Giáo án Sinh học 8 bài 27: Tiêu hóa ở dạ dày

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
BÀI 27: TIÊU HÓA Ở DẠ DÀY – RUỘT NON
I/ Mục tiêu (chuẩn kiến thức)
1/ Kiến thức
- Trình bày được cấu tạo dày. Quá trình tiêu hóa ở dạ dày ruột non gồm:
- Các hoạt động chủ yếu. Cơ quan hay tế bào thực hiện hoạt động.
- Tác dụng của các hoạt động.
- Trình bày được sự biến đổi của thức ăn trong ống tiêu hóa về mặt cơ học(dạ dày và ruột
non) và sự biến đổi hóa học nhờ các dịch tiêu hóa do các tuyến tiêu hóa tiết ra.
- Trình bày được các hoạt động nuốt và đẩy thức ăn từ khoang miệng qua thực quản
xuống dạ dày và ruột non.
2/ Kỹ năng:
- Nghiên cứu thông tin, tranh, phát hiện ra kiến thức...
- Khái quát kiến thức.
- Hoạt động nhóm.
Tích hợp GDMT:
- Sử dụng hợp lí thuốc bảo vệ thực vật và phân hóa học để có được thức ăn sạch.
- HS hiểu được những điều kiện đảm bảo cuộc sống
Kĩ năng sống
- Kĩ năng ra quyết định ko sử dụng nhiều các chất không có lợi cho tiêu hoá như:thuốc lá,
rượu, cà phê,... không ăn mặn vì có thể làm thủng dạ dày, ăn uống điều độ tránh căng thẳng thần
kinh.
- Kĩ năng thu thập, xử lí thông tin khi đọc sgk và các tài liệu khác, quan sát tranh ảnh để
tìm hiểu cấu tạo của dạ dày và quá trình tiêu hoá của dạ dày.
- Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực.
3/ Thái độ
Giáo dục ý thức bảo vệ cơ quan tiêu hóa.
II/ Phương pháp / kĩ thuật dạy học tích cực

TaiLieu.VN

Page 1


- Động não
- Vấn đáp – tìm tòi
- Trực quan
- Dạy học theo nhóm
- Giải quyết vấn đề
III/ Chuẩn bị
- GV: Tranh phóng to hình 27.1 SGK tr.87, bảng phụ
- HS: Xem trước nội dung bài, kẻ bảng 27 vào vở bài tập
IV/ Tiến trình lên lớp
1/ Ổn định (1’)
2/ Kiểm tra bài cũ
3/ Các hoạt động dạy học
a/ Khám phá (2’)
Gv: Y/c hs nhắc lại:
Các chất trong thức ăn đã được tiêu hóa ở khoang miệng và thực quản như thế nào? (nhờ
hoạt động phối hợp của răng, lưỡi, các cơ môi và má cùng các tuyến nước bọt làm cho thức ăn
đưa vào khoang miệng trở thành viên thức ăn mềm, nhuyễn, thấm đẫm nước bọt và dễ nuốt…)
Thức ăn xuống thực quản nhờ hoạt động chủ yếu của lưỡi và được đẩy qua thực quản
xuống dạ dày nhờ hoạt động của các cơ thực quản
Như vậy ở khoạng miệng thức ăn chỉ được tiêu hóa 1 phần, còn vào đến dạ dày và ruột
chúng tiếp tục được biến đổi như thế nào ….
b/ Kết nối
T gian
7’

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo của dạ dày
Hs chỉ ra được cấu tạo cơ bản của dạ dày, cấu tạo đó phù hợp với chức năng.

TaiLieu.VN

Page 2


I/ Cấu tạo dạ dày
- Gv: Yêu cầu HS đọc thông tin SGK
tr.86. và quan sát hình 27.1. Thảo luận - HS: tự thu thập thông tin và trao đổi
nhóm trả lời các câu hỏi cuối mục I
nhóm
(?) Dạ dày có cấu tạo như thế nào?
- HS: Nêu được
+ Hình dạng: dạng túi
+ Thành dạ dày: 4 lớp
+ Tuyến tiêu hóa: enzim pecsiogen
(?) Căn cứ vào cấu tạo dụ đoán dạ dày
có thể diễn ra hoạt động tiêu hóa nào?

- HS: Hoạt động lí học và hóa học

- Gv lưu ý có rất nhiều dự đoán của HS
Kết luận:
vì vậy GV cần chú ý để hướng cho HS
nắm được kiến thức cơ bản của bài … - Dạ dày hình túi, dung tích 3l.
( nhưng không đánh giá đúng sai mà HS

- Thành dạ dày có 4 lớp: lớp màng
sẽ giải quyết ở hoạt động sau ).
ngoài, lớp cơ, lớp niêm mạc, niêm mạc
+ Dự đoán có nhiều dự đoán.
trong cùng.
GV yêu cầu HS → kết luận.
+ Lớp cơ dày, khỏe gồm 3 lớp: cơ
- HS tự rút ra kết luận. ( cấu tạo của dạ vòng, cơ dọc, cơ chéo
dày)
+ Lớp niêm mạc: nhiều tuyến tiết dịch
vị.

11’

Hoạt động 2:.Tìm hiểu các cơ quan tiêu hóa
HS chỉ ra được các tế bào tham gia vào các hoạt động tiêu hóa và tác dụng
của các hoạt động đó đói với sự tiêu hóa thức ăn.

TaiLieu.VN

Page 3


II/ Tiêu hóa ở dạ dày
- Gv: yêu cầu HS nghiên cứu thông tin
SGK hoàn thành bảng 27 tr.88.
- HS: Cá nhân tự nghiên cứu thông tin,
trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến hoàn
thành bảng.
- Gv: yêu cầu chỉ rõ từng hoạt động và - HS: Đại diện các nhóm lên bảng hoàn

thành kiến thức.
tác dụng của nó.
- Gv: Treo bảng 27 lên bảng, yêu cầu HS - HS: Các nhóm khác bổ sung nếu cần.
chữa bài,(ghi vào bảng ).
- HS: Theo dõi và tự sửa chữa vào vở .

Bảng 25
Biến
đổi
thức ăn ở Các hoạt động Cơ quan, tế
Tác dụng của hoạt động
khoang
tham gia
bào thực hiện
miệng
1. Biến đổi lí
học

- Tiết dịch vị

- Tuyến vị

- Sự co bóp của - Các lớp cơ ở - Đảo trộn thức ăn cho
dạ dày
dạ dày
thấm đều dịch vị

- Hoạt động
2. Biến đổi
của enzim pepsin pepsin

hoá học

TaiLieu.VN

- Hòa loãng thức ăn

Enzim

- Phân cắt prôtêin chuỗi
dài thành các chuỗi ngắn
gồm 3- 10 aa.

Page 4


- Gv: nhận xét, đánh giá, bổ sung thêm
những kiến thức HS chưa hoàn thành từ
đó giúp HS lĩnh hội được kiến thức.
- Gv yêu cầu các nhóm đánh giá về phần
dự đoán ở mục 1 nhằm giúp HS khắc sâu
kiến thức.
- HS: xem lại phần dự đoán ban đầu
- Gv yêu cầu HS tiếp tục thảo luận nhóm của nhóm mình xem đúng hay sai.
trả lời câu hỏi đầu tr.89. SGK
- Gv liên hệ thực tế cho HS về cách ăn
uống, thời gian, loại thức ăn, lượng thức
ăn… Biết cách bảo vệ dạ dày.
- HS tiếp tục thảo luận nhóm theo sự
hướng dẫn của GV và bảng 27.
- HS: Đại diện nhóm trả lời.

(?) Thử giải thích vì sao prôtêin trong
thức ăn bị dịch vị phân hủy, nhưng
prôtêin trong lớp niêm mạc dạ dày lại
được bảo vệ và không bị phân hủy?

+ Yêu cầu: nhờ cơ dạ dày.
+ Gluxít và Lipít chỉ biến đổi về mặt
lý

∏Vì do có các chất nhầy được tiết ra từ
- Thức ăn được tiêu hóa ở dạ dày từ 3
các tế bào tiết chất nhầy đã phủ lên bề
– 6 giờ rồi được đẩy dần từng đợt
mặt niêm mạc, ngăn cách các tế bào
xuống ruột non nhờ hoạt động co của
niêm mạc với pepsin…
các cơ ở dạ dày và cơ vòng môn vị.
- Các loại thức ăn khác như lipit,
gluxit, …chỉ biến đổi về mặt lí học .
Hoạt động 3: Tìm hiểu cấu tạo của ruột non
HS chỉ rõ cấu tạo của ruột non, đặc biệt là lớp niêm mạc có nhiều tuyến tiêu hóa
phù hợp cho sự biến đổi hóa học.

TaiLieu.VN

Page 5


III/ Ruột non

7’

- Gv: Y/c hs tự nghiên cứu thông tin/sgk
kết hợp quan sát hình 28.1 và 28.2
- HS: Tự thu thập thông tin, quan sát
hình vẽ và trả lòi các câu hỏi
Ruột non có cấu tạo như thế nào?
- Gv: Mở rộng thêm: Tá tràng tiếp sau
đoạn cuối của dạ dày (môn vị) ∏đoạn - Thành ruột gồm 4 lớp nhưng mỏng
đầu của ruột non nơi có ống dẫn chung
+ Lớp cơ chỉ có cơ dọc và cơ vòng
dịch tụy và dịch mật cùng đổ vào .
- Trong dịch tụy và dịch ruột có đủ loại + Lớp niêm mạc (sau tá tràng ) có
enzim xúc tác các phản ứng phân cắt các nhiều tuyến ruột tiết dịch ruột và chất
loại phân tử của thức ăn. Trong dịch mật nhầy .
có các muối mật và muối kiềm cùng
tham gia tiêu hóa thức ăn
(?) Căn cứ vào các thông tin trên hãy dự
đoán xem ở ruột non có các hoạt động
tiêu hóa nào ?

- HS: Nêu được
- Tiết dịch
- Hoạt động của muối mật
- Biến đổi tinh bột và prôtêin
- Tiêu hóa lipit nhờ muối mật và enzim
11’

Hoạt động 4: Tim hiểu sự tiêu hóa ở ruột non
Hs chỉ ra được các thành phần tham gia vào các hoạt động tiêu hoá và tác dụng

của nó trong sự tiêu hoá thức ăn.

TaiLieu.VN

Page 6


IV. Tiêu hóa ở ruột non
- Gv: Y/c hs đọc thông tin, quan sát hình
28.3 và thảo luận các câu hỏi sau:
- HS: Tự thu thập thông tin, trao đổi
nhóm và thống nhất ý kiến
(?) Thức ăn xuống tới ruột non còn chịu
sự biến đổi lí học nửa không? Nếu có thì - HS: Có. Làm thức ăn trộn đều dịch
biểu hiện như thế nào?
tiêu hóa (dịch mật, dịch tụy, dịch ruột ).
(?) Sự biến đổi hóa học ở ruột non được
thực hiện đối với những loại chất nào?
Biểu hiện như thế nào
(?) Vai trò của lớp cơ trong thành ruột - HS: Dựa theo nội dung hình 28.3 trả
lời
non là gì?
- HS: Nhào trộn thức ăn cho ngấm đều
dịch tiêu hóa, tạo lực đẩy, đẩy và dẫn
(?) Nếu ở ruột non mà thức ăn không thức ăn xuống các phần tiếp theo của
được biến đổi thì sao?
ruột .
(?) Làm thế nào để khi ta ăn , thức ăn - HS: sẽ thải ra ngoài
được biến đổi hoàn toàn thành chất dinh
dưỡng mà cơ thể hấp thụ được?

- Gv: Mở rộng thêm, giáo dục...

Tích hợp GDMT:
- Sử dụng hợp lí thuốc bảo vệ thực vật
và phân hóa học để có được thức ăn
sạch.

- HS: Nhai kĩ ở miệng ∏dạ dày đỡ phải
co bóp nhiều ∏ thức ă nghiền nhỏ ∏
thấm đều dịch tiêu hóa ∏ Biến đổi hóa
học thực hiện dễ dàng

- HS hiểu được những điều kiện đảm bảo - HS:
cuộc sống
- Gv: Cho hs tự rút ra kết luận:

5’

TaiLieu.VN

Kết luận (phần ghi nhớ)

Hoạt động 4: Củng cố và tóm tắt bài

Page 7


- Thức ăn xuống đến dạ dày được biến đổi như thế nào?
- Cấu tạo của dạ dày có liên quan gì đến sự bién đổi đó?
- Với khẩu phần thức ăn đầy đủ các chất , sau tiêu hóa ở dạ dày thì còn những loại

chất nào trong thức ăn cần được tiêu hóa tiếp?
- Hoạt động tiêu hóa chủ yếu ở ruột non là gì?
- Cơ quan , bộ phận nào đóng vai trò chủ yếu?
- Kết quả của hoạt động tiêu hóa ở ruột non là gì?

1’

Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà
- Học thuộc bài
- Xem trước nội dung bài 29
- Kẽ bảng 29 vào vở bài tập

TaiLieu.VN

Page 8