Một số kinh nghiệm dạy tđn để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở trường THCS thiết ống

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BÁ THƯỚC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TĐN ĐỂ PHÁT HUY TÍNH
TÍCH CỰC VÀ TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH
LỚP 6 Ở TRƯỜNG THCS THIẾT ỐNG

Người thực hiện: Nguyễn Thị Yên
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THCS Thiết Ống
SKKN thuộc môn: Âm nhạc

THANH HOÁ, NĂM 2018


MỤC LỤC
1. Nội dung
TT

Nội dung

Trang

1
2
3
4
5
6

7
8

Mục lục
1. Phần mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đó sử dụng
để giải quyết vấn đề
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động
giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

1
2
2
3
5
5
6
6

9
10
11
12
13
14

7
9
16
18
18
18

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
1


Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách
quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Với học sinh THCS
môn âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm
vụ giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cho học sinh nhằm góp phần giáo dục toàn diện
cho học sinh theo mục tiêu đào tạo, tạo cơ sở hình thành nhân cách con người
mới Việt Nam. Tuy nhiên âm nhạc trong nhà trường THCS với tư cách là một
môn học có mức độ nhất định về mục đích và nội dung, song mục đích của việc
dạy và học môn âm nhạc trong nhà trường phổ thông là giáo dục văn hoá âm
nhạc cho học sinh nhằm trang bị cho các em những kiến thức cơ bản, các kỹ
năng nhằm tạo điều kiện cho khả năng cảm thụ, hiểu và thể hiện nghệ thuật âm
nhạc, khơi dậy ở các em những khả năng sáng tạo trong hoạt động âm nhạc,

củng cố thêm về tình cảm đạo đức, về niềm tin thị hiếu nghệ thuật và nhu cầu
âm nhạc. Đây là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách quan
bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Ở nhà trường THCS mục
tiêu của môn học âm nhạc là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề sơ giản về
nghệ thuật âm nhạc, nhằm phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo
nên một trình độ văn hoá âm nhạc nhất định góp phần đào tạo có chất lượng
những người lao động phát triển toàn diện.
Thông qua những phương tiện của nghệ thuật âm nhạc để bồi dưỡng khả
năng nhận thức, phát triển tư duy, óc sáng tạo góp phần cùng các môn học khác
phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh, bồi dưỡng những năng khiếu nghệ thuật,
đẩy mạnh phong trào văn nghệ quần chúng làm cho không khí của nhà trường
thêm vui tươi lành mạnh. Từ mục tiêu giáo dục và những lí do chung của môn
học âm nhạc nói trên, bản thân tôi nhận thấy đó là một hướng đi và là một
phương pháp giáo dục đúng đắn mang tính đặc thù của việc giáo dục cái hay cái
đẹp, giáo dục tình cảm, thẩm mĩ âm nhạc góp phần quan trọng vào việc hình
thành nhân cách toàn diện của con người mới: Đức - Trí - Thể - Mĩ. Học sinh
THCS đang trong thời kì phát triển nhanh về thể chất, tâm sinh lí, giai đoạn này
các em có nhiều ước mơ, suy nghĩ về cuộc sống. Trong quá trình học âm nhạc,
đây là giai đoạn rất thích hợp để phát huy và thu hút tính học tập của học sinh.
2


Ba mức độ biểu hiện của học tập tích cực là bắt chước - tìm tòi - sáng tạo.
Sẽ thiệt thòi cho các em về nghệ thuật âm nhạc, nếu giáo viên không tạo điều
kiện để học sinh học tập, rèn luyện và thể hiện sự sáng tạo của mình. Môn âm
nhạc ở THCS cũng như trong chương trình học lớp 6 gồm 4 nội dung là: Học
hát, tập đọc nhạc, nhạc lí và âm nhạc thường thức. Vậy, phải dạy như thế nào để
phát huy và thu hút học tập của Học sinh?
Với vị trí quan trọng như vậy nhưng thực tế từ khi tôi được phân công
về giảng dạy môn âm nhạc ở trường THCS Thiết ống tôi nhận thấy chất lượng

đạt chưa cao qua quá trình giảng dạy và kiểm tra. Tình trạng đó, bắt buộc bản
thân tôi phải suy nghĩ cần phải làm gì để nâng cao chất lượng môn âm nhạc nói
chung và đặc biệt là phân môn TĐN ở lớp 6 nói riêng? Điều cần thiết và cấp
bách nhất là phải tìm ra biện pháp giảng dạy thích hợp để thu hút học tập của
học sinh nhằm đưa chất lượng phân môn TĐN nói riêng và chất lượng môn học
nói chung ngày một đi lên.
Xuất phát từ những lý do nêu trên tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số
kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho
học sinh lớp 6 ở Trường THCS Thiết Ống”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Xuất phát từ mục đích của SKKN, những điểm mới và điểm khác của
SKKN so với những giải pháp cũ trước đây, đề tài tôi lựa chọn với mong muốn
đóng góp vào việc nâng cao “Một số kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính
tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở Trường THCS Thiết
Ống” sao cho đạt hiệu quả tốt nhất, đáp ứng mục tiêu giáo dục, nâng cao chất
lượng học tập và học sinh thêm yêu thích môn Âm nhạc.
- Giúp giáo viên có những phương pháp dạy TĐN hiệu quả nhất để phát
huy tính sáng tạo của học sinh.
- Xuất phát từ mục tiêu chung của bộ môn âm nhạc ở trường Trung học
cơ sở, là giáo viên trực tiếp giảng dạy cần phải xác định tốt những nhiệm vụ sau
đây:

3


- Xây dựng và phát triển năng lực âm nhạc của học sinh thông qua việc
Dạy Tập đọc nhạc được thể hiện trong sách giáo khoa (SGK ).
- Qua việc hướng dẫn học TĐN, giáo dục cho các em có tình cảm, đạo
đức trong sáng, lành mạnh, hướng tới những điều thiện và cái đẹp trong cuộc
sống .

- Xây dựng khả năng tham gia hoạt động âm nhạc, giúp cho việc phát
triển toàn diện cân bằng và hài hoà.
- Phát hiện những học sinh có năng khiếu về âm nhạc, động viên và giúp
các em phát triển năng khiếu của mình.
- Giúp học sinh bước đầu tập luyện một số kĩ năng đọc nhạc, giúp các em
hiểu biết về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu và một vài sinh hoạt âm nhạc
trong đời sống xã hội, cung cấp cho các em thêm một số kiến thức mang tính
văn hoá âm nhạc.
- Với tư cách là người giáo viên dạy môn âm nhạc ở trường THCS, bản
thân cố gắng vận dụng các phương pháp tối ưu nhất đi từ trực quan sinh động
đến tư duy trừu tượng. Bên cạnh đó, bản thân luôn bám sát nội dung chương
trình, sách giáo khoa ở bộ môn âm nhạc lớp 6. Chương trình sách giáo khoa về
cơ bản là phù hợp với đối tượng học sinh ở từng khối lớp. Nếu giáo viên là
người hiểu rõ mục tiêu môn học, biết cách tổ chức tiết dạy và có phương pháp
phù hợp với từng tiết dạy thì nội dung bài học sẽ trở nên nhẹ nhàng hấp dẫn.
Ngược lại, nếu giáo viên chưa nắm được mục tiêu môn học, coi môn học hoàn
toàn là môn năng khiếu thì sẽ dẫn đến tình trạng dạy môn học này như dạy trong
các trường năng khiếu (chuyên nghiệp), yêu cầu quá cao về các kĩ năng thực
hành, biến nội dung các bài học trở nên quá phức tạp và điều tất yếu là dẫn đến
quá tải.
- Để khắc phục tình trạng trên, khi thực hiện chương trình về bộ môn
Âm nhạc, trước hết giáo viên cần nắm vững mục tiêu của môn học, đó là giáo
dục thẩm mĩ, để giúp học sinh hiểu biết cái đẹp, cảm nhận cái đẹp và sáng tạo
cái đẹp nói chung, chứ không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức và kĩ năng về
âm nhạc. Điều mà giáo viên đặc biệt lưu tâm, đặc biệt chú ý đó là giáo dục cho
4


học sinh những tri thức cần thiết về cái hay, cái đẹp, giáo dục thị khiếu thẩm mĩ
lành mạnh, rèn luyện cho học sinh có hiểu biết và thể hiện tính thẩm mĩ trong

cuộc sống thông qua việc học môn âm nhạc. Như Các-Mác đã nói : “Con người
phải biết xây dựng cuộc sống theo qui luật của cái đẹp”.
- Xuất phát từ những lý do và niềm hứng thú đó cá nhân đi vào nghiên
cứu một đề tài hết sức lý thú và không có tham vọng gì hơn ngoài việc trình bày
những kinh nghiệm trong những năm qua đứng trên bục giảng, giảng dạy bộ
môn âm nhạc, việc đi vào tìm hiểu, đánh giá việc dạy và học môn âm nhạc là
điều cần thiết góp phần nâng cao chất lượng dạy học: “Một số kinh nghiệm
dạy TĐN để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6
ở Trường THCS Thiết Ống”.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Đề tài nghiên cứu: “Một số kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính
tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở Trường THCS Thiết
Ống”.
- Đối tượng thực nghiệm: HS lớp 6 Trường THCS Thiết Ống
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Để bài dạy thành công tôi đó vận dụng một số PP nghiên cứu như: PP điều
tra, khảo sát, tổng hợp, so sánh đối chiếu, PP phân tích...
- Tham khảo, nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về phương pháp dạy học tích
cực.
- Tham khảo SGK, SGV, SBT các khối 6,7,8,9.
- Áp dụng dạy thử vào giờ dạy trên lớp
- Tham khảo ý kiến đồng nghiệp, thăm dò ý kiến học sinh sau mỗi giờ dạy
để rút kinh nghiệm
- Tích lũy các giờ dạy trên lớp, dự giờ của đồng nghiệp.
- So sánh chất lượng giờ dạy, lực học của học sinh khi chưa áp dụng đề tài
và với khi đó áp dụng đề tài.
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
5

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
- Qua thực tế hơn 10 năm giảng dạy bộ môn, tôi thấy rằng việc dạy TĐN
để phát huy và thu hút tính học tập của học sinh là việc làm hết sức cần thiết.
Điều đó đòi hỏi người giáo viên bộ môn, phải không ngừng trau dồi kiến thức
để tổ chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong
môn học một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất.
- Học sinh THCS - đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh
lý, các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể
hiện giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một
số em đã tỏ ra không thích hay còn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể
lớp vì vậy việc tạo cho học sinh hứng thú trong học tập là một điêù hết sức cần
thiết. Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong những năm qua tôi xin mạnh dạn trình
bày để các thầy, cô và các bạn tham khảo
- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường
với thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi
đôi với hành";
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập; thúc đẩy sự tham gia của gia đình, cộng đồng vào
công tác giáo dục
- Khuyến khích giáo viên sáng tạo, thực hiện dạy học theo chủ đề, chủ
điểm có nội dung liên quan đến nhiều môn học và gắn liền với thực tiễn;
- Góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy
học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập; tăng cường ứng
dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong dạy học.
- Thực hiện chủ trương đổi mới đồng bộ mục tiêu, nội dung, phương
pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục; gắn
liền giáo dục trong nhà trường với thực tiễn cuộc sống; góp phần hình thành
năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trung học. Phát huy kết quả đã đạt được
trong các năm học trước, năm học này tôi đã vận dụng linh hoạt cách dạy bài
TĐN với phương pháp mới trong phân môn của mình trong các tiết dạy và thấy

6


được hiệu quả rõ rệt. So với cách dạy học truyền thống thì cách dạy bài TĐN
mới làm cho bài học phong phú hơn, học sinh tích cực, chủ động tiếp thu kiến
thức. Đồng thời bài học sôi động hơn nhiều.
2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Vài nét về tình hình chung và tình hình giáo dục của địa phương,
nhà trường
* Giáo viên:
Đội ngũ giáo viên của trường THCS Thiết Ống có chuyên môn nhiệt tình
trong công tác, ham học hỏi... Được sự chỉ đạo sát sao, tận tình của Ban Giám
Hiệu nhà trường.
* Học sinh:
- Các em học sinh lớp 6 đã tiếp cận với kiến thức chương trình THCS mới
- Học sinh ngoan, đa số các em rất yêu thích môn Âm nhạc. Học sinh cảm
nhận giai điệu các bài TĐN khá tốt. Thực hiện các bài TĐN với đàn tương đối
tốt.
2.2.2. Thực trạng về chương trình Âm nhạc lớp 6 bậc THCS
* Thuận lợi:
- Chương trình Âm nhạc lớp 6 theo quy định về chuẩn kiến thức kỹ năng
của Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện nay là phù hợp với đa số đối tượng học sinh.
- Cách trình bày của sách giáo khoa thuận lợi cho việc thiết kế bài học theo
phương pháp dạy học tích cực.
* Khó khăn:
- Một số bài phân bố chưa cân đối về nội dung, kiến thức.
2.2.3. Thực trạng đối với giáo viên.
* Thuận lợi:
- Là một giáo viên đã có nhiều năm giảng dạy bộ môn Âm nhạc ở trường
THCS. Được tiếp xúc với phương pháp dạy học công nghệ hiện đại, đào tạo cơ

bản, dạy đúng chuyên nghành và được tham gia các lớp tập huấn chuyên đề...

7


- Cá nhân luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của cấp trên, chuyên môn
nhà trường, sự phối hợp, cộng tác và giúp đỡ của các đồng chí, đồng nghiệp và
sự đón nhận yêu mến của các em của học sinh thân yêu.
* Khó khăn:
- Toàn trường chỉ có một mình giảng dạy bộ môn Âm nhạc.
- Điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn: Phòng học bộ môn, các phương
tiện nghe nhìn, đồ dùng dạy học còn thiếu, chưa có....
2.2.4. Thực trạng đối với học sinh.
* Thuận lợi:
- Đa số các em học sinh lớp 6 đều chăm ngoan, có ý thức trong việc học
tập, yêu thích học tập bộ môn.
* Khó khăn:
- Là trường khó khăn thuộc vùng 30A của chính phủ.
- Một số các em học sinh chưa thật hứng thú với việc học tập bộ môn Âm
nhạc, còn rụt rè, thiếu tự tin, ngại thể hiện trước lớp trước tập thể...
Cụ thể thực trạng về hứng thú học tập môn Âm nhạc của học sinh khối lớp
6 trường THCS Thiết ống (Trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm) như sau:
- Bảng số 1:
Kết quả kiểm tra hứng thú học tập phân môn Âm nhạc khối lớp 6 đầu năm
học 2017 - 2018 như sau:
+ Về mức độ yêu thích môn học bằng hình thức “Giơ tay biểu quyết”:
Rất hứng thú
SL
%

Hứng thú
SL
%

Không hứng thú
SL
%

Tổng số

Điểm Đ từ

Điểm Đ từ

Điểm CĐ

Tổng số

7-10

5-6

HS
33,3
41
54,7
9
12
75
+ Kiểm tra đánh giá Học sinh bằng hình thức: “Trình bày hát tốp ca,

25
song ca”

SL
27
Nhận xét:

%
36

SL
41

HS
%
54,7

SL
7

%
9,3

75

8


- Với kết quả kiểm tra hứng thú học tập của học sinh, tỉ lệ học sinh không

yêu thích môn học chiếm tỉ lệ 12% em điều này ảnh hưởng ít nhiều đến chất
lượng dạy học bộ môn tại đơn vị.
- Nguyên nhân dẫn đến số em chưa hứng thú với việc học tập môn Âm
nhạc là do các em chưa thật sự coi trọng môn học, cho rằng đây là môn học chỉ
đánh giá xếp loại, một phần là thiếu đi sự quan tâm của các bậc phụ huynh đối
với con em mình. Thời đại công nghệ thông tin phát triển rất nhiều trò chơi giải
trí cuốn hút các em...
- Từ những nguyên nhân trên, dẫn đến kết quả học tập bộ môn âm nhạc 6
chưa đạt được kết quả như mong muốn của bản thân.
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện.
Cũng như các môn học khác, môn học âm nhạc nhằm trang bị cho lớp
trẻ một trình độ văn hoá âm nhạc trong một tổng thể của chương trình giáo dục
toàn diện. Nội dung môn âm nhạc sẽ phải bao gồm một số kỹ năng tối thiểu về
ca hát, những vấn đề về lí thuyết âm nhạc sơ giản, hướng dẫn nghe nhạc, tìm
hiểu âm nhạc giúp các em nâng cao năng lực cảm thụ và yêu thích môn học này.
Quan niệm và cảm xúc của mỗi người trước cái đẹp luôn khác nhau, từ
quan niệm đó nảy sinh nhiều ý tưởng và trường phái khác nhau trong nghệ thuật.
Trong quá trình giảng dạy âm nhạc ở trường THCS, Giáo viên cần tạo mọi điều
kiện để học sinh phát huy được những cảm xúc nghệ thuật, những sáng tạo trong
học tập. Muốn làm được điều đó học sinh cần có quá trình rèn luyện không chỉ ở
môn âm nhạc. Sáng tạo giúp học sinh phát huy được những suy nghĩ tư tưởng và
hành động của mình, nâng cao kết quả học tập và hình thành những năng lực
riêng biệt của các em.
Học TĐN thực chất là quá trình bắt chước của Học sinh để đọc đúng giai
điệu, lời ca của bài hát. Sự bắt chước này gồm hoạt động nghe giáo viên đọc
mẫu, hoặc đánh đàn rồi tái hiện lại. Với sự bắt chước đó thì chưa phát huy và thu
hút tính học tập của các em, vậy muốn các em có sự thích thú trong học tập giáo
viên cần phải làm như thế nào?

9

Ngoài cách dạy TĐN theo các bước cơ bản, để phát huy tính tích cực học
tập của học sinh, giáo viên có thể đảo các bước và sử dụng những phương pháp
sau:
2.3.1. Học sinh tập nhận biết nốt nhạc theo nhiều cách
Khi ở cấp học dưới các em chỉ say mê học hát và ít được biết đến 7 nốt nhạc
do đó nhiều em còn chưa nhận biết được 7 nốt nhạc (Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La,
Si). Chính vì vậy khi lên lớp 6 các em học bài tập đọc nhạc còn khó khăn vì
chưa nhận biết được nốt nhạc. Do đó giáo viên phải đưa ra một số cách giúp các
em nhận biết được nốt nhạc.
*Ví dụ 1: Những bạn học sinh đã biết nốt nhạc thì giáo viên giao nhiệm
vụ là nhận một đến hai bạn để kèm cặp, bằng cách các em viết bảy nốt nhạc lên
khuông và yêu cầu các bạn nhớ từng nốt.
*Ví dụ 2: Giáo viên hướng dẫn các em nhận biết nốt nhạc trên bàn tay.
Giáo viên quy định nốt trên ngón và khe ngón tay để các em dễ nhớ. Nốt (Đồ,
Rê) nằm dưới ngón tay số 5, nốt Mi nằm trên ngón tay số 5, nốt Pha nằm giữa
khe số 4 và 5, nốt Son nằm trên ngón tay số 4, nốt La nằm giữa khe số 3 và 4,
nốt Si nằm trên ngón tay số 3, nốt Đô nằm giữa khe số 2 và 3. Cách dạy như vậy
giúp học sinh dễ học vì các em có thể học bất cứ lúc nào các em muốn.

2.3.2. Luyện tập cao độ
10


Muốn giúp cho học sinh đọc chuẩn xác cao độ các nốt nhạc trong bài tập đọc
nhạc, chúng ta phải thực hiện luyện tập cao độ cho học sinh.
Qua bước tập nói tên nốt nhạc, học sinh đã phát hiện được các nốt nhạc được
sử dụng trong bài, tôi yêu cầu các em sắp xếp các nốt nhạc theo thứ tự từ thấp
đến cao rồi ghi lên bảng. Sau đó, tôi đàn giai điệu của chuỗi âm thanh khoảng 2

âm – 3 âm theo chiều đi lên và đi xuống để học sinh đọc theo tiếng đàn. Đây là
một bước rất quan trọng nhằm phát triển tai nghe của học sinh. Vì vậy, chúng ta
không nên sử dụng phương pháp dạy truyền khẩu mà để học sinh tự nghe và đọc
dựa vào tiếng đàn.
Khi đàn nên chú ý dịch giọng sao cho phù hợp với giọng của học sinh. Tránh
đàn cao quá hoặc thấp quá sẽ làm cho học sinh cảm thấy không tự tin tập đọc
nhạc ở các bước tiếp theo.
Với những bài có thang âm liền bậc, tôi hướng dẫn học sinh đặc biệt là học
sinh năng khiếu đọc các quãng trong thang âm để phát huy khả năng nghe cũng
như đọc nhạc cho các em.
Ví dụ: Bài tập đọc nhạc số 7: Chơi đu ( Trang 47 sách Âm nhạc 6 – NXB
Giáo dục)
Sau khi quan sát tranh bài tập đọc nhạc, tôi yêu cầu học sinh nói tên các nốt
nhạc được sử dụng trong bài:
+ Em hãy nêu tên các nốt nhạc chính được sử dụng trong bài? (Nốt Đô, Rê,
Mi, Son, La, (Đô))
+ Em hãy sắp xếp các nốt nhạc đó theo thứ tự từ thấp đến cao?
Tôi đàn giai điệu của thang âm này một lần rồi yêu cầu học sinh đọc theo
chiều đi lên và đi xuống nhiều lần để học sinh nhớ được cao độ các nốt nhạc.
2.3.3. Học sinh đọc và tự kiểm tra lẫn nhau.
Trong quá trình học TĐN, các em đọc đúng về cao độ, giai điệu, để các em
thuộc bài nhanh và nhớ giai điệu bài TĐN, giáo viên có thể chia nhóm để các em
tự ôn tập và kiểm tra lẫn nhau.
*Ví dụ: Bài TĐN số 6- Trời đã sáng rồi giáo viên chia lớp thành 2 nhóm.
Lần lượt từng nhóm trình bày, sau đó giáo viên gọi từng nhóm nhận xét các bạn
đọc.
Hoặc giáo viên chia nhóm và vận dụng hình thức đọc :
11

Nhóm 1 đọc câu 1 và câu 3
Nhóm 2 đọc câu 2 và câu 4
Sau đó đổi ngược lại.
Giáo viên có thể chia thành nhiều nhóm nhỏ để các em đọc và kiểm tra
lẫn nhau
2.3.4. Khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá của học sinh.
Để học sinh không bị thụ động trong cách lựa chọn tiết tấu cho bài TĐN,
giáo viên khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá của học sinh bằng cách như
sau: giáo viên thay đổi tiết tấu, tốc độ hay dịch giọng bản nhạc để học sinh nhận
biết và thực hành.
*Ví dụ 1: Bài TĐN số 5 Vào rừng hoa
Giáo viên đàn cho học sinh đọc nhạc với nhịp Disco. Rồi lần lượt chuyển
nhịp Rumba, Chacha..., yêu cầu học sinh nghe và đọc theo nhịp đàn.
? Các em hãy cho cô giáo biết sự thay đổi tiết tấu như cô và các em vừa
trình bày có phù hợp với bài TĐN không?
HS nêu ý kiến dựa vào kỹ năng nghe của bản thân.
*Ví dụ 2: Bài TĐN số 3 Thật là hay
Giáo viên thay đổi tốc độ của bài TĐN: Từ tempo 100 xuống 80.
? Em có nhận xét gì nếu cô thay đổi tốc độ bài TĐN như cô vừa trình bày?
Học sinh trả lời: Bài TĐN nếu đọc ở tốc độ chậm sẽ không phù hợp với
sắc thái của bài TĐN vì bài TĐN có tính chất vui tươi, rộn ràng, trong sáng.
*Ví dụ 3: Bài TĐN số 5 Vào rừng hoa
Giáo viên dịch giọng bài TĐN xuống một quãng 2, giáo viên bắt nhịp học
sinh trình bày bài TĐN
? Em có nhận xét gì khi cô dịch giọng bản nhạc xuống một quãng 2?
Học sinh trả lời: Khi dịch giọng bản nhạc xuống một quãng 2 sẽ không phù hợp
vì với bài TĐN số 5 cần thể hiện được cao độ cao, hồn nhiên, trong sáng .
2.3.5. Học sinh phát biểu cảm nhận về bài TĐN dưới nhiều hình thức khác
nhau.

12


Trong học tập, so với bắt trước và tìm tòi sáng tạo là hình thức cao nhất
thể hiện tính tích cực học tập của học sinh, hãy bắt đầu khuyến khích các em
mạnh dạn nói lên những cảm nhận của mình về môn học, về bài hát. Học sinh có
thể không ủng hộ ý kiến của giáo viên, của bạn bè, có thể trình bày những ý
kiến, tư tưởng của mình. Đó là cơ sở để có kĩ năng sáng tạo lớn hơn. Giáo viên
cần tạo điều kiện để học sinh tự nhận xét, tự đánh giá, tự cảm nhận để có thể
điều chỉnh cách học theo hướng tích cực.
*Ví dụ:
Cách 1:
- Sau khi cho học sinh nghe đọc mẫu, giáo viên đặt câu hỏi:
? Em hãy nêu cảm nhận của mình về bài TĐN số 9 Ngày đầu tiên đi học
Học sinh sẽ trả lời qua phần gợi mở của giáo viên về cao độ? Tiết tấu bài
TĐN như thế nào? Giai điệu bài có hay không? Qua bài TĐN bản thân em học
tập được gì?
Cách 2:
- Học xong bài TĐN, giáo viên chia lớp thành 2 nhóm. Lần lượt từng
nhóm trình bày bài TĐN kết hợp với vỗ tay theo phách, nhịp. Các em tự nhận
xét cho nhau sau đó giáo viên nhận xét, chấm điểm.

13


2.3.6. Hoạt động theo nhóm
- Lâu nay khi tìm hiểu bài TĐN thì giáo viên là người hướng dẫn hoàn
toàn, nhưng giờ hoạt động theo nhóm thì giáo viên chỉ cần cử ra 1 bạn lên điều
khiển, 1 bạn lên điều khiển sẽ giao nhiệm vụ cho các tổ, mỗi tổ sẽ có 1 đến 2 câu
hỏi về bài TĐN, sau khi nghe câu hỏi các nhóm hoạt động và lần lượt trả lời câu

hỏi.các nhóm sẽ nhận xét lẫn nhau. Bạn điều khiển chốt kiến thức.
Ví dụ: Với bài TĐN số 5 Vào rừng hoa
Lớp sẽ chia thành 4 nhóm và trả lời 4 câu hỏi sau:
- Nhóm 1: Bài TĐN số 5 được viết ở nhịp gì?
- Nhóm 2: Bài TĐN về cao độ gồm những nốt gì?
- Nhóm 3: Bài TĐN về trường độ gồm những hình nốt gì?
- Nhóm 4 : Bài TĐN được chia làm mấy câu?

2.3.7. Hướng dẫn học sinh trình bày bài TĐN.
Thông thường mỗi bài TĐN giáo viên đều hướng dẫn học sinh đọc kết
hợp vỗ tay theo nhip, phách, giúp cho các em rèn luyện tiết tấu. Tuy nhiên, ở
một số bài giáo viên có thể dạy học sinh đánh nhịp.
*Ví dụ 1:

14


Với bài TĐN Số 9 Ngày đầu tiên đi học, giáo viên hướng dẫn các em
đánh nhịp 3/4 không chỉ giúp các em biết cách đánh nhịp mà các em còn chủ
động đọc nhạc theo đúng nhịp.
*Ví dụ 2:
Khi học bài TĐN số 8 Lá thuyền ước mơ giáo viên đưa ra yêu cầu:
? Tự chọn nhóm 4 - 5 học sinh và đọc bài TĐN kết hợp vỗ tay theo nhịp.
- HS tự chọn nhóm có giọng thích hợp về âm vực để trình bày bài TĐN: Giáo
viên không nên áp đặt các em vào từng nhóm, để các em tự chọn sẽ làm HS phấn
khởi, vui thích khi được làm việc trong nhóm phù hợp về sở thích, về âm vực,
chất giọng…
- HS tự chọn cách trình bày bài: Các em có thể trình bày bài TĐN số 7 Chơi
đu một hoặc hai lần, mỗi câu nhạc sẽ do em nào đảm nhiệm hay cả nhóm cùng
đọc. Bài TĐN gồm 4 câu, giáo viên cũng có thể gợi ý, các em đọc câu 3, 4 trước,

câu 1, 2 đọc sau cũng được. Ngoài ra, học sinh có thể chọn để sử dụng các cách
đọc như theo nhóm, cá nhân, đối đáp… Như vậy hình thức trình bày bài TĐN
của mỗi nhóm sẽ rất đa dạng, phong phú, giàu tính sáng tạo.

2.3.8. Chơi trò chơi.
- Sau khi học sinh đọc đúng giai điệu của bài TĐN giáo viên hướng dẫn học
sinh chơi trò chơi: Giáo viên đàn những câu nhạc bất kỳ và yêu cầu học sinh đọc lại
15


*Ví dụ 1:
Bài hát TĐN số 3 Thật là hay
Giáo viên đàn câu 3, học sinh nghe và đọc lại. Tương tự các câu còn lại
giáo viên đổi vị trí các câu và đàn.
Trò chơi này giúp các em thay đổi không khí học tập, đồng thời để kiểm
tra việc ghi nhớ giai điệu của học sinh .
- Trò chơi "Ai nhanh tai, nhanh mắt".
*Ví dụ 2:
Bài TĐN số 2 Mùa xuân trong rừng
4 học sinh đứng ở 4 góc lớp mang số báo danh từ 1, 2, 3, 4. Giáo viên hô
1 - 1 học sinh có SBD 1 sẽ đọc câu 1, hoặc giáo viên hô 2 - 4, học sinh có SBD
2 sẽ đọc câu 4. Tương tự , giáo viên hô đảo lộn SBD và thứ tự các câu của bài
TĐN.
Việc kết hợp tổ chức một trò chơi trong giờ học TĐN vừa giúp học sinh
nắm kiến thức chắc hơn, sâu hơn, nhanh hơn, vừa tạo ra không khí sôi nổi cho
học sinh, tạo hứng thú cho học sinh học môn Âm nhạc cũng như học các môn
học khác.
Sau khi tiến hành phương pháp dạy TĐN như trên, bản thân sau khi tiến
hành thực hiện đã thu được kết quả như sau:
2.4. Hiệu quả của sáng kiến

- Trong thực tế tôi thấy khi bài dạy TĐN với nhiều phương pháp học như
trên sẽ giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ hơn, sâu hơn những vấn đề đặt ra
trong SGK, khiến bài học trở nên sinh động hơn, khơi gợi cho học sinh tư duy
tích cực, có hứng thú học bài, được tìm tòi, khám phá nhiều kiến thức và suy
nghĩ sáng tạo hơn đồng thời vận dụng vào thực tế cuộc sống tốt hơn.
- Đối với đồng nghiệp: Qua việc dự giờ, đồn nghiệp cũng cảm thấy việc
khơi gợi hứng thú học tập và phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học
sẽ đem lại hiệu quả cao, từ đó góp phần ra phong trào soạn giảng theo hướng
tích cực trong đồng nghiệp và ở nhà trường, giúp mọi người hiểu sự phong phú

16


của bài giảng từ đó cùng vận dụng và thực hiện, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục trong nhà trường.
- HS sẽ rèn luyện được kĩ năng sống thông qua việc tìm hiểu bài học qua
nhiều cách học; đồng thời khơi gợi được ở học sinh hứng thú với môn học.
* Về mức độ hứng thú
Rất hứng thú
SL
50

%
66,7

Hứng thú
SL
25

%

33,3

Không hứng thú
SL
0

%
0

Tổng số
HS
75
75

* Về mức độ hiểu bài của học sinh
Điểm Đ từ

Điểm Đ từ

7-10

5-6

SL
34

%
45.3

SL

41

Điểm CĐ

Tổng số
HS

%
54,7

SL
0

%
0

75

HS trình bày kết quả bằng hình thức hát tốp ca.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

3.1. Kết luận:
17


Môn học âm nhạc ở trường THCS mỗi tuần chỉ có một tiết, nhưng các em
được làm quen với: Học hát, TĐN, nhạc lí, âm nhạc thường thức là một tác động
lớn vào thế giới tinh thần của các em. Với những phương pháp dạy trên, trong
những năm qua đối với việc học âm nhạc ở trường THCS Thiết ống tôi thấy kết
quả chất lượng được nâng lên rõ rệt, các em đã biết trình bày hoàn chỉnh một bài

TĐN. Bởi được hướng dẫn tận tình gợi mở và gần gũi luyện tập của giáo viên,
kết hợp giữa nhạc cụ, bảng phụ, đài, băng nhạc và làm mẫu chính xác của giáo
viên đã động viên cổ vũ các em kịp thời bằng những con điểm tốt. Nhắc nhở các
em sau khi học bài mới thì các em phải có sự ôn luyện ở nhà để ghi nhớ và khắc
sâu kiến thức, do đó trong giờ học rất sôi nổi và thoải mái, các em thi đua nhau
trả lời câu hỏi của giáo viên đưa ra, tự giác xung phong lên trình bày bài trước
lớp, đem lại cho các em lòng tự tin, sự hứng thú say mê trong học tập, tình cảm
cô trò luôn gần gũi gắn bó. Việc học tốt trong giờ học chính khoá đã giúp cô trò
chúng tôi thành công trong các hoạt động ngoại khoá.
Trong một năm học áp dụng phương pháp: “Một số kinh nghiệm dạy TĐN để
phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở Trường
THCS Thiết Ống”. Tại trường THCS Thiết Ống . Với mong muốn của bản thân
muốn đóng góp một phần nhỏ bé vào việc nâng cao chất lượng bộ môn Âm
nhạc, tôi xin mạnh dạn nêu ra sáng kiến kinh nghiệm nhỏ của bản thân đã được
áp dụng kiểm nghiệm mang lại hiệu quả tích cực cho việc dạy học môn Âm
nhạc tại trường, chắc chắn sáng kiến còn nhiều hạn chế, khiếm khuyết. Rất
mong nhận được sự góp ý của Hội đồng khoa học, thầy cô, đồng nghiệp và các
bạn để sáng kiến kinh nghiệm hoàn thiện hơn, giúp bản thân học hỏi tích luỹ
thêm kinh nghiệm, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để công tác dạy
học đạt hiệu quả cao hơn, góp một phần nhỏ bé vào việc nâng cao chất lượng
giáo dục của trường THCS Thiết Ống nói riêng với sự nghiệp giáo dục của
huyện nhà nói chung.
3.2. Kiến nghị
- Đối với tổ chuyên môn: Tôi rất mong được sự góp ý trao đổi kinh nghiệm
của các bạn đồng nghiệp cũng như của những người yêu thích môn âm nhạc, để
18


tìm ra được những phương pháp tối ưu nhất nhằm giúp học sinh có hứng thú và
ham mê học âm nhạc, từ đó giáo dục óc thẩm mĩ cho các em, giúp các em hiểu

được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống.
- Đối với nhà trường: Tăng cường đầu tư cở sở vật chất bàn ghế, thiết bị dạy
học chuẩn phục vụ việc dạy học bằng các phương pháp dạy học tích cực.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Bá Thước, ngày 02 tháng 04 năm 2018
XÁC NHẬN CỦA
HIỆU TRƯỞNG

Hà Văn Chinh

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người khác
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thị Yên

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chuẩn kiến thức Âm Nhạc – NXB Giáo dục việt nam
2. Sách giáo khoa Âm nhạc 6 - NXB giáo dục Việt Nam

1


DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN

Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Yên
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường THCS Thiết Ống

TT
1.

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại

Kết quả
đánh giá
xếp loại

Năm học
đánh giá
xếp loại

(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh; Tỉnh...)

(A, B, hoặc C)

Huyện

C

2015-2016

Huyện

B

2017-2018

Nâng cao hiệu quả giảng
dạy tiết 10 môn Âm nhạc 8
ở trường THCS Thiết ống
thông qua dạy học tích hợp

2.

kiến thức liên môn
Một số kinh nghiệm dạy
TĐN để phát huy tính tích
cực và tạo hứng thú học tập
cho học sinh lớp 6 ở Trường
THCS Thiết Ống

2