Luận văn tốt nghiệp : Giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ở Việt Nam hiện nay

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ VĂN NAM

GIÁO DỤC QUYỀN CON NGƯỜI CHO HỌC SINH
PHỔ THÔNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số

: 9.38.01.07

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS PHẠM HỮU NGHỊ

HÀ NỘI - 2018

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Nội dung cũng như
các số liệu trình bày trong luận án hoàn toàn trung thực. Những kết luận khoa học của
luận án chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Ngô Văn Nam

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI VÀ CƠ SỞ LÝ
THUYẾT CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI .......................................................... 8
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước ............................................................ 8
1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu về giáo dục quyền con người cho học sinh phổ
thông ở nước ngoài .......................................................................................................... 20
1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu .................................................................................. 23
1.4. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu ............................................................................. 25
1.5. Cơ sở lý thuyết của việc nghiên cứu đề tài ............................................................... 26
Chương 2. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC QUYỀN CON NGƯỜI
CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG .................................................................................. 28
2.1. Khái niệm giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ................................ 28
2.2. Vai trò xã hội của giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông..................... 39
2.3. Các thành tố của giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ...................... 44
2.4. Các yếu tố tác động đến hoạt động giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông .. .55
2.5. Giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ở một số quốc gia và gợi mở
cho Việt Nam ................................................................................................................... 62
Chương 3. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC QUYỀN CON NGƯỜI CHO HỌC
SINH PHỔ THÔNG Ở VIỆT NAM............................................................................. 75
3.1. Sự phát triển và ảnh hưởng của giáo dục phổ thông đến hoạt động giáo dục
quyền con người cho học sinh phổ thông ........................................................................ 75

3.2. Thực trạng cơ sở chính trị - pháp lý của hoạt động giáo dục quyền con người cho
học sinh phổ thông ........................................................................................................... 81
3.3. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ................. 86
3.4. Đánh giá kết quả hoạt động giáo dục quyền con người đối với học sinh phổ thông .103
Chương 4. NHU CẦU, QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI VÀ NÂNG CAO
HIỆU QUẢ GIÁO DỤC QUYỀN CON NGƯỜI CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ..................................................................................................... 112

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


4.1. Nhu cầu đổi mới và nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người cho học sinh
phổ thông ......................................................................................................................... 112
4.2. Quan điểm đổi mới và nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người cho học sinh
phổ thông ......................................................................................................................... 117
4.3. Giải pháp đổi mới và nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người cho học sinh
phổ thông ......................................................................................................................... 121
KẾT LUẬN .................................................................................................................... 145
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 148

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát thái độ học tập và mức độ tham gia vào bài học giáo
dục quyền con người ở môn học Đạo đức, Giáo dục công dân .........................................89

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát thầy cô giáo giảng dạy môn Đạo đức, Giáo dục
công dân về phương pháp học của học sinh phổ thông .....................................................89
Bảng 3.3. Kết quả khảo sát những khó khăn thường gặp khi giảng dạy nội dung
quyền con người cho học sinh phổ thông của giáo viên ....................................................90
Bảng 3.4. Kết quả khảo sát giáo viên giảng dạy môn Đạo đức và Giáo dục công dân ..91
Bảng 3.5. Kết quả khảo sát người quản lý trường phổ thông về hình thức giáo
dục quyền con người cho học sinh phổ thông ...................................................................93
Bảng 3.6. Kết quả khảo sát quan điểm của giáo viên về việc lồng ghép nội dung
quyền con người trong môn Đạo đức và Giáo dục công dân ............................................99
Bảng 3.7. Kết quả khảo sát giáo viên sử dụng phương pháp giáo dục quyền con
người trong nội dung môn học Đạo đức, Giáo dục công dân ............................................100
Bảng 3.8. Kết quả khảo sát các hình thức ngoại khóa được tổ chức cho học sinh
phổ thông khi giáo dục quyền con người ..........................................................................101
Bảng 3.9. Kết quả khảo sát học sinh phổ thông về phương pháp giảng dạy/giáo
dục quyền con người được giáo viên sử dụng ...................................................................102
Bảng 3.10. Kết quả trả lời khái niệm quyền con người của học sinh phổ thông ......104
Bảng 3.11. Kết quả về mức độ hiểu biết và vận dụng các kỹ năng về giáo dục
quyền con người của học sinh phổ thông của giáo viên giảng dạy môn Đạo đức và
Giáo dục công dân .............................................................................................................105
Bảng 3.12. Kết quả khảo sát cách xử sự của học sinh phổ thông khi bắt gặp các
hành vi xâm phạm quyền con người ..................................................................................106
Bảng 3.13. Kết quả khảo sát việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa về giáo dục
quyền con người và thái độ tham gia của học sinh phổ thông ..........................................110
Bảng 4.1. Kết quả khảo sát cán bộ quản lý trường phổ thông trung học về thành
lập bộ phần tư vấn tâm lý – pháp luật – hướng nghiệp cho học sinh phổ thông ...............130

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thực tế đã chứng minh, giáo dục quyền con người mang lại những giá trị xã hội
to lớn vì nó sẽ giúp hình thành nhận thức và thái độ tôn trọng quyền con người của
các cá nhân; tôn trọng công bằng, pháp luật, quyền con người và quyền tự do cơ bản
của mọi công dân, không phân biệt đối xử vì bất cứ lý do gì từ phía các cơ quan công
quyền, các chủ thể khác trong xã hội và bản thân mỗi công dân. Ở cấp độ quốc tế, từ
năm 1994 Liên hợp quốc đã triển khai thập kỷ giáo dục quyền con người trên phạm vi
toàn cầu. Mục đích và tinh thần cao cả của Chiến lược toàn cầu về giáo dục quyền
con người được thể hiện ở việc trang bị sự hiểu biết, kiến thức cơ bản về quyền con
người để giúp cho mỗi con người hiểu, tôn trọng và biết thực hành các quyền con
người của mình và tôn trọng, bảo vệ các quyền con người của những người khác.
Bằng cách đó mà con người ngày càng trở nên thân thiện, hoà hợp với nhau vượt qua
mọi ngăn cách, ngày càng có cơ hội chung sống hoà bình và phát triển. Hoạt động
giáo dục quyền con người đối với học sinh được thiết kế “lồng ghép” trong hệ thống
giáo dục quốc dân. Nhiều quốc gia trên thế giới đã có chương trình giáo dục về quyền
con người dành cho cho trẻ em từ lứa tuổi rất nhỏ [111].
Tại Việt Nam, giáo dục quyền con người là một bộ phận cấu thành của giáo dục
pháp luật. Hai chức năng quan trọng nhất của giáo dục quyền con người đó là trang bị
những kiến thức cơ bản, xây dựng ý thức tôn trọng, bảo vệ và những kỹ năng sử dụng
quyền con người của bản thân mỗi người và của những người khác [95]. Ở cấp học
trung học phổ thông, nội dung quyền con người cũng đã được đề cập ở nhiều nội
dung khác nhau [111]. Tại các cơ sở giáo dục đại học chuyên ngành luật cũng như
không chuyên luật, vấn đề giáo dục, đào tạo về quyền con người cũng đã được quan
tâm ở những mức độ khác nhau. Giáo dục nhân quyền cũng đã được thực hiện từ lâu
trong các nhà trường phổ thông ở Việt Nam, chủ yếu thông qua môn học đạo đức và
giáo dục công dân [111]. Thực tế này cho thấy, vấn đề giáo dục quyền con người đã
được Nhà nước quan tâm và coi giáo dục quyền con người là một nội dung trong
chương trình giáo dục phổ thông.

Viết thuê luận văn thạc1sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Các nghiên cứu về giáo dục về quyền con người ở Việt Nam thời gian qua cho
thấy, hoạt động giáo dục quyền con người được tiến hành cả trong và ngoài nhà
trường [16, tr.16-22], [32, tr.27-46]. Đối với hoạt động giáo dục quyền con người
trong nhà trường tập trung vào kiện toàn nội dung giáo dục quyền con người, nhưng
bị “đóng khung” trong chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hoạt động giáo dục
ngoài nhà trường được thực hiện bởi nhiều chủ thể khác nhau. Nội dung tập huấn,
tuyên truyền khá đa dạng, bao gồm các vấn đề lý luận về quyền con người nói chung,
các tiêu chuẩn quốc tế và quy định quốc gia về quyền con người..., tuy nhiên, các nội
dung liên quan đến quyền con người của một số nhóm xã hội dễ bị tổn thương (phụ
nữ, trẻ em, người thiểu số, người sống chung với HIV/AIDS…) chiếm dung lượng
lớn [111]. Từ hiện trạng giáo dục quyền con người ở Việt Nam cho thấy, yêu cầu cụ
thể hóa nội dung, phương thức giáo dục quyền con người cho từng nhóm đối tượng cụ
thể là yêu cầu cần thiết, trong đó có học sinh phổ thông.
Giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung
ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo đã được ban hành ngày 4/11/2013. Một trong những định hướng quan trọng,
cốt lõi của công cuộc đổi mới này là sự chuyển đổi quá trình giáo dục từ chủ yếu trang
bị kiến thức sang phát triển toàn diện nhằm hình thành phẩm chất đạo đức nhân văn và
năng lực nhận thức, kỹ năng thực hành cho người học. Học đi đôi với hành lý luận gắn
với thực tiễn giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội, dạy
cho người học các kỹ năng mềm, khả năng ứng phó, giải quyết các vấn đề. [6]
Để triển khai thực hiện việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, có
rất nhiều công việc phải làm, trong đó có giáo dục quyền con người cho học sinh các

trường học thuộc hệ thống giáo dục mầm non, phổ thông và trẻ em nói chung. Giáo
dục quyền con người, kết hợp với giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật và kỹ năng
sống là một trong những nội dung, điều kiện đặc biệt quan trọng để thực hiện được
mục tiêu giáo dục, hình thành phẩm chất đạo đức nhân văn, năng lực nhận thức, kỹ
năng thực hành của trẻ em trong cuộc sống. Trên cơ sở đó, giáo dục quyền con người
cho học sinh phổ thông nhằm hình thành sự hiểu biết, ý thức, hành vi tôn trọng, sử

Viết thuê luận văn thạc2sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


dụng, bảo vệ quyền của bản thân và của những người khác, đồng thời, giáo dục quyền
con người nhằm tạo lập cho học sinh ngay từ tuổi thiếu niên sự khoan dung, sống có
trách nhiệm với chính mình và cộng đồng, xã hội.
Thực tế hiện nay quyền trẻ em, quyền con người của học sinh chưa được nhận
thức đầy đủ. Trong cuộc sống hàng ngày còn xảy ra nhiều hiện tượng xâm phạm
quyền, lợi ích của học sinh. Bản thân học sinh cũng chưa có hiểu biết cần thiết về
quyền của mình và cách thức bảo vệ. Giáo dục quyền con người cho học sinh phổ
thông có ý nghĩa xã hội to lớn, vừa tránh được sự khô cứng, nặng về lý luận, vừa làm
tăng tính hấp dẫn, ý nghĩa thiết thực đối với cuộc sống của các em trong điều kiện xã
hội hiện đại. Tuy nhiên, việc giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông mới
chỉ là bước khởi đầu, còn hạn chế cả về cách thức tổ chức và nội dung, hình thức,
phương pháp. Trong khi đó, xét về yêu cầu, mục tiêu thì trọng tâm của giáo dục phổ
thông là giáo dục nhân cách, phẩm chất đạo đức công dân cho học sinh phổ thông và
những kiến thức cơ bản, kỹ năng thực hành trong cuộc sống. Để đạt được mục tiêu đổi
mới căn bản, toàn diện nền giáo dục và đào tạo bậc phổ thông nói riêng, đòi hỏi phải tổ
chức có chất lượng, hiệu quả thiết thực giáo dục quyền con người cho học sinh phổ
thông. Trên bình diện lý luận nói riêng, rất cần thiết nghiên cứu một cách chuyên sâu,
toàn diện về giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ở nước ta hiện nay.

Chính vì vậy, nghiên cứu sinh đã lựa chọn đề tài “Giáo dục quyền con người cho học
sinh phổ thông ở Việt Nam hiện nay” làm nội dung nghiên cứu cho luận án tiến sĩ
luật học của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận án là làm rõ cơ sở lý luận của hoạt động giáo dục
quyền con người cho học sinh phổ thông ở Việt Nam. Từ cơ sở lý luận đã xác định,
Luận án tiến hành đánh giá thực trạng, căn cứ yêu cầu của thực tiễn, đề xuất việc đổi
mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục quyền con người cho học sinh phổ
thông ở Việt Nam hiện nay.

Viết thuê luận văn thạc3sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Một là, về phương diện lý luận, nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về học
sinh phổ thông, các đặc điểm về tâm lý, sinh lý, nhận thức có ảnh hưởng, tác động
đến hoạt động giáo dục quyền con người; làm rõ nội hàm khái niệm, đặc điểm, nội
dung, phương pháp, hình thức, các nhân tố tác động đến hoạt động giáo dục quyền
con người cho học sinh phổ thông trên cơ sở các vấn đề lý luận về giáo dục quyền
con người.
Hai là, về thực tiễn, nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục
quyền con người cho học sinh phổ thông, nêu rõ những kết quả đạt được, những tồn tại,
hạn chế của hoạt động giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông trên các
phương diện: nhận thức, nội dung, phương pháp, cách thức, chủ thể tiến hành hoạt động
giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông. Tác giả luận án tiến hành điều tra
hoạt động giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ở một số địa phương để làm
minh chứng cho các luận điểm khoa học được nêu ở trong Luận án.

Ba là, nghiên cứu đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục
quyền con người cho học sinh phổ thông trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm một số
nước và ứng dụng vào cho phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội ở nước ta hiện nay.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu của đề tài
3.1. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung:
Luận án xác định phạm vi nghiên cứu là những vấn đề lý luận cơ bản về giáo
dục quyền con người cho học sinh phổ thông, bao gồm các hợp phần cơ bản như đối
tượng, chủ thể, nội dung, hình thức, phương pháp, các yếu tố tác động và các điều
kiện đảm bảo thực hiện; nghiên cứu thực trạng trên cơ sở khung lý thuyết trên; đề
xuất quan điểm, giải pháp đổi mới trên tất cả các hợp phần cơ bản thuộc khung lý
thuyết của giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông.
Giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông trong Luận án tập trung vào
hình thức giáo dục chính khóa về quyền con người, tức là hoạt động giáo dục quyền
con người do trường phổ thông thực hiện. Các hoạt động giáo dục quyền con người

Viết thuê luận văn thạc4sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


cho học sinh phổ thông ngoài nhà trường đóng vai trò hỗ trợ cho giáo dục quyền con
người chính thức.
- Phạm vi về không gian và đối tượng nghiên cứu:
Luận án tập trung nghiên cứu, khảo sát ở một số trường phổ thông ở thành phố Hà
Nội, tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Hồ Chí Minh. Việc lựa chọn điểm tiến hành điều
tra được phân bổ cho cả ba khu vực địa lý (Miền Bắc, Miền Trung và Miền Nam).
Đối tượng được khảo sát thực tiễn giáo dục quyền con người bao gồm: nhà quản
lý trong trường phổ thông, giáo viên giảng dạy môn Đạo đức và Giáo dục công dân,
giáo dục pháp luật và các học sinh phổ thông.

- Phạm vi về thời gian:
Luận án tập trung nghiên cứu, khảo sát giáo dục quyền con người cho học sinh
phổ thông trong những năm gần đây, từ năm 2013 đến hiện nay.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động giáo dục quyền con người cho học
sinh phổ thông ở nước ta hiện nay. Khái niệm học sinh phổ thông được hiểu theo
Luật Giáo dục năm 2005 (sửa đổi 2009) bao gồm học sinh tiểu học, học sinh trung
học cơ sở và học sinh trung học phổ thông.
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
Về phương pháp luận, luận án được thực hiện trên cơ sở quan điểm của chủ
nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy luật lịch sử; quan điểm của chủ nghĩa
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước, pháp luật và phát triển con
người; quan điểm, chủ trương của Đảng về bảo vệ quyền con người; khoa học chính
trị - pháp lý hiện đại về quyền con người, giáo dục quyền con người.
- Về các phương pháp nghiên cứu :
Để thực hiện nhiệm vụ của luận án, tác giả sử dụng các phương pháp cụ thể như
phân tích, tổng hợp, diễn dịch, quy nạp, phương pháp lịch sử, so sánh, điều tra xã hội
học đối với toàn bộ nội dung các vấn đề nghiên cứu của luận án.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu được sử dụng nhằm nghiên cứu các tư liệu tại
đề tài khoa học, sách chuyên khảo, bài báo, tạp chí khoa học có chứa đựng các phân
tích và kết luận đã được các tác giả khác thực hiện; các văn kiện của Đảng, văn bản

Viết thuê luận văn thạc5sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


quy phạm pháp luật của Nhà nước, số liệu thống kê chính thức đã công bố,… để làm
rõ thành quản nghiên cứu và những khoảng trống cần được tiếp tục nghiên cứu làm
rõ. Phương pháp này được áp dụng chủ yếu trong Chương 1, Chương 2 của Luận án.

- Phương pháp hệ thống, liên ngành nhằm làm rõ đối tượng nghiên cứu của đề
tài có mối quan hệ mật thiết với nhiều ngành khoa học xã hội khác như giáo dục học,
tâm lý học, xã hội học... để có sự luận giải đa chiều về giáo dục quyền con người cho
học sinh phổ thông. Phương pháp này áp dụng chủ yếu trong Chương 2 và Chương 3
của Luận án.
- Phương pháp điều tra xã hội học được sử dụng trong việc nghiên cứu, khảo
sát, đánh giá về thực trạng nhận thức và thực hiện giáo dục quyền con người cho học
sinh phổ thông. Nội dung điều tra xã hội học chủ yếu được tiến hành tại một số
trường trung học phổ thông ở Hà Nội, Thừa Thiên Huế và thành phố Hồ Chí Minh.
Việc điều tra theo phương pháp chọn mẫu. Mỗi tỉnh sẽ lựa chọn 6 trường ở cả
ba cấp tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông. Việc điều tra được tiến hành
ngẫu nhiên dưới sự trợ giúp của giáo viên chủ nhiệm trong việc phát và thu phiếu.
5. Những đóng góp mới của luận án
- Luận án đã nghiên cứu, làm rõ nội hàm khái niệm giáo dục quyền con
người cho học sinh phổ thông, đặc trưng cơ bản và các yếu tố cấu thành cơ bản
của giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông
- Nghiên cứu các yếu tố tác động đến hoạt động giáo dục quyền con người
cho học sinh phổ thông theo các chiêu hướng tích cực hay tiêu cực;
- Nghiên cứu trên cơ sở kết hợp cách tiếp cận - phương pháp luận của chủ
nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục con người, quan điểm của
khoa học pháp lý hiện đại và các quan điểm cơ bản về giáo dục học và tâm lý học.
- Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng giáo dục quyền con người cho
học sinh phổ thông ở một số trường phổ thông để rõ những tồn tại, hạn chế trong
thực tiễn giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông ở Việt Nam hiện nay.
- Căn cứ vào đường lối đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục quốc dân,
trong đó có đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, luận án xây dựng luận cứ

Viết thuê luận văn thạc6sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

khoa học cho các giải pháp nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con
người cho học sinh phổ thông trong điều kiện Việt Nam hiện nay.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
Luận án là công trình nghiên cứu có tính hệ thống về hoạt động giáo dục quyền
con người cho học sinh phổ thông – đối tượng đang trong quá trình hình thành, hoàn
thiện nhân cách. Các kết quả nghiên cứu của Luận án góp phần bổ sung và phát triển
những vấn đề lý luận về giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông dựa
trên những đặc thù của đối tượng được giáo dục làm cơ sở lý luận cho việc đổi
mới, nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông trong
giai đoạn hội nhập hiện nay. Ngoài ra, luận án cũng là nguồn tài liệu tham khảo
trong nghiên cứu và giảng dạy khoa học pháp lý, phục vụ cho hoạch định chính sách
giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông trong điều kiện đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay.
7. Cơ cấu của luận án
Ngoài Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Luận án có gồm 4
chương như sau:
- Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài và cơ sở lý thuyết của việc
nghiên cứu đề tài;
- Chương 2. Những vấn đề lý luận về giáo dục quyền con người cho học
sinh phổ thông;
- Chương 3. Thực trạng giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông
ở Việt Nam;
- Chương 4. Nhu cầu, quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục
quyền con người cho học sinh phổ thông ở Việt Nam hiện nay.

Viết thuê luận văn thạc7sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT
CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước
1.1.1. Các nghiên cứu liên quan đến xác định đường lối tôn trọng, bảo vệ,
bảo đảm quyền con người và yêu cầu thể chế hóa quyền con người trong khuôn
khổ pháp luật quốc gia
Một trong những nội dung quan trọng của đường lối đổi mới về kinh tế năm
1986 là “đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi chính sách, coi con người vừa là
động lực, vừa là mục tiêu của công cuộc phát triển, đường lối đổi mới kể trên không
chỉ tác động đến kinh tế, xã hội mà đồng thời chi phối mạnh mẽ nhận thức và thực tế
bảo đảm quyền con người ở nước ta trong thời gian qua”[2]. Đây là cơ sở chính trị
quan trọng đối với việc thể chế hóa quyền con người trong các quy định pháp luật và
tổ chức thực hiện pháp luật cũng như việc tổ chức triển khai giáo dục quyền con
người trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền, hội nhập quốc tế của nước ta,
nhằm hình thành từng bước nền văn hóa pháp quyền, văn hóa quyền con người ở
nước ta.
Về phương diện lập pháp, thuật ngữ quyền con người được chính thức ghi nhận
trong Hiến pháp năm 1992. Theo đó, ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
các quyền con người về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa và xã hội được tôn trọng,
thể hiện ở các quyền công dân và được quy định trong Hiến pháp và luật (Điều 50
Hiến pháp năm 1992). Cụ thể hóa quy định của Hiến pháp, “tính từ năm 1996 đến
năm 2002, Nhà nước đã ban hành 13.000 văn bản pháp luật các loại, trong đó có hơn
40 Bộ Luật và Luật, trên 120 Pháp lệnh, gần 850 văn bản pháp luật của Chính phủ và
trên 3.000 văn bản pháp quy của các bộ, ngành, trong đó đã “nội luật hóa” một cách
toàn diện những công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam đã phê chuẩn
hoặc gia nhập từ đầu những năm 80 của thế kỷ XX và trong thời kỳ này. Đây là điều
mà trong giai đoạn trước hầu như chúng ta chưa làm được”[2].

Viết thuê luận văn thạc8sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Thể chế hóa cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội (bổ sung và phát triển năm 2011) về quyền con người là “quan tâm hơn nữa
việc chăm lo hạnh phúc và sự phát triển tự do, toàn diện của con người, bảo vệ quyền
và lợi ích hợp pháp của con người, tôn trọng và thực hiện các điều ước quốc tế mà
Việt Nam ký kết”, tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIII nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam thông qua Hiến pháp năm 2013. Hiến pháp năm 2013 gồm 11
Chương 120 điều. Nội dung về quyền con người, quyền công dân được quy định tại
Chương II từ điều 14 đến điều 49. Về số lượng điều luật về quyền con người, quyền
công dân của Hiến pháp năm 2013 là 36/120 điều. Có thể khẳng định Hiến pháp năm
2013 là Hiến pháp của quyền con người là bước tiến mạnh mẽ về tư duy lý luận của
Đảng và nỗ lực lập pháp của Nhà nước về vấn đề quyền con người, đưa vấn đề quyền
con người ở Việt Nam gần hơn với các chuẩn mực quốc tế. Vấn đề đặt ra hiện nay là
làm sao hiện thực hóa quyền con người trong pháp luật và giải pháp nào để thực thi
quyền con người hiệu quả.
Các công trình nghiên cứu về quyền con người được tiếp cận từ cơ bản đến
chuyên sâu. Các công trình nghiên cứu về quyền con người trên thế giới và ở Việt
Nam cho chúng ta có cái nhìn tổng quát nhất về quyền con người từ pháp luật quốc tế
(được thể hiện trong các Văn kiện pháp lý quốc tế về quyền con người) đến hệ thống
pháp luật quốc gia, trong đó có đề cập cả những quyền mới xuất hiện trong quá trình
phát triển. Có thể kể đến các công trình nghiên cứu:
- Wolfgang Benedek (chủ biên), Tìm hiểu về quyền con người, Nxb. Tư pháp,
Hà Nội, 2008.
- Chu Hồng Thanh, Quyền con người và luật nhân quyền quốc tế, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội, 1997.

- Võ Khánh Vinh, Cơ chế bảo đảm và bảo vệ quyền con người, Nxb. Khoa học
Xã hội, Hà Nội, 2011.
- Võ Khánh Vinh, Những vấn đề lý luận và thực tiễn về các quyền mới xuất
hiện trong quá trình phát triển, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2012.
- Nguyễn Thị Hoài Phương, Cơ quan bảo vệ nhân quyền quốc gia ở Australia,
Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 12/2012, tr. 59 – 64.

Viết thuê luận văn thạc9sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


- Hoàng Văn Hảo, Quyền con người trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam, Tạp
chí Luật học số 1/1995.
Bên cạnh kết quả nghiên cứu khái quát về quyền con người, các công trình
nghiên cứu cũng đã hướng tới việc bảo đảm, thực thi quyền con người trong bối cảnh
của từng quốc gia trên thế giới. Kết quả nghiên cứu về bảo đảm, thực thi quyền con
người trong bối cảnh của từng quốc gia trên thế giới giúp chúng ta có cái nhìn cụ thể
về thực thi quyền con người ở từng quốc gia khác nhau, với thể chế chính trị, truyền
thống, văn hóa, tín ngưỡng, tôn giáo khác nhau. Công trình tiêu biểu cho hướng
nghiên cứu này là cuốn sách “Quyền con người trong thế giới hiện đại nghiên cứu và
thông tin” do các tác giả Phạm Khiêm Ích, Hoàng Văn Hảo chủ biên thuộc loại tài
liệu tham khảo nội bộ của Viện thông tin Khoa học Xã hội năm 1995.
Ngoài ra, trong các nghiên cứu về quyền con người thì việc đặt nghiên cứu
quyền con người theo hướng liên ngành, đa ngành luật học là hướng nghiên cứu
mang tính chuyên sâu và giúp cho chúng ta có cái nhìn đa chiều về quyền con người
trong từng lĩnh vực pháp luật. Các nghiên cứu này đi từ quyền con người như là giá
trị xã hội phổ biến và tính đặc thù như nghiên cứu của Võ Khánh Vinh [129, tr.9-20],
quyền con người trong pháp luật quốc tế như nghiên cứu của Trần Văn Thắng [104,
tr.111-120], Nguyễn Khắc Hải [42, tr.138-165], Trịnh Tiến Việt [130, tr.166-221],

Nguyễn Trung Tín [110, tr.222-233], Nguyễn Thị Báo [4, tr.283-312] … Bên cạnh
cách tiếp cận quyền con người trong pháp luật quốc tế và yêu cầu nội luật hóa công
ước quốc tế về quyền con người trong pháp luật Việt Nam còn có khá nhiều công
trình đề cập quyền con người trong từng lĩnh vực pháp luật khác nhau như: Quyền
con người trong pháp luật an sinh xã hội [16, tr.9-26], bảo vệ quyền con người và
việc xây dựng tòa án Hiến pháp ở Việt Nam [99, tr.55-74], quyền tự do kinh doanh
của công dân và Nhà nước thuế [71, tr.133-148], mối quan hệ giữa quyền con người
với Luật Hình sự Việt Nam [88 tr.169-181], quyền con người trong tố tụng hình sự
Việt Nam [88, tr.169-181]…
Từ kết quả nghiên cứu của các công trình nghiên cứu về quyền con người, cách
thức tiếp cận về quyền con người theo hướng đa ngành, liên ngành luật học giúp
nghiên cứu sinh có được nhận thức vừa cơ bản, vừa chuyên sâu về quyền con người,

Viết thuê luận văn thạc10sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


nhất là bảo đảm thực thi quyền con người trong từng lĩnh vực pháp luật, từ đó giúp
cho nghiên cứu sinh nhận diện được đặc thù của quyền con người trong từng lĩnh vực
để xác định nội dung, phương pháp giáo dục quyền con người cho học sinh phổ
thông. Theo đó, quyền con người là phạm trù rất rộng và không dễ hiểu đối với mọi
người. Vì thế, việc xác định nội dung quyền con người cần được phổ biến, giáo dục
cho từng đối tượng cụ thể dựa trên các đặc thù về tâm lý lứa tuổi, thành phần xuất
thân, hoàn cảnh xã hội… là vấn đề vô cùng quan trọng vì nó quyết định đến hiệu quả
giáo dục quyền con người, nhất là việc hiểu biết về quyền con người phù hợp với nhu
cầu của bản thân từng cá nhân, khả năng vận dụng pháp luật quyền con người trong
việc bảo vệ quyền con người của bản thân và của những người khác. Luận điểm khoa
học này được nghiên cứu sinh sử dụng trong quá trình xác định các vấn đề lý luận về
giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông, nhất là liên quan đến: Nội dung

quyền con người cần giáo dục cả ở cấp độ pháp luật quốc tế hay pháp luật quốc gia;
xác định nội dung giáo dục quyền con người ở các cấp học phổ thông tiểu học, trung
học cơ sở, trung học phổ thông; xác định phạm vi giáo dục quyền con người trong hệ
thống giáo dục quốc dân.
1.1.2. Các nghiên cứu về giáo dục quyền con người
Nội dung quyền con người không chỉ là những quyền được ghi nhận trong các
văn bản quy phạm pháp luật ở cấp độ quốc gia và quốc tế mà nó còn bao hàm cả
những chuẩn mực để hình thành nhân cách con người và những quyền tự nhiên được
ghi nhận trong văn hóa, tập quán sinh hoạt của các dân tộc, các vùng miền cũng như
các chuẩn mực đạo đức con người. Chính vì vậy, giáo dục quyền con người không
chỉ là giáo dục nội dung quy phạm pháp luật mà còn cả giáo dục đạo đức, truyền
thống, văn hóa của quốc gia, dân tộc, vùng miền để đối tượng được giáo dục nhận ra
được cái chuẩn mực làm người và cũng từ đó, rèn luyện bản thân và những người
xung quanh theo các chuẩn mực làm người đó. Hoạt động giáo dục quyền con người
được các nghiên cứu đề cập khá toàn diện từ khía cạnh lý luận giáo dục quyền con
người cho đến nội dung, phương pháp, các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục
quyền con người và biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người trong giai
đoạn hội nhập toàn cầu hiện nay.

Viết thuê luận văn thạc11sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Thứ nhất, các nghiên cứu lý luận liên quan đến giáo dục quyền con người.
Xuất phát điểm của các nghiên cứu này xoay quanh luận điểm “quyền con người có
giá trị chung, tính phổ cập và mang tính đặc thù của từng dân tộc, quốc gia, sự khác
nhau về lịch sử, thể chế chính trị, văn hóa và tôn giáo” [33]. Các công trình nghiên
cứu về lý luận về giáo dục quyền con người luận giải về sự cần thiết, nội dung,
phương thức giáo dục quyền con người được đặt trong các điều kiện, hoàn cảnh khác

nhau. Kết quả nghiên cứu chính yếu đã được các công trình nghiên cứu này đề cập là:
i) Xác định nội hàm của giáo dục quyền con người như nghiên cứu của:
- Nancy Flowers, What is Human Rights Education? In A Servey of Human Right
Education, Bertelsmann Verlag, 2003.
- Võ Khánh Vinh (Chủ biên, 2010), Giáo dục quyền con người những vấn đề lý
luận và thực tiễn, Nxb. Khoa học xã hội.
- Trung tâm nghiên cứu quyền con người thuộc học viện Chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh – Viện Raoul Wallenberg về quyền con người và Luật nhân đạo, Đại học
Lund, Thụy Điển, Hiến pháp, pháp luật và quyền con người: Kinh nghiệm Việt Nam
và Thụy Điển, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001 [118].
- Trung tâm nghiên cứu quyền con người thuộc học viện Chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh – Khoa Luật châu Á Thái bình dương thuộc Đại học tổng hợp Sydney,
Quyền con người: Lý luận và thực tiễn ở Việt Nam và Australia, Nxb. Lý luận chính
trị, Hà Nội, 2004 [119] …
Những kết quả nghiên cứu của các công trình này đã xác định nội hàm của giáo
dục quyền con người như là quyền cơ bản của con người; các biện pháp, cách thức
(phương pháp) giáo dục quyền con người; nội dung giáo dục quyền con người; mối
quan hệ giữa quyền con người với quyền được giáo dục…là cơ sở lý luận quan trọng
cho việc nhận diện giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông – một đối tượng
giáo dục quyền con người cụ thể.
ii) Xác định được nội dung, phương thức giáo dục quyền con người. Nội dung
giáo dục quyền con người được đề cập từ khía cạnh chủ trương giáo dục nhân quyền
của Liên hợp quốc của các tác giả Vũ Thị Bích Hường, Trần Quang Trung [58, tr.70–
80] đến việc giáo dục quyền con người như một thiết chế bảo đảm quyền con người

Viết thuê luận văn thạc12sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

trong quá trình hội nhập và phát triển như nghiên cứu của Đặng Dũng Chí, Hoàng
Văn Nghĩa [15, tr.3–9] cũng như đề cập đến quá trình hoàn thiện quan điểm lý luận
về quyền con người của Đảng và trong quá trình sửa đổi Hiến pháp Việt Nam của tác
giả Hoàng Văn Nghĩa [81 tr.5-10; 17]; luận giải vai trò xã hội của giáo dục quyền con
người của Võ Khánh Minh [74] …
iii) Đáng chú ý trong các nghiên cứu lý luận về giáo dục quyền con người là
Luận án tiến sĩ Luật học Giáo dục quyền con người ở Việt Nam hiện nay của tác giả
Võ Khánh Minh bảo vệ thành công tại Học viện Khoa học Xã hội thuộc Viện Hàn
lâm Khoa học xã hội Việt Nam năm 2015. Ở công trình này, tác giả coi trọng giáo
dục quyền con người từ góc độ liên ngành, đa ngành. Các vấn đề lý luận về giáo dục
quyền con người đã được đề cập tương đối đầy đủ ở công trình này. Các kết quả
nghiên cứu lý luận về giáo dục quyền con người của tác giả Võ Khánh Minh đặt nền
tảng lý luận cho các nghiên cứu giáo dục quyền con người cho các đối tượng cụ thể.
Nhiều kết quả nghiên cứu lý luận về giáo dục quyền con người trong công trình này
được nghiên cứu sinh kế thừa, sử dụng trong Luận án.
iv) Giáo dục quyền con người là một trong những giải pháp quan trọng cho việc
bảo đảm quyền con người trong một số lĩnh vực cụ thể. Từ kết quả nghiên cứu của
các công trình nghiên cứu đề cập đến việc bảo đảm thực thi quyền con người trong
các lĩnh vực khác nhau cho thấy, bảo đảm thực thi quyền con người trong các lĩnh
vực khác nhau cho thấy, thông qua việc bảo đảm thực thi quyền con người cho những
đối tượng này đã gián tiếp góp phần vào giáo dục, nâng cao ý thức về quyền con
người. Có thể kể đến một số nghiên cứu tiêu biểu của:
- Đặng Dũng Chí, Bảo đảm quyền con người ở Việt Nam và những vấn đề đặt
ra hiện nay, Tạp chí Cộng sản, số 6/2014, [22, tr.67–72].
- Hoàng Văn Nghĩa, Bảo đảm quyền được trợ giúp pháp lý của công dân, Tạp
chí Nghiên cứu lập pháp, số 15/2009, [82, tr.5–11].
- Trần Văn Độ, Bảo vệ quyền con người của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo
trong tố tụng hình sự đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, Tạp chí Khoa học pháp lý, số
6/2011, [27, tr.33–40].

Viết thuê luận văn thạc13sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


- Lưu Bình Nhưỡng, Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em dưới góc độ nhân quyền,
Tạp chí Luật học, số 2/2009, [87, tr.16–22].
- Đào Trí Úc, Hiến pháp năm 2013 và nguyên tắc tôn trọng, bảo đảm quyền con
người trong tố tụng hình sự, Tạp chí Khoa học pháp lý, số 3/2015, [123, tr.3–9].
- Nguyễn Thị Phương Hoa, Bảo đảm quyền con người trong lĩnh vực hợp tác
quốc tế về tư pháp hình sự tại Việt Nam (chủ nhiệm đề tài), Công trình nghiên cứu
khoa học cấp trường, Trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh, 2011 [49]…
Thứ hai, các công trình nghiên cứu liên quan đến kinh nghiệm giáo dục quyền
con người ở các nước trên thế giới. Tư tưởng về quyền con người và giáo dục quyền
con người ở Việt Nam hình thành muộn hơn so với các nước trong khu vực và trên
thế giới. Do đó, việc học tập, nghiên cứu kinh nghiệm giáo dục quyền con người của
các quốc gia trên thế giới cũng được nhiều tác giả quan tâm như Nguyễn Đức Minh
với kinh nghiệm giáo dục quyền con người ở Cộng hoà Liên bang Đức [70, tr.49–56];
của Trung tâm nghiên cứu quyền con người thuộc học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí
Minh – Hội nghiên cứu quyền con người Trung Quốc [117] nghiên cứu so sánh
quyền con người ở Trung Quốc và Việt Nam (truyền thống, lý luận và thực tiễn),
trong đó có hoạt động giáo dục quyền con người; nghiên cứu của Đinh Ngọc Vượng
về kinh nghiệm giáo dục quyền con người ở một số nước trên thế giới, in trong Giáo
dục quyền con người – Những vấn đề lý luận và thực tiễn [131, tr.333-346]; hay
nghiên cứu của tác giả Bùi Nguyên Khánh về phương pháp giáo dục quyền con người
– kinh nghiệm từ các chương trình giáo dục nhân quyền của Liên hợp quốc [59,
tr.360-375].
Phần V cuốn sách “Bảo vệ và thúc đẩy quyền con người trong khu vực
ASEAN” do Trung tâm nghiên cứu quyền con người - quyền công dân thuộc Khoa
Luật Đại học Quốc gia Hà Nội xuất bản có đề cập đến việc Giáo dục và nghiên cứu

quyền con người trong khu vực ASEAN (trang 151 – 171) có đề cập đến hoạt động
giáo dục, nghiên cứu quyền con người của Indonesia, Philippin, Thái Lan và Việt
Nam cũng như hoạt động phối hợp giáo dục quyền con người trong khu vực.
Thứ ba, các công trình nghiên cứu liên quan đến giáo dục quyền con người
trong điều kiện của Việt Nam. Theo đó, giáo dục quyền con người là một nội dung

Viết thuê luận văn thạc14sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


giáo dục trong chương trình giáo dục quốc gia cũng được luận giải ở những khía cạnh
khác nhau như: Giáo dục quyền con người ở Việt Nam tại các cơ sở đào tạo chuyên
ngành luật được đề cập trên hai khía cạnh:
- Giáo dục quyền con người trong các trường chuyên luật như nghiên cứu của:
Nguyễn Hữu Chí, Giáo dục quyền con người ở Việt Nam tại các cơ sở đào tạo
chuyên ngành luật, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 18 (155)/2009, [16, tr.16–22];
Nguyễn Thị Phương Hoa (2012), Tình hình nghiên cứu và giảng dạy pháp luật về
quyền con người tại trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh, Hội nghị mạng
lưới giáo dục về quyền con người do Viện khoa học xã hội Việt Nam tổ chức tại Hà
Nội, tháng 10/2012 [48]; Đỗ Minh Khôi, Giảng dạy và nghiên cứu về pháp luật quyền
con người tại trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh, in trong Giáo dục quyền
con người – Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2010;
Phùng Thế Vắc, Đinh Thị Mai, Nghiên cứu và giảng dạy quyền con người, quyền
công dân ở Học viện An ninh Nhân dân, in trong Giáo dục quyền con người – Những
vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2010, [124, tr.196-226];
Hoàng Hùng Hải, Công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học về quyền con người tại
Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, in trong Giáo dục quyền con
người – Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2010,
[41, tr.244-250]; Phạm Văn Beo, Tình hình và phương pháp giảng dạy về nhân quyền

tại Đại học Cần Thơ, in trong Giáo dục quyền con người – Những vấn đề lý luận và
thực tiễn, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2010, [8, tr.262-277]; Hoàng Thị Kim Quế,
Quyền con người và giáo dục quyền con người ở Việt Nam hiện nay, Tạp chí Khoa
học, Đại học quốc Hà nội, Chuyên san Kinh tế - Luật, số 3/2006 [95]…
- Giáo dục quyền con người được đề cập trong các học phần thuộc chương trình
đào tạo cử nhân luật tại một số cơ sở đào tạo chuyên ngành luật như nghiên cứu của:
Cao Thị Oanh, Giáo dục quyền con người trong Luật Hình sự Việt Nam, in trong
Giáo dục quyền con người – Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Khoa học Xã
hội, Hà Nội, 2010, [88, tr.278-286], Đỗ Thị Phượng, Giáo dục quyền con người trong
tố tụng hình sự Việt Nam, in trong Giáo dục quyền con người – Những vấn đề lý luận
và thực tiễn, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2010, [92, tr.196-211]…

Viết thuê luận văn thạc15sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Bên cạnh nghiên cứu giáo dục quyền con người trong các trường chuyên ngành
luật còn có nghiên cứu về giáo dục quyền con người ở các trường đại học, trường phổ
thông như nghiên cứu của Nguyễn Trường Giang, Giáo dục quyền con người tại các
trường đại học hiện nay, Tạp chí Lý luận chính trị, số 5/2013 [33], Lã Khánh Tùng,
Vũ Công Giao, Khái quát về hoạt động giáo dục về quyền con người ở Việt Nam hiện
nay, [111]…
Ngoài các công trình nghiên cứu kể trên còn có các nghiên cứu giáo dục quyền
con người phân hóa theo một số đối tượng như thanh niên như nghiên cứu của Ngô
Văn Nam, Giáo dục quyền con người cho thanh niên ở Việt Nam hiện nay, Tạp chí
Luật học số 6/2014 [76]; và bảo đảm quyền được giáo dục nhân quyền cho người
nghèo như nghiên cứu của Tạ Minh Lý, Bảo đảm quyền con người cho người nghèo
trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 13/2009, [64, tr.4046]…
Thứ tư, các nghiên cứu đánh giá thực trạng, nhu cầu và định hướng trong giáo

dục quyền con người ở Việt Nam hiện nay. Các nghiên cứu này được đề cập khá đa
dạng. Tác giả Võ Khánh Minh đề cập đến hai vấn đề: i) Về nhu cầu và quan điểm
tăng cường giáo dục quyền con người ở nước ta hiện nay [74]; Các yếu tố tác động
đến giáo dục quyền con người [75] được xem là các nghiên cứu mang tính định
hướng cho việc nghiên cứu về giáo dục quyền con người ở nước ta hiện nay. Tác giả
Phạm Hữu Nghị đề cập đến các tiền đề, điều kiện đảm bảo giáo dục quyền con người
[80, tr.121-126]. Tác giả Hà Thị Mai Hiên đòi hỏi xây dựng chiến lược giáo dục
quyền con người ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế [46, tr.388-396]. Ngoài
ra, cũng có một số công trình nghiên cứu đề cập đến những đòi hỏi và nội dung về
giáo trình giáo dục quyền con người ở các trường chuyên luật bậc đại học và yêu cầu
giáo dục quyền con người ở bậc cao học luật [28, tr.397- 408], [36, tr.409-421], [57,
tr.422-438].
Tác giả Nguyễn Văn Dũng đánh giá về Những vấn đề thực tiễn đặt ra khi triển
khai các hoạt động giáo dục quyền con người ở Việt Nam [23, tr.161-170]. Tác giả
Lê Văn Hòe đề cập bốn nhân tố là “mắt xích chủ yếu” tác động lên quá trình giáo dục
quyền con người ở Việt Nam [52, tr.108-120]. Các hình thức, phương pháp phổ biến,

Viết thuê luận văn thạc16sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


giáo dục quyền con người ở Việt Nam hiện nay cũng được tác giả Nguyễn Thị Lan
Anh đề cập [1, tr.127-143]. Đánh giá về thực trạng các điều kiện bảo đảm cho giáo
dục quyền con người ở Việt Nam hiện nay cũng được tác giả Trương Thu Hà đề cập
khá chi tiết [37, tr.144-160].
Từ kết quả nghiên cứu về giáo dục quyền con người trong các công trình nghiên
cứu kể trên, nghiên cứu sinh rút ra một số đánh giá, nhận xét sau đây:
Một là, quyền con người là chủ đề thu hút được nhiều nhà khoa học trong và
ngoài nước. Trong bối cảnh Việt Nam, sự gia tăng các công trình nghiên cứu về

quyền con người là bước phát triển vượt bậc về tư duy lý luận nhằm đáp ứng tốt hơn
những đòi hỏi thực tiễn về quyền con người ở Việt Nam hiện nay. Những băn khoăn
về “tính chính trị” của quyền con người dần được lãng quên thay vào đó là nhận diện
quyền con người là giá trị mang tính chất phổ biến, không thể tước bỏ, không thể
phân chia, có liên hệ và phụ thuộc lẫn nhau [21, tr.41-43].
Hai là, giáo dục quyền con người đã được nhiều nhà khoa học nghiên cứu làm
rõ về phương diện lý luận, thực trạng giáo dục quyền con người và những điều kiện,
biện pháp thúc đẩy hoạt động giáo dục quyền con người trong giai đoạn hiện nay.
Về phương diện lý luận, các nghiên cứu đều thống nhất, hoạt động giáo dục
quyền con người là nhu cầu bức thiết cả về lý luận và thực tiễn [101, tr.18-26], [127,
tr.11-17], là một quyền cơ bản của con người [32, tr.27-46]. Các nghiên cứu về giáo
dục con người đã luận giải được một số vấn đề lý luận về giáo dục quyền con người
như: 1. Mục đích, vai trò, ý nghĩa, phạm vi giáo dục quyền con người [35, tr.47-61];
2. Mục đích, ý nghĩa, nội dung và nguyên tắc cơ bản của giáo dục quyền con người
[60, tr.62-72]; 3. Nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục quyền con người [89,
tr.73-83]; 4. Phương pháp giảng dạy về quyền con người [103, tr.84-97]; 5. Phân loại
đối tượng giáo dục về quyền con người [38, tr.98-107]…
Về thực trạng giáo dục quyền con người đã được các tác giả đề cập chủ yếu liên
quan đến giáo dục quyền con người trong trường đại học chuyên và không chuyên
luật. Các nghiên cứu này đã cho người đọc nhận diện thực trạng giáo dục quyền con
người trong trường đại học nói chung và thực trạng nghiên cứu, giảng dạy quyền con
người ở một số trường đại học chuyên luật có uy tín ở Việt Nam. Bên cạnh việc

Viết thuê luận văn thạc17sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


nghiên cứu về giáo dục quyền con người ở các trường chuyên luật cũng đã có một số
nghiên cứu nghiên cứu giáo dục quyền con người lồng ghép vào các môn học chuyên

ngành. Gần đây, tại Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội đã tiến hành các chương
trình thảo luận về việc lồng ghép giảng dạy quyền con người trong các môn học
chuyên ngành. Xu hướng này cho thấy, việc giáo dục quyền con người được “lồng
ghép” trong các môn học chuyên ngành được xem là cách thức giáo dục quyền con
người hiệu quả.
1.1.3. Tình hình nghiên cứu về giáo dục quyền con người cho học sinh
phổ thông
Giáo dục phổ thông là một cấp học trong hệ thống giáo dục Việt Nam. Trải qua
các giai đoạn phát triển, giáo dục phổ thông của Việt Nam cũng đã có nhiều thay đổi
về mục tiêu, nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục phổ thông để cho hoạt
động giáo dục phổ thông của Việt Nam gần với thế giới. Các cuộc cải cách giáo dục
nói chung, cải cách giáo dục phổ thông nói riêng cũng hối hả cùng với những hối hả
của đổi mới và tăng trưởng ở phương diện kinh tế. Kết quả cải cách giáo dục phổ
thông ở nước ta từ chỗ coi trọng giáo dục tri thức sang coi trọng giáo dục đạo đức,
phẩm giá con người cũng như coi trọng giáo dục kỹ năng sống để học sinh phổ thông
Việt Nam có thể tiếp nhận được các tri thức tiến bộ của nhân loại. Nói khác đi, bảo
đảm giáo dục toàn diện cho học sinh phổ thông là vấn đề rất quan trọng cho việc đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông ở nước ta. Thực tiễn giáo dục phổ thông ở
nước ta thời gian qua đã đặt ra các nghiên cứu đòi hỏi:
- Tăng cường giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng hướng nghiệp đã thu hút được sự
quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu như: Nguyễn Thanh Bình, Giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh trung học phổ thông, Tạp chí Khoa học Giáo dục, số 32/2008, [9, tr.1517], Nguyễn Thanh Bình, Giáo dục tích hợp giá trị và kĩ năng sống cho học sinh, Tạp
chí Khoa học Giáo dục, số 112/2015, [10, tr.9-11], Hoàng Gia Trang, Biện pháp hỗ
trợ tư vấn hướng nghiệp cho học sinh phổ thông, Tạp chí Giáo dục số 376/2016, [113,
tr.14-17], Ninh Văn Bình, Công tác phân luồng và hướng nghiệp cho học sinh phổ
thông thành phố Hồ Chí Minh, Tạp chí Khoa học Giáo dục, số 115/2015, [13, tr.4546, 50], Nguyễn Minh Đường, Đỗ Thị Bích Loan, Định hướng giá trị nghề nghiệp

Viết thuê luận văn thạc18sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

cho học sinh phổ thông đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam, Tạp
chí Khoa học Giáo dục, số 128/2016, [30, tr.1-3]; Nguyễn Thị Thanh Hồng, Giáo dục
kĩ năng sống cho học sinh phổ thông theo quan điểm dạy học tích hợp, Tạp chí Khoa
học Giáo dục số 126/2016, [45, tr.22-24], Đặng Hoàng Minh, Khả năng tự định
hướng cho nghề nghiệp và cuộc sống tương lai của học sinh trung học phổ thông, Tạp
chí Khoa học Giáo dục, số 29/2008, [69, tr.23-28], Nguyễn Khắc Hùng, Các biện
pháp tổ chức giáo dục pháp luật cho học sinh trường trung học phổ thông (tại thành
phố Hồ Chí Minh), Luận án tiến sĩ giáo dục học, Đại học Thái Nguyên, Thái Nguyên,
2009 [56]…
Các nghiên cứu này đã luận giải sự cần thiết, cách thức để tăng cường biện pháp
giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng hướng nghiệp để học sinh phổ thông nhằm trang bị
những kỹ năng cần thiết cho học sinh phổ thông, đồng thời hỗ trợ cho việc học tập
các môn học khác.
- Giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật cho học sinh phổ thông như nghiên cứu
của Nguyễn Thanh Bình, Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho
học sinh trung học phổ thông, Tạp chí Khoa học Giáo dục, số 11/2006, [11, tr.14-17],
Nguyễn Thị Kim Dung, Chương trình giáo dục đạo đức học sinh phổ thông ở Hàn
Quốc và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam, Tạp chí Giáo dục và Xã hội, số 39 (100)
- tháng 6/2014 [19, tr.52-55], Nguyễn Đình Đặng Lục có hai công trình nghiên cứu
về giáo dục pháp luật là: Giáo dục pháp luật trong nhà trường, Nxb. Giáo dục, Hà
Nội, 2000 và Vai trò của pháp luật trong quá trình hình thành nhân cách, tái bản lần
thứ 1, có chỉnh lý, bổ sung, Nxb.Tư pháp, Hà Nội, 2005 [65], [66], Đỗ Chí Hiếu,
Giáo dục pháp luật cho học sinh trung học phổ thông như thế nào, Tạp chí Dân chủ
và Pháp luật, số 5/2012, [47, tr.20–26], Trần Thị Sáu, Giáo dục pháp luật cho học
sinh trong trường trung học phổ thông ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ luật học, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2012 [98]… Các công trình này đã đề cập
nhiều khía cạnh khác nhau của giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật cho các đối
tượng cụ thể. Kết quả nghiên cứu của các công trình này có giá trị tham khảo đáng kể

cho việc làm rõ cơ sở khoa học, luận giải nội hàm khái niệm, xây dựng nội dung, hình
thức giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông.
- Giáo dục cho học sinh phổ thông những kỹ năng về giá trị sống như nghiên
cứu của Nguyễn Bội Quỳnh [97, tr.86-88], kỹ năng giao tiếp của Hồ Thị Nhật [77],

Viết thuê luận văn thạc19sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


về biên giới, biển và hải đảo trong dạy học môn Giáo dục công dân của Nguyễn Văn
Long [63, tr.5-8], hoạt động của cha mẹ trong giáo dục con cái ở các gia đình Việt
Nam hiện nay của Nguyễn Thanh Bình [12, tr.14-16], giáo dục hoạt động trải nghiệm
của Đỗ Ngọc Thống [106, tr.13-16], sự ảnh hưởng của nhà trường đến giáo dục các
giá trị văn hóa công nghiệp cho học sinh phổ thông của Nguyễn Thị Kim Dung [20,
tr.12-14]… Thông qua giáo dục kỹ năng này giúp hình thành ở học sinh phổ thông
những nhận thức cơ bản để hình thành các kỹ năng cần thiết và qua đó có thể rèn
luyện các kỹ năng này qua các môn học khác nhau.
- Nghiên cứu những vấn đề đặt ra đối với mục tiêu giáo dục phổ thông của Đỗ
Ngọc Thống [107, tr.5-8] cũng như xây dựng chương trình giáo dục phổ thông phù
hợp với yêu cầu cải cách giáo dục hiện nay của Đỗ Ngọc Thống [108, tr.1-3] cũng
như giáo dục để phòng ngừa hành vi lệch chuẩn của học sinh phổ thông của Hoàng
Gia Trang [114, tr. 18-19, 23]…
Giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông là một trong những bước
khởi đầu cho bảo đảm sự phát triển toàn diện của học sinh phổ thông. Giáo dục quyền
con người cho học sinh phổ thông ở nước ta được thiết kế lồng ghép vào chương trình
giáo dục phổ thông và được đề cập chủ yếu ở các môn học khoa học xã hội và nhân
văn, trong đó quan trọng nhất là môn Giáo dục công dân.
Nội dung giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông được tiến hành
bằng nhiều hình thức, phương pháp khác nhau, trong đó, giáo dục quyền con người ở

trong trường phổ thông đang được coi trọng. Các hoạt động giáo dục quyền con
người ngoài nhà trường cho học sinh phổ thông chưa được quan tâm nhiều. Tuy
nhiên,các nghiên cứu về giáo dục quyền con người cho học sinh phổ thông còn nhiều
hạn chế và chưa có nhiều công trình nghiên cứu đề cập.
1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu về giáo dục quyền con người cho học
sinh phổ thông ở nước ngoài
Ở nước ngoài, các nghiên cứu về giáo dục quyền con người và giáo dục quyền
con người cho học sinh phổ thông được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm luận giải ở
những khía cạnh khác nhau. Điểm chung của các nghiên cứu về giáo dục quyền con
người ở nước ngoài là tăng cường tính chủ động của đối tượng được giáo dục cũng
như đa dạng hóa các phương tiện hỗ trợ cho hoạt động giáo dục quyền con người như
nghiên cứu của: Nancy Flowers (2003) [141], của Wolfgang Benedek (2002) [151]

Viết thuê luận văn thạc20sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399