Đề thi HSG GDCD 9 cấp huyện (2017 - 2018)

PHÒNG GD & ĐT
HUYỆN THIỆU HÓA
ĐỀ CHÍNH THỨC

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2017 - 2018
Môn: Giáo dục công dân
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 24 tháng 10 năm 2017

(Đề thi gồm có 01 trang)
Câu 1: (2,0 điểm) Hãy điền từ, cụm từ thích hợp vào chỗ (....) để hoàn thành nội dung
điều luật sau (Trích Luật giao thông sửa đổi năm 2008)
Điều 4. Nguyên tắc hoạt động giao thông đường bộ.
5. Người tham gia giao thông phải có ý thức …(1)…, nghiêm chỉnh chấp hành
…(2)… giao thông, giữ gìn an toàn cho mình và cho người khác. Chủ phương tiện và
người …(3) … phương tiện phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc … (4)… an
toàn của phương tiện tham gia giao thông đường bộ.
Câu 2: (3,0 điểm)
Thế nào là bộ máy nhà nước? Nêu chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan quyền lực
nhà nước đại biểu của nhân dân trong bộ máy nhà nước ta? Bộ máy nhà nước cấp cơ sở
gồm những cơ quan nào? Do ai bầu ra?
Câu 3. (3.0 điểm):
Cộng đồng dân cư là gì? Như thế nào là góp phần xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng
đồng dân cư? Vì sao phải xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng đồng dân cư? Kể một số
việc làm cụ thể góp phần xây dựng nếp sống văn hóa đó?
Câu 4. (4.0 điểm):
Quyền khiếu nại của công dân là gì? Khi nào thì công dân thực hiện quyền này?
Theo em, khi quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm hay thiệt hại thì người khiếu
nại phải gửi đơn khiếu nại đến người, cơ quan nào? So sánh quyền khiếu nại và tố cáo?
Câu 5: (5,0 điểm)

Thế nào là tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới? Phân tích ý nghĩa của quan
hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới đối với quan hệ quốc tế và Việt Nam? Để góp
phần thực hiện tình hữu nghị, học sinh cần có trách nhiệm gì?
Câu 6: (3,0 điểm) Tình huống pháp luật :
Bố Lan bị nhiễm HIV, Lan lo lắng và thương bố nên việc học tập ngày càng giảm
sút. Cúc rủ Hoa đến động viên nhưng Hoa bảo: “Tất cả những người bị nhiễm HIV đều
có lối sống buông thả, tham gia các tệ nạn xã hội. Nếu chúng ta gần gũi với họ thì sẽ bị
lây nhiễm và ảnh hưởng đạo đức”.
a) Em có đồng ý với ý kiến của Hoa trong tình huống trên không? Vì sao?
b) Nếu là Cúc trong tình huống này, em sẽ làm gì?
-------------------------HẾT-------------------------Họ tên học sinh: .................................................; Số báo danh: ....................................

1


PHÒNG GD & ĐT
HUYỆN THIỆU HÓA
ĐỀ CHÍNH THỨC

Câu
I
2,0
điểm

II
3,0
điểm

III
3,0

điểm

HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2017 - 2018
Môn: Giáo dục công dân
Ngày thi: 24 tháng 10 năm 2017

Nội dung trả lời
Học sinh điền đúng các từ sau :
(1) Tự giác
(2) Quy tắc
(3) Điều khiển
(4) Bảo đảm
* Bộ máy nhà nước là một hệ thống tổ chức bao gồm các cơ quan nhà
nước cấp trung ương và địa phương có chức năng và nhiệm vụ khác nhau.
* Cơ quan quyền lực nhà nước đại biểu của nhân dân trong bộ máy nhà
nước ta là: Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.
* Chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp
như sau
- Quốc hội:
+ Làm hiến pháp và sửa đổi hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật;
+ Quyết định các chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, những
nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước và hoạt
động của công dân.
- Hội đồng nhân dân các cấp:
+ Bảo đảm thi hành nghiêm chỉnh hiến pháp và pháp luật ở địa phương;
+ Quyết định kế hoạch phát triển về mọi mặt của địa phương.
* Bộ máy nhà nước cấp cơ sở xã (phường, thị trấn) được phân thành 2
cơ quan: Hội đồng nhân dân xã (phường, thị trấn) và Ủy ban nhân dân xã

(phường, thị trấn).
- Hội đồng nhân dân xã (phường, thị trấn) do nhân dân xã (phường, thị
trấn) trực tiếp bầu ra
- Uỷ ban nhân dân xã (phường, thị trấn) do Hội đồng nhân dân xã
(phường, thị trấn) bầu ra
* Cộng đồng dân cư là toàn thể những người cùng sinh sống trong một
khu vực lãnh thổ hoặc đơn vị hành chính, gắn bó thành một khối, giữa họ
có sự liên kết và hợp tác với nhau để cùng thực hiện lợi ích của mình và
lợi ích chung.
Ví dụ : Những người dân trong một làng, một xã…
* Xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư là làm cho đời sống
văn hoá, tinh thần ngày càng lành mạnh, phong phú như giữ gìn trật tự an
ninh, vệ sinh nơi ở, bảo vệ cảnh quan môi trường sạch đẹp, xây dựng tình
2

Điểm
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
1,0
0,25
0,25

0,25
0,25
0,5
0,25

0,25

0,5

0,5


đoàn kết xóm giềng, bài trừ phong tục tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan
và tích cực phòng chống các tệ nạn xã hội.
Ví dụ : Làng văn hóa A cùng nhau thực hiện tốt vệ sinh môi trường và
chăm sóc sức khỏe nhân dân.
* Phải xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng đồng dân cư vì :
1,0
- Xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư góp phần nâng cao chất
0,5
lượng cuộc sống gia đình và cộng đồng
- Làm cho cuộc sống bình yên, hạnh phúc, bảo vệ và phát huy truyền
0,5
thống văn hoá tốt đẹp.
* Một số việc làm cụ thể góp phần xây dựng nếp sống văn hóa:
1,0
- Tích cực dọn vệ sinh môi trường, làm sạch đẹp đường làng, ngõ xóm
0,25
- Đấu tranh chống các tệ nạn xã hội
0,25
- Thi đua xây dựng gia đình đầm ấm, hạnh phúc, thực hiện tốt chương
0,25
trình dân số kế hoạch hóa gia đình
- Học sinh chăm chỉ học tập, trau dồi đạo đức để xứng đáng là con ngoan,
trò giỏi; có ý thức tham gia các hoạt động xã hội; luôn quan tâm giúp đỡ 0,25

mọi người những lúc khó khăn
* Quyền khiếu nại là quyền của công dân đề nghị cơ quan, tổ chức, cá
nhân có thẩm quyền xem xét lại các quyết định, các hành vi hoặc quyết
định kỷ luật khi cho rằng quyết định hoặc hành vi đó trái pháp luật, xâm
phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
0,5
- Ví dụ: Anh A gửi đơn khiếu nại đến giám đốc công ti anh đang làm việc
để đề nghị xem xét lại quyết định buộc thôi việc của ông giám đốc này
đối với anh mà không nêu rõ lí do.
* Thực hiện quyền khiếu nại khi người khiếu nại có căn cứ cho rằng
quyết định hoặc hành vi hành chính trái pháp luật, xâm phạm đến quyền 0,5
IV
và lợi ích hợp pháp của mình.
* Khi quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hay thiệt hại
4,0
thì người khiếu nại phải gửi đơn khiếu nại đến chính người đã ra quyết
điểm
0,5
định hành chính hoặc thủ trưởng cơ quan có cán bộ công chức có hành vi
hành chính trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
* So sánh quyền khiếu nại và quyền tố cáo:
2,5
- Giống nhau:
+ Khiếu nại và tố cáo đều là những quyền chính trị cơ bản của công dân
được quy định trong Hiến pháp năm 2013 và các văn bản pháp luật.
0,5
+ Đều là công cụ để công dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà
nước, tập thể và của cá nhân.
+ Đều là phương tiện để công dân tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội
- Khác nhau:

Thứ tự
Quyền Khiếu nại
Quyền Tố cáo
- Là hành vi vi phạm pháp luật
gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt
Đối
- Là các quyết định hành
hại đến lợi ích nhà nước, quyền, 0,5
tượng chính, hành vi hành chính
lợi ích hợp pháp của công dân, cơ
quan, tổ chức
3


- Là quyền, lợi ích hợp pháp
Cơ sở của bản thân người khiếu nại
khi bị xâm phạm

Mục
đích

- Nhằm khôi phục quyền và
lợi ích hợp pháp của người
khiếu nại đã bị xâm phạm
hoặc bị thiệt hại

- Là tất cả các hành vi vi phạm
pháp luật gây thiệt hại hoặc đe
doạ gây thiệt hại đến lợi ích nhà 0,5
nước, quyền, lợi ích hợp pháp của

công dân, cơ quan, tổ chức.
- Nhằm phát giác, ngăn chặn, hạn
chế kịp thời mọi hành vi vi phạm
pháp luật xâm phạm đến lợi ích 0,5
nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp
của công dân, cơ quan, tổ chức
- Là mọi công dân, bất cứ ai,
không phân biệt tuổi tác, nghề
nghiệp cũng đều có quyền tố cáo
trước cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền về việc làm vi phạm
0,5
pháp luật của bất cứ người nào, tổ
chức, cơ quan nào, gây thiệt hại
cho lợi ích của nhà nước, tập thể
và của công dân

- Người khiếu nại phải có
năng lực hành vi dân sự đầy
đủ (từ 18 tuổi trở lên, không
bị mất năng lực hành vi).
Người chưa có năng lực
Người
hành vi đầy đủ có thể thực
khiếu
hiện quyền khiếu nại qua
nại và
người đại diện.
tố cáo
- Người khiếu nại phải là

người có quyền, lợi ích hợp
pháp có liên quan trực tiếp
đến quyết định, hành vi
mình khiếu nại.
V * Tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới là quan hệ bạn bè thân
thiện giữa nước này với nước khác.
0,5
5,0
Ví dụ: Quan hệ Việt Nam - Lào; Việt Nam - Cu ba...
điểm * Ý nghĩa tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới trong quan hệ
2,0
quốc tế:
- Tạo cơ hội và điều kiện để các nước, các dân tộc hợp tác về nhiều mặt
0,75
(kinh tế, văn hóa, khoa học- kỹ thuật, y tế, giáo dục…).
+ Về kinh tế: Nhờ quan hệ hữu nghị với Nhật Bản mà Thanh Hóa xây
dựng được nhà máy xi măng Nghi Sơn, khu lọc hóa dầu Nghi Sơn góp
phần phát triển kinh tế cả nước.
+ Về văn hóa: Chúng ta đã kết hợp với bạn bè quốc tế tổ chức thành
công các hoạt động văn hóa làm tăng tình hữu nghị như: Festivan hoa Đà
Lạt, Huế, hoa anh đào (Nhật Bản)
+ Về giáo dục: Chính sách mở cửa hội nhập đã và đang cho phép các
trường quốc tế xây dựng, hoạt động và phát triển ở Việt Nam; đồng thời 0,5
chúng ta cũng đưa được một lượng lớn du học sinh đi đào tạo ở nước
ngoài
+ Về y tế: Tình hữu nghị giúp chúng ta xây dựng được những cơ sở y
tế hiện đại như: Bệnh viện Việt Đức, bệnh viện Việt Nhật; dự án phẫu
thuật nụ cười cho trẻ (Sự kết hợp Việt Nam - Hoa Kỳ)
+ Về khoa học- kỹ thuật: Tình hữu nghị giúp chúng ta trao đổi, học tập
chuyển giao công nghệ hiện đại ứng dụng vào sản xuất và đời sống.

4


- Tạo sự hiểu biết lẫn nhau, tránh gây mâu thuẫn, căng thẳng dẫn đến
nguy cơ chiến tranh.
* Ý nghĩa quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc đối với Việt Nam:
- Đảng và Nhà nước ta luôn thực hiện chính sách hoà bình, hữu nghị với
các nước trong khu vực và trên thế giới.
- Quan hệ hữu nghị đó đã làm cho thế giới hiểu thêm về đất nước, con
người, công cuộc đổi mới của Việt Nam, về đường lối chính sách của
Đảng và Nhà nước ta.
- Giúp ta tranh thủ được sự đồng tình ủng hộ và hợp tác ngày càng rộng
rãi của thế giới đối với Việt Nam.
* Để thực hiện tình hữu nghị, mỗi học sinh cần :
+ Có trách nhiệm thể hiện tình đoàn kết hữu nghị với bạn bè và người
nước ngoài bằng thái độ, cử chỉ, việc làm và sự thân thiện trong cuộc
sống hằng ngày.
+ Biết thể hiện tình hữu nghị với người nước ngoài khi gặp gỡ, tiếp xúc
trong các tình huống: người nước ngoài đến thăm trường; giao lưu với
các bạn học sinh quốc tế; khách nước ngoài đến tham quan du lịch …
+ Có thái độ tôn trọng, thân thiện; sẳn sàng giúp đỡ, không kì thị xa lánh,
chế nhạo ngôn ngữ, trang phục của họ.
+ Tích cực tham gia các hoạt động đoàn kết hữu nghị do nhà trường, địa
phương tổ chức như Viết thư quốc tế UPU thể hiện tình đoàn kết với các
dân tộc đang có chiến tranh phá hoại…

0,75
1,5
0,5
0,5

0,5
1,0
0,25

0,25
0,25
0,25

* Em không đồng ý với ý kiến của bạn Hoa .
0,5
* Vì :
1,5
- Không phải tất cả những người bị nhiễm HIV đều có lối sống buông thả,
tham gia các tệ nạn xã hội mà HIV có thể lây nhiễm do nhiều nguyên
0,5
nhân như: Bác sĩ bị lây nhiễm từ bệnh nhân, chiến sĩ công an bị lây nhiễm
từ tội phạm, con bị lây nhiễm từ mẹ ...
VI - HIV/AIDS không lây nhiễm qua tiếp xúc thông thường như bắt tay hay
lây qua đường hô hấp. Con đường lây nhiễm của HIV gồm: đường máu, 0,5
3,0 đường tình dục, và từ mẹ sang con.
điểm - Mỗi người chúng ta cần có những hiểu biết đầy đủ về HIV/ AIDS để
chủ động phòng tránh cho mình và gia đình, không được phân biệt đối xử 0,5
với người nhiễm HIV/AIDS và gia đình của họ.
* Nếu em là Cúc:
+ Em sẽ giải thích cho Hoa rõ về HIV/AIDS.
+ Khuyên Hoa nên đến nhà Lan chơi để giúp đỡ, động viên gia đình Lan. 1,0
+ Nếu bố của Lan có bị nhiễm HIV thì cũng không nên phân biệt đối xử
mà nên gần gũi, động viên làm vơi bớt nỗi cô đơn, buồn tủi ở họ.
Lưu ý: Điểm toàn bài là 20,0 điểm. (Điểm tối đa 20,0, điểm tối thiểu 0,25). Tùy theo
phần trả lời của học sinh để giáo viên cho điểm tối đa hoặc tối thiểu; Khuyến khích học

sinh nêu ví dụ minh họa và những việc làm liên hệ thực tế mà các em đã thực hiện.
---------------------------- Hết -------------------------------5


PHÒNG GD VÀ ĐT
ỨNG HÒA

KỲ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
VÀ OLYMPIC LỚP 6,7,8 CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2017-2018

ĐỀ CHÍNH THỨC

(Đề thi gồm 01 trang)

ĐỀ THI MÔN: GIÁO DỤC CÔNG DÂN
(Thời gian làm bài 120 phút không kể thời gian giao đề)

Câu 1. (6,0 điểm) Đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
"Trên chiếc giường cuối cùng trong Khoa hồi sức, một bé gái bị bệnh nặng đã
điều trị nhiều tháng nay. Mỗi ngày trôi qua, sự sống của em như đang dần ngắn lại,
sinh linh bé nhỏ ấy mới chào đời được hơn một tháng đã bị cha mẹ bỏ lại bệnh viện.
Chưa được đặt một cái tên cụ thể để ghi dấu sự xuất hiện của mình nơi trần thế, em đã
phải đối mặt với tử thần."
(Trích Câu chuyện từ “Vị sứ thần” 10 tháng tuổi - Báo Dân trí)
a. Việc bỏ rơi con của cha mẹ bé gái gợi cho em nhớ tới nội dung bài học nào
trong chương trình GDCD lớp 8? Em hãy trình bày những hiểu biết của em về nội dung
bài học đó?
b. Theo em, bé gái có vượt qua được cơn nguy kịch không? Vì sao? Việc cha mẹ
của em không bỏ rơi em, lại còn chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục em khôn lớn trưởng

thành khiến em có suy nghĩ gì về bổn phận của mình?
Câu 2. (3,0 điểm)
a. Hiến pháp là gì? Từ khi thành lập nước đến nay, Nhà nước ta ban hành mấy
bản Hiến pháp? Nêu rõ năm ban hành?
b. Hiến Pháp năm 2013 có bao nhiêu chương? Bao nhiêu điều? Được Quốc hội
thông qua vào ngày, tháng, năm nào? Có hiệu lực từ ngày, tháng, năm nào?
Câu 3. (4,0 điểm) An cho rằng: “Trong xu thế hội nhập ngày nay, chúng ta cần tiếp
thu tinh hoa văn hóa nhân loại, không cần kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc”. Ý
kiến của An đúng hay sai? Vì sao?
Câu 4. (4,0 điểm) Nhà văn Pháp Đi-đơ-rô đã từng nói: “Nếu không có mục đích, anh
không làm được gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu mục đích tầm thường”.
Nội dung câu nói trên là gì? Câu nói đó muốn đề cập tới một phẩm chất nào cần
có của thanh niên ngày nay? Giải thích vì sao thanh niên cần có phẩm chất này?
Câu 5. (3,0 điểm) Đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi:
Huy và Lan cùng làm việc trong một công ty. Họ yêu nhau và quyết định đi đến
hôn nhân. Huy dẫn Lan về quê ra mắt họ hàng và gia đình. Sau khi tìm hiểu, bố mẹ Huy
phát hiện Lan là con Bác ruột của Huy bị thất lạc nhiều năm nay. Hỏi:
a. Huy và Lan có thể kết hôn được không? Vì sao?
b. Nếu em là em gái của Huy, em sẽ làm gì?
Họ và tên thí sinh:............................................................... Số báo danh:........................
6


PHÒNG GD VÀ ĐT
ỨNG HÒA

KỲ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
VÀ OLYMPIC LỚP 6,7,8 CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2017-2018

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN

NỘI DUNG
Câu 1. (6 điểm)
a. * Việc bỏ rơi con của cha mẹ bé gái gợi cho em nhớ tới nội dung bài học:
“Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình.”
* Nội dung bài học “Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình.” :
Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng mỗi con người, là môi trường quan trọng hình
thành và giáo dục nhân cách. Pháp luật nước ta có những quy định về quyền và
nghĩa vụ của các thành viên gia đình như sau:
1. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ và ông bà :
- Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của con, không được phân
biệt đối xử giữa các con, không ngược đãi xúc phạm con, ép buộc con làm
những điều trái pháp luật, trái đạo đức.
- Ông bà nội, ông bà ngoại có quyền và nghĩa vụ trông nom chăm sóc, giáo dục
cháu, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc cháu thành niên bị tàn tật nếu
cháu không có người nuôi dưỡng.
2. Quyền và nghĩa vụ của con cháu: Con cháu có bổn phận yêu quý, kính
trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà. Có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha
mẹ, ông bà đặc biệt khi cha mẹ, ông bà ốm đau, già yếu. Nghiêm cấm con cháu
có hành vi ngược đãi xúc phạm cha mẹ, ông bà.
3. Anh chị em có bổn phận thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau và nuôi
dưỡng nhau nếu không còn cha mẹ.
Những quy định trên nhằm xây dựng gia đình hòa thuận, hạnh phúc, giữ
gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam. Chúng ta phải
hiểu và thực hiện tốt quyền, nghĩa vụ của mình đối với gia đình.
b. *Bé gái không thể vượt qua cơn nguy kịch.
Bởi vì :
- Em bị bệnh nặng khi còn quá nhỏ, mới có mấy tháng tuổi.
- Em bị bỏ rơi, không được hưởng dòng sữa ngọt lành của mẹ, sự yêu thương,

chăm sóc của cha và người thân trong gia đình.
* Việc cha, mẹ của em không bỏ rơi em, lại còn chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo
dục em khôn lớn trưởng thành khiến em có nhiều suy nghĩ về bổn phận của
mình :
- Biết ơn, kính trọng, hiếu thảo với cha mẹ.
- Sống xứng đáng với tình cảm của cha mẹ, yêu thương, chăm sóc cha mẹ khi
cha mẹ già yếu, ốm đau.
- Vâng lời cha mẹ, học tập tốt, tu dưỡng đạo đức tốt, rèn luyện sức khỏe tốt để
cha mẹ vui lòng.
7

ĐIỂM
0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5
0,5

0,5
0,5
0,5

0,25

0,25
0,25
0,25


- Phấn đấu trở thành người có ích đem lại niềm vui, niềm tự hào cho cha mẹ,
gia đình. .......
Câu 2. (3 điểm)
a. Hiến pháp là đạo luật cơ bản của Nhà nước có hiệu lực pháp lí cao nhất
trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi văn bản pháp luật khác đều được xây
dựng, ban hành trên cơ sở các quy định của Hiến pháp, không được trái Hiến
pháp.
- Từ khi thành lập đến nay, Nhà nước ta đã ban hành 5 Hiến pháp:
- Năm ban hành: Hiến pháp năm 1946; Hiến pháp năm 1959; Hiến pháp năm
1980, Hiến pháp năm 1992 và Hiến pháp năm 2013
b. Hiến pháp năm 2013 bao gồm 11 chương với 120 điều, được Quốc hội Việt
Nam khóa XIII thông qua trong phiên họp ngày 28 tháng 11 năm 2013. Hiến
pháp có hiệu lực từ ngày 01/01/2014.
Câu 3. (4 điểm)
Ý kiến của An vừa đúng vừa sai.
- Đúng vì :
+ Trong xu thế hội nhập ngày nay, chúng ta rất cần tiếp thu tinh hoa văn hóa
nhân loại, vì mỗi dân tộc trên thế giới đều có những thành tựu nổi bật về kinh
tế, khoa học kĩ thuật, văn hóa, nghệ thuật, những công trình đặc sắc, những
truyền thống quý báu. Đó là vốn quý của loài người cần được tôn trọng, tiếp
thu, phát triển.
+ Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại sẽ tạo điều kiện để nước ta tiến nhanh
trên con đường xây dựng đất nước giàu mạnh.
+ Mỗi dân tộc muốn phát triển phải có sự giao lưu với các dân tộc khác, với
nền văn hóa khác.

- Sai vì: An phủ nhận việc kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc là sai, bởi
vì:
+ Trong quá trình tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, mỗi dân tộc cần giữ bản
sắc riêng của mình bởi đó là yếu tố làm nên cái riêng, cái bản sắc của dân tộc.
Nếu không biết kế thừa và phát huy truyền thống đó, mỗi dân tộc sẽ đánh mất
bản sắc riêng của mình và bị đồng hóa bởi dân tộc khác, các nền văn hóa khác.
+ Hiện nay, trong điều kiện xã hội ta đang đổi mới ở thời kì mở cửa và giao
lưu rộng rãi với thế giới, nếu chúng ta không chú ý giữ gìn truyền thống, bản
sắc dân tộc, chạy theo những cái mới lạ, coi thường và xa rời những giá trị tốt
đẹp bao đời nay, chúng ta có nguy cơ đánh mất bản sắc dân tộc Việt Nam. Vì
vậy kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc là yêu tố quan trọng trên con
đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Liên hệ: Việc kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc giúp cá nhân dễ dàng
hòa nhập với cộng đồng dân tộc, phát triển nhân cách trên cơ sở tiếp thu các
giá trị truyền thống và giá trị hiện đại...
Câu 4. (4 điểm)
- Nội dung của câu nói là: Khảng định vai trò của mục đích sống (lý tưởng
sống) đối với sự thành công và phát triển của con người: Sống có mục đích sẽ
giúp con người phát triển, sống không có mục đích con người sẽ không làm
8

1,0

0,5
0,5
1,0

0,5
0,5

0,5
0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

1,0


được gì. Có mục đích tốt đẹp, con người mới làm được những việc vĩ đại. Nếu
mục đích tầm thường, con người không thể làm được những việc vĩ đại, lớn
lao”
- Câu nói trên của tác giả muốn đề cập tới: lý tưởng sống của thanh niên

0,5

-Vì sao thanh niên cần có lý tưởng sống:
+ Vì: Lý tưởng sống là cái đích của cuộc sống mà mỗi người khao khát đạt
được. Người có lí tưởng sống cao đẹp là người luôn suy nghĩ và hành động
không mệt mỏi để thực hiện lý tưởng của dân tộc của nhân loại, vì sự tiến bộ
của bản thân và xã hội....

0,5

+ Thanh niên là những chủ nhân của đất nước, là lực lượng xung kích trong sự

nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

0.5

+ Lứa tuổi thanh niên là lứa tuổi có nhiều ước mơ, hoãi bão cao đẹp.
+ Người có lí tưởng sống cao đẹp sẽ được mọi người tôn trọng, tin yêu và
không ngừng phát triển bản thân.
- Liên hệ bản thân...
Câu 5. (3 điểm)
a. Huy và Lan không thể kết hôn được.
- Vì theo khoản d, mục 1, điều 5 Luật Hôn nhân và gia định Việt Nam năm
2014 quy định cấm kết hôn “[...] giữa những người có họ trong phạm vi ba đời
[...]”.
- Trong trường hợp này, Huy và Lan là những người có họ trong phạm vi đời
thứ ba (Lan là con bác ruột của Huy).
b. Nếu em là em gái của Huy cần:
- Giải thích cho anh chị hiểu về những quy định của pháp luật về hôn nhân.
- Động viên, chia sẻ, tâm sự với anh chị để anh chị đỡ buồn, cung cấp những
tài liệu về sự ảnh hưởng đến nòi giống nếu kết hôn thiếu hiểu biết.
-Tỏ thái độ vui mừng khi có thêm một người chị họ.
-------------------------Hết------------------------

9

0.5
0.5
0.5
0,5
0,5
0,5

0,5
0,5
0,5


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THANH HÓA
ĐỀ CHÍNH THỨC
Số báo danh
…………………..

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
Năm học: 2017-2018
Môn thi: Giáo dục công dân
Lớp 9 - THCS
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 10/03/2018
Đề thi có 07 câu, gồm 01 trang.

Câu 1 (2,0 điểm): Hãy điền vào chỗ trống (.....) những từ, cụm từ thích hợp để hoàn
thành nội dung điều luật của Luật giao thông đường bộ năm 2008, sau đây:
“Người điều khiển xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy không được
thực hiện các hành vi sau đây:
a) Đi xe ……..(A)………;
b) Đi xe vào phần đường dành cho ……(B)…….. và phương tiện khác;
c) Sử dụng ô, điện thoại di động, thiết bị âm thanh, trừ ……(C)…….;
d) Sử dụng xe để .……(D)……., vật khác, mang, vác và chở vật cồng kềnh;”
(Trích Khoản 3, Điều 30, Luật giao thông đường bộ 2008)
Câu 2 (3,0 điểm): Thế nào là môi trường? Thế nào là tài nguyên thiên nhiên? Làm rõ
nguyên nhân nào dẫn đến ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Công

dân - học sinh cần phải làm gì để góp phần bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên
nhiên?
Câu 3 (3,0 điểm): Thế nào là tự lập? Biểu hiện và ý nghĩa của tính tự lập. Học sinh cần
làm gì để rèn luyện tính tự lập? Cho ví dụ?
Câu 4 (3,0 điểm): Tệ nạn xã hội là gì? Tệ nạn xã hội có những tác hại như thế nào đối
với cá nhân, gia đình và xã hội? Để phòng, chống tệ nạn xã hội, pháp luật nước ta có
những quy định như thế nào? Là học sinh, em cần phải làm gì để góp phần phòng,
chống các tệ nạn xã hội?
Câu 5 (2,0 điểm): Thế nào là hợp tác cùng phát triển? Nguyên tắc hợp tác quốc tế của
Đảng và Nhà nước ta. Em hãy kể tên một số tổ chức quốc tế mà Việt Nam đang là thành
viên. Là học sinh, em cần làm gì để rèn luyện tinh thần hợp tác quốc tế?
Câu 6 (4,0 điểm): Hôn nhân là gì? Chế độ hôn nhân ở Việt Nam hiện nay được dựa
trên những nguyên tắc cơ bản nào? Hãy làm rõ quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
trong hôn nhân. Để có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, mỗi chúng ta cần phải làm gì?
Câu 7 (3,0 điểm): Bài tập tình huống
Bạn Sơn là học sinh lớp 9 (đủ 14 tuổi), do ngủ dậy muộn, nên mượn xe máy của
bố để đi học. Vì đang vội, khi đến ngã tư, bạn đã vượt đèn đỏ. Sơn bị cảnh sát giao
thông yêu cầu dừng xe và xử phạt. Tuy nhiên, những người đứng gần đó bàn tán và đưa
ra các ý kiến khác nhau. Có người cho rằng Sơn bị xử phạt là đúng, nhưng có người lại
cho rằng cảnh sát giao thông xử phạt bạn là sai, vì Sơn vẫn đang là trẻ em nên Sơn
không bị xử phạt.
Theo em:
1. Hành vi của bạn Sơn có vi phạm pháp luật không?
2. Việc Sơn bị cảnh sát giao thông xử phạt là đúng hay sai? Vì sao?
---------------------- Hết ---------------------------10


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THANH HÓA
Hướng dẫn chấm

ĐỀ CHÍNH THỨC

Câu
Câu 1
(2,0
điểm)

Câu 2
(3,0
điểm)

Câu 3
(3,0
điểm)

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
Năm học: 2017-2018
Môn thi: Giáo dục công dân
Lớp 9 - THCS
Thời gian:150 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 10/03/2018
HD chấm có 07 câu, gồm 04 trang

Nội dung cơ bản
* Học sinh điền đúng, chính xác theo thứ tự:
- (A): dàn hàng ngang
- (B): người đi bộ
- (C): thiết bị trợ thính
- (D): kéo, đẩy xe khác
* Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao

quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sự tồn tại,
phát triển của con người và thiên nhiên.
* Tài nguyên thiên nhiên là những của cải vật chất có sẵn trong tự
nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến, sử dụng, phục vụ
cuộc sống của con người. Tài nguyên thiên nhiên là một bộ phận
thiết yếu của môi trường, có quan hệ chặt chẽ với môi trường.
* Những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài
nguyên thiên nhiên:
- Do tác động tiêu cực của con người trong đời sống và trong các
hoạt động kinh tế, không thực hiện các biện pháp bảo vệ môi
trường, tài nguyên, chỉ nghĩ đến lợi ích trước mắt.
- Ví dụ về ô nhiễm môi trường: Những con sông bị tắc nghẽn, đục
ngầu do rác thải; khói, bụi, rác bẩn từ các nhà máy, khu dân cư xả
ra bừa bãi; không khí ngột ngạt; khí hậu biến đổi thất thường...
- Ví dụ về cạn kiệt tài nguyên: Rừng bị chặt phá bừa bãi, diện tích
rừng ngày càng bị thu hẹp; đất đai bị bạc màu; nhiều loại động vật,
thực vật bị biến mất; nạn khan hiếm nước sạch...
* Trách nhiệm công dân - học sinh:
- Biết được các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và
tài nguyên thiên nhiên. Ví dụ:...
- Biết bảo vệ môi trường ở nhà, ở trường, ở nơi công cộng và biết
nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. Ví dụ:...
- Có ý thức bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên; ủng hộ
các biện pháp bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Ví dụ:...
- Phê phán, đấu tranh chống những hành vi vi phạm Luật Bảo vệ
môi trường. Ví dụ:...
* Tự lập là tự làm lấy, tự giải quyết công việc của mình, tự lo liệu,
tạo dựng cho cuộc sống của mình ; không trông chờ, dựa dẫm, phụ
thuộc vào người khác .
11

Điểm
0,5
0,5
0,5
0,5
0,25

0,25

0,5

0,5

0,5

0,25
0,25
0,25
0,25
0,5


Câu

Câu 4
(3,0
điểm)

Nội dung cơ bản

* Biểu hiện của người có tính tự lập như : Tự tin, bản lĩnh, kiên trì,
dám đương đầu với khó khăn, có ý chí vươn lên trong học tập và
cuộc sống ,…
* Ý nghĩa của tính tự lập: Tự lập có ý nghĩa quan trọng đối với sự
phát triển của cá nhân, giúp con người đạt được thành công trong
cuộc sống và được mọi người kính trọng.
* Để rèn luyện tính tự lập, học sinh cần:
- Biết tự giải quyết, tự làm những công việc hàng ngày của bản thân
trong học tập, lao động, sinh hoạt.
Ví dụ:…
+ Ưa thích sống tự lập, không dựa dẫm, ỷ lại, phụ thuộc vào người
khác .
Ví dụ:…
- Cảm phục và tự giác học hỏi những bạn, những người xung quanh
biết sống tự lập .
Ví dụ:…
* Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi sai
lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức và pháp luật, gây hậu quả
xấu về mọi mặt đối với đời sống xã hội.
* Tác hại của tệ nạn xã hội: Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tinh
thần và đạo đức con người, làm thiệt hại kinh tế gia đình và đất
nước, phá vỡ hạnh phúc gia đình, gây mất trật tự an ninh xã hội,
làm băng hoại giá trị đạo đức truyền thống, suy thoái nòi giống dân
tộc. Các tệ nạn xã hội luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Ma
túy, mại dâm là con đường ngắn nhất làm lây truyền HIV/AIDS,
một căn bệnh vô cùng nguy hiểm.
* Để phòng, chống tệ nạn xã hội, pháp luật nước ta quy định:
- Cấm đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào, nghiêm cấm tổ chức
đánh bạc. Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử
dụng, cưỡng bức, lôi kéo sử dụng trái phép chất ma túy. Những

người nghiện ma túy buộc phải cai nghiện.
- Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ hoặc dẫn dắt mại dâm.
- Trẻ em không được đánh bạc, uống rượu, hút thuốc và dùng chất
kích thích có hại cho sức khỏe. Nghiêm cấm lôi kéo trẻ em đánh
bạc, cho trẻ em uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích;
Nghiêm cấm dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em mại dâm, bán hoặc cho trẻ em sử
dụng những văn hóa phẩm đồi trụy, đồ chơi hoặc trò chơi có hại
cho sự phát triển lành mạnh của trẻ.
* Những việc công dân – học sinh phải làm để góp phần phòng,
chống tệ nạn xã hội:
- Phải sống giản dị, lành mạnh, tích cực rèn luyện thể dục thể thao.
Ví dụ:…
- Không uống rượu, đánh bạc, đua xe máy, húy thuốc lá, sử dụng
ma túy, xem phim ảnh, bằng hình đồi trụy, bạo lực, tham gia vào
12

Điểm
0,5

0,5

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5

0,75

0,25

0,25
0,25

0,25
0,25


Câu

Câu 5
(2,0
điểm)

Câu 6
(4,0
điểm)

Nội dung cơ bản
các hoạt động mai dâm. Ví dụ:…
- Biết tự bảo vệ mình và bạn bè, người thân không sa vào tệ nạn xã
hội. Ví dụ:…
- Tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống tệ nạn xã hội do
nhà trường, địa phương tổ chức. Ví dụ:…
* Hợp tác cùng phát triển là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ
trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì sự phát triển chung
của các bên.
* Nguyên tắc hợp tác quốc tế của Đảng và Nhà nước ta:

Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau, không
can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc
đe doạ dùng vũ lực, bình đẳng cùng có lợi; giải quyết bất đồng,
tranh chấp bằng thương lượng hoà bình; phản đối mọi âm mưu và
hành động gây sức ép, áp đặt và cường quyền.
* Liệt kê các tổ chức quốc tế mà Việt Nam đang là thành viên (Học
sinh kể được ít nhất tên 5 tổ chức quốc tế; có thể nêu tên các tổ
chức khác)
+ ASEAN: Hiệp hội các nước Đông Nam Á
+ WHO: Tổ chức Y tế thế giới
+ UNDP: Chương trình phát triển Liên hợp quốc
+ UNICEF: Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc
+ FAO: Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc
……………………………
* Học sinh rèn luyện tinh thần hợp tác quốc tế như sau:
- Tham gia các hoạt động hợp tác phù hợp với khả năng của bản
thân. Ví dụ: tham gia bảo vệ môi trường nơi ở, nơi học tập; tuyên
truyền gia đình và cộng đồng thực hiện chính sách dân số của Đảng
và Nhà nước; tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS và các dịch
bệnh hiểm nghèo khác trong cộng đồng…
- Ủng hộ các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hợp
tác quốc tế. Ví dụ:…
- Rèn luyện tinh thần hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh
trong học tập, lao động, hoạt động tập thể, hoạt động xã hội. Ví
dụ:…
* Hôn nhân là sự liên kết đặc biệt giữa một nam và một nữ trên cơ
sở bình đẳng, tự nguyện, được pháp luật thừa nhận, nhằm chung
sống lâu dài và xây dựng một gia đình hòa thuận, hạnh phúc.
* Những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân ở nước ta hiện
nay:

- Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ, một chồng, vợ chồng bình
đẳng.
- Hôn nhân giữa công dân Việt Nam thuộc các dân tộc, tôn giáo,
giữa người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa công
dân Việt Nam với người nước ngoài được tôn trọng và được pháp
13

Điểm
0,25
0,25
0,25

0,5

0,25

0,5

0,25
0,25

0,5

0,25
0,25


Câu

Câu 7

(3,0
điểm)

Nội dung cơ bản
luật bảo vệ.
- Vợ chồng có nghĩa vụ thực hiện chính sách dân số và kế hoạch
gia đình.
* Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong hôn nhân:
- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên mới được kết
hôn. Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định và phải được
đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Cấm kết hôn trong những trường hợp người đang có vợ hoặc có
chồng; người mất năng lực hành vi dân sự (tâm thần hoặc các bệnh
khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình);
giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có
họ trong phạm vi ba đời; giữa cha mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng
với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ
kế với con riêng của chồng.
- Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới
tính.
- Vợ chồng bình đẳng với nhau, có nghĩa vụ và quyền ngang nhau
về mọi mặt trong gia đình. Vợ, chồng phải tôn trọng danh dự, nhân
phẩm và nghề nghiệp của nhau.
* Để có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, mỗi chúng ta cần phải:
- Có thái độ thận trọng, nghiêm túc trong tình yêu và hôn nhân.
- Không vi phạm quy định của pháp luật về hôn nhân.
1. Hành vi của Sơn là vi phạm pháp luật hành chính vì Sơn đã xâm
phạm đến các quy tắc quản lí hành chính của nhà nước, cụ thể là sử
dụng xe gắn máy khi chưa đủ tuổi, đi xe vượt đèn đỏ.
2. Bạn Sơn bị cảnh sát giao thông xử phạt là đúng.

2.1. Giải thích: Theo Khoản 1, Điều 5, Luật Xử lí vi phạm hành
chính năm 2012 quy định: “…Các đối tượng bị xử phạt vi phạm
hành chính bao gồm:
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị xử phạt vi phạm hành
chính về vi phạm hành chính do cố ý; người từ đủ 16 tuổi trở lên bị
xử phạt hành chính về mọi vi phạm hành chính....”
2.2. Trong trường hợp này, Sơn đã đủ 14 tuổi và vi phạm pháp luật
hành chính do cố ý. Bạn nhận biết được hành vi của mình nhưng vì
sợ muộn học nên đi xe máy và vượt đèn đỏ. Vì vậy, Sơn phải bị xử
phạt hành chính.

Điểm
0,5

0,5

0,5

0,5
0,5

0,25
0,25
1,0

0,5
0,5

1,0

Ghi chú:
- Điểm toàn bài là 20,0 điểm; Thang điểm thấp nhất cho mỗi ý là 0,25 điểm.
- Căn cứ vào bài làm của thí sinh: cách trình bày, ví dụ đúng, đủ... theo yêu cầu để cho
điểm phù hợp theo thang điểm trên.
-----------------------------------------Hết---------------------------

14