Tiết 73 Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt

Trường THPT Tam Quan
Tiết: 73 Tiếng Việt:
Ngày soạn: 1-3-2010
I .M ụ c tiêu : Giúp học sinh:
1.Kiến thức -Nắm được những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt ở các phương
diện: phát âm, chữ viết, dùng từ, đặt câu, cấu tạo văn bản và phong cách chức năng
ngôn ngữ.
2. Kó năng: - -Vận dụng được những yêu cầu đó vào việc sử dụng tiếng Việt,
phân tích được sự đúng sai, sửa chữa được những lỗi khi dùng tiếng Việt.
3.Thái độ: -Vận dụng được những yêu cầu đó vào việc sử dụng tiếng Việt, phân
tích được sự đúng sai, sửa chữa được những lỗi khi dùng tiếng Việt.
II.Chuẩn bò:
1. Chuẩn bò của giáo viên:
-Giáo viên thiết kế giáo án, làm một số sơ đồ biểu bảng.
2. Chuẩn bò của học sinh:
-Học sinh đọc bài, soạn bài.
III. Hoạt động d ạ y h ọ c:
1.n đònh tình hình lớp :(1phút) Kiểm tra só số, vệ sinh phòng học, mặc đồng phục
2. Ki ể m tra bài c ũ : (5phút)
_ Nêu nguồn gốc và quan hệ họ hàng của tiếng Việt.
_ Lòch sử phát triển của tiếng Việt qua các thời kỳ?
_ Chữ viết của tiếng Việt qua các thời kỳ lòch sử?
3. Giảng bài m ớ i :
* Giới thiệu bài : (1phút)
-Tiến trình bài dạy:
Giáo án 10 cơ bản - 1 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan
Giáo án 10 cơ bản - 2 - – Nguyễn Văn Mạnh

Thời

gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung

10’
10’
Hoạt động 1:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu mục
I- sách giáo khoa :
Tiếng Việt được sử
dụng đúng theo những
phương diện nào?
Ở mỗi phương diện,
giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu ngữ
liệu theo những câu
hỏi sách giáo khoa.
Yêu cầu học sinh
trình bày theo nhóm,
giáo viên gọi bất kỳ
học sinh nào trong
nhóm để trình bày.
Sau đó gọi một học
sinh trong nhóm khác
nhận xét phần trả lời
của bạn.
Cuối cùng gọi một
nhóm khác hình thành
kiến thức : Yêu cầu về
4 phương diện khi sử

dụng tiếng Việt?
Giáo viên chốt lại
vấn đềvà nhận xét quá
trình chuẩn bò bài ở
nhà của các nhóm .
Hoạt động 2:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiẻu mục
II- sách giáo khoa:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu ngữ
liệu theo câu hỏi sách
giáo khoa. Tương tự
như cách làm trên
( Tìm hiểu phần I).
Từ việc phân tích ngữ
liệu, giúp học sinh
hình thành kiến thức:
Ngoài việc sử dụng
tiếng Việt đúng chuẩn,
Hoạt động 1 :
Học sinh tìm hiểu
mục I- sách giáo khoa :
Tiếng Việt được sử
dụng 4 phương diện.
*Đọc và phát hiện lỗi
chính tả để sửa lại cho
đúng trong phần 1a.
- Giặc
à

giặt : nói và
viết sai phụ âm cuối.
- Dáo
à
ráo : nói và
viết sai phụ âm đầu.
- lẽ, đỗi
à
lẻ, đổi : phát
âm sai thanh, viết sai
lỗi chính tả.
Học sinh tìm hiểu
ngữ liệu theo những
câu hỏi sách giáo
khoa. Học sinh trình
bày theo nhóm .
Học sinh trong nhóm
nhận xét phần trả lời
của bạn.
Học sinh chốt lại về
4 phương diện khi sử
dụng tiếng Việt .
Hoạt động 2:
Học sinh tìm hiẻu
mục II- sách giáo
khoa:
Học sinh tìm hiểu
ngữ liệu theo câu hỏi
sách giáo khoa.
Học sinh hình thành

kiến thức: (Cần sử
dụng ngôn ngữ sao cho
đạt tính nghệ thuật để
đạt hiệu quả giao tiếp
cao. Muốn thế cần vận
dụng linh hoạt, sử
I.Sử dụng đúng theo các
chuâûn mực của tiếng Việt:
1.Về mặt ngữ âm và chữ
viết:
a.Tìm hiểu ngữ liệu:
*Đọc và phát hiện lỗi chính
tả để sửa lại cho đúng trong
phần 1a.
- Giặcà giặt : nói và viết
sai phụ âm cuối.
- Dáồ ráo : nói và viết sai
phụ âm đầu.
-lẽ, đỗi àlẻ, đổi: phát âm sai
thanh, viết sai lỗi chính tả.
* Chỉ ra sự khác biệt giữa từ
phát âm theo đòa phương so
với những từ tương ứng trong
ngôn ngữ tòan dân ở bài tập
1b.
- dưng mà à nhưng mà;
giời à trời; bẫ bão
=> phát âm theo ngôn ngữ
đòa phương thường có sự biến
âm.

* Tóm lại , Khi nói, cần phát
âm theo âm thanh chuẩn; khi
viết, cần viết đúng theo quy
tắc hiện hành về chính tả và
chữ viết nói chung.
2.Về từ ngữ:
a.Tìm hiểu ngữ liệu:
Phân tích và sửa các câu sai
ở phần 2a, 2b.
- Dùng từ “chót lọt” : từ
không thích hợp à “phút
chót”, “phút cuối”.
- Dùng từ “truyền tụng”:
nhầm lẫn từ Hán Việt, từ gần
âm, gần nghóa à truyền thụ,
truyền đạt.
-Cụm từ “…mắc và chết các
bệnh truyền nhiễm” : kết
hợp từ sai à …mắc và chết vì
các bệnh truyền nhiễm.
* Tóm lại, khi dùng từ ngữ
Trường THPT Tam Quan
4.Dặn dò học sinh chuẩn bò cho tiết học tiếp theo: ( 1 phút)
- Ra bài tập về nhà : Yêu cầu để viết tốt một đoạn văn thuyết minh?
-Chuẩn bò bài : Học bài, làm bài tập , soạn bài mới.
IV. Rút kinh nghiệm, bổ sung :
Giáo viên cho học sinh thảo luận nhóm giải bài tập.
3/ Phân tích chỗ đúng, sai của các câu và của đoạn văn sau:
Đoạn văn có các câu đều nói về tình cảm của con người trong ca dao nhưng vẫn có
những lỗi:

+ Ý của câu đầu: nói vè tình yêu nam nữ, còn những câu sau nói về những tình cảm
khác " không nhất quán.
+ Quan hệ thay thế của đại từ họ ở câu 2 và 3 không rõ.
+ Một số từ ngữ diễn đạt không rõ ràng.
Có thể chữa lại :
Trong ca dao Việt Nam, những bài nói về tình yêu nam nữ là nhiều nhất nhưng còn
có nhiều bài thể hiện những tình cảm khác. Những con người trong ca dao yêu gia
đình, yêu cái tổ ấm cùng nhau sinh sống, yêu nơi chon nhau cắt rốn. Họ yêu người
làng, người nước, yêu từ cảnh ruộng đồng đến công việc trong xóm, ngoài làng. Tình
yêu đó nồng nhiệt, đằm thắm và sâu sắc.
4/ Phân tích đoạn văn.
_ Câu văn có tính hình tượng cụ thể và tính biểu cảm là nhờ: dùng quán từ hình thái
(biết bao nhiêu), dùng từ miêu tả âm thanh (oa oa cất tiếng khóc đầu tiên), dùng hình
ảnh ẩn dụ (quả ngọt, trái sai đã thắ)m hồng da dẻ chò
Câu văn vừa chuẩn mực vừa mang tính nghệ thuật.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Giáo án 10 cơ bản - 3 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

Giáo án 10 cơ bản - 4 - – Nguyễn Văn Mạnh