Giải pháp nâng cao chất lượng nhóm tiêu chí kinh tế và tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới tại xã bằng lang, huyện quang bình, tỉnh hà giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TĂNG TRUNG IN
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÓM
TIÊU CHÍ KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC SẢN XUẤT TRONG
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI XÃ BẰNG LANG
HUYỆN QUANG BÌNH TỈNH HÀ GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TĂNG TRUNG IN
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÓM
TIÊU CHÍ KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC SẢN XUẤT TRONG
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI XÃ BẰNG LANG
HUYỆN QUANG BÌNH TỈNH HÀ GIANG
Ngành : Phát triển nông thôn
Mã số ngành: 8 62 01 16

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN HỮU HỒNG

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung
thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được
cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi rõ trong nguồn gốc.
Hà Giang, ngày 05 tháng 6 năm 2018
Tác giả luận văn

Tăng Trung In


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự ủng hộ, động viên của
gia đình, bạn bè, cơ quan đồng nghiệp và đặc biệt là sự quan tâm tạo điều kiện
thuận lợi của nhà trường và sự dạy bảo tận tình của thầy cô.
Tôi xin cảm ơn Ban giám hiệu, phòng Đào tạo, Khoa Sau đại học, ban chủ
nhiệm lớp cùng thầy cô trường Đại học Nông lâm Thái nguyên đã giúp đỡ, hướng
dẫn, tạo điều kiện về mọi mặt để tôi thực hiện đề tài này.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến PGS.TS.
Nguyễn Hữu Hồng, người đã tận tình hướng dẫn, định hướng và đóng góp nhiều ý kiến
quý báu cho tôi trong suốt thời gian thực hiện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin cảm ơn các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể gồm: Các phòng ban
chuyên môn của huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang gồm: Phòng Nông nghiệp và
PTNT, Chi cục Thống kê; Ủy ban nhân dân xã Bằng Lang, các ban, ngành đoàn thể

xã, các ông, bà trưởng thôn và các hộ dân tại 3 thôn được điều tra đã nhiệt tình ủng
hộ và cung cấp cho tôi những thông tin cần thiết cho luận văn.
Trong quá trình thực hiện đề tài khó tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót,
kính mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo, đồng nghiệp và bạn đọc
để luận văn được hoàn thiện hơn.
Hà Giang, ngày 05 tháng 6 năm 2018
Tác giả luận văn

Tăng Trung In


iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ....................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................4
4. Nội dung chính của luận văn ...................................................................................4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ....................................................5
1.1. Cơ sở lý luận của xây dựng nông thôn mới .........................................................5
1.1.1. Khái niệm về nông thôn mới và xây dựng nông thôn mới ...............................5
1.1.2. Quan điểm của Đảng về xây dựng nông thôn mới............................................7

1.2. Cơ sở thực tiễn về xây dựng nông thôn mới. .....................................................11
1.2.1. Tình hình xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam .............................................11
1.2.2. Những bài học kinh nghiệm của một số địa phương trong việc thực hiện
nhóm tiêu chí Kinh tế và tổ chức sản xuất ................................................................13
Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................15
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................15
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................15
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................15
2.2. Nội dung nghiên cứu ..........................................................................................15
2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................15
2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu ..........................................................................16
2.3.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ..........................................................17


iv

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................19
3.1. Tình hình xây dựng nông thôn mới tỉnh Hà Giang, huyện Quang Bình và
xã Bằng Lang ............................................................................................................19
3.1.1. Tình hình xây dựng nông thôn mới tỉnh Hà Giang .........................................19
3.1.2. Tình hình xây dựng nông thôn mới ở huyện Quang Bình .............................22
3.1.3. Tình hình xây dựng nông thôn mới ở xã Bằng Lang ......................................24
3.2. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên xã Bằng Lang, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang ....27
3.2.1. Vị trí địa lý ......................................................................................................27
3.2.2. Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................28
3.3. Thực trạng về kinh tế - xã hội ở xã Bằng Lang, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang...30
3.3.1. Khái quát thực trạng phát triển kinh tế............................................................30
3.3.2. Thực trạng về dân số, lao động và việc làm....................................................33
3.3.3. Thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng xã hội ...................................................34
3.3.4. Những thuận lợi và khó khăn về kinh tế - xã hội trong tiến trình xây dựng

nông thôn mới ...........................................................................................................35
3.4. Thực trạng tình hình thực hiện các tiêu chí kinh tế và tổ chức sản xuất...................37
3.4.1. Đánh giá chung tình hình thực hiện 19 tiêu chí Nông thôn mới và 04 tiêu chí
kinh tế và tổ chức sản xuất của xã Bằng Lang, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang ........37
3.4.2. Thực trạng thực hiện chương trình NTM tại xã Bằng Lang thông qua
điều tra (cụ thể: 3 thôn/120 hộ) ................................................................................42
3.4.3. Thực trạng thực hiện nhóm tiêu chí kinh tế và tổ chức sản xuất của 03
thôn điều tra ..............................................................................................................43
3.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện nhóm tiêu chí kinh tế và tổ chức
sản xuất ......................................................................................................................51
3.5.1. Các nhân tố khách quan ..................................................................................51
3.5.2. Các nhân tố chủ quan ......................................................................................53
3.5.3. Cách thức triển khai Chương trình, dự án, tập huấn kĩ thuật khuyến nông,
khuyến lâm, khuyến ngư ...........................................................................................56
3.5.4. Phân tích ma trận SWOT của xã Bằng Lang, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang ...57


v

3.6. Một số giải pháp thúc đẩy thực hiện nhóm tiêu chí kinh tế và tổ chức sản
xuất trong Chương trình xây dựng Nông thôn mới ở xã Bằng Lang ...............................62
3.6.1. Quan điểm và định hướng của tỉnh Hà Giang và huyện Quang Bình .......................62
3.6.2. Quan điểm định hướng của xã Bằng Lang ......................................................63
3.6.3. Giải pháp duy trì nhóm tiêu chí kinh tế và tổ chức sản xuất trong chương
trình xây dựng Nông thôn mới tại xã Bằng Lang .....................................................63
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................67
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................70


vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

KT - XH

Kinh tế xã hội

NTM

Nông thôn mới

XDNTM

Xây dựng nông thôn mới

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

SXNN

Sản xuất nông nghiệp

LĐNT

Lao động nông thôn

MTQG

Mục tiêu quốc gia

KHKT

Khoa học kỹ thuật

GTSX

Giá trị sản xuất

HTX

Hợp tác xã

CN-TCN

Công nghiệp - thủ công nghiệp

UBND

Ủy ban nhân dân

HĐND

Hội đồng nhân dân

DĐĐT

Dồn điền đổi thửa

TC

Tiêu chí

QH

Quy hoạch

MTQG

Mục tiêu quốc gia

NLN

Nông lâm nghiệp

LĐ

Lao động


vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Tình hình sử dụng đất đai của xã Bằng Lang đến năm 2017 .......................28
Bảng 3.2: Cơ cấu phát triển kinh tế xã Bằng Lang năm 2015 – 2017 ......................30
Bảng 3.3: Tốc độ phát triển kinh tế xã Bằng Lang năm 2015 – 2017 ......................31
Bảng 3.4: Diện tích, năng suất, sản lượng một số cây trồng chính của xã Bằng

Lang năm 2015 – 2017 ............................................................................31
Bảng 3.5: Tổng đàn gia súc, gia cầm của xã Bằng Lang năm 2015 – 2017 .............32
Bảng 3.6: Biểu tổng hợp diện tích rừng của xã Bằng Lang năm 2015 - 2017 ..................32
Bảng 3.7: Tình hình dân số và lao động của xã Bằng Lang từ năm 2015-2017................33
Bảng 3.8: Hệ thống các loại đường giao thông xã Bằng Lang năm 2015-2017 ...........34
Bảng 3.9: Cơ sở hạ tầng ngành y tế xã Bằng Lang ......................................................34
Bảng 3.10: Cơ sở hạ tầng ngành giáo dục xã Bằng Lang .........................................35
Bảng 3.11: Tình hình thực hiện các tiêu chí NTM của xã Bằng Lang, huyện
Quang Bình, tỉnh Hà Giang theo Quyết định số 592/QĐ- UBND
ngày 11/4/2017 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Giang .............................37
Bảng 3.12: Kết quả thực hiện nhóm tiêu chí kinh tế và tổ chức sản xuất ở xã
Bằng Lang qua 3 năm (2015- 2017) .......................................................41
Bảng 3.13: Một số thông tin cơ bản của 03 thôn điều tra ........................................42
Bảng 3.14: Tình hình chủ hộ nông dân điều tra năm 2017 ......................................44
Bảng 3.15: Thu nhập bình quân của các hộ Nông dân được điều tra ......................45
Bảng 3.16: Tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn xã Bằng Lang và 3 thôn điều tra ..............46
Bảng 3.17: Tỷ lệ lao động có việc làm theo ngành nghề tại thôn điều tra...............47
Bảng 3.18: Tổng hợp các loại hình hợp tác ..............................................................49
Bảng 3.19: Đánh giá của hộ nông dân về hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất
nông nghiệp của địa phương ....................................................................51
Bảng 3.20: Người dân đánh giá về chất lượng lãnh đạo của Cán bộ cấp thôn, xã ...54
Bảng 3.21: Ảnh hưởng của điều kiện bên ngoài đến sản xuất của hộ nông dân
được điều tra năm 2017 ...........................................................................55
Bảng 3.22: Bảng đánh giá của các hộ dân về các Chương trình, dự án, tập huấn
khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư ......................................................57
Bảng 3.23: Phân tích ma trận SWOT của xã Bằng Lang ..........................................58


viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1: Kết cấu lao động 03 thôn điều tra .............................................................48
Hình 3.2: Đánh giá của hộ nông dân về hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông
nghiệp của địa phương .............................................................................52