển khai thực hiện công tác bồi dưỡng, đánh
giá kết quả và các điều kiện để đảm bảo cho hoạt động bồi dưỡng.
1.4.2. Các hình thức bồi dưỡng
Có rất nhiều hình thức bồi dưỡng, chúng ta có thể kể đến một số hình thức bồi
dưỡng sau:
- Bồi dưỡng tập trung: Cán bộ quản lý dự lớp bồi dưỡng tập trung nhằm được

22