Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
Giáo án tuần 19
Tiết PPCT 55, 56– Văn học.
VỢ CHỒNG A PHỦ
Tơ Hồi
---------------------------------------------------
A. Mục tiêu bài học:
1. Về kiến thức: Giúp học sinh :
Qua câu chuyện cuộc đời và số phận cảu cặp vợ chồng người Mơng: Mị - A Phủ, hiểu được cuộc sống
cơ cực, tối tăm của đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao dười ách áp bức, thống trị của thực dân Pháp và
phong kiến tay sai.
Q trình người dân lao động nghèo thức tỉnh, giác ngộ cách mạng, vùng lên tự giải phóng đời mình, đi
theo tiếng gọi của Đảng.
2. Về kó năng:
- Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật của thiên truyện: Nghệ thuật kể chuyện linh hoạt, khắc
họa tính cách nhân vật, sự tinh tế trong diễn tả nội tâm, sở trường trong quan sát những nét lạ về phong tục,
tập qn và cá tính người dân tộc Mơng
- Lời văn mang màu sắc dân tộc và giàu chất thơ.
B. Phương pháp thực hiện
- Gợi mở, phát vấn, thảo luận nhóm, thuyết giảng.
C. Phương tiện thực hiện:
1.Chuẩn bò của giáo viên:
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo khoa, sách giáo viên, thiết kế bài giảng.
2. Chuẩn bò của học sinh :
+ Chn bÞ SGK, vë ghi ®Çy ®đ
+ Chn bÞ phiÕu tr¶ lêi c©u hái theo mÉu.
D. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
-Gv kiểm tra sự chuẩn bị sách vở, tinh thần thái độ của học sinh trong tiết học đầu tiên của học hỳ
- Nhắc nhở, chấn chỉnh, hướng tới mục tiêu hồn thành nhiệm vụ năm học.
3. Giảng bài mới:
- Giới thiệu bài : (2 phút)
Trong chương trình THCS em đã dược học tác phẩm nổi tiếng nào của Tơ Hồi?( Dế mèn phêu lưu
kí)
Tơ Hồi (1920) là một trong những nhà van lão thành hiếm hoi của văn đàn VN, người đã sống qua
4/5 của thế kỉ XX và hiện nay, dù ngấp nghé ỏ tuổi 90 ơng vẫn sống khỏe và viết đều. Ngồi Dế mèn phiêu
lưu kí, tác phẩm đầu tay (1941) nổi tiếng thế giới. Bạn đọc khắp nơi còn biết đến nhiều tác phẩm nổi tiếng
của Tơ Hồi, trong đó có truyện ngắn xuất sắc của ơng : Vợ chồng A Phủ, rút từ tập truyện Tây Bắc (1953)
- Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của GV H/đ của HS u cầu cần đạt
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
Hoạt động 1: H/dẫn HS tìm
hiểu chung về tác giả và tác
phẩm.
-Nêu nét chính về tác giả ?
-Nêu xuất xứ của tác phẩm?
-Gọi HS tóm tắt cốt truyện
-GV h/dẫn HS nắm cốt truyện:
đoạn trích giảng thuộc phần
đầu - phần thành cơng nhất về
nghệ thuật của thiên truyện.
Hoạt động 2:HS tìm hiểu chi
tiết văn bản đoạn trích.
-Đọc đoạn văn giới thiệu sự
xuất hiện của nhân vật Mị và
cho biết Mị xuất hiện trong bối
cảnh như thế nào?
-Qua sự xuất hiện của Mị, em
cảm nhận như thế nào về Mị
và có nhận xét gì về cách giới
thiệu nhân vật của Tơ Hồi?
Hoạt động 1: HS tìm hiểu
chung về tác giả và tác phẩm.
- Đọc tiểu dẫn SGk và phát
biểu.
-Lưu ý về đặc điểm văn phong
Tơ Hồi.
-Dựa vào tiểu dẫn để phát biểu
theo câu hỏi của giáo viên.
-HS tóm tắt cốt truyện
Hoạt động 2:HS tìm hiểu chi
tiết văn bản đoạn trích.
-HS đọc đoạn trích, cảm nhận
và phát biểu
-HS nêu cảm nhận về Mị và
nhận xét về cách giới thiệu
nhân vật rất ấn tượng của Tơ
Hồi.
I- Tìm hi ể u chung :
1. Tác giả:
-Nguyễn Sen, sinh năm 1920,tỉnh
Hà Đông(nay HàNội)
-Tuổi thơ,tuổi trẻ:lăn lộn kiếm sống
-Vốn hiểu biết sâu sắc về phong tục
tập quán, lối kể chuyện hóm hỉnh
lôi cuốn
-Các tác phẩm tiêu biểu:Dế Mèn
phiêu lưu kí,Truyện Tây Bắc…
2.Văn bản
a.Xuất xứ:
- Vợ chồng A Phủ In trong tập
Truyện Tây Bắc –được tặng giải
nhất:giải thưởng Hội văn nghệ Việt
Nam 1954-1955
- Đoạn trích : phần đầu TP
b.Nhân vật-Cốt truyện:SGK
-Mò,A Phủ,A Sử,Thống lí Pá Tra,A
Châu…
-Mò và A Phủ ở Hồng Ngài, -Mò và
A Phủ ở Phiềng Sa
II.Đọc –hiểu v ă n b ả n
1. Nhân vật Mò
a.Sự xuất hiện của nhân vật
-Hình ảnh: Một cô con gái ngồi
quay sợi gai bên tảng đá trước cửa,
cạnh tàu ngựa.Lúc nào cũng vậy,
dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt
vải,chẻ củi hay đi cõng nước dưới
khe suối, cô ấy cũng cúi mặt, mặt
buồn rười rượi”
Một cô gái lẻ loi, âm thầm như
lẫn vào các vật vô tri vô giác:cái
quay sợi,tàu ngựa,tảng đá
Cách giới thiệu nhân vật ấn
tượng
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
-Trước khi làm dâu gạt nợ nhà
thống lí PaTra, Mị là một cơ
gái có gì đặc biệt? (Tìm chi tiết
về Mị trong văn bản: rất đẹp,
tài hoa, tự trọng).
-GV có thể liên hệ đến một số
kiểu nhân vật phụ nữ tương tự
(tài, sắc, số phận bất hạnh)
như: Kiều, Đào (Mùa lạc)
-Khi về làm dâu Mị đã phản
ứng như thế nào? Suy nghĩ về
những phản ứng đó?
-Theo em nỗi đau lớn nhất của
Mị là gì? (Mị bị bóc lột sức lao
động, nhưng đau đớn hơn cả là
nỗi đau tinh thần)
-Vì sao khi bố Mị qua đời rồi,
Mị lại khơng ăn lá ngón để tự
tử nữa?
-Tìm chi tiết trong văn bản: trai
đứng nhẵn cả chân vách đầu
buồng Mị, thổi sáo, đi làm
nương trả nợ cho bố
-Tìm dẫn chứng: Lúc đầu:
khóc, nắm lá ngón, Sau đó:
sống câm lặng.
-HS trung bình trả lời
-HS khá nhận xét
-Nỗi đau tinh thần
-HS giỏi trả lời: vì lúc ấy Mị
khơng tha thiết gì với sự sống
nữa, Mị sống mất hết ý thức
b.Mò và cuộc đời cực nhục,khổ đau
*Mò trước khi làm dâu gạt nợ nhà
thống lí Pá Tra
- Là cô gái trẻ đẹp, có tài thổi sáo:
“Trai đến đứng nhẵn cả chân vách
đầu buông Mò”, “Mò thổi sáo giỏi,
Mò uốn chiếc lá trên môi, thổi lá
cũng hay như thổi sáo.Có biết bao
nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi
sáo đi theo mò”
- Là người con hiếu thảo,tự trọng:
“Con nay đã biết cuốc nương làm
ngô,con phải làm nương ngô giả nợ
thay cho bố. Bố đừng bán con cho
nhà giàu
*Khi về làm dâu nhà thống lí
-Có đến hàng mấy tháng,đêm nào
Mò cũng khóc…Mò ném nắm lá ngón
xuống đất”…Con ngựa con trâu làm
còn có lúc, đêm nó còn đứng gãi
chân,đứng nhai cỏ, đàn bà con gái
nhà này thì vùi vào việc làm cả
đêm cả ngàyNỗi khổ thể xác
-Mỗi ngày Mò không nói, lùi lũi như
con rùa nuôi trong xó cửa.Ở cái
buồng Mò nằm, kín mít, có một
chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn
tay, lúc nào trông ra cũng chỉ thấy
trăng trắng, không biết là sương hay
là nắngnỗi đau tinh thần
Mò là con nợ vừa là con dâu,linh
hồn của Mò đã đem trình ma nhà
thống lí..Mò phải kéo lê cái thân
phận khốn khổ của mình cho đến
tàn đời
=> Sống tăm tối, nhẫn nhục, lặng
câm, đau khổ.
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
-Mùa xn ở Hồng Ngài được
miêu tả như thế nào? Nó có tác
dụng gì trong việc thể hiện tâm
trạng Mị?
-Cảnh thiên nhiên mùa xn có
tác động gì đến Mị?
-Phân tích diễn biến tâm trạng
Mị trong đêm tình mùa xn?
Nhận xét về nghệ thuật miêu tả
tâm lí nhân vật của Tơ Hồi.
-Khi bị A Sử trói đứng, Mị có
biểu hiện gì? Vì sao Mị có biểu
hiện ấy?
-Nêu dẫn chứng miêu tả mùa
xn và phát hiện dụng ý của
Tơ Hồi trong việc diễn tả tâm
trạng Mị
-Khiến Mị qn đi thực tại mà
sống với kí ức thời trẻ, đánh
thức khát vọng sống bấy lâu
ngủ n trong Mị.
-Theo dõi văn bản, tìm dẫn
chứng, bình luận
-Mị vẫn sống với kí ức, với
tiếng sáo, hơi rượu, cuộc
chơi…
c.Mò và Sức sống tiềm tàng:
*Cảnh mùa xuân
-“Hồng Ngài năm ấy ăn tết giữa lúc
gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió
và rét tất dữ dội.Nhưng trong các
làng Mèo Đỏ,những chiếc váy hoa
đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe
như những con bướm sặc sỡ
-Đám trẻ đợi tết,chơi quay cười ầm
trên sân chơi trước nhà..tiếng sáo: …
Ta không có con trai con gái-Ta đi
tìm người yêu
*Tâm trạng của Mò trong đêm tình
mùa xuân
-Lúc uống rượi đón xuân
-“Mò lén lấy hũ rượi,cứ uống ừng
ực từng bát”
Mò đang uống cái đắng cay của
phần đời đã qua,uống cái khao khát
của phần đời chưa tới
-Khi nghe tiếng sáo gọi bạn
-“lòng Mò thì đang sống về ngày
trước…Mò thấy phơi phới trở
lại,trong lòng đột nhiên vui sướng
như những đêm tết ngày trước…Mò
muốn đi chơi…Anh ném Pao, em
không bắt-Em không yêu quả Pao
rơi rồi..Trong đầu Mò đang rập rờn
tiếng sáo”
-Khi bò A Sử trói đứng
+ “Trong bóng tối,Mò đứng im
lặng,như không biết mình đang bò
trói.Hơi rượi còn nồng nàn,Mò vẫn
nghe tiếng sáo đưa Mò đi theo
những cuộc chơi..Mò vùng bước
đi.Nhưng tay chân đau không cựa
đươc..Mò nín khóc, Mò lại bồi hồi..
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
-Diễn biến tâm trạng Mị khi
thấy A Phủ bị trói? Ngun
nhân nào khiến cho Mị vùng
dậy cắt dây cởi trói cho A Phủ?
-Bình luận về giá trị nhân đạo
và nghệ thuật thể hiện tâm lí
nhân vật của Tơ Hồi?
-Ấn tượng của anh (chị) về
tính cách nhân vật A Phủ (qua
hành động đánh nhau với A
Sử, lúc bị xử kiện và khi về
làm cơng gạt nợ ở nhà thống lí
PáTra). Bút pháp của nhà văn
khi miêu tả nhân vật Mị và
nhân vật A Phủ có gì khác
nhau?
-HS thảo luận nhóm, cử đại
diện trình bày
-Lúc đầu thản nhiênnhìn thấy
dòng nước mắt nghĩ đến
mình bị trói ý thức được
tội ác cha con thống lí PaTra
thương mìnhthương người
hành động
-HS thảo luận nhóm. cử đại
diện trình bày, HS khác bổ
sung, nhận xét
-Ấn tượng về A Phủ là số phận
đặc biệt và tính cách đặc biệt.
Nếu Mị được nhìn từ bên trong
với sức sống tiềm tang thì A
Phủ được nhìn từ bên ngồi, tạo
điểm nhấn về tính cách ở những
hành động
*Tâm trạng và hành động của Mò
khi thấy A Phủ bò trói đứng
-“Mò nhìn sang thấy A Phủ …Mấy
đêm nay như thế.Nhưng Mò vẫn
thản nhiên thổi lửa hơ tay
-“Mò lé mắt trông sang,thấy hai mắt
A Phủ cũng vừa mở,một dòng nước
mắt…Trời ơi nó bắt trói đứng người
ta đến chết.Chúng nó thật độc ác…
Mò nhớ lại đời mình
-“Mò rón rén bước lại…Mò rút con
dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây…
Mò đứng lặng trong bóng tối. Rồi
Mò cũng vụt chạy ra
=> Diễn biến tâm lí tinh tế được
miêu tả từ nội tâm -> hành động.
=> Tài năng của nhà văn trong
miêu tả tâm lí nhân vật.
-Giá trò nhân đạo sâu sắc
2.Nhân vật A Phủ.
*A Phủ với số phận đặc biệt
-mồ côi cha mẹ,không người thân
thích,sống sót qua nạn dòch ,làm
thuê,làm mướn,nghèo đến nổi
không thể lấy được vợ vì tục lệ cưới
xin “Một trận đậu mùa,nhiều trẻ
con, cả người lớn,chết,.Anh của A
Phủ,em của A Phủ,bố mẹ A Phủ
cũng chết…có người đói bụng bắt A
Phủ đem xuống bán đổi lấy thóc
của người Thái dưới cánh đồng”
*A Phủ với tính cách đặc biệt
-Gan góc từ bé: “A Phủ mới mười
tuổi,nhưng A Phủ gan bướng, không
chòu ở dưới cánh đồng thấp, A Phủ
trốn lên núi lạc đến Hồng Ngài”
-Ngang tàng, sẵn sàng trừng trò kẻ