Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên giáo dục học sinh thông qua các hoạt động giáo dục

PHAN THANH LONG (Chủ biên)
TRẦN THỊ CẨM TÚ

MODULE THPT

29
gi¸o dôc häc sinh
trung häc phæ th«ng
th«ng qua c¸c
ho¹t ®éng gi¸o dôc

KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HỌC SINH TRONG NHÀ TRƯỜNG THPT

|

55


A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN

Ho t ng và giao l u v a là ngu n g c v a là ng l c c a s hình
thành và phát tri n tâm lí, ý th c c a cá nhân. Con ng i ho t ng và
giao l u nh th nào thì s có b m t tâm lí, ý th c nh th y. Chính vì
v y, giáo d c th h tr tr thành con ng i áp ng yêu c u c a xã
h i thì ph i t ch c các ho t ng giáo d c t ng ng.
Mu n giáo d c thì ph i thông qua vi c t ch c các ho t ng, không t
ch c ho t ng t c là không giáo d c. T ch c các ho t ng a d ng,
phong phú là con ng giáo d c h c sinh hi u qu nh t.
L a tu i h c sinh trung h c ph thông (THPT) là l a tu i h c sinh có s
tr ng thành c b n v m t th ch t, y u t c b n giúp các em có th
tham gia các ho t ng phong phú, a d ng, ph c t p c a ch ng trình

giáo d c; ngoài ra, các em còn có s phát tri n v m t tâm lí nh trí tu ,
tình c m, nhân sinh quan, th gi i quan c bi t là s phát tri n c a s
t ý th c. Nhu c u giao ti p l a tu i này c ng r t l n, b i v y t o l p
môi tr ng t t, ho t ng phù h p v i s thích, v i n ng l c h c sinh có
nh h ng c a nhà tr ng, gia ình, xã h i s giúp các em phát tri n và
hoàn thi n nhân cách c a mình.
Các ho t ng trong nhà tr ng THPT h t s c a d ng và phong phú.
Ngoài ho t ng c tr ng là d y h c có th k n r t nhi u ho t ng
khác nh : th d c, th thao; v n hoá, v n ngh ; sinh ho t t p th ; lao
ng s n xu t; vui ch i gi i trí; tham quan, du l ch, ngo i khoá, h ng
nghi p, ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p…
Tuy nhiên, trong các tr ng THPT hi n nay, vi c t ch c các ho t ng
giáo d c còn nghèo nàn v n i dung, n i u v hình th c… d n n
hi u qu không cao, ch a phù h p v i c i m tâm sinh lí c a h c sinh
và x ng t m v i vai trò, v trí c a nó. Có th có nhi u nguyên nhân khác
nhau, trong ó ch c ch n có nguyên nhân c b n là ng i giáo viên ch a
có k n ng t ch c các ho t ng cho h c sinh, thông qua ó giáo d c
các em. Vì v y, công tác b i d ng ki n th c và k n ng t ch c các ho t
ng giáo d c trong nhà tr ng THPT là m t vi c làm h t s c quan tr ng.
56

|

MODULE THPT 29


B. MỤC TIÊU

M c tiêu chung:

Module giúp giáo viên THPT nh n th c úng và y v vai trò c a
ho t ng giáo d c trong nhà tr ng và có k n ng t ch c các ho t ng
giáo d c a d ng ó.

M c tiêu c th :

— M c tiêu ki n th c: Li t kê và phân tích c vai trò c a vi c t ch c các
ho t ng giáo d c trong nhà tr ng;
— M c tiêu k n ng:
+ Có k n ng xây d ng k ho ch, n i dung, hình th c t ch c các ho t
ng giáo d c;
+ Có k n ng t ch c th c hi n các ho t ng giáo d c cho h c sinh trong
nhà tr ng m t cách hi u qu .
— M c tiêu thái : Có thái nghiêm túc, khoa h c và h ng thú v i vi c t
ch c các ho t ng giáo d c cho h c sinh.

C. NỘI DUNG

Module này g m 3 n i dung:
1. Vai trò c a vi c giáo d c h c sinh trung h c ph thông thông qua các
ho t ng
2. Xây d ng các ho t ng giáo d c h c sinh trong tr ng trung h c ph thông
3. T ch c th c hi n các ho t ng giáo d c h c sinh trong tr ng trung
h c ph thông

Nội dung 1

VAI TRÒ C A VI C GIÁO D C H C SINH TRUNG H C PH THÔNG
THÔNG QUA CÁC HO T NG

1.1. Giới thiệu

T ch c các ho t ng giáo d c trong nhà tr ng THPT là v n quan
tr ng c a vi c phát tri n nhân cách h c sinh và h ng t i i m i ch t
l ng giáo d c ào t o. Tri t h c mácxít c ng kh ng nh: b n ch t xã
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

57


h i c a con ng i ch có c khi nó tham gia vào i s ng xã h i ích
th c thông qua ho t ng và giao l u m t môi tr ng v n hoá. Mu n
giáo d c thì ph i thông qua vi c t ch c ho t ng, không t ch c ho t
ng t c là không giáo d c. T ch c các ho t ng a d ng, phong phú
là con ng giáo d c h c sinh hi u qu nh t. Vi c xác nh c vai trò
c a vi c t ch c ho t ng giáo d c s giúp giáo viên có cách nhìn nh n
và nh h ng úng n tr c khi xây d ng và t ch c các ho t ng
giáo d c cho h c sinh, c bi t là h c sinh THPT.

1.2. Mục tiêu

H c xong n i dung này, giáo viên c n t c m c tiêu:
— Nâng cao hi u bi t v vai trò c a vi c t ch c các ho t ng giáo d c
trong nhà tr ng THPT.
— Coi tr ng vi c t ch c các ho t ng ti n hành giáo d c h c sinh
trong nhà tr ng.

1.3. Các hoạt động

— Ho t ng 1: Vai trò c a ho t ng cá nhân i v i s hình thành và phát
tri n nhân cách.
— Ho t ng 2: Vai trò c a vi c t ch c các ho t ng giáo d c trong nhà
tr ng i v i quá trình giáo d c nhân cách cho h c sinh THPT.

1.4. Xây dựng nội dung 1
Ho t ng 1: Vai trò c a ho t ng cá nhân i v i s hình thành và
phát tri n nhân cách.

* T ch c ho t ng
Chia s v i ng nghi p và t vi t ra hi u bi t c a mình tr l i các câu
h i d i ây:
Câu h i 1: Quan i m c a Tri t h c v vai trò c a ho t ng i v i s
phát tri n nhân cách nh th nào?

58

|

MODULE THPT 29


Câu h i 2: Quan i m c a Tâm lí h c v vai trò c a ho t ng i v i s
phát tri n nhân cách nh th nào?

Câu h i 3: Quan i m c a Giáo d c h c v vai trò c a ho t ng i v i
s phát tri n nhân cách nh th nào?

Sau khi tr l i c các câu h i này, th y (cô) i chi u v i nh ng thông

tin phía d i
a ra nh ng ánh giá khoa h c v vai trò c a ho t ng
i v i s phát tri n c a nhân cách.
* Cung c p thông tin

1. Ho t ng và vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách

B t kì s v t hi n t ng nào c ng luôn v n ng và phát tri n không
ng ng. B ng v n ng và thông qua v n ng mà s v t hi n t ng t n
t i và th hi n c tính c a nó. B i v y, v n ng là thu c tính v n có, là
ph ng th c t n t i c a s v t, hi n t ng. con ng i, ph ng th c ó
chính là ho t ng. ng trên các góc khác nhau ng i ta chia ra
các ho t ng khác nhau. Ch ng h n, các ho t ng s ng, ho t ng lao
ng s n xu t, ho t ng chính tr — xã h i, ho t ng có i t ng, ho t
ng giao ti p... ây, ch y u nói v ho t ng có i t ng và ho t
ng giao ti p c a con ng i. Ho t ng có i t ng là quá trình con
ng i tác ng vào th gi i t o ra s n ph m c v hai phía. Th nh t,
là con ng i t o ra các s n ph m ph c v cu c s ng. Th hai, con ng i
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

59


t o ra hình nh tâm lí trong b n thân. Ho t ng giao ti p là quá trình
con ng i t ng tác v i nhau truy n t và l nh h i thông tin. ây là
hai con ng c b n nh t t o ra tâm lí, ý th c. Có nhi u ngành khoa
h c ã nghiên c u v ho t ng và s tác ng c a ho t ng i v i s
phát tri n c a con ng i, sau ây là quan i m c a m t s ngành khoa

h c c th .
1.1. Quan i m c a Tri t h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n
con ng i
Ho t ng, d i góc tri t h c, có n i hàm r ng và c ng. Ho t ng
là c tính c a gi i t nhiên, trong ó có con ng i, là ph ng ti n
gi i t nhiên và con ng i s n sinh và phát tri n.
Ho t ng là quan h bi n ch ng c a ch th và khách th . Trong quan
h ó, ch th là con ng i, khách th là hi n th c khách quan. góc
này, ho t ng c xem là quá trình mà trong ó có s chuy n hoá l n
nhau gi a hai c c “ch th — khách th ” [1].
Lu n i m mang ý ngh a bao trùm trong tri t h c Mác — Lênin v con
ng i, là con ng i s n xu t ra chính b n thân mình thông qua lao ng
[5]. Nói cách khác, con ng i là s n ph m c a chính mình. Khi phân tích
quá trình chuy n bi n t v n thành ng i, ngghen c ng i n k t
lu n: Lao ng ã sáng t o ra b n thân con ng i (Sau lao ng và cùng
v i lao ng là ngôn ng , ó là hai ng l c c b n thúc y s chuy n
bi n não v n thành não ng i [5].
Nh có lao ng, con ng i m i có th ti n hoá và phát tri n. Ho t ng
c xem nh là m t ph ng th c t n t i c a con ng i. Ho t ng giúp
con ng i tác ng, c i t o th gi i khách quan t o ra nh ng s n
ph m ph c v cho nhu c u cu c s ng c a cá nhân và xã h i. ng th i
thông qua ho t ng, con ng i nh n th c c các thu c tính và quy
lu t c a s v t và t t o cho mình hình nh tâm lí v ng ch c v th gi i
khách quan. “Trong lao ng, t t c s khác nhau v b n ch t, v trí tu
và xã h i c a ho t ng cá nhân u b c l rõ” [6]. Con ng i v a là s n
ph m c a t nhiên, nh ng quan tr ng h n, con ng i là s n ph m c a
l ch s xã h i. B óc thông minh c a con ng i, bàn tay khéo léo c a con
ng i u là s n ph m c a l ch s xã h i, trong ó lao ng là y u t
quan tr ng nh t.
60

|

MODULE THPT 29


1.2. Quan i m c a Tâm lí h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát
tri n nhân cách
D i góc Tâm lí h c, ho t ng là m i quan h tác ng qua l i gi a
con ng i và th gi i (khách th ) t o ra s n ph m c v phía th gi i,
c v phía con ng i (ch th ).
Ho t ng là m t v n nghiên c u c a Tâm lí h c. Tâm lí h c ho t
ng là lí thuy t l y ho t ng c a cá nhân làm i t ng nghiên c u.
L.X. V gotxki, A.N. Leonchev, P.Ia Galperin, X.L. Rubinstein là nh ng
nhà tâm lí tiêu bi u cho tr ng phái này. Ho t ng là m t trong nh ng
nhân t có nh h ng r t l n n s phát tri n tâm lí c a con ng i nh
có hai quá trình c tr ng:
— Quá trình i t ng hoá (quá trình xu t tâm): con ng i chuy n n ng l c
c a mình thành s n ph m c a ho t ng. Hay nói cách khác, là thông
qua s n ph m c a ho t ng, có th ánh giá v n ng l c và ph m ch t
c a con ng i ó.
— Quá trình ch th hoá (quá trình nh p tâm): thông qua vi c tác ng vào
th gi i khách quan, con ng i n m c các c i m, quy lu t, b n
ch t c a khách th
hình thành nh ng s hi u bi t, ý th c, nhân
cách… Ho t ng giúp con ng i phát tri n tâm lí vì n i dung tâm lí là
do th gi i khách quan quy nh.
Ho t ng là c s tr c ti p nh t và ch y u nh t c a t duy con ng i,
nói r ng ra là các ch c n ng nh n th c c a con ng i. Theo C. Mác và
Ph. ngghen thì “tr c h t là lao ng, sau lao ng và ng th i v i lao

ng là ngôn ng , ó là hai kích thích ch y u nh h ng n b óc
ng i... Khi b óc phát tri n, thì các công c tr c ti p c a b óc, t c là
các giác quan c ng phát tri n theo” [5].
Nh v y, ho t ng giúp b m t tâm lí nh tình c m, tính cách, n ng l c,
ng c … và nhân cách c a con ng i c b c l và hình thành.
1.3. Quan i m c a Giáo d c h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát
tri n nhân cách
Giáo d c h c nghiên c u quá trình tác ng có tính s ph m nh m
hình thành nhân cách cho th h tr . “Quá trình giáo d c là quá trình
tác ng có m c ích, có t ch c c a nhà giáo d c n i t ng giáo
d c nh m hình thành và phát tri n nhân cách c a h c sinh và áp ng
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

61


yêu c u ào t o ngu n nhân l c c a xã h i” [16]. Ngu n nhân l c ó
không ch áp ng nh ng yêu c u c a xã h i mà còn có kh n ng c i
t o và xây d ng xã h i ngày càng phát tri n. Nhân cách là con ng i v i
toàn b các ph m ch t xã h i c a ng i ó hình thành trong nh ng
ho t ng và quan h xã h i khác nhau b i vì “B n ch t c a con ng i
không ph i là m t cái tr u t ng c h u riêng bi t, Trong tính hi n
th c c a nó, b n ch t c a con ng i là t ng hoà nh ng m i quan h xã
h i” [13]. làm c i u ó, nhà giáo d c ph i a h c sinh vào các
ho t ng mang tính a d ng và phong phú h
c l nh h i các
chu n m c xã h i, tích l y các kinh nghi m t ó hoàn thi n nhân
cách b n thân mình.

Theo quan i m giáo d c h c, ho t ng óng vai trò quy t nh i v i
s phát tri n nhân cách:
Thông qua ho t ng, con ng i ti p thu n n v n hoá xã h i và bi n
n n v n hoá c a loài ng i thành v n riêng c a mình, v n d ng chúng
vào cu c s ng, làm cho nhân cách ngày càng hoàn thi n và phát tri n.
ng th i, ho t ng giúp con ng i c b c l nh ng ph m ch t và
n ng l c c a b n thân.
Thông qua ho t ng, con ng i c ki m nghi m các giá tr c a cu c
s ng, i u này có ý ngh a quan tr ng giúp con ng i c i t o nh ng nét
nhân cách phát tri n ch a phù h p theo h ng ngày càng hoàn thi n
theo chu n m c o c xã h i t ra.
Giáo d c h c ã kh ng nh: B n ch t c a quá trình giáo d c là quá trình
t ch c cu c s ng, t ch c ho t ng và giao l u cho h c sinh. Trong
nguyên lí giáo d c, nguyên t c, ph ng pháp giáo d c u nói v vai trò
to l n c a ho t ng i v i giáo d c nhân cách h c sinh.
H n th n a, quá trình giáo d c ph i i n t giáo d c. Vi c m i cá
nhân tích c c trong các ho t ng s giúp h rèn luy n c các ph m
ch t nhân cách: ý chí, ngh l c ng th i t ng c ng tính tích c c, t
giác, ch ng, sáng t o.
K t lu n
Qua phân tích các quan i m trên, có th kh ng nh, ho t ng có vai
trò quy t nh tr c ti p n s hình thành và phát tri n nhân cách c a
con ng i. Ngay t khi sinh ra con ng i ch a có nhân cách, nhân cách
có c do con ng i xác nh c nh ng quan h c a mình v i
nh ng ng i xung quanh m t cách có ý th c. Nói cách khác, nhân cách
62

|

MODULE THPT 29

ch

c hình thành và phát tri n khi con ng i là ch th c a ho t
ng. Mu n giáo d c h c sinh, nhà giáo d c c n t ch c các ho t ng
a d ng, phong phú và a h c sinh tích c c tham gia vào các ho t
ng ó.

Ho t ng 2: Vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c trong nhà
tr ng i v i quá trình giáo d c nhân cách cho h c sinh trung
h c ph thông.

* T ch c ho t ng
Chia s v i ng nghi p và t vi t ra hi u bi t c a mình tr l i các câu
h i d i ây:
Câu h i 1: Ho t ng giáo d c trong nhà tr ng là gì? Bao g m nh ng
ho t ng nào và do ai t ch c?

Câu h i 2: Ho t ng giáo d c trong nhà tr ng nói chung và nhà tr ng
THPT nói riêng có nh ng vai trò gì?

Sau khi tr l i c các câu h i này, th y (cô) i chi u v i nh ng thông
tin phía d i
a ra nh ng ánh giá khoa h c v vai trò c a vi c t
ch c các ho t ng giáo d c trong nhà tr ng i v i quá trình giáo d c
nhân cách cho h c sinh THPT.
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

63


* Cung c p thông tin

2. Vai trò c a vi c t ch c các ho t ng giáo d c trong nhà tr ng

Ho t ng giáo d c trong nhà tr ng là m t b ph n c a quá trình giáo
d c nhà tr ng. “Ho t ng giáo d c là ho t ng do ng i l n t ch c
theo k ho ch, ch ng trình, i u hành và ch u trách nhi m” [17].
i u này có ngh a là các ch th ho t ng giáo d c ph i ch u trách
nhi m v ho t ng giáo d c. ó là các nhà giáo d c, giáo viên và các
ch th có liên quan nh : cha m h c sinh, các t ch c giáo d c xã h i và
các c s giáo d c.
Ho t ng giáo d c trong nhà tr ng có th
c phân làm hai b ph n
ch y u:
— Các ho t ng giáo d c trong h th ng các môn h c và các l nh v c h c
t p khác nhau.
— Các ho t ng giáo d c ngoài các môn h c và l nh v c h c t p, có th k
n các ho t ng giáo d c trong nhà tr ng nh ho t ng giáo d c th
ch t, trí tu , o c, th m m , dân s , lao ng...
Cùng v i quá trình d y h c, quá trình giáo d c là m t b ph n c a quá
trình s ph m t ng th . N u ch c n ng tr i c a quá trình d y h c là
cung c p tri th c mang tính khoa h c, c b n, hi n i, hình thành các k
n ng, k x o t ng ng t ó phát tri n th gi i quan, nhân sinh quan
cho h c sinh thì quá trình giáo d c có ch c n ng tr i là hình thành nh n
th c, thái , ni m tin và nh ng hành vi thói quen phù h p v i các
chu n m c xã h i thông qua vi c t ch c các ho t ng. Vì v y, có th

th y ho t ng giáo d c là con ng r t quan tr ng hoàn thi n nhân
cách c a h c sinh. H n th , ho t ng giáo d c là b ph n h u c v i
ho t ng d y h c s góp ph n t o nên quá trình s ph m t ng th cân
i
t c m c tiêu giáo d c t ra.
Ho t ng giáo d c là con ng g n lí lu n v i th c ti n t o nên s
th ng nh t gi a nh n th c và hành ng, góp ph n hình thành tình c m,
ni m tin h c sinh. Ho t ng giáo d c là con ng phát tri n toàn
di n nhân cách th h tr giúp h hình thành nh n th c úng n, b i
d ng tình c m, c ng c ni m tin và t o l p nh ng hành vi tích c c.
Ho t ng giáo d c còn t o i u ki n và môi tr ng h c sinh phát huy
vai trò tích c c, ch ng, sáng t o c a mình trong quá trình h c t p.

64

|

MODULE THPT 29


Ho t ng giáo d c giúp h c sinh c tr i nghi m các ki n th c ã
c tìm hi u. Là m t c h i r t t t h c sinh c ng c , b sung và m
mang ki n th c ã h c, ng th i rèn luy n các k n ng c b n, không
ch là k n ng trong nh n th c h c t p mà còn là nh ng k n ng s ng nh
k n ng t ch c, qu n lí công vi c, k n ng giao ti p, k n ng h p tác
nhóm… Vi c c trang b các k n ng c n thi t s giúp các em h c sinh
t tin h n trong cu c s ng. H n th , ho t ng giáo d c còn giúp h c
sinh c ng c và phát tri n các m i quan h giao ti p gi a cá nhân và t p
th , r ng h n là v i c ng ng xã h i; giáo d c trách nhi m c a cá nhân
i v i các v n c a c ng ng và t n c. i u ó giúp các em có

m t tâm th và ý chí v t qua nh ng thách th c t ra.
Ho t ng giáo d c h ng h ng thú c a h c sinh vào các ho t ng b ích
làm gi m thi u tình tr ng y u kém o c c a h c sinh. Ho t ng giáo
d c th ng có nh ng m c tiêu giáo d c r t ý ngh a, c t ch c m t cách
khoa h c và h p d n vì v y nh ng ho t ng b ích này s giúp h c sinh
gi m th i gian tham gia các ho t ng không lành m nh (ho t ng ngoài
lu ng), h n ch nh ng nhóm t phát có nh h ng tiêu c c nh c b c,
nghi n game, ma tuý, b o l c... Tham gia ho t ng giáo d c, giúp h c sinh
i u ch nh nh n th c, hành vi phù h p v i các chu n m c xã h i t ra.
Ho t ng giáo d c giúp nhà giáo d c s m phát hi n n ng khi u c a h c
sinh t ó có k ho ch b i d ng nh m giúp h c sinh phát tri n n ng
khi u, s thích c a b n thân trong h c t p và cu c s ng. Ho t ng giáo
d c giúp h c sinh ki m nghi m c kh n ng c a mình t ó có th l a
ch n c h ng i phù h p cho t ng lai. i v i nhà giáo d c, ho t
ng giáo d c giúp h phát hi n, l a ch n c các h c sinh có n ng
khi u trên các m t khác nhau, t ó cùng v i nhà tr ng và ph huynh
có k ho ch các em phát tri n n ng khi u c a mình.
Ho t ng giáo d c còn là m t ph ng th c g n k t các l c l ng giáo
d c h c sinh ó là gia ình — nhà tr ng — xã h i. Ho t ng giáo d c
giúp thu hút và phát huy ti m n ng c a các l c l ng giáo d c, góp ph n
thúc y xã h i hoá giáo d c và nâng cao ch t l ng giáo d c toàn di n
c a nhà tr ng.
Vi c t ch c ho t ng giáo d c có hi u qu s góp ph n phát huy vai trò
c a giáo d c vào quá trình hình thành và phát tri n nhân cách cho h c
sinh và g n li n nhà tr ng v i i s ng xã h i trong vi c th c hi n m c
tiêu ào t o ngu n nhân l c áp ng v i yêu c u c a xã h i c bi t là
trong xu th phát tri n c a các qu c gia nh hi n nay.
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

65


—
+
+
—
+
+
—
+
+

Theo m t s nghiên c u v vai trò, nhi m v c a ho t ng giáo d c
trong nhà tr ng ph thông, chúng ta ph i h ng t i các nhi m v quan
tr ng nh :
V m t nh n th c:
Ho t ng giáo d c giúp h c sinh c ng c , b sung, nâng cao thêm hi u
bi t các l nh v c khác nhau c a i s ng xã h i, làm phong phú v n tri
th c c a b n thân. T ó, h c sinh có kh n ng và i u ki n v n d ng tri
th c gi i quy t các v n th c ti n t ra.
Ho t ng giáo d c giúp h c sinh n m ch c tri th c và phát tri n t duy,
ph m ch t trí tu , c bi t là các ph m ch t ch ng, sáng t o trong
vi c v n d ng tri th c.
V m t k n ng:
Ho t ng giáo d c giúp h c sinh hình thành và c ng c các k n ng giao
ti p, ng x v n hoá, k n ng h c t p, lao ng…
Ho t ng giáo d c còn giúp h c sinh t i u ch nh hành vi phù h p v i
các chu n m c xã h i.

V m t thái :
Ho t ng giáo d c b i d ng tình c m, ni m tin vào các giá tr t t p
c a cu c s ng.
B i d ng s h ng thú và tính tích c c, ch ng, sáng t o c a h c sinh
khi tham gia các ho t ng.
Nh v y, ho t ng giáo d c có ý ngh a tích c c trong vi c phát tri n
toàn di n nhân cách h c sinh, áp ng yêu c u xã h i, góp ph n phát
huy vai trò c a giáo d c trong s nghi p công nghi p hoá, hi n i hoá
t n c.

1.5. Đánh giá

— Yêu c u các th y (cô) n m v ng c các quan i m c a Tri t h c,
Tâm lí h c, Giáo d c h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n
nhân cách.
— ánh giá c t m quan tr ng c a ho t ng i v i s phát tri n
nhân cách.
— Phân tích c vai trò c a vi c t ch c các ho t ng giáo d c trong nhà
tr ng i v i quá trình giáo d c h c sinh.

66

|

MODULE THPT 29


Nội dung 2

XÂY D NG CÁC HO T NG GIÁO D C

TRONG TR NG TRUNG H C PH THÔNG

2.1. Giới thiệu

Xây d ng các ho t ng giáo d c trong nhà tr ng là m t trong nh ng
nhi m v tr ng tâm c a công tác giáo d c nhân cách h c sinh. Vi c xây
d ng các ho t ng sao cho v a phù h p v i c i m tâm sinh lí c a
h c sinh, v a phù h p v i i u ki n hoàn c nh c a nhà tr ng và a
ph ng là h t s c quan tr ng. Xây d ng các ho t ng giáo d c là giáo
viên ti n hành thi t k n i dung, ch ng trình, hình th c t ch c, tính
toán các i u ki n th c hi n, l c l ng tham gia… trong m t ho t ng
c th cho cá nhân ho c t p th h c sinh th c hi n.

2.2. Mục tiêu

H c xong n i dung này, giáo viên c n t c m c tiêu:
— Có kh n ng li t kê và mô t
c các ho t ng giáo d c ch y u trong
nhà tr ng THPT;
— Có k n ng xây d ng các ho t ng giáo d c (thi t k n i dung, ch ng
trình, hình th c t ch c…).
— Coi tr ng vi c t ch c các ho t ng ti n hành giáo d c h c sinh
trong nhà tr ng và có h ng thú v i công vi c này.

2.3. Các hoạt động

— Ho t ng 1: Li t kê các ho t ng giáo d c có th có trong tr ng THPT
hi n nay; Hãy ch ra ho t ng nào là ho t ng có hi u qu giáo d c cao
nh t? T i sao?
— Ho t ng 2: V trí, vai trò, n i dung, cách th c t ch c, i u ki n th c

hi n c a t ng ho t ng giáo d c trong tr ng THPT.
— Ho t ng 3: Nêu và phân tích th c tr ng nh ng m t m nh và m t h n
ch trong vi c xây d ng các ho t ng giáo d c trong nhà tr ng THPT
hi n nay, ch ra các nguyên nhân và xu t bi n pháp phát huy m t tích
c c và h n ch , kh c ph c các t n t i.
— Ho t ng 4: Th c hành xây d ng m t ho t ng giáo d c c th .
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

67


2.4. Xây dựng nội dung 2
Ho t ng 1: Li t kê các ho t ng giáo d c trong tr ng trung h c
ph thông

* T ch c ho t ng
— T ch c cho h c viên thành các nhóm, th o lu n và tr l i các câu h i
d i ây:
Câu h i 1: Hãy k ra các ho t ng c b n trong tr ng THPT, trong ó
nh ng ho t ng nào là ph bi n nh t?

Câu h i 2: Nh ng ho t ng b n k trên là do b n t ngh ra hay b n ã
t ng t ch c, ho c ã nhìn th y ng i khác làm? tr ng b n ã t ch c
nh ng ho t ng nào?

Câu h i 3: Nh ng tài li u nào ã giúp b n có
ho t ng giáo d c trong nhà tr ng?

68

|

MODULE THPT 29

c nh ng tri th c v các


Câu h i 4: Phân tích u th c a t ng lo i ho t ng i v i vi c giáo d c
nhân cách h c sinh.

Sau khi tr l i các câu h i, hãy i chi u v i nh ng thông tin d i ây t
ánh giá nh ng hi u bi t c a mình và t rút ra nh ng bài h c cho b n thân.
* Cung c p thông tin
Trong nhà tr ng, các ho t ng giáo d c h t s c a d ng và phong phú.
Tu theo tu i h c sinh, i u ki n, hoàn c nh c a a ph ng và nhà
tr ng và kinh nghi m c a giáo viên t ch c các ho t ng giáo d c.
Ho t ng giáo d c tr ng THPT c t ch c d i nhi u hình th c
khác nhau. M i lo i hình ho t ng có nh ng yêu c u v n i dung c ng
nh cách th c t ch c riêng. D i ây, chúng tôi trình bày m t s ho t
ng giáo d c c b n trong nhà tr ng THPT hi n nay.

1. Các lo i hình ho t ng giáo d c c b n tr ng trung h c ph thông

1.1. Ho t ng d y h c
Trong nhà tr ng THPT nói riêng và các nhà tr ng nói chung, ho t
ng d y h c v n là ho t ng c tr ng c b n b o m s t n t i c a
nhà tr ng. ây là ho t ng chi m nhi u th i gian, công s c, ti n b c…
c a c th y và trò c ng nh các l c l ng trong nhà tr ng. Ho t ng

d y h c c ng là ho t ng có kh n ng giáo d c h c sinh hi u qu nh t.
D y h c là con ng thông qua d y ch d y ng i, thông qua truy n
thu tri th c, rèn luy n các k n ng, k x o giáo d c nhân cách. Ho t
ng d y h c trong nhà tr ng có nhi u u th so v i nhi u ho t ng
khác, vì ó là ho t ng có t ch c, có n i dung, có ch ng trình, có k
ho ch, có ph ng pháp,… do nh ng ng i có trình chuyên môn,
nghi p v m nh n. Trong d y h c, m i môn h c l i có th m nh riêng
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

69


trong vi c giáo d c nhân cách cho h c sinh. Ví d , môn Toán nh m b i
d ng t duy logic, môn V n b i d ng t duy hình t ng, môn L ch s
b i d ng lòng t hào dân t c, lòng yêu n c… Có th nói, d y h c là
con ng hi u qu nh t rèn luy n trí tu , hình thành tình c m, thái
i v i t nhiên, xã h i và nh ng ng i xung quanh… cho h c sinh.
Tuy nhiên, ho t ng d y h c c ng có nh ng h n ch nh t nh nh
tính n i u, gò bó, n i dung, ch ng trình ch m thay i so v i th c
ti n, không gian ho t ng th ng “ óng khung” trong l p h c… Chính
vì v y, bên c nh ho t ng d y h c nhà tr ng c n t ch c nhi u ho t
ng khác, càng a d ng, càng phong phú càng t t.
1.2. Ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p theo ch i m
Ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p (GDNGLL) c ng là m t ho t ng
khá c tr ng và có nhi u ý ngh a trong công tác giáo d c c a nhà
tr ng. Hi n nay, theo ch ng trình c a B Giáo d c và ào t o quy
nh, m i tu n m i l p trong tr ng THPT có 3 ti t t ch c ho t ng
giáo d c ngoài gi lên l p, trong ó 1 ti t chào c u tu n, 1 ti t sinh

ho t t p th cu i tu n và 1 ti t cho sinh ho t giáo d c ngoài gi theo
ch . Các ch
c thi t k phù h p v i c i m l a tu i h c
sinh v a có tính kh thi, g n li n v i th c ti n cu c s ng xã h i. Ví d ,
thanh niên v i h c t p, rèn luy n vì s nghi p công nghi p hoá, hi n
i hoá t n c; thanh niên v i tình b n, tình yêu và gia ình; thanh
niên v i s nghi p xây d ng và b o v T qu c…
Hình th c t ch c ho t ng này c n ph i h t s c m m d o và linh ho t
tu theo i u ki n, hoàn c nh c th c a t ng tr ng. N u nhà tr ng có
phòng và a i m riêng cho các l p t ch c ho t ng, không làm nh
h ng n ho t ng h c t p c a l p khác thì h t s c thu n l i. N u nhà
tr ng ch a có i u ki n thì có th ph i h p nhi u l p t ch c, g p
3 — 4 ti t l i thành m t bu i t ch c th ng nh t trong toàn tr ng…
ho t ng này có hi u qu giáo d c cao c n sáng t o hình th c t
ch c phong phú, a d ng, tránh s trùng l p, nhàm chán, n i u. Ph i
làm sao cho m i ho t ng u có y u t m i m , h p d n h c sinh.
1.3. Ho t ng v n hoá, v n ngh
Ho t ng v n hoá, v n ngh là ho t ng không th thi u trong m i nhà
tr ng. V n hoá, v n ngh không ch có tác d ng gi m b t s c ng th ng
trong h c t p, t o ra không khí vui v , tho i mái mà còn có tác d ng giáo
70

|

MODULE THPT 29


d c r t l n, nh t là giáo d c tình yêu quê h ng t n c, tình th y trò,
tình b n bè… Ho t ng v n hoá, v n ngh th ng c t ch c chào
m ng các ngày l c a t n c, a ph ng và nhà tr ng… V n hoá, v n

ngh còn là m t m t ho t ng c a các t p th h c sinh, thông qua ó
nhà tr ng ánh giá tinh th n, thái c a cá nhân và t p th h c sinh.
Trong nhà tr ng, v i ho t ng v n hoá, v n ngh , giáo viên có th t
ch c d i nhi u hình th c khác nhau:
— Các hình th c sinh ho t v n ngh nh hát, múa, c th , k chuy n, bi u
di n k ch…
— T ch c bi u di n các lo i hình ngh thu t khác nhau nh k ch nói, hài,
ngâm th , k chuy n…
— T ch c cho h c sinh i xem phim, th ng th c các lo i hình ngh thu t.
— Tham quan các di tích l ch s , di s n v n hoá c a a ph ng và t
n c, tìm hi u v n hoá các vùng mi n.
— T ch c các cu c thi tôn vinh các giá tr cao p.
Ví d : Thi Nét p thanh niên; S ng p; Ng i t t vi c t t; Các cán b
oàn xu t s c; thi tài n ng, thi sáng tác ngh thu t…
— T ch c các câu l c b chuyên phù h p v i c i m l a tu i và mong
mu n c a h c sinh. Hình th c câu l c b ph i c t ch c r ng rãi,
phong phú, th l tham gia d dàng, thu hút c nhi u ng i tham gia
và tham gia m t cách t nguy n, t giác… m i có hi u qu .
Ví d : Câu l c b ti ng Anh, câu l c b nh ng ng i làm phim tr , câu l c
b giá tr s ng, câu l c b khiêu v , ca hát, câu l c b khoa h c...
Ho t ng v n hoá ngh thu t giúp h c sinh h ng t i nh ng giá tr chân,
thi n, m trong cu c s ng; bi t c m th ngh thu t; kh i d y nh ng tình
c m có tính tích c c, t ó bi t gi gìn và sáng t o nh ng giá tr m i cho
b n thân và c ng ng. Trên c s ó, h c sinh có th hình thành c
các k n ng c n thi t nh k n ng giao ti p có v n hoá, k n ng làm vi c
nhóm, k n ng liên quan n sáng t o ngh thu t. i u quan tr ng là ho t
ng v n hoá ngh thu t giúp các em bi t cách xây d ng m t cu c s ng ý
ngh a và có nhi u giá tr tích c c cho b n thân và cho c ng ng.
1.4. Ho t ng th d c, th thao
Ho t ng th d c, th thao là m t ho t ng giáo d c toàn di n

nhân cách h c sinh. ây là ho t ng ch y u nh m vào quá trình giáo
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

71


d c th ch t cho h c sinh, m t trong n m m t giáo d c c b n trong
nhà tr ng ( c, trí, th , m và lao ng). Thông qua ho t ng này
rèn luy n, t ng c ng th l c cho h c sinh, giúp các em bi t cách rèn
luy n thân th , gi gìn v sinh cá nhân, phòng ng a b nh t t. Th d c
th thao giúp h c sinh gi i phóng n ng l ng, t o s d o dai, kh e
m nh cho h c sinh...
Th d c còn là m t môn h c chính khoá trong tr ng h c. Ho t ng
này c ng nh m thay i không khí l p h c, giúp cho ho t ng h c t p
hi u qu h n. ây là ho t ng có th lôi kéo nhi u h c sinh tham gia.
C ng nh vui ch i, ho t ng th d c th thao còn tác ng l n n i
s ng tinh th n c a h c sinh, giúp các em s ng khoái h n, tích c c h n và
ti p thu ki n th c h c t p hi u qu h n. Ho t ng th d c th thao
không ch giúp h c sinh hình thành các k n ng c a môn th thao ó mà
còn giúp các em rèn luy n c các ph m ch t r t c n thi t nh ý chí, s
kiên trì, tính oàn k t, tính k lu t, tính h p tác.
Ho t ng th d c, th thao có nh ng hình th c t ch c nh sau:
— Th d c gi a gi : nhà tr ng t ch c th ng xuyên trong m i bu i h c
giúp các em gi i to
c c ng th ng.
— T p luy n th thao: th thao trong nhà tr ng th ng là nh ng ho t
ng n gi n, phù h p v i s c kho và i u ki n c a nhà tr ng nh
t p c u lông, bóng bàn, c u mây, bóng á, th d c th m m …

— T ch c cu c thi u th thao gi a các l p, các kh i trong toàn tr ng
nh m phát ng phong trào và nâng cao tinh th n th thao m i h c
sinh, ng th i giúp các h c sinh xích l i g n nhau h n, có ý th c t p th
h n, nâng cao trách nhi m c a b n thân v i t p th …
— Trò ch i gi i trí v n ng.
— T ch c các ngày h i kho .
— …
1.5. Ho t ng lao ng s n xu t
Ho t ng lao ng s n xu t tuy không th hi n rõ trong nhà tr ng,
nh t là các tr ng thành ph , nh ng ây là ho t ng h t s c quan
tr ng. N u không t ch c giáo d c lao ng cho h c sinh d làm cho các
em n y sinh tâm lí l i bi ng, d a d m, n bám và t ó sinh ra thói ích
k , coi th ng lao ng chân tay… Trong nhà tr ng, tr c h t ph i yêu
c u h c sinh lao ng t ph c v nh tr c nh t l p, v sinh môi tr ng,
72

|

MODULE THPT 29


c nh quan nhà tr ng, t gi t gi qu n áo, d n d p góc h c t p, phòng
ng ng n n p, s ch s . Ti p n là t ch c các ho t ng lao ng xã h i,
lao ng công ích, nh v sinh ng làng, ngõ xóm, v sinh ng ph ,
tr ng cây… H c sinh THPT nông thôn th ng tham gia lao ng s n
xu t cùng v i gia ình t nh . Vì th , h u h t các em u có ý th c lao
ng t t. Nh ng thành ph , h c sinh THPT r t ít có i u ki n tham
gia lao ng s n xu t. Do ó, nhà tr ng c n k t h p v i các n v s n
xu t, các t ch c xã h i… t o i u ki n cho h c sinh c tham gia
lao ng s n xu t, các em c m nh n c ni m vui khi t mình t o ra

c s n ph m, c a c i v t ch t và tinh th n cho xã h i. T ó các em
càng yêu lao ng và c m th y t hào trong lao ng. Thông qua ho t
ng lao ng nhà tr ng ti n hành h ng nghi p cho h c sinh, giúp
h c sinh ch n c các ngành ngh phù h p v i b n thân và nhu c u lao
ng c a xã h i. Lao ng s n xu t còn giúp h c sinh rèn luy n s c
kh e, rèn luy n các ph m ch t t t p c a ng i lao ng nh c n cù,
ti t ki m, k lu t…
1.6. Ho t ng vui ch i, gi i trí
Vui ch i, gi i trí là nhu c u thi t y u c a con ng i m i l a tu i, nh t là
tu i tr l i càng quan tr ng. Vui ch i gi i trí là ho t ng giúp tr l y l i
s cân b ng trong th ch t và tính th n ti p t c h c t p và làm nh ng
vi c khác sau m t th i gian h c t p c ng th ng, m t m i. Vui ch i còn là
m t c h i h c sinh c giao l u, h c h i, thi t l p và xây d ng
nh ng m i quan h t t p gi a các cá nhân v i nhau và m i quan h
gi a giáo viên và h c sinh ngày càng g n g i và thân thi t v i nhau h n;
xây d ng tinh th n oàn k t g n bó trong t p th ; tính k lu t. Ho t ng
vui ch i giúp các em c b c l nh ng n ng khi u và s tr ng c a
mình, t ó giáo viên có th phát hi n và có bi n pháp b i d ng phù
h p. Cùng v i các ho t ng khác, ho t ng vui ch i góp ph n vào s
phát tri n toàn di n c a h c sinh THPT. Vui ch i gi i trí ph i tu vào s
thích c a cá nhân m i hi u qu .
Vui ch i gi i trí trong nhà tr ng c n c ph i h p v i các ho t ng
khác nh th d c, th thao; v n hoá, v n ngh ; sinh ho t t p th ; tham
quan, du l ch tránh s nhàm chán, n i u…
Ho t ng vui ch i có th
c t ch c d i các hình th c nh sau:
— S d ng các trò ch i khác nhau: trò ch i vui kh e, trò ch i v n ng, trò
ch i dân gian, trò ch i trí tu . Các trò ch i nên c t ch c an xen
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

73


cùng các ho t ng khác s t o c s h p d n, ngoài ra giáo viên c n
t ch c trong kho ng th i gian và không gian a d ng.
— Ch i các môn th thao: giáo viên khuy n khích h c sinh ng kí tham gia
vào các i ch i nh i bóng á, bóng bàn, i n kinh, c vua… và ra
k ho ch t p luy n và thi u.
— T ch c trò vui ch i giái trí: thi toán nhanh, vui, trò ch i có tính t p
th cao.
— Các ca múa hát t p th trong khi ch i c v .
— Trò ch i có tính ch t th giãn.
— …
1.7. Ho t ng chính tr — xã h i
Ho t ng chính tr — xã h i là nh ng ho t ng có ý ngh a nh h ng
v m t xã h i giúp h c sinh ti p c n v i i s ng chính tr — xã h i c a
t n c, a ph ng.
N i dung c a các ho t ng chính tr — xã h i c p n các s ki n l ch
s c a dân t c, các s ki n chính tr có tính th i s di n ra h ng ngày
a ph ng, trong n c và trên th gi i, các v n có tính toàn c u nh
b o v môi tr ng, ch m sóc i s ng s c kh e th ch t và tinh th n,
chi n tranh và n n kh ng b , v n hoà bình…
Có r t nhi u hính th c t ch c ho t ng nh m chuy n t i n i dung
chính tr — xã h i. Giáo viên có th ti n hành c l p ho c ph i h p các
ho t ng v i nhau. Các hình th c ó có th là:
— Ho t ng k ni m các ngày l l n, các s ki n chính tr — xã h i trong
n c và trên th gi i ho c nh ng s ki n áng chú ý c a a ph ng.
Ví d : N m 2010, Hà N i và c n c t ch c các ho t ng k ni m 1000

n m Th ng Long, Hà N i. T ch c mít tinh k ni m ngày Qu c khánh;
ngày Qu c t lao ng; ngày gi i phóng mi n Nam, th ng nh t T qu c…
— Nghe báo cáo th i s v các v n chính tr — xã h i, kinh t và v n hoá
n i b t trong n c và trên th gi i.
— Thi tìm hi u v các ch có liên quan n i s ng chính tr — xã h i,
v n hoá c a t n c và a ph ng c ng nh tìm hi u các giá tr truy n
th ng t t p c a dân t c.
Ví d : Tìm hi u v bi n o Vi t Nam; tìm hi u v truy n th ng hi u h c
c a a ph ng…
74

|

MODULE THPT 29


— Tuyên truy n, c ng các ch tr ng, chính sách c a ng và Nhà
n c, nh ng quy nh c a pháp lu t,… c bi t t ch c cho h c sinh
tham gia tuyên truy n nh ng v n g n g i, d hi u a ph ng.
Ví d : Tuyên truy n v v n b o v môi tr ng, v n bi n i khí
h u; tuyên truy n v Lu t giao thông…
— Tham gia các ho t ng tình nguy n có tính c ng ng cao.
Ví d : Giúp gia ình có hoàn c nh khó kh n; phòng ch ng các d ch
b nh, giúp tr em b t t nguy n, th m các gia ình th ng binh,
li t s .
— Tham gia các ho t ng c a a ph ng c bi t là các ho t ng có tính
v n hoá nh l h i, phong trào thi ua…
Ho t ng chính tr — xã h i có ý ngh a trong vi c nâng cao nh n th c
c a h c sinh v các v n chính tr — xã h i c a a ph ng n i sinh
s ng và r ng h n là c a qu c gia và th gi i. T ó, hình thành có các em

trách nhi m, tình oàn k t, yêu th ng, u tranh cho l ph i. Ngoài ra,
ho t ng này còn giúp các em h c sinh hình thành các k n ng giao
ti p, k n ng làm vi c nhóm…
Ngoài ra, trong nhà tr ng có th t ch c các ho t ng khác nh các
ho t ng c a câu l c b , ho t ng tham quan du l ch, giao l u v i các
t ch c, các c quan, n v khác…
Sau khi tr l i các câu h i này, th y (cô) s có nh ng hình dung c th v
các ho t ng có th có trong nhà tr ng THPT ti n hành giáo d c
nhân cách h c sinh. Th y (cô) hãy suy ngh v nh ng ho t ng giáo d c
phù h p v i i u ki n c a nhà tr ng và a ph ng n i th y (cô) ang
công tác.

Ho t ng 2: V trí, vai trò, n i dung ch ng trình, cách th c t ch c và
i u ki n th c hi n c a t ng ho t ng giáo d c trong tr ng
trung h c ph thông

* T ch c ho t ng
Th y (cô) ã t ng t ch c ho t ng giáo d c cho h c sinh. Hãy nh l i
v trí, vai trò, nhi m v , n i dung, quy trình t ch c các ho t ng giáo
d c tr ng THPT b ng cách tr l i các câu h i d i ây:
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

75


Câu h i 1: Nêu v trí, vai trò, nhi m v c a ho t ng GDNGLL tr ng
THPT.

Câu h i 2: Li t kê các n i dung c b n c a ho t ng GDNGLL tr ng
THPT.

Câu h i 3: Quy trình t ch c m t ho t ng giáo d c
th nào?

76

|

MODULE THPT 29

c ti n hành nh


Câu h i 4: Hãy mô t ch ng trình c a m t ho t ng c th (ví d , t
ch c m t bu i sinh ho t l p cu i tu n).

Câu h i 5: t ch c m t ho t ng thành công, th y (cô) quan tâm n
nh ng v n gì?

Sau khi tr l i các câu h i, th y (cô) i chi u v i nh ng thông tin d i
ây và t ánh giá, a ra nh ng k t lu n khoa h c.
* Cung c p thông tin

2. V trí, vai trò, n i dung ch ng trình, cách th c t ch c và i u
ki n th c hi n c a t ng ho t ng giáo d c trong tr ng trung h c
ph phông

2.1. V trí c a ho t ng GDNGLL tr ng THPT

Nh ph n trên chúng ta ã bi t, trong nhà tr ng THPT có r t nhi u các
lo i hình ho t ng khác nhau và m i ho t ng u có nh ng vai trò
riêng, th m nh riêng.
Ho t ng d y h c ch y u là truy n thu tri th c v t nhiên, v xã h i
v t duy và rèn luy n các k n ng, k x o t ng ng, thông qua ó
giáo d c nhân cách h c sinh. Tuy nhiên, ho t ng d y h c không th
thay th ch c n ng c a các ho t ng khác. Th m chí, ho t ng d y
GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

77


h c c ng có nh ng h n ch , òi h i ph i có các ho t ng khác b
sung, h tr . M t s h n ch c b n c a ho t ng d y h c nh : thi u
s m m d o và linh ho t v n i dung, ch ng trình, th i gian, a
i m… N i dung, ch ng trình th ng ít thay i, vì th kh n ng c p
nh t v i s thay i c a th c ti n ch m. S t ng tác, giao ti p gi a
giáo viên và h c sinh, gi a h c sinh v i nhau trong d y h c th ng khô
c ng, khuôn m u và có th nhàm chán do tính n i u c a nó. D y
h c th ng ch ti n hành trong ph m v không gian c a l p h c, t o
c m giác ch t h p, gò bó...
Kh c ph c nh ng h n ch trên, ho t ng GDNGLL s r t a d ng, m m
d o và linh ho t, các ho t ng h t s c phong phú, có th tho mãn nhu
c u c a m i cá nhân h c sinh, nh t là nhu c u vui ch i, gi i trí, nhu c u
giao ti p, k t b n.
Ho t ng GDNGLL là i u ki n ki m soát th i gian và hành vi c a
tr , làm cho quá trình giáo d c có tính liên t c…
Ho t ng GDNGLL có v trí r t quan tr ng trong quá trình giáo d c, là

i u ki n giáo d c toàn di n nhân cách h c sinh. D i góc ch o,
ho t ng GDNGLL là m t trong ba k ho ch ào t o (k ho ch d y h c;
k ho ch GDNGLL và k ho ch h ng nghi p d y ngh ) c a tr ng
THPT nh m th c hi n m c tiêu ào t o c a c p h c theo h ng giáo d c
nhân v n, khoa h c và k thu t.
Ho t ng GDNGLL là m t b ph n c a quá trình giáo d c tr ng THPT
nh m phát tri n toàn di n nhân cách h c sinh. Ho t ng GDNGLL nh m
t o i u ki n và môi tr ng cho h c sinh phát huy vai trò t giác, tích c c,
ch ng và sáng t o, c ng c và b sung tri th c cho h c sinh. Ngoài ra,
thông qua ho t ng này thu hút và phát huy ti m n ng c a các l c
l ng giáo d c, góp ph n nâng cao ch t l ng nhà tr ng.
2.2. Vai trò
Do v trí quan tr ng c a ho t ng GDNGLL, xu t phát t c i m tâm
sinh lí c a h c sinh THPT, ho t ng GDNGLL c xác nh có vai trò
to l n trong quá trình giáo d c h c sinh góp ph n c ng c k t qu d y
h c trên l p và giáo d c toàn di n nhân cách h c sinh.
Cùng v i ho t ng d y h c, ho t ng GDNGLL t o ra s cân i hài
hoà các ho t ng trong nhà tr ng nh m t o ra quá trình s ph m toàn
di n, th ng nh t h ng vào th c hi n m c tiêu c p h c.
78

|

MODULE THPT 29


Ho t ng GDNGLL là i u ki n c ng c và phát tri n các m i quan
h gi a giáo viên v i h c sinh, gi a h c sinh v i nhau và gi a h c sinh
v i c ng ng xã h i, trên c s ó phát tri n các m i quan h xã h i, c
s và n n t ng c a s phát tri n nhân cách cá nhân.

Ho t ng GDNGLL còn có vai trò thu hút và phát huy ti m n ng, th
m nh c a các l c l ng giáo d c gia ình và xã h i nâng cao ch t
l ng và hi u qu giáo d c.
Ho t ng GDNGLL c t ch c h t s c a d ng và phong phú, g n
li n v i th c ti n v m i m t: lao ng, khoa h c, th m m , th d c, v n
ngh , v n hoá xã h i, vui ch i gi i trí,… trên c s ó phát tri n nhân
cách toàn di n cho h c sinh.
Ho t ng GDNGLL nh m giúp h c sinh:
— Nâng cao nh n th c v các giá tr truy n th ng c a dân t c, hi u bi t và
ti p thu các giá tr t t p c a nhân lo i; c ng c , b sung, nâng cao, m
r ng ki n th c h c trên l p; có trách nhi m i v i b n thân, gia ình,
nhà tr ng và xã h i…
— C ng c các k n ng c b n, rèn luy n và phát tri n các n ng l c: t hoàn
thi n; thích ng; giao ti p, ng x , h p tác; ho t ng chính tr — xã h i;
t ch c qu n lí…
— B i d ng nhân sinh quan, th gi i quan khoa h c cho h c sinh, t ó
giúp các em có thái úng n tr c nh ng v n c a cu c s ng…
2.3. N i dung ch ng trình
a. Nguyên t c l a ch n n i dung
Nguyên t c là nh ng quan i m có tính ch o ho t ng. Vi c m b o
các nguyên t c, giúp giáo viên xây d ng n i dung phù h p v i th c ti n
nhà tr ng và a ph ng. Vì v y, khi xây d ng n i dung ch ng trình
ho t ng giáo d c nói chung và ho t ng GDNGLL nói riêng trong nhà
tr ng THPT c n tuân theo các nguyên t c c b n sau:
— Nguyên t c m b o m c tiêu c a c p h c.
i u 27, Kho n 4, Lu t Giáo d c n m 2005 có quy nh v m c tiêu c a
giáo d c THPT nh sau: Giáo d c THPT nh m giúp h c sinh c ng c và
phát tri n nh ng k t qu c a giáo d c THCS; hoàn thi n h c v n ph
thông và có nh ng hi u bi t thông th ng v k thu t và h ng nghi p,
có i u ki n phát huy n ng l c cá nhân l a ch n h ng phát tri n,

GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

|

79