sáng kiến kinh nghiệm “ một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường tiểu học trịnh xá”

Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1.1. Lý do chọn đề tài
Từ năm học 2010-2011, Bộ GDĐT đưa nội dung giáo dục kĩ năng sống lồng
ghép vào các môn học ở bậc tiểu học. Đây là một chủ trương cần thiết và đúng đắn.
Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện về đạo
đức, trí thức, sức khỏe, thẩm mỹ, nghề nghiệp và hình thành nhân cách, đáp ứng
yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Năm học 2017-2018 là năm học tiếp tục thực hiện phong trào thi đua “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” việc giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh là một trong những nội dung của phong trào. Chính vì vậy, các nhà trường cần
chú trọng hơn đến nội dung “Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh”.
Với ý nghĩa và tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng cho học sinh, tôi đã
chọn sáng kiến “ Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường tiểu
học Trịnh Xá”
1.2. Mục đích nghiên cứu
Tìm một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học
và hoạt động ngoài giờ lên lớp tại trường tiểu học Trịnh Xá.
Giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội;
giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói
quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật…
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Các em HS, và GV chủ nhiệm trong khối lớp 4;5 trường tiểu học Trịnh Xá.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lí luận
- Nghiên cứu thực tế: Khảo sát thực tế HS; Phương pháp quan sát; Sử dụng
phương pháp thực hành; Phương pháp phân tích và tổng hợp kinh nghiệm giáo dục.
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

1/28

Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Các tiết học hàng ngày, các tiết sinh hoạt, hoạt động ngoại khoá,…khối lớp
4;5 ở trường tiểu học Trịnh Xá.
II. NỘI DUNG
1. cơ cở lí luận
1.1. Kĩ năng là gì?
Kĩ năng là năng lực hay khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một hoặc
nhiều khía cạnh được sử dụng để giải quyết tình huống hay công việc nào đó phát
sinh trong cuộc sống.
1.2. Kĩ năng sống là gì?
Kĩ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc
đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con người.
Kĩ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ của
con người. Kĩ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục
hoặc rèn luyện của con người. Kĩ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng
ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày
trong cuộc sống.
1.3. Vì sao phải rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh?
Giáo dục kĩ năng sống là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện đại,
xây dựng những hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi, thói quen tiêu cực
trên cơ sở giúp HS có thái độ, kiến thức, kĩ năng, giá trị cá nhân thích hợp với thực
tế xã hội.
- Đối với HS tiểu học việc hình thành các kĩ năng cơ bản trong học tập và
sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển
nhân cách sau này.
1.4. Phân loại kĩ năng sống:
Kĩ năng sống được chia thành hai loại: Kĩ năng cơ bản và kĩ năng nâng cao.

1. 5. Mục tiêu, nguyên tắc, nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh:
a) Mục tiêu Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học.
2/28


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

- Trang bị cho HS những kiến thức, giá trị thái độ và kĩ năng phù hợp, trên
cơ sở đó hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực, loại bỏ
những hành vi thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và hoạt
động hàng ngày.
- Tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát
triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức.
b, Nguyên tắc Giáo dục kĩ năng sống:
Tương tác; trải nghiệm; tiến trình; thay đổi hành vi.
c, Nội dung Giáo dục kĩ năng sống:
Để việc giáo dục kĩ năng sống cho HS đạt hiệu quả, cần phải thay đổi tư duy,
tiếp đó là tiến hành nhiều giải pháp đồng bộ. Giáo dục kĩ năng sống, theo cách hiểu
hiện nay là giáo dục những cách ứng phó với những thử thách như: Tai nạn, điện
giật, bị ngộ độc, động vật cắn, bị xâm hại tình dục, phòng, chống các tệ nạn xã
hội… đây mới chỉ là mục đích trước mắt. Mục đích quan trọng nhất, lâu dài đó là
hình thành nhân cách cho HS, trong đó quan trọng nhất là giáo dục tình thân ái và
các ứng xử văn hoá.
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Thuận lợi
Bộ GDĐT đã phát động phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực” với kế hoạch được triển khai từ Sở Giáo dục đến Phòng Giáo dục và
Đào tạo với những biện pháp cụ thể để rèn kĩ năng sống cho HS một cách cụ thể
cho bậc học, đây chính là những định hướng giúp GV thực hiện.
Trường tiểu học Trịnh Xá là ngôi trường có truyền thống giáo dục cho học

sinh thực hiện tốt an toàn khi đến lớp, trường lớp khang trang, lớp học thân thiện.
Bên cạnh đó, đội ngũ GV nhiệt tình công tác, có tinh thần trách nhiệm cao, HS khá
ngoan và biết vâng lời. Ngoài ra Ban lãnh đạo nhà trường luôn theo sát, quan tâm,
hỗ trợ cho GV trong công tác giảng dạy cũng như giáo dục kĩ năng sống cho HS.
Lãnh đạo địa phương, CMHS đã quan tâm đúng mức tới sự nghiệp giáo dục hiện
3/28


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

nay của nhà trường, tạo điều kiện xây dựng cơ sở vật chất đáp ứng việc dạy và học
hiện nay.
2.2. Khó khăn
Trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết rèn kĩ năng
sống cho HS ở một số GV còn hạn chế. Nhận thức của nhiều GV còn mơ hồ, chưa
rõ, chưa đầy đủ rèn kĩ năng sống cho HS là rèn những kĩ năng gì. Trong các nhà
trường ít nhiều vẫn còn có hiện tượng HS cãi nhau, chửi nhau, chưa lễ phép, gây
mất đoàn kết trong tập thể lớp...
Về phía các bậc cha mẹ các em luôn nóng vội trong việc dạy con; họ chỉ chú
trọng đến việc con mình về nhà mà chưa đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm toán thì
lo lắng một cách thái quá! Ngoài ra, một trở ngại nữa là CMHS trong lớp có một số
cha mẹ thì quá nuông chiều, Đồng thời lại chiều chuộng khiến trẻ không có kĩ năng
tự phục vụ bản thân. Ngược lại, một số CMHS vì bận nhiều công việc mải đi làm
ăn xa nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần thiết…
Qua tiến hành khảo sát ( lần 1) ở lớp 5A, đầu năm học kết quả như sau:
Tổng số học
sinh
35

Tổng số

học sinh
35
Tổng số
học sinh
35

Kĩ năng tốt
SL
5

%
14,3

Có hình thành kĩ năng
SL
19

%
54,3

Kĩ năng chưa tốt
SL
11

%
31,4

Thực hành thảo luận nhóm
Chưa biết cách lắng nghe, hay tách ra
Biết cách lắng nghe, hợp tác

khỏi nhóm
SL
%
SL
%
21
60
14
40
Ứng xử tình huống trong chơi trò chơi tập thể
Biết cách ứng xử hài hòa, khá
Hay cãi nhau, xô đẩy bạn khi chơi.
phù hợp.
SL
%
SL
%
16
45,7
19
54,3

4/28


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Kết quả trên cho thấy, số HS có kĩ năng tốt còn ít và số HS có kĩ năng chưa
tốt còn nhiều. Từ những thực trạng trên bản thân tôi đã tìm ra một số nguyên nhân
dẫn đến tình trạng “Học sinh chưa có kĩ năng sống” như sau:

- GV và người lớn chưa thật gần gũi, thân thiện với HS. Việc rèn kĩ năng
sống qua việc tích hợp vào các môn học còn hạn chế. Rèn kĩ năng sống qua các tiết
sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục, vui chơi còn chưa sâu sát, nội dung chương trình
tổ chức cho HS chưa phong phú.Việc đổi mới phương pháp dạy học của GV chưa
nhiều.
- Do sự hạn chế của giáo dục gia đình và nhà trường, sự phức tạp của xã hội
và cuộc sống xung quanh HS là nguyên nhân trực tiếp khiến HS gặp khó khăn
trong ứng xử với tình huống thực của cuộc sống.
Từ các nguyên nhân, tình hình thực tiễn cũng như các thuận lợi và khó khăn
nêu trên, tôi đã cố gắng tìm nhiều biện pháp rèn luyện kĩ năng sống cho HS thông
qua các tiết dạy của một số môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm đem lại
hiệu quả cao trong công tác giáo dục.
3. Các biện pháp đã tiến hành đã rèn kĩ năng sống cho học sinh thông
qua các môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp
Kĩ năng sống được giáo dục ở nhà và ở trường. Kĩ năng sống được giáo dục
trong các môn học chính khóa và ngoại khóa. Giáo dục kĩ năng sống cần bắt đầu từ
nhỏ, từ từng hành vi cá nhân đơn giản nhất, theo đó hình thành tính cách và nhân
cách. Cụ thể ta cần phải áp dụng một số biện pháp sau:
3.1. Công tác bồi dưỡng kĩ năng sống đối với giáo viên
Trong thực tế bản thân GV cũng không có đủ kĩ năng giảng dạy, kĩ năng
sống để thay đổi nhận thức, hành vi của học sinh theo hướng tích cực. Do đó, được
trang bị kiến thức về kĩ năng sống là điều rất cần thiết đối với các GV để GV trực
tiếp truyền tải đến HS nhằm giúp các em có những hành động tích cực thay vì giải
quyết vấn đề trong cuộc sống hằng ngày.

5/28


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Bồi dưỡng GV nhằm giúp GV phân tích được một số nội dung kĩ năng sống
cho HS tiểu học; giải thích được các nguyên tắc dạy học tích cực trong giảng dạy kĩ
năng sống; bước đầu hình thành được các kĩ năng cơ bản để tiến hành giờ dạy kĩ
năng sống cho HS như kĩ năng tổ chức trò chơi, kĩ năng tạo động lực, điều khiển
nhóm, kĩ năng giao tiếp, thuyết trình, kĩ năng đánh giá và khích lệ học sinh…
Người GV cần có kĩ năng tự học, tự nghiên, kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin,
kĩ năng hợp tác trong dạy học… Việc bồi dưỡng được xem là một nhu cầu tự thân
của mỗi GV, được diễn ra thường xuyên liên tục trong suốt cả quá trình công tác
của mỗi người. Nhà trường đã tổ chức các buổi bồi dưỡng cho GV qua các chuyên
đề, sinh hoạt tổ nhóm và trong những buổi ngoại khóa tổ chức cho học sinh ngoài
giờ trên lớp để nâng cao trình độ chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ sư phạm cũng
chính là nâng cao kĩ năng sống của GV.
3.2. Giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về việc dạy trẻ kĩ năng sống
Đầu năm học, nhà trường tổ chức chuyên đề rèn kĩ năng sống cho các khối
lớp, về thực trạng và giải pháp ở đơn vị trong việc rèn kĩ năng sống cho HS bậc học
tiểu học do Bộ GDĐT tạo phát động; qua đó giúp GV hiểu được rằng chương trình
học chính khoá thường cho trẻ tiếp xúc từ từ với các kiến thức văn hoá trong suốt
năm học, còn thực tế trẻ sẽ học tốt nhất khi có được cách tiếp cận một cách cân
bằng, biết cách phát triển các kĩ năng nhận thức, cảm xúc và xã hội. Vì thế, khi trẻ
tiếp thu được những kĩ năng giao tiếp xã hội và các hành vi ứng xử cơ bản trong
nhóm bạn, thì trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng tập trung vào việc học
văn hoá một cách tốt nhất.
Qua việc chỉ đạo GV chủ nhiệm thực hiện công tác chủ nhiệm và dạy các
môn học với lớp chủ nhiệm, sau khi nhận lớp, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa HS
và GV chủ nhiệm, thì GV cần sắp xếp nhiều thời gian cho HS được giới thiệu về
mình, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ
tương lai cũng như mong muốn của các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu
nhau, đồng thời tạo một môi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở
6/28

Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

thành ngôi nhà thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những người thân trong
gia đình". Đây cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao
tiếp của HS. Bởi HS không thể mạnh dạn, tự tin trong một môi trường mà GV luôn
gò bó và áp đặt. Tiếp theo GV có cho HS tự do lựa chọn vị trí ngồi của mình để qua
đó phần nào nắm được đặc điểm tính cách của các em: mạnh dạn hay nhút nhát, thụ
động hay tích cực, thích thể hiện hay không thích...Và tiếp tục qua những tuần học
sau, giáo viên lại chú ý quan sát những biểu hiện về thái độ học tập, những cử chỉ,
hành vi tại vị trí ngồi mà các em chọn để bắt đầu có điều chỉnh phù hợp với việc
học tập trên lớp. Việc giáo dục kĩ năng sống cho HS có thể thực hiện trong bất cứ
lúc nào, giờ học nào.
3.3. Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học
Để giáo dục kĩ năng sống cho HS có hiệu quả người GV vận dụng vào các
môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt; Đạo đức; Khoa học; An toàn
giao thông, .... để những giờ học sao cho các em được làm để học, được trải
nghiệm như trong cuộc sống thực. Trong chương trình lớp 4, ở môn Tiếng Việt có
nhiều bài học có thể giáo dục kĩ năng sống cho các em, đó là các kĩ năng giao tiếp
xã hội, như: Viết thư, Điền vào giấy tờ in sẵn, Giới thiệu địa phương, kể chuyện
được chứng kiến hoặc tham gia,... được lồng cụ thể qua các tình huống giao tiếp.
Giáo viên chỉ gợi mở sau đó cho các em tự nói một cách tự nhiên hoàn toàn không
gò bó áp đặt. Bên cạnh đó, nhiều bài Luyện từ và câu có nội dung rèn luyện các kĩ
năng nói, nhiều bài Tập đọc giới thiệu những văn bản mẫu chuẩn bị cho việc hình
thành một số kĩ năng giao tiếp cộng đồng như mẫu đơn, thư, tóm tắt tin tức,…hoặc
cung cấp những câu chuyện mà qua đó HS có thể rút ra những nội dung rèn kĩ năng
sống. Để hình thành những kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống cho HS qua môn
Tiếng Việt, người giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp dạy phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS như: thực hành giao tiếp, trò chơi học tập,
phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp tổ chức hoạt động nhóm,

phương pháp hỏi đáp,…Thông qua các hoạt động học tập, được phát huy trải
7/28


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

nghiệm, rèn kĩ năng hợp tác, bày tỏ ý kiến cá nhân, đóng vai,…học sinh có được cơ
hội rèn luyện, thực hành nhiều kĩ năng sống cần thiết.
Ở môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành tình
cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh, GV phải sử dụng phương pháp
dạy học đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS. Tổ
chức cho HS thực hiện các hoạt động học tập phong phú, đa dạng như: kể chuyện
theo tranh; quan sát tranh ảnh, băng hình, tiểu phẩm; phân tích, xử lí tình huống;
chơi trò chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc thơ, vẽ tranh,…Sử dụng nhiều phương
pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như: học theo nhóm, theo dự án, đóng vai, trò
chơi,…Và chính thông qua việc sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích
cực đó, HS đã được tạo cơ hội để thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần
thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp
với nền văn minh xã hội. Lối sống, hành vi như gọn gàng, ngăn nắp, nói lời hay,
chăm sóc bố mẹ, ông bà, hợp tác, giúp đỡ, chia sẻ với bạn…
Ví dụ: Khi dạy Tập làm văn các bài: “Luyện tập trao đổi ý kiến với người
thân”, “Luyện tập giới thiệu địa phương”, hay môn Đạo đức bài: “Biết bày tỏ ý
kiến”… người GV cần tổ chức cho các em, đóng vai, chơi trò chơi. Sau vài lời
khuyến khích đầu tiên, tổ chức cho các em đứng đóng vai, giới thiệu, bày tỏ ý kiến,
… Lúc đầu các em có thể rất ái ngại không tự tin khi đóng vai, bày tỏ ý kiến trước
lớp nhưng nếu được giáo viên nhập cuộc và kịp thời nhắc nhở các em những điều
cần chú ý trong khi giao tiếp, cộng thêm một môi trường hòa đồng thân thiện các
em thực hiện rất tốt, không còn những cái nhìn ái ngại. Thay vào đó là những cánh
tay tự tin cùng những câu nói rõ ràng, mạnh dạn và linh hoạt hơn trong khi tham
gia bất kì một việc gì.

Các kĩ năng được phát triển từ dễ đến khó. Sau bài học giới thiệu là những
bài học như khám phá, tư duy hiệu quả và đặc biệt kĩ năng làm việc đồng đội. Đối
với giáo viên luôn tạo không khí thân thiện, áp dụng việc đổi mới phương pháp tạo

8/28


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

điều kiện cho các em mạnh dạn, tự lập, tự khẳng định và phát huy mình hơn qua
việc học nhóm.
Ví dụ: Khi dạy bài: “Giữ phép lịch sự khi bày tỏ yêu cầu, đề nghị” môn Luyện
từ và câu, có thể cho HS chuẩn bị những hộp thư: Yêu cầu, đề nghị và tổng kết lại
vào cuối tiết. Em nào nêu được nhiều câu yêu cầu, đề nghị lịch sự nhất sẽ được
tuyên dương trước lớp…. Không những vậy có thể người GV tổ chức cho các em
trao đổi : “Theo em, như thế nào là lịch sự khi yêu cầu, đề nghị?” “Em đã lịch sự
khi yêu cầu đề nghị chưa?”... qua đó các em sẽ bộc lộ những suy nghĩ của mình.
Rèn kĩ năng sống có hiệu quả còn là sự vận dung tài tình khá nhiều trong các
môn học thông qua xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội dung gần gũi
với cuộc sống hằng ngày của các em.
Ví dụ: Trong môn Khoa học, ở bài: "Tại sao cần ăn phối hợp nhiều loại thức
ăn?”. Học sinh thảo luận nhóm, chơi trò chơi “đi chợ” và lên thực đơn cho các bữa
ăn trong một ngày: Sáng, trưa, tối dưới sự điều hành của GV. Sau khi HS nhận xét
thực đơn của nhau, HS sẽ khắc sâu kiến thức về một bữa ăn đầy đủ cần đảm bảo
các chất ...
Các em làm việc tích cực, vui vẻ, tự mỗi em nói được tiếng nói, suy nghĩ của
mình với bạn bè, với thầy cô một cách tự tin mạnh dạn. Việc rèn luyện các kĩ năng
này đã tạo ra được thói quen tốt cho bản thân mỗi em, các em tham gia một cách
chủ động tích cực vào quá trình học tập, tạo điều kiện cho các em chia sẻ những
kinh nghiệm, ý kiến hay để giải quyết một vấn đề nào đó.

Hiệu quả đào tạo kĩ năng sống không đo đếm được bằng những con số chính
xác nhưng được thể hiện bằng những biểu hiện cụ thể: các em có ý thức, thái độ
khác với mọi người trong gia đình; luôn hoà đồng với bạn bè; tự tin khi nói
năng... đó chính là hiệu quả từ đào tạo kĩ năng sống. Việc sinh hoạt theo nhóm tạo
môi trường làm việc thân thiện, giúp các em cải thiện hành vi giao tiếp thông qua
các hoạt động trao đổi diễn ra thường xuyên. Các em trở nên thân thiện, từ đó giúp
bầu không khí học tập, lao động trở nên sôi động hơn. Tham gia sinh hoạt theo
9/28


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

nhóm giúp các em HS hưng phấn hơn trong học tập và tạo nên cách ứng xử hợp lý
trong mọi tình huống. Khi sinh hoạt nhóm phải luôn đưa ra nhiều tình huống tạo sự
phát triển tư duy cho các em. Đó cũng là cách tạo sự gần gũi giữa các em với nhau.
Ngoài ra, giáo viên còn chú ý rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức khoẻ,
kĩ năng phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác qua các môn học
cho học sinh. Ai cũng biết rằng sức khỏe là tài sản vô cùng quý báu của mỗi con
người. Học tập tốt, đạo đức tốt là những điều HS phải đạt được thì rèn luyện sức
khỏe tốt cho HS là điều phải được đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên có được một sức
khỏe tốt và bảo vệ được nó thì thật không dễ. Dù vậy không có nghĩa là không làm
được, nhiều khi sức khỏe của các em phụ thuộc vào những điều rất giản dị. Đó
chính là giáo dục một lối sống khoa học qua các tiết học sau:
Ở môn Khoa học: Chương “Con người và sức khỏe” các bài: “Con người
cần gì để sống? Vai trò của các chất dinh dưỡng có trong thức ăn; Phòng một số
bệnh do thiếu chất dinh dưỡng; Phòng bệnh béo phì; Phòng tránh tai nạn đuối
nước;...” giáo dục các em hiểu rằng ăn uống đủ chất và hợp lí giúp cho chúng ta
khoẻ mạnh, biết phòng tránh một số bệnh lây qua đường tiêu hóa, biết những việc
nên làm và không nên làm để phòng tránh tai nạn đuối nước, có ý thức tự giác làm
vệ sinh cá nhân hằng ngày, tự giác thực hiện nếp sống vệ sinh, khắc phục những

hành vi có hại cho sức khoẻ. Biết tham gia các hoạt động và nghỉ ngơi một cách
hợp lí để có sức khoẻ tốt.
Ngoài ra để các em có kĩ năng phòng chống tai nạn giao thông và các thương
tích khác, nhà trường phải cần tốt công tác tuyên truyền, giáo dục các em thông qua
các buổi sinh hoạt tập thể, những tiết chào cờ đầu tuần hay cả trong những kiến
thức được lồng ghép trong tiết học về an toàn giao thông, Khoa học, trên Internet,
hướng dẫn các em phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác bằng
cách đưa ra những tình huống cho các em xử lý.
Chẳng hạn: “Trẻ em dưới 7 tuổi phải đi cùng với ai khi đi trên đường và khi
qua đường? Đi bộ qua đường em phải đi ở đâu?”; “Khi đi bộ em đi ở đâu? Nếu
10/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

đường không có vỉa hè thì thế nào?”; “Em có nên chơi đùa trên đưòng phố không?
Có leo trèo qua dải phân cách và chơi gần dải phân cách không? Vì sao?”; “Khi
ngồi trên xe máy em phải như thế nào? Em hãy nêu cách đội mũ bảo hiểm? Nêu sự
cần thiết phải đội mũ bảo hiểm?”; “Các em đã nhìn thấy tai nạn trên đường chưa?
Theo các em vì sao tai nạn xảy ra?”;...
Giáo dục cho các em tránh các tai nạn trên đường: không được chạy lao ra
đường, không được bám bên ngoài ô tô, không được thò tay, chân, đầu ra ngoài khi
đi trên tàu, xe, ghe, đò,...Như vậy, các em có thể tự lập, xử lí được những vấn đề
đơn giản khi gặp phải.
3. 4. Biện pháp chỉ dẫn cho giáo viên và tuyên truyền các bậc cha mẹ thực
hiện dạy các em các kỷ năng sống cơ bản
Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công
bằng với các em và đảm bảo an toàn cho các em. Tạo điều kiện tốt nhất cho các em
vui chơi

Giáo viên cần tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của
các em . Vì đối với học sinh bậc học tiểu học trò chơi có một vai trò rất quan trọng
trong việc rèn kĩ năng sống cho các em. Các em lớn lên, học hành và khám phá
thông qua trò chơi. Các hành động chơi đòi hỏi các em phải suy nghĩ, giải quyết
các vấn đề, thực hành các ý tưởng.
Ví dụ: Giáo viên có thể giới thiệu với các em về chữ cái và các con số thông
qua các trò chơi đóng vai, các trò chơi xây dựng, các trải nghiệm tiếng Việt và âm
nhạc.
Giáo viên cần tranh thủ đọc sách cho các em nghe trong mọi tình huống như
những lúc sinh hoạt đầu giờ, hoặc đọc sách các em nghe trong giờ sinh hoạt lớp.
Tăng cường kể cho các em nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện đạo đức
cho các em, giúp các em hoàn thiện mình, dạy các em yêu thương bạn bè, yêu
thương con người. Tạo hứng thú cho các em qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa
tuổi, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
11/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Ví dụ: Khi daỵ bài tập đọc “ mưu chú sẻ ” GV đặt những câu hỏi gợi mở
như: khi sẻ bị mèo chộp được sẻ đã nói gì với mèo? Tại sao một người sạch sẽ như
anh trước khi ăn sáng lại không rửa mặt….
Trong gia đình, cha mẹ cùng con xây dựng thời khóa biểu học tập, cần thống
nhất giờ học của con cái để việc học tập của con cái có hiệu quả nhất.
Cô giáo, cha mẹ luôn khuyến khích các em nói lên quan điểm của mình , nói
chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những lựa
chọn của mình, cần giúp các em hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa chọn,
cố gắng không chỉ trích các quyết định của các em. Việc này sẽ hình thành kĩ năng
tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho tcác em khi tham gia các hoạt động

và các buổi thảo luận tại trường sau này.
Cô giáo, cha mẹ giúp các em phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm
bảo rằng ngừơi lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để các em thực hiện ý thích
đó.
Ví dụ như một số HS thích vẽ, ngoài việc cho các em học năng khiếu vẽ thì
cô giáo, cha mẹ có thể cho các em thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho các em
cách lưu giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính các em
hoặc triển lãm tranh của các em ở góc nhỏ trong nhà.
Cô giáo, cha mẹ cần dạy các em những nghi thức văn hóa bản sắc của dân
tộc, nghi thức của địa phương, Chẳng hạn như trong ăn uống, biết cách sử dụng các
đồ dùng ăn uống; Cụ thể: Trẻ được làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác
nhau, (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói quen nề
nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ, ăn uống
từ tốn, không vội vã, không khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm, những cuộc trao đổi
nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố trên sẽ giúp các em có thói quen tốt để
hình thành kỷ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kĩ năng sống tự lập sau này.
3.5. Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo
dục, vui chơi lành mạnh trong nhà trường.
12/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Ngay những ngày đầu tiên khi các em vào lớp học, nhà trường đã phát động
các phong trào: “Nói lời hay làm việc tốt” qua cách ứng xử lễ phép như biết chào
hỏi những người lớn tuổi, biết xin lỗi khi có khuyết điểm, cảm ơn khi được tặng
quà, vui vẻ hoà nhã với bạn bè, lễ phép với thầy cô và những người lớn tuổi,... và
tổng kết vào các tiết sinh hoạt lớp. Với công tác chủ nhiệm GV lắng nghe, tìm hiểu
nguyên nhân, và dùng lời lẽ mềm mỏng bằng những tình cảm, cử chỉ yêu thương

của mình khi yêu cầu điều gì đó với HS. Tránh hành hung, nói nặng lời để các em
bớt đi tính hung hăng đối với những HS nghịch ngợm, mắc lỗi.
Để rèn kĩ năng sống có hiệu quả các nhà quản lý và GV còn vận dụng thông
qua các hoạt động ngoài giờ học. Đó là qua các buổi ngoại khóa của trường, lớp.
Ví dụ: Nhân ngày lễ Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20-11. Trường đã
phát động phong trào thi đua “Dạy tốt- học tốt”…và những hoạt động khác thể hiện
sự kính trọng và biết ơn thầy cô giáo. Một hoạt động mà HS thích thú, thể hiện tinh
thần tập thể đó là việc HS làm báo tường. GV đã hướng dẫn các em cùng sưu tầm
bài và viết bài, vẽ và trang trí báo. Qua hoạt động này rèn cho các em nhiều kĩ năng
như: trình bày, trang trí,…các em rất nhiệt tình, đoàn kết và hợp tác nhau rất tốt.
Ngoài ra, những buổi chào cờ có tác dụng khuyến khích các em xung phong
trả lời những câu hỏi mà thầy(cô) Tổng phụ trách hay hỏi. Luôn lắng nghe các nội
dung, hoạt động cần làm trong tuần. Nhờ vậy các em mạnh dạn dần và thực hiện tốt
các phong trào. GV cần tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày
của các em. Vì đối với HS bậc học tiểu học trò chơi có một vai trò rất quan trọng
trong việc rèn kĩ năng sống cho các em. Các em lớn lên, học hành và khám phá
thông qua trò chơi. Các hành động chơi đòi hỏi các em phải suy nghĩ, giải quyết
các vấn đề, thực hành các ý tưởng.
Không những thế, hoặc ở những giờ sinh hoạt lớp, giờ ra chơi GV cùng HS
tham gia những trò chơi dân gian, trò chơi giúp các em phát triển trí tuệ (Cờ vua, cờ
tướng, Ô ăn quan),…

13/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Ngoài ra, GV cần tranh thủ đọc sách cho các em nghe trong mọi tình huống
như những lúc sinh hoạt đầu giờ, hoặc đọc sách các em nghe trong giờ sinh hoạt

lớp. Tăng cường kể cho các em nghe các câu chuyện cổ tích, câu chuyện trong bài
tập đọc, bài thơ,…hoặc GV mượn ở thư viện nhà trường những quyển truyện cổ
tích, truyện đạo đức… cho các em đọc để qua đó rèn luyện đạo đức cho các em,
giúp các em hoàn thiện mình, dạy các em yêu thương bạn bè, yêu thương con
người. Tạo hứng thú cho các em qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa tuổi, gợi
mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Ví dụ: Khi dạy bài Tập đọc “Chuyện cổ tích về loài người”, Tiếng Việt lớp 4
tập 2. Giáo viên đặt những câu hỏi gợi mở như: Trong “câu chuyện cổ tích” này, ai
là người được sinh ra đầu tiên? Sau khi trẻ sinh ra, vì sao cần có ngay mặt trời? Sau
khi trẻ sinh ra, vì sao cần có ngay người mẹ? Bố giúp trẻ những gì? Thầy giáo giúp
trẻ những gì?….
Bên cạnh đó, để rèn kĩ năng tự phục vụ, biết lao động vừa sức, biết trang trí
lớp học xanh - sạch - đẹp, giúp các em yêu trường, yêu lớp hơn, GV hướng dẫn các
em trồng cây xanh và chăm sóc cây xanh trong trường hàng ngày.
Một điều không thể thiếu để tạo sự hưng phấn, vui vẻ, phấn khởi, giúp các
em có ý thức cao trong việc rèn luyện các kĩ năng thì người thầy luôn chú ý đến
công tác động viên, khen thưởng HS.
3.6. Biện pháp tạo môi trường giúp giáo viên thực hiện nhiệm vụ dạy trẻ
kĩ năng sống
Hướng dẫn GV thực hiện lập kế hoạch giáo dục, kế hoạch đánh gia HS. Mỗi
trẻ có một biểu mẫu đánh giá riêng nhằm giúp GV quan sát ghi chép hàng ngày
từng chi tiết về sự tiến bộ của các em, các mối quan hệ với cô, với bạn, ghi chép
những kĩ năng HS đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ, thước đo để đánh giá cuối
mỗi độ tuổi của mỗi lớp. Cũng từ biện pháp này, GV sẽ có điều kiện lưu trữ dữ liệu,
sản phẩm để đánh giá HS, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp
giáo dục từng HS vì HS rất khác nhau và giúp HS hình thành các kĩ năng sống.
14/2
8

Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Nhằm tạo môi trường giúp GV và HS tăng cường đọc sách, trường đã tạo
điều kiện để cô giáo, các em có thể đọc sách bất kỳ lúc nào tại nhiều thời điểm
trong ngày ở thư viện ngoài trời: sách Bác Hồ, sách lịch sử , và các loại sách nói về
chỉ số IQ …Tổ chức hội thảo“ Trường học thân thiện- Học sinh tích cực” về thực
trạng và giải pháp ở trường tạo điều kiện giúp GV nhận ra những ưu điểm, hạn chế,
thuận lợi, khó khăn cùng trao đổi các biện pháp thực hiện. Đây cũng là cơ hội giúp
GV đúc rút kinh nghiệm trong việc giáo dục kĩ năng sống cho HS.
Lập kế hoạch, phổ biến những thông tin hỏi đáp trong việc thực hiện xây
dựng phong trào“ Trường học thân thiện, học sinh tích cực”; lập phương án triển
khai đến GV, nhân viên về công tác đảm bảo an toàn cho HS, xây dựng các tiêu chí
đánh giá và thực hiện cam kết đảm bảo an toàn cho HS giữa Hiệu trưởng và GV,
NV nhằm giúp đội ngũ có định hướng thực hiện kế hoạch cụ thể và đạt kết quả.
Trang trí sân trường các khẩu hiệu nhắc nhở GV, người lớn phải gương mẫu
như: “Yêu thương, tôn trọng học sinh, giữ lời hứa với học sinh ”; “Mỗi cô giáo là
tấm gương sáng về đạo đức, tự học, sáng tạo” bằng chính hình ảnh GV và HS của
trường,
3.7. Động viên, khen thưởng
Để động viên, khuyến khích HS thực hiện tốt việc rèn luyện các kĩ năng,
ngay từ buổi họp CMHS đầu năm học nhà trường chỉ đạo GV chủ nhiệm đưa ra kế
hoạch rèn luyện cho các em lớp mình phụ trách. Trao đổi với ban đại diện CMHS
cùng phối hợp và dành một khoản riêng để khen thưởng kịp thời động viên các em
để tạo cho các em có một động cơ tốt trong việc duy trì thực hiện. Giáo viên có sổ
theo dõi hằng ngày: các em có biểu hiện tốt thì ghi vào sổ tay, trong tiết sinh hoạt
cuối tuần cho các em bình chọn những bạn thực hiện tốt sẽ được một bông hoa.
Mỗi học kì, các lớp tổng kết một lần để khen thưởng những em đã đạt nhiều thành
tích bằng những phần quà nhỏ. Các em rất vui và hãnh diện khi được tặng những
bông hoa điểm tốt và những món quà của cô giáo tặng. Vì thế các em không ngừng
thi đua cố gắng thực hiện tốt để được nhận những bông hoa mà cô giáo thưởng.

15/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Đây là một hình thức động viên về tinh thần rất giá trị và hiệu quả. Các em sẽ
nhanh nhẹn hơn, có đạo đức tốt hơn, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong
cuộc sống và có thái độ đúng trong từng hành động việc làm và xử lí các tình
huống tốt trong mọi lúc, mọi nơi.
3.8. Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em các kĩ
năng sống cơ bản trong gia đình.
Có thể thấy, HS thường dễ dàng kết bạn khi chơi theo đôi bạn trong môi
trường của riêng chúng hơn là chơi trong một nhóm bạn tại trường. Nhiều GV thấy
rằng, một số HS có khó khăn trong việc kết bạn hoặc chia sẻ với bạn theo nhóm, lại
có thể hình thành mối liên kết thân thiết với bạn mới trong môi trường gia đình của
trẻ. CMHS có thể giúp trẻ phát triển kĩ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các
mối liên kết bạn bè tại gia đình. Cha mẹ hãy hỏi con muốn mời ai về nhà chơi? Mối
quan hệ này được duy trì khi đến trường, khi có được mối liên kết với một HS nào
đó trong lớp, các mối quan hệ khác sẽ hình thành tiếp theo một cách dễ dàng hơn.
Tuyên truyền để CMHS không nên bực bội khi các em về đến nhà hoặc cho
rằng các em chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng dẫn của
GV và năng khiếu tò mò bẩm sinh của HS và các em có thể lĩnh hội kinh nghiệm
nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đọc, làm toán, thử nghiệm một số kĩ năng
khoa học khi chơi với nhau.
CMHS cần phối hợp với GV một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia
tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trường. CMHS nên tham gia vào các
buổi trao đổi với GV, tham gia các buổi họp của nhà trường và tham gia một số
hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi CMHS đã giúp các em hiểu rằng học
là phải học cả đời.

Cần giáo dục để các em cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của
cuộc sống. Nếu CMHS muốn giáo dục các em biết tự giữ kỷ luật, trước hết cần
đánh thức sự tự ý thức của các em, cố gắng khơi gợi để các em luôn nghĩ về bản

16/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

thân mình một cách tích cực và đừng bao giờ phá vỡ suy nghĩ tích cực về bản thân
các em.
Trong gia đình, việc dạy các em những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất
cần thiết. Để các em có được những kĩ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách
chính xác thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi các em phải thường xuyên
luyện tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu của các em, đó là cung cấp
cho các em những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của
chính cha mẹ và những người xung quanh các em.
Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công
bằng với các em và đảm bảo an toàn cho các em. Tạo điều kiện tốt nhất cho các em
vui chơi. Cô giáo, cha mẹ luôn khuyến khích các em nói lên quan điểm của mình,
nói chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những
lựa chọn của mình, cần giúp các em hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa
chọn, cố gắng không chỉ trích các quyết định của các em. Việc này sẽ hình thành kĩ
năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho các em khi tham gia các hoạt
động và các buổi thảo luận tại trường sau này.
Cô giáo, CMHS giúp HS phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm bảo
rằng người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để các em thực hiện ý thích đó.
Ví dụ: Một số HS thích vẽ, ngoài việc cho các em học năng khiếu vẽ thì cô
giáo, CMHS có thể cho các em thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho các em cách

lưu giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính các em hoặc
triển lãm tranh của các em ở góc nhỏ trong nhà, trong lớp. Hay HS thích học đàn
thì tạo điều kiện để các em được tham gia các lớp bồi dưỡng thêm để các em có đủ
tự tin biểu diễn trên sân khấu trong những ngày lễ lớn của trường tổ chức: ngày
khai giảng năm học mới, ngày 20/11; Văn nghệ “Mừng đảng, mừng xuân”...Cô
giáo, cha mẹ cần dạy các em những nghi thức văn hóa trong ăn uống, biết cách sử
dụng các đồ dùng ăn uống. Cụ thể: Các em được làm quen với những đồ dùng, vật
dụng khác nhau, (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói
17/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

quen nề nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ
ăn uống từ tốn, không vội vã, không khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm, những cuộc
trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố trên sẽ giúp các em có thói quen
tốt để hình thành kĩ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kĩ năng sống tự lập sau này.
Như vậy bằng nhiều hình thức khác nhau, GV luôn cố gắng rèn cho HS
những kĩ năng cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét ở sự tiến bộ của HS trong nhận
thức, trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người lớn và linh hoạt xử lí trong mọi
trường hợp.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho HS qua học tập, sinh hoạt ở nhà trường là
điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để đạt được điều đó, GV cần kiên trì,
quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong suốt quá trình giảng dạy.
Qua từng tiết dạy, GV hướng dẫn HS kĩ năng làm việc theo nhóm: biết cách
phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, biết chấp nhận đúng
sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống nhất… Đây là kĩ năng hết
sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trong tập thể.
Trong sinh hoạt hằng ngày, GV cần chú ý nâng dần kĩ năng giao tiếp, tự

nhận thức cho các em như biết sử dụng đúng các quy tắc: chào hỏi, xin phép, cảm
ơn, xin lỗi, yêu cầu… Biết cả thông cảm chia sẻ buồn vui với mọi người.
Giáo dục kĩ năng sống cho mọi người nói chung và HS nói riêng là điều rất
cần thiết. Nó trang bị đầy đủ những kĩ năng cho các em để các em có được cuộc
sống ngày càng tốt đẹp hơn. Đồng thời giúp những em có thói quen xấu và hành vi
tiêu cực trở thành con ngoan, trò giỏi và là người có ích cho xã hội sau này.
4. Hiệu quả của việc áp dụng sáng kiến vào thực tiễn
4.1. Kết quả trên học sinh
- 100% HS đều được cô giáo và cha mẹ tạo mọi điều kiện khuyến khích khơi
dậy tính tò mò, phát triển trí tưởng tượng, năng động, mạnh dạn, tự tin, 100% HS được
rèn luyện khả năng sẳn sàng học tập ở trường hiệu quả ngày càng cao.

18/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

- 100% HS có thói quen lao động tự phục vụ, được rèn luyện kĩ năng tự lập;
kĩ năng nhận thức; kĩ năng vận động nhỏ, vận động tinh thông qua các hoạt động
hàng ngày trong cuộc sống của HS; ngoài ra có 70% HS được rèn kĩ năng tự kiểm
soát bản thân, phát triển óc sáng tạo, tính tự tin thông qua các hoạt động năng khiếu
vẽ, thể dục, và các môn học khác.
- 100% trẻ được rèn luyện kĩ năng xã hội; kĩ năng về cảm xúc, giao tiếp;
chung sống hòa bình, và tuyệt đối không xảy ra bạo hành trẻ em ở trường cũng như
ở gia đình.
- 100 % trẻ được giáo dục, chăm sóc nuôi dưỡng tốt, được bảo vệ sức khỏe,
được bảo đảm an toàn, phòng bệnh, được theo dõi cân đo bằng biểu đồ phát triển.
- 70% trẻ luôn có kết quả tốt trong học tập thông qua kết quả học tập cũng
như bảng theo dõi ở mỗi lớp, sau mỗi giai đoạn, qua kết quả kiểm tra đánh giá chất

lượng sau mỗi chủ đề đối với từng học sinh: Mạnh dạn tự tin: 90 %; kĩ năng hợp
tác: 93%; kĩ năng giao tiếp 90%; tự lập, tự phục vụ: 99%; lễ phép: 100%; kĩ năng
vệ sinh: 92%; kĩ năng thích khám phá học hỏi: 86%; kĩ năng tự kiểm soát bản thân:
90 %
- Học sinh đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt từ 99% trở lên và ít gặp
khó khăn khi đến lớp, có kĩ năng lao động tự phục vụ cho bản thân, biết thương yêu
bạn bè trong cùng một mái trường, biết giúp đỡ bạn cùng tiến.
Qua khảo sát (lần 2) ở lớp 5A ( cuối học kì 1) với chủ đề “Kĩ năng của em”;
kết quả so với đầu năm thì các em tiến bộ rất nhiều. Cụ thể như sau:
Tổng số học
sinh
35
Tổng số
học sinh

Kĩ năng tốt

Có hình thành kĩ năng

Kĩ năng chưa tốt

SL

%

SL

%

SL

10

41,5

14

58,5

1

%
3,0

Thực hành thảo luận nhóm
Biết cách lắng nghe, hợp tác Chưa biết cách lắng nghe, hay tách
ra khỏi nhóm
19/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

SL
34

%
SL
%
35

97
1
3,0
Ứng xử tình huống trong chơi trò chơi tập thể
Tổng số Biết cách ứng xử hài hòa, khá
Hay cãi nhau, xô đẩy bạn khi chơi.
học sinh
phù hợp.
SL
%
SL
%
35
34
97
1
3,0
Qua việc thực hiện các biện pháp trên, đến cuối học kì I, các em có tiến bộ rõ
rệt. Đa số các em đều có ý thức tốt trong việc rèn luyện các kĩ năng, được thể hiện
rõ qua: Việc sinh hoạt hằng ngày trên lớp, trong nhiều nghi thức lời nói, các em biết
vận dụng những lời nói thân thiện vào thực tế, những lời chào, cảm ơn hay xin lỗi,
những yêu cầu, đề nghị lịch sự,... đã trở thành thói quen được các em vận dụng
hằng ngày. Các em rất hăng hái phát biểu trong tiết học và luôn tự giác phấn đấu
trong các hoạt động ở lớp và ở trường. Phụ huynh học sinh rất vui mừng phấn khởi
với kết quả của lớp trong học kì I.
4. 2. Kết quả từ phía các bậc cha mẹ học sinh
- Cha mẹ luôn coi trọng HS và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục
HS ở nhà trường.
- Các bậc cha mẹ đã có thói quen phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc
dạy trẻ các kĩ năng sống, trao đổi với GV bằng nhiều hình thức thông qua sổ liên

lạc, bảng đánh giá học sinh ở lớp.
- Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, đa số cha mẹ dịu dàng, ít la mắng
HS, thay đổi trong cách rèn kĩ năng cho các em, phân việc cho các em, không cung
phụng thái quá…
- Cha mẹ cảm thấy mãn nguyện với thành công của HS, tin tưởng vào kết
quả giáo dục của nhà trường, không chê bai chỉ trích cô giáo ngược lại cha mẹ
thông cảm, chia sẻ những khó khăn của cô giáo, cung cấp vật liệu, phụ giúp giáo
viên trang trí lớp, và các hoạt động khác.
4. 3. Về phía giáo viên và nhà trường
20/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Cô giáo chịu khó gần gũi chuyện trò với HS, trả lời những câu hỏi của các
em, không la mắng, giải quyết hợp lý, công bằng với mọi tình huống xảy ra giữa
các em HS trong lớp.
Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn,
GV đã chú tâm đến việc đổi mới phương pháp dạy học tích cực như áp dụng
phương pháp “Bàn tay nặn bột”, phương pháp dạy học mới VNEN…
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc CMHS, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt
chẽ, trao đổi thường xuyên với CMHS.
Hiệu quả lớn nhất là nhà trường đã huy động được sự tham gia của CMHS,
của các tổ chức, các lực lượng xã hội trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống cho
HS , đồng thời đây là những cơ hội vàng dạy trẻ kĩ năng sống.
Kinh nghiệm trên đã áp dụng rộng rãi ở tất cả các lớp trong khối 4,5 được các
đồng nghiệp đồng tình ủng hộ. Học sinh trong khối ngoan hơn, tự giác chủ động,
mạnh dạn hơn, đã thể hiện được cách xử lí trong ứng xử khá phù hợp.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận
Trẻ em trong lứa tuổi tiểu học rất hồn nhiên ngây thơ trong trắng. Vốn kiến
thức, vốn kinh nghiệm sống của các em mới có rất ít. Vì vậy muốn đạt được mục
tiêu giáo dục phát triển toàn diện của nhà trường, các thầy cô giáo cần phải kiên trì,
nhiệt tình, có tâm huyết với nghề, bên cạnh kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ,
người GV phải có vốn kiến thức tâm lý học, hiểu được tâm sinh lý của trẻ. Tích cực
đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động của HS là giúp HS
có nhiều cơ hội để rèn kĩ năng sống. HS được học tập sinh hoạt vui chơi, rèn luyện
trong môi trường gia đình, nhà trường, xã hội; vì vậy cần thực hiện tốt gắn kết 3
môi trường để giáo dục HS. Phối kết hợp chặt chẽ với các ban ngành đoàn thể để
giúp đỡ, tư vấn, tạo điều kiện cho HS tích lũy có thêm kĩ năng sống và rèn kĩ năng
sống được tốt hơn.
* Bài học kinh nghiệm.
21/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

Với những kết quả đạt được, bản thân tôi chỉ muốn nêu lên những kinh
nghiệm chung nhất do nghiên cứu tài liệu, do tích luỹ được trong suốt quá trình
thời gian công tác với mong muốn gửi đến cô giáo, CMHS những thông điệp mang
tính thuyết phục với một số điều cần làm và cần tránh nhằm giúp cô giáo, CMHS
những điều cơ bản để rèn kĩ năng sống cho HS.
- Một số điều người lớn cần làm để các em học tập rèn luyện kỹ năng sống:
+ Người lớn phải là tấm gương sáng, yêu thương, tôn trọng, đối xử công
bằng với trẻ và đảm bảo an toàn cho trẻ là “ khuôn vàng thước ngọc” cho HS noi
theo.
+ Việc học của trẻ nếu luôn được người lớn khuyến khích, chia sẻ thì trẻ sẽ
tự tin vào năng lực của bản thân và chúng thường hy vọng vào tương lai nhiều hơn.

+ Nhân cách, ý chí tình cảm của trẻ được hình thành thông qua chơi, chơi để
lớn lên. Vì thế, người lớn cần tạo cơ hội để trẻ chơi, từ đó giúp trẻ tìm ra nhiều cách
học khác nhau, những kinh nghiệm trẻ nhận được trong các trò chơi là nền tảng tạo
nên sự hăng hái học tập lâu dài ở trẻ, bởi trẻ nhận ra rằng, học vừa vui mà vừa có ý
nghĩa.
+ Thường xuyên chỉ ra cái mới mà người lớn cũng tìm tòi một cách hăng hái
bằng nhiều cách, hãy trao đổi với các em về những thông tin mà cô giáo, cha mẹ
mới tìm thấy để các em thấy rằng học lúc nào cũng vừa vui, vừa thử thách.
+ Tham gia vào việc giáo dục của con cái không nên để tốn quá nhiều thời
gian và cũng không cần tốn sức tập luyện, cha mẹ chỉ tốn ít thời gian khi cho các
em thấy cha mẹ rất coi trọng giá trị của việc giáo dục.
- Một số điều người lớn cần tránh khi dạy trẻ kĩ năng sống:
+ Không hạ thấp HS: Cứ mỗi lần chúng ta nói những lời hạ thấp khả năng
các em là chúng ta đã phá vỡ những suy nghĩ tích cực về chính bản thân của HS.
+ Không doạ nạt : Người lớn cần nhớ rằng mỗi lần chúng ta doạ nạt là chúng
ta đã làm cho trẻ sợ hãi và căm giận người lớn.

22/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

+ Không bắt các em hứa hẹn: Vì sự hứa hẹn hoặc doạ nạt không có ý nghĩa
đối với em vì nếu các em cảm nhận được và cắn rứt vì không làm tròn lời hứa thì ở
các em sẽ phát triển cảm giác hối lỗi.
+ Không bao bọc các em một cách thái quá sẽ làm các em yếu đuối.
+ Không nên yêu cầu các em phục tùng theo ý người lớn ngay lập tức vì sự
phục tùng một cách thái quá không có sự thoả thuận giữa các bên không tạo điều
kiện phát triển tính tự lập ở các em.

+ Không yêu cầu những điều không phù hợp với các em.
2. Kiến nghị
- Về phía nhà trường: Theo phương châm giáo dục hiện nay là: “Học để biết,
học để chung sống, học để tự khẳng định mình” nên: Nhà trường luôn phát động
phong trào này hơn nữa dưới nhiều hình thức với mong muốn nhà trường là cái nôi
thứ hai của học sinh. Học sinh “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” và phong
trào giáo dục của nhà trường ngày càng vững mạnh.
- Về phía phụ huynh: Trước hết là cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn
luyện kĩ năng sống cho con em, tạo một chỗ dựa vững chắc để trẻ chia sẻ, bày tỏ,
luôn phối kết hợp với nhà trường trong việc giáo dục và rèn luyện cho các em, theo
dõi mọi biểu hiện của trẻ để có sự giáo dục cho phù hợp.
Hưởng ứng cuộc vận động về chủ đề năm học, qua các buổi tập huấn về việc
rèn luyện kĩ năng sống cho HS của Phòng giáo dục, của trường. Bản thân đã cố
gắng áp dụng những kinh nghiệm, sáng tạo thêm những phương pháp mới nhằm
nâng cao nhiều kĩ năng sống tốt cho HS từ môi trường giáo dục ở nhà trường, giáo
dục và xây dựng cho các em có năng lực tốt, lối sống lành mạnh để các em có thể
tự lập, tự tin hơn trong cuộc sống, đem lại niềm vui, hạnh phúc cho các em, gia
đình và xã hội. Rất mong được nhận sự giúp đỡ, góp ý bổ sung của các cấp quản lý
giáo dục và đồng nghiệp để bản sáng kiến của tôi có thể áp dụng cho các năm học
sau.
Xin trân trọng cảm ơn!
23/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ

TÁC GIẢ CỦA SÁNG KIẾN

Nguyễn Thị Thúy Thật

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ngô Thị Tuyên (2009), Cẩm nang Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
tiểu học, NXB Giáo dục Việt Nam.

24/2
8


Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trường TH Trịnh Xá

2. Hoàng Hà Bình - Lê Minh Châu - Phan Thanh Hà - Bùi Phương Nga TrầnThị Tố Oanh - Phan Thị Thu Phương - Đào Vân Vi (2010), Giáo dục kĩ năng sống
trong các môn học ở tiểu học.
3. Đặng Quốc Bảo - Nguyễn Thị Bảy - Bùi Ngọc Diệp - Bùi Đức Thiệp Ngô Thị Tuyên (2009), Cẩm nang xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực, NXB Giáo dục Việt Nam.
4. Nguyễn Minh Thuyết - Nguyễn Thị Hạnh - Đỗ Việt Hùng - Bùi Minh Toán
- Nguyễn Trại, Tiếng việt 4 ( tập 1, 2), NXB Giáo dục Việt Nam.
5. Bùi Phương Nga - Lương Việt Thái, Khoa học 4, NXB Giáo dục.
6. Lưu Thu Thủy - Nguyễn Việt Bắc - Nguyễn Hữu Hợp - Trần Thị Tố
Oanh, Đạo đức 4, NXB Giáo dục Việt Nam.
7. Bùi Văn Trực - Phạm Thế Hưng, Phương pháp giảng dạy kĩ năng sống,
NXB Công ty cổ phần sách, thiết bị trường học.
8. Bùi Văn Trực, Tổ chức hoạt động kĩ năng sống ngoài trời, NXB Công ty
cổ phần sách, thiết bị trường học.

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG
25/2
8