Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức hình thành nhân cách học sinh

Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

A- ĐẶT VẤN ĐỀ
I.

Lý do chọn đề tài:

Ở thời đại nào, dưới chế độ nào việc giáo dục đạo đức cho thiếu niên cũng là
trung tâm chú ý của mọi thành viên trong xã hội. Trước đây, nhiều người cho rằng
khi kinh tế phát triển, con người giàu có thì đạo đức, quan hệ giữa người và
người sẽ tốt đẹp hơn. Hiện nay, xã hội giàu có hơn trước nhiều nhưng hình như
đây đó dấy lên báo hiệu sự suy thoái đạo đức. Hiện tượng này có biểu hiện dưới
những hình thức khác nhau, đang làm vẩn đục cuộc sống yên lành.
Trong hoàn cảnh ấy, việc nghiên cứu giáo dục đạo đức cho học sinh được đặt
ra trong những điều kiện mới. Những người làm công tác giáo dục cần phải tìm
hiểu thực trạng, đặc điểm, yêu cầu và phương pháp giải quyết để góp phần nâng
cao hiệu quả công tác giáo dục. Nhà trường đổi mới phương pháp đào tạo nhằm
phát huy tính tích cực trong học tập và hoạt động của học sinh là một trong những
phương hướng cải cách giáo dục nhằm tạo ra những con người lao động sáng tạo,
làm chủ bản thân, làm chủ đất nước - có cả đức lẫn tài. Bởi “Có đức mà không có
tài - làm việc gì cũng khó, có tài mà không có đức cũng trở thành người vô dụng”.
Việc phát triển nguồn nhân lực có đủ trình độ và phẩm chất đạo đức là trách
nhiệm hết sức to lớn của ngành giáo dục. Muốn nấng cao chất lượng giáo dục thì
phải tập trung nâng cao chất lượng chuyên môn và giáo dục đạo đức học sinh.
Dạy “chữ” phải đi đôi với dạy “người”. Hai yếu tố này có mối quan hệ biện chứng
với nhau: đạo đức là nền tảng, là động lực thúc đẩy học sinh nâng cao ý thức
trong học tập và ngược lại học sinh học càng giỏi thì sẽ cố gắng giữ gìn đạo đức.
Giáo dục đạo đức cho học sinh là nhiệm vụ cực kì quan trọng của nhà trường
nhằm trang bị cho học sinh tinh thần tự giác, tự đánh giá và điều chỉnh hành vi
của mình để sống có trách nhiệm hơn. Qua đó giúp các em hoàn thành tốt nhiệm

vụ học tập. Nhiệm vụ ấy được thực hiện qua nhiều môn học, mà người “ đứng
mũi chịu sào phải là giáo viên chủ nhiệm. Ngoài kiến thức chuyên môn giỏi đòi
hỏi phải có kỹ năng trong công tác chủ nhiệm nhằm xây dựng được tập thể lớp
tốt, đặc biệt giáo dục những học sinh cá biệt trở thành những học sinh ngoan.
Giúp các em có được nhận thức đúng đắn về vai trò, trách nhiệm của một người
học sinh. Người thầy phải có niềm tin, đam mê nghề nghiệp thì mới xây dựng
được một môi trường giáo dục thân thiện, tích cực đầy ý nghĩa.
Công tác chủ nhiệm lớp nhìn từ mọi góc độ đều thấy: Đây là công việc khó
khăn, phức tạp, vui ít, buồn nhiều, thành công có, thất bại không hiếm và phải rất
kiên trì. Muốn hoàn thành trọng trách này, giáo viên chủ nhiệm phải có phương
pháp chủ nhiệm sáng tạo, linh hoạt. Việc đưa lớp tiến lên vừa là trách nhiệm vừa
là bổn phận đối với học sinh, với nhà trường, đồng thời cũng là để khẳng định
mình về năng lực, trình độ và nhất là lương tâm nghề nghiệp! Mỗi tập thể lớp là
nền tảng vững chắc để xây dựng nhà trường vững mạnh, một tập thể tốt chắc chắn
sẽ có những học sinh chăm ngoan. Giáo viên chủ nhiệm có vai trò cực kì quan
1/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

trọng, ảnh hưởng nhất định đến việc học tập cũng như rèn luyện đạo đức – hình
thành nhân cách của học sinh. Khi giáo viên có phương pháp chủ nhiệm tốt sẽ tạo
nên điều kiện cần và đủ để hoàn thành tốt cả nhiệm vụ bộ môn mình giảng dạy.
Vì vậy, từ trải nghiệm của những năm tháng làm công tác chủ nhiệm nhiều
nhọc nhằn và hạnh phúc tôi xin trình bày sáng kiến kinh nghiệm: “Một số giải
pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành nhân cách
học sinh”
II. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng vai trò của giáo viên chủ nhiệm

lớp để đề ra những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức
và góp phần hình thành nhân cách học sinh ở trường trung học cơ sớ. Tôi chọn đề
tài này để tìm ra những phương pháp thích hợp nhằm xây dựng lớp học thành một
tập thể đoàn kết, tích cực chủ động trong mọi hoạt động, mang tính chất giáo dục
toàn diện, phát huy khả năng tự quản, tự giác của học sinh, giúp các em hình
thành nhân cách đúng đắn dưới sự chỉ đạo thống nhất về công tác chủ nhiệm của
nhà trường.
Với đề tài nêu trên, bản thân tôi muốn làm thế nào để giúp cho học sinh, đặc
biệt là những học sinh chậm tiến từng bước thay đổi thái độ của mình trong học
tập theo hướng tích cực. Giúp các em biết tự tôn trọng bản thân mình và xác định
được việc học sẽ phục vụ chính bản thân các em và tạo điều kiện để giúp đỡ gia
đình, góp phần xây dựng quê hương, đất nước. Giúp các em thấy được công lao to
lớn của các bậc làm cha, làm mẹ nuôi con ăn học; sự vất vả của các thầy cô trong
việc truyền đạt tri thức và giáo dục nhân cách, kỹ năng sống cho các em. Bên
cạnh đó phần nào giúp cho các thầy cô quan tâm hơn về vai trò, trách nhiệm của
mình đối với nghề nghiệp, đặc biệt là trong công tác chủ nhiệm.
III. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là học sinh trung học cơ sở và chủ yếu là
học sinh chậm tiến.
IV. Phương pháp nghiên cứu.
1. Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Thu thập những thông tin lý luận về vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp
trong công tác giáo dục đạo đức học sinh trên các tập san giáo dục, các bài tham
luận trên Internet.
2. Phương pháp quan sát:
Quan sát hoạt động học tập, sinh hoạt tập thể và vui chơi của học sinh.
3. Phương pháp điều tra:
Trò chuyện, trao đổi với các giáo viên bộ môn, học sinh, cha mẹ học sinh,
bạn bè của học sinh.
2/29

Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
+ Tham khảo những bản báo cáo, tổng kết hàng năm của nhà trường.
+ Tham khảo những kinh nghiệm của các giáo viên chủ nhiệm khác
5. Phương pháp thử nghiệm:
Thử áp dụng các giải pháp vào công tác giáo dục đạo đức học sinh ở một lớp
6 năm học 2015-2016.
V. Giới hạn nghiên cứu:
Thực hiện đề tài này ở học sinh trung học cơ sở. Vì đây là giai đoạn rất quan
trọng các em có nhiều thay đổi về mặt tâm sinh lí, trình độ hiểu biết thì còn thiếu,
vốn sống của các em chưa nhiều nên các em dễ lầm đường lạc lối nhất là trong
giai đoạn xã hội công nghệ thông tin hiện nay.
VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.
- Do kinh nghiệm chưa nhiều và thời gian nghiên cứu có hạn nên tôi chỉ vận
dụng ở lớp ở một lớp 6.
- Thời gian: Bắt đầu : 01/ 08/ 2015.
Kết thúc : 31/ 03/ 2016.

3/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

B. NỘI DUNG
I.

Cơ sở lí luận

Giáo dục đạo đức - vấn đề cốt lõi của việc hình thành nhân cách cho học
sinh là cả một quá trình được chuẩn bị đầy đủ về tri thức khoa học và chiến lược
đào tạo từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ cụ thể đến trừu tượng.
Không chỉ dừng lại ở bồi dưỡng nhận thức về chuẩn mực đạo đức xã hội mà
giáo dục còn góp phần định hình và phát huy những phẩm chất cần thiết của
nhân cách con người với những hành vi cao đẹp đầy tính nhân văn cùng hệ
thống chuẩn mực hành vi đạo đức: chuẩn mực tri thức và niềm tin; chuẩn mực
về tình cảm, thái độ; hình thành cho học sinh những kĩ năng, hành vi phù hợp
với các chuẩn mực và trên cơ sở đó rèn luyện thói quen đạo đức tích cực.

4/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

Đạo đức là gốc rễ của nhân cách con người. Nếu đức cao sẽ được mọi người
kính nể, trong lòng sẵn có giá trị nhân văn, nhân đạo. Sinh thời Chủ tịch Hồ
Chí Minh luôn coi trọng việc giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ, điều này thể hiện
rõ trong câu:
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
(Nửa đêm)
Quá trình hình thành và phát triển nhân cách con người chịu sự ảnh hưởng của
nhiều yếu tố: bẩm sinh, di truyền, hoàn cảnh sống, việc giáo dục và tự giáo
dục. Quan điểm duy vật biện chứng khẳng định tính chất quan trọng của của
các yếu tố bẩm sinh di truyền và hoàn cảnh sống với sự hình thành và phát

triển tâm lí.Yếu tố bẩm sinh - di truyền được coi là tiền đề vật chất có ảnh
hưởng nhất định đến các yếu tố tâm lí như tính cách, năng lực, trí nhớ…Yếu tố
môi trường và hoàn cảnh sống có những ảnh hưởng quan trọng tới việc hình
thành nhân cách con người. Theo quan điểm của Người thì nhân cách được
hình thành trong quá trình giáo dục. Chẳng thế mà khi đứa trẻ sinh ra bị lạc
trong rừng sống cùng bầy sói thì nó không thể thành người được. Vì vậy, môi
trường giáo dục quyết định việc hình thành nhân cách cho học sinh.
1. Vị trí, vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp.
Ở nhà trường THCS, giáo viên chủ nhiệm lớp là người được hiệu trưởng
bổ nhiệm, chịu trách nhiệm quản lý công tác giáo dục và đào tạo học sinh ở lớp
mình phụ trách là người chịu toàn bộ trách nhiệm trước hiệu trưởng và nhà
trường về mọi vấn đề thuộc lớp mình.

- Giáo viên chủ nhiệm là thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và
cha mẹ học sinh quản lý toàn diện học sinh lớp mình phụ trách. Điều này đòi hỏi
giáo viên chủ nhiệm vừa quản lý tập thể học sinh, vừa quan tâm đến từng cá
nhân trong lớp về mọi phương diện: Học tập, tu dưỡng, lao động và sinh hoạt
tập thể. Là cầu nối giữa gia đình và nhà trường.
5/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

- Là người cố vấn cho công tác Đội, công tác Đoàn ở lớp mình chủ nhiệm.

- Giáo viên chủ nhiệm lớp là người lãnh đạo, tổ chức, điều hành, kiểm tra
mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc lớp mình phụ trách theo đúng
chương trình và kế hoạch của nhà trường.
- Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật trung tâm để hình thành nhân cách cho

từng học sinh trong tập thể lớp.

6/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

- Giáo viên chủ nhiệm lớp là cầu nối là nhân vật trung gian thiết lập các
mối quan hệ hai chiều: Nhà trường - tập thể học sinh, tập thể học sinh - xã hội.
Như vậy giáo viên chủ nhiệm lớp vừa là đại diện cho nhà trường để giáo dục
học sinh, vừa đại diện cho tập thể học sinh để liên lạc với nhà trường. Là cầu nối
giữa nhà trường và xã hội.

2. Chức năng của giáo viên chủ nhiệm lớp.
- Giáo viên chủ nhiệm xây dựng, tổ chức tập thể lớp mình thành đơn vị
vững mạnh.
- Giáo viên chủ nhiệm tổ chức điều khiển, lãnh đạo các hoạt động giáo
dục của tập thể lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
- Giáo viên chủ nhiệm luôn thiết lập và phát triển các mối quan hệ với các
lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh.
7/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

- Những công việc mà giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện:

3. Nhiệm vụ của giáo dục đạo đức:

- Giáo dục ý thức đạo đức:
Là nhằm cung cấp cho học sinh những tri thức cơ bản về các phẩm chất đạo
đức và các chuẩn mực đạo đức, trên cơ sở đó giúp học sinh hình thành niềm
tin đạo đức. Học sinh phải hiểu và nhận thấy rằng cần phải làm cho các hành
vi của mình phù hợp với những tư tưởng, nguyên tắc và chuẩn mực của xã
hội, phù hợp với lợi ích của xã hội.
-

Giáo dục thái độ tình cảm đạo đức:
+ Khơi dậy ở học sinh những rung động, những cảm xúc đối với hiện thực
xung quanh, làm cho chúng biết yêu, ghét rõ ràng và có thái độ đúng đắn đối
với các hiện tượng phức tạp trong đời sống xã hội.
+ Bồi dưỡng cho học sinh những tình cảm đạo đức tích cực và bền vững
(lương tâm, trách nhiệm…), các phẩm chất ý chí (khiêm tốn, thật thà, dũng
cảm, kỷ luật…)

- Giáo dục hành vi, thói quen đạo đức.
Là tổ chức cho học sinh lặp đi, lặp lại nhiều lần những hành động đạo đức
trong học tập, sinh hoạt và trong cuộc sống nhằm có được hành vi đạo đức đúng
đắn, làm cho chúng trở thành bản tính tự nhiên của cá nhân và duy trì được lâu
bền các thói quen đó để ứng xử đúng đắn trong mọi hoàn cảnh.
8/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

II.

Thực trạng vấn đề:

1. Thực trạng về đạo đức học sinh:
Trong những năm gần đây, dưới tác động kinh tế thị trường, bùng nổ của
công nghệ thông tin giúp học sinh ngày càng có điều kiện để phát triển toàn diện
về thể chất, năng lực, trí tuệ…nhưng không phải lúc nào cũng tác động tốt tới học
sinh. Ở lứa tuổi THCS, các em đang phát triển mạnh về tâm sinh lí, chưa có nhiều
vốn sống, kinh nghiệm nên là đối tượng rất dễ bắt chước, rất dễ bị lôi cuốn vào
những trò mới lạ khiến hành vi lệch chuẩn đạo đức. Việc xa rời các giá trị truyền
thống đạo đức của bộ phận học sinh có xu hướng ngày càng cao. Một số tệ nạn xã
hội đang len lỏi vào các trường học. Những tệ nạn đó ảnh hưởng lớn đến nền tảng
đạo đức và thuần phong mĩ tục của dân tộc. Do tác động phức tạp của xã hội đã
ảnh hưởng lớn đến việc học hành, hình thành và phát triển nhân cách của học
sinh. Điểm qua các vi phạm của học sinh trong thời gian qua ta thấy nổi lên các
hiện tượng khiến gia đình, nhà trường, xã hội lo lắng như:
- Thiếu ý thức tổ chức kỷ luật, lười học (đi học không mang đầy đủ sách vở,
không chú ý trong giờ, thường xuyên không chép bài)., lười lao động, ham
chơi.
- Thiếu lễ phép với các thầy cô giáo, với người lớn, với cha mẹ,
- Hay gây gổ, nói tục, chửi bậy, ăn mặc lố lăng, cử chỉ, lời nói không phù hợp
lứa tuổi, thể hiện sự vô cảm trước mọi sự việc.
- Gian dối, quay cóp bài trong kỳ kiểm tra thi cử;
- Yêu sớm, thiếu sự trong sáng lành mạnh.
- Sử dụng điện thoại di động để chơi game, quay chụp những hình ảnh phản
cảm, xem phim không phù hợp lứa tuổi.
- Mất trật tự ngoài xã hội, la cà, tụ tập ăn uống bê tha, tham gia các nhóm đánh
nhau, trộm cắp, trấn lột, hút hít;
- Chưa có động cơ phấn đấu cao trong học tập. Nhìn chung động cơ học tập
của học sinh chủ yếu hướng vào lợi ích cá nhân.
2. Đặc điểm
Năm học 2014 - 2015 dưới sự hướng dẫn chỉ đạo sát sao của BGH nhà

trường đặc biệt là cô hiệu trưởng. Cô rất chú trọng việc giáo dục đạo đức học sinh
nên luôn quan tâm đến công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp, thường xuyên tổ
chức các lớp học giá trị sống, các buổi tập huấn, thảo luận, rút kinh nghiệm về
công tác chủ nhiệm; luôn chú ý trang bị kỹ năng cho giáo viên trong việc giáo dục
đạo đức - hình thành nhân cách học sinh nhất là thông qua công tác chủ nhiệm. Cô
hiệu trưởng thường xuyên nói với giáo viên: “ Dạy học sinh là phải dạy làm
9/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

người”. Nhà trường cũng tổ chức nhiều hoạt động ngoại khoá cho học sinh để các
em có được sân chơi lành mạnh, bổ ích. Công tác giáo dục kỹ năng sống cho các
em cũng được chú trọng nhằm giúp học sinh phát triển một cách toàn diện. Mở
phòng tâm lý học đường để hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo dục
đạo đức - hình thành nhân cách học sinh.
Đặc điểm lớp 6A1
a. Thuận lợi:
- Đa số HS ngoan, lễ phép, có ý thức học tập và rèn luyện đạo đức.
- HS trong lớp có ý thức xây dựng tập thể lớp .
- Giữa GVCN, phụ huynh học sinh và BGH luôn phối hợp chặt chẽ
trong công tác giáo dục.
b. Khó khăn:
- Một số học sinh chưa chăm học, học không tập trung, nhanh quên,
thực hiện chưa nghiêm túc nội quy của trường lớp như em Lâm, em Lê
Huy, em Phong…
- Nhà ở xa trường học: em Thành An, em Vũ Huy..
- Một số học sinh thiếu thốn tình cảm(chỉ ở với mẹ bố mất hoặc bố li
dị với mẹ): Ngọc Diệp, Ngọc Anh, Nghi, Minh…

Trong thực tế, chủ nhiệm lớp là công tác vô cùng khó khăn, phức tạp, vui ít,
buồn nhiều, thành công cũng có, thất bại cũng không phải là hiếm. Bởi lẽ, nhiều
giáo viên chủ nhiệm còn chưa biết hết chức trách, nhiệm vụ của mình, kỹ năng
chủ nhiệm còn non nớt. Và mỗi tập thể lớp có đặc thù riêng của lớp đó. Nếu rơi
vào những lớp đa số là học sinh khá giỏi thì các em có ý thức học tập tốt, ý thức
kỷ luật cũng tốt giúp cho giáo viên chủ nhiệm bớt đi phần gánh nặng. Nhưng đối
với những lớp phần lớn là học sinh trung bình, học sinh cá biệt nhiều thì đòi hỏi
giáo viên chủ nhiệm vất vả hơn rất nhiều, tốn nhiều thời gian công sức, phải có
phương pháp hiệu quả, biết tổ chức giáo dục thì mới làm tốt nhiệm vụ được giao.
III.

Một số giải pháp cụ thể:

1.Bản thân là tấm gương cho học sinh noi theo.
Người ta thường nói con cái là hình ảnh của cha mẹ, một tập thể lớp là hình
ảnh của giáo viên chủ nhiệm, nói như vậy cũng đúng phần nào vì ngoài những
giờ giảng dạy trên lớp, giáo viên chủ nhiệm dễ dàng tiếp cận với các em qua
những giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu buổi, những buổi lao động, những
ngày lửa trại … Giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi với các em nhiều nhất. Mọi
10/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

cử chỉ, hành động, lời nói của giáo viên ảnh hưởng rất nhiều đến học sinh, học
sinh học hỏi được phong cách, tác phong trước tiên từ người GVCN lớp. Vì vậy,
khi lên lớp tôi chuẩn bị chu đáo từ đầu tóc, trang phục đến giáo án, đồ dùng dạy
học; ra vào lớp đúng giờ; công bằng , yêu thương tất cả học sinh; đã nói là làm,
những gì nói với học sinh phải thực hiện bằng được không dễ dãi qua loa, phải xử

lý học sinh đúng quy định đã đặt ra, bắt và chữa đúng “bệnh” của học sinh,...
Luôn ân cần, tận tâm, bám sát lớp, rèn cho mình tính kiên trì. Cố gắng rèn luyện
các kỹ năng:

2. Công tác tổ chức lớp.
*Xếp chỗ ngồi:
- Căn cứ vào học lực của HS: HS chậm tiến ngồi cùng bàn với học sinh khá
giỏi để xây dựng đôi bạn cùng tiến.
- Căn cứ vào tình trạng sức khỏe của học sinh: thấp ngồi trước, cao ngồi
sau; học sinh mắt kém ngồi gần bảng.
- Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp: ngồi giữa và sau để dễ theo dõi.
- Mỗi tháng đổi dãy một lần
Không xếp học sinh cá biệt ngồi gần nhau. Không cho các em tùy tiện chọn
chỗ ngồi, vì những học sinh ham chơi, hay đùa giỡn thường thích ngồi gần
11/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

nhau. Sau khi xếp chỗ ngồi xong giáo viên chủ nhiệm lập sơ đồ lớp và dán tại
bàn giáo viên để giáo viên bộ môn tiện theo dõi..
*Bầu Ban cán sự lớp:
Ban cán sự lớp đại diện cho lớp, do tập thể lớp bầu ra, được giáo viên chủ
nhiệm quyết định công nhận, lựa chọn những học sinh có khả năng làm lớp
trưởng, các lớp phó và các tổ trưởng, tổ phó. Đây là vấn đề rất cần thiết để giao
trách nhiệm cho ban cán sự lớp hỗ trợ cho giáo viên chủ nhiệm điều hành, quản lý
lớp. Trong quá trình giao nhiệm vụ, nếu thấy trong ban cán sự những học sinh nào
không làm tốt sẽ thay bằng học sinh khác.
*Xây dựng nội quy lớp:

Ngoài việc phổ biến cho học sinh về nội quy nhà trường, giáo viên chủ nhiệm
nên cho học sinh xây dựng quy định riêng cho lớp để các em thực hiện. Có thể ở
mỗi lớp giáo viên chủ nhiệm xây dựng nội quy lớp khác nhau tùy thuộc vào đặc
điểm, tình hình của lớp.
Sau khi xây dựng xong nội quy lớp, tôi phổ biến trước lớp cho tất cả học sinh
đều biết và thống nhất thực hiện. Sau đó phát cho mỗi học sinh một bảng nội quy
lấy ý kiến cha mẹ để cha mẹ cũng biết những quy định của trường, lớp nhắc nhở,
kiểm tra việc thực hiện của các em góp phần xây dựng nề nềp.
Nội quy lớp là một công cụ hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm xử lý học sinh vi phạm.
Bên cạnh đó tôi xây dựng thang điểm thi đua của lớp hàng tuần ứng với nội quy
của lớp để cán bộ lớp theo dõi, chấm điểm, trong đó có hình thức biểu dương,
khen thưởng và kỷ luật cụ thể từng trường hợp và được công khai vào buổi sinh
hoạt lớp.
* Khảo sát học sinh:
Sau khi làm xong công tác tổ chức lớp, tôi tiến hành khảo sát để nắm được
những thông tin có liên quan đến hoàn cảnh, đời sống gia đình của các em. Qua
đó giúp tôi biết được hoàn cảnh từng đối tượng học sinh, những đặc điểm cơ bản
của học sinh, phân ra các đối tượng để có kế hoạch chủ nhiệm.
PHIẾU KHẢO SÁT
1. Họ và tên học sinh: …………….., Ngày… Tháng…

Năm sinh……………

2. Chỗ ở hiện nay: …………………………………….. Điện thoại…………
3. Họ tên cha…….. Tuổi………Nghề nghiệp: …………Điện thoại……….

12/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành

nhân cách học sinh

4. Họ tên mẹ: …….Tuổi……... Nghề nghiệp: ………….Điện thoại………
5. Gia đình có bao nhiêu anh, chị em; nghề nghiệp của anh, chị ……………..
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
6. Em có thể chia sẻ về hoàn cảnh sống hiện tại của gia đình mình
…………………………………………………………………………………
7.Sở thích của em là gì…… em ghét nhất điều gì ……………………………
Sau này em ước mơ củ làm gì:……………………………………………….
8. Ngoài giờ học em thường làm gì để giúp đỡ gia đình: ……………………
………………………………………………………………………………….
9. Trong học tập và trong cuộc sống em có gặp khó khăn gì không?
…………………………………………………………………………………
10. Người bạn thân của em tên gì, em có thể kể vài nét về bạn ấy.……………
*Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm:
Công tác chủ nhiệm lớp là một công tác khó khăn vất vả và đòi hỏi làm việc
phải khoa học. Tránh tình trạng tuỳ hứng tuỳ tiện, thiếu kế hoạch. Vì thế vấn đề
xây dựng kế hoạch là một yêu cầu cần thiết để bảo đảm hiệu quả giáo dục học
sinh.
+ Nắm được kế hoạch, chương trình giáo dục chung của nhà trường.
+ Tuỳ tình hình cụ thể của lớp chủ nhiệm và từ các thông tin nói trên giáo viên
chủ nhiệm dự kiến kế hoạch, đặt ra các yêu cầu trọng điểm cho từng giai đoạn.
Sau đó phác thảo kế hoạch chủ nhiệm thông qua các hoạt động cụ thể theo trình tự
thời gian.
+ Phổ biến rõ công tác cho cho tập thể lớp, thống nhất quyết tâm thực hiện tốt
kế hoạch, biến kế hoạch thành chương trình hành động cụ thể..
+ Kết thúc một công việc cần tổng kết đánh giá phân tích ưu điểm và hạn chế
rút kinh nghiệm. Có khen, chê kịp thời.
Trong kế hoạch chủ nhiệm cần đặt ra các yêu cầu ngày càng cao hơn nhưng vừa

sức với học sinh để kích thích sự tiến bộ không ngừng.
13/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

Giáo viên chủ nhiệm khi lập kế hoạch phải đưa ra được chỉ tiêu cụ thể trong
năm học.
Ví dụ: Đối với lớp tôi chủ nhiệm, tôi đã đưa ra chỉ tiêu như sau:
+ Đạo đức đạt 100% loại Khá, Tốt.
Tốt: 96,45%;

Khá: 3,55%

+ Học lực : Giỏi : 52,11%
Khá: 40,92%;

TB: 6,97%

+ Đạt lớp tiên tiến xuất sắc, chi đội mạnh.
+ Hoàn thành và tham gia đầy đủ, đạt kết quả trong tất cả các hoạt động
của nhà trường.
3. Luôn quan tâm đến, lắng nghe, chia sẻ, tạo sự gần gũi với học sinh.
Chúng ta ai cũng biết, ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở đặc điểm tâm sinh
lý hết sức điển hình. Đây là thời kỳ quá độ chuyển từ trẻ em sang giai đoạn người
lớn. Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh trung học
cơ sở còn nhiều hạn chế. Vì vậy, cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp
đỡ, chỉ bảo cho các em. Người thường xuyên đó là giáo viên chủ nhiệm. Để làm
tốt công tác chủ nhiệm trước hết phải hiểu biết về tâm lý lứa tuổi của các em để có

các giải pháp xử lý tình huống cho thích hợp. Trong lớp học có rất nhiều đối
tượng học sinh: học sinh giỏi, học sinh khá, học sinh yếu kém. Đối với học sinh
khá, giỏi thường các em rất có ý thức, nghe lời thầy cô, các em sẽ thấy hối hận khi
mình lỡ vi phạm và các em sửa đổi những khuyết điểm của mình một cách tự giác
và rất nhanh. Nhưng đối với học sinh yếu, kém (học sinh chậm tiến) khi vi phạm
các em sửa đổi rất chậm, thậm chí không hề sửa đổi mà vi phạm có thể ngày càng
tăng lên dẫn đến học lực ngày càng sa sút.
Vì vây, tôi thường tiếp xúc tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của các em, nhằm để
động viên, khích lệ, thể hiện sự quan tâm đối với các em, tạo mối quan hệ gần gũi,
cho các em có được chỗ dựa tinh thần vững chắc. Để các em thấy được tôi như
người mẹ của các em luôn dìu dắt, nâng đỡ các em khi vấp phải những khó khăn
trong học tập cũng như trong cuộc sống. Tôi luôn lắng nghe học sinh nói: mỗi khi
các em phát biểu ý kiến hay nói một điều gì, dù bận rộn tôi cũng cố lắng nghe hết.
Tôi luôn thông cảm và chia sẻ những khó khăn của các em. Trả lời những câu
hỏi của các em một cách thấu đáo (nếu chưa có thời gian trả lời thì hứa sẽ trả lời
các em sau). Tôi nói với các em là các em có thể điện thoại cho cô, hay gặp riêng
cô để nói chuyện hay hỏi bài vở. Hỏi các em về những khó khăn trong đời sống,
những khó khăn ở trường... giúp các em giải quyết những khó khăn này.
Chẳng hạn, khi học sinh nghỉ học, dù có phép hay không phép, dù bất cứ lý do
gì khi các em đi học tôi đều đến hỏi thăm. Qua đó đôi khi phát hiện ra những lý
14/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

do khá đặc biệt tôi có thể chia sẻ với các em, làm cho các em cảm thấy vui hơn
khi được thầy cô quan tâm đến mình.Tôi luôn quan tâm đến cảm xúc của các em
bằng cách quan sát các biểu hiện trên khuôn mặt hoặc thái độ cử chỉ của các em
có gì khác mọi hôm không…từ đó có thể phát hiện ra các vấn đề cần giúp các em.

Trong lớp học hay ngoài lớp học, tôi luôn cố gắng không chỉ là người thầy đủ
nghiêm khắc, là người mẹ, người chị mà các em có thể tin tưởng, nhờ cậy được,
mà còn cố gắng là người bạn chân tình của các em. Có như vậy các em mới gần
gũi và sẵn sàng chia sẻ. Và đó cũng là cánh dạy các em biết lắng nghe khi thầy cô,
hay người khác nói. Qua đó, các em sẽ biết sống nhẫn nại, kiên trì và giàu lòng
nhân ái.
Biết yêu thương, biết chia sẻ, quan tâm đến người khác là thứ chúng ta không
thể áp đặt cho học sinh từ bên ngoài. Đó là những sắc thái tình cảm nảy nở từ bên
trong tâm hồn mà chúng ta phải giúp các em nuôi dưỡng và biết cách thể hiện.
4. Kết hợp nhà trường - gia đình - xã hội.
Các phẩm chất đạo đức, lối sống của con người nói chung, HS nói riêng được
hình thành và phát triển trong các môi trường: gia đình, nhà trường và xã hội. Lúc
sơ sinh vai trò của gia đình là chủ đạo, tuổi học mầm non gia đình và nhà trường
góp phần quyết định, tuổi học phổ thông (từ tiểu học tới trung học) càng lớn vai
trò của nhà trường, gia đình và xã hội càng cân đối. Để làm tốt việc giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh phải kết hợp chặt chẽ với gia đình.
Nhà trường, gia đình và xã hội có vai trò giáo dục khác nhau đối với sự hình
thành và phát triển đạo đức, lối sống, nhân cách của học sinh. Trong mối quan hệ
đó thì nhà trường được xem là trung tâm, chủ động, định hướng trong việc phối
hợp với gia đình và xã hội. Nhà trường là môi trường giáo dục toàn diện nhất, là
cơ quan đại diện nhà nước thực hiện chức năng giáo dục chuyên nghiệp nhất nên
nhà trường là lực lượng giáo dục có hiệu quả , hội tụ đủ những yếu tố cần thiết để
có thể huy động sức mạnh giáo dục từ phía gia đình và xã hội.
*Phối hợp với cha mẹ học sinh:
Hiện nay, một số gia đình có kinh tế khó khăn nên nhiều phụ huynh chỉ lo tìm
kế mưu sinh, thiếu quan tâm đến việc học hành, sinh hoạt của con em mình tạo cơ
hội cho các em tụ tập, ăn chơi, trốn học bởi không có ai kiểm tra nhắc nhở. Cũng
có những gia đình khá giả nuông chiều con nên đã thỏa mãn nhu cầu của các em
trong mọi trường hợp, từ đó tạo tâm lí thích hưởng thụ, sống ích kỉ, dễ rơi vào tình
trạng ham chơi, bỏ học hoặc tham gia vào các tệ nạn xã hội làm việc học hạn chế.

Nhiều gia đình cha mẹ không còn là tấm gương tốt cho con cái. Có một số học
sinh thường xuyên phải chứng kiến cha mẹ, người lớn cãi nhau, chửi nhau, ngoại
tình… nhiều việc làm vô văn hoá, coi thường truyền thống đạo đức. Một số còn bị
ngược đãi, một số cha mẹ ly hôn phải ở với ông bà… Cho nên việc phối hợp với

15/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

cha mẹ học sinh cũng gặp nhiều khó khăn, nhiều khi hiệu quả không cao. Những
công việc thường xuyên tôi làm:
- Mỗi tuần nhắn tin liên lạc điện tử giữa gia đình và nhà trường 1 lần.
- Tạo đường dây liên lạc thông suốt giữa giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học
sinh để có thể thông báo kịp thời cho phụ huynh tình hình của học sinh.
- Trong cuộc họp cha mẹ học sinh đầu năm tôi thống nhất các phương pháp giáo
dục của nhà trường, của giáo viên chủ nhiệm nhằm tạo sự đồng thuận, gây
dựng niềm tin của cha mẹ học sinh. Khi cha mẹ học sinh đứng về phía mình thì
hiệu quả giáo dục sẽ cao hơn.
- Với những học sinh cá biệt tôi thường gặp riêng để trao đổi thông tin, qua đó
biết thêm được các thói quen, sở thích, thái độ của học sinh thường biểu hiện ở
gia đình. Cha mẹ học sinh cũng hiểu thêm về con mình. Tránh phê bình gay
gắt trước cuộc họp làm họ xấu hổ.
- Khi giao tiếp với phụ huynh luôn chân tình, cởi mở. Đôi khi phải biết kìm chế
cảm xúc khi gặp những phụ huynh đặc biệt như của lớp tôi đã kể ở trên.
*Phối hợp với đoàn thể:
-

Phối hợp với giám thị, bảo vệ:

Sau giờ học căng thẳng là giờ giải lao, các em được tự do vui chơi thoải mái,
tinh nghịch, bởi tính hiếu động mà các em không nghỉ đến hậu quả : tai nạn
thương tích…Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp với giám thị để tiếp nhận
thông tin của lớp kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm cũng gửi những học sinh cá biệt
để giám thị theo dõi.
-

Phối hợp với giáo viên bộ môn:

Việc phối hợp với giáo viên bộ môn là hết sức cần thiết vì nếu không liên hệ
chặt chẽ với các giáo viên bộ môn thì không theo dõi, nắm thông tin của các em
về học tập, chuyên cần, trật tự nề nếp, tác phong làm ảnh hưởng đến chất lượng
hai mặt giáo dục. Ngược lại giáo viên bộ môn cũng hiểu sâu sắc hơn về học sinh
của mình để có cách cư xử khéo léo, có phương pháp giảng dạy thích hợp cho lớp
nhằm đạt hiệu quả cao của tiết dạy
Ví dụ: Thông qua sổ ghi đầu bài, qua lời tâm sự của giáo viên bộ môn phát
hiện những trường hợp có năng khiếu đặc biệt, những học sinh lười chép bài và
học bài. Trong giờ học bộ môn đó ý thức của cả lớp như thể nào… Từ đó giáo
viên chủ nhiệm tìm hiểu rõ nguyên nhân để có hướng giải quyết phù hợp.
- Phối hợp với đội thiếu niên, thư viện:
Kết hợp cùng tổng phụ trách đội, lên kế hoạch hoạt động trong tuần, tháng,
học kì qua các văn bản cụ thể để phối hợp và phổ biến kịp thời đến học
sinh.Thường xuyên động viên, đôn đốc nhắc nhở các em tham gia tốt các hoạt
16/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

động đoàn thể, phong trào thi đua do đoàn thể phát động.Tổ chức cho học sinh
tham quan, các hội thi, đọc sách thư viện, hoạt động ngoài giờ toàn khối… giúp
cho học sinh thêm hiểu biết, năng động, tích cực, sáng tạo hơn.
* Tìm hiểu mối quan hệ bè bạn của học sinh
Có những chuyện học sinh không chia sẻ với gia đình, với thầy cô mà chỉ nói
với bạn. Vì vậy, tìm hiểu mối quan hệ bè bạn của học sinh có thể biết thêm nhiều
điều về học sinh đó, có thể qua bạn bè để biết những đối tượng mà học sinh này
đang chơi như thế nào. giáo viên chủ nhiệm có thể tìm hiểu thông qua lớp trưởng,
các học sinh khác trong lớp, thông qua phiếu khảo sát… Có những học sinh ít
giao tiếp với bạn bè chỉ thích chơi game mà học tập giảm sút, nên khuyến khích
các học sinh khác trong lớp thường xuyên tiếp xúc để có biện pháp giúp đỡ bạn,
giúp các em sống trong môi trường đoàn kết, gắn bó giúp đỡ lẫn nhau.
Để hiệu quả giáo dục toàn diện cao hơn tôi luôn phối hợp kịp thời, linh hoạt
với các bộ phận trong nhà trường.Tạo sợi dây gắn kết giữa giáo viên bộ môn, gia
đình và đoàn thể xã hội để cùng phối hợp, thống nhất nội dung, biện pháp giáo
dục học sinh.
5. Giáo dục HS cá biệt
* Thực trạng:
+ Hầu như trường nào, lớp học nào cũng có học sinh cá biệt, mà những học
sinh này đa số gây không ít khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm, đôi khi họ rất mệt
mỏi vì nói hoài mà các em không nghe, càng phạt thì càng lỳ hơn hoặc các em sẽ
co lại và phá phách hoặc chống đối ngầm. Điều này không những khó khăn cho
giáo viên mà còn có thể ảnh hưởng đến nề nếp của cả lớp nữa.
+ Giáo viên chủ nhiệm thường là người đứng ra giải quyết mọi chuyện do học
sinh gây ra, nhưng chỉ ở mức độ là khuyên bảo, dạy kèm ngoài giờ cho học sinh
quá yếu kém, còn đối với học sinh cá biệt về đạo đức thì răn đe, xử phạt, thậm chí
còn hù dọa, nhưng hầu hết đều chỉ có hiệu quả tức thời thôi rồi đâu lại vào đó, HS
vẫn trở lại như cũ vì do giáo viên không hiểu được nguyên nhân sâu phát xuất từ
tâm lý của trẻ.
+ Cũng có giáo viên chủ nhiệm mời phụ huynh đến để thông báo về tình trạng

của trẻ với mong muốn gia đình kết hợp cùng nhà trường để giáo dục cho các em
tốt hơn, có phụ huynh thì tiếp thu và cũng có phụ huynh lại bực tức con mình và
đánh con trước mặt giáo viên rồi dẫn con về cho... nghỉ học luôn vì cảm thấy xấu
hổ. Điều này đã cho thấy chính phụ huynh cũng bất lực trước con mình...
* Tìm hiểu nguyên nhân:
Lâu nay, chúng ta thường dùng cụm từ học sinh “ cá biệt” để chỉ những đứa
trẻ có vẻ khác thường, khó dạy, thậm chí hư hỏng. Trong trường, học sinh cá biệt
17/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

về đạo đức thường quậy phá, đánh lộn, ăn cắp vặt, nổi bật vai trò thủ lĩnh, đàn
anh, đàn chị. Nhẹ hơn một chút là học sinh không học bài, làm bài, chậm hiểu và
rất mau quên…Trong mỗi lớp học không ít thì nhều đều có những học sinh như
vậy. Và học sinh bị gọi "cá biệt" là HS có khiếm khuyết về tâm lý, do bị ảnh
hưởng từ trong gia đình của học sinh, đa số chúng ta khi thấy hành động khác
thường, không ngoan của học sinh thì cho là cá biệt và xử lý trên hành động do
học sinh gây ra mà quên là cần phải tìm cho ra nguyên nhân. Đôi khi sự cá biệt
của những học sinh ấy lại do từ cha mẹ chúng...cuộc sống vợ chồng không hoà
thuận, từ đó có ảnh hưởng đến đặc điểm tâm sinh lý của học sinh.
Không phải tự nhiên mà trẻ trở thành "cá biệt", đó là hậu quả của các vết
thương tâm lý mà vô tình người lớn chúng ta đã gieo vào đầu óc non nớt của trẻ
lúc sống trong môi trường gia đình cũng như ở trường học. Nhiều em do bị dồn
nén cảm xúc nên có những hành vi chống đối. Một số học sinh do bị bệnh và điều
đáng lưu tâm là một số học sinh do học kém dẫn đến chán học, quậy phá...
* Giải pháp:
Mỗi học sinh là một cá tính, một hoàn cảnh nên cần có biện pháp giáo dục
khác nhau. Ngoài việc đưa vào nề nếp theo quy định của trường, lớp thì những

học sinh cá biệt phải luôn được theo dõi đặc biệt, luôn có sự kết hợp chặt chẽ hơn
giữa nhà trường và gia đình qua sổ liên lạc, điện thoại, một số học sinh có thể phải
dùng sổ riêng.
SỔ THEO DÕI HỌC SINH CÁ BIỆT
-Họ và tên học sinh: ……………………………. Lớp: ……..Ngày sinh:………..
-Học lực: …….Hạnh kiểm năm học trước: …………Sở thích:…………………..
- Địa chỉ gia đình:……………………………. Điện thoại liên lạc:……………..
-Hoàn cảnh gia đình: ……………………………………………………………
-Những biểu hiện của học sinh: ………………………………………………...
PHẦN THEO DÕI

Tuần

Các vi phạm

Biện pháp giáo dục

(Đối chiếu với nội

(Ghi hình thức

quy lớp)

xử lý)

1
18/29

Thái độ sửa chữa
(Có sửa khuyết điểm

không, mức độ thế nào)


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

2
3
4
…..
Tổng hợp của GVCN
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………
….
- Có học sinh dùng biện pháp mạnh, biện pháp giáo dục mang tính chất mệnh
lệnh như: viết bản kiểm điểm, chép phạt, phạt lao động, mời phụ huynh, nêu tên
cảnh cáo dưới cờ, hạ hạnh kiểm... thì có hiệu quả nhưng nhiều học sinh lại khó
đem lại hiệu quả hoặc hầu hết đều chỉ có hiệu quả tức thời thôi rồi đâu lại vào
đó, học sinh vẫn trở lại như cũ, thậm chí còn "nhờn thuốc" và có tư tưởng "mặc
kệ ".
- Với những học sinh này giáo viên cần hiểu được nguyên nhân sâu xa, xuất
phát từ tâm lý của học sinh. Khi học sinh vi phạm, giáo viên phải tìm hiểu lý do
qua nhiều kênh như trò chuyện chân tình với học sinh, tìm hiểu qua bạn bè,
hàng xóm, đặc biệt là với cha mẹ học sinh. Việc tìm hiểu, gần gũi, quan tâm học
sinh phải thật sự xuất phát từ tình yêu thương của người thầy. Khi học sinh biết
được tình cảm đó thì việc cảm hóa, giáo dục các em cũng dễ dàng hơn nhiều.
Thuyết phục học sinh bằng lời lẽ có lý, có tình, bằng tình cảm và phép tắc, khen,
chê đúng lúc; tìm cách tác động lên nhận thức và tình cảm của học sinh thông
qua trò chuyện, nêu gương tốt, thưởng việc tốt.
- Phải rèn luyện cho học sinh tính trung thực, tự lập, vượt qua mọi khó khăn

thử thách, không nên ỷ lại. Có được tính trung thực điều đó khẳng định là các
em đã trưởng thành, phải chịu trách nhiệm trước công việc của mình làm, nếu có
sai phạm phải tự nhận lấy, không đổ lỗi cho người khác.Từ đó giúp các em tự
khẳng định được mình và các em sẽ đắn đo trước những công việc mà mình sắp
làm nhằm hạn chế bớt những sai phạm. Cụ thể: tôi thường xuyên nhắc nhở học
sinh thực hiện tốt quy định khi kiểm tra, thi cử; rèn học sinh có ý thức giữ gìn,
bảo vệ đồ đạc của bạn để học sinh không tắt mắt, biết phê bình và tự phê bình.
- Thường giáo viên chủ nhiệm không giao nhiệm vụ cho những học sinh cá biệt,
vì cho rằng những học sinh này sẽ không làm được gì, coi thường các em, chỉ
luôn quát mắng, chỉ trích, nêu tên là chính. Điều đó không khéo dễ làm hỏng các
19/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

em hơn. Cho nên đối với những đối tượng này, tôi thường tạo cho các em một cơ
hội để các em thấy được vai trò của mình trong tập thể, đồng thời phát huy tính
làm chủ của các em và nhận thấy rằng mình không bị lạc lỏng, không bị bỏ rơi.
Như tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ, tham gia các trò chơi dân gian,
các hoạt động thể thao, tham gia làm báo tường, cắm trại nhân các ngày lễ hội
của trường tổ chức… thậm chí tôi có thể giao cho các em quản giờ ăn, giờ ngủ.
Khi hoàn thành nhiệm vụ tôi đánh giá kết quả bằng cách nêu gương trước tập
thể lớp. Còn nếu học sinh đó không thể hoàn thành nhiệm vụ thì lúc đó sẽ điều
chỉnh sau.
- Khen học trò là cả một nghệ thuật, nếu biết khen đúng người, đúng lúc, đúng
chỗ thì sẽ rất hiệu quả. Đã là con người ai cũng có tâm lý mong muốn người
khác nhìn nhận điểm tốt, điểm tích cực của mình và khi được người khác thừa
nhận khả năng của mình thì sẽ có tâm lý tự tin, dễ sống hòa đồng thân thiện với
tập thể. Còn nếu bị người khác đem điểm yếu của mình ra phê bình nhiều lần sẽ

gây tâm lý chán nản, buông xuôi, riết rồi sẽ tin là mình không có khả năng. Do
đó, tôi luôn cố gắng phát hiện điểm mạnh của học sinh yếu và có khen thưởng,
động viên, khích lệ giúp các em tự tin hơn về bản thân, cũng như cho học sinh
khác cơ hội nhìn thấy điểm tốt của bạn để không xa lánh bạn và có cái nhìn
thiện cảm về bạn.
- Tôi thấy những học sinh cá biệt phần lớn đều bị thu phục bởi cái tâm, cái tình
của người thầy. Vì vậy, để cảm hóa, giáo dục học sinh cá biệt là thử thách vô
cùng khó khăn, muốn thành công người thầy giỏi chuyên môn là chưa đủ mà nó
còn đòi hỏi người thầy phải có cái tâm thương yêu học trò hết mực, và cả một
nghệ thuật sư phạm đầy tinh tế.
6. Phát hiện và giải quyết xung đột :
Một bộ phận học sinh có những hành vi thiếu ý thức, lối sống buông thả,
không chú ý lắng nghe, học hỏi, thường bảo thủ, hiếu thắng, cao ngạo gây bạo
lực học đường. Khi người khác khuyên bảo thì cãi bừa, cãi ẩu, hỗn xược. Một số
có thái độ vô cảm với nỗi đau của người khác.
Những học sinh có thói quen giải quyết mối bất hoà bằng bạo lực thường là
những học sinh từng bị bạo lực hoặc những học sinh này bất lực trong việc tìm
giải pháp cho các vấn đề của mình hoặc bản thân những học sinh này là người
thiếu hụt tình yêu thương, sự tôn trọng, tính khiêm tốn…
Hiện nay, việc sử dụng điện thoại di động, mạng xã hội là một nguyên nhân
lớn dẫn đến các mối bất hoà của học sinh. Vì vây, ngay tử đầu năm tôi quy định
rõ ràng về việc sử dụng điện thoại, trong bảng theo dõi thi đua ghi rõ hệ quả của
việc gây xich mích, chia bè phái, sử dụng điện thoại không đúng quy định.
Việc gần gũi, lắng nghe, quan tâm đến từng học sinh sẽ phát hiện kịp thời
những xích mích, những mâu thuẫn của học sinh để ngăn chặn kịp thời bạo lực
20/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

xảy ra. Việc phối hợp liên tục với các lực lượng giáo dục khác nhất là bảo vệ,
giám thị cũng giúp phát hiện sớm những mầm mống của xung đột từ đó có biện
pháp thích hợp giúp các em tháo gỡ những mâu thuẫn, những bất hoà.
Tôi luôn lựa chọn phương pháp giúp học sinh giải toả tâm lý chứ không dồn
nén vì càng dồn nén cảm xúc càng làm cho học sinh tăng những hành vi chống
đối, càng làm cho các mối bất hoà thêm căng thẳng.
Luôn phối hợp với gia đình học sinh xây dựng bầu không khí tích cực trong
lớp học và trong gia đình để học sinh luôn cảm thấy: được yêu thương, được tôn
trọng, được hiểu, được an toàn .Từ đó sẽ giúp học sinh tự lựa chọn những giải
pháp tích cực để giải quyết bất hoà. Đó là biện pháp hàng đầu nhằm ngăn chặn
tận gốc nạn BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG.
7. Dạy học giá trị sống: “Giá trị sống - nền tảng của kỹ năng sống”
“Ngày nay, với quan điểm phải giáo dục cho các thế hệ học sinh cả kỹ năng
sống (tài) và giá trị sống (đức), chúng ta mới nhận thức rõ ràng hơn mối quan hệ
giữa tài và đức, trong đó cái đức được đề cao”. Dạy học sinh về Giá trị sống
chính là dạy học sinh cái lễ nghĩa ở đời.
- Học tập Giá trị sống giúp các em khám phá và hoàn thiện những phẩm chất
tốt đẹp vốn có của bản thân, đồng thời khám phá những nét đẹp trong tính cách
của những người xung quanh và giá trị của thiên nhiên, của môi trường sống;
- Học tập Giá trị sống giúp các em biết suy nghĩ tích cực, biết lắng nghe, học
hỏi, tự xây dựng cho mình một nền tảng vững chắc về nhân cách để các em có
thể vươn lên trong cuộc sống, ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn, trắc trở;
- Học tập Giá trị sống để các em biết tôn trọng bản thân và người khác, biết cách
hợp tác, xây dựng và duy trì tình đoàn kết, thích ứng trước những đổi thay của
cuộc sống.
- Học tập Giá trị sống để khi trưởng thành, các em biết chia sẻ, chung lo và là
người để “trẻ noi gương, già nương tựa, bằng hữu kết giao”.

21/29

Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

- Học tập Giá trị sống làm nền tảng cho Kỹ năng sống, để các em biết cách sử
dụng những kỹ năng sống mang lại lợi ích cho bản thân trong sự hài hoà với lợi
ích của gia đình và xã hội.

22/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

8. Giáo dục đạo đức học sinh thông qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm.
Trong buổi sinh hoạt cuối tuần, giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò cố vấn,
hướng dẫn các em từng bước tiến hành. Giáo viên chủ nhiệm chỉ là người kết
luận cuối cùng. Đối với những học sinh vi phạm nội quy cho các em tự báo cáo
về mình dựa theo nội quy của lớp. Sau đó lớp trưởng nhận xét xem còn ai chưa
báo cáo, hoặc báo cáo không chính xác để giáo viên chủ nhiệm xử lý. Trong việc
xử lý những học sinh vi phạm đúng theo nội quy đã đề ra. Tránh tình trạng thiên
vị xử học sinh này nặng, xử học sinh kia nhẹ làm mất đi tính nghiêm khắc, công
minh của người thầy. Những học sinh vi phạm phải chấp nhận hành vi vi phạm
của mình. Điều này thông qua sự báo cáo của ban cán sự lớp phải thật sự chính
xác công bằng. Những hình thức kỹ luật đã đưa ra bắt buộc học sinh đó phải
thực hiện, giáo viên chủ nhiệm không bỏ qua với bất cứ trường hợp nào. Làm
được điều đó sẽ giúp cho nề nếp lớp học đi vào khuôn khổ nhất định, rèn luyện
cho các em chấp hành tốt Nội quy trường, lớp như vậy sẽ hạn chế tối đa trường
hợp học sinh có biểu hiện cá biệt tái phạm. Ngoài việc xử lý học sinh vi phạm,

giáo viên chủ nhiệm cần phải có hình thức biểu dương, khen thưởng. Đây là
hình thức rất có ý nghĩa, học sinh cá biệt thông thường vốn khó tính, khó dạy
nếu giáo viên chủ nhiệm thiên vị lập tức sẽ có sự phản ứng ngược lại. Mỗi khi
học sinh cá biệt làm được một việc tốt, đạt điểm tốt thì phải động viên khuyến
khích các em nên tiếp tục phát huy. Nếu các em vi phạm thì nhẹ nhàng xử lý như
những học sinh khác để các em tự nhận lỗi và sửa chữa; tránh nóng vội, kỳ thị.
23/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

Tôi luôn luôn nhắc nhở và động viên tinh thần, tránh chỉ trích các em, tạo
động lực giúp cả lớp cố gắng hơn khen chê phải hợp lý, nhẹ nhàng để cho các
em chấp nhận.Tiết sinh hoạt lớp tôi thường diễn ra theo trình tự:
* Nửa đầu giờ sinh hoạt: Lớp trưởng điều khiển tiết sinh hoạt:
- Các tổ trưởng lần lượt thông báo kết quả theo dõi và xếp loại của tổ, thành
viên trong tổ nêu ý kiến.
- Các học sinh cá biệt tự báo cáo
- Giáo viên chủ nhiệm nhận xét, khen chê kịp thời, đưa ra ý kiến, nhắc nhở kế
hoạch tuần tới.
- Thư ký ghi biên bản: Giáo viên chủ nhiệm, lớp trưởng ký xác nhận
- Trong tiết sinh hoạt tuần cuối tháng, GVCN cho bình bầu hạnh kiểm tháng
công khai dân chủ.
* Nửa sau giờ sinh hoạt. Thay vì lên lớp giảng giải đạo đức chỉ bằng lời tôi tổ
chức các hoạt động theo chủ điểm từng tháng, theo các giá trị sống, dưới các
hình thức:
- Cho học sinh đóng vai, diễn tiểu phẩm; xem tranh ảnh, câu chuyện: “Quà
tặng cuộc sống” sau đó học sinh chia sẻ suy nghĩ của mình theo định hướng về
nội dung bài học hoặc các chuẩn mực đạo đức.

- Thảo luận nhóm xử lí tình huống liên quan đến các nề nếp của lớp
- Sưu tầm các tư liệu, vẽ, viết bài, múa hát về các vấn đề có liên quan đến nội
dung bài học .
- Chơi các trò chơi học tập.
Tổ chức hoạt động sao cho tất cả các thành viên trong lớp đều được tham gia
hoạt động, được chia sẻ cảm xúc và đưa ra ý kiến của mình và bạn nào cũng
được làm MC dưới sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm. Qua đó:
-

Giúp cho mọi học sinh tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập,
tạo cơ hội cho các em có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ý kiến để giải
quyết vấn đề ; tạo cơ hội cho các em được giao lưu, học hỏi lẫn nhau; cùng
nhau hợp tác giải quyết những nhiệm vụ chung.

- Giúp cho các em nhút nhát trở nên bạo dạn hơn; các em học được cách trình
bày ý kiến của mình, biết lắng nghe ý kiến của bạn; từ đó, giúp các em dễ
hoà nhập vào cộng đồng, tạo cho các em sự tự tin, hứng thú trong học tập và
sinh hoạt. Vốn hiểu biết và kinh nghiệm xã hội của học sinh thêm phong
phú; kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác của học sinh được phát triển.
-

Từ đó kích thích động cơ, hứng thú học tập của học sinh; phát huy tính tự
lực, tinh thần trách nhiệm; phát triển khả năng sáng tạo, rèn luyện tính bền
bỉ, kiên nhẫn, kĩ năng hợp tác, năng lực đánh giá, năng lực thực tiễn. Học
24/29


Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục đạo đức - hình thành
nhân cách học sinh

sinh có cơ hội rèn luyện nhiều kĩ năng sống quan trọng như: giao tiếp, ra
quyết định, giải quyết vấn đề, đặt mục tiêu… gắn mình vào tập thể, sống
có trách nhiệm với tập thể với công việc chung.Tạo thành một tập thể lớp
đoàn kết, vững mạnh.
IV- Một số kết quả đạt được:
Sau khi thực hiện những biện pháp trên với lớp 6A1, chỉ qua một học kì I
năm học 2015-2016 nhưng lớp đã đạt được nhiều kết quả khả quan.
Việc phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng HS trong Ban cán sự lớp đã
đem lại hiệu quả trong việc quản lí nề nếp và chất lượng học tập. Các em thực
hiện nhiệm vụ đầy đủ với tinh thần trách nhiệm cao. Có những trường hợp
GVCN không cần có mặt nhưng các em vẫn quản lí lớp tốt. Đây là một trong
những nhân tố quyết định thành tích lớp 6A1 đạt được.
Cùng với việc duy trì nề nếp sinh hoạt 15 phút đầu giờ đã giúp HS chủ
động trong học tập.
Lập sơ đồ lớp như trên đã đưa lại hiệu quả rõ rệt trong học tập của học
sinh. Những em trong Ban cán sự lớp ngồi sau có thể quản lí, theo dõi, nhắc nhở
các bạn trong các giờ học. Những em học sinh chưa chăm học ngồi cùng bàn với
học sinh khá giỏi được theo dõi và giúp đỡ nên đã có nhiều tiến bộ. Vì vậy, đã
giúp HS từ bỏ thói quen thụ động, trông chờ, ỷ lại trong học tập, góp phần vào
công cuộc đổi mới chống tiêu cực trong thi cử mà ngành giáo dục đang thực
hiện.
GVCN đã thực hiện tốt vai trò và trách nhiệm trong việc phối hợp với các
tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường có hiệu quả về công tác giáo dục
đạo đức cho HS lười học, HS chưa ngoan. Ví dụ: Em Thành Nhân đã trung thực
hơn với thầy cô và cha mẹ, biết nhận lỗi và có cố gắng sửa chữa khi mắc lỗi,
không còn hiện tượng không làm bài tập trước khi đến lớp. Em Lê Huy không
còn hiện tượng đi học muộn, mặc sai đồng phục và đã có rất nhiều cố gắng trong
việc thực hiện nội qui của trường lớp.
Trong học kì I của năm học này, lớp 6A1 đạt được những thành tích như
sau:

25/29