Luận văn thạc sỹ - Tổ chức thực thi Chương trình xây dựng nông thôn mới của Chính quyền xã Đắk Nia thuộc thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN


VÕ PHẠM XUÂN LÂM

TỔ CHỨC THỤC THI CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK
NIA, THỊ XÃ GIA NGHĨA - TỈNH ĐẮK NÔNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn "Tổ chức thực thi Chương trình xây dựng
nông thôn mới của Chính quyền xã Đắk Nia thuộc thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk
Nông" là công trình nghiên cứu của riêng tôi và tôi xin chịu trách nhiệm về lời
cam đoan này.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa
được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi thông tin trích dẫn trong luận
văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Đắk Nông, ngày

tháng 11 năm 2015

Tác giả luận văn

Võ Phạm Xuân Lâm


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện Đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình
của Khoa Khoa học quản lý, Viện Đào tạo Sau đại học – Trường Kinh tế
Quốc dân.
Tôi xin chân thành cảm ơn Khoa Khoa học quản lý, Viện Đào tạo Sau
đại học – Trường Kinh tế Quốc dân. Đặc biệt là Phó Giáo sư, Tiến sỹ Đoàn
Thị Thu Hà, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn
thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Phòng Kinh tế thị
xã Gia Nghĩa, Chính quyền xã Đắk Nia cùng những người dân trên địa bàn xã
Đắk Nia đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Đắk Nông, ngày

tháng 11 năm 2015

Tác giả luận văn

Võ Phạm Xuân Lâm


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................................ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN............................................................................................................i
MỞ ĐẦU...................................................................................................................................ii
CHƯƠNG 1...............................................................................................................................3
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN TỔ CHỨC THỰC THI
CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA VỀ.................................................................3

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ.................................3
CHƯƠNG 2.............................................................................................................................29
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC THI CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU
QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK
NIA...........................................................................................................................................29
CHƯƠNG 3.............................................................................................................................64
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THỰC THI CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU
QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK
NIA ĐẾN NĂM 2020.............................................................................................................64
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................79
PHỤ LỤC................................................................................................................................81


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCH

Ban chấp hành

GTVT

Giao thông vận tải

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

HĐH

Hiện đại hóa

HĐND

Hội đồng nhân dân

LĐ-TB&XH

Lao động - Thương binh và Xã hội

NN& PTNT

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

NSNN

Ngân sách Nhà nước

THCS

Trung học cơ sở

UBND

Ủy ban nhân dân

UBMTTQ

Ủy ban mặt trận Tổ quốc


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG

SƠ ĐỒ:
LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................................ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN............................................................................................................i
MỞ ĐẦU...................................................................................................................................ii
CHƯƠNG 1...............................................................................................................................3
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN TỔ CHỨC THỰC THI
CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA VỀ.................................................................3
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ.................................3
CHƯƠNG 2.............................................................................................................................29
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC THI CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU
QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK
NIA...........................................................................................................................................29
CHƯƠNG 3.............................................................................................................................64
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THỰC THI CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU
QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK
NIA ĐẾN NĂM 2020.............................................................................................................64
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................79
PHỤ LỤC................................................................................................................................81


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN


VÕ PHẠM XUÂN LÂM

TỔ CHỨC THỤC THI CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK
NIA, THỊ XÃ GIA NGHĨA - TỈNH ĐẮK NÔNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ

Hà Nội - 2015


i

TÓM TẮT LUẬN VĂN
1. Lý do chọn đề tài
Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới của Chính phủ; dưới sự
lãnh đạo, chỉ đạo của thị xã, xã Đắk Nia thuộc thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông đã
xây dựng, thành lập bộ máy thực thi, đề án xây dựng nông thôn mới, triển khai thực
hiện nhiều văn bản của chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới với
những giải pháp nhằm mục tiêu đạt xã nông thôn mới vào năm 2020. Tuy vậy, sau
hơn 3 năm thực hiện, đời sống của nhân dân trong xã đa số vẫn còn gặp nhiều khó
khăn. Tỷ lệ hộ nghèo, hộ dân tộc thiểu số trên địa bàn còn tương đối cao nên việc
nhận thức về xây dựng nông thôn mới trong nhân dân vẫn còn hạn chế. Là địa bàn
trung tâm của tỉnh, với tiềm năng, thế mạnh của mình, tuy được sự quan tâm sát sao
của chính quyền tỉnh, thị xã nhưng quá trình thực thi chương trình xây dựng nông
thôn mới của xã Đắk Nia chưa đạt yêu cầu theo kế hoạch đề ra. Vì vậy, tác giả chọn
đề tài “Tổ chức thực thi chương trình xây dựng nông thôn mới của chính quyền
xã Đắk Nia, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông” để làm luận văn thạc sỹ chuyên
ngành Quản lý kinh tế và chính sách.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Xác định khung lý thuyết về tổ chức thực thi chương trình xây dựng nông
thôn mới của chính quyền cấp xã.
- Phân tích thực trạng tổ chức thực thi chương trình xây dựng nông thôn mới
của chính quyền xã Đắk Nia, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông; xác định điểm
mạnh, điểm yếu trong quá trình thực thi chương trình.

- Từ kết quả đánh giá trên, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quá trình
xây dựng chương trình nông thôn mới trên địa bàn xã Đắk Nia.
3. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu mô hình lý thuyết về tổ chức thực thi Chương trình xây dựng
nông thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia.
- Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát thực tế, thu thập số liệu, phân tích,
tổng hợp, thống kê, so sánh để đánh giá.


ii

- Nguồn số liệu, tài liệu: chủ yếu sử dụng số liệu thứ cấp của UBND thị xã
Gia Nghĩa, các phòng của thị xã, các sở ngành liên quan, Cục Thống kê tỉnh và Văn
phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới tỉnh. Ngoài ra, tác giả tiến hành điều tra,
phỏng vấn để có số liệu sơ cấp.

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN TỔ CHỨC THỰC
THI CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG NÔNG
THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ
1.1. Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
a) Khái niệm nông thôn mới:
- Khái niệm nông thôn mới: Nông thôn mới là khu vực nông thôn có kết cấu
hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và hình thức tổ chức sản
xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát
triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu
bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; an ninh trật tự được
giữ vững.
- Khái niệm xây dựng nông thôn mới
Theo Quyết định số 491/QĐ-TTg và Quyết định số 800/QĐ-TTg của Thủ

tướng Chính phủ thì xây dựng nông thôn mới là xây dựng nông thôn đạt 19 tiêu chí
của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới.
- Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới
Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới là căn cứ để các địa phương triển
khai, thực hiện việc xây dựng, phát triển nông thôn mới, đồng thời là cơ sở để đánh
giá, công nhận xã, huyện, tỉnh đạt tiêu chuẩn nông thôn mới.
+ Xã nông thôn mới: Là xã đáp ứng được 19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc
gia về nông thôn mới.
b) Khái niệm, mục tiêu chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông
thôn mới.
- Khái niệm: Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới là bao gồm
các chính sách, các thủ tục, các nguyên tắc và các nguồn lực cần thiết có thể huy


iii

động nhằm thực hiện các mục tiêu toàn diện: xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã
hội nông thôn từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất hợp
lý; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường
sinh thái được bảo vệ; an ninh trật tự được giữ vững.
- Mục tiêu: đáp ứng được 19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông
thôn mới.
c) Nội dung của chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới bao gồm 11
nhóm nội dung, như sau:
+ Quy hoạch xây dựng nông thôn mới
+ Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội
+Chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập
+ Giảm nghèo và an sinh xã hội
+ Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất có hiệu quả ở

nông thôn
+ Phát triển giáo dục - đào tạo.
+ Phát triển y tế, chăm sóc sức khỏe cư dân nông thôn
+ Xây dựng đời sống văn hóa, thông tin và truyền thông nông thôn
+ Cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn
+ Nâng cao chất lượng tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội
trên địa bàn
+ Giữ vững an ninh, trật tự xã hội nông thôn
1.2. Tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn
mới của chính quyền cấp xã
a) Khái niệm tổ chức thực thi chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông
thôn mới của chính quyền cấp xã.
Tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
của chính quyền cấp xã là quá trình triển khai, chỉ đạo, quản lý, điều hành việc thực
thi các nội dung Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới thành
những kết quả trên thực tế thông qua các hoạt động có tổ chức của chính quyền xã
nhằm hiện thực hóa những mục tiêu, nội dung chương trình đã đề ra.


iv

b) Mục tiêu tổ chức thực thi chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn
mới của chính quyền xã
Mục tiêu tổ chức thực thi chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông
thôn mới của chính quyền xã là xã đạt các mục tiêu theo Bộ tiêu chí quốc gia về
nông thôn mới.
c) Quá trình tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông
thôn mới của Chính quyền xã
Quá trình tổ chức thực thi chương trình xây dựng nông thôn mới của chính quyền
xã là một quá trình liên tục gồm 3 giai đoạn:

1. Xây dựng bộ máy tổ chức thực thi chương trình
Giai đoạn 1: Chuẩn bị triển
khai chương trình mục tiêu
quốc gia về xây dựng nông
thôn mới của chính quyền xã

mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của
chính quyền xã
2. Lập các kế hoạch triển khai (kế hoạch truyền

thông, tư vấn; kế hoạch tiến độ, kế hoạch tài
chính; kế hoạch phối hợp)
3. Tổ chức tập huấn
1. Truyền thông, tư vấn về chương trình mục

Giai đoạn 2: Tổ chức thực

tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
2. Vận hành các ngân sách và các nguồn lực
thi chương trình mục tiêu
3. Phối hợp giữa các cơ quan ban ngành
quốc gia về xây dựng nông
4. Đàm phán và giải quyết xung đột
thôn mới của chính quyền xã 5. Xây dựng và vận hành hệ thống dịch vụ hỗ trợ

Giai đoạn 3: Kiểm soát sự
thực hiện chương trình mục
tiêu quốc gia về xây dựng

1. Xây dựng hệ thống thông tin phản hồi

2. Tiến hành giám sát, đánh giá sự thực hiện
3. Điều chỉnh chương trình
4. Đưa ra sáng kiến hoàn thiện, đổi mới

nông thôn mới của chính
quyền xã
Nguồn: Giáo trình chính sách kinh tế - xã hội, Trường ĐHKTQD Hà Nội, năm
2012
và tổng hợp của tác giả
d) Các điều kiện cần thiết để tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về


v

xây dựng nông thôn mới thành công
Xuất phát từ những yêu cầu về xây dựng phát triển nông thôn mới quá trình
lâu dài, có lộ trình hợp lý, ưu tiên khâu dễ làm trước, khó làm sau; triển khai đến
đâu phải hoàn thành dứt điểm đến đó. Vì vậy, trong tổ chức thực thi xây dựng nông
thôn mới cần chủ động tạo ra những điều kiện hợp lý, cụ thể:
+ Có chương trình hợp lý.
+ Phải có bộ máy hành chính, bộ máy dân vận của xã đủ mạnh.
+ Phải có sự quyết tâm của các lãnh đạo chính quyền xã và thị xã.
+ Phải tạo được niềm tin và sự ủng hộ của các đối tượng chương trình

CHƯƠNG 2
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC THI CHƯƠNG TRÌNH
MỤC TIÊU QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA
CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK NIA
2.1. Thực trạng nông thôn của xã Đắk Nia, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông
Xã Đắk Nia có tổng diện tích tự nhiên là 9219,74 ha, Dân số: Toàn xã có

9.539 người, với 2.566 hộ (Theo thống kê năm 2013). Là xã mới được thành lập từ
năm 2004, nên việc đầu tư cơ sở hạ tầng về kinh tế - xã hội còn rất nhiều khó khăn.
Căn cứ theo đánh giá tổng hợp hiện trạng của xã theo các Tiêu chí về nông thôn mới
năm 2010 xã chỉ có 1 chỉ tiêu đạt chuẩn là tiêu chí số 19 - An ninh, trật tự xã hội
được giữ vững.
2.2. Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới được triển
khai tại xã Đắk Nia
a) Mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
được triển khai tại xã Đắk Nia (sau đây gọi tắt là Chương trình xây dựng nông
thôn mới)
- Mục tiêu tổng quát: Xây dựng xã Đắk Nia đến năm 2020 cơ bản đạt chuẩn
xã nông thôn mới.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Giai đoạn 2011-2015, xây dựng và đạt các tiêu chí số: 1 (Quy hoạch và


vi

thực hiện quy hoạch); 3 (Thủy lợi), 4 (Điện), 9 (Thu nhập), 10 (Hộ nghèo), 12 (Tỷ
lệ lao động có việc làm thường xuyên), 13 (Hình thức sản xuất), 14 (Giáo dục), 18
(Hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh) và 19 (An ninh, trật tự xã hội).
+ Giai đoạn 2016-2020, đạt các tiêu chí số 2 (Giao thông), 5 (Trường học), 6
(Cơ sở vật chất văn hóa), 7 (Chợ nông thôn), 8 (Bưu điện), 9 (Nhà ở dân cư), 15 (Y
tế), 16 (Văn hóa) và 16 (Môi trường).
b) Kết quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới của xã Đắk Nia giai
đoạn 2010-2014
- Công tác lập quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới và quy hoạch chi
tiết trung tâm cụm xã.
- Xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội
- Về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân

- Về văn hóa – xã hội và môi trường
- Về xây dựng hệ thống chính trị xã hội vững mạnh và giữ gìn an ninh trật tự
2.3. Thực trạng tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng
nông thôn mới của Chính quyền xã Đắk Nia
- Bộ máy tổ chức thực thi Chương trình xây dựng nông thôn mới của xã Đắk
Nia bao gồm các cơ quan: HĐND xã, UBND xã, Ban Quản lý nông thôn mới xã
Đắk Nia, Ban phát triển thôn, bon
- Thực trạng lập kế hoạch triển khai Chương trình: Xây dựng quy hoạch, đề
án, kế hoạch tổng thể và kế hoạch đầu tư hàng năm, trình cấp có thẩm quyền phê
duyệt. Kế hoạch thể hiện rõ nội dung phải triển khai; kinh phí và các nguồn lực để
thực hiện.
- Thực trạng công tác tập huấn, bồi dưỡng: Giai đoạn 2011-2014, đã tổ chức
96 lớp tập huấn, bồi dưỡng cho người dân về phát triển sản xuất với 5.488 lượt
người và 5 lớp cho cán bộ làm công tác xây dựng nông thôn mới với 114 lượt cán
bộ tham gia.
- Thực trạng truyền thông và tư vấn về Chương trình: Công tác thông tin,
tuyên truyên được triển khai sâu rộng công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục,


vii

thuyết phục thường. Chính quyền xã đã phát 40 cuốn sổ tay Hướng dẫn xây dựng
nông thôn mới và 2.000 tờ. Giai đoạn 2011-2014, xã đã tổ chức trên 20 cuộc họp có
trên hàng nghìn lượt người tham dự. Đài phát thanh xã tăng thời lượng phát sóng
chương trình xây dựng nông thôn mới 2 lần trong tuần.
- Thực trạng vận hành các ngân sách và các nguồn lực: Sau 4 năm thực hiện
Chương trình, xã Đắk Nia đã huy động được nguồn vốn đầu tư thực hiện chương
trình là 203.983 triệu đồng, đạt 84,32% kế hoạch của giai đoạn 2011-2015.
- Thực trạng phối hợp hoạt động giữa các ban, ngành và cơ sở trong thực thi
Chương trình được thực hiện khá đồng bộ, đạt được kết quả bước đầu rất tích cực.

- Công tác giải quyết xung đột được quan tâm giải quyết; các dịch vụ hỗ trợ
từng bước được phát triển; đã xây dựng được hệ thống thông tin phản hồi.
- Việc giám sát, đánh giá được chú trọng để thực hiện đúng với tiến độ, mục
tiêu chương trình.
- Một số cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư được kiến nghị điều chỉnh, bổ sung.
2.4. Đánh giá tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng
nông thôn mới của Chính quyền xã Đắk Nia
a) Đánh giá theo các tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới
Theo Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới, đến cuối năm 2014, xã Đắk Nia đạt
08 tiêu chí gồm các tiêu chí số: 1 (Quy hoạch), 4 (Điện), 8 (Bưu điện), 10 (Thu
nhập), 15 (Y tế), 16 (Văn hóa), 18 (Hệ thống tổ chức chính trị), 19 (An ninh - trật tự
xã hội). Đây là kết quả rất quan trọng (so với năm 2010 trở về trước, khi đó mới đạt
1 tiêu chí)
b) Đánh giá theo các giai đoạn tổ chức thực thi chương trình
• Điểm mạnh
- Ban Quản lý xã, Ban phát triển 12 thôn bon được thành lập theo đúng chức
năng, nhiệm vụ chương trình đề ra. Bộ máy thực thi thường xuyên được củng cố
kiện toàn, ban hành và thường xuyên bổ sung quy chế hoạt động.
- Các kế hoạch được triển khai rộng rãi, bố trí và lồng ghép các chương trình


viii

hỗ trợ của tỉnh, thị xã nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới..
- Công tác đào tạo, tập huấn được quan tâm, vị chuyển giao tiến bộ kỹ thuật,
giống mới, khoa học công nghệ được đẩy mạnh.
- Việc kiểm tra, giám sát được quan tâm thực hiện; đã có những kiến nghị
sửa đổi, bổ sung các nội dung, cơ chế thực hiện, hỗ trợ chương trình phù hợp với
điều kiện của xã.
• Điểm yếu

- Công tác Quy hoạch và xây dựng Đề án quy hoạch thực hiện còn chậm.
Việc ban hành một số văn bản hướng dẫn của cấp trên còn thiếu và chậm so với kế
hoạch thực hiện.
- Công tác tuyên truyền, vận động thực hiện Chương trình xây dựng nông
thôn mới cho người dân vẫn còn nhiều hạn chế, hình thức chưa phong phú.
- Kinh nghiệm trong công tác quản lý, điều hành của Ban phát triển xã và các
ban phát triển thôn bon trong xây dựng nông thôn mới còn ít
- Một số tiêu chí đã hoàn thành nhưng chất lượng chưa cao, còn thiếu tính bền
vững như tiêu chí thủy lợi, hình thức tổ chức sản xuất.
Nguyên nhân của những điểm yếu.
- Nhiều nội dung của Chương trình còn những điểm chưa sát với thực tế,
chưa hợp lý nên khi thực hiện còn bộc lộ nhiều khó khăn, bất cập.
- Cán bộ phụ trách xây dựng nông thôn mới là kiêm nhiệm, kiến thức về xây
dựng nông thôn mới còn bị hạn chế; đặc biệt các ban ngành, đoàn thể và cán bộ
thôn, bon vẫn còn có tư tưởng ngại khó, thiếu quyết tâm và nhiệt tình trong việc
thực hiện chương trình.
- Sự ủng hộ về vật chất và tinh thần, niềm tin của đại đa số người dân trong
xã chưa cao.
- Sự quyết tâm của lãnh đạo Thị xã chưa cao, chưa thật sự quyết liệt, sát sao
trong chỉ đạo tổ chức thực hiện.


ix

CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THỰC THI CHƯƠNG TRÌNH MỤC
TIÊU QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN
XÃ ĐẮK NIA ĐẾN NĂM 2020
3.1. Phương hướng hoàn thiện tổ chức thực thi Chương trình xây dựng nông
thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia đến năm 2020

Nâng cao và thường xuyên đổi mới công tác vận động tuyên truyền đến từng
người dân được hiểu rõ mục đích ý nghĩa của chương trình. Tập trung huy động mọi
nguồn lực của xã hội để đầu tư cho chương trình. Thực hiện lồng ghép các chương
trình mục tiêu, kêu gọi, huy động các doanh nghiệp cùng tham gia đóng góp xây
dựng. Thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, phục vụ nhân dân. Tăng cường, đổi
mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự điều hành quản lý của chính
quyền, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong xây dựng nông thôn mới.
Thực hiện tốt việc công khai, minh bạch và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát
các hoạt động và nội dung của chương trình xây dựng nông thôn mới để bảo đảm
cho sự thành công của Chương trình.
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi Chương trình xây dựng nông
thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia đến năm 2020
a. Hoàn thiện chuẩn bị triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới
+ Thường xuyên kiện toàn bộ máy tổ chức thực thi Chương trình. Đẩy mạnh
công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ xã, thôn thành thạo về chuyên môn,
nghiệp vụ. Chính quyền xã cần phải có kế hoạch chỉ đạo cụ thể, chủ động, sáng tạo,
sâu sát, liên tục.
+ Triển khai thực hiện các nội dung trong đề án quy hoạch chi tiết đã được
phê duyệt. Gắn kết chương trình xây dựng nông thôn mới với các chương
trình khác.
+ Triển khai tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ xã, thôn những chuyên
đề chuyên sâu. Tăng cường công tác tập huấn, hỗ trợ cho người dân.
b. Hoàn thiện chỉ đạo thực thi Chương trình xây dựng nông thôn mới


x

+ Công tác tuyên truyền, vận động luôn phải thường xuyên được đổi mới,
với nhiều hình thức phong phú và đa dạng. Tập trung truyền thông đến người dân
bằng hình thức người dân được tiếp cận cụ thể nội dung các tiêu chí.

+ Tiếp tục rà soát để nâng cao chất lượng quy hoạch và thực hiện quản lý đầu
tư xây dựng theo quy hoạch.

+ Phân bổ, đầu tư các nguồn vốn phù hợp, có trọng điểm. Phát huy hiệu
quả các nguồn vốn đầu tư.
+ Tăng cường các dịch vụ hỗ trợ cho phát triển sản xuất, đào tạo lao động
nông thôn.
c. Hoàn thiện kiểm soát sự thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây
dựng nông thôn mới
+ Tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát việc thực
hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.
+ Thực hiện tốt việc công khai minh bạch các thông tin theo quy chế dân chủ
ở cơ sở.
+ Kịp thời phát hiện, nắm bắt các tồn tại, vướng mắc để điều chỉnh hoặc có
kiến nghị cấp thẩm quyền điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn xây dựng nông thôn
mới tại xã.
3.3. Kiến nghị các điều kiện để thực hiện giải pháp
+ Đối với chính quyền thị xã Gia Nghĩa: cân đối phân bổ các nguồn vốn cho
xã Đắk Nia để thực hiện những tiêu chí gần đạt. Tăng cường công tác thu hút các
doanh nghiệp đầu tư vào xã Đắk Nia.
+ Đối với UBND tỉnh Đắk Nông: Chọn xã Đắk Nia là xã điểm của thị xã Gia
Nghĩa. Bổ sung cho xã một biên chế chuyên trách công tác xây dựng nông thôn.
Ban hành một số chính sách hỗ trợ trong xây dựng các công trình cho cộng đồng. Bổ
sung nguồn kinh phí đảm bảo hoạt động cho Ban Quản lý xã và Ban phát triển thôn.
+ Đối với các cơ quan Trung ương: Đối với các xã có cán bộ là đồng bào dân
tộc tại chỗ của xã cần có quy định cụ thể để phù hợp đối đối tượng này. Hàng năm tăng
mức hỗ xây dựng nông thôn mới cho những tỉnh nghèo, chưa cân đối được ngân sách
địa phương như tỉnh Đắk Nông.

xi

KẾT LUẬN
Luận văn đã hoàn thành được các mục tiêu sau đây:
(1) Khái niệm và mục tiêu tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc
gia về xây dựng nông thôn mới; quá trình tổ chức thực thi chương trình và các
điều kiện cần thiết để tổ chức thực thi thành công chương trình của chính
quyền xã.
(2) Phân tích thực trạng tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia
về xây dựng nông thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia giai đoạn 2011-2014, từ
đó xác định được điểm mạnh, điểm yếu của chính quyền xã Đắk Nia.
(3) Đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện tổ chức thực thi Chương trình
mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của chính quyền xã nói chung và
chính quyền xã Đắk Nia.


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN


VÕ PHẠM XUÂN LÂM

TỔ CHỨC THỤC THI CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ĐẮK
NIA, THỊ XÃ GIA NGHĨA - TỈNH ĐẮK NÔNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ

Hà Nội - 2015

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nông nghiệp, nông dân, nông thôn ở Việt Nam có vị trí chiến lược trong sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực
lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị,
đảm bảo an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ
môi trường sinh thái của đất nước.
Từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đến nay, nông nghiệp, nông dân, nông
thôn của nước ta đã đạt được những thành tựu khá toàn diện và to lớn: Nông nghiệp
tiếp tục phát triển với tốc độ khá cao theo hướng sản xuất hàng hoá, nâng cao năng
suất, chất lượng và hiệu quả; đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia; đời
sống kinh tế - xã hội ở nông thôn có nhiều thay đổi và tiến bộ rõ rệt.
Tuy nhiên, những thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế
và chưa đồng đều giữa các vùng. Nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, tốc độ
tăng trưởng có xu hướng giảm dần, sức cạnh tranh thấp, chưa phát huy tốt nguồn
lực cho phát triển sản xuất; nghiên cứu, chuyển giao khoa học - công nghệ và đào
tạo nguồn nhân lực còn hạn chế. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông
thôn còn thấp, tỉ lệ hộ nghèo cao, nhất là vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa,
phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc.
Vấn đề quan trọng đặt ra là cần phải thực hiện chương trình phát triển nông
thôn một cách cụ thể và phù hợp với bối cảnh nông thôn Việt Nam hiện tại và tương
lai, trên cơ sở phát huy nội lực của cộng đồng nông thôn. Để giải quyết những vấn
đề này, chính phủ đã triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn
2011 – 2015, định hướng đến năm 2020 với 19 bộ tiêu chí.
Tỉnh Đắk Nông là một tỉnh biên giới được tái thành lập từ 01/01/2004, qua
hơn 10 năm hình thành và phát triển, nền kinh tế phát triển nhanh trên các lĩnh vực
theo hướng tích cực phát huy tiềm năng lợi thế của tỉnh, đã tạo ra bước đột phá quan
trọng. Tuy nhiên, quy mô nền kinh tế còn nhỏ, chất lượng thấp; thiếu sự gắn kết

chặt chẽ giữa nông nghiệp với công nghiệp, thương mại- dịch vụ trong quá trình
phát triển, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi chậm…Là một tỉnh biên giới, kết
cấu hạ tầng kinh tế xã hội còn thấp kém; đời sống nhân dân còn khó khăn, do vậy
quá trình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Đắk Nông gặp nhiều khó khăn hơn đa số
các tỉnh thành khác trong cả nước.
Thị xã Gia Nghĩa là tỉnh lỵ tỉnh Đắk Nông, hiện có 08 đơn vị hành chính cấp
xã gồm 05 phường và 03 xã là Quảng Thành, Đắk R’Moan, Đắk Nia. Nhìn chung,
đời sống của nhân dân ở các xã đại đa số vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Các ngành
thương mại, dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp phát triển chậm. Tỷ trọng nông nghiệp
trong cơ cấu kinh tế của các xã chiếm tỷ lệ còn cao (trên 92%). Cơ sở hạ tầng phục
vụ sản xuất và dân sinh chưa hoàn chỉnh, chất lượng kém gây nhiều khó khăn. Tỷ lệ
hộ nghèo, hộ dân tộc thiểu số trên địa bàn còn tương đối cao nên việc nhận thức về
xây dựng nông thôn mới trong nhân dân còn hạn chế. Việc thực hiện theo các chỉ
tiêu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn còn chậm so với kế hoạch lộ trình đề án
đã được phê duyệt đề ra.
Như vậy, là đô thị trung tâm của tỉnh, với tiềm năng, thế mạnh của mình,
được sự quan tâm sát sao của chính quyền tỉnh, nhưng quá trình thực thi chương
trình xây dựng nông thôn mới của thị xã qua 4 năm chưa đạt yêu cầu theo kế hoạch
đề ra. Theo kết quả khảo sát đánh giá của Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của
thị xã về thực trạng nông thôn hiện nay chưa có xã nào đạt quá 9 tiêu chí. Công
cuộc xây dựng nông thôn mới vẫn còn trông chờ vào phần lớn là đầu tư xây dựng
cơ bản của nhà nước, vai trò của chính quyền xã chưa được phát huy tối đa, chưa
phát huy sức mạnh tổng hợp từ tỉnh – thị xã – xã; chưa huy động, thu hút sự đầu tư
của xã hội nhất là trong nhân dân. Vì vậy, tác giả chọn đề tài “Tổ chức thực thi
chương trình xây dựng nông thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia, thị xã Gia
Nghĩa, tỉnh Đắk Nông” nhằm góp phần thực hiện chương trình nông thôn mới của
xã Đắk Nia, từ đó được xem xét để nhân rộng trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Chương trình nông thôn mới là một mô hình tương đối mới mẻ đối với tỉnh


Đắk Nông – một tính mới được thành lập hơn 10 năm. Do đó hiện chưa có nhiều
nghiên cứu sâu về tổ chức thực thi chương trình nông thôn mới của chính quyền các
cấp trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Một số đề tài viết về vấn đề này như:
- Luận văn thạc sĩ: “Một số giải pháp góp phần thúc đẩy quá trình thực hiện
chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk
Nông” của tác giả Hoàng Xuân Thành- bảo vệ năm 2013, trường Đại học
Lâm nghiệp.
Trong nghiên cứu trên tác giả đã đề cập đến một số nội dung về triển khai
thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới tại huyện Đắk R’Lấp và phân tích
các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả thực hiện chương trình. Đề tài đi sâu vào phân
tích các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới để
từ đó đề xuất một số giải pháp góp phần đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện
chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện ĐắkR’Lấp

- tỉnh

Đắk Nông.
- Luận văn thạc sĩ: "Tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây
dựng nông thôn mới của chính quyền huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam" của tác giả
Trương Tuyết Nhung – bảo vệ năm 2013, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Nội
dung luận văn nghiên cứu, phân tích thực trạng tổ chức thực thi Chương trình mục
tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của chính quyền huyện Lý Nhân và đề
xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây
dựng nông thôn mới của chính quyền huyện Lý Nhân đến năm 2020. Đề tài đi sâu
phân tích tổ chức thực thi chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn
mới của chính quyền huyện Lý Nhân.
- Luận văn thạc sĩ: “Giải pháp đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới trên địa

bàn huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam” của tác giả Nguyễn Văn Đoàn – bảo vệ năm
2014, Học viện Chính trị khu vực I. Trong nghiên cứu này tác giả đánh giá thực
trạng mô hình nông thôn mới và quá trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Kim
Bảng thời gian qua, phân tích nguyên nhân; đề xuất định hướng và các giải pháp
chủ yếu đẩy mạnh quá trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương trong những


năm tới.
Tuy nhiên chưa có đề tài nào nghiên cứu về tổ chức thực thi chương trình
nông thôn mới của chính quyền cấp xã tại tỉnh Đắk Nông. “Tổ chức thực thi
chương trình xây dựng nông thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia, thị xã Gia
Nghĩa, tỉnh Đắk Nông” đang là vấn đề cần được nghiên cứu mà không trùng lắp
với công trình nghiên cứu nào được thực hiện trước đó.
3- Mục tiêu nghiên cứu
- Xác định khung nghiên cứu về tổ chức thực thi chương trình xây dựng
nông thôn mới của chính quyền cấp xã.
- Phân tích được thực trạng quá trình tổ chức thực thi chương trình xây dựng
nông thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia - thị xã Gia Nghĩa - tỉnh Đắk Nông;
đánh giá ưu, nhược điểm trong quá trình thực thi chương trình.
- Từ kết quả đánh giá trên, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức
thực thi chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Đắk Nia.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu quá trình tổ chức thực thi
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của chính quyền xã
Đắk Nia.
4.2- Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về không gian: Nghiên cứu trong phạm vi địa giới hành chính xã
Đắk Nia, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông.
- Phạm vi về thời gian: Nghiên cứu số liệu các năm từ 2011 đến 2014; Giải
pháp đề xuất đến 2020.

1

5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
5.1 Khung nghiên cứu của luận văn.
Sơ đồ 1. Khung nghiên cứu của luận văn
Điều kiện để tổ chức
thực thi thành công
chương trình XD nông
thôn mới của chính
quyền cấp xã
- Có chương trình hợp lý
- Cam kết và quyết tâm
của lãnh đạo cấp tỉnh,
cấp huyện
- Bộ máy hành chính của
xã vững mạnh
- Sự ủng hộ của người
dân và các đối tượng có
liên quan

Quá trình tổ chức thực
thi Chương trình nông
thôn mới của chính
quyền cấp xã

- Chuẩn bị triển khai
chương trình

Kết quả thực hiện
Chương trình xây
dựng nông thôn
mới của chính
quyền cấp xã

- Chỉ đạo thực hiện
chương trình

- Kiểm soát sự thực hiện
chương trình

Nguồn: Tổng hợp của tác giả
5.2. Quy trình nghiên cứu

- Bước 1: Nghiên cứu lý thuyết về tổ chức thực thi chính sách, từ đó xác định
khung nghiên cứu tổ chức thực thi chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng
nông thôn mới của chính quyền cấp xã. Phương pháp được sử dụng trong bước này
là mô hình hóa.
- Bước 2: Tiến hành khảo sát và thu thập số liệu thứ cấp phản ánh quá trình
tổ chức thực thi chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Đắk Nia từ
các tài liệu, thông tin của UBND thị xã Gia Nghĩa, Phòng Kinh tế thị xã, Cục Thống
kê tỉnh và Văn phòng điều phối xây dựng nông thôn mới tỉnh Đắk Nông. Nguồn dữ
liệu này được trích dẫn trực tiếp trong luận văn và được ghi chú trong phần tài liệu
tham khảo.
Ngoài ra, thông qua điều tra, phỏng vấn cán bộ lãnh đạo, quản lý xã Đắk Nia,
đại diện hộ dân trên địa bàn xã Đắk Nia để thu thập số liệu sơ cấp. Tiến hành khảo


2

sát, phỏng vấn đối với 100 hộ dân và 20 cán bộ xã Đắk Nia về tổ chức thực thi
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của chính quyền xã
Đắk Nia. Nội dung điều tra khảo sát theo sát các giai đoạn thực thi chương trình, đó
là: Chuẩn bị triển khai chương trình; Chỉ đạo triển khai chương trình; Kiểm soát sự
thực thi chương trình. (xem ở Phụ lục số 2 và số 3)
- Bước 3: Xử lý số liệu: Tất cả số liệu sau khi thu thập sẽ được tổng hợp,
phân tích kết hợp giữa số liệu sơ cấp, thứ cấp để phân tích thực trạng trong tổ chức
thực thi chương trình; xác định điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của của
những điểm yếu trong tổ chức thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng
nông thôn mới của xã Đắk Nia.
- Bước 4: Đề xuất các giải pháp và kiến nghị hoàn thiện tổ chức thực thi
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của xã Đắk Nia.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 3 chương:
- Chương 1. Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn tổ chức thực thi chương
trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của chính quyền cấp xã.
- Chương 2. Phân tích thực trạng tổ chức thực thi Chương trình xây dựng
nông thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia.
- Chương 3. Giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi Chương trình xây dựng
nông thôn mới của chính quyền xã Đắk Nia đến năm 2020.