Vận dụng một số kĩ thuật đánh giá trên lớp học trong dạy học chương dao động cơ vật lý lớp 12 nâng cao

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ NGÂN

VẬN DỤNG MỘT SỐ KĨ THUẬT ĐÁNH GIÁ TRÊN LỚP HỌC TRONG
DẠY HỌC CHƯƠNG “DAO ĐỘNG CƠ” VẬT LÝ LỚP 12 NÂNG CAO
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

http:// www.lrc.tnu.edu.vn


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ NGÂN

VẬN DỤNG MỘT SỐ KĨ THUẬT ĐÁNH GIÁ TRÊN LỚP HỌC TRONG
DẠY HỌC CHƯƠNG “DAO ĐỘNG CƠ” VẬT LÝ LỚP 12 NÂNG CAO
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành: Lý luận & PPDH bộ môn Vật lý
Mã số: 60.14.0111

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THỊ THU HIỀN

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

http:// www.lrc.tnu.edu.vn


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa có ai công bố trong một
công
trình nào khác.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015
Học viên

Trần Thị Ngân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

i




LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn thạc sĩ, Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban chủ
nhiệm cùng các thầy cô khoa Vật lý, phòng Đào tạo Sau đại học, trường Đại học Thái
Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình học tập, thực
hiện và hoàn thành luận văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong chuyên ngành Lý luận

và Phương pháp giảng dạy bộ môn Vật lý, trường Đại học Thái Nguyên, đã nhiệt tình
giảng dạy và giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. Đặc biệt, tác giả xin
bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự hướng dẫn tận tình chu đáo của TS. Lê Thị Thu
Hiền trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, quý Thầy, cô giáo tổ Vật lí,
trường THPT Cửa Ông, Thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh đã nhiệt tình giúp đỡ,
trao đổi và tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình nghiên cứu và thực
nghiệm đề tài.
Cuối cùng, tác giả muốn bày tỏ lòng biết ơn đối với gia đình, người thân, bạn
bè đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên tác giả trong quá trình học tập và thực hiện đề
tài.
Dù đã rất cố gắng nhưng luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót,
tác giả mong nhận được sự góp ý của quý thầy, cô giáo và các bạn.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015
Tác giả

Trần Thị Ngân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

ii




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
MỤC LỤC ............................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................ iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .........................................................................................v
DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................ vi MỞ
ĐẦU...................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài....................................................................................................1
2.
Mục
đích
nghiên
..............................................................................................2
3.
Đối
tượng
và
phạm
..........................................................................2

cứu

vi

nghiên

cứu

4.
Giả
thuyết
khoa
...............................................................................................2

học

5.
Nhiệm
vụ
nghiên
.............................................................................................3

cứu

6.
Phương
pháp
nghiên
........................................................................................3

cứu

7.
Đóng
góp
mới
của
........................................................................................3
8.
Cấu
trúc
của
.............................................................................................4

đề
luận

tài
văn

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG CÁC
KĨ THUẬT ĐÁNH GIÁ TRÊN LỚP HỌC TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ ...............5
1.1.
Tổng
quan
vấn
đề
..............................................................................5

nghiên

cứu

1.1.1. Một số nghiên cứu trên thế giới
....................................................................5
1.1.2. Một số nghiên cứu ở Việt Nam ....................................................................6
1.2.
Đánh
giá
kết
quả
.................................................................8
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iii

học

tập

của

học



sinh


1.2.1. Một số khái niệm cơ bản ..............................................................................8
1.2.2. Mối quan hê giưa kiêm tra, đanh gia vơi cac yếu tố cua quá trình dạy học
......10
1.2.3. Vai trò của kiểm tra đánh giá kết quả học tập trong quá trình dạy học ........11
1.3. Đánh giá năng lực học sinh trong quá trình trong dạy học Vật lí ở trường
trung
học
phổ
.................................................................................................12

thông

1.3.1. Đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực của học sinh
......12
1.3.2. Định hướng đổi mới đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát

triển
năng
lực
của
.......................................................................................14

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iv

học



sinh


1.3.3. Đánh giá năng lực học sinh trong quá trình dạy học ...................................15
1.3.4. Các hình thức đánh giá quá trình ................................................................21
1.3.5. Các kĩ thuật đánh giá trên lớp học sử dụng trong quá trình dạy học ở
trường trung học phổ thông
......................................................................................25
1.4. Thực trạng việc vận dụng các kĩ thuật đánh giá trên lớp học trong đánh giá
quá trình dạy học môn Vật lí ở Trường trung học phổ thông hiện nay ......................36
1.4.1. Mục đích, đối tượng, thời gian, địa điểm và nội dung điều tra ....................36
1.4.2. Kết quả điều tra thực trạng đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
quá trình dạy học môn Vật lý ở trường trung học phổ thông.....................................37
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.........................................................................................39
Chương 2: VẬN DỤNG MỘT SỐ KĨ THUẬT ĐÁNH GIÁ TRÊN LỚP HỌC
TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG "DAO ĐỘNG CƠ", VẬT LÍ 12

NÂNG
CAO............................................................................................................40
2.1. Tổng quan nội dung kiến thức chương "Dao động cơ", Vật lí 12 nâng cao ........40
2.1.1. Mục tiêu dạy học chương "Dao động cơ", Vật lí 12 nâng cao .....................40
2.1.2. Xác định mục tiêu cần đánh giá kết quả học tập của học sinh trong dạy
học chương "Dao động cơ" ......................................................................................42
2.1.3. Xác định những sai lầm thường gặp của học sinh khi giải bài tập và
những khó khăn trong đánh giá kết quả học tập của học sinh trong dạy học
chương “Dao động cơ học”, Vật lí 12.......................................................................43
2.2. Lựa chọn một số kĩ thuật đánh giá để xây dựng bộ công cụ đánh giá trên
lớp học trong quá trình dạy học chương ‘‘Dao động cơ học’’, Vật lí 12 nâng cao ....50
2.2.1. Bộ công cụ đánh giá mức độ nhận thức ......................................................50
2.2.2. Bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng của học sinh trong dạy học
chương "Dao động cơ"
.............................................................................................58
2.2.3. Bộ công cụ tự đánh giá và phản hồi về quá trình dạy học ...........................64
2.3. Thiết kế một số tiến trình dạy học chương "Dao động cơ" có sử dụng bộ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

v




công cụ đánh giá trên lớp học...................................................................................65
2.3.1. Thiết kế giáo án bài “Con lắc lò xo” ...........................................................65
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.........................................................................................73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

vi




Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ..............................................................74
3.1. Mục đích thực nghiệm.......................................................................................74
3.2. Đối tượng và thời gian, địa điểm thực nghiệm sư phạm.
....................................74
3.2.1. Đối tượng của thực nghiệm sư phạm
..........................................................74
3.2.2. Thời gian và địa điểm thực nghiệm sư phạm ..............................................74
3.3. Phương pháp thực nghiệm
.................................................................................74
3.3.1. Phương pháp điều tra
.................................................................................74
3.3.2. Phương pháp quan sát
................................................................................74
3.3.3. Phương pháp thống kê toán
học .................................................................74
3.3.4. Phương pháp case - study
...........................................................................75
3.3.5. Xây dựng phương thức và tiêu chí đánh giá ...............................................75
3.4. Nội dung thực nghiệm .......................................................................................76
3.4.1. Tài liệu thực nghiệm sư phạm ....................................................................76
3.4.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm..................................................................76
3.4.3. Chọn mẫu thực nghiệm ..............................................................................77
3.5. Đánh giá kết quả thực nghiệm ...........................................................................78
3.5.1. Phân tích định tính .....................................................................................78
3.5.2. Phân tích định lượng ..................................................................................79

3.5.3. Quan sát, đánh giá năng lực của một nhóm học sinh để kiểm nghiệm
tính khả thi của đề tài (Case- study). ........................................................................81
3.5.4. Kết quả thăm dò giáo viên về tính khả thi của bộ công cụ đánh giá trên
lớp học và giáo án đã biên soạn trong quá trình thực nghiệm sư phạm
.....................85
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.........................................................................................86
KẾT LUẬN
............................................................................................................87
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................88
PHỤ LỤC

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

ĐC

Đối chứng

ĐG

Đánh giá

DH

Dạy học

ĐH

Đại học

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

HĐDH

Hoạt động dạy học

HS

Học sinh

KQHT

Kết quả học tập

KT

Kiểm tra

KTĐG

Kiểm tra, đánh giá

NL

Năng lực

PPDH

Phương pháp dạy học

QTDH

Quá trình dạy học

SGK

Sách giáo khoa

THPT

Trung học phổ thông

TL

Tự luận

TN

Thực nghiệm

TNSP

Thực nghiệm sư phạm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iv




DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Kết quả học tập của HS nhóm TN, ĐC trước khi TNSP ...........................77
Bảng 3.2: Phân bố điểm của nhóm TN và nhóm ĐC sau khi TNSP ..........................79
Bảng 3.3. Bảng phân phối tần suất luỹ tích hội tụ lùi của lớp TN và lớp ĐC sau
TNSP ........................................................................................................81
Bảng 3.4: Danh sách HS trong quá trình nghiên cứu trường hợp ..............................82
Bảng 3.5: Kết quả học tập của một số HS được theo dõi sau quá trình TNSP ...........84
Bảng 3.6: Kết quả khảo sát ý kiến của GV ...............................................................85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

v




DANH MỤC CÁC HÌNH
Biểu đồ 3.1: Đa giác đồ về chất lượng học tập của nhóm TN và ĐC trước khi
TNSP ..................................................................................................78
Biểu đồ 3.2: Đường tần suất luỹ tích hội tụ lùi của lớp TN và lớp ĐC sau khi
TNSP ..................................................................................................81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

vi




MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết kì họp thứ 8, Quốc hội khoá XI về đổi mới căn bản và toàn diện
giáo dục Việt Nam đã nêu: "Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang
bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi
với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia
đình và giáo dục xã hội".
Nghị quyết số 44/NQ-CP ngày 09/6/2014 Ban hành chương trình hành động
của chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29NQ/TW ngày 04/11/2013 Hội nghị lần thứ

8, BCH TW Đảng khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng
yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã chỉ thị: "Đổi mới hình thức, phương pháp
thi, kiểm tra và ĐG kết quả giáo dục theo định hướng ĐG NL người học; kết hợp ĐG
cả quá trình với ĐG cuối kì học, cuối năm học theo mô hình của các nước có nền
giáo dục phát triển".
Bộ Giáo và Đào tạo đã ban hành công văn số 4099/BGDĐT-GDTrH ngày
05/8/2014 về hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2014 dục - 2015 đã chỉ đạo
rõ về công tác KTĐG: " Đổi mới KTĐG theo hướng chú trọng ĐG phẩm chất và NL của
HS, chú trọng ĐG quá trình: ĐG trên lớp học; ĐG bằng hồ sơ; ĐG bằng nhận xét; tăng
cường bằng hình thức ĐG thông qua sản phẩm dự án; bài thuyết trình. Kết hợp kết
quả ĐG trong quá trình giáo dục và ĐG tổng kết cuối kì, cuối năm học. Các hình thức
KTĐG đều hướng tới sự phát triển năng lực của HS; coi trọng ĐG để giúp đỡ HS về
phương pháp học tập; động viên sự cố gắng; hứng thú học tập của các em trong
quá trình DH. Việc KTĐG không chỉ là xem HS học được cái gì mà quan trọng hơn là
biết HS học như thế nào, có biết vận dụng không".
KTĐG có quan hệ mật thiết với quá trình DH, KTĐG có thể coi giai đoạn kết
thúc của quá trình DH, phản ánh chất lượng đào tạo nhưng cũng là đòn bẩy để thúc
đẩy quá trình DH, kết quả KTĐG giúp cho GV có cơ sở để phân loại HS, nắm bắt
được NL của cá nhân HS từ đó điều chỉnh PPDH của mình cho phù hợp với đối
tượng HS. Trong thời gian vừa qua, các trường THPT đã tích cực đổi mới PPDH của
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

1




GV kết hợp với đổi mới phương pháp, hình thức KTĐG như sử dụng câu hỏi trắc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

2




nghiệm khách quan trong KTĐG. Tuy vậy chỉ mới dừng lại ở việc KTĐG tổng kết cuối
kì hoặc cuối năm, còn vấn đề KTĐG thường xuyên trong quá trình DH chưa được
GV và các cấp quản lí quan tâm.
Vật lí là bộ môn Khoa học thực nghiệm, kiến thức Vật lí được các nhà khoa
học đúc kết từ thực tiễn và có rất nhiều ứng dụng trong đời sống khoa học, kĩ thuật.
Tuy vậy thực tế trong đào tạo hiện nay, nhiều HS thi môn Vật lí có điểm rất cao
nhưng khả năng vận dụng kiến thức Vật lí vào thực tiễn lại quá yếu. Nếu GV biết
cách đổi mới PPDH theo hướng tiếp cận NL và sử dụng các kĩ thuật ĐG trên lớp học
trong quá trình DH Vật lí sẽ giúp cho GV có thể thực hiện ĐG thường xuyên trong
quá trình DH để nắm bắt kịp thời NL của HS từ đó vận dụng các PPDH thích hợp
giúp nâng cao chất lượng giáo dục.
Kiến thức cơ học là một trong những kiến thức nền tảng trong giáo dục Vật lí
cho HS THPT; nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành kiến thức Vật lí
ở THPT giúp HS có thể học tốt các kiến thức Vật lí ở trình độ cao hơn. Trong đó,
chương
‘‘Dao động cơ ’’ là một trong những chủ đề quan trọng trong phần Cơ học. Việc áp
dụng các kĩ thuật ĐG trên lớp học vào dạy học chương ‘‘Dao động cơ ’’ là hết sức
cần thiết góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Vật lí THPT.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: "Vận dụng một số kĩ
thuật đánh giá trên lớp học trong dạy học chương"Dao động cơ" Vật lý lớp 12
nâng cao".
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu các kĩ thuật ĐG trên lớp học, lựa chọn và vận dụng vào xây dựng
bộ công cụ ĐG nhằm ĐG kết quả học tập của HS trong quá trình dạy học chương

"Dao động cơ ", Vật lí lớp 12 nâng cao.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Một số kĩ thuật đánh giá trên lớp học được sử dụng
trong quá trình DH Vật lí hiện nay.
- Phạm vi nghiên cứu: KTĐG quá trình học tập của HS chương ‘‘Dao động
cơ’’, Vật lí lớp 12 nâng cao.
4. Giả thuyết khoa học


Nếu vận dụng một số kĩ thuật ĐG trên lớp học để xây dựng bộ công cụ KTĐG
trên lớp học thì sẽ ĐG được KQHT của HS trong quá trình DH chương "Dao động


cơ", lớp 12 nâng cao qua đó giúp GV điều chỉnh PPDH góp phần nâng cao kết quả
học tập của HS và chất lượng DH môn Vật lí.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về KTĐG KQHT của HS và cơ sở lí luận về các kĩ
thuật ĐG trên lớp học trong dạy học Vật lí.
- Điều tra thực trạng hoạt động KTĐG KQHT môn Vật lí của HS nói chung và
hoạt động ĐG trên lớp học trong quá trình DH Vật lí nói riêng ở trường THPT hiện
nay để phân tích những kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế và tìm hiểu
nguyên nhân của những tồn tại đó làm cơ sở thực tiễn cho đề tài.
- Phân tích mục tiêu DH và xác định mục đích KTĐG năng lực của HS trong
quá trình DH chương "Dao động cơ ", Vật lí 12 nâng cao.
- Vận dụng một số kĩ thuật ĐG trên lớp học để thiết kế bộ công cụ ĐG năng
lực của HS trong quá trình DH chương "Dao động cơ", Vật lí 12 nâng cao.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm định giả thuyết khoa học
và đánh giá tính khả thi, hiệu quả của các kết luận được rút ra từ luận văn.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu và xử lí thông tin từ sách,

báo, tạp chí về các vấn đề liên quan đến đề tài, đặc biệt là vấn đề KTĐG KQHT của
HS, các kĩ thuật ĐG trên lớp học trong quá trình DH Vật lí.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra cơ bản về thực trạng KTĐG
KQHT và ĐG trong quá trình DH môn Vật lý của HS THPT thông qua phỏng vấn và
phân tích các phiếu điều tra.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức TNSP các nội dung đã đề
xuất trong luận văn nhằm kiểm nghiệm tính khả thi của đề tài. Dùng phương pháp
thống kê toán học để xử lý các số liệu thu được từ thực nghiệm.
7. Đóng góp mới của đề tài
- Về lý luận: Hệ thống hóa cơ sở lí luận về KTĐG KQHT của HS; góp phần làm
sáng tỏ cơ sở lí luận về các kĩ thuật ĐG trên lớp học trong quá trình DH vật lý ở
trường THPT.


- Về thực tiễn: Xác định được các kĩ thuật ĐG trên lớp học trong DH chương
"Dao động cơ ", xây dựng bộ công cụ ĐG trên lớp học trong quá trình DH chương


"Dao động cơ "; Soạn thảo được một số tiến trình DH có áp dụng bộ công cụ ĐG trên
lớp học chương "Dao động cơ".
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, nội dung luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc vận dụng các kĩ thuật đánh giá
trên lớp học trong quá trình dạy học Vật lí
Chương 2: Vận dụng một số kỹ thuật đánh giá trên lớp học trong dạy học
chương "Dao động cơ", Vật lý lớp 12 nâng cao.
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm


Chương 1

CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG CÁC
KĨ THUẬT ĐÁNH GIÁ TRÊN LỚP HỌC TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Một số nghiên cứu trên thế
giới
Khẳng định vai trò, ý nghĩa quan trọng của KT và ĐG năng lực nhận thức của
HS, nhà giáo dục học J.A.Comenxki (1592 - 1670) người Séc đã coi việc KT-ĐG tri
thức HS như một yếu tố góp phần nâng cao hiệu quả quá trình dạy học. Đặc biệt I.B
Bazelov đề xuất một hệ thống ĐG tri thức trong trường học và chia hệ thống ĐG làm
12 bậc và vận dụng vào thực tiễn dạy học, ông cho rằng có 3 bậc phù hợp với trình
độ nhận thức của HS phổ thông: tốt - trung bình - kém. Hệ ĐG này áp dụng ở một số
nước, trong đó có Nga [1].
Nghiên cứu vấn đề KT-ĐG dưới góc độ phương tiện điều khiển quá trình dạy
học, N.V Savin đã nêu: "Kiểm tra là một phương tiện quan trọng không chỉ để ngăn
ngừa việc lãng quên mà còn để nắm được tri thức một cách vững chắc hơn"[4]. Ông
cho rằng, ĐG có thể trở thành một phương tiện quan trọng để điều khiển việc học
tập của HS, đẩy mạnh phát triển giáo dục HS. Đánh giá được thực hiện trên cơ sở KT
và ĐG theo hệ thống 5 bậc: Xuất sắc (điểm 5), Tốt (điểm 4), Trung bình (điểm 3), Xấu
(điểm 2), Rất xấu (điểm 1). Từ đó, V.N. Savin khẳng định KT và ĐG là hai hoạt động
khác nhau, nhưng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. KT không chỉ giúp HS nắm tri
thức mà còn nắm kĩ năng, kĩ xảo. T.A.Ilina cũng cho rằng: "Kiểm tra đánh giá kiến
thức, kĩ năng, kĩ xảo là rất quan trọng và là thành phần cấu tạo cần thiết của quá
trình dạy học" [17]. Đồng thời, tác giả còn nhấn mạnh chức năng quan trọng của KT,
ĐG, coi nó như là một phương tiện để nâng cao chất lượng dạy học "Việc đánh giá là
một phương tiện kích thích mạnh mẽ và có một ý nghĩa giáo dục rất lớn trong điều
kiện nếu như nó được giáo viên sử dụng đúng đắn" [17].
Đề câp đên
́ viêc đôi mơi cac hinh thưc, phương phap đanh gia, tai liêu

Definitions and Assessment Methods for Critical Thinking, Problem Solving and
Writing [35], Why we need better assessment. Educational Leadership [37] đã phân


tich sâu hơn các ưu điêm cua ki năng đanh gia qua bai luân, giup hoc sinh ren luyên
tư duy phân tich, tông hơp. The Art of Assessing [34], Measurement and evaluation
in teaching (6th Ed) [36] cung phân tich ưu điêm va nhươc điêm cua cac dang thưc
đanh gia, song nhân
́ manh vai tro đanh gia qua cac câu hoi TN. Đanh gia lơp học [18]
phân tich quy trinh, cach tô chưc đanh gia lơp hoc, chu trong đôi mơi đanh gia kêt́
qua qua trinh hoc tâp cua hoc sinh trong tưng giơ hoc, bai hoc. Nitko A.J. qua tai
liêu [38], nêu xu hương quôć tế hoa trong đanh gia kêt́ qua hoc tâp cua hoc sinh
hiên nay, nhân
́ manh vai tro cua đanh gia vơi việc phat triên tư duy va sư dung kết
qua KT, ĐG đê điêu
̀ chinh quá trình dạy học.
1.1.2. Một số nghiên cứu ở Việt Nam
Ở Việt Nam, ĐG cũng đã được nghiên cứu, vận dụng ở nhiều phương diện và
mức độ khác nhau. Đã có một số nghiên cứu trong lĩnh vực KTĐG như Dương Thiệu
Tống với “Trắc nghiệm và đo lường thành quả học tập"[32] và Lâm Quang Thiệp với
"Đo lường và đánh giá hoạt động học tập trong nhà trường "[30], các tác giả đã trình
bày rất chi tiết, hệ thống về vấn đề trắc nghiệm khách quan, kĩ thuật thiết kế câu hỏi
trắc nghiệm khách quan, bài kiểm tra, chấm điểm… và vấn đề đo lường thành quả
học tập. Nhiều nhà giáo dục đã nghiên cứu toàn diện vấn đề KTĐG và đổi mới
KTĐG, từ thống nhất khái niệm KT, ĐG, đo lường, chuẩn ĐG, đổi mới..., đi sâu phân
tích ưu điểm (và hạn chế) của việc đổi mới phương pháp KT bằng TNKQ...như Trần
Bá Hoành với “Đánh giá trong giáo dục"[16]; Lê Đức Ngọc với “Vắn tắt về đo lường
và đánh giá thành quả học tập trong giáo dục đại học"[24];. Nguyễn Phụng Hoàng,
Võ Ngọc Lan với “Phương pháp trắc nghiệm trong kiểm tra và đánh giá thành quả
học tập"[15] ; Tác giả Nguyễn Công Khanh đã phân tích ưu điểm, hạn chế của các

phương pháp KTĐG, đặc biệt là kĩ thuật xây dựng câu hỏi TN, đưa ra quy trình xây
dựng và xử lý bộ công cụ KT một số môn học thể hiện trong công trình “Đánh giá đo
lường trong khoa học xã hội: quy trình, kĩ thuật, thiết kế, thích nghi, chuẩn hoá công
cụ đo"[19];.... Giáo trình "Đánh giá và đo lường kết quả học tập"[25] của tác giả
Trần Thị Tuyết Oanh đã hệ thống rất đầy đủ các thuật ngữ và khái niệm, các nguyên


tắc, phương pháp, kĩ thuật, các nội dung ĐG trong giáo dục.


Thời gian gần đây, tác giả Thái Duy Tuyên[33] đã nghiên cứu để xây dựng và
hoàn thiện quá trình KTĐG tri thức của HS. Một số luận án tiến sĩ đã nghiên cứu về
đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức KTĐG kết quả học tập của HS như luận
án tiến sĩ của Nguyễn Bảo Hoàng Thanh đã thực hiện đề tài "Nghiên cứu xây dựng và
sử dụng phối hợp câu hỏi TNKQ và TL nhằm cải tiến hoạt động đánh giá KQHT môn
Vật lí đại cương của sinh viên đại học sư phạm"[29], luận án tiến sĩ của Đặng Huỳnh
Mai đã nghiên cứu "Xây dựng mẫu đề kiểm tra chuẩn quốc gia môn Toán cho HS tiểu
học"[23], luận án tiến sĩ của Nguyễn Thị Bích đi sâu nghiên cứu về "Đổi mới kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của HS trong dạy học lịch sử ở trường trung học cơ
sở"[1], luận án của Bùi Thị Hạnh Lâm, “Rèn luyện kĩ năng tự đánh giá kết quả học
tập môn toán của học sinh trung học phổ thông”[22]; luận án của Lê Thị Thu Hiền về
"Đổi mới hoạt động kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn Vật lý của học sinh dự
bị đại học dân tộc với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin"[14]; luận án của Phan Anh
Tài về "Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong dạy học Toán lớp 11
trung học phổ thông"[27] ; ]; luận văn của Phạm Văn Biêng về "Soạn thảo hệ thống
câu hỏi trắc nghiệm chương Dòng điện xoay chiều theo hướng tiếp cận năng lực
"[34] ]; luận văn của Huỳnh Đình Bảo Trang về "Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
của học sinh chương các định luật bảo toàn vật lí 10 cơ bản theo chuần kiến thức kĩ
năng "[35] ; …. Nhìn chung các tác giả đã có những nghiên cứu về đổi mới hình
thức, phương pháp và vận dụng các phương tiện hiện đại trong đánh giá kết quả

học tập của người học.
Từ cuối thập kỉ 90 của thế kỉ XX ở nước ta, hoạt động đổi mới đánh giá được
chú ý nhiều hơn. Các trung tâm đánh giá ra đời ở các Viện nghiên cứu và một số
trường Đại học, Cục khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục của Bộ GD & ĐT
được thành lập. Nhiều công trình lý luận chung về đánh giá, đặc biệt là phương
pháp và kĩ thuật đánh giá được nghiên cứu và bước đầu áp dụng ở tất cả các cấp
học. Hiện nay, xu hướng đổi mới của giáo dục ở nước ta là đánh giá năng lực
người học giúp cho người học phát triển một cách toàn diện.
Tuy nhiên, đến thời điểm này chưa có bất kì một công trình nào nghiên cứu
về Vận dụng các kĩ thuật đánh giá trên lớp học trong dạy học chương "Dao động