Quản lý hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

SẦM THỊ HẠNH HIỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH LÂM SÀNG
CỦA HỌC SINH - SINH VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP Y TẾ BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

SẦM THỊ HẠNH HIỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH LÂM SÀNG
CỦA HỌC SINH - SINH VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP Y TẾ BẮC KẠN
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn: PGS.TS. NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và
kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực, chưa từng công bố trong bất
kỳ một công trình nào khác.
Tác giả luận văn

Sầm Thị Hạnh Hiền

i


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các thầy, cô
giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục, trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên
đã luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện và tận tình giảng dạy chúng tôi trong suốt
quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến Phó Giáo
sư - Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Huyền - người đã định hướng và tận tình trực tiếp
hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này.
Với tình cảm chân thành, tôi xin được gửi lời cảm ơn tới bạn bè, đồng
nghiệp, trong cơ quan và gia đình đã tận tình giúp đỡ để tôi hoàn thành việc học
tập và nghiên cứu của mình.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, những luận văn không tránh khỏi thiếu sót,
tác giả kính mong tiếp tục nhận được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến của các thầy
cô giáo và đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 7 năm 2018
Tác giả luận văn

Sầm Thị Hạnh Hiền

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ........................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu .............................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH
LÂM SÀNG CỦA HỌC SINH - SINH VIÊN TRƯỜNG TRUNG
CẤP Y TẾ ................................................................................................. 6
1.1.

Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 6

1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................... 6
1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam ................................................................. 7
1.2.

Một số khái niệm công cụ của đề tài ......................................................... 8

1.2.1. Quản lý ...................................................................................................... 9
1.2.2. Thực hành, thực hành lâm sàng ............................................................... 11
1.2.3. Quản lý hoạt động thực hành lâm sàng ................................................... 13
1.3.

Một số vấn đề cơ bản về hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh,
sinh viên trường Trung cấp Y tế.............................................................. 14

1.3.1. Một số đặc điểm của hoạt động THLS của sinh viên trường Trung cấp
Y tế .......................................................................................................... 14

iii


1.3.2. Mục tiêu của hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên
trường trung cấp Y tế............................................................................... 15
1.3.3. Nội dung hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên trường
Trung cấp Y tế ......................................................................................... 16
1.3.4. Các hình thức hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên
trường Trung cấp Y tế ............................................................................. 18
1.3.5. Cơ sở thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên Y tế .......................... 19
1.4.

Nội dung quản lý hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh
viên trường Trung cấp Y ......................................................................... 21

1.4.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động thực hành lâm sàng................................. 21

1.4.2. Quản lý thực hiện mục tiêu hoạt động thực hành lâm sàng .................... 23
1.4.3. Quản lý thực hiện nội dung chương trình thực hành lâm sàng ............... 24
1.4.4. Quản lý hoạt động hướng dẫn thực hành lâm sàng của giáo viên .......... 26
1.4.5. Quản lý hoạt động học thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên....... 27
1.4.6. Quản lý việc kiểm tra, đánh giá hoạt động thực hành lâm sàng ............. 28
1.4.7. Quản lý cơ sở vật chất, phương tiện, trang - thiết bị phục vụ cho hoạt
động thực hành lâm sàng tại bệnh viện ................................................... 30
1.4.8. Quản lý công tác phối hợp giữa nhà trường và bệnh viện ...................... 30
1.5.

Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động thực hành lâm sàng
của học sinh, sinh viên trường Trung cấp Y tế ....................................... 31

1.5.1. Những yếu tố chủ quan............................................................................ 31
1.5.2. Những yếu tố khách quan ........................................................................ 33
Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 36
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH
LÂM SÀNG CỦA HỌC SINH-SINH VIÊN 37TRƯỜNG TRUNG
CẤP Y TẾ BẮC KẠN ............................................................................ 37
2.1.

Khái quát về khách thể và địa bàn khảo sát ............................................ 37

2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tỉnh Bắc Kạn ..................... 37

iv


2.1.2. Khái quát về trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn ......................................... 39
2.1.3. Khái quát về khảo sát thực trạng ............................................................. 40

2.2.

Thực trạng hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên
trường trung cấp Y tế Bắc Kạn................................................................ 41

2.2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên về mức
độ tầm quan trọng của hoạt động thực hành lâm sàng ............................ 41
2.2.2. Thực trạng về hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên trường
Trung cấp Y tế Bắc Kạn............................................................................. 43
2.3.

Thực trạng quản lý hoạt động thực hành lâm sàng ở trường Trung cấp
Y tế Bắc Kan ........................................................................................... 48

2.3.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động thực hành lâm sàng ............... 48
2.3.2. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu chương trình hoạt động thực
hành lâm sàng .......................................................................................... 50
2.3.3. Thực trạng quản lý nội dung chương trình hoạt động thực hành lâm sàng .. 52
2.3.4. Thực trạng quản lý hoạt động hướng dẫn thực hành lâm sàng của giáo
viên .......................................................................................................... 53
2.3.5. Thực trạng quản lý hoạt động học thực hành lâm sàng của học sinh,
sinh viên trường trung cấp Y tế Bắc Kan ................................................ 58
2.3.6. Thực trạng về công tác phối hợp giữa trường Trung cấp y tế Bắc Kan
với các cơ sở thực hành lâm sàng ............................................................ 61
2.3.7. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động thực hành lâm sàng của
học sinh sinh viên .................................................................................... 63
2.3.8. Thực trạng đánh giá kết quả hoạt động thực hành lâm sàng ................... 65
2.3.9. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động thực hành lâm
sàng ở trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn ..................................................... 68
2.4.

Đánh giá chung về thực trạng công tác quản lý hoạt động thực hành
lâm sàng ................................................................................................... 69

2.4.1. Ưu điểm ................................................................................................... 69

v


2.4.2. Hạn chế .................................................................................................... 70
2.4.3. Nguyên nhân ............................................................................................ 71
Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 72
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH LÂM
SÀNG CỦA HỌC SINH- SINH VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP Y
TẾ BẮC KẠN ....................................................................................... 74
3.1.

Nguyên tắc xây dựng các biện pháp ........................................................ 74

3.2.

Các biện pháp quản lý hoạt động thực hành lâm sàng cho học sinh,
sinh viên trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn............................................... 75

3.2.1. Biện pháp 1: Thường xuyên nâng cao nhận thức cho các cán bộ, giáo viên
và học sinh, sinh viên về tầm quan trọng của hoạt động thực hành lâm sàng
và quản lý hoạt động thực hành lâm sàng tại bệnh viện .............................. 75
3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới phương pháp hướng dẫn thực hành lâm sàng
theo hướng phát huy tính chủ động tích cực của học sinh, sinh viên ..... 77
3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả thực

hành lâm sàng .......................................................................................... 78
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường công tác phối hợp quản lý giữa trường Trung
cấp Y tế Bắc Kạn với bệnh viện nơi có học sinh, sinh viên thực hành lâm
sàng .......................................................................................................... 80
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường công tác quản lý cơ sở vật chất, trang thiết
bị phục vụ hoạt động thực hành lâm sàng ............................................... 82
3.3.

Tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ............................................ 83

3.3.1. Qui trình khảo nghiệm ............................................................................. 83
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý ... 84
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 88
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 90
1. Kết luận .......................................................................................................... 90
2. Khuyến nghị................................................................................................... 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 96
PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
BVĐK

: Bệnh viện Đa khoa

BVĐKBK

: Bệnh viện Đa khoa Bắc Kạn

CB, GV

: Cán bộ, giáo viên

HS, SV

: Học sinh, sinh viên

THLS

: Thực hành lâm sàng

UBND

: Ủy ban nhân dân

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Thực trạng nhận thức của CB,GV và HS,SV về tầm quan trọng
của hoạt động THLS ..................................................................... 41

Bảng 2.2.

Khảo sát thực trạng nhận thức của CB, GV và HS, SV về mức
độ cần thiết của quản lý hoạt động THLS tại BVĐKBK .............. 42

Bảng 2.3.

Đánh giá của CB, GV và HS, SV về mức độ phù hợp của mục
tiêu chương trình THLS ................................................................ 43

Bảng 2.4.

Đánh giá của CB, GV và HS, SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn
về sự phù hợp của nội dung chương trình THLS của HS, SV........... 44

Bảng 2.5.

Khảo sát thực trạng việc CB, GV thực hiện đầy đủ các bước
trong tổ chức thực hiện chương trình THLS tại bệnh viện ........... 45

Bảng 2.6.

Khảo sát thực trạng các hình thức tổ chức thực hiện chương
trình THLS cho HS, SV tại bệnh viện .......................................... 47

Bảng 2.7.

Khảo sát mức độ phù hợp của nội dung kế hoạch hoạt động
THLS tại bệnh viện ....................................................................... 49

Bảng 2.8.

Khảo sát về sự cần thiết của việc phổ biến và triển khai kế hoạch
THLS trước khi HS, SV đi THLS tại bệnh viện ........................... 50

Bảng 2.9.

Khảo sát về sự cần thiết phổ biến mục tiêu chương trình THLS
cho HS, SV trước khi THLS ......................................................... 51

Bảng 2.10. Khảo sát về mức độ thực hiện mục tiêu chương trình THLS ....... 51
Bảng 2.11. Khảo sát CB, GV và HS, SV về mức độ phù hợp của nội dung
chương trình hoạt động THLS ...................................................... 52
Bảng 2.12. Khảo sát cán bộ, giáo viên về việc thực hiện nội dung chương
trình hoạt động thực hành lâm sàng (1≤ X ≤ 3, n=35) ................. 52
Bảng 2.13. Thực trạng thực hiện hoạt động hướng dẫn thực hành lâm sàng
của cán bộ, giáo viên ..................................................................... 55
Bảng 2.14. Khảo sát ý kiến của cán bộ, giáo viên và học sinh, sinh viên về
số lượng cán bộ, giáo viên hướng dẫn thực hành lâm sàng .......... 56

v


Bảng 2.15. Khảo sát về phương pháp hướng dẫn thực hành lâm sàng và
phương pháp đánh giá kết quả thực hành lâm sàng của đội ngũ
cán bộ, giáo viên............................................................................ 56
Bảng 2.16. Khảo sát thực trạng số cán bộ, giáo viên được tập huấn về
phương pháp hướng dẫn thực hành lâm sàng và phương pháp
đánh giá thực hành lâm sàng ......................................................... 57
Bảng 2.17. Khảo sát việc đánh giá học sinh, sinh viên thực hiện đầy đủ
nhiệm vụ học thực hành lâm sàng ................................................. 58
Bảng 2.18. Khảo sát về mức độ thực hiện nội qui, qui chế khi hoạt động
thực hành lâm sàng tại bệnh viện .................................................. 60
Bảng 2.19. Thực trạng về sự phối hợp quản lý hoạt động thực hành lâm sàng giữa

nhà trường và bệnh viện trong quá trình học sinh, sinh viên hoạt
động thực hành lâm sàng tại bệnh viện ................................................. 61
Bảng 2.20. Khảo sát ý kiến của CB, GV, HS, SV về mức độ điều kiện cơ sở
vật chất, trang - thiết bị phục vụ hoạt động THLS tại bệnh viện ........ 63
Bảng 2.21. Khảo sát ý kiến đánh giá của CB, GV về công tác kiểm tra, việc
thực hiện kế hoạch THLS ở bệnh viện 65
Bảng 2.22. Khảo sát công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động THLS ................ 66
Bảng 2.23. Khảo sát sự thay đổi hoạt động THLS sau khi kiểm tra đánh giá ....... 67
Bảng 2.24. Đánh giá mức độ đạt được của mục tiêu chương trình (do phòng
Đào tạo khoa học &công tác học sinh cung cấp) ......................... 67
Bảng 3.1.

Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý THLS
cho HS, SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn ................................ 84

Bảng 3.2.

Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý THLS cho
HS, SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn ....................................... 85

Bảng 3.3.

Mối quan hệ giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ... 86

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế phát triển chung của đất nước, những năm gần đây, hệ thống

đào tạo cán bộ ngành Y tế đã có nhiều thay đổi. Các cơ sở đào tạo cán bộ Y tế
cũng được nâng cấp về cơ sỏ vật chất, được đầu tư trang - thiết bị cho THLS và
phương tiện cho giảng dạy. Chương trình đào tạo cũng đã được đổi mới, đội ngũ
giảng viên, giáo viên thường xuyên được đào tạo và bồi dưỡng về chuyên môn,
nghiệp vụ,… Đối với các trường đào tạo nghề cho ngành Y tế, thì việc hình thành
kỹ năng nghề nghiệp cho người học thông qua hoạt động THLS luôn được chú
trọng hàng đầu.
Hoạt động THLS là cách dạy và học mang tính đặc thù riêng của ngành Y
tế, mang tính chuyên biệt và là một phần đặc biệt quan trọng trong hoạt động dạy
- học Y khoa. Hoạt động THLS với mục tiêu là trang bị cho người học những kỹ
năng lâm sàng. Chỉ khi có được các kỹ năng THLS thì HS, SV mới có thể vận
dụng được các kiến thức của lý thuyết cơ bản và sự đa dạng, phong phú về các
mặt bệnh của thực tiễn, để từ đó đưa ra được các quyết định đúng đắn trong chẩn
đoán bệnh và mới có được phương pháp điều trị chính xác, hiệu quả. Trong
chương trình đào tạo của ngành Y tế, các môn THLS chiếm khoảng 2/3 thời
lượng của chương trình đào tạo [4],[30]. Như vậy, hoạt động THLS đóng vai trò
cốt lõi trong chương trình đào tạo ngành Y tế nói chung.
Trong chương trình đào tạo HS, SV của trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn,
hoạt động THLS tại các bệnh viện là một nội dung trọng tâm, chiếm một thời
lượng lớn (2/3 chương trình đào tạo). THLS giúp HS, SV củng cố kiến thức cơ
bản của lý thuyết, hiểu sâu hơn về lý thuyết, mở rộng kiến thức thông qua các
mặt bệnh trong thực tiễn, hình thành và phát triển ở HS, SV các kỹ năng chuyên
môn cần thiết (Kỹ năng THLS) như: Khám bệnh (khám cơ quan hô hấp, khám
cơ quan tuần hoàn, khám cơ quan tiêu hóa, tiết niệu, thần kinh, chuyên khoa,…);
Kỹ năng chuyên môn: chữa bệnh (xử trí shock phản vệ, xử trí khó thở, xử trí đột

1


Luận văn đủ ở file: Luận văn full