Quản lý hoạt động tín dụng tại ngân hàng chính sách xã hội tỉnh hà tĩnh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.24 MB, 126 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ HƢƠNG TRÀ
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH HÀ TĨNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Hà Nội – 2018
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ HƢƠNG TRÀ
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH HÀ TĨNH
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ VÂN ANH
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN
TS.TRẦN THỊ VÂN ANH
PGS.TS. PHẠM VĂN DŨNG
Hà Nội – 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, chưa được
công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của người khác. Việc sử dụng kết
quả, trích dẫn tài liệu của người khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội dung
trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin được đăng tải trên các tác phẩm,
tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn.
Tác giả luận văn
Lê Hƣơng Trà
LỜI CẢM ƠN
Tác giả chân thành cảm ơn sự tận tình hướng dẫn của Tiến sỹ Trần Thị Vân
Anh và các giảng viên khoa Kinh tế - Chính trị, Trường Đại học Kinh tế, Đại học
Quốc Gia Hà Nội, đồng cảm ơn các đồng nghiệp đang công tác tại Ngân hàng Chính
sách xã hội Việt Nam và chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh đã
giúp đỡ tác giả trong việc tiếp cận các số liệu, công văn, chính sách để thực hiện
Luận văn này.
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ i
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. ii
DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. iv
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI ..................................4
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI ....................................................................4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..........................................................................4
1.2. Một số vấn đề lý luận về tín dụng chính sách ......................................................7
1.2.1. Khái niệm tín dụng chính sách ......................................................................7
1.2.2. Đặc điểm tín dụng chính sách .......................................................................9
1.2.3. Vai trò của tín dụng chính sách...................................................................10
1.3. Quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội ..........................11
1.3.1. Khái niệm quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH ..................................11
1.3.2. Sự cần thiết phải quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH ........................12
1.3.3. Nội dung quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH ....................................14
1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH ......19
1.3.5. Các chỉ tiêu đánh giá quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH ................22
1.4. Kinh nghiệm của một số ngân hàng về quản lý hoạt động tín dụng chính sách .......24
1.4.1. Kinh nghiệm của một số ngân hàng ............................................................24
1.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với NHCSXH tỉnh Hà Tĩnh ..................................28
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................31
2.1. Quy trình nghiên cứu .........................................................................................31
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu định tính ....................................................................33
2.2.1. Phương pháp phỏng vấn sâu .......................................................................33
2.2.2. Tổ chức thu thập và xử lý dữ liệu phỏng vấn sâu ........................................35
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng .................................................................36
2.3.1. Chọn mẫu.....................................................................................................36
2.3.2. Thiết kế bảng hỏi .........................................................................................39
2.4. Phƣơng pháp xử lý và phân tích số liệu .............................................................40
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH HÀ TĨNH ...................................................43
3.1. Tổng quan về môi trƣờng hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà
Tĩnh ...........................................................................................................................43
3.1.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội tại Hà Tĩnh.........................................43
3.1.2. Hộ nghèo và các đối tượng chính sách tại Hà Tĩnh ....................................44
3.1.3. Tổng quan về Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh .........................45
3.2. Quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh .....49
3.2.1. Quản lý hoạt động huy động vốn.................................................................49
3.2.2. Quản lý hoạt động cho vay ..........................................................................52
3.2.3. Kết quả quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH tỉnh Hà Tĩnh thông qua
các tiêu chí đánh giá..............................................................................................71
3.3. Kết quả khảo sát thực tế .....................................................................................78
3.3.1. Đánh giá của khách hàng về chất lượng các chương trình TDCS .............81
3.3.2. Chất lượng nguồn nhân lực .........................................................................82
3.3.3. Sự phối hợp của ban ngành chức năng .......................................................83
3.3.4. Công tác thông tin tuyên truyền ..................................................................84
3.4. Đánh giá quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội Hà Tĩnh .....85
3.4.1. Những kết quả đạt được ..............................................................................85
3.4.2. Những mặt còn hạn chế ...............................................................................87
3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................................90
CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH HÀ TĨNH ...93
4.1. Định hƣớng hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh ...........93
4.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020 ....93
4.1.2. Định hướng hoạt động tín dụng của NHCSXH Việt Nam đến năm 2020 ...94
4.1.3. Định hướng hoạt động tín dụng của NHCSXH Hà Tĩnh đến năm 2020 .....94
4.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính
sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh ...........................................................................................96
4.2.1. Nhóm giải pháp đối với NHCSXH...............................................................96
4.2.2. Nhóm giải pháp đối với các tổ chức Hội, đoàn thể nhận ủy thác ...............98
4.2.3. Nhóm giải pháp đối với các Tổ TK&VV .....................................................99
4.2.4. Nhóm giải pháp đối với chính quyề n các cấ p ...........................................100
4.2.5. Nhóm giải pháp đối với Ban đại diện HĐQT ............................................100
4.2.6. Nhóm giải pháp đối với khách hàng..........................................................101
4.3. Một số kiến nghị...............................................................................................102
4.3.1. Đối với NHCSXH Việt Nam ......................................................................102
4.3.2. Đối với Tỉnh uỷ, Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân tỉnh ...............102
4.3.3. Đối với UBND, Ban đại diện HĐQT NHCSXH các huyện .......................103
4.3.4. Đối với các Hội, đoàn thể nhận ủy thác ....................................................104
KẾT LUẬN .............................................................................................................106
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................108
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
CT-XH
Chính trị - Xã hội
2
HĐQT
Hội đồng quản trị
3
HSSV
Học sinh sinh viên
4
NHCSXH
Ngân hàng Chính sách xã hội
5
NHNN&PTNT
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
6
NHTM
Ngân hàng Thƣơng mại
7
TCTD
Tổ chức Tín dụng
8
TDCS
Tín dụng chính sách
9
TK&VV
Tiết kiệm và Vay vốn
10
UBND
Ủy ban nhân dân
11
XĐGN
Xóa đói giảm nghèo
i
DANH MỤC BẢNG
STT
Bảng
Nội dung
1
Bảng 3.1
2
Bảng 3.2
Dƣ nợ các chƣơng trình cho vay qua các năm
50
3
Bảng 3.3
Kết quả cho vay hộ nghèo 2011 – 2016
53
4
Bảng 3.4
Kết quả cho vay giải quyết việc làm 2011 – 2016
53
5
Bảng 3.5
6
Bảng 3.6
7
Bảng 3.7
8
Bảng 3.8
9
Bảng 3.9
10
Bảng 3.10
11
Bảng 3.11
12
Bảng 3.12
Kết quả cho vay hộ cận nghèo 2011 – 2016
62
13
Bảng 3.13
Kết quả thực hiện ủy thác qua các năm
63
14
Bảng 3.14
Dƣ nợ ủy thác qua các năm
64
Cơ cấu nguồn vốn của NHCSXH Hà Tĩnh năm
2011– 2016
Kết quả cho vay học sinh sinh viên có hoàn cảnh
khó khăn 2011– 2016
Kết quả cho vay đi lao động có thời hạn nƣớc
ngoài 2011 – 2016
Kết quả cho vay hộ sản xuất kinh doanh vùng
khó khăn 2011– 2016
Kết quả cho vay NS&VSMT nông thôn 2011 –
2016
Kết quả cho vay đồng bào dân tộc thiểu số đặc
biệt khó khăn 2011– 2016
Kết quả cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở 2011 –
2016
Kết quả cho vay thƣơng nhân vùng khó khăn
2011 – 2016
ii
Trang
50
55
56
57
58
59
60
61
Chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã
15
Bảng 3.15
16
Bảng 3.16
17
Bảng 3.17
18
Bảng 3.18
19
Bảng 3.19
20
Bảng 3.20
21
Bảng 3.21
Chất lƣợng các chƣơng trình TDCS
79
22
Bảng 3.22
Chất lƣợng nguồn nhân lực
80
23
Bảng 3.23
Sự phối hợp giữa các ban ngành chức năng
81
24
Bảng 3.24
Công tác thông tin tuyên truyền
82
25
Bảng 3.25
Sự phối hợp giữa các ban ngành chức năng
83
26
Bảng 3.26
Công tác thông tin tuyên truyền
84
hội tỉnh Hà Tĩnh
Chỉ tiêu liên quan trực tiếp tới NHCSXH Hà
Tĩnh giai đoạn 2011 - 2016
Chỉ tiêu chung của toàn tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn
2011 - 2016
Thống kê mô tả giới tính khách hàng giao dịch
với NHCSXH Hà Tĩnh
Thống kê mô tả độ tuổi của khách hàng giao dịch
với NHCSXH Hà Tĩnh
Thống kê mô tả nghề nghiệp của khách hàng
giao dịch với NHCSXH Hà Tĩnh
iii
69
70
72
75
77
79
DANH MỤC HÌNH
STT
Hình
Nội dung
1
Hình 2.1
Mô hình nghiên cứu
32
2
Hình 3.1
Mô hình tổ chức NHCSXH Hà Tĩnh
48
3
Hình 3.2
Biểu đồ tăng trƣởng nguồn vốn qua các năm
51
4
Hình 3.3
5
Hình 3.4
6
Hình 3.5
7
Hình 3.6
8
Hình 3.7
9
Hình 3.8
Biểu đồ tỷ trọng dƣ nợ các chƣơng trình năm
2016
Biểu đồ quy mô tín dụng của NHCSXH tỉnh Hà
Tĩnh trong các năm
Biểu đồ mức độ đáp ứng nhu cầu vốn của NHCSXH
Hà Tĩnh trong các năm
Biểu đồ cơ cấu giới tính khách hàng giao dịch với
NHCSXH Hà Tĩnh
Biểu đồ cơ cấu độ tuổi khách hàng giao dịch với
NHCSXH Hà Tĩnh
Biểu đồ cơ cấu nghề nghiệp khách hàng giao dịch
với NHCSXH Hà Tĩnh
iv
Trang
54
71
74
79
80
80
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xóa đói giảm nghèo , đảm bảo an sinh xã hội là mô ̣t vấ n đề xã hô ̣i mang tin
́ h
toàn cầu. Nhƣ̃ng năm gầ n đây nhờ có chin
́ h sách đổ i mới , nề n kinh tế nƣớc ta tăng
trƣởng nhanh , đa ̣i bô ̣ phâ ̣n đời số ng nhân dân đƣơ ̣c tăng lên rõ rê ̣t
phâ ̣n không nhỏ dân cƣ đặc biệt là dân cƣ sống tại các vùng sâu
. Song, mô ̣t bô ̣
, vùng xa, vùng
đồng bằng dân tộc thiểu số…đời sống vẫn hết sức khó khăn, chƣa thoát ra đƣợc
cuộc sống nghèo đói. Các đối tƣợng này thiếu vốn sản xuất kinh doanh nhƣng lại rất
khó tiếp cận với nguồn vốn tín dụng tại các NHTM vì họ không có điều kiện về tài
sản đảm bảo nợ vay , chƣa quen với vốn tín dụng để phát triển sản xuất . Chính vì
vâ ̣y, Đảng và Nhà nƣớc ta đã xác đinh
̣ tin
́ du ̣ng ƣu đãi là mô ̣t mắ t xić h không thể
thiế u trong hê ̣ thố ng chiń h sách phát triể n kinh tế xã hô ̣i , nhằm thƣ̣c hiê ̣n công cuô ̣c
xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời số ng của ngƣời dân.
Với mục tiêu của Đảng ta là tiếp tục sự nghiệp đổi mới vì mục tiêu dân giàu
nƣớc mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh , phấn đấu đến năm 2020 đƣa nƣớc
ta cơ bản trở thành một nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiê ̣n đa ̣i
, ngày 04/10/2002,
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 78/2002/NĐ-CP về tín dụng đối với ngƣời
nghèo và các đối tƣợng chính sách khác . Đồng thời, cùng ngày Chính phủ đã ký ban
hành Quyết định số 131/2002/QĐ-TTg về việc thành lập Ngân hàng Chính sách xã
hội (NHCSXH) trên cơ sở tổ chức lại Ngân hàng phục vụ ngƣời nghèo (đƣợc thành
lập theo Quyết định số 230/QĐ-NH5 ngày 01/9/1995) của Thống đốc Ngân hàng
Nhà nƣớc Việt Nam nhằm tách hẳn kênh tín dụng ƣu đãi ra khỏi kênh tín dụng
thƣơng mại. Sự ra đời của NHCSXH thể hiện những nỗ lực lớn của Chính phủ Việt
Nam trong việc thực hiện chƣơng trình, mục tiêu quốc gia và cam kết trƣớc cộng
đồng quốc tế về xóa đói, giảm nghèo, tạo điều kiện hội nhập cho các Ngân hàng
thƣơng mại Nhà nƣớc.
Thực hiện nhiệm vụ chính trị đƣợc Đảng và Nhà nƣớc giao phó là triển khai
chính sách tín dụng ƣu đãi đối với ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính sách khác,
hoạt động không vì mục đích lợi nhuận mà vì mục tiêu xóa đói giảm nghèo
1
, phát
triển kinh tế và ổn định xã hội, trong hơn 14 năm qua, Ngân hàng Chính sách xã hội
đã thực sự trở thành một trong những công cụ đòn bẩy kinh tế quan trọng của Nhà
nƣớc nhằm giúp hộ nghèo, hộ cận nghèo và đối tƣợng chính sách có điều kiện tiếp
cận vốn tín dụng ƣu đãi để phát triển sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải
thiện điều kiện sống, vƣơn lên thoát nghèo, góp phần thực hiện chính sách phát triển
kinh tế gắn liền với xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, đƣợc Đảng, Nhà
nƣớc, Chính phủ và nhân dân đánh giá cao.
Tại Hà Tĩnh, nguồn vốn tín dụng ƣu đãi của chi nhánh NHCSXH tỉnh Hà Tĩnh
đã đến với đúng đối tƣợng thụ hƣởng, giúp cho nhiều vùng quê, nhiều gia đình bớt
đi cảnh nghèo khó, cải thiện cuộc sống, đồng thời góp phần đẩy nhanh phong trào
xây dựng nông thôn mới tại các vùng quê, làm cho bộ mặt nông thôn Hà Tĩnh thêm
khởi sắc. Từ 02 chƣơng trình tín dụng ban đầu , hiện nay chi nhánh NHCSXH tỉnh
Hà Tĩnh đang triển khai cho vay 14 chƣơng trình tín dụng , tốc độ tăng trƣởng vốn
ngày càng lớn, quy mô tín dụng ngày càng tăng . Tuy nhiên trong quá trin
̀ h thực hiện
chƣơng trình cho vay thời gian qua cho thấy nổi lên vấn đề hiệu quả vốn tín dụng
còn thấp làm ảnh hƣởng đến chất lƣợng hoạt động tín dụng chính sách.
Vậy: Làm thế nào vừa quản lý các chƣơng trình tín dụng chính sách an toàn,
hiệu quả, tránh thất thoát nguồn vốn từ ngân sách nhà nƣớc, vừa đảm bảo các đối
tƣợng chính sách có thể tiếp cận và sử dụng vốn vay một cách tốt nhất? Cần có
những giải pháp cụ thể nào để quản lý hoạt động tín dụng chính sách tại NHCSXH
tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới?
Xuất phát từ những vấn đề trên và là một cán bộ làm việc tại Ngân hàng, tôi
chọn đề tài “Quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh
Hà Tĩnh” làm đối tƣợng nghiên cứu và là đề tài luận văn của mình.
2. Câu hỏi nghiên cứu
- Những điểm mạnh và hạn chế trong quản lý hoạt động tín dụng chính sách tại
Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh? Giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý
hoạt động tín dụng chính sách tại Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh?
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2
- Mục đích: Đề tài đƣợc nghiên cứu nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt
động tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh.
- Nhiệm vụ:
+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận về tín dụng chính sách và quản lý hoạt động tín
dụng chính sách.
+ Nghiên cứu và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tín dụng chính sách tại
Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh.
+ Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý hoạt động tín
dụng chính sách tại Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Quản lý hoạt động tín dụng chính sách tại Ngân hàng
Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh theo cách tiếp cận của khoa học quản lý kinh tế
(Nghiên cứu mô hình tổ chức, cơ chế chính sách, phƣơng thức quản lý và sử dụng
vốn tín dụng chính sách).
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động tín dụng
chính sách tại chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2011
- 2016 và định hƣớng giai đoạn 2017 - 2020.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Danh mục các từ viết tắt, Danh mục
tài liệu tham khảo, kết cấu luận văn gồm 04 chƣơng:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về
quản lý hoạt động tín dụng của Ngân hàng Chính sách xã hội
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: Thực trạng quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính
sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh
Chƣơng 4: Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng
tại Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Hà Tĩnh
3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN
VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Liên quan đến đề tài quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH đã có một số
Luận văn Thạc sỹ hay những công trình nghiên cứu khoa học đƣợc công bố và việc
nghiên cứu này ở những góc độ và phạm vi khác nhau, trong đó đáng chú ý có
những công trình sau:
- Nguyễn Thúy Nga, 2012. Quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính
sách xã hội tỉnh Nam Định. Luận văn Thạc sỹ Kinh tế. Đại học Kinh tế Quốc dân.
Qua nghiên cứu những lý luận khoa học kết hợp với thực tiễn, luận văn đã nêu đƣợc
một số vấn đề nhƣ: Hệ thống hóa lý luận về tín dụng chính sách, vai trò hiệu quả
của tín dụng chính sách đối với nền kinh tế; Quan điểm của Đảng, Chính phủ về xóa
đói giảm nghèo và giải quyết việc làm, chủ trƣơng thành lập NHCSXH làm công cụ
để thực hiện xóa đói giảm nghèo. Luận văn đã nêu khái quát tình hình kinh tế - xã
hội cũng nhƣ thực trạng nghèo đói và việc làm của tỉnh Nam Định, phân tích thực
trạng các chƣơng trình tín dụng chính sách đang thực hiện tại chi nhánh NHCSXH
tỉnh Nam Định. Tác giả đã đánh giá hiệu quả đạt đƣợc, nêu lên những tồn tại trong
các năm, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm trong quá trình thực hiện các
chƣơng trình tín dụng chính sách tại NHCSXH tỉnh Nam Định. Trên cơ sở định
hƣớng hoạt động của NHCSXH cũng nhƣ của chi nhánh, luận văn đề xuất những
biện pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý các chƣơng trình tín dụng chính
sách đối với công tác xóa đói giảm nghèo và giải quyết việc làm tại tỉnh Nam Định.
- Nguyễn Trọng Tài và Đỗ Thanh Hiền, 2014. Nâng cao chất lượng tín dụng
Ngân hàng Chính sách xã hội – nhìn từ góc độ kinh nghiệm các nước. Tạp chí
Nghiên cứu Kinh tế tháng 4/2014. Trong bài nghiên cứu của mình, hai tác giả đã chỉ
ra đƣợc sự cần thiết phải nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với hộ nghèo tại
NHCSXH. Khác với các kênh tài trợ khác, tài trợ vốn thông qua kênh tín dụng của
4
NHCSXH phải đồng thời đáp ứng hai yêu cầu cơ bản đó là: Yêu cầu hỗ trợ và yêu
cầu thực hiện theo đúng nguyên tắc tín dụng. Đối với yêu cầu hỗ trợ, để đáp ứng
yêu cầu này vốn tín dụng phải hỗ trợ tích cực cho các hộ nghèo để giúp cho họ từng
bƣớc thoát nghèo, vƣơn lên hòa nhập cộng đồng. Việc cấp vốn phải gắn liền với dự
án, có sự tƣ vấn của các tổ chức chuyên môn, sự phối hợp chặt chẽ giữa đầu vào với
đầu ra của dự án. Bên cạnh đó, tài trợ vốn thông qua kênh tín dụng của NHCSXH
còn phải thực hiện theo đúng nguyên tắc tín dụng. Nguyên tắc này đòi hỏi các
khoản tín dụng đƣợc cấp ra luôn đƣợc hoàn trả cả gốc và lãi cho ngân hàng. Qua
phân tích các nhân tố tác động tới chất lƣợng tín dụng chính sách tại NHCSXH
cùng với kinh nghiệm của các nƣớc hai tác giả đã chỉ ra các bài học cho NHCSXH
Việt Nam trên các khía cạnh nhƣ: Cách thức giải ngân vốn tín dụng ƣu đãi, lãi suất
cho vay, quy mô cấp tín dụng.
- Cẩm Hà Tú, 2015. Nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay đối với học sinh
sinh viên tại chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Phú Thọ. Luận văn Thạc
sĩ Kinh tế. Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên. Luận văn
đã tập trung trình bày cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về hiệu quả cho vay
học sinh sinh viên của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Phú Thọ. Bên cạnh đó,
Luận văn phân tích thực trạng hiệu quả cho vay để chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu và
nguyên nhân của hoạt động cho vay đối với học sinh sinh viên tại chi nhánh
NHCSXH tỉnh Phú Thọ. Luận văn cũng tập trung trình bày các giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả cho vay đối với học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách xã
hội tỉnh Phú Thọ. Tuy nhiên, luận văn nghiên cứu chỉ dựa trên đánh giá chủ quan
của bản thân tác giả, thông qua việc phân tích các số liệu mà thiếu đánh giá khách
quan bằng việc tham khảo ý kiến của các bên liên quan.
- Nguyễn Văn Hùng, 2014. Quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính
sách Nghệ An cho các huyện thuộc chương trình 30A tỉnh Nghệ An. Luận văn Thạc
sĩ Quản lý Kinh tế. Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Trên cơ sở nghiên
cứu tại NHCSXH của ba huyện 30a thuộc tỉnh Nghệ An, luận văn đã đƣa ra các
giải pháp để nâng cao chất lƣợng quản lý tín dụng, đó là sự phối hợp chặt chẽ giữa
5
Ngân hàng Chính sách xã hội với các tổ chức nhận ủy thác; hoàn thiện mô hình
mạng lƣới hoạt động, gồm hoàn thiện mạng lƣới các điểm giao dịch, tổ tiết kiệm và
vay vốn... Luận văn có ý nghĩa lớn góp phần cho NHCSXH ở các huyện 30a tỉnh
Nghệ An từng bƣớc nâng cao chất lƣợng quản lý tín dụng, góp phần tích cực hơn
vào công tác xóa đói giảm nghèo mà Đảng và Nhà nƣớc ta đang nỗ lực thực hiện.
Tuy nhiên, một số giải pháp mà tác giả đƣa ra còn chung chung và chƣa cụ thể.
- Nguyễn Thị Thu Hiền, 2014. Chính sách cho vay của Ngân hàng Chính sách
tác động đến đời sống và học tập của sinh viên sau khi vay vốn. Tạp chí Ngân hàng,
số 12, trang 18-21. Trong bài nghiên cứu của mình, tác giả đã tìm hiểu chính sách
cho vay của NHCSXH tác động đến đời sống và học tập của sinh viên sau khi vay
vốn từ NHCSXH. Tác giả cũng đã chỉ ra đƣợc tình hình vay vốn hiện nay của sinh
viên về một số thủ tục, quy trình, quy mô vốn vay, lãi suất và cả thời gian trả nợ của
NHCSXH. Đồng thời, tác giả cũng mô tả vốn học tập đƣợc vay sinh viên sử dụng
cho mục đích gì và sử dụng nhƣ thế nào, hiệu quả ra sao. Ngoài ra, tác giả đã tìm ra
sự tác động giữa việc vay vốn và đời sống, học tập của sinh viên sau khi vay vốn,
nhằm chỉ ra đƣợc sự ảnh hƣởng để biết đƣợc mong muốn của sinh viên trong quá
trình học đại học. Tuy nhiên, việc nghiên cứu thủ tục, quy trình, quy mô cho sinh
viên vay vốn học tập của NHCSXH mà tác giả đề cập chƣa sâu. Nghiên cứu cũng
chƣa so sánh đƣợc tác động của chính sách vay vốn đến đời sống và học tập của
sinh viên vay vốn và sinh viên không vay vốn.
Nhìn chung các nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở mặt lý thuyết, phân tích thực
trạng tín dụng tại NHCSXH trên địa bàn một số tỉnh. Bên cạnh đó, các nghiên cứu
mới chỉ dừng lại ở mức nghiên cứu định tính, dựa trên sự phân tích thực trạng chỉ ra
các hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế để đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn
thiện quản lý hoạt động tín dụng chính sách. Các tác giả chƣa đi sâu vào nghiên
cứu, phân tích đánh giá các nhân tố tác động đến quản lý hoạt động tín dụng chính
sách. Đây chính là một trong những hạn chế của các công trình nghiên cứu. Tuy
nhiên các nghiên cứu đã giúp cho tác giả định hình rõ hơn về các nhân tố tác động
đến quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH, từ đó kế thừa các mô hình nghiên
6
cứu định tính để đƣa vào nghiên cứu định lƣợng, đánh giá đƣợc mức độ tác động
của các nhân tố tới công tác quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH tỉnh Hà Tĩnh.
Ngoài ra, tất cả các công trình nghiên cứu trên chƣa có công trình nào nghiên cứu
về quản lý hoạt động tín dụng chính sách tại NHCSXH Hà Tĩnh giai đoạn 20112016. Chính vì vậy, việc nghiên cứu luận văn sẽ góp phần bổ sung về lý luận cũng
nhƣ thực tiễn cho công tác quản lý tín dụng trong công tác xoá đói giảm nghèo trên
địa bàn Hà Tĩnh hiện nay.
1.2. Một số vấn đề lý luận về tín dụng chính sách
1.2.1. Khái niệm tín dụng chính sách
Tại Điều 2, Nghị định 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 của Chính phủ quy định:
Ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính sách khác đƣợc vay vốn tín dụng ƣu đãi gồm:
1. Hộ nghèo.
2. Học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn đang học đại học, cao đẳng,
trung học chuyên nghiệp và học nghề.
3. Các đối tƣợng cần vay vốn để giải quyết việc làm theo Nghị quyết 120/HĐBT
ngày 11 tháng 04 năm 1992 của Hội đồng Bộ trƣởng (nay là Chính phủ).
4. Các đối tƣợng chính sách đi lao động có thời hạn ở nƣớc ngoài.
5. Các tổ chức kinh tế và hộ sản xuất, kinh doanh thuộc hải đảo; thuộc khu
vực II, III miền núi và thuộc Chƣơng trình Phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt
khó khăn miền núi, vùng sâu, vùng xa (sau đây gọi là Chƣơng trình 135).
6. Các đối tƣợng khác khi có quyết định của Thủ tƣớng Chính phủ.
Trong cuộc sống hàng ngày của các đối tƣợng chính sách (bao gồm ngƣời
nghèo và các đối tƣợng chính sách khác - thuật ngữ này sẽ đƣợc sử dụng trong luận
văn), việc rơi vào tình trạng thiếu hụt các khoản tài chính cho các nhu cầu thiết yếu
nhƣ ăn, ở, đi lại, học hành, việc làm… cho tới các nhu cầu khẩn cấp nhƣ bị ốm đau,
trộm cắp, thiên tai thậm chí là các nhu cầu dài hạn nhƣ xây dựng nhà ở, mua nguyên
vật liệu, sản xuất kinh doanh diễn ra thƣờng xuyên. Việc thiếu hụt nguồn tài chính
tài trợ cho các nhu cầu này là lực cản lớn đối với khả năng xóa đói, giảm nghèo của
chính bản thân ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính sách khác cũng nhƣ mục tiêu
7
bảo đảm an sinh xã hội của một quốc gia. Có điều này là vì dù họ có sức lao động,
có mong muốn vƣơn lên nhƣng do khó tiếp cận với các nguồn lực khiến cho họ rơi
vào vòng luẩn quẩn là bẫy nghèo và những bất bình đẳng khác. Những hạn chế về
khả năng đáp ứng các quy định về vay vốn của các TCTD khiến cho các đối tƣợng
chính sách gần nhƣ không thể tìm ra nguồn vốn tài chính đáp ứng các nhu cầu sinh
hoạt và sản xuất kinh doanh. Gắn kết đặc điểm này cùng với vai trò quan trọng của
Nhà nƣớc đối với công tác xóa đói giảm nghèo dẫn tới sự cần thiết của Nhà nƣớc
trong việc cung cấp, hỗ trợ cung cấp nguồn tín dụng chính sách cho nhóm đối tƣợng
này. Để thực hiện công cuộc giảm nghèo và bảo đảm an sinh xã hội, Nhà nƣớc
thƣờng sử dụng các công cụ tài chính nhƣ thu, chi ngân sách để hƣớng nguồn lực tài
chính của Nhà nƣớc và xã hội một cách có hiệu quả nhất tới ngƣời nghèo và các đối
tƣợng chính sách khác, giúp cho họ có nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản
xuất kinh doanh, từ đó thoát nghèo.
Điều 1, Nghị định 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 của Chính phủ nêu rõ:
Tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác (Tín dụng chính
sách) là việc sử dụng các nguồn lực tài chính do Nhà nước huy động để cho người
nghèo và các đối tượng chính sách khác vay ưu đãi phục vụ sản xuất, kinh doanh,
tạo việc làm, cải thiện đời sống; góp phần thực hiện Chương trình mục tiêu quốc
gia xoá đói giảm nghèo, ổn định xã hội.
Từ định nghĩa tín dụng chính sách cho ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính
sách khác, có thể rút ra các điểm cần chú ý nhƣ sau:
Một là, đây là kênh tín dụng không vì mục tiêu lợi nhuận: Mục tiêu của tín
dụng chính sách là không vì mục tiêu lợi nhuận mà là nhằm phục vụ sản xuất kinh
doanh, tạo việc làm, cải thiện đời sống, góp phần thực hiện chƣơng trình mục tiêu
XĐGN, ổn định kinh tế - chính trị và bảo đảm an sinh xã hội.
Hai là, đối tƣợng vay vốn tín dụng chính sách xã hội là ngƣời nghèo và các
đối tƣợng chính sách khác theo chỉ định của Chính phủ.
Ba là, nguồn vốn để cho vay đối với ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính
sách khác là nguồn vốn của Nhà nƣớc, tức là nguồn vốn từ Ngân sách và có nguồn
gốc từ Ngân sách.
8
Bốn là, ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính sách khác khi vay vốn đƣợc ƣu
đãi về lãi suất cho vay, điều kiện vay vốn (không phải thế chấp tài sản), thủ tục cho
vay và cách tiếp cận với nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội.
1.2.2. Đặc điểm tín dụng chính sách
Tín dụng Ngân hàng có các đặc trƣng sau:
- Tài sản giao dịch trong quan hệ tín dụng bao gồm 2 hình thức: cho vay
(bằng tiền) và cho thuê (bằng tài sản).
- Khi chuyển giao tài sản cho ngƣời đi vay sử dụng phải thế chấp đảm bảo.
- Giá trị hoàn trả thông thƣờng phải lớn hơn giá trị lúc cho vay.
Tín dụng ƣu đãi hộ nghèo và các đối tƣợng chính sách có những đặc trƣng
riêng biệt:
- Một là: Tài sản giao dịch chỉ là tiền mặt để cho các đối tƣợng chính sách
vay, các hộ vay vốn nhận tiền vay trực tiếp từ ngân hàng. Đến cuối năm 2009
NHCSXH thực hiện cho vay bằng hình thức chuyển khoản đối với chƣơng trình cho
vay học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, cho vay đối tƣợng chính sách đi lao
động có thời hạn ở nƣớc ngoài.
- Hai là: Ngƣời vay vốn không phải thế chấp tài sản làm đảm bảo tiền vay,
nhƣng phải đƣợc thôn, xóm thông qua Tổ TK&VV bình xét đƣa vào danh sách đề
nghị vay vốn và đƣợc UBND xã xác nhận.
- Ba là: Món vay nhỏ lẻ do đối tƣợng phục vụ là hộ nghèo và các đối tƣợng
chính sách, đối tƣợng cho vay và mức cho vay do Chính phủ quy định.
- Bốn là: Lãi suất ƣu đãi thấp hơn lãi suất trên thị trƣờng tín dụng thƣơng
mại, phần chênh lệch lãi suất đƣợc Nhà nƣớc cấp bù hàng năm, lãi suất cho vay của
NHCSXH đƣợc Chính phủ quy định từng thời kỳ.
Đặc điểm của tín dụng ƣu đãi ủy thác qua các tổ chức chính trị xã hội ngoài
những đặc điểm ở trên còn có đặc điểm sau: Tiền vay đƣợc chuyền tải trực tiếp đến
ngƣời vay, nhƣng ngƣời vay phải là thành viên của tổ TK&VV, tham gia tự nguyện
vào tổ TK&VV, hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất, kinh doanh và liên đới chịu trách
nhiệm trả nợ, trả lãi ngân hàng.
9
1.2.3. Vai trò của tín dụng chính sách
Tín dụng chính sách đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế, xã hội,
góp phần thực hiện mục tiêu của Chính phủ vì sự phát triển cân đối của nền kinh tế
và vì một xã hội ổn định, dân giàu, nƣớc mạnh.
Đối với các đối tƣợng chính sách xã hội nhƣ: ngƣời nghèo, học sinh sinh
viên có hoàn cảnh khó khăn; ngƣời có nhu cầu việc làm...thì tín dụng chính sách tạo
hiệu quả hơn so với phƣơng thức cấp phát vốn. Sở dĩ nhƣ vậy là vì:
Thứ nhất, do việc chuyển tải vốn đƣợc thực hiện theo phƣơng thức cho vay
có hoàn trả nên nguồn vốn đƣợc ngƣời sử dụng vốn tính toán hiệu quả; vốn đƣợc sử
dụng quay vòng nhiều lần, giúp nhiều ngƣời đƣợc hƣởng lợi. Mặt khác, ngƣời vay
vốn tìm cách sử dụng vốn vào mục đích sản xuất kinh doanh, tạo ra thu nhập để cải
thiện đời sống và trả đƣợc nợ.
Thứ hai, vốn cho vay giúp ngƣời vay vốn khắc phục đƣợc tƣ tƣởng tự ti, ỷ lại
khi nhận vốn cấp phát; tự nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của mình, tạo tiền
đề hòa nhập sản xuất hàng hóa thị trƣờng.
Đƣơng nhiên điều này không có nghĩa là không cần tới phƣơng thức cấp
phát. Nhà nƣớc vẫn cần phải có các giải pháp đầu tƣ cấp phát các công trình cơ sở
hạ tầng, phúc lợi công cộng, tạo điều kiện cho các đối tƣợng chính sách xã hội tiếp
cận với nền sản xuất hàng hóa. Tuy nhiên, sử dụng phƣơng pháp cho vay có hoàn
trả tỏ ra ƣu việt hơn so với phƣơng thức cấp phát, cho không, tạo ra ý thức chủ
động, có trách nhiệm hơn đối với ngƣời vay vốn.
Thứ ba, tín dụng chính sách theo các chƣơng trình mục tiêu sẽ góp phần trực
tiếp vào việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn, góp phần thực hiện
phân công lại lao động xã hội.
Thứ tư, ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính sách đƣợc vay vốn sẽ là động lực
giúp họ vƣợt qua hoàn cảnh nghèo đói, học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn có điều
kiện theo học, không phải bỏ dỡ giữa chừng vì khó khăn về tài chính…
Tín dụng chính sách có ý nghĩa to lớn đối với sự tồn tại và phát triển của các khu
vực sản xuất, các doanh nghiệp cần sự hỗ trợ, phát triển trong lĩnh vực tài chính công.
10
Trên thực tế, có những ngành, những doanh nghiệp mà bản thân hoạt động
không có lợi nhuận nhƣng lại rất cần cho sự phát triển chung của xã hội, đòi hỏi Nhà
nƣớc phải có sự trợ giúp thông qua việc cho vay vốn với điều kiện ƣu đãi.
Tín dụng chính sách còn tạo tiền đề cho các vùng kinh tế kém phát triển do
môi trƣờng và điều kiện tự nhiên khắc nghiệt khó có điều kiện tiếp cận với nền kinh
tế thị trƣờng.
Nhƣ vậy, tín dụng chính sách đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với sự
phát triển kinh tế - xã hội nƣớc ta, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo, tạo
việc làm và đảm bảo an sinh xã hội. Thực tế, trong hơn 14 năm qua, vốn tín dụng
chính sách đã giúp cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ chính sách nâng cao nhận thức,
thay đổi cách nghĩ, cách làm, biết phát huy nội lực, tự vƣơn lên trong sản xuất để
tạo thu nhập, từng bƣớc giảm nghèo, vƣơn lên làm giàu chính đáng. Chính vì vậy,
việc quản lý hoạt động tín dụng chính sách tại NHCSXH là một nhiệm vụ hết sức
quan trọng và cần thiết nhằm thực hiện tốt sứ mệnh chính trị mà Đảng và Nhà nƣớc
giao phó, tránh thất thoát nguồn vốn ngân sách Nhà nƣớc, tình trạng cho vay không
đúng đối tƣợng, không đúng mục đích sử dụng ảnh hƣởng đến chất lƣợng vốn vay.
1.3. Quản lý hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội
1.3.1. Khái niệm quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH
Để đảm bảo phát triển, hoạt động an toàn và hiệu quả trong quá trình hoạt
động ngân hàng, bất kỳ một TCTD nào cũng cần phải lập kế hoạch quản lý tín
dụng, trong đó có các chính sách quản lý riêng cho từng hoạt động nhƣ quản lý huy
động vốn, quản lý hoạt động cho vay... Các mục tiêu trên đòi hỏi nhà quản lý ngân
hàng phải hoạch định đƣợc một chiến lƣợc hoạt động phù hợp đồng thời đƣa ra các
giải pháp quản lý hiệu quả, phù hợp với sự thay đổi của môi trƣờng kinh doanh.
Ngoài ra, các nhà quản lý ngân hàng cũng phải tiến hành kiểm tra, giám sát quản lý
hoạt động tín dụng của tổ chức một cách thƣờng xuyên với tinh thần trách nhiệm và
tính thận trọng cao…để luôn duy trì hoạt động ngân hàng theo một mục tiêu đã
đƣợc định sẵn. Nhƣ vậy, quản lý trong TCTD là những hoạt động có tính thống
nhất, phối hợp giữa các bộ phận, cá nhân ngƣời lao động với các yếu tố vật chất
11
trong quá trình lao động, sản xuất và cung cấp các dịch vụ ngân hàng nhằm đạt
đƣợc các mục tiêu trong từng thời kỳ, trong khuôn khổ nguồn lực và mức độ rủi ro
cho phép.
Áp dụng vào quản lý tín dụng chính sách, tác giả có thể đƣa ra khái niệm về
công tác quản lý tín dụng chính sách nhƣ sau:
“Công tác quản lý tín dụng chính sách là một tập hợp các quy trình và
phương thức quản lý từ việc ban hành các chính sách tín dụng đến mô hình quản trị
và điều hành; phương thức điều hành và quản lý vốn vay nhằm tạo nguồn lực cao
nhất (bao gồm cả nguồn nhân lực và nguồn lực tài chính); tổ chức cung cấp các
dịch vụ tín dụng ngân hàng đến với những đối tượng thụ hưởng chính sách với chi
phí quản lý thấp nhất, kịp thời, thủ tục đơn giản thuận tiện để giúp họ vươn lên
thoát nghèo, cải thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh tế khu vực nông nghiệp
nông thôn, đồng thời bảo đảm hoạt động tín dụng có tính an toàn và hiệu quả”.
Từ khái niệm kể trên có thể rút ra một số điểm chính sau, ngƣời thực hiện
quản lý tín dụng chính sách (trên cơ sở tiếp cận ở ngân hàng chứ không ở cấp quản
lý Nhà nƣớc) bao gồm ban quản trị cấp cao của ngân hàng cho tới các đơn vị nhỏ
hơn về quản lý hoạt động tín dụng, quản lý rủi ro tín dụng và thấp hơn nữa là các
đơn vị hoạt động trực tiếp nhƣ chi nhánh, phòng giao dịch của ngân hàng (từ cấp
lãnh đạo cho tới nhân viên tín dụng tại các đơn vị này). Đối tƣợng chịu sự quản lý
tín dụng chính là các công tác trong quy trình cấp tín dụng, từ tìm kiếm, đề xuất
khoản tín dụng cho tới xét duyệt, giải ngân, theo dõi, giám sát và thu hồi, thanh lý
khoản tín dụng. Không chỉ dừng lại ở phạm vi của một quy trình tín dụng mà đối
tƣợng này đƣợc mở rộng ra từ quy trình cho tới bộ máy cơ cấu thực hiện quy trình,
văn bản chính sách hƣớng dẫn quy trình, con ngƣời tham gia vào quy trình này từ
cán bộ quản lý cho tới cán bộ tác nghiệp.
1.3.2. Sự cần thiết phải quản lý hoa ̣t động tín dụng tại NHCSXH
Hoạt động tín dụng của NHCSXH chính là sự đáp ứng yêu cầu của các đối
tƣợng vay vốn phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện đƣợc mục tiêu
12
quốc gia về giảm nghèo bền vững, an sinh xã hội và đảm bảo sự tồn tại phát triển
của NHCSXH.
Quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH đƣợc thể hiện qua các chỉ tiêu định
lƣợng (nhƣ tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ thu lãi...) và các chỉ tiêu định tính (nhƣ cho vay vốn
đúng đối tƣợng thụ hƣởng, uy tín của ngân hàng, mức độ tác động đến nền kinh tế nói
chung và tác động đến việc giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội nói riêng).
Hoạt động tín dụng chính sách là hoạt động mang tính xã hội hóa cao. Vì vậy,
việc hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH không những đem lại lợi
ích cho NHCSXH, mà còn đem lại lợi ích thiết thực cho khách hàng, công tác giảm
nghèo, an sinh xã hội và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc, cụ thể:
a) Đối với khách hàng
Quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH sẽ giúp ngƣời nghèo và các đối
tƣợng chính sách khác tiếp cận đƣợc một cách tốt nhất nguồn vốn tín dụng chính
sách của Nhà nƣớc, tạo điều kiện cho các đối tƣợng này tiếp cận đƣợc các chủ
trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc.
b) Đối với NHCSXH
- Hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng sẽ giúp NHCSXH quản lý, bảo tồn và
phát triển nguồn vốn do Nhà nƣớc và các chủ đầu tƣ giao cho NHCSXH quản lý. Từ đó,
giúp cho hoạt động của NHCSXH đƣợc ổn định và phát triển bền vững.
- Quản lý hoạt động tín dụng sẽ giúp NHCSXH thực hiện và duy trì đƣợc tình
hình tài chính lành mạnh, đảm bảo việc làm và đời sống cho cán bộ của ngân hàng.
- Hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng đồng nghĩa với việc nâng cao vị thế, uy
tín hoạt động của NHCSXH, giúp NHCSXH trở thành một định chế tài chính ổn định,
phát triển bền vững, là một công cụ hữu hiệu của Đảng và Nhà nƣớc trong công cuộc
giảm nghèo, an sinh xã hội và phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc.
c) Đối với công tác giảm nghèo, an sinh xã hội
- Hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH cũng đồng nghĩa với
việc nâng cao chất lƣợng tín dụng chính sách từ đó tác động nhƣ một đòn bẩy kinh
tế của Nhà nƣớc, kích thích hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tƣợng chính sách
13
khác vƣơn lên, làm quen dần với nền sản xuất hàng hoá, tập lo toan tính toán làm
ăn, tạo nguồn thu cải thiện đời sống gia đình để XĐGN.
- Hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH sẽ góp phần tích cực
chống tệ nạn cho vay nặng lãi trong xã hội, cải thiện thị trƣờng tài chính khu vực
nông thôn, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân
tộc thiểu số.
- Hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH góp phần quan trọng
trong công tác giảm nghèo và an sinh xã hội, đƣa chính sách tín dụng ƣu đãi của
Chính phủ đến với ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính sách khác.
d) Đối với sự phát triển của đất nước
- Hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng, nâng cao chất lƣợng hoạt động tín
dụng của NHCSXH góp phần đạt đƣợc kết quả và mục tiêu của hệ thống chính sách
xã hội trong quá trình phát triển của quốc gia. Mục tiêu tối cao của hệ thống chính
sách xã hội trong nền kinh tế là xóa bỏ khoảng cách giàu nghèo, hƣớng tới một xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh.
- Góp phần củng cố khối đoàn kết toàn dân, tăng lòng tin của dân với Đảng và
Nhà nƣớc. Đảng và Nhà nƣớc gần dân thông qua việc xây dựng đƣợc mối liên kết tốt
giữa Nhà nƣớc với các tổ chức CT-XH và nhân dân, nhất là ngƣời dân nghèo.
- Hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH góp phần phát triển
kinh tế nói chung, đặc biệt đối với nông nghiệp, nông thôn và nông dân.
1.3.3. Nội dung quản lý hoạt động tín dụng tại NHCSXH
1.3.3.1. Quản lý hoạt động huy động vốn
Về phƣơng diện lý luận, thuật ngữ “Tín dụng” xuất phát từ chữ Latin là
Credo, nghĩa là “tin tƣởng, tín nhiệm”. Từ đó cho thấy, hoạt động tín dụng của
NHCSXH là sử dụng uy tín của mình để huy động các nguồn vốn nhàn rỗi trong
nền kinh tế và sử dụng nó để cấp tín dụng cho những ngƣời có nhu cầu nhƣng
không đủ khả năng bảo đảm để vay vốn. Theo đó quản lý hoạt động huy động vốn
là một mảng của quản lý hoạt động tín dụng của NHCSXH cấp tỉnh. Cũng giống
nhƣ mọi hoạt động quản lý khác, quản lý hoạt động huy động vốn của NHCSXH
14
