Tổng kết văn học

Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo và các em häc sinh
tham dù bUỔI HỌC HÔM NAY !


Tiết 129-130:

vănNOI
học
DUNG

A. Văn học Việt
nam
B.Văn
ngoài

học

nước

C.Lí luận văn
học

Tổng kết phần
MUẽC TIEU BÀI
HỌC
Giúp
HS:

1.Nhận thức được nét
lớn của nền VHVN về

các thành phần cấu tạo,
các
thời kì phát triển
và
mộtthành
số nét
truyền
2. Hình
cơ sở
để
thống
củavà
VHDT.
tìm hiểu
hệ thống
hoá những tác phẩm
sẽ học về VHVN.
3. VËn dơng kiÕn thøc lí
luận văn học vào phân


Tổng kết phần văn học
Haừy cho bieỏt
nen
VHVN
ủửụùc
caỏu
thaứnh
tửứ
maỏy

boọ
phaọn haừy
keồ teõn ?

A.Văn học Việt Nam
I/ Caực boọ phaọn hụùp
thaứnh cuỷa nen VHVN:

VHVN được cấu
thành từ 2 bộ
phận
Vă
n
học
dâ

Va
ên
họ
c


Tổng kết phần văn học
1.
Vaờn
hoùc
daõn gian:
Theỏ naứo laứ
VHDG?

VHDG coự caực thể
loại nào?
VHDG có những
đặc trưng nào?

1.
Văn
dân gian:

học

VHDG là sáng tác
tập thể và truyền
miệng
của
nhân
dân lao động.
Thần thoại, sử thi,
truyền
thuyết,
truyện
cổ
tích,
truyện ngụ ngôn,
truyện
cười,
tục
Tính truyền
miệng,
ngữ,

câu đố,
ca
tính
dao…tập thể và tính
thực hành trong sinh
hoạt đời sống coäng


TNG KT VN HC
Văn học dân gian
Thể loại

Truyện
dân
gian
Thơ ca
dân
gian

Nghị
luận
dân
gian
Sân
khấu
dân
gian

Loại hình
Thần thoại,

truyền thuyết,
cổ tích, ngụ
ngôn, truyện cư
ời

Tác phẩm
tiêu biểu
Con Rồng cháu Tiên,
Thạch Sanh, Sọ dừa,
Em bé thông minh,
Chân, Tay, Tai,Mắt,
Miệng.

Ca dao, dân
ca, câu đố

Những câu hát than
thân, những câu
hát châm biếm

Tục ngữ,
thành ngữ

Tục ngữ về lao
động sản xuất, các
câu thành ngữ

Chèo, tuồng,
kịch nói

Quan âm thị
Kính

Thời gian

+ Ra đời
từ thời
viễn cổ,
khi con
người chưa
có chữ
viết
+ Tiếp
tục phát
triển
trong
các thời
đại tiếp
theo.

Đặc điểm

- Tính
tập
thể
- Tính
truyền
miệng
- Tính
dị bản

Vai trò

- Nguồn
nuôi dưỡng
tâm hồn
trí tuệ.
- Kho tàng
chất liệu vô
cùng phong
phú.
- Tiếp tục
phát triển
vẫn giữ vị
trí quan
trọng khi
văn học
viết đÃ
xuất hiện
và lớn mạnh.


TỔNG QUAN VĂN HỌC
VIỆT NAM

2. Văn học
viết:
Dựa vào yếu tố

nào mà gọi là

nền VH viết? Nó
khác với VHDG
ở điểm nào?
VH viết các giai
Nêu khái niệm?
đoạn đã sử
dụng những loại
chữ viết nào?
Theo từng thời kì
thì VH viết có
những thể loại
nào?

2. Văn học
VH viết là sáng tác của trí
viết:

thức, được ghi lại bằng chữ
viết. Là sáng tạo của cá
nhân, tác phẩm VH viết
Chữ dấu
Hán,
chữ
chữ
mang
ấn
củaNôm,
tác giả.
Quốc ngữ
( và một số ít

là tiếng Pháp).
Thể loại (theo từng thời kì)
Từ TK X – hết TK XIX:
♦ VH chữ Hán( có 3
nhóm): văn xuôi, thơ, văn
biền ngẫu.
♦ VH chữ Nôm: phần lớn
là thơ và văn biền ngẫu.
Từ đầu TK XX – đến nay:
♦ Tự sự: tiểu thuyết,
truyện ngắn, kí.


TNG KT VN HC
Thể loại

Văn
học
viết

Giai đoạn
phát triển

Chữ
Hán

Xut hin t TK X
n ht TK XIX.

Chữ

Nôm
Chữ
quốc
ngữ

Ra i t TK XIII
n cui TK XIX.
Xuất hiện từ TK XVII
và được phổ biến
rộng rãi đến ngy
nay.

Tác phẩm
tiêu biểu
Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn)

Nam quốc sơn hà (Lý Thường
Kiệt.)
Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn)
.
Chinh
phụ ngâm (Đoàn

Thị Điểm), Truyện Kiều
( Nguyễn Du), Lục Vân
Tiên ( Nguyễn Đình
Chiểu)

Muốn làm thằng Cuội ( Tản
Đà), Sống chết mặc bay

( Phạm Duy Tèn)


TỔNG KẾT VĂN HỌC
Quá trình phát
triển của VH viết:
Quá
trình
phát
triển
của VH viết
VN được chia
làm
thời
Tên mấy
gọi tương
kì?
ứng của các
thời kì đó là
gì?

II. Văn học viết qua các
thời kì lịch sử
ẹửụùc chia laứm 3
thời kì
từ
từ
từ TK X
CM
đầu

đến
T.8/19
45
hết TK TK XX
đến
đến
XIX
hết
CM
T.8/194 TK XX
(VHTĐ)
(VHHĐ
5
)


TNG KT VN HC
Giai đoạn

Hoàn cảnh
lịch sử

Tác phẩm
tiêu biểu

Thảo luận nhãm

Néi dung

nghÖ thuËt.

TNG KT VN HC
Giai đoạn

- Từ TK X
đến hết TK
XIX
( VH trung
đại)
- Từ đầu TK
XX đến
năm 1945:
( VH hiện
-Từ 1945
đại)

đến nay
( VH hiện
đại)

Hoàn cảnh
lịch sử

Tác phẩm
tiêu biểu

- Đấu tranh chống
phong kiến phư
ơng Bắc xâm lược.

- Tồn tại trong
điều kiện xà hội
phong kiến.

- Nam quốc sơn
hà
( Lý Thường Kiệt)
- Hịch tướng sĩ
( Trần Quốc
Tuấn)
- Truyện Kiều
- (Muốn
làm thằng
Nguyễn
Du)...cuội

- Dưới ách đô hộ
của
thực
dân
Pháp.
- Đấu tranh chống
thực dân Pháp và
đế quốc Mỹ xâm
lược.
- Tiến lên xây
dựng chủ nghĩa
xà hội.

( Tản Đà)

- Sống chết mặc
bay(Phạm Duy Tốn.)
- Tắt đèn ( Ngô Tất
Tố)....

- Đồng chí ( Chính
Hữu)
- Làng ( Kim Lân).
- Những ngôi sao xa
xôi ( Lê Minh Khuê)
- Lặng lẽ SaPa
( Nguyễn Thành
Long)

Nội dung

nghệ thuật.

- Tinh thần
yêu nước sâu
sắc,
- Tinh thần
nhân đạo,
lòng yêu thư
ơng con ngư
ời, ca ngợi giá
trị, phẩm
chất cao
đẹp của
nhân dân,

người bình
dân lao
động, thể
hiện mơ ước,
nguyện
vọng, tình
cảm của
nhân dân.

- Kế thừa
và phát
huy
những
giá trị
truyền
thống
của văn
học.
- Văn học
chú
trọng
đến
những
cái đẹp,
giản dị,
hài hoà,
trong
sáng.

TỔNG KẾT VĂN HỌC
1. Văn học trung đại ( từ
TK X – hết TK XIX ):
-Chữ viết: Hán và Nôm.
-Chịu ảnh hưởng về thể
loại và thi pháp của VH
cổ – trung đại TQ.
-Tác phẩm tiêu biểu:
+Chữ Hán: Truyền kì
mạn lục, Thượng kinh kí sự,
Hoàng Lê nhất thống
chí…
+Chữ Nôm: Sơ kính tân
trang, Truyện Kiều…
-Nội
dung:
lòng
yêu


2.VĂN HỌC VN TỪ ĐẦU TK XX – CMT8 1945

ĐẶC ĐIỂM

HIỆN ĐẠI HỐ

KHÁI NIỆM

N. NHÂN

sự phân hố phức tạp

Q TRÌNH

BỘ PHẬN VH
CÔNG KHAI

VH LÃNG MẠN

VH HIỆN THỰC


QUÁ TRÌNH HĐH

BƯỚC 1

Đổi mới về nội dung tư
tưởng, chưa đổi mới về
hình thức

Bước 2

Có đổi mới cả nội
dung lẫn hình thức
nhưng chưa đáng
kể

BƯỚC 3

Đổi mới tồn diện

cả nội dung lẫn
hình thức


Ví dụ
Đặc điểm

Văn học trung đại

Văn học hiện đại

Bút pháp nghệ thuật

Ước lệ, tượng trưng

Bút pháp tả thực

Quan niệm văn học

Văn chương chở đạo,
Thơ nói chí

Hoạt động nghệ thuật đi
tìm và sáng tạo cái đẹp

Quan niệm thẫm mỹ

Hướng về cái đẹp trong
quá khứ, thiên về cái
cao cả, tao nhã

Hướng về cuộc sống hiện
tại, đề cao vẻ đẹp con
người trần thế

Đội ngũ sáng tác

Các nhà Nho

Các nhà văn nghệ sĩ
mang tính chun nghiệp

Hình thức chữ viết

Hán, Nơm

Chữ quốc ngữ

….

…

…..


Tác giả, tác phẩm

Nội dung

Hình thức

Xn Diệu

Cái tơi cá nhân dạt dào
cảm xúc, tha thiết, rạo
rực,…

Chữ quốc ngữ, hình
ảnh gợi cảm, tinh tế,
…

Nhân đạo:cảm
thơng, thương xót
những kiếp người
nhỏ bé,…

Truyện ngắn, câu văn
mềm mại, giàu chất
thơ,..

( Vội vàng )
Thạch Lam
( Hai đứa trẻ )

Nam Cao
( Chí phèo )

Cảm thơng, thương
xót cho những người
lao động lương thiện

bị áp bức, bóc lột,…

Truyện ngắn, nghệ
thuật kể chuyện độc
đáo, miêu tả tâm lí
tinh vi,…


Ví dụ:

Bút pháp nghệ thuật
“ Đầu lịng hai ả tố nga
Thuý kiều là chị em là Thuý vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi ngưòi mỗi vẻ, mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thuỷ, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh…”
( Nguyễn Du )

“ Em đẹp lắm khi mày em nhíu lại
Cặp mày xanh như rừng biếc chen cây
Em thảnh thơi như buổi sáng đầu ngày
Em mạnh mẽ như buổi chiều giữa hạ”
( Xuân Diệu )

3- Khái quát VHVN từ CM T8- 1945 đến hết thế
kỉ XX
a- Vài nét về hoàn cảnh lịch sử, xà hội,
văn hoá.
- Xà hội VN đà chuyển sang chế độ mới, vận động và
phát triển dưới sự lÃnh đạo của Đảng. Đường lối văn nghệ của
Đảng là nhân tố quan trọng tạo nên nền VH thống nhất và
các nhà văn kiểu mới: nhà văn- chiến sĩ.
- Những sự kiện lớn lao của đất nước đà tác động đến
đời sống vật chất, tinh thần dân tộc, trong đó có văn
học nghệ thuËt.


Chính phủ nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà, ngày
3/11/1946.


Các
chặn
g đư
ờng

1945
đến
1954

Chủ đề

Thành tựu

Tác giả tiêu
biểu

Ca ngợi Tổ quốc,
quần chúng CM,
kêu gọi đoàn kết
toàn dân, cổ vũ
phong trào Nam
tiến, biểu dương
tấm gương vì nước
quên mình.

Thành công
ở thể loại:
truyện ngắn,
kí, đặc biệt là
thơ ca kháng
chiến. Kịch và
Lí luận phê
bình cũng được
chú ý.

Hoài Thanh, Tố
Hữu, Xuân
Diệu, Nguyễn
Đình Thi, Hồ
CHí Minh,Nam
Cao, Kim Lân,

Nguyễn Huy T­
ëng,


Các
chặn
g đư
ờng

1965
đến
1975

Chủ đề

Ca ngợi
tinh thần
yêu nước và
chủ nghĩa
anh hùng
CM.

Thành tựu

Văn xuôi, thơ
đạt được thành tựu
xuất sắc.
Kịch cũng thu đư
ợc những thành
tựu đáng ghi

nhận.
Xuất hiện
nhiều các công
trình nghiên cứu,
phê bình.

Tác giả tiêu
biểu

Nguyễn Thi,
Nguyễn Trung
Thành,
Nguyễn Minh
Châu, Phạm
Tiến Duật,
Nguyễn Khoa
Điềm, Xuân
Quỳnh, Thanh
Thảo, . . . .

ãNgoài ra, còn có VH đô thị miền Nam (VH trong vùng địch tạm
chiếm) phát triển theo 2 xu hướng: vh tiêu cực và vh tiến bộ yêu nước.
ãSau năm 1975 các tác giả tập trung vào cảm hứng thế sự, khai
thác những vấn đề cốt lõi trong ®êi sèng x· héi.