Đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng các trường THCS huyện lục ngạn, tỉnh bắc giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

PHẠM THỊ ĐOÀN

ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA
HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THCS
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

PHẠM THỊ ĐOÀN

ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA
HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THCS
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÝ TIẾN HÙNG

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Tôi xin cam đoan luận văn “Đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng
các trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang” là công trình nghiên cứu
thực sự của cá nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Lý
Tiến Hùng.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và
chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Thái Nguyên, tháng 11 năm 2015
Học viên

Phạm Thị Đoàn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

i




LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với các thầy giáo,
cô giáo Trường Đại học Thái Nguyên cùng toàn thể các thầy giáo, cô giáo đã
tham gia giảng dạy tôi trong khóa học.

Tôi đặc biệt bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Lý Tiến Hùng - người Thầy
đã tận tình chỉ dẫn và đóng góp những ý kiến quý báu để tôi hoàn thành Luận
văn.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn đến lãnh đạo huyện Lục Ngạn và toàn thể
các anh, chị, em đồng nghiệp; gia đình, bạn bè đã động viên, tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho bản thân tôi trong quá trình học tập và hoàn thành Luận văn
thạc sĩ khoa học giáo dục.
Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng do một số hạn chế nhất định về
điều kiện nghiên cứu nên Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, vì vậy,
tác giả kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến và chỉ dẫn thêm của quý thầy
cô và các bạn.
Xin trân trọng cảm ơn.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2015
Tác giả

Phạm Thị Đoàn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

ii




MỤC LỤC
AM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT.............................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 4
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 4
7. Kết cấu của đề tài............................................................................................. 6
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN
LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG THCS.......................................................... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 11
1.2.1. Đánh giá................................................................................................... 11
1.2.2. Quản lý..................................................................................................... 13
1.2.3. Quản lý giáo dục ...................................................................................... 15
1.2.4. Quản lý nhà trường .................................................................................. 17
1.2.5. Hiệu trưởng trường THCS....................................................................... 19
1.2.6. Đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng Trường trung học cơ sở
............ 20
1.2.7. Mục đích, ý nghĩa của việc đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng trường THCS .................................................................................
21
1.3. Một số vấn đề cơ bản về đánh giá về đánh giá hoạt động quản lý của
Hiệu trưởng THCS .................................................................................. 23
1.3.1. Vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của người Hiệu trưởng THCS .................... 23


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iii

1.3.2. Các nội dung đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng THCS ......... 24
1.3.3. Quy trình đánh giá hoạt dộng quản lý của Hiệu trưởng THCS............... 25
1.3.4. Phương pháp đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng trường THCS
...... 26
1.3.5. Hình thức đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng trường THCS.......
27
1.3.6. Các tiêu chí đánh giá ............................................................................... 28
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng
trường THCS ............................................................................................ 30
1.4.1. Yếu tố chủ quan ...................................................................................... 30
1.4.2. Yếu tố khách quan .................................................................................. 31
Kết luận chương 1.............................................................................................. 33
Chương 2. THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA HIỆU
TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH
BẮC GIANG ........................................ 34
2.1. Thực trạng giáo dục THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang.......................... 34
2.1.1. Quy mô phát triển và kết quả đã đạt được...............................................
34
2.1.2. Đánh giá thực trạng chất lượng giáo dục toàn diện................................. 35
2.1.3. Thực trạng về đội ngũ hiệu trưởng các trường THCS huyện Lục Ngạn,
tỉnh Bắc Giang........................................................................................... 37
2.2. Thực trạng đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng các trường
THCS huyện Lục ngạn ............................................................................ 39
2.2.1. Thực trạng nội dung đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng
các trường THCS huyện Lục Ngạn ......................................................... 39
2.2.2. Thực trạng về quy trình đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng

trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ..................................... 49
2.2.3. Thực trạng về công cụ đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng
Trường THCS .......................................................................................... 50
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




2.2.4. Kết quả đánh giá hoạt động quản ly của Hiệu trưởng trường THCS
huyện Lục Ngạn ....................................................................................... 52
iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




2.3. Nhận xét, đánh giá chung về thực trạng đánh giá hoạt động quản lý của
Hiệu trưởng Trường trung học cơ sở tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ...
53
Kết luận chương 2.............................................................................................. 55
Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG
QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỤC
NGẠN, TỈNH BẮC GIANG ......... 56

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 56
3.1.1. Nguyên tắc tính thực tiễn......................................................................... 56
3.1.2. Nguyên tắc tính hiệu quả .........................................................................
56
3.1.3. Nguyên tắc tính đồng bộ.......................................................................... 57

3.1.4. Nguyên tắc tính khả thi............................................................................ 57
3.2. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý của Hiệu trưởng các
trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang ............................................ 57
3.2.1. Xây dựng bộ tiêu chí để đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng
trường THCS ........................................................................................... 57
3.2.2. Bồi dưỡng nâng cao năng lực đánh giá hoạt động quản lý cho đội
ngũ làm công tác đánh giá Hiệu trưởng trường THCS ........................... 62
3.2.3. Đổi mới công tác kiểm tra đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng THCS ........................................................................................... 63
3.2.4. Đầu tư kinh phí cho công tác đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng trường THCS ............................................................................... 65
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ....................................................
66
3.4. Khảo nghiệm đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp.......
67
Kết luận chương 3.............................................................................................. 71
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 72
1. Kết luận.......................................................................................................... 72
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




2. Khuyến nghị................................................................................................... 73
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 74
PHỤ LỤC

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Viết đầy đủ

BCHTW

Ban Chấp hành Trung ương

BGH

Ban giám hiệu

CB

Cán bộ

CBQL

Cán bộ quản lý

CSVC

Cơ sở vật chất

GD- ĐT

Giáo dục - Đào tạo

GS.TS

Giáo sư. Tiến sĩ

GV- HS

Giáo viên - học sinh

GVBM

Giáo viên bộ môn

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

PGS.TS

Phó giáo sư. Tiến sĩ

PPDH

Phương pháp dạy học

PTDH

Phương tiện dạy học QL

Quản lý
QLNT

Quản lý Nhà trường

TBDH

Thiết bị dạy học TCCB

Tổ chức cán bộ THCS

Trung

học cơ sở THPT

Trung học

phổ thông XHHGD

Xã hội hóa

giáo dục

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

4

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô trường, lớp khối THCS ..................................................... 35
Bảng 2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường
THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang ................................................ 40
Bảng 2.3. Thực trạng quản lý và phát triển đội ngũ của Hiệu trưởng
trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang .................................... 42
Bảng 2.4. Thực trạng quản lý tài sản, tài chính của Hiệu trưởng trường
THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang ................................................ 44
Bảng 2.5. Thực trạng công tác xã hội hóa giáo dục của Hiệu trưởng
trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang .................................... 45
Bảng 2.6. Thực trạng công tác xây dựng kế hoạch năm của Hiệu trưởng
trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang .................................... 47
Bảng 2.7. Thực trạng quy trình đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng Trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang................ 49
Bảng 2.8. Thực trạng công cụ để đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng Trường THCS huyện Lục Ngạn .......................................... 50
Bảng 2.9. Thực trạng thực hiện công tác quản lý của Hiệu trưởng các
trường THCS huyện Lục Ngạn 5 năm trở lại đây ........................... 52
Bảng 3.1. Tổng hợp đánh giá tính cần thiết của các biện pháp nâng cao
hoạt động quản lý của Hiệu trưởng các trường THCS huyện
Lục Ngạn ......................................................................................... 68
Bảng 3.2. Tổng hợp đánh giá tính khả thi của các biện pháp quản lý nâng
cao hoạt động quản lý của Hiệu trưởng trường THCS huyện
Lục Ngạn ......................................................................................... 69

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

5

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trung học cơ sở là cấp học có vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình
thành tri thức và đạo đức cho người học; là cấp học độc lập với một hệ thống
riêng, có nội dung, phương pháp đào tạo xác định, là cấp học nối tiếp cấp tiểu
học và trước cấp học trung học phổ thông. Trung học cơ sở cùng với tiểu
học và trung học phổ thông hình thành nên giáo dục phổ thông ở nước ta.
Hoàn thành bậc học này có nghĩa là hoàn thành giáo dục bắt buộc.
Giáo dục trung học cơ sở được thực hiện trong bốn năm, từ lớp sáu đến
lớp chín tương ứng với HS nằm trong khoảng từ 11 đến 15 tuổi. Đây là độ tuổi
phát triển mạnh mẽ về tâm sinh lý và thể chất của HS. Giáo dục trung học cơ
sở cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản để tiếp tục học THPT hoặc
định hướng nghề nghiệp. Tại khoản 3, điều 27, Luật Giáo dục 2005 nêu: “Giáo
dục THCS nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển những kết quả của giáo
dục tểu học, có học vấn phổ thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban
đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học THPT, trung cấp, học nghề
hoặc đi vào cuộc sống” [29, tr. 24].
Để thực hiện mục tiêu của giáo dục phổ thông cần có sự cộng hưởng
của rất nhiều yếu tố, như: chương trình, mục tiêu, nội dung đào tạo, phương
pháp dạy học, đội ngũ GV, CSVC và TBDH, trong đó, vai trò quản lý nhà

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

1

trường của nhà quản lý, đặc biệt là hoạt động quản lý của Hiệu trưởng có vai
trò rất quan trọng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

2




Quản lý nhà trường là một bộ phận trong quản lý giáo dục. Quản lý nhà
trường bao gồm quản lý GV; quản lý HS; quản lý quá trình dạy - học, giáo dục;
quản lý cơ sở vật chất; quản lý tài chính; quản lý quan hệ giữa nhà trường
và cộng đồng.
Quản lý nhà trường là tác động có cơ sở khoa học đến tập thể GV, HS,
phụ huynh và các lực lượng XH thông qua kế hoạch, tổ chức, phối hợp chỉ đạo
và kiểm tra mọi hoạt động của nhà trường nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm
vụ giáo dục - đào tạo.
Hoạt động đặc trưng của quản lý nhà trường là quản lý các quá trình
sư phạm diễn ra trong nhà trường bằng cách sử dụng có hiệu quả nhất
CSVC, tài chính, nguồn nhân lực và các phương pháp quản lý phù hợp với
các qui luật tâm lý, giáo dục để đạt được kết quả đào tạo có chất lượng cao.
Quản lý nhà trường nhằm thực hiện đúng đường lối giáo dục của Đảng và
theo đúng pháp luật của Nhà nước, đưa nhà trường hoạt động theo đúng
nguyên lý giáo dục, đạt mục tiêu giáo dục, trong đó Hiệu trưởng đóng vai trò
quan trọng trong việc quản lý nhà trường.
Trong trường phổ thông, Hiệu trưởng là thủ trưởng đơn vị do Nhà
nước bổ nhiệm bằng văn bản quy phạm pháp luật theo chế độ phân cấp hiện
hành. Là người chịu trách nhiệm pháp lý cao nhất của một nhà trường, đồng

thời thực hiện những quyền và nhiệm vụ do Nhà nước giao về điều hành và
quản lý nhà trường, Hiệu trưởng phải là người có chuyên môn, có năng lực

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

3




quản lý và có đạo đức trong sáng. Như vậy, người quản lý - Hiệu trưởng ở các trường THCS cũng không nằm ngoài những điều kiện trên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

4




Hiện nay, hoạt động quản lý của Hiệu trưởng các trường THCS nói
chung và Hiệu trưởng các trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc giang nói riêng
đang ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu quản lý giáo dục và góp phần
to lớn vào sự nghiệp phát triển giáo dục của đất nước. Tuy nhiên, một số Hiệu
trưởng các trường THCS còn bộc lộ những hạn chế nhất định trong quá trình
quản lý nhà trường, điều này cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng hệ thống giáo
dục quốc dân nói chung và bậc trung học cơ sở nói riêng.
Để đảm bảo và ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục bậc THCS, một
đòi hỏi cấp thiết hiện nay là phải chuẩn hoá đội ngũ Hiệu trưởng, đặc biệt phải
nâng cao hoạt động quản lý nhà trường của Hiệu trưởng. Nhằm đáp ứng yêu
cầu thực tiễn của các trường THCS ở huyện Lục Ngạn, Bắc Giang, việc đánh

giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng là một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn
hiện nay. Việc lựa chọn đề tài: “Đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng
các trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang”, tác giả luận văn mong
muốn tìm ra một số biện pháp khả thi trên cơ sở đánh giá hoạt động quản lý
của Hiệu trưởng, cơ sở khoa học và kinh nghiệm thực tế, đóng góp một phần
nhỏ vào quy trình nâng cao hoạt động đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng các trường THCS, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nước
nhà trong giai đoạn tiếp theo.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về hoạt động quản lý của Hiệu trưởng
trường THCS và thực tiễn đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng các
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

5




trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, Luận văn đề xuất một số biện
pháp đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng các trường THCS.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động quản lý của hiệu trưởng trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu trưởng trường THCS.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu cụ thể hoá được cơ sở khoa học về đáh giá hoạt động quản lý
của hiệu trưởng trường THCS, vận dụng các biện pháp đánh giá hoạt động quản
lý của hiệu trưởng THCS (do Luận văn đề xuất) thì có thể trực tiếp nâng cao
hiệu quả hoạt động quản lý của Hiệu trưởng các trường THCS ở huyện Lục

Ngạn, Bắc Giang.
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về đánh giá hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng các trường THCS.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng đánh giá hoạt động quản lý
của Hiệu trưởng các trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang; chỉ ra các
nguyên nhân và rút ra những kinh nghiệm cần thiết.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

6




- Đề xuất một số biện pháp đánh giá động quản lý của Hiệu trưởng các
trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Nghiên cứu lý luận và nghiên cứu thực tiễn đánh giá hoạt
động quản lý của người HT trường THCS; đề xuất một số biện pháp đánh giá
hoạt động quản lý của HT trường THCS.
Về địa bàn: Khảo sát 32 trường THCS của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Về đối tượng khảo sát: Phòng GD&ĐT, HT, phó HT, Tổ trưởng chuyên
môn, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh.
Về thời gian: Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 2/2015.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu lý luận
- Thu thập tài liệu.
- Phân loại tài liệu.

- Tổng hợp, phân tích, xử lý số liệu.
6.2. Nghiên cứu thực tiễn
- Quan sát, điều tra, phỏng vấn...
- Lấy ý kiến chuyên gia
- Tổng kết kinh nghiệm giáo dục..
6.3. Phương pháp thống kê toán: Để xử lý kết quả nghiên cứu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

7




7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần Mở đầu, phần Kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục, đề tài gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng
trường THCS.
Chương 2. Thực trạng đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng
các trường Trung học cơ sở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Chương 3. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đánh giá hoạt động
quản lý của Hiệu trưởng trường THCS tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

8

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA HIỆU
TRƯỞNG THCS
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Ở nước ngoài có nhiêu nghiên cứu vê chât lượng Hiệu trưởng trường phổ
thông ở nhiêu góc độ khác nhau nhưng chủ yếu xung quanh những vân
đê: Làm thế nào để tuyển được Hiệu trưởng có chât lượng tốt bổ nhiệm cho
các trường để đảm bảo cho các trường thành công. Các chuẩn Hiệu trưởng
đặt ra những yêu cầu, tiêu chí mà Hiệu trưởng cần đạt được để có thể thực
hiện tốt nhiệm vụ Hiệu trưởng. Tât cả những nghiên cứu vê các chủ đê
trên đêu với mục đích nâng cao chất lượng nhà quản lý hay chất lượng Hiệu
trưởng để đáp ứng với nhiệm vụ quản lý nhà trường trong giai đoạn hiện nay.
Chuẩn chương trình đào tạo cho Hiệu trưởng, nhà quản lý nhằm
phát triển năng lực nghề nghiệp cho các đối tượng này đảm bảo lãnh đạo nhà
trường hiệu quả. Các chuẩn chương trình tích hợp 11 vùng kỹ năng theo 4
lĩnh vực lớn: 1/Lãnh đạo chiến lược; 2/Lãnh đạo tổ chức; 3/Lãnh đạo giảng
dạy; 4/Lãnh đạo chính trị và cộng đồng. Việc đánh giá Hiệu trưởng được
quan tâm nhưng nhìn chung vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại. Một trong những
vấn đề tồn tại có thể kể ra là mục đích đánh giá Hiệu trưởng chưa thật rõ ràng.
Hơn nữa các tiêu chí đánh giá vẫn chưa đảm bảo rằng đánh giá Hiệu trưởng
một cách chính xác và đầy đủ. Các tiêu chí đánh giá chưa hoàn thiện, chủ
yếu vẫn dựa vào bảng liệt kê và xếp hạng (checklist and rank).
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

9

Có các tiếp cận trong việc xây dựng, phát triển chuẩn Hiệu trưởng như
sau: 1/Chuẩn Hiệu trưởng được xác định theo những công việc và nhiệm vụ
cụ thể mà người Hiệu trưởng phải thực hiện trong nhà trường; 2/Chuẩn Hiệu
trưởng được xác định theo những yêu cầu về năng lực và đức tính cá nhân đáp
ứng những đặc điểm của hoạt động và quan hệ quản lý ở trường học;
3/Chuẩn Hiệu trưởng được xác định theo các chuẩn đánh giá trường học và
đánh giá chuyên môn của Hiệu trưởng; 4/Chuẩn Hiệu trưởng được xác
định theo những phương hướng và yêu cầu của cải cách trường học, cải cá
ch giáo dục. Cho dù cách tiếp cận nào thì chuẩn Hiệu trưởng cũng đặt ra
những yêu cầu mà một người Hiệu trưởng cần có, cần biết và phải làm ở
cương vị người đứng đầu nhà trường.
Việc đánh giá HT ở các nước khác đã có từ lâu nhưng tài liệu viết về
chuẩn và quy trình đánh giá Hiệu trưởng còn nghèo nàn; tài liệu về đánh
giá Hiệu trưởng theo chuẩn cũng không rõ ràng về công cụ, kỹ thuật để đo sự
thực hiện của Hiệu trưởng.
Ở trong nước, một số luận án Tiến sĩ đã nghiên cứu những vấn đề liên
quan đến Hiệu trưởng, chẳng hạn: Luận án của Khăm Keo Vông Phila (1996),
“Nghiên cứu phẩm chất, nhân cách người Hiệu trưởng trường TH”; Luận án
của Đỗ Ngọc Bích (1989), “Cải tiến công tác kiểm tra quá trình dạy học và
giáo dục của Hiệu trưởng trường phổ thông cơ sở”; Luận án của Trịnh Thị
Hồng Hà (2009), “Đánh giá Hiệu trưởng trường TH Việt Nam theo hướng
chuẩn hóa”.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

10




Cách tiếp cận truyền thống và phổ biến ở nước ta khi xây dựng chuẩn

hoặc quy trình đánh giá yếu tố con người tuy được giải thích bằng nhiều hình
thức nhưng thực chất đều là tạo lập một mô hình nhân cách tương ứng,
thường có cấu trúc 2-3 phần, thí dụ: Năng lực - phẩm chất, hoặc kiến thức - kĩ
năng, hoặc tư tưởng - đạo đức. Cách làm này được áp dụng cho mọi thứ
chuẩn về con người, không phân biệt được rõ ràng những yêu cầu hay đòi hỏi
của chuẩn. Nghiên cứu hiệu quả lao động quản lý, đánh giá năng lực thực hiện
và đánh giá hiệu quả hoạt động quản lý: Theo Trần Kiểm: “Hiệu quả lao động
quản lý giáo dục là kết quả do lao động của chủ thể quản lý mang lại, nó có tác
dụng trong toàn bộ quá trình quản lý”.
Để có thể phát triển nghề nghiệp hiệu trưởng trường THCS, giúp hiệu
trưởng trường THCS đảm nhiệm tốt hơn công tác quản lý trường THCS. Vấn
đề đánh giá công tác quản lí của hiệu trưởng trường THCS cần được quan tâm
đúng mức. Bộ GD&ĐT đã xây dựng "Bản đồ năng lực cán bộ quản lý giáo dục",
với 74 tiêu chí về những năng lực cần thiết cho hiệu trưởng phổ thông để lấy ý
kiến rộng rãi [1;6]. Những tiêu chí trong "Bản đồ năng lực cán bộ quản lí giáo
dục" xây dựng trên 4 nhóm năng lực. Cách tiếp cận đó là cách tiếp cận theo
năng lực. Hiện nay, Bộ GD& ĐTđã ban hành Thông tư 29/2009/TT-BGD ĐT quy
định chuẩn Hiệu trưởng trường THCS, trường Trung học phổ thông và trường
Phổ thông có nhiều cấp học gồm 23 tiêu chí đánh giá Hiệu trưởng theo các tiêu
chuẩn về phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp; năng lực chuyện môn,
nghiệp vụ sư phạm; Năng lực quản lý nhà trường. Cách tiếp cận để xây dựng
chuẩn này là tiếp cận năng lực.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

11




Dự án Đổi mới quản lí giáo dục (SREM) do Cộng đồng Châu Âu tài trợ

đang xây dựng công cụ đánh giá hiệu trưởng. Dự án đã xây dựng Phiếu đánh
giá hiệu trưởng dành cho cán bộ giáo viên trong trường đánh giá; Phiếu để
hiệu trưởng tự đánh giá. Phiếu đánh giá hiệu trưởng dành cho giáo viên và
cán bộ trong trường đánh giá gồm 43 tiêu chí trong 10 lĩnh vực: mục tiêu;
ra quyết định; vai trò lãnh đạo; giao tiếp; làm việc tập thể; khả năng chuyên
môn nghiệp vụ; phẩm chất; quản lý nguồn lực; an toàn; chỉ đạo giảng dạy.
Nhìn chung các lĩnh vực này chưa bao quát hết công tác quản lý của hiệu
trưởng trường THCS. Sự phân chia trên cũng chưa thực sự rạch ròi, có
những lĩnh vực thiếu, có những lĩnh vực thừa, còn hiện tượng trùng lặp, có
những tiêu chí ở lĩnh vực công tác này có thể để vào lĩnh vực khác cũng phù
hợp. Chẳng hạn chỉ đạo giảng dạy là một nhiệm vụ chuyên môn tại sao không
để vào cùng lĩnh vực khả năng chuyên môn nghiệp vụ,

Theo khoa học

quản lý: trong quản lý nguồn lực lại không có quản lý cơ sở vật chất của nhà
trường,
Phiếu tự hiệu trưởng đánh giá: gồm 76 tiêu chí trong 19 nhóm năng lực.
Phiếu đánh giá này đưa ra quá nhiều nhóm năng lực, nhìn chung các năng lực
này được đưa ra theo kiểu liệt kê, chưa dựa vào cách tiếp cận khoa học nào.
Nếu xét về nội hàm còn nhiều tiêu chí trùng lặp. Phiếu đánh giá hiệu trưởng
trường phổ thông (dành cho hiệu trưởng tự đánh giá) và phiếu đánh giá
hiệu trưởng trường phổ thông (dành cho giáo viên và cán bộ trong trường) rõ
ràng 2 phiếu này dành cho hai đối tượng khác nhau cùng đánh giá một hiệu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

12

trưởng trong khi hai phiếu này không đồng nhất các lĩnh vực được đánh giá và
các tiêu chí thực hiện thì rất khó cho việc tổng hợp kết quả đánh giá cuối cùng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

13