Giao an boi duong HSG van 9

Cách mở bài của bài văn nghị luận

CÁCH VIẾT MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN
TẬP NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
I/ Cách viết phần mở bài:
1. Mục đích :
Mục đích của phần mở bài là nhằm giới thiệu vấn đề mà mình sẽ viết,
sẽ trao đổi, bàn bạc trong bài. Vì thế, khi viết Mở bài thưc chất là trả lời
câu hỏi : Anh (chị ) định viết, định bàn bạc vấn đề gì ? Các cách mở bài
dễ viết nhất :
a. Mở bài trực tiếp : Tức là trả lời thẳng vào việc đó.
Ví dụ : Phân tích bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu.
Mở bài trực tiếp : Nói đến Chính Hữu không thể khong nói đến bài thơ
“Đồng chí”.Bài thơ như một điểm sáng trong tập “Đầu súng trăng
treo”- tập thơ viết về đề tài người lính của ông.
b. Mở bài gián tiếp: Tức là dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi, sau
đó, nêu vấn đề sẽ bàn trong bài. Để bài viết có không khí tự nhiên và có
chất văn, người ta thường mở bài theo kiểu gián tiếp. Có nhiều cách mở
bài gián tiếp này nhưng tựu trung có 4 cách cơ bản:
Cách 1: Diễn dịch (suy diễn )
Cách 2: Quy nạp
Cách 3: Tương liên (tương đồng )
Cách 4: Tương phản (đối lập )
Dù viết mở bài gián tiếp theo cách nào thì trong đó cũng cần làm rõ 3
vấn đề:
* Nêu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, xuất xứ.
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

1

Cách mở bài của bài văn nghị luận

* Nêu vấn đề (dựa vào gợi ý ở đề bài )
* Nêu cảm nhận của mình về vấn đề.
3. Một số vấn đề cần tránh :
- Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa mãi mới gắn được vào việc nêu vấn đề.
- Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu.
- Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, có gì nói hết luôn rồi thân bài
lại lặp lại những điều đã nói ở phần Mở bài.
4. Một mở bài hay cần phải :
- Ngắn gọn: Dẫn dắt thường vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu và giới
hạn vấn đề một câu.
- Đầy đủ: (đủ 3 vấn đề )
- Độc đáo : gây được sự chú ý của người đọc.
- Tự nhiên :Giản dị, tự nhiên, tránh vụng vềgượng ép tránh gây cho
người đọc khó chịu bởi sự giả tạo.
II. Một số Mở bài tham khảo :
Đề :Cảm nhận về bức tranh xuân trong đoạn trích “Cảnh ngày
xuân”.
Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất
hiện một lần trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh
hằng. Nhưng những gì là thơ, là văn, là nghệ thuật đích thực…thì vẫn
còn mãi mãi với thời gian. Truyện Kiều của Nguyễn Du là một tác
phẩm nghệ thuật như thế, đặc biệt là đoạn thơ viết về Cảnh ngày xuân –
một mùa xuân mới mẻ, tinh khôi và giàu sức sống.
Đề : Cảm nhận về người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe
không kính”

Cấn Văn Thắm – Hà Nội

2


Cách mở bài của bài văn nghị luận

Có những tác phẩm đọc xong, gấp sách lại là ta quên ngay, cho đến lúc
xem lại ta mới chợt nhớ là mình đã đọc rồi. Nhưng cũng có những cuốn
sách như dòng sông chảy qua tâm hồn ta để lại những ấn tượng chạm
khắc trong tâm khảm.“Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một tác
phẩm như thế. Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã xây dựng một tượng đài
bằng thơ về người chiến sĩ hồn nhiên, ngang tàng và ngạo nghễ thời đại
chống Mĩ.
Đề : Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của
Huy Cận.
Chàng Huy Cận khi xưa hay sầu lắm
Nỗi nhớ thương không biết đã tan chưa?
(Mai sau)
Trước cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận thường u sầu ảo não. Nhưng
từ khi cách mạng tháng Tám thành công đã tiếp thêm cho thơ ông một
luồng sinh khí mới, những trang thơ dạt dào niềm vui khi viết về cuộc
sống mới, con người mới. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” là một tác
phẩm mang cảm xúc như thế. Nó đã ghi lại hành trình đẹp đẽ của đoàn
thuyền: ra khơi lúc hoàng hôn, đánh cá lúc trăng lên và trở về lúc bình
minh. Nhưng có lẽ khung cảnh đẹp đẽ và hùng vĩ nhất là lúc đoàn
thuyền ra khơi được thể hiện rõ trong khổ thơ đầu.
Đề : Phân tích nhân vật Chí Phèo trong bài thơ cùng tên của Nam
Cao.
Khi “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố và “Bước đường cùng” của Nguyễn
Công Hoan ra đời, tôi chắc ít ai nghĩ rằng, thân phận người nông dân
dưới ách đế quốc phong kiến lại có thể có một nỗi khổ nào hơn những

nỗi khổ của chị Dậu, anh Pha. Nhưng khi Chí Phèo bước ra từ những
trang sách của Nam cao, thì người ta mới nhận ra rằng đây là hiện thân
đầy đủ những gì gọi là khốn khổ, tủi nhục nhất của người dân cùng ở
một nước thuộc địa.
Bài tập : Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong t/p “Chuyện
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

3


Cách mở bài của bài văn nghị luận

người con gái Nam Xương”
Mở bài 1: Thuý Kiều là nhân vật chính trong tác phẩm "Truyện Kiều"
của Nguyễn Du. Người đọc có thể cảm nhận được một phần số phận
của nhân vật qua các đoạn trích học trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp
9. Đó là các đoạn trích "Chị em Thuý Kiều"; "Mã Giám Sinh mua
Kiều" và "Kiều ở lầu Ngưng Bích".
Mở bài 2: Nguyễn Thành Long là một cây bút chuyên về truyện ngắn.
Ông đã rất thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài về những con
người lao động mới trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Một
trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa".
Tác phẩm không chỉ vẽ ra một bức tranh thiên nhiên đẹp và thơ mộng
mà còn là lời ca ngợi những con người đang ngày đêm miệt mài lao
động cống hiến cho Tổ quốc.
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Khái quát sự nghiệp sáng tác của tác
giả đến tác phẩm cụ thể.
Mở bài 3:
Được xây dựng theo một cốt truyện dân gian "Chuyện người con gái
Nam Xương" của Nguyễn Dữ có thể coi là một tác phẩm hay nhất trong

cuốn "Truyền kỳ mạn lục". Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Thị
Thiết (Vũ Nương) - một người con gái quê ở Nam Xương đẹp người
đẹp nết. Không chỉ có vậy, khi nhắc đến nhân vật này người đọc không
thể quên được nỗi oan khổ vô bờ mà nàng phải chịu vì người chồng đa
nghi thô bạo.
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Dẫn dắt vấn đề kèm theo sự đánh giá
của người viết.
4.Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng
chiến chống Mĩ cứu nước. Nguyễn Duy nổi tiếng với các bài thơ như :
“Tre Việt Nam”, “Hơi ấm ổ rơm”, ... Hiện nay, Nguyễn Duy vẫn tiếp
tục sáng tác, ông viết đều những bài thơ tài hoa, đậm chất suy tư. “Ánh
trăng” (1978) là một trong những bài thơ của Nguyễn Duy được nhiều
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

4


Cách mở bài của bài văn nghị luận

người ưa thích bởi tình cảm chân thành, sâu sắc, tứ thơ bất ngờ, mới lạ :
5, Có một nhà văn đã nói rằng : "Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp
bằng chính cuộc sống viết ra". Cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân tộc
ta với biết bao câu chuyện đã trở thành huyền thoại được các nhà văn
ghi lại như những câu chuyện cổ tích hiện đại. Trong số ấy phải kể đến
"Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng. Nhân vật cô bé Thu tám
tuổi có một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ, tiêu biểu cho những điều kì
diệu mà những con người Việt Nam đã viết nên.
6.“Trong cái im lặng của Sa Pa [...], Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta chỉ
nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những người làm việc và lo nghĩ như
vậy cho đất nước”. Có những người làm việc và lo nghĩ cho đất nước,

đó là những con người lao động thầm lặng, hi sinh hạnh phúc cá nhân,
tìm hạnh phúc trong lao động. Nhân vật anh thanh niên trong truyện
ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” (Nguyễn Thành Long) là một bức chân dung kí
hoạ đẹp đẽ về con người này.
7.Cuộc kháng chiến đã qua đi, người lính trong chiến tranh giờ đây đã
về với cuộc sống hàng ngày. Tưởng như sự bận rộn hôm nay sẽ khiến
người ta quên lãng quá khứ. Nhưng có một lúc nào đó trong đời thường
những kỉ niệm chiến tranh lại như những thước phim quay chậm hiện
về. Nguyễn Duy gửi tới bạn đọc thi phẩm “Ánh trăng” cũng chính là
gửi tới bạn đọc thông điệp : Không nên sống vô tình, phải biết thủy
chung nghĩa tình cùng quá khứ.
8.Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết :
Ta đi trọn kiếp con người
Vẫn chưa đi hết những lời mẹ ru
Lời ru của mẹ chính là nguồn năng lượng tinh thần để giúp mỗi chúng
ta trưởng thành nên người. Bởi thế cảm xúc về lời ru của mẹ đã đi vào
nghệ thuật và thơ ca. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cũng xuất phát từ
truyền thống này nhưng có sự sáng tạo rất mới với Khúc hát ru những
em bé lớn trên lưng mẹ.

Cấn Văn Thắm – Hà Nội

5


Cách mở bài của bài văn nghị luận

9.Đọc “Bếp lửa” của Bằng Việt tôi đã mường tượng ra một chàng trai
trẻ trong cái giá lạnh của mùa đông Ki-ép ở đất nước U-crai-na xa xôi
đương cặm cụi sưởi ấm những nguồn thương qua từng chữ, từng câu

mà được thắp lên ngọn lửa đượm đà của một thời thơ ấu đẹp đẽ sống
bên người bà yêu dấu...Đến nay đã hơn bốn thập kỉ kể từ khi bài thơ ra
đời, ta thực khó rõ đã có bao nhiêu trái tim rung cảm mỗi khi đến với
“Bếp lửa”. Chỉ biết đằng sau mạch cảm xúc dạt dào của hoài niệm kia
sẽ là gì nếu không phải một tình lan tỏa với cái nóng, cái nồng đượm
của “Bếp lửa quê nhà”, với sự ấm áp, ấp iu của “ngọn lửa tình người”.
10. Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là một "bài thơ cuộc đời". Bài
thơ được sáng tác năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ
Hòn Gai, Cẩm Phả. Thông qua một đêm đánh cá của đoàn thuyền lớn
trên biển, tác giả ca ngợi kiểu lao động mới mẻ của người lao động tràn
đầy lạc quan tin tưởng, làm chủ thiên nhiên, biển cả bao la. Qua bài thơ
ta cảm nhận được không khí lao động khẩn trương, hăng say, nhộn nhịp
của miền Bắc thời kì xây dựng CNXH.
11. Phạm Tiến Duật là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà
thơ trẻ những năm kháng chiến chống Mĩ. Bản thân là anh bộ đội
Trường Sơn, tác giả cảm thông và hiểu rõ tâm tình người lính, nhất là
người chiến sĩ vận tải dọc Trường Sơn chở vũ khí, quân trang từ hậu
phương lớn ra tiền tuyến lớn. Cùng với thế hệ thanh niên hăng hái "Xẻ
dọc trường sơn đi cứu nước / Mà lòng phơi phới dậy tương lai" Phạm
Tiến Duật mang niềm vui hăm hở của tuổi trẻ ra chiến trường. Nhà thơ
đã tạo cho mình một giọng điệu thơ rất lính : khỏe khoắn, tự nhiên, tràn
đầy sức sống, tinh nghịch tươi vui mà giàu suy tưởng. Bài thơ về tiểu
đội xe không kính là tác phẩm tiêu biểu nhất của giọng thơ ấy, của hồn
thơ ấy.
12. Phạm Tiến Duật là một trong những gương mặt xuất sắc của thơ ca
Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước. Ông được gọi là "Viên ngọc Trường
Sơn của thơ ca" bởi thi sĩ đã mang cả hào khí thời đại cùng dãy Trường
Sơn vào thơ. Đặc biệt mảng thơ về người lính lái xe của ông đã để lại
ấn tượng thật thú vị, đó là "Vết xe lăn" nóng bỏng trong những bài thơ
Trường Sơn thời chống Mĩ. Trong số những vần thơ thông minh, dí

dỏm về người lính lái xe Trường Sơn của Phạm Tiến Duật, phải kể đến
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

6


Cách mở bài của bài văn nghị luận

Bài thơ về tiểu đội xe không kính.
13.Mùa xuân luôn là nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Nguyễn
Bính đã từng đánh thức người nhà quê trong mỗichúng ta bằng “Mùa
xuân xanh”,Hàn Mạc Tử thì bâng khuâng xao xuyến nơi đất khách quê
người với “Mùa xuân chín” .Còn ‘‘Mùa xuân xuân nho nhỏ’’củaThanh
Hải lại là tâm nguyện sau cùngcủa ông về tình yêu cuộc sống,về khát
vọng được cống hiến sức lực của mình cho đất nước khi ông sắp lâm
chung.
14. Nếu là con chim chiếc lá
Thì chim phải hót, lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình
Một nhà thơ đã từng viết như vậy song chỉ đến khi đọc truyện ngắn
“Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, tiếp xúc với các nhân vật
trong tác phẩm đặc biệt là anh thanh niên ta mới thấy thấm thía hơn ý
nghĩa của những vần thơ trên. Anh thanh niên trong tác phẩm là người
có những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc,
khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
15. Nguyễn Thành Long là một cây bút có tên tuổi về truyện ngắn được
nhiều bạn đọc ưa thích. Các tác phẩm của ông thường phản ánh các
cuộc sống sôi động đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên đất nước.
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là truyện ngắn như vậy. Truyện đã khắc

hoạ được chân dung của người lao động mới, đó là anh thanh niên với
những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc, khiêm
tốn và có phong cách thật đẹp.
16.Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm
những trang vàng vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có
được cảm hứng sáng tác từ đề tài này. Chính vì vậy đây cũng là giai
đoạn văn học có nhiều thành công góp phần làm rạng rỡ nền văn học
nước nhà. "Những ngôi sao xa xôi" của nữ tác giả Lê Minh Khuê là một
trong những đóng góp như vậy. Nhân vật chính của tác phẩm là Phương
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

7


Cách mở bài của bài văn nghị luận

Định - một cô gái đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
17.Chúng ta đã từng biết đến hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường
Sơn qua tác phẩm "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến
Duật. Họ là những chiến sĩ trẻ trung sôi nổi can trường mang trong
mình khát vọng thống nhất non sông. Và một lần nữa chúng ta lại được
gặp hình ảnh những con người gan dạ trẻ trung trên tuyến đường
Trường Sơn qua tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê.
Đó là ba cô gái nhỏ nhắn xinh xắn trong một tổ trinh sát mặt đường.
Nhân vật chính trong tác phẩm và cũng là người kể chuyện là Phương
Định - một cô gái Hà Nội. Nhân vật đã để lại ấn tượng sâu sắc trong
lòng đông đảo bạn đọc.
18.Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp
mà hết thảy các nhà văn nhân đạo đều đau sót trân trọng và tập chung
viết về họ đó là người phụ nữ. trong số những tác phẩm viết về đề tài

này nổi bật nhất phảI kể đến truyện Kiều của Nguyễn Du ở cuối thế kỉ
18 đầu thế kỉ 19. Nhân vật Thuý Kiều là điển hình cho những người phụ
nữ tài sắc vẹn toàn, đức hạnh thanh cao nhưng lại bị cuộc đời vùi dập,
xô đẩy vào những đau thương bất hạnh. Ta sẽ thấy rõ điều đó qua các
đoạn trích: “Chị em Thuý Kiều”, “Mã giám Sinh mua Kiều”, “Kiều ở
lầu Ngưng Bích”.
19. Là cây bút chuyên về truyện ngắn ,trong chiến tranh Lê Minh Khuê
viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn .
“Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm đầu tay của bà ,được viết năm
1971 giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra rất
ác liệt.Truyện giúp ta hiểu hơn về cuộc sống của những cô gái thanh
niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn .
20.Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa pa ”của Nguyễn Thành Long lòng
ta cứ xao xuyến vấn vương trước vẻ đẹp của những con người ,trước
những tình cảm chân thành, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin
yêu .Dù được miêu tả ít hay nhiều nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa pa”
cũng hiện lên với nét cao quí đáng khâm phục .Trong đó anh thanh niên
làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu đã để lại cho chúng ta nhiều
ấn tượng khó phai mờ .
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

8


Cách mở bài của bài văn nghị luận

21.Kim Lân là nhà văn có vốn sống vô cùng phong phú và sâu sắc về
nông thôn Việt Nam.Các sáng tác của ông đều xoay quanh cảnh ngộ và
sinh hoạt của người nông dân . Văn bản “Làng” đươc sáng tác vào thời
kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ,với nhân vật chính

là ông Hai ,một lão nông hiền lành ,yêu làng ,yêu nước và gắn bó với
kháng chiến .
22. Khoảnh khắc giao mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của tự
nhiên,nó gieo vào lòng người những rung động nhẹ nhàng khiến ta như
giao hoà, đồng điệu .Khi chúng ta chưa hết ngỡ ngàng bởi một Xuân
Diệu “tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì ” thì đã gặp một Hữu Thỉnh tinh tế
,sâu sắc đến vô cùng qua một thoáng “Sang Thu” .
23. Cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc ta là một bản anh
hùng ca bất diệt.Trong những tháng năm sục sôi khí thế “Xẻ dọc
Trường Sơn đi cứu nước ”ấy nhân dân Miền Bắc đã không tiếc sức
người,sức của chi viện cho Miền Nam ruột thịt. Trong những đoàn quân
điệp trùng nối nhau ra trận có chàng trai trẻ Phạm Tiến Duật .Anh được
tôi luyện và trưởng thành trong chiến tranh và trở thành nhà thơ chiến
sỹ .Thơ anh không cuốn hút người đọc bằng ngôn từ mượt mà,âm điệu
du dương mà nó khiến người đọc say bằng chính sự tự nhiên,sống
động,gân guốc,độc đáo và đậm chất lính tráng.“Bài thơ về tiểu đôi xe
không kính” là một thi phẩm tiêu biểu cho hồn thơ đó .
24.Trong văn học Việt Nam đã có không ít tác phẩm mang tên gọi
truyền kỳ hoặc có tính chất truyền kỳ song được tôn vinh là “ thiên cổ
kỳ bút” thì cho đến nay chỉ có một “Truyền kỳ mạn lục” của Nguyễn
Dữ .“Chuyện người con gái Nam Xương” được rút trong tập những câu
chuyện kỳ lạ đó . Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Nương đã để lại
trong lòng người đọc niềm cảm thương sâu sắc.
25. Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ
Mới .Sau cách mạng ông nhanh chóng hoà nhập vào công cuộc kháng
chiến vĩ đại và trường kì của dân tộc.Hoà bình lập lại,từng trang thơ
Huy Cận ấm áp hơi thở của cuộc sống đang lên.Bài thơ “Đoàn thuyền
đánh cá”được sáng tác ở Hòn Gai năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

9


Cách mở bài của bài văn nghị luận

dài ngày . Bài thơ thực sư là một bài ca ca ngợi cuộc sống của những
con người lao động mới .
26. Không biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ,thành người bạn
tri âm tri kỉ của biết bao tâm hồn thi sĩ .Với ánh sáng huyền diệu,với
chu kì tròn khuyết lạ lùng, trăng đã gợi cho các thi nhân cổ kim nhiều
thi tứ .Trong miền thơ mênh mang ấy, “ánh trăng ”của Nguyễn Duy như
một lời tâm sự chân thành ,đã neo lại trong tâm hồn người đọc những
tâm trạng riêng,những suy ngẫm riêng giàu trăn trở .
27. Tình cảm gia đình, tình yêu đối với quê hương xứ sở là những tình
cảm nguyên sơ nhưng cũng thiêng liêng nhất của con người Việt Nam.
Lòng yêu thương con cái, ước mong thế hệ sau nối tiếp xứng đáng
truyền thống của tổ tiên, dân tộc, quê hương là sự thể hiện cụ thể của
tình cảm cao đẹp đó. Nhiều nhà thơ đã giãi bày những sắc thái tình cảm
ấy lên trang giấy. Chúng ta bắt gặp trong bài thơ “nói với con” của tác
giả Y Phương một cách diễn đạt mộc mạc, chân chất của người miền
núi những lời tâm tình thiết tha, những lời dặn dò ân cần, chia sẻ của
người cha đối với con lòng tự hào về con người và quê hương yêu dấu
của mình.
28.
Cũng như mùa xuân, mùa thu luôn là đề tài gợi nhiều cảm xúc cho các
thi nhân. Mỗi người lại có cách nhìn cách miêu tả rất riêng, mang đậm
dấu ấn cá nhân của mình. Có nhà thơ, mùa thu là dáng liễu buồn, là
màu áo mờ phai, là tiếng đạp lá vàng cuả con nai ngơ ngác. Hữu Thỉnh
cũng góp vào tuyển tập thơ mủa thu của dân tộc 1 cái nhìn mới mẻ. Ông
là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người, cuôc sống ở nông

thôn, về mùa thu. Những vẩn thơ thu của ông mang cảm xúc bâng
khuâng vương vấn trước đất trời trong trẻo đang chuyển biến nhẹ
nhàng. Điều này thể hiện rõ qua bài "Sang thu" đc ông sáng tác cuối
năm 1977.
29. Bước ra khỏi chiến tranh, mỗi người lính có một ngã rẽ riêng để trở
về với cuộc đời thường nhật. Trong vô vàn cái bãng lặng lẽ trở về ấy, ta
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

10


Cách mở bài của bài văn nghị luận

bắt gặp như vô tình cái bãng hình nhà văn Nguyễn Minh Châu. Trở về
lặng lẽ, tiếp tục tìm tòi lặng lẽ, ngòi bút Nguyễn Minh Châu vẫn chứa
đựng những khám phá mới mẻ, sâu sắc, vẫn mang cái nhìn từng trải
chắc chắn của con người đã tôi luyện qua lò lửa chiến tranh. Chính
bằng ngòi bút ấy, nhà văn đã dựng lên một “Bến quê” mang ý nghĩa
triết lí, mang đầy trải nghiệm về một đời người. Có lẽ sẽ chẳng ai gấp
lại trang sách “Bến quê” mà không cảm thấy một nỗi buồn bồi hồi, xúc
động trào dâng. Có chút gì đó se sẽ buồn, có chút gì đó se sẽ xót xa, ân
hận nhưng những cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp bình dị, gần gũi của quê
hương thì vẫn còn lắng đọng mãi mãi trong sâu thẳm tâm hồn mỗi
người đọc chúng ta.
30. Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam –
đã cống hiến trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng đất nước. Người ra
đi năm 1969, để lại biết bao nỗi thương nhớ và xót xa cho Tổ quốc. Có
nhiều nhà thơ đã viết bài thơ tưởng nhớ về Bác, và “Viếng lăng Bác”
của Viễn Phương là một trong những bài thơ xuất sắc nhất. Chúng ta
hãy cùng đến với bài thơ để cảm nhận được cảm xúc ấy.

31. Đã là người Việt nam, ai lớn lên mà chẳng mang theo, dù ít, dù
nhiều hơi ấm của những lời ru, những lời yêu thương êm đềm khi xưa
mẹ hát. Đã mang trong mình dòng máu Việt, ai mà chẳng có một góc
tuổi thơ trong sang, hồn nhiên, chập chờn theo đôi cánh cò trắng ở nơi
sâu thẳm hoài niệm, tâm hồn. Chế Lan Viên cũng vậy, ông cũng là
người Việt Nam, dòng máu chảy trong huyết quản ông cũng mang tên
Lạc Hồng, có lẽ vì thế, trong thơ ông, dù là suy ngẫm, dù là triết lí, ta
vẫn gặp lời ru ầu ơ của mẹ, ta vẫn thấy kỉ niệm tuổi thơ nồng cháy, ta
vẫn nghe trong gió thong thả nhịp vỗ cánh cò. Và “Con cò” là bài thơ
tiêu biểu cho một hồn thơ như thế, một bài thơ mà chất triết lí, suy
tưởng đã hoà làm một với những lời ca đẹp đẽ nhất ca ngợi tình mẹ, ca
ngợi ý nghĩa của những lời hát ru với cuộc đời mỗi con người.
33. "Tre xanh, xanh tự bao giờ,
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh.
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi"
("Tre Việt Nam" -Nguyễn Duy)
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

11


Cách mở bài của bài văn nghị luận

Tên tuổi của Nguyễn Duy gắn liền với bài thơ "Tre Việt Nam". Với một
giọng thơ mộc mạc chân tình, chất thơ sâu lắng, lời thơ như thủ thỉ, tâm
tình, những tác phẩm của Nguyễn Duy đã để lại trong lòng người đọc
những ấn tượng sâu sắc, đẹp đẽ. Bài thơ "Ánh trăng" là một trong
những bài thơ hay của Nguyễn Duy được viết trong những năm đầu sau
giải phóng. Cũng từ chất thơ ấy, giọng thơ ấy, nhà thơ đã đưa vào bài

thơ những trải nghiệm, những triết lý của một cuộc đời chiến đấu, gắn
bó với quê hương, cuộc sống. Qua đó, nhà thơ muốn gửi gắm đến mọi
người một bài học về lòng ân nghĩa, thủy chung.
34. Con cò là hình ảnh quen thuộc với làng quê Việt Nam tự bao đời.
Chính vì thế mà từ lúc nào không biết, hình ảnh cò đã đi vào ca dao,
dân ca Việt Nam một cách bình thường nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc
biểu trưng cho hình tượng người phụ nữ Việt Nam chịu thương chịu
khó. Và cũng có khi hình ảnh cò được mượn để ví cho thân phận người
phụ nữ thấp bé trước xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Cảm nhận từ tình
mẹ thiêng liêng, cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc của hình ảnh cò, tác giả Chế
Lan Viên đã mượn chất liệu là những bài ca dao, dân ca Việt Nam để
dệt nên bài thơ "Con cò" ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng và nỗi nhọc
nhằn nuôi con khôn lớn của người phụ nữ, người mẹ. Bài thơ đã nhanh
chóng được mọi người biết đến và trở thành một trong những tác phẩm
tiêu biểu viết về tình mẹ.
35. Nguyễn Thành Long là một trong những cây bút văn xuôi đáng chú
ý trong những năm 60 – 70, chỉ chuyên viết về truyện ngắn và kí. “Lặng
lẽ Sa Pa” là một truyện ngắn nhẹ nhàng có cốt truyện đơn giản nhưng
thật thú vị và ẩn chứa bên trong nhiều ý vị sâu sắc. Tác phẩm như một
bài thơ về vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ của những con người lao
động bình thường mà cao cả, những con người đầy quan tâm, đầy trách
nhiệm đối với đất nước mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác
quan trắc khí tượng. Nhân vật anh thanh niên chỉ hiện ra trong chốc lát
nhưng vẫn là điểm sáng nổi bật nhất của bức tranh về phẩm chất và tâm
hồn tốt đẹp của con người mới trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã
hội ở miền Bắc mà tác giả tập trung thể hiện.

Cấn Văn Thắm – Hà Nội

12

Cách mở bài của bài văn nghị luận

36.
Cách 1
- Chính Hữu là nhà thơ quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến
chống Pháp.
- Phần lớn thơ ông hướng về đề tài người lính với lời thơ đặc sắc, cảm
xúc dồn nén, ngôn ngữ hàm súc, cô đọng giàu hình ảnh
- Bài thơ “Đồng chí” là một trong những bài thơ viết về người lính hay
của ông. Bài thơ đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng
liêng của anh bộ đội thời kháng chiến.
Cách 2:
Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại, hình ảnh người lính mãi
mãi là hình ảnh cao quý nhất, đẹp đẽ nhất. Hình tượng người lính đã đi
vào lòng người và văn chương với tư thế, tình cảm và phẩm chất cao
đẹp. Một trong những tác phẩm ra đời sớm nhất, tiêu biểu và thành
công nhất viết về tình cảm của những người lính Cụ Hồ là “Đồng chí”
của Chính Hữu. Bằng những rung động mới mẻ và sâu lắng, bằng chính
sự trải nghiệm của người trong cuộc, qua bài thơ “Đồng chí”, Chính
Hữu đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ
đội thời kháng chiến.
37.- Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới. Sau CM
thơ Huy Cận tràn đầy niềm vui, niềm tin yêu cuộc sống mới.
-Thiên nhiên vũ trụ là nguồn cảm hứng dồi dào trong thơ Huy Cận và
nó mang những nét đẹp riêng.
- Một trong những bài thơ được nhiều người yêu thích nhất là bài “
Đoàn thuyền đánh cá” được viết năm 1958 tại vùng biển Quảng Ninh.
Với bút pháp lãng mạn kết hợp hiện thực và nhiều hình ảnh kì vĩ, tráng

lệ ,bài thơ đã ca ngợi thiên nhiên vũ trụ và con người lao động trong
cuộc sống mới ở miền Bắc thời kỳ xây dụng chủ nghĩa xã hội.
38. Bài thơ “Đồng chí” ra đời vào đầu năm 1948, sau chiến dịch Việt
Bắc của quân và dân ta đánh thắng cuộc tiến công quy mô lớn của thực
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

13


Cách mở bài của bài văn nghị luận

dân Pháp cuối năm 1947 lên khu căn cứ địa Việt Bắc. Nhà thơ Chính
Hữu lúc đó là chính trị viên đại đội thuộc trung đoàn Thủ đô, cùng đơn
vị của mình tham gia chiến đấu suốt chiến dịch. Đầu năm 1948 Chính
Hữu viết bài thơ này. Bài thơ là kết quả của những trãi nghiệm thực va
những cảm xúc sâu xa của tác giả với đồng đội trong chiến dịch Việt
Bắc. Bài thơ nói về tình đồng đội, đồng chí thắm thiết, sâu nặng của
những người lính cách mạng mà phần lớn họ xuất thân từ nông dân.
Đồng thời bài thơ cũng thể hện lên hình ảnh chân thực, giản dị mà cao
đẹp của anh bộ đội trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống thực
dân Pháp còn rất khó khăn thiếu thốn.
39. Phạm Tiến Duật là nhà thơ trẻ và lớn lên “trong sắc áo của anh bộ
đội Trường Sơn” giữa những ngày ác liệt nhất của cuộc chiến tranh
nhân dân chống Mỹ.Tiếng thơ Phạm Tiến Duật hình thành và lớn lên
với những bài thơ “ Trường Sơn đông-Trường Sơn tây, lửa đèn, giửi em
cô thanh niên xung phong, nhớ....”đã góp phần trẻ hoá thơ Việt Nam
thời chống Mỹ. Bài thơ “bài thơ về tiểu đội xe không kính” được rút ra
trong tập thơ “vầng trăng-quầng lửa” của tác giả. Trong bài thơ tác giả
đã xây dựng một hìng tượng độc đáo những “chiếc xe không kính” chắn
gió vẫn băng băng trên đường ra trận vì chiến trường miền Nam ruột

thịt.
40. Nói đến Nguyễn Đình Chiểu không những là nói đến một nhà thơ
yêu nước tiêu biểu nhất của thời kỳ đất nước ta bị thực dân Pháp xâm
lược cuối thế kỷ XIX mà ông còn được nhân dân biết đến như một nhà
thơ lớn, ca ngợi đạo lí làm người, đề cao tiết hạnh của người phụ nữ, ca
ngợi lòng trung hiếu và hành động vị nghĩa của nam giới mà tác phẩm
Lục Vân Tiên là một minh chứng hùng hồn. Lục Vân tiên - nhân vật
chính của tác phẩm, hơn ai hết đã biểu hiện rõ nét lý tưởng của người
anh hùng. Đặc biệt là đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga”
đã để lại trong lòng người đọc một ấn tượng khó phai mờ về hình ảnh
một trang nghĩa sỹ đánh cướp cứu người.
41. Nói đến thơ trước hết là nói đến cảm xúc và sự chân thành. Không
có cảm xúc, thơ sẽ không thể có sức lay động hồn người, không có sự
chân thành chút hồn của thơ cũng chìm vào quên lãng. Một chút chân
thành, một chút lãng mạn, một chút âm vang mà Chính Hữu đã gieo vào
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

14


Cách mở bài của bài văn nghị luận

lòng người những cảm xúc khó quên. Bài thơ " Đồng chí" với nhịp điệu
trầm lắng mà như ấm áp, tươi vui; với ngôn ngữ bình dị dường như đã
trở thành những vần thơ của niềm tin yêu, sự hy vọng, lòng cảm thông
sâu sắc của một nhà thơ cách mạng. Phải chăng, chất lính đã thấm dần
vào chất thơ, sự mộc mạc đã hòa dần vào cái thi vị của thơ ca tạo nên
những vần thơ nhẹ nhàng và đầy cảm xúc?
42.Chúng ta đang sống trong một đất nước hoà bình, được sự dìu dắt,
yêu thương của cha mẹ, được đùa vui dưới mái trường đầy ắp tiếng ca.

Chúng ta có thể quên được chăng những trang sử hào hùng ấy, ngày các
lớp cha anh đi trước đã hi sinh cả tính mạng. Máu của các anh đã
nhuộm màu phì nhiêu cho đất nước, sự hi sinh tươi đẹp cho thế hệ
chúng ta ngày hôm nay. Các anh đã hi sinh cả thể xác lẫn tinh thần, hi
sinh cả những hạnh phúc mà lẽ ra các anh phải được hưởng. Chiến
tranh, vùng trời của tan thương và chết chóc. Trong mưa bom lửa đạn,
trong chất cay xè của mùi thuốc súng, tình cảm cao đẹp nhất của tình
đồng chí đồng đội trào dâng. Những bùi ngùi dấu tận đáy lòng của
những người cha lên đường chiến đấu gởi lại quê hương đứa con thân
yêu nhất của mình để rồi trong giờ phút hiếm hoi giữa cuộc hành quân
nỗi nhớ con không còn dấu được. Tình cảm thiêng liêng ấy càng mãnh
liệt hơn trong tác phẩm “Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang
Sáng.
43. - Giới thiệu con đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mĩ được coi là biểu tượng anh hùng của cuộc chiến đấu giành độc lập tự
do.
- Nhà văn Lê Minh Khuê đã từng là thanh niên xung phong trên tuyến
đường TS máu lửa.
- Những tác phẩm của chị viết về cuộc sống chiến đấu của bộ đội và
thanh niên xung phong ở đây đã gây được sự chú ý của bạn đọc mà
truyện ngắn « những ngôi sao xa xôi » là một trong những tác phẩm ấy.
- Truyện viết về 3 cô gái trong một tổ trinh sát mặt đường làm nhiệm vụ
phá bom trên tuyến đường TS đạn bom khốc liệt. Phương Định, nhân
vật kể chuyện cũng là nhân vật chính để lại nhiều ấn tượng đẹp và tình
cảm sâu sắc trong lòng người đọc.

Cấn Văn Thắm – Hà Nội

15

Cách mở bài của bài văn nghị luận

44. Cách 1 :
- Cuộc kháng chiến chống Mĩ đã đi qua….. nhưng ánh sáng chói lọi của
nó vẫn luôn tồn tại cùng với lịch sử dân tộc ta qua các tác phẩm văn học
như….. Và có những con người bình dị, đã làm nên cuộc kháng chiến
ấy, đó là những người lính, những cô thanh niên xung phong, những
chiến sĩ vô danh…. « Những ngôi sao xa xôi » viết về những con người
như vậy. Ba cô gái thanh niên họp thành một tổ trinh sát mặt đường….
Họ đã sống và chết.
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm nên đất nước.
Cách 2 :
- Truyện « những ngôi sao xa xôi » của Lê Minh Khuê được viết năm
1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng ác liệt.
- Truyện kể lại cuộc sống của ba cô gái thanh niên xung phong làm
công tác trinh sát và phá bom thông đường trên một cao điểm của
Trường Sơn những năm tháng chống Mĩ. Qua đó thể hiện và ca ngợi
tâm hồn và phẩm chất cao đẹp của những người con gái Việt Nam thời
chống Mĩ : Hồn nhiên, trong sáng trong cuộc sống, dũng cảm trong
chiến đấu và luôn lạc quan trước tương lai.
- Họ đã để lại một ấn tượng rất sâu sắc, giúp người đọc nhận ra rằng
trong chiến thắng vinh quang của dân tộc trước một cường quốc lớn, có
những con người làm việc và hiến dâng cả tuổi xuân, cả máu của mình
cho đất nước.
45. - Mùa thu quê hương là đề tài gợi cảm xúc đối với thi nhân song
mỗi người cảm xúc về mùa thu theo cảm nhận riêng của mình. Với nhà
thơ Hữu Thỉnh, khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu đã rung động hồn
thơ để thi sĩ vẽ nên một bức tranh thơ: “Sang thu” thật hay.

- Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ : nhịp nhàng, khoan thai, êm
ái, trầm lắng và thoáng chút suy tư… thể hiện một bức tranh thu trong
sáng, đáng yêu ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.

Cấn Văn Thắm – Hà Nội

16


Cách mở bài của bài văn nghị luận

46. Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Trùng Khánh - Cao Bằng ,thấm
nhuần những tinh hoa, cái đẹp của dân tộc Tày , Y Phương (1948) là
một nhà thơ tiêu biểu cho các dân tộc miền núi ."Thơ Y Phương như
một bức tranh thổ cẩm đan dệt nhiều màu sắc khác nhau ,phong phú và
đa dạng ,nhưng trong đó có một màu sắc chủ đạo ,âm điệu chính là bản
sắc dân tộc rất đậm nét và độc đáo .Nét độc đáo đó nằm ở cả nội dung
và hình thức .Với Y Phương ,thơ của dân tộc Tày nói riêng và thơ Việt
Nam nói chung có thêm một giọng điệu mới ,một phong cách mới "( Từ
điển tác giả ,tác phẩm văn học Việt Nam ).
47. Cuộc kháng chiến chống Pháp đã đi qua hơn 50 năm nhưng vẫn để
lại những dấu ấn ko thể mờ phai về những năm tháng hào hùng của dân
tộc. trong những năm tháng ấy đã nảy sinhbiết bao h/ả đẹp mà đẹp nhất
là h/ả ng lính & t/c đồng chí đồng đội của họ. Bên cạnh những bài thơ
nổi tiếng một thời như Nhớ (Hồng Nguyên), Tây tiến (Quang Dũng) thì
Đồng chí của Chính Hữu cũng là một thi phẩm đặc sắc.
48. “ Dẫu súng đạn nặng đường ra hỏa tuyến
Đi đường dài em giữ Truyện Kiều theo”
( Chế Lan Viên)
Trải qua mấy trăm năm với bao thử thách giông tố của thời gian Truyện

Kiều của ND vẫn giữ vị trí hàng đầu trong nền văn học dân tộc. Một
trong mhững ngyên nhân làm cho TK có sức sống lâu bền trong lòng
bạn đọc là vì nhiều nhân vật của ND đã trở thành bất tử, người đọc nhớ
nhân vật hơn cả cốt truyện. Đó chính là do nghệ thuật miêu tả nhân vật
của ND. Đoạn trích……… sẽ giúp ta hiểu rõ điều đó.
49. Có một nhà thơ mà người VN không ai là không yêu mến, có một
truyện thơ mà hơn 200 năm qua ko mấy người VN không thuộc lòng
nhiều đoạn hay vài câu. Người ấy, thơ ấy đã trở thành niềm tự hào của
dân tộc VN , đúng như THữu đã ngợi ca:
“ Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời nghìn thu
Ngàn năm sau nhớ Nguyễn Du
Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày”
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

17


Cách mở bài của bài văn nghị luận

50. Khi nói đến tác giả của TK, ko chỉ nhân dân lao động mà tất cả các
nhà văn, nhà nghiên cứu đều thốn nhất tên gọi: “ Đại thi hào dân tộc”.
Với “con mắt trông thấu sáu cõi & tấm lòng nhĩ tới muôn đời” (Mộng
Liên Đường), ND nổi tiếng trước hết bởi cái tâm của một ng luôn nghĩ
đến nhân dân, luôn bênh vực cho nhg cuộc đời, những số phận éo le,
oan trái, đặc biệt là ng phụ nữ trong XH cũ. Những câu thơ của ND sở
dĩ có thể khắc sâu trong lòng đọc như vậy còn bởi trong TK ông đã bộc
lộ sự tài hoa, sắc sảo trong việc miêu tả nhân vật. Đoạn trích….
51. ND là một bậc thầy về tả cảnh. Nhiều câu thơ tả cảnh của ông có
thể coi như là chuẩn mực cho vẻ đẹp của thơ ca cổ điển. ND ko chỉ giỏi

về tả cảnh mà còn giỏi về tả tình, tả tâm trạng. tròn quan niệm của ông,
hai yếu tố tình & cảnh ko tách rời nhau mà luôn đi liền với nhau, bổ
sung cho nhau. Đoạn trích KƠLNB là sự kết hợp giao hòa của hai yếu
tố này.
52. Chỉ là một tiếng gà mái nhảy ổ cục tác trong nắng trưa, chỉ là một
bếp lửa chờn vờn trong sương sớm,…mà có biết bao nghĩa tình, mà sao
tha thiết, lắng sâu đến thế! Thì ra, có khi nhg điều nhỏ nhoi, giản dị nhất
lại ẩn chứa tâm tình, chắt đọng những điều thiêng liêng, là hiện hình
của nhg t/c thiết tha chân thành, ko thể nào quên. Tiếng gà trưa đánh
thức trong XQ nhg kỉ niệm về một thời thơ ấu sống trong tình yêu
thương của bà. Còn với Bằng Việt, Bếp lửa lại trở thành một hình ảnh
biểu trưng cho sự ấm áp nồng đượm của tình bà cháu.
53. Nguyễn Du là một nhà thơ lớn của dân tộc. ông đã đóng góp cho
kho tàng văn họcVN nhiều tác phẩm đặc sắc, đặc biệt là Truyện Kiều.
Đó là một trong số những đỉnh cao chóingời của nền văn học VN, cũng
nhơ Văn học thế giới. TK không chỉ thành công về mặt nội dung mà
còn đặc sắc về mặt nghệ thuật. Đáng chú ý là bút pháp tả cảnh ngụ tình
được thể hiện khá rõ qua đoạn trích KƠLNB, tiêu biểu nhất là tám câu
thơ cuối.
54. Ra đời cách đây hơn 50 năm, nhưng truyện ngắn Chiếc lược ngà
của nhà văn Nguyễn Quang Sáng, mỗi lần đọc lại vẫn đem đến cho
chúng ta niềm xúc động lạ thường. Sức hấp dẫn của tác phẩm ko phải
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

18


Cách mở bài của bài văn nghị luận

chỉ ở cốt truyện ít nhiều li kì, hay tính cách n.vật khác lạ mà chính là ở

nội dung sâu sắc & cảm động của câu chuyện: Tình cha con sâu nặng
trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
55. Mùa xuân vốn là đề tài vô tận của thi nhân xưa & nay. Nếu như họa
sĩ dùng đường nét & sắc màu, nhạc sĩ dùng giai điệu & âm thanh thì thi
sĩ lại dùng ngôn từ để diễn tả cảm xúc của mình- đặc biệt là tình yêu
thiên nhiên, yêu cảnh sắc quê hương. Ta đã từng bắt gặp một sắc cỏ
xuân non tơ trong thơ ND, một nét xuân chín rạo rực của thi sĩ họ Hàn,
hay một mùa xuân xanh tươi tắn nhẹ nhàng trong thơ NBính. Và xúc
động biết bao khi ta được hòa mình vào Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ
xứ Huế – Thanh Hải để rồi thêm hiểu & yêu cuộc sống hơn.
56. Từ ngàn đời nay văn chương đã dành bao nhiêu lời đẹp ý hay để nói
về người mẹ, về tình mẫu tử, nhưng đề tài quen thuộc ấy vẫn ko bao giờ
là chuyện xưa cũ. Với tuổi ấu thơ, người mẹ, tình mẹ lại luôn gắn liền
với lời ru. Dòng sữa & lời hát ru ngọt ngào của mẹ đã nuôi đứa trẻ lớn
lên “Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn”(Nguyễn Duy). Tình mẹ & ý
nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con ng đã được nhà thơ Chế Lan
Viên gửi gắm trong những vần thơ nhẹ nhàng mà đậm chất triết lí: Con
cò.
57. Quê hương là gì hả mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hả mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
(Đỗ Trung Quân)
Trong trái tim mỗi con người luôn có một khoảng dành riêng cho quê
hương, tình cảm ấy dạt dào cháy bỏng & có sức sống mãnh liệt, bền bỉ.
Đặc biệt trong hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm, tình cảm ấy càng tỏa
sáng rạng ngời. Với ngòi bút sắc sảo chân thực cùng tâm hồn đồng cảm
sâu sắc, nhiều nhà văn VN hiện đại đã khắc họa thành công hình ảnh
con ng VN có tình yêu làng quê tha thiết. Nhưng có lẽthành công hơn
cả là nhà văn KL với n.v ông Hai trong truyện ngắn Làng: một lão nông

nghèo luôn nặng lòng với quê hương, tình quê ấy gắn bó hòa nhập trong
tình yêu đát nước.
Cấn Văn Thắm – Hà Nội

19


Cách mở bài của bài văn nghị luận

58. Thơ xưa cũng như nay, thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng sáng tác
vô tận cho các nhà văn, nhà thơ. Đặc biệt là ánh trăng. Xưa, Lý Bạch
khi đối diện với vầng trăng đã giật mình thảng thốt nhớ cố hương. Nay,
Nguyễn Duy, một nhà thơ tiêu biểu cho thế hệ trẻ sau năm 1975 cũng
góp vào mảng thơ thiên nhiên một ánh trăng.Và đối diện trước vầng
trăng, người lính đã giật mình về sự vô tình trước thiên nhiên, vô tình
với những kỉ niệm nghĩa tình của một thời đã qua. Bài thơ “Ánh trăng”
giản dị như một niềm ân hận trong tâm sự sâu kín ấy của nhà thơ.
59. Ta gặp đâu đây ngòi bút tài hoa của Nguyễn Duy trong tác phẩm :
“Tre Việt Nam”, “Hơi ấm ổ rơm”..... Nhưng khi hoà bình lập lại, ông đã
chuyển sang một trang mới viết về sự chuyển mình của đất nước, của
con người cuộc sống đời thường đang che lấp mất dần những điều đáng
quý mà họ vốn có. Bài thơ “Ánh trăng” là một bài thơ tiêu biểu cho chủ
đề đó. Bài thơ như một lời tự nhắc nhở của tác giả về những năm tháng
gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên đất nước
đồng thời thức dậy trong tâm hồn người lính lòng trung hiếu trọn vẹn
với nhân dân.

Cấn Văn Thắm – Hà Nội

20