Thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tại thành phố đồng hới, tỉnh quảng bình

MỤC LỤ

BẢNG CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT..............................................................
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ....................................................
LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................1
1. Lý do lựa chọn đề tài:.....................................................................................1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:.................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu:...............................................................................3
5. Nội dung nghiên cứu:.....................................................................................3
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM
XÃ HỘI.................................................................................................................4
1.1. Khái niệm về quản lý thu Bảo hiểm xã hội:................................................4
1.2. Vai trò của quản lý thu Bảo hiểm xã hội:....................................................4
1.2.1. Tạo sự thống nhất trong hoạt động thu Bảo hiểm xã hội......................4
1.2.2. Đảm bảo hoạt động thu BHXH ổn định, bền vững, hiệu quả...............5
1.2.3. Kiểm tra, đánh giá hoạt động thu Bảo hiểm xã hội...............................5
1.2.4. Tham gia vào thị trường tài chính, đầu tư phát triển.............................5
1.3. Nội dung về quản lý thu Bảo hiểm xã hội:..................................................6
1.3.1. Quản lý đối tượng tham gia BHXH:.....................................................6
1.3.2. Tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH:...................................6
1.3.3. Mức thu và phương thức thu BHXH bắt buộc:.....................................7
1.3.4. Mức thu và phương thức thu BHXH tự nguyện:..................................7
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội:..............8
1.4.1. Nhân tố điều kiện kinh tế - xã hội.........................................................8
1.4.1.1. Về chính sách tiền lương....................................................................9
1.4.1.2. Về quy định về xử phạt vi phạm Luật BHXH.................................10
1.4.1.3. Công tác tuyên truyền về Luật Bảo hiểm xã hội..............................10
1.4.1.4. Năng lực của đội ngũ cán bộ Bảo hiểm xã hội.................................11

1.4.2. Nhân tố về sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong quản lý thu
BHXH...........................................................................................................11
1.4.3. Thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH....................11
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO
HIỂM XÃ HỘI TP ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH....................................12
2.1. Tổng quan về BHXH thành phố Đồng Hới:..............................................12
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển......................................................12
2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và hệ thống tổ chức bộ máy của Bảo hiểm xã hội
TP Đồng Hới.................................................................................................12
2.1.3. Kết quả hoạt động của Bảo hiểm xã hội TP Đồng Hới, tỉnh Quảng
Bình...............................................................................................................13
2.1.4. Thực trạng công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại TP Đồng Hới tỉnh
Quảng Bình:..................................................................................................14
2.1.5. Thực trạng quản lý đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội...................14
2.2.2 Công tác quản lý mức thu và phương thức thu Bảo hiểm xã hội.........17
2.2.2.1 Quản lý mức thu Bảo hiểm xã hội....................................................17
2.2.2.2 Quản lý phương thức thu Bảo hiểm xã hội.......................................17
2.2.2.3 Quản lý quỹ lương đóng Bảo hiểm xã hội........................................18
2.2.2.4. Phân bổ cán bộ quản lý thu Bảo hiểm xã hội...................................19
2.2.3. Đánh giá công tác tổ chức thực hiện thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm
xã hội TP Đồng Hới......................................................................................20
2.2.3.1 Công tác lập kế hoạch thu Bảo hiểm xã hội......................................20
2.2.3.2 Mức độ thực hiện kế hoạch thu Bảo hiểm xã hội.............................21
2.2.3.3 Đánh giá tình hình nợ đọng Bảo hiểm xã hội...................................22
2.2.4. Đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra Bảo hiểm xã hội......................23
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN HOÀN THIỆN
QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI..............................................................25
3.1. Hoàn thiện công tác quản lý và phát triển đối tượng tham gia Bảo hiểm xã
hội:....................................................................................................................25
3.2. Đẩy mạnh và hoàn thiện công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, Luật

Bảo hiểm xã hội:..............................................................................................26


3.3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra Bảo hiểm xã hội........................28
3.4. Công tác tổ chức thực hiện thu:.................................................................28
3.5. Tăng cường phối hợp với các Sở, ban ngành chức năng có liên quan trong
quá trình thực hiện thu BHXH:........................................................................29
3.6. Đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin................30
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................31


BẢNG CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Ký hiệu

BHXH
BHTN
BHYT
BNN
DNĐTNN
DNNN
DNNQD
HCSN
HĐND
KCB
KT – XH
NLĐ
NSDLĐ
TNLĐ
UBND

Nguyên nghĩa
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm thất nghiệp
Bảo hiểm y tế
Bệnh nghề nghiệp
Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài
Doanh nghiệp Nhà nước
Doanh nghiệp ngoài Quốc doanh
Hành chính sự nghiệp
Hội đồng nhân dân
Khám chữa bệnh
Kinh tế - Xã hội
Người lao động
Người sử dụng lao động

Tai nạn lao động
Uỷ ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Bảng 1.1: Thang đo các yếu tô ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH....................11
Bảng 2.2: Cơ cấu đơn vị tham gia BHXH tại BHXH TP. Đồng Hới (2015-2017)
.............................................................................................................................15
Bảng 2.3: Số lao động tham gia BHXH tại BHXH TP Đồng Hới (2015-2017). 16
Bảng 2.4. Tổng quỹ lương trích nộp BHXH, giai đoạn 2015-2017....................19
Bảng 2.5. Phân bổ số lượng cán bộ thực hiện nhiệm vụ quản lý thu BHXH ở
BHXH TP Đồng Hới...........................................................................................20
Bảng 2.6. Tình hình lập và được giao kế hoạch thu BHXH bắt buộc của BHXH
TP Đồng Hới, giai đoạn 2015-2017....................................................................20
Bảng 2.7. Bảng tổng hợp số tiền thu BHXH của BHXH TP Đồng Hới so với kế
hoạch thu được BHXH tỉnh giao (2015-2017)....................................................21
Bảng 2.8. Kết quả thu BHXH bắt buộc của BHXH TP Đồng Hới......................22
Bảng 2.9: Tình hình nợ BHXH bắt buộc tại BHXH TP Đồng Hới (2015-2017)
.............................................................................................................................22
Bảng 2.10.Tình hình nợ đọng BHXH bắt buộc tại BHXH TP Đồng Hới...........23
Bảng 2.11. Tình hình kiểm tra đóng BHXH bắt buộc của BHXH TP Đồng Hới
(2015-2017).........................................................................................................24
Sơ đồ 2.1. Bộ máy tổ chức của bảo hiểm xã hội TP Đồng Hới...........................13


LỜI MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài:
Ở nước ta, chính sách BHXH là chính sách lớn, là bộ phận quan trọng

trong hệ thống chính sách an sinh xã hội, đã được Đảng và Nhà nước quan tâm
thực hiện. BHXH gắn liền với sự phát triển kinh tế và xã hội và đặc biệt là đời
sống của NLĐ. Chính sách BHXH đang là một vấn đề bức thiết trong điều kiện
phát triển nền kinh tế thị trường hiện nay.
Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua việc thực hiện chính sách BHXH còn
bộc lộ nhiều hạn chế, đặc biệt là công tác thu BHXH, cụ thể: số đơn vị, số lao
động tham gia BHXH còn ít, tình trạng đơn vị nợ đọng BHXH còn nhiều, gây
ảnh hưởng không nhỏ tới quyền lợi của người lao động.
Việc tăng nguồn thu BHXH còn thấp chưa tương xứng với tiềm năng.
Công tác thu BHXH ở thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình cũng không tránh
khỏi những hạn chế trên. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, một
trong những nguyên nhân đó là công tác quản lý chưa phù hợp, sự phối hợp giữa
các đơn vị liên quan thiếu chặt chẽ, nhịp nhàng và đồng bộ.
Hoạt động quản lý công tác thu BHXH bắt buộc ảnh hưởng trực tiếp đến
công tác chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH trong tương lai. Do
BHXH cũng như các loại hình bảo hiểm khác đều dựa trên nguyên tắc “có
đóng, có hưởng”, công tác thu nộp BHXH bắt buộc đã đặt ra yêu cầu thu đúng,
thu đủ, thu kịp thời. Nếu không thu được BHXH bắt buộc thì quỹ BHXH không
có nguồn để chi trả cho các chế độ BHXH cho NLĐ.
Do đó, thực hiện công tác thu BHXH bắt buộc đóng một vai trò quyết
định, then chốt trong quá trình đảm bảo ổn định cho cuộc sống của NLĐ cũng
như các đơn vị sử dụng lao động được hoạt động bình thường. Do vậy, công tác
quản lý thu BHXH bắt buộc là nhiệm vụ quan trọng và khó khăn của ngành
BHXH. Để công tác thu BHXH bắt buộc đạt hiệu quả cao thì đòi hỏi phải có
quy trình quản lý thu chặt chẽ, hợp lý, khoa học.
Để khắc phục những hạn chế trên, nhằm mở rộng và tăng trưởng nguồn
thu BHXH bắt buộc, phát triển bền vững quỹ BHXH, rất cần có những giải pháp
thiết thực, hiệu quả trong thời gian tới. Từ nhận thức những vấn đề nêu trên, em
đã chọn đề tài “Thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Thành phố Đồng Hới,
1

tỉnh Quảng Bình” làm đề tài cho bài tiểu luận của mình, nhằm góp phần giải
quyết những vấn đề còn hạn chế nêu trên.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng quản lý
thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2015 - 2017 trên địa bàn thành phố Đồng Hới,
tỉnh Quảng Bình. Từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công
tác thu BHXH bắt buộc trên địa bàn Thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện mục đích nghiên cứu nói trên, bài tiểu
luận tập trung giải quyết các nhiệm vụ chủ yếu sau:
- Hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về BHXH và công tác
thu BHXH bắt buộc.
- Phân tích và đánh giá thực trạng về quản lý thu BHXH bắt buộc tại Bảo
hiểm xã hội thành phố Đồng Hới tỉnh Quàng Bình, chỉ ra những kết quả đạt
được, những hạn chế, thiếu sót, nguyên nhân và những vấn đề đang đặt ra hiện
nay.
- Đề xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý
thu BHXH bắt buộc trên địa bàn thành phố Đồng Hới tỉnh Quảng Bình giai đoạn
2015 - 2017.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của bài tiểu luận là quản lý
thu BHXH bắt buộc (sau đây viết là quản lý thu BHXH ) trên địa bàn thành phố
Đồng Hới tỉnh Quảng Bình.
Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi về không gian: Bài tiểu luận tập trung nghiên cứu quản lý thu
BHXH bắt buộc tại cơ quan Bảo hiểm xã hội thành phố Đồng Hới tỉnh Quảng
Bình.
- Phạm vi về thời gian: Các tài liệu và số liệu nghiên cứu được thu thập từ
các nguồn trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2017.

- Phạm vi về nội dung: Bài tiểu luận tập trung nghiên cứu về:
(1) Công tác quản lý thu và phương thức thu BHXH.
(2) Công tác tổ chức thực hiện thu BHXH.
(3) Thanh tra, kiểm tra đóng BHXH.
2


4. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp lý luận, phương pháp khảo sát, phương pháp phân tích và một
số phương pháp khác…
5. Nội dung nghiên cứu:
Bài tiểu luận được kết cấu gồm 3 chương:
Chương 1: Một số lý luận cơ bản về quản lý thu Bảo hiểm xã hội
Chương 2: Thực trạng quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã
hội TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình
Chương 3: Một số giải pháp nahwfm góp phần hoàn thiện quản lý thu
Bảo hiểm xã hội
Do trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện bài tiểu luận kiến thức còn
nhiều hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong thầy hướng dẫn
và góp ý kiến để em hoàn thiện tốt hơn bài tiểu luận của mình.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên
Vũ Châu Loan

3


CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO
HIỂM XÃ HỘI
1.1. Khái niệm về quản lý thu Bảo hiểm xã hội:

Thu BHXH là việc Nhà nước dùng quyền lực của mình bắt buộc các đối
tượng phải đóng BHXH theo mức phí quy định hoặc cho phép một số đối tượng
được tự nguyện tham gia, lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với
thu nhập của mình. Trên cơ sở đó hình thành một quỹ tiền tệ tập trung nhằm
mục đích bảo đảm cho các hoạt động BHXH.
Thu BHXH thực chất là quá trình phân phối lại một phần thu nhập của
các đối tượng tham gia BHXH, phân phối và phân phối lại một phần của cải của
xã hội dưới dạng giá trị, nhằm giải quyết hài hòa các mặt lợi ích kinh tế, góp
phần đảm bảo sự công bằng xã hội.
Khái niệm quản lý thu Bảo hiểm xã hội là sự tác động có tổ chức, có
tính pháp lý để điều chỉnh các hoạt động thu. Sự tác động đó được thực hiện
bằng hệ thống pháp luật của Nhà nước và bằng các biện pháp hành chính, tổ
chức, kinh tế của các cơ quan chức năng nhằm đạt được mục tiêu thu đúng
đối tượng, thu đủ số lượng và đảm bảo thời gian theo quy định.
1.2. Vai trò của quản lý thu Bảo hiểm xã hội:
1.2.1. Tạo sự thống nhất trong hoạt động thu Bảo hiểm xã hội
Hoạt động thu BHXH có tính chất đặc thù khác với các hoạt động khác,
đó là: đối tượng thu BHXH rất đa dạng và phức tạp do đối tượng tham gia
BHXH bao gồm tất cả các ngành nghề khác nhau, mức thu nhập khác nhau…
cho nên nếu không có sự chỉ đạo thống nhất thì hoạt động thu BHXH sẽ không
thể đạt kết quả cao.
Chính nhờ có công tác quản lý đã tạo sự thống nhất ý chí trong hệ thống
BHXH bao gồm các cấp trong quá trình tổ chức thực hiện thu BHXH. Chỉ có tạo
nên sự thống nhất trong đa dạng thì quản lý mới có kết quả và mới giảm chi phí
tiền của và công sức.
Quản lý thu BHXH thông qua công tác lập kế hoạch cũng đã quy định rõ
sự phân công trách nhiệm thu BHXH cho các cấp, tuy nhiên để hoạt động thu
được thống nhất, rất cần có sự hợp tác giữa các bộ phận tài chính, bộ phận tuyên
truyền, bộ phận ngân hàng…

1.2.2. Đảm bảo hoạt động thu BHXH ổn định, bền vững, hiệu quả
4


Tính ổn định, bền vững, hiệu quả của hoạt động thu BHXH là những mục
tiêu mà bất kỳ một hệ thống BHXH của quốc gia nào cũng mong muốn đạt
được. Bởi khi mục tiêu này đạt được cũng có nghĩa là hệ thống an sinh xã hội
được đảm bảo, đây là điều kiện tiền đề cho phát triển kinh tế. Song nững mục
tiêu này chỉ đạt được khi:
+ Hoạt động thu BHXH được điều hòa, phối hợp nhịp nhàng
Một trong những nhiệm vụ mà người quản lý phải liên tục đảm nhiệm đó
là chỉ huy, cũng chính nhờ từ việc thực hiện nhiệm vụ này mà quá trình thu
BHXH với rất nhiều yếu tố phức tạp đã được tổ chức, điều hòa, phối hợp và
hướng dẫn hoạt động nhịp nhàng của các cá nhân trong hệ thống BHXH, từ đó
giúp tăng cường ổn định trong hệ thống nhằm đạt được mục tiêu quản lý thu
BHXH.
+ Tạo động lực cho mọi cá nhân trong tổ chức
Một trong những chức năng quan trọng của quản lý đó là tạo động lực cho
cá nhân trong tổ chức. Thông qua công tác đánh giá, khen thưởng những người,
những tổ chức thu BHXH tốt đạt hiệu quả cao, uốn nắn những lệch lạc, sai sót
của cá nhân trong tổ chức có biểu hiện làm thất thoát sổ thu hoặc sổ thu đạt hiệu
quả thấp so với tiềm năng hiện có.
1.2.3. Kiểm tra, đánh giá hoạt động thu Bảo hiểm xã hội
Thu BHXH là một nội dung của tài chính BHXH, mà thông thường bất
kỳ hoạt động nào lien quan đến tài chính đều rất dễ mắc phải tình trạng gây thất
thoát, vô ý hoặc cố ý làm sai. Vì vậy, với nhiệm vụ mà người quản lý phải đảm
nhiệm đó là: kiểm tra, đánh giá hoạt động thu BHXH một cách kịp thời và toàn
diện. Nhờ có hoạt động quản lý sát sao mà công tác kiểm tra, đánh giá luôn được
sát thực tiễn với quá trình thu, hoạt động thu sẽ được điều chỉnh kịp thời sau khi
có sự đánh giá.

1.2.4. Tham gia vào thị trường tài chính, đầu tư phát triển
Công tác thu BHXH sẽ tạo ra một quỹ tiền tệ tập trung rất lớn, hơn nữa
với tính chất của BHXH là không lường trước được thời gian chi trả cho NLĐ.
Do đó, khi quỹ BHXH có lượng tiền lớn nhàn rỗi mà ở tầm vĩ mô, khi số thu lớn
hơn số chi, quỹ BHXH sẽ được Chính phủ cho phép thực hiện các biện pháp đầu
tư tăng trưởng, cung ứng lượng tiền tạm thời nhàn rỗi trên thị trường tài chính
(như cho Nhà nước vay), để đầu tư phát triển kinh tế (đầu tư xây dựng các công
trình công cộng), xã hội của đất nước, mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội.
1.3. Nội dung về quản lý thu Bảo hiểm xã hội:
5


Nội dung chính của công tác quản lý thu BHXH bao gồm:
1.3.1. Quản lý đối tượng tham gia BHXH:
- Quản lý danh sách lao động trong từng đơn vị có hợp đồng lao động từ
3 tháng trở lên. Danh sách này do đơn vị tự lập theo mẫu quy định của BHXH
Việt Nam. Danh sách người lao động tham gia BHXH được lập hàng năm theo
số liệu tăng giảm lao động của đơn vị.
- Quản lý mức lương hoặc tiền công theo hợp đồng của từng người lao
động làm căn cứ đóng BHXH, mức lương này của người lao động luôn phải chú
trọng vì có sự thay đổi theo thời gian.
- Quản lý tổng quỹ tiền lương, tiền công của số lao động tham gia
BHXH.
- Quản lý mức thu và phương thức thu.
1.3.2. Tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH:
Mục đích BHXH là nhằm bù đắp, thay thế một phần thu nhập cho người
lao động bị giảm hoặc bị mất khả năng lao động vì gặp phải rủi ro như: ốm đau,
thai sản, TNLĐ – BNN, hưu trí, chết hoặc thất nghiệp. Cho nên khi thiết kế
đóng vào quỹ BHXH hầu hết những nước trên thế giới đều căn cứ vào thu nhập,
tiền lương, tiền công cho NLĐ. Thông thường theo quy định, mức đóng BHXH

thường căn cứ vào tiền lương của NLĐ và quỹ lương của toàn doanh nghiệp.
Tùy theo điền kiện KT – XH của mỗi quốc gia trong mỗi thời kì mà quy định tỉ
lệ đóng góp cho phù hợp.
Để quản lý được mức đóng, cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH phải
xây dựng được mức đóng phù hợp với chủ sử dụng lao động và người lao động,
tỉ lệ đóng giữa chủ sử dụng lao động và người lao động không được quá chênh
lệch. Mức đóng BHXH phải được xây dựng trên cơ sở khiến NSDLĐ không thể
trốn tránh trách nhiệm đóng BHXH cho NLĐ. Cơ quan BHXH cần phải quản lý
theo dõi chặt chẽ diễn biến thu nhập hàng tháng của từng cá nhân NLĐ trong
từng đơn vị. Thường xuyên thực hiện kiểm soát đối chiếu tổng quỹ lương của
đơn vị sử dụng lao động hàng tháng, trên cơ sở đó tính số tiền đơn vị sử dụng
lao động phải nộp vào quỹ BHXH.
Do đặc thù trong công tác thu BHXH là thu của nhiều đối tuwongj tham
gia BHXH với nhiều hình thức khác nhau như: tiền mặt, chuyển khoản, sec, ủy
nhiệm chi. Vì vậy, với mỗi hình thức chuyển tiền đều phải quản lý chặt chẽ để
đảm bảo tránh nhầm lẫn, thất thoát. Với hình thức chuyển khoản và các hình
6


thức thanh toán không dùng tiền mặt việc phối hợp với các hệ thống ngân hàng,
kho bạc phải hết sức chặt chẽ, đảm bảo việc cập nhật số tiền chuyển khoản của
các đơn vị chính xác, tránh nhầm lẫn và kịp thời. Với hình thức chuyển tiền thu
bằng tiền mặt phải đảm bảo nguyên tắc quản lý thu chi tiền mặt, khi đơn vị sử
dụng lao động nộp bằng tiền mặt, cơ quan BHXH phải có trách nhiệm hướng
dẫn đơn vị nộp thẳng vào ngân hàng, kho bạc. Nếu trường hợp đặc biệt không
thể chuyển được ngay, kế toán thu BHXH phải thực hiện việc vào sổ, viết hóa
đơn, thu chi tiền mặt và chuyển kịp thời về tài khoản chuyên thu.
1.3.3. Mức thu và phương thức thu BHXH bắt buộc:
- Do người sử dụng lao động đóng:
Hàng tháng người sử dụng lao động đóng trên quỹ tiền lương, tiền công

đóng BHXH của người lao động là:
+ 3% vào quỹ ốm đau, thai sản. Trong đó NSDLĐ giữ 2% để trả kịp thời
cho NLĐ đủ điều kiện hưởng chế độ ốm đau, thai sản theo quy định của pháp
luật và thực hiện quyết toán hàng quý với tổ chức BHXH.
+ 1% vào quỹ tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp.
+ 11% vào quỹ hưu trí tử tuất. Từ năm 2010 trở đi thì cứ 2 năm một lần
đóng thêm 15 cho đến khi đạt 14% vào tháng 01/2014 thì dừng lại.
- Do người lao động đóng:
Đối với NLĐ hàng tháng sẽ đóng bằng 5% mức tiền lương, tiền công vào
quỹ hưu trí và tử tuất. Từ năm 2010 trở đi cứ 2 năm tăng một lần đóng thêm 1%
cho đến khi đạt mức đóng 8% vào tháng 01/2014 thì không tăng nữa.
1.3.4. Mức thu và phương thức thu BHXH tự nguyện:
- Phương thức đóng: Người tham gia BHXH tự nguyện được đăng ký với
tổ chức BHXH theo một trong 3 phương thức là:
+ Đóng hàng tháng (đóng trong thời hạn của 15 ngày đầu)
+ Đóng hàng quý (đóng trong thời hạn của 45 ngày đầu)
+ Đóng 6 tháng một lần (đóng trong thời hạn của 3 tháng đầu)
- Mức đóng:
Người lao động đóng 16% mức thu nhập mà NLĐ lựa chọn. Từ năm 2010
trở đi cứ 2 năm 1 lần tăng 2% cho đến khi đạt 22%.
7


Mức thu nhập được thay đổi theo khả năng của NLĐ và trong từng thời
kì, mức đóng không vượt quá 20 lần lương cơ sở tại thời điểm đóng.
+ Cấp sổ BHXH cho NLĐ và hàng năm ghi bổ sung vào sổ BHXH theo
các tiêu thức ghi trong sổ.
+ Lập dự toán thu BHXH cho năm sau, công việc này thường được tiến
hành vào quý III, IV hàng năm.
+ Tổ chức thu BHXH và đây được coi là nội dung chính của công tác

quản lý thu BHXH. Hiện tại, cơ quan BHXH Việt Nam đang áp dụng hai hình
thức thu BHXH là thu vào tài khoản và thu bằng tiền mặt.
Thu qua tài khoản: là hình thức các đơn vị sử dụng lao động hàng tháng
nộp tiền BHXH vào tài khoản thu của BHXH Việt Nam mở tại ngân hàng nông
nghiệp và phát triển nông thôn. Đây là hình thức thu chủ yếu của BHXH Việt
Nam.
Thu bằng tiền mặt: hình thức này chủ yếu áp dụng đối với thu BHYT tự
nguyện. Từ 01/01/2008 nếu thực hiện loại hình BHXH tự nguyện thì cũng có thể
phải áp dụng hình thức thu bằng tiền mặt của các đối tượng này.
Dù thu qua tài khoản hay thu bằng tiền mặt thì tất cả mọi nguồn thu đều
được tập trung vào tài khoản thu của BHXH Việt Nam. Các địa phương không
được lấy thu BHXH của địa phương mình để tự trang trải các khoản chi phí, số
còn lại mới nộp vào tài khoản của BHXH Việt Nam.
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội:
1.4.1. Nhân tố điều kiện kinh tế - xã hội
Điều kiện kinh tế xã hội là một trong những nhân tố quan trọng tác động
đến
quản lý thu BHXH nói riêng và chính sách an sinh xã hội của toàn ngành BHXH
nói chung. Theo tháp nhu cầu của Maslow, nhu cầu được bảo hiểm của con
người
chỉ được nghĩ đến khi nhu cầu thiết yếu về ăn, mặc, ở đã được đảm bảo. Vì vậy,
chỉ khi nào kinh tế xã hội phát triển, đời sống vật chất của mọi người dân được
cải thiện thì chính sách BHXH mới phát huy được vai trò to lớn của mình.
Khi kinh tế xã hội kém phát triển thì các doanh nghiệp đang hoạt động
cũng
8


sẽ không đủ điều kiện để đóng BHXH cho người lao động, nguồn thu BHXH sẽ
bị

giảm sút, đồng thời khi nền kinh tế đi xuống, sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp phá
sản, ngừng hoạt động dẫn tới người lao động sẽ bị mất việc làm, tình trạng thất
nghiệp tràn lan, bùng phát. Nguồn thu bị giảm sút nhưng chế độ về chính sách
cho
người lao động như: thất nghiệp, ốm đau, thai sản, hưu trí …vẫn phải tiếp tục,
nguồn thu BHXH không đủ cho nguồn chi các chế độ BHXH sẽ làm cho nguồn
quỹ BHXH bị thâm hụt, dẫn tới sự đổ vỡ của cả hệ thống ngành BHXH.
Thực tế như cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 bắt đầu
từ Hoa Kỳ đã diễn ra tương đối phức tạp, sự đổ vỡ hàng loạt hệ thống ngân
hàng, tình trạng đói tín dụng, sụt giá chứng khoán và mất giá tiền tệ quy mô lớn
ở nhiều nước… dẫn tới suy thoái kinh tế toàn cầu. Việt Nam cũng không nằm
ngoài sự ảnh hưởng đó, tình hình kinh tế diễn biến tiêu cực, sự đổ vỡ nhiều
doanh nghiệp lớn nhỏ, một số doanh nghiệp khác phải thu hẹp quy mô hoạt
động, người lao động thiếu việc làm và thu nhập giảm, doanh nghiệp thì không
có vốn để kinh doanh, tình trạng nợ đọng diễn ra theo chiều hướng xấu, dẫn tới
việc đóng góp vào quỹ BHXH cũng bị giảm sút nghiêm trọng ảnh hưởng không
nhỏ tới việc phát triển và duy trì quỹ BHXH, nguồn quỹ BHXH bị ảnh hưởng
làm cho mọi hoạt động của ngành BHXH bị ảnh hưởng.
1.4.1.1. Về chính sách tiền lương
Giữa chính sách tiền lương và chính sách bảo hiểm xã hội nói chung và
công tác thu bảo hiểm xã hội nói riêng có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau,
chính sách tiền lương là tiền đề và cơ sở cho việc thực hiện chính sách bảo hiểm
xã hội, bởi vì cơ sở để tính toán mức đóng và mức hưởng bảo hiểm xã hội hiện
nay là phụ thuộc vào mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định. Như vậy, khi
Nhà nước nâng mức lương tối thiểu lên đồng nghĩa với việc mức đóng bảo hiểm
xã hội cũng phải tăng lên.
Theo kết quả một điều tra mới đây của Bộ Lao động Thương Binh Xã
Hội: Doanh nghiệp Nhà nước có tốc độ tăng tiền lương quá nhanh so với tốc độ
tăng năng suất lao động, còn doanh nghiệp ngoài quốc doanh tiền lương tăng
chưa tương xứng với tốc độ tăng lợi nhuận và tốc độ tăng năng suất lao động.

Hiện nay, mức thu nhập thực tế mà các doanh nghiệp trả cho người lao động đã
cao hơn nhiều so với lương tối thiểu. Nhưng hầu hết các doanh nghiệp đều nộp
BHXH theo mức lương tối thiểu chứ không nộp theo mức thu nhập thực tế của
người lao động. Việc các doanh nghiệp không lấy mức thu nhập thực tế của
9


người lao động làm cơ sở tính phần trăm nộp BHXH đã không chỉ làm thiệt thòi
về quyền lợi cho người lao động mà còn gây thất thu quỹ BHXH.
1.4.1.2. Về quy định về xử phạt vi phạm Luật BHXH
Hiện nay các quy định về xử phạt vi phạm Luật BHXH vẫn còn chưa đủ
mạnh và mang tính răn đe cần thiết để hạn chế và chấm dứt các hành vi vi phạm.
Các hành vi vi phạm đa phần là xử lí vi phạm hành chính, mà các mức đóng vi
phạm này chưa đủ lớn để khiến các đối tượng không dám vi phạm, hiện nay
mức nộp phạt chậm đóng đối với đơn vị nợ tiền BHXH chỉ là 8% / 1năm tương
đương với mức 0.67% / 1 tháng, mức phạt quá nhỏ khiến cho người chủ sử dụng
lao động đôi lúc cố tình vi phạm, không đóng BHXH cho người lao động, chủ
động lấy tiền đóng BHXH của người lao động để đầu tư kinh doanh sinh lời, ảnh
hưởng quyền lợi của người lao động cũng như gây thiệt hại nặng nề cho Quỹ
BHXH, để hạn chế những điều này, đòi hỏi có các quy định sửa đổi kịp thời về
mức phạt chậm đóng, cũng như các quy định về việc truy cứu trách nhiệm hình
sự các đối tượng cố tình vi phạm, những điều này sẽ góp phần chấm dứt tình
trạng vi phạm luật BHXH, giúp công tác thu được diễn ra thuận lợi, đảm bảo
quyền lợi người lao động.
1.4.1.3. Công tác tuyên truyền về Luật Bảo hiểm xã hội
Thông tin tuyên truyền là nội dung quan trọng của bất cứ hoạt động nào.
Các chính sách BHXH tác động đến một lượng người tham gia rộng khắp, do
vậy công tác thông tin tuyên truyền chính là nhân tố tác động đến hiệu quả của
công tác quản lý thu BHXH. Cụ thể, công tác thông tin tuyên truyền giúp cho
đại bộ phận đối tượng tham gia hiểu rõ về chế độ, chính sách BHXH theo quy

định của Pháp luật, quyền và nghĩa vụ của mình khi tham gia, làm thay đổi nhận
thức, thái độ đối với công tác BHXH theo hướng tích cực, phù hợp với pháp
luật. Ngoài ra tuyên truyền BHXH còn có tác dụng cổ vũ, động viên NLĐ cũng
như NSDLĐ tự giác, tích cực thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ khi tham gia
BHXH, đấu tranh loại bỏ hành vi gian lận, trốn đóng BHXH nhằm mục đích
trục lợi. Ý thức của người tham gia kém xuất phát từ sự ít hiểu biết về chính
sách BHXH, bởi vậy tuyên truyền cho các đối tượng tham gia hiểu được lợi ích
từ chính sách này sẽ khuyến khích các đối tượng tham gia nhiều hơn, chấp hành
đúng thủ tục trong quá trình tham gia.
1.4.1.4. Năng lực của đội ngũ cán bộ Bảo hiểm xã hội
Để nắm bắt được những thay đổi của đối tượng tham gia BHXH, cán bộ
quản lý thu phải có đủ năng lực, trình độ chuyên môn, khả năng nhận định và
phân
tích tình hình, có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình trong công việc… Chỉ có như
10


vậy thì quản lý thu mới đạt hiệu quả cao, phát hiện kịp thời những tình huống sai
phạm để có biện pháp xử lý triệt để.
1.4.2. Nhân tố về sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong quản lý thu
BHXH
Sự phối hợp liên ngành trong quá trình thu và quản lý thu BHXH có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi vì, sự hỗ trợ của các ngành, các cấp liên quan sẽ
tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý thu trong việc thu đúng, thu đủ, thu kịp thời,
không để xảy ra tình trạng thất thu cho quỹ BHXH.
1.4.3. Thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH
Hiện tại chưa có nhiều nghiên cứu đề cập về một mô hình cụ thể trong
việc đo lường đến quản lý thu BHXH, mà chỉ thể hiện dưới dạng nghiên cứu
định tính,phân tích thực trạng về tình hình quản lý thu BHXH. Kế thừa thang đo
về 16 biến quan sát ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH. Thang đo sau khi điều

chỉnh, bổ sung, thang đo chính thức được trình bày trong bảng dưới đây:
Bảng 1.1: Thang đo các yếu tô ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH
STT
1
2
3
4
5
6
7
8

Thang đo
Thủ tục đăng ký tham gia, thu nộp và chi trả BHXH thuận lợi
Hệ thống biểu mẫu thu BHXH hiện nay là phù hợp và khoa học
Quy định về đối tượng tham gia BHXH là phù hợp
Mức đóng BHXH bắt buộc hiện nay là phù hợp
Phương thức đóng BHXH hiện nay là phù hợp
Quy định về thời gian đóng BHXH hiện nay là phù hợp
Đơn vị hiểu biết đầy đủ về chính sách BHXH
Đơn vị nắm rõ trách nhiệm đóng BHXH cho người lao động của mình
Công tác tuyên truyền phổ biến chính sách và luật BHXH được tổ chức
9
khá thường xuyên
10
Cán bộ BHXH có chuyên môn tốt
11
Cán bộ BHXH có kỹ năng ứng xử hòa nhã
12
Thái độ làm việc của cán bộ BHXH làm Đơn vị hài lòng

13
Cán bộ BHXH xử lý tốt các tình huống phát sinh
14
Công tác thanh tra, kiểm tra không ảnh hưởng đến hoạt động của đơn vị
15
Quy định việc xử lý vi phạm về đóng BHXH là hợp lý
16
Đơn vị hài lòng với kết quả của các cuộc kiểm tra
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI
BẢO HIỂM XÃ HỘI TP ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH
2.1. Tổng quan về BHXH thành phố Đồng Hới:
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển
11


Bảo hiểm xã hội thành phố Đồng Hới được thành lập theo
Quyết định số 42/QĐ-TCCB ngày 20/07/1995 của Tổng Giám đốc
Bảo hiểm xã hội Việt Nam về việc thành lập Bảo hiểm xã hội
huyện, thị xã trực thuộc Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Bình trên
cơ sở thống nhất các tổ chức bảo hiểm xã hội thuộc Phòng tổ
chức Lao động Thương binh-Xã hội và Liên đoàn huyện để giúp
Giám đốc Bảo hiểm xã hội thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn
đã được Nhà nước quy định. Bảo hiểm xã hội thành phố Đồng
Hới là đơn vị trực thuộc quản lý chuyên môn của Bảo hiểm xã
hội tỉnh Quảng Bình, chịu sự giám sát về mặt hành chính của Uỷ
ban nhân dân thành phố Đồng Hới.
2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và hệ thống tổ chức bộ máy của Bảo hiểm xã hội
TP Đồng Hới
Căn cứ vào Nghị định 05/2014/NĐ-CP ngày 17/01/2014 của
Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu

tồ chức của BHXH Việt Nam,Quyết định số 99/QĐ- BHXH này
28/1/2015 của Tổng giám đốc BHXH Việt Nam quy định chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của BHXH địa
phương. BHXH TP Đồng Hới có chức năng, nhiệm vụ cụ thể như
sau:
- Về chức năng:
BHXH TP Đồng Hới là một đơn vị trực thuộc BHXH tỉnh Quảng
Bình
có
chức năng giúp giám đốc BHXH tỉnh tổ chức thực hiện chế độ chính
sách
BHXH,
BHYT, quản lý thu, chi BHXH, BHYT trên địa bàn thành phố theo phân
cấp
quản
lý của Bảo hiểm xã hội Việt Nam và quy định của pháp luật; chịu sự
quản
lý
trực
tiếp, toàn diện của Giám đốc BHXH tỉnh và chịu sự quản lý hành
chính nhà nước của UBND TP Đồng Hới.

- Về nhiệm vụ:
Hiện nay với 37 cán bộ viên chức BHXH TP Đồng Hới không
chia thành các phòng ban như BHXH tỉnh Quảng Bình mà chỉ
phân thành các tổ như sau: Tổ Thu, sổ thẻ - kiểm tra; Tổ thực
12


hiện giải quyết chế độ chính sách; Tổ Tiếp nhận và quản lý hồ

sơ; Tổ Kế toán. Tất cả các bộ phận này được đặt dưới sự lãnh
đạo trực tiếp của Giám đốc và 2 Phó giám đốc.
Giám đốc

Phó giám đốc

Phó giám đốc
Tổ thu sổ thẻ,
kiểm tra

Tổ tiếp nhận và
quản lý hồ sơ

Tổ Kế toán

Tổ chức thực
hiện giải quyết
chế độ, chính
sách

Sơ đồ 2.1. Bộ máy tổ chức của bảo hiểm xã hội TP Đồng Hới
2.1.3. Kết quả hoạt động của Bảo hiểm xã hội TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình
*Kết quả kinh doanh
Năm 2015, Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đi vào cuộc
sống, tác động mạnh mẽ đến nhận thức, hành động của các cấp, các ngành, quần
chúng nhân dân và người lao động đối với công tác BHXH, BHYT, BHTN. Vì
vậy mà trong điều kiện tình hình kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng BHXH TP
Đồng Hới đã thực hiện tốt việc quản lý thu nộp BHXH, BHYT, BHTN, cố gắng
trong việc khai thác, phát triển mở rộng đối tượng tham gia BHXH, BHYT,
BHTN trên địa bàn thành phố. Các chỉ tiêu thu nộp BHXH, BHYT, BHTN đều

đạt và vượt so với kế hoạch BHXH tỉnh giao:
Tổng số thu năm 2015 là 224,8 tỷ, đạt tỷ lệ 103,8% kế hoạch giao
Tổng số thu năm 2016 là 228,9 tỷ, đạt tỷ lệ 100,05% kế hoạch giao
Tổng số thu năm 2017 là 281,445 tỷ, đạt tỷ lệ 102,6% kế hoạch giao
Có được những kết quả trên là nhờ sự chỉ đạo toàn diện và
trực
tiếp
của
BHXH tỉnh Quảng Bình, sự quan tâm chỉ đạo của Thành ủy,
HĐND,
UBND
TP
Đồng Hới về việc “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
công
tác
BHXH,
BHYT” BHXH TP Đồng Hới đã phối hợp chặt chẽ với các ban
13


ngành, đoàn thể, các xã, phường trong việc đôn đốc các đơn vị
thực hiện đúng việc trích nộp BHXH, BHYT, BHTN và trong việc
thông tin tuyên truyền, hướng dẫn việc tham gia BHYT đối với
nhân dân và học sinh.

14


*Công tác giải quyết chế độ
Thực hiện công tác quản lý đối tượng và chi trả các chế độ

BHXH
hàng
tháng thông qua hệ thống bưu điện, Bảo hiểm xã hội Thành phố
Đồng
Hới
luôn
phối hợp chặt chẽ với Bưu điện Thành phố nên công tác chi trả
đã
đi
vào
nề
nếp,
nhân viên Bưu điện đã nghiêm túc thực hiện các quy trình quản
lý và nghiệp vụ chi trả, nguồn tiền chi trả đảm bảo an toàn, đầy
đủ, không để xảy ra sai sót. Công tác chi trả đã được quán triệt
chu đáo, đảm bảo an toàn tiền mặt, chi đúng, chi đủ, kịp thời,
tận tay đối tượng trước ngày mồng 08 hàng tháng, luôn đảm
bảo quyền lợi thụ hưởng cho đối tượng và được đối tượng hoan
nghênh, đồng tình khen ngợi. Hàng tháng Bảo hiểm xã hội
Thành phố đã cử cán bộ về các điểm chi trả nhằm kiểm tra công
tác chi trả; đồng thời giúp đỡ, phối hợp với cán bộ Bưu điện để
thực hiện tốt công tác chi trả.
Bảo hiểm xã hội Thành phố đã chi trả an toàn, kịp thời các
chế
độ
đến
tay
đối tượng hàng nghìn tỷ đồng. Bình quân chi các chế độ hàng
tháng 483,4 tỷ đồng và chi ốm đau, thai sản, dưỡng sức 31 tỷ
đồng cho hơn 11.000 đối tượng hưởng chế độ Bảo hiểm xã hội.

Bảo hiểm xã hội thành phố luôn được Bảo hiểm xã hội tỉnh
đánh giá là đơn vị quản lý tốt hồ sơ của đối tượng, quản lý chu
đáo, khoa học, việc giải quyết quyền lợi chế độ chính sách cho
đối tượng thực hiện đảm bảo đúng quy định, nhanh gọn, kịp
thời.
*Công tác thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT
Tình hình thực hiện công tác giám định BHYT năm 2016
nhìn chung đã có sự chuyển biến tốt nhất là trong việc phối hợp
giữa BHXH thành phố với các cơ sở KCB BHYT nhằm để nâng
cao chất lượng, hiệu quả quản lý của công tác KCB BHYT. Tiếp
tục chủ động, tích cực phối hợp với cơ sở KCB, quản lý chặt chẽ
việc áp giá viện phí, thuốc, vật tư y tế theo bảng giá đã được
cấp có thẩm quyền phê duyệt đối với cơ sở KCB.
Bên cạnh đó, BHXH TP Đồng Hới còn thực hiện nhiều giải
pháp nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của bệnh nhân BHYT
15


như: tăng cường cải cách quy trình KCB và thanh toán KCB
BHYT, hậu kiểm nhằm giảm thời gian chờ đợi của ệnh nhân khi
thanh toán ra viện, cập nhật kịp thời các văn bản quy định mới
về chế độ KCB BHYT cho đơn vị KCB để tác nghiệp tốt với cơ
quan BHXH trong việc giải quyết chế độ cho người tham gia.
2.1.4. Thực trạng công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại TP Đồng Hới tỉnh
Quảng Bình:
2.1.5. Thực trạng quản lý đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội
Quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là một trong
những vấn đề mấu chốt của thu BHXH. Đây là cơ sở để hình
thành quỹ BHXH, là cơ sở để thu đúng, thu đủ, là điều kiện
thuận lợi để giải quyết tốt các chế độ, chính sách về BHXH.

Việc quản lý đối tượng tham gia BHXH được thực hiện
thông qua danh sách đăng ký đóng BHXH của các đơn vị sử
dụng lao động và được cơ quan BHXH ghi nhận vào sổ BHXH khi
người lao động tham gia BHXH.
*Quản lý số đơn vị tham gia Bảo hiểm xã hội
Bảng 2.2: Cơ cấu đơn vị tham gia BHXH tại BHXH TP. Đồng Hới
(2015-2017)
2015
Khối loại hình
Khối HCSN
Đảng, Đoàn thể
Khối DNNN
Khối DNNQD
Khối DNĐTNN
Khối khác
TỔNG

Số
lượng
(đơn
vị)
231
21
675
1
64
992

2016
Cơ

cấu
(%)

23,29

Số
lượng
(đơn
vị)
223

2017
Cơ
cấu
(%)

21,12

Số
lượng
(đơn
vị)
223

2,12
20
1,89
19
68,04
742

70,27
808
0,1
1
0,09
2
6,45
70
6,63
92
100
1,056
100
1,144
(Nguồn: BHXH thành

Cơ
cấu

So sánh
Năm
2017/2015

(%)

(đơn vị)

19,49

-8

0
1,66
-2
70,63
133
0,17
1
8,04
28
100
152
phố Đồng Hới)

Số đơn vị tham gia BHXH tăng dần theo từng năm. Năm
2015
số
đơn
vị
16


đăng ký tham gia là 992 đơn vị đến năm 2017 đã có 1.144 đơn
vị tham gia, tăng gấp 1,15 lần.
Đối với doanh nghiệp nhà nước (DNNN), năm 2015 có 21
đơn vị tham gia thì đến năm 2017 còn 19 đơn vị tham gia, giảm
02 đơn vị. Số lượng DNNN giảm do chủ trương thoái vốn nhà
nước ra khỏi doanh nghiệp và tiến hành cổ phần hóa DNNN
triển khai hiệu quả. Xét về cơ cấu năm 2015 DNNN chiếm
2,12% đến năm 2017 chỉ chiếm 1,66% trong tổng cơ cấu.
Đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh (DNNQD), các đơn

đăng ký tham gia tăng đều và nhanh. Năm 2015 có 675 đơn vị
đến năm 2017 có 808 đơn vị tang 133 đơn vị. Xét về cơ cấu,
năm 2015 chiếm 68,04% đến năm 2017 đã chiếm đến 70,63%
tổng cơ cấu.
*Quản lý số lao động tham gia Bảo hiểm xã hội
Bảng 2.3: Số lao động tham gia BHXH tại BHXH TP Đồng Hới (2015-2017)
Đơn vị: Người
So sánh (2017/2015)
(+/-)
%
HCSN, Đảng, Đoàn thể
6.200
5.931
6.070
-130
97,9
Khối DNNN
1.520
1.363
1.285
-235
84,54
Khối DNNQD
7.179
7.941
8.714
1.535
121,38
Khối DNĐTNN
20

24
32
12
160
Khối khác
551
592
815
264
147,91
TỔNG
15.470
15.851 16.916
1.446
109,35
(Nguồn: BHXH thành phố Đồng Hới)
Qua bảng số liệu ta có thể thấy: số lao động tham gia
BHXH có sự tăng lên qua từng năm, tuy nhiên số lượng tăng
không đáng kể. Năm 2015 số lao động tham gia BHXH là 15.470
(người) thì đến năm 2017 đã lên 16.916 người, tăng gần 9,35%
so với năm 2015.
Số lượng lao động tham gia BHXH tăng chủ yếu thuộc khối
DNNQD, số lao động trong khối này luôn chiếm tỉ lệ cao trong
tổng số lao động tham gia BHXH của toàn TP Đồng Hới. Số lao
động tham gia BHXH thuộc loại hình này năm 2015 là 7.179
Loại hình

2015

2016

2017

17


(người) đến năm 2017 đã lên tới 8.714(người), tăng 21,38% sau
3 năm.
Số lượng lao động tham gia BHXH khối Hành chính sự
nghiệp, Đảng, Đoàn thể luôn chiếm tỉ lệ cao trong tổng số lao
động tham gia BHXH của toàn TP Đồng Hới. Tuy nhiên có xu
hướng giảm, năm 2015 có 6.200 người thì đến năm 2017 giảm
còn 6.070 người, giảm 130 người với tỷ lệ giãm 2,1%. Việc giảm
số lao động ở khối Hành chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể chủ
yếu xuất phát từ việc tinh giảm biên chế.
Số lao động trong khối Doanh nghiệp nhà nước (DNNN)
ngày
càng
có
xu
hướng giảm, năm 2015 có 1.520 người thì đến năm 2017 chỉ
còn 1.285 người tham gia, giảm 235 người với tỷ lệ giãm 15,46
% so với năm 2015.
Số lao động tham gia BHXH ở các khối còn lại thì đều có sự
tăng, năm 2015 chỉ có 551 người đến năm 2017 là 815 người
tăng 264 người với tỷ lệ tăng 47,91%.
Khối DN ĐTNN năm 2015 chỉ có 20 người đến năm 2017 có
32 người tham gia, tăng 12 người với tỷ lệ tăng 60%.
Tổng số lao động tham gia BHXH ngày một tăng quan từng
năm

cho
thấy
công tác tuyên truyền mở rộng đối tượng đã được BHXH thành
phố Đồng Hới chú trọng và thực hiện khá tốt. Đặc biệt là số lao
động ở khối DNNQD tăng lên đáng kể, chiếm tỷ trọng lớn trong
cơ cấu các khối. Người sử dụng lao động và người lao động ngày
càng nhận thức đầy đủ hơn về tầm quan trọng, tính thiết thực
khi tham gia BHXH, đó là chính sách đảm bảo tốt hơn cho cuộc
sống lâu dài của họ.
2.2.2 Công tác quản lý mức thu và phương thức thu Bảo hiểm xã hội
2.2.2.1 Quản lý mức thu Bảo hiểm xã hội
Từ năm 2015 đến tháng 05 năm 2017: Tỷ lệ thu BHXH của các đối tượng
tham gia BHXH là 26%, trong đó người lao động sẽ trích đóng 8%, người sử
dụng lao động trích đóng là 18%.

18


Mức thu BHXH đối với đơn vị sử dụng thang bảng lương Nhà nước là
26% * lương tối thiểu chung * (hệ số lương + phụ cấp chức vụ hoặc phụ cấp
khác nếu có).
Mức thu đối với các đơn vị chủ sử dụng lao động (là các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, DNTN, công ty
TNHH...), tự quyết định về tiền lương tiền công được thỏa thuận với NLĐ trong
hợp đồng lao động là: 26% * mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã
ký kết.
Từ tháng 06/2017 đến nay: Tỷ lệ thu BHXH của các đối tượng tham gia
BHXH là 25,5%, trong đó người lao động sẽ trích đóng 8%, người sử dụng lao
động trích đóng là 17,5%.
Qua 3 năm kể từ 2015 đến năm 2017, tỷ lệ thu và mức thu

BHXH có sự tang lên đáng kể. Điều này khiến cho số thu BHXH
của BHXH TP Đồng Hới qua các năm tăng, số thu năm sau luôn
cao hơn năm trước, bên cạnh đó là mức lương tối thiểu chung
và mức lương tối thiểu vùng tăng theo từng năm do chính phủ
quy định.
Như vậy thì số tiền BHXH thu được ngày càng tăng, ngoài
các
biện
pháp
quản lý thu BHXH ngày càng đạt hiệu quả cao số đối tượng
tham
gia
tăng,
một
phần là do ảnh hưởng của tỷ lệ thu, mức thu BHXH.
2.2.2.2 Quản lý phương thức thu Bảo hiểm xã hội
Thực hiện theo Công văn của BHXH Việt Nam, và chỉ đạo hướng dẫn của
BHXH tỉnh Quảng Bình, BHXH TP Đồng Hới đã tiến hành thu BHXH và quyết
toán số thu BHXH với tất cả các đơn vị thuộc các khối theo từng tháng.
Theo đó, vào các ngày từ 20 đến 25 hàng tháng, BHXH TP
Đồng
Hới
gửi
thông báo kết quả đóng BHXH tới các đơn vị đăng ký tham gia
BHXH
để
đối
chiếu, kiểm tra số liệu và chậm nhất vào ngày cuối tháng đơn vị
sử
dụng

lao
động
trích tiền đóng BHXH trên quỹ tiền lương, tiền công tháng của
19


những
người
lao
động tham gia BHXH, đồng thời trích từ tiền lương tiền công
tháng
của
từng
người
lao động theo quy định chuyển cùng một lúc vào tài khoản
chuyên
thu
của
cơ
quan
BHXH mở tại ngân hàng hoặc Kho bạc nhà nước. Sau khi nhận
giấy
báo
có
của
ngân hàng hay Kho bạc nhà nước, bộ phận kế toán phải tiến
hành
nhập
liệu
vào

chương trình phần mềm kế toán TCKT và kết chuyển số liệu
sang
phần
mềm
quản
lý thu TST để bộ phận thu theo dõi. Với phương thức thu nộp
như
vậy
luôn
đảm
bảo an toàn thuận tiện, quản lý chặt chẽ nguồn thu.
Hiện nay BHXH TP Đồng Hới chỉ dùng phương thức thu
BHXH là giao dịch hoàn toàn bằng chuyển khoản, BHXH TP
Đồng Hới đã đăng ký tài khoản tại các Ngân hàng ( Agribank,
BIDV, Vietcombank, Viettinbank, Bưu điện Liên Việt) và Kho bạc
Nhà nước TP Đồng Hới mỗi nơi một tài khoản thu duy nhất, và
tất cả các giao dịch về nộp BHXH đều phải thực hiện qua tài
khoản này.
2.2.2.3 Quản lý quỹ lương đóng Bảo hiểm xã hội
Quỹ lương trích nộp BHXH là cơ sở quan trọng mà BHXH thành phố
Đồng Hới có trách nhiệm thu trong năm nhằm làm cơ sở cho BHXH tỉnh lập kế
hoạch thu cho năm tới. Để đảm bảo cho quá trình khai báo thông tin về tiền
công, tiền lương của người lao động được đầy đủ, chính xác, BHXH TP Đồng
Hới đã thực hiện tốt công tác khai báo hướng dẫn cụ thể về tiền lương tối thiểu
làm căn cứ đóng BHXH tới từng đơn vị sử dụng lao động tham gia
BHXH bắt buộc thông qua người chịu trách nhiệm trực tiếp thực
hiện chính sách của đơn vị đó.
Trong những năm qua công tác quản lý tiền lương làm căn
cứ đóng BHXH bắt buộc trên địa bàn TP Đồng Hới được thể hiện
qua bảng số liệu sau:

20