Giáo án Sinh học 8 bài 44: Thực hành Tìm hiểu chức năng (liên quan đến cấu tạo) của tủy sống

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Bài 44: THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC NĂNG
(LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO) CỦA TỦY SỐNG
I-Mục tiêu
1. Kiến thức
- Tiến hành thành công các thí nghiệm quy định.
- Từ thí nghiệm và kết quả quan sát:
+ Nêu được chức năng của tuỷ sống, dự đoán được thành phần cấu tạo của tuỷ sống.
+ Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng.
2. Kĩ năng
Kĩ năng thu thập và xử lý thông tin khi đọc SGK và quan sát GV làm mẫu để tìm
hiểu chức năng (liên quan đến cấu tạo) của tủy sống.
-

Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực.

-

Kĩ năng ứng xử, giao tiếp trong khi làm thí nghiệm.

-

Kĩ năng quản lý thời gian và đảm nhận trách nhiệm.

3. Thái độ
- Có ý thức kỉ luật, ý thức vệ sinh.
II-Phương pháp
-

Dạy học nhóm.

-

Trực quan.

-

Trình bày 1 phút.

-

Thực hành – quan sát.

III-Phương tiện
- Chuẩn bị của GV:
+ Ếch 1 con, 1 đoạn tuỷ sống lợn tươi.
+ Bộ đồ mổ: đủ cho các nhóm.

TaiLieu.VN

Page 1


+ Dung dịch HCl 0,3%; 1%; 3%, cốc đựng nước lã, bông thấm nước.
- Chuẩn bị của HS (mỗi nhóm):
+ Ếch 1 con.
+ Khăn lau, bông.
+ Kẻ sẵn bảng 44 vào vở.
IV-Tiến trình dạy – học
1. Ổn định: 1’
- Kiểm tra sỉ số.

2. Kiểm tra bài cũ: 5’
- Trình bày cấu tạo và chức năng của nơron.
- Phân biệt chức năng của hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng.
3. Bài mới: 32’
a. Mở bài: 2’
Trong bài trước các em đã nắm được các bộ phận của hệ thần kinh. Các em biết rằng trung
ương thần kinh gồm não và tuỷ sống. Tuỷ sống nằm ở đâu? Nó có cấu tạo và chức năng như thế
nào? chúng ta cùng tìm hiểu bài thực hành hôm nay để trả lời câu hỏi đó.
b. Phát triển bài: 30’
Hoạt động 1: Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống
Mục tiêu: HS tiến hành thành công 3 thí nghiệm 1, 2, 3. Nêu được chức năng của tuỷ sống
TG

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

18’ - Yêu cầu HS huỷ não - Từng nhóm HS tiến I-Tìm hiểu chức năng của tuỷ
ếch, để nguyên tuỷ.
hành:
sống
- Yêu cầu HS tiến hành:

+ Cắt đầu ếch hoặc phá Tiến hành thành công thí
nghiệm sẽ có kết quả:
+ Bước 1: HS tiến hành não.
thí nghiệm 1, 2, 3 theo + Treo lên giá 3 -5 phút + Thí nghiệm 1: Chi sau bên
giới thiệu ở bảng 44.

cho ếch hết choáng.
phải co.
- GV lưu ý: sau mỗi lần - Từng nhóm đọc kĩ 3 + Thí nghiệm 2: Co cả 2 chi
kích thích bằng axit phải thí nghiệm phải làm, sau.
rửa thật sạch chỗ có axit, lần lượt làm thí nghiệm

TaiLieu.VN

Page 2


lau khô để khoảng 3 – 5 1, 2, 3. Ghi kết quả + Thí nghiệm 3: Cả 4 chi đều
phút mới kích thích lại.
quan sát được vào bảng co.
- Từ kết quả thí nghiệm 44 (đã kẻ sẵn ở vở).
+ Thí nghiệm 4: Cả 2 chi sau
và hiểu biết về phản xạ,
co.
GV yêu cầu HS:
- Các nhóm dự đoán ra + Thí nghiệm 5: Chỉ 2 chi
- Dự đoán về chức năng giấy nháp.
của tuỷ sống?
- 1 số nhóm đọc kết
- GV ghi nhanh dự đoán quả dự đoán.
của HS ra góc bảng.
+ Trong tuỷ sống chắc

trước co.
+ Thí nghiệm 6: 2 chi trước
không co.

+ Thí nghiệm 7: 2 chi sau co.

chắn phải có nhiều căn
cứ thần kinh điều khiển
sự vận động của các
chi.

Kết luận: Tuỷ sống có các căn
cứ thần kinh điều khiển sự vận
động của các chi (PXKĐK).
Giữa các căn cứ thần kinh có
+ Các căn cứ đó phải sự liên hệ với nhau.
có sự liên hệ với nhau
theo các đường liên hệ
dọc (vì khi kích thích
chi dưới không chỉ chi
+ Bước 2: GV biểu diễn dưới co mà 2 chi trên
cũng co).
thí nghiệm 4,5.
- Cắt ngang tuỷ ở đôi - HS quan sát thí
dây thần kinh thứ 1 và nghiệm, ghi kết quả thí
nghiệm 4, 5 vào bảng
thứ 2 (ở lưng)
44 trong vở.
- Lưu ý: nếu vết cắt nông
có thể chỉ cắt đường lên
(trong chất trắng ở mặt
sau tuỷ sống) do đó nếu
kích thích chi trước thì 2
chi sau cũng co (đường

xuống trong chất trắng
còn).
- Em hãy cho biết thí
nghiệm này nhằm mục
đích gì?

TaiLieu.VN

Page 3


- HS thảo luận nhóm
và nêu được: Thí
nghiệm này chứng tỏ
só sự liên hệ giữa các
+ Bước 3: GV biểu diễn căn cứ thần kinh ở các
thí nghiệm 6 và 7 (huỷ phần khác nhau của tuỷ
tuỷ ở trên vết cắt ngang sống (giữa căn cứ điều
khiển chi trước và chi
rồi tiến hành như SGK)
sau).
- Qua thí nghiệm 6, 7 có
- HS quan sát phản ứng
thể khẳng định điều gì?
của ếch, ghi kết quả thí
- GV cho HS đối chiếi
nghiệm 6, 7 vào bảng
với dự đoán ban đầu, sửa
44.
câu sai.

- Yêu cầu HS nêu chức
- HS trao đổi nhóm và
năng của tuỷ sống.
rút ra kết luận.
+ Tuỷ sống có nhiều
căn cứ thần kinh điều
khiển sự vận động của
các chi.
- HS nêu.

Hoạt động 2: Nghiên cứu cấu tạo của tuỷ sống
Mục tiêu: HS nắm được cấu tạo trong và ngoài của tuỷ sống
TG

Hoạt động của GV

12’ - GV cho HS quan sát
lần lượt H 44.1; 44.2;
mô hình tuỷ sống lợn và
1 đoạn tuỷ sống lợn.

TaiLieu.VN

Hoạt động của HS

Nội dung

- HS quan sát kĩ hình
vé, đọc chú thích, quan
sát mô hình, mẫu vật

để nhận biết màu sắc
của tuỷ sống lợn, trả lời

II-Nghiên cứu cấu tạo
của tuỷ sống
1. Cấu tạo ngoài
- Tuỷ sống nằm trong
cột sống từ đốt cổ thức

Page 4


- Nhận xét về hình dạng, câu hỏi:
kích thước, mầu sắc, vị - 1 HS trả lời, các HS
trí của tuỷ sống?
khác nhận xét, bổ sung
- GV chốt lại kiến thức. và rút ra kết luận.

I đến thắt lưng II, dài
50 cm, hình trụ, có 2
phàn phình (cổ và thắt
lưng), màu trắng, mềm.

- Tuỷ sống bọc trong 3
-Yêu cầu HS nhận xét - HS lắng nghe.
lớp màng: màng cứng,
màng tuỷ.
- HS trả lời, nhận xét, màng nhện, màng nuôi.
- GV cho HS quan sát kĩ rút ra kết luận.
Các màng này có tác

mô hình và mẫu tuỷ lợn. - HS quan sát.
dụng bảo vệ, nuôi
dưỡng tuỷ sống.
- Nhận xét cấu tạo trong
của tuỷ sống?
2. Cấu tạo trong
- Đại diện nhóm trình
- Từ kết quả thí nghiệm bày, các nhóm khác
- Chất xám nằm trong,
nêu rõ vai trò của chất nhận xét, bổ sung.
hình chữ H (do thân,
xám, chất trắng.
sợi nhánh nơron tạo
- Chất xám là căn cứ
nên) là căn cứ (trung
thần kinh của phản xạ
khu) của các PXKĐK.
không điều kiện.
- Chất trắng ở ngoài
- Chất trắng nối các căn
(gồm các sợi trục có
- Cho HS giải thích thí cứ thần kinh trong tủy miêlin) là các đường
nghiệm 1 trên sơ đồ cung sống với nhau.
dẫn truyền nối các căn
phản xạ.
- HS giải thích.
cứ trong tuỷ sống với
nhau và với não bộ.
- Giải thích thí nghiệm 2
bằng nơron liên lạc bắt

chéo.
- Giải thích thí nghiệm 3
bằng đường lên, đường - HS giải thích.
xuống (chất trắng).
- HS gải thích.
4. Kiểm tra đánh giá: 6’
- HS hoàn thành bảng 44 vào vở bài tập.

TaiLieu.VN

Page 5


- Ghi lại kết quả thực hiện các lệnh trong các bước thí nghiệm.
6. Nhận xét, dặn dò: 1’
- Nhận xét tiết học.
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
- Xem trước bài 45.
V-Rút kinh nghiệm tiết dạy
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

TaiLieu.VN

Page 6