Thực trạng công tác thanh tra việc thực hiện pháp luật bảo hiểm xã hội tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trên địa bản tỉnh phú thọ

MỤC LỤC

1


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
BHXH
BHYT
BHTN
NLĐ

2

Tên đầy đủ
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Bảo hiểm thât nghiệp
Người lao động


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Tổng số doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2014 – 2016
Bảng 2.2. Tình hình thu BHXH tại các doanh nghiệp FDI ngành dệt may trên địa bàn
tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2014-2016

3


LỜI MỞ ĐẦU
Ngày nay, khi tình hình vi phạm pháp luật ngày càng tăng về số lượng gây ảnh

hưởng nghiêm trọng tới lợi ích quốc gia cũng như lợi ích cá nhân, tội phạm thì ngày
càng tinh vi, biết sử dụng những khe hở của luật để lách luật thì thanh tra là một hoạt
động không thể thiếu. Nó là một khâu thiết yếu trong hoạt động quản lý của nhà nước
và là một phương pháp tăng cường quản lý của Nhà nước sao cho các vi phạm được
quản lý và xử lý kịp thời.
Những nội dung thanh tra bao phủ toàn bộ các lĩnh vực của đời sống xã hội, một
trong số đó là thanh tra về bảo hiểm xã hội. Tại tỉnh Phú Thọ, thanh tra về bảo hiểm xã
hội đã đạt được những thành tích đáng kể, góp phần hạn chế những sai phạm của các
doanh nghiệp về vấn đề đóng bảo hiểm cho người lao động. Để tìm hiểu rõ hơn về
thực trạng vì vậy em xin chọn đề tài: “Thực trạng công tác thanh tra việc thực hiện
pháp luật Bảo hiểm xã hội tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI)
trên địa bản tỉnh Phú Thọ.”

4


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THANH TRA LAO ĐỘNG
1.1.Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.Thanh tra
Thanh tra là kiểm tra, xem xét tại chỗ làm việc của địa phương, cơ quan, xí
nghiệp.
( Theo từ điển tiếng việt )
Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành
pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn – kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc
ngành, lĩnh vực đó.
( Theo khoản 3, Điều 3, Luật Thanh tra 2010 )
Thanh tra lao động là hoạt động xem xét, đánh giá và xử lý thực hiện pháp luật
lao động của tổ chức cá nhân do cơ quan có thẩm quyền trong lĩnh vực lao động thực
hiện theo trình tự mà pháp luật quy định nhằm phục vụ cho hoạt động quản lý, bảo vệ

quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể lao động và tổ chức cá nhân khác.
( Theo Điều 3, Luật Thanh tra 2010 )
1.1.2.Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu
nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn
lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng
vào quỹ bảo hiểm xã hội.
( Theo khoản 1, Điều 3, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 )
1.2.Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của thanh tra lao động
Căn cứ vào điều 18 Luật Thanh tra và điều 7 Nghị định số 39/2013/NĐ-CP,
Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn
sau:
•

Chủ trì hoặc tham gia xây dựng văn bản quy phạm pháp luật theo sự phân công của Bộ
trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

•

Tổ chức tập huấn nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành cho các thanh tra viên, công chức
được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành Lao động - Thương binh và Xã
hội.

•

Tuyên truyền, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra cơ quan, đơn vị thuộc Bộ thực hiện quy
định của pháp luật về thanh tra.
5

•

Tổng kết, rút kinh nghiệm về công tác thanh tra trong lĩnh vực lao động, thương binh
và xã hội.

•

Nghiên cứu khoa học về thanh tra trong lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội.

•

Hợp tác quốc tế về công tác thanh tra trong lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội.

•

Tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tổng Thanh tra
Chính phủ về kết quả công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống
tham nhũng trong phạm vi quản lý của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội theo quy
định của pháp luật.

•

Các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Căn cứ vào điều 24 Luật Thanh tra 2010, Thanh tra Sở Lao động – Thương binh
và Xã hội thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn sau:

•
•

•

•
•

•
•
•

Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ
chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp của sở.
Thanh tra việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn – kỹ thuật,
quy tắc quản lý ngành, lĩnh vực của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý
của sở.
Thanh tra vụ việc khác do Giám đốc sở giao.
Hướng dẫn, kiểm tra cơ quan, đơn vị thuộc sở thực hiện quy định của pháp luật về
thanh tra.
Yêu cầu Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành
thuộc sở báo cáo về công tác thanh tra; tổng hợp, báo cáo kết quả về công tác thanh tra
thuộc phạm vi quản lý của sở.
Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về
thanh tra của Giám đốc sở, Thanh tra sở..
Thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật về khiếu
nại, tố cáo.
Thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật về phòng,
chống tham nhũng.
1.3.Mục đích của thanh tra lao động
Mục đích của hoạt động thanh tra nhằm phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý,
chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp
khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ
chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật phát huy nhân tố tích cực; góp
6

phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, bảo vệ lợi ích của Nhà
nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
( Theo Điều 2, Luật Thanh tra 2010 )
1.4.Nguyên tắc của thanh tra lao động
Tuân theo pháp luật, bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân
chủ, kịp thời.
Không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các
cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, không làm cản trở hoạt động bình thường của
cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra.
( Theo Điều 7, Luật Thanh tra 2010 )
1.5.Cơ cấu tổ chức
Căn cứ điều 5, Nghị định số 39/2013/NĐ-CP, các cơ quan thực hiện chức năng
thanh tra ngành Lao động - Thương binh và Xã hội:
• Các cơ quan thanh tra nhà nước:
Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội;
Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội các tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương.
• Các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành:
Tổng cục Dạy nghề;
Cục Quản lý Lao động ngoài nước.
1.6.Hình thức thanh tra
Theo Điều 37, Luật thanh tra năm 2010. Có nêu ra 4 hình thức thanh tra:
Hoạt động thanh tra được thực hiện theo kế hoạch, thanh tra thường xuyên hoặc
thanh tra đột xuất.
Thanh tra theo kế hoạch được tiến hành theo kế hoạch đã được phê duyệt
Thanh tra thường xuyên được tiến hành trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của cơ
quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.
Thanh tra đột xuất được tiến hành khi phát hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân có

dấu hiệu vi phạm pháp luật, theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng,
chống tham nhũng hoặc do Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền giao.
1.7. Phương thức thanh tra
Công tác thanh tra lao động tiến hành bằng phương thức thanh tra viên phụ
trách vùng thông qua phiếu tự kiểm tra (Quyết định số 01/2006/QĐ-BLĐTBXH ngày
16 tháng 02 năm 2006 về việc ban hành quy chế hoạt động thanh tra nhà nước về lao
động theo phương thức thanh tra viên phụ trách vùng, Quyết định 02/2006/QĐBLĐTBXH ngày 16 tháng 02 năm 2006 của Bộ LĐTBXH về việc ban hành quy chế
sử dụng phiếu tự kiểm tra thực hiện pháp luật lao động).
1.8.Nội dung thanh tra lao động
7


Thanh tra lao động chịu trách nhiệm thanh tra các tổ chức, doanh nghiệp về lĩnh
vực lao động, bao gồm các nội dung sau:
Thanh tra về thực hiện pháp luật lao động;
Thanh tra về tiền lương;
Thanh tra về bảo hiểm xã hội;
Thanh tra về an toàn, vệ sinh lao động;
Thanh tra về hợp đồng lao động;
Thanh tra về quy định thời gian làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;
Thanh tra về kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất.
( Theo điều 20 Nghị định 39/2013/NĐ-CP )

8


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THANH TRA VIỆC THỰC HIỆN
PHÁP LUẬT BHXH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC
NGOÀI (FDI) TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ
2.1.Khái quát về các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trên địa bàn

tỉnh Phú Thọ
2.1.1.Giới thiệu về các doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
Phú Thọ là một tỉnh thuộc vùng trung du miền núi phía Bắc, có vị trí địa lý và
giao thông hết sức thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, sự phát triển
hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh vốn có. Chính vì thế, tỉnh đã
sớm xây dựng chiến lược, trong đó khẳng định thu hút vốn đầu tư, nhất là vốn đầu tư
nước ngoài là một trong những giải pháp quan trọng để thúc đẩy kinh tế của tỉnh.
Bảng 2.1. Tổng số doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
giai đoạn 2014 – 2016
Tiêu chí

Năm 2014

Năm 2015

Năm 2016

Tổng số doanh
nghiệp FDI

74

79

88

Số doanh nghiệp FDI
đang hoạt động

68

77

84

( Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Phú Thọ qua các năm )
Những năm gần đây, số doanh nghiệp, dự án và số vốn đầu tư FDI tại Phú Thọ
liên tục tăng. Nếu như năm 2014 trên địa bàn tỉnh mới có 74 doanh nghiệp FDI, vốn
đăng ký 491,83 triệu USD, trong đó chỉ có 68 doanh nghiệp đang hoạt động, vốn đầu
tư 393,2 triệu USD, bình quân 5,78 triệu USD/dự án; thì đến năm 2015, số doanh
nghiệp FDI đang hoạt động đầu tư đã tăng lên là 77 doanh nghiệp với số vốn đầu tư
687,4 triệu USD…
Năm 2016, chỉ tính riêng các doanh nghiệp FDI đang hoạt động tại các khu và
cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh là 84 doanh nghiệp, giá trị sản xuất công nghiệp đạt
7,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 68% giá trị sản xuất toàn khu; doanh thu đạt 8,5 nghìn tỷ
đồng; giá trị xuất khẩu đạt trên 495 triệu USD.
2.1.2.Đóng góp của các doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ cho nền kinh
tế
9


Các doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã cung cấp, bổ sung nguồn
vốn cho đầu tư phát triển, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng kinh tế; góp phần chuyển dịch
cơ cấu kinh tế và nâng cao năng lực sản xuất công nghiệp; tăng thu cho ngân sách và
tăng kim ngạch xuất nhập khẩu chung của tỉnh. Đồng thời có tác động không nhỏ đến
hoạt động đổi mới và chuyển giao công nghệ trong việc tăng cường cơ sở vật chất cho
sự nghiệp công nghiệp hóa,hiện đại hóa. Mặt khác, sự có mặt của doanh nghiệp FDI
cũng tạo ra động lực cạnh tranh mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp trong tỉnh để thích
ứng với nền kinh tế thị trường; nâng cao năng lực cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp.
Không chỉ đóng góp cho ngân sách nhà nước và sự phát triển kinh tế của tỉnh,

các doanh nghiệp nước ngoài này đã giải quyết công ăn việc làm cho một số lượng lớn
lao động tại địa phương, từ đó góp phần đảm bảo an sinh xã hội và cải thiện chất
lượng cuộc sống cho người dân. Thu nhập bình quân của người lao động đạt 5.000.000
đồng/người/tháng.
Mặc dù Phú Thọ đã có nhiều nỗ lực trong việc thu hút đầu tư nước ngoài, song
vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như: số lượng dự án chưa nhiều, quy mô nhỏ, trình độ
công nghệ còn thấp… Đầu tư của các doanh nghiệp FDI chủ yếu thuộc lĩnh vực công
nghiệp nhẹ: may mặc, dệt nhuộm, giày da, chế biến nông sản thực phẩm, hóa chất phụ
tùng ngành dệt may, bao bì… Các dự án sản xuất thiết bị máy tính, điện tử chiếm tỉ lệ
rất ít. Trình độ công nghệ, trình độ quản lý cũng còn thấp so với cả nước.
2.1.3.Tình hình vi phạm xảy ra trong việc thực hiện pháp luật BHXH tại các doanh
nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
Hiện nay việc thực hiện đóng BHXH tại các doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh
Phú Thọ đang có nhiều vấn đề bất cập, trong đó phải kể đến các doanh nghiệp FDI
trong ngành dệt may. Cụ thể:
Bảng 2.2. Tình hình thu BHXH tại các doanh nghiệp FDI ngành dệt may trên địa
bàn tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2014-2016
Tiêu chí
Năm 2014
Tổng số doanh
7
nghiệp
Số phải đóng
975
Số đã đóng
724
Số nợ
251
( Nguồn: BHXH tỉnh Phú Thọ )

Năm 2015

Năm 2016

Đơn vị

11

17

Doanh nghiệp

1 353
1 006
347

2 037
1 536
501

Triệu đồng
Triệu đồng
Triệu đồng

Qua bảng số liệu trên ta nhận thấy, từ năm 2014 đến năm 2016, số lượng doanh
nghiệp FDI trong ngành dệt may trên địa bàn tỉnh Phú Thọ tham gia đóng BHXH tăng
từ 7 đơn vị lên 17 đơn vị. Điều này thể hiện rõ sự mở rộng quy mô sản xuất trên địa
10

bàn tỉnh do được đầu tư và mở rộng quy mô sản xuất. Vì vậy số tiền phải đóng của các
doanh nghiệp cũng tăng lên đáng kể, tuy nhiên số nợ lại ngày càng tăng (từ 251 triệu
đồng năm 2014 lên tới 501 triệu đồng năm 2016).
Một trong những điển hình trong ngành may là tình trạng tăng ca. Trung bình,
lao động dệt may phải tăng ca từ 47-60 giờ/tháng, trong khi đó quy định của pháp luật
là 30 giờ/tháng. Khoản thu nhập trung bình từ tăng ca mà NLĐ thu được là 1.336.000
đồng/người, chiếm khoảng 22,4% tổng thu nhập - số tiền này được NLĐ dùng bù đắp
thêm vào tổng thu nhập để trang trải cuộc sống.Nguyên nhân dẫn đến các cuộc đình
công tại các doanh nghiệp FDI trong ngành dệt may trên địa bàn tỉnh Phú Thọ chủ yếu
là do lương thấp, các vi phạm pháp luật về thời giờ làm việc, nghỉ ngơi…Đặc biệt, về
tình hình thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN của các doanh nghiệp FDI
ngành dệt may còn nhiều yếu kém. Nhiều doanh nghiệp FDI ngành dệt may còn trốn
đóng, nợ đóng BHXH ảnh hưởng tới quyền lợi an sinh thiết thân của NLĐ. Bên cạnh
đó, nếu doanh nghiệp có tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ thì mức đóng thấp,
chỉ đóng theo mức lương cơ bản (sát với mức lương tối thiểu vùng), làm ảnh hưởng
đến mức hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN của NLĐ; hoặc doanh nghiệp sẽ lựa
chọn cách sử dụng làm thêm giờ, tăng thêm các khoản phụ cấp, hỗ trợ không thường
xuyên để “né” trách nhiệm đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ.
2.2.Thực trạng công tác thanh tra việc thực hiện pháp luật BHXH tại các doanh
nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
2.2.1.Cơ chế chính sách
Căn cứ Luật Thanh tra số 56/2010/QH12
Luật Bảo hiểm xã hội 2014
Quyết định 1558/QĐ-BHXH năm 2015 kế hoạch kiểm tra, phối hợp
kiểm tra, Thanh tra liên ngành và thanh tra chuyên ngành năm 2016 do Bảo hiểm xã
hội Việt Nam ban hành
Quyết định 2149/2015/QĐ-UBND năm 2015 về chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn và tổ chức bộ máy của Thanh tra tỉnh Phú Thọ
Quyết định 2316/QĐ-UBND năm 2016 thành lập Ban chỉ đạo Thực hiện chính
sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế toàn dân tỉnh Phú Thọ

Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một
số điều của Luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc do Bộ trưởng Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội ban hành
Thông tư 01/2014/TT-TTCP quy định việc xây dựng, phê duyệt định hướng
11


chương trình thanh tra, kế hoạch thanh tra do Thanh tra Chính phủ ban hành
2.2.2.Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra
Thanh tra Sở lao Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Phú thọ phối hợp với
cơ quan Bảo hiểm xã hội, ban quản lý khu công nghiệp để tổ chức kiểm tra, thanh tra
việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, thực hiện kiểm tra, thanh tra các doanh
nghiệp trốn đóng, nợ đóng, đóng chậm BHXH và theo căn cứ của Luật Bảo hiểm xã
hội.
Phòng thanh tra thực hiện kiểm tra, thanh tra các doanh nghiệp trốn đóng, nợ
đóng, đóng chậm BHXH và theo căn cứ của Luật Bảo hiểm xã hội.
2.2.3.Lực lượng thanh tra lao động
Theo số liệu thống kê của Thanh tra tỉnh Phú Thọ, tính đến tháng 6/2016 toàn
tỉnh có 39 thanh tra, trong đó chỉ có 6 thanh tra chuyên trách chuyên ngành lao động
của toàn bộ các doanh nghiệp trong địa bàn tỉnh.
Thanh tra lao động là thanh tra về các lĩnh vực như tiền lương tiền công, bảo
hiểm xã hội, hợp đồng lao động… Vì vậy, các thanh tra viên không chỉ phải có những
kiến thức về thanh tra mà còn cần có những hiểu biết nhất định liên quan đến những
chuyên ngành về lao động. Tuy nhiên hiện nay, chất lượng của đội ngũ thanh tra viên
lao động còn chưa được đồng đều. Cả 6 thanh tra lao động của tỉnh đều tốt nghiệp tại
các trường đại học như đại học Luật, học viện hành chính quốc gia. Những trường đó,
chỉ được đào tạo về chuyên ngành thanh tra mà không được đào tạo về những lĩnh vực
có liên quan. Khi được hỏi về những văn bản, nghị định, quyết định mới của nhà nước
đến lĩnh vực tiền lương thì cả 6 thanh tra viên lao động trên đều không trả lời được. Họ
không chú trọng việc cập nhật những văn bản, thông tư mới để áp dụng vào thực tiễn.

2.2.4.Hình thức thanh tra
Hiện nay, thanh tra lao động tỉnh Phú Thọ đang áp dụng 2 hình thức thanh tra cơ
bản đó là:
• Thanh tra theo kế hoạch khi có quyết định thanh tra của cơ quan có thẩm quyền phê
duyệt.
• Thanh tra đột xuất khi phát hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân có dấu hiệu vi phạm pháp
luật, theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo chống tham nhũng hoặc do thủ
trưởng cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao.
2.2.5.Phương thức thanh tra
Hoạt động thanh tra tại tỉnh Phú Thọ thường sử dụng một số phương thức sau:
• Nghiên cứu hồ sơ tài liệu
Ưu điểm: dựa trên thông tin tài liệu cung cấp, thanh tra viên có số liệu tổng quát
về tình hình chấp hành pháp luật.
Nhược điểm:chưa phản ánh hết được tình hình chấp hành pháp luật tại doanh
12


•

•

•

•
•

•

nghiệp.
Kiểm tra hồ sơ tài liệu

Ưu điểm: phát hiện được nhanh, chính xác điều kiện làm việc của người lao
động.Đồng thời dễ dàng phát hiện các vi phậm về an toàn vệ sinh lao động.
Nhược điểm: thường không đi hết được nơi làm việc hoặc chỉ đến một số nơi do
người sử dụng lao động bố trí.
Phỏng vấn
Ưu điểm: dễ đối chiếu, so sánh với nguồn thông tin, hồ sơ, tài liệu để biết đúng,
sai.
Nhược điểm: khó xác định thông tin là chính xác hay không.
2.2.6.Nội dung thanh tra về việc thực hiện pháp luật BHXH
Một số nội dung mà thanh tra lao động về bảo hiểm xã hội của tỉnh Phú Thọ đã
tiến hành thanh tra như sau:
Các hành vi vi phạm pháp luật về đóng bảo hiểm xã hội: không đóng, đóng không
đúng thời hạn, đóng không đúng mức quy định, đóng không đủ số người thuộc diện
tham gia bảo hiểm xã hội.
Các hành vi vi phạm pháp luật về lập hồ sơ để hưởng chế độ bảo hiểm xã hội: gian lận,
giả mạo hồ sơ; cấp giấy chứng nhận, giám định sai.
Các hành vi vi phạm pháp luật về thủ tục thực hiện bảo hiểm xã hội: không cấp sổ bảo
hiểm, không trả sổ bảo hiểm cho người lao động; cố tình gây khó khăn hoặc cản trở
việc hưởng các chế độ bảo hiểm của người lao động.
Các hành vi vi phạm pháp luật về sử dụng tiền đóng và quỹ bảo hiểm: sử dụng tiền
đóng sai quy định của pháp luật; báo cáo sai sự thật, cung cấp sai thông tin, số liệu tiền
đóng và quỹ bảo hiểm xã hội.
2.2.7.Kết quả thanh tra về việc thực hiện pháp luật BHXH
Từ năm 2014 đến nay, Thanh tra Sở đã thực hiện 9 cuộc thanh, kiểm tra việc
thực hiện các quy định của pháp luật lao động về BHXH tại các doanh nghiệp FDI trên
địa bàn tỉnh. Qua đó, năm 2014, qua thanh tra đã xử lý vi phạm hành chính 2 doanh
nghiệp FDI về hành vi chậm nộp tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, số tiền
xử phạt 70 triệu đồng. 6 tháng đầu năm 2017, Thanh tra Sở đã phát hiện 6 đơn vị vi
phạm pháp luật về BHXH và số tiền xử phạt lên tới 300 triệu đồng.
Sở LĐ-TB&XH thường xuyên theo dõi việc thực hiện kiến nghị tại các Kết luận

của Thanh tra theo quy định hiện hành của pháp luật. Để có được những kết luận thanh
tra “nhanh, trúng, đúng, đủ”, Sở LĐ-TB&XH đã chủ động tiến hành thanh tra theo Kế
hoạch thanh tra đã được phê duyệt. Qua thanh tra đã hướng dẫn các doanh nghiệp FDI
thực hiện tốt các quy định của pháp luật lao động về BHXH tránh những hậu quả đáng
tiếc xảy ra tại các doanh nghiệp khi tham gia. Hiện, Sở đã giải quyết đơn lần đầu 181
đơn; 7 đơn đã được giải quyết nhiều lần. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố
13


cáo về BHXH bởi hầu hết người lao động đi xin việc chỉ mưu cầu có công ăn việc làm
nên không tìm hiểu kỹ quy định của Bộ luật Lao động, Luật BHXH, không hiểu rõ
quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động. Do đó, khi chấm dứt hợp đồng lao động
người lao động không được trả sổ BHXH, không cấp sổ BHXH...dẫn đến phát sinh
khiếu nại, tố cáo.
2.2.8.Nhận xét chung
a.Những mặt đạt được
Công tác thanh tra về việc thực hiện pháp luật BHXH tại các doanh nghiệp FDI
của tỉnh Phú Thọ đã đang dần được quan tâm, chú trọng và ngày càng hoạt động hiệu
quả.
Đồng thời công tác thanh tra đã thực hiện đúng pháp luật, bảo đảm chính xác,
trung thực, khách quan, công khai và kịp thời.
Các thanh tra viên đã có nhiều nỗ lực trong việc tiến hành các cuộc thanh tra
nhằm tăng số lượng và tần suất các cuộc thanh tra hàng năm.
Nội dung thanh tra về việc thực hiện pháp luật BHXH đã đi vào trọng tâm,
trọng điểm, kết quả và hiệu quả lớn hơn, phòng ngừa và xử lý được nhiều vi phạm của
các doanh nghiệp FDI.
Nhiều doanh nghiệp cố tình nợ BHXH, chấp nhận chịu phạt để chiếm dụng quỹ
BHXH, bỏ mặc quyền lợi của người lao động, trong khi đó chế tài xử lý vi phạm trong
lĩnh vực BHXH còn nhiều bất cập, như mức xử phạt thấp…
b.Những mặt hạn chế

Lực lượng thanh tra lao động tỉnh Phú Thọ hiện vẫn còn đang thiếu về số lượng
và kém về chất lượng, điều này làm ảnh hưởng không nhỏ tới công tác thanh tra lao
động của tỉnh. Hơn nữa thanh tra lao động nói chung và thanh tra về bảo hiểm xã hội
nói riêng còn một số tồn tại trong việc tiến hành thanh tra như: thanh tra chưa toàn
diện, công tác thanh tra chưa chú trọng thanh tra đột xuất trong khi đây là một công cụ
hữu ích để phát hiện và xử lý những vi phạm…

14


CHƯƠNG 3: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TRA VIỆC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT BHXH
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI (FDI) TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ
3.1.Cần tăng cường thêm lực lượng thanh tra lao động cả về số lượng và chất
lượng
Hiện tại, lực lượng thanh tra trên địa bàn tỉnh còn quá mỏng và yếu về chuyên
môn, nghiệp vụ. Do đó, việc tăng cường số lượng và chất lượng thanh tra là yêu cầu
vô cùng cấp thiết. Cùng với sự gia tăng không ngừng các doanh nghiệp FDI, số lượng
thanh tra lao động cũng cần được tăng cường để giảm thiểu số lượng doanh nghiệp
bình quân mà một thanh tra viên cần phụ trách. Thêm vào đó, lực lượng thanh tra lao
động cần được nâng cao về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt là trong lĩnh vực
Bảo hiểm xã hội.
3.2. Cần có chế tài xử phạt đủ sức răn đe đối với các doanh nghiệp vi phạm pháp
luật về Bảo hiểm xã hội
Hiện nay, chế tài xử lý vi phạm về trốn đóng, nợ, đóng BHXH sai quy định còn
quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Lãi suất chậm đóng BHXH thấp hơn lãi suất vay ngân
hàng nên các doanh nghiệp chấp nhận chịu lãi chậm đóng BHXH để chiếm dụng tiền
BHXH. Do đó, nên tăng mức lãi suất chậm đóng BHXH lên cao hơn so với lãi suất
ngân hàng để hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Ngoài ra cần bổ sung một số quy định nghiêm ngặt về xử phạt các doanh
nghiệp vi phạm luật BHXH.
3.3. Đổi mới và tăng cường công tác thanh tra.
Hiện nay, công nghệ ngày càng phát triển, việc áp dụng khoa học công nghệ tiên
tiến vào thanh tra có thể đem lại những hiệu quả cao như áp dụng công bố kết quả
thanh tra qua mạng, dùng công nghệ thông tin để tìm kiếm dữ liệu,… Bên cạnh đó,
cũng nên tiến hành những hoạt động như tuyên truyền, kiểm tra thường xuyên, nâng
cao ý thức của đội ngũ thanh tra cũng như các doanh nghiệp trên địa bàn trong việc
thực hiện pháp luật lao động.
Một số khuyến nghị
Tuyên truyền cho chủ các doanh nghiệp về việc nâng cao tinh thần tự giác trong
việc thực hiện pháp luật về BHXH.
Tuyên truyền, giáo dục người lao động tự đứng dậy đấu tranh đòi quyền lợi cho
mình, không để người sử dụng lao động chiếm dụng tiền BHXH của mình dưới mọi
hình thức.
Có thể trao quyền thanh tra cho cơ quan BHXH để họ trực tiếp xử lý các sai
phạm trong việc thực hiện pháp luật về BHXH của các doanh nghiệp.
15


KẾT LUẬN
Trong điều kiện kinh tế xã hội hiện nay, hoạt động thanh tra càng trở nên cần
thiết. Hiện nay, cách doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam nói chung
và trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói riêng không ngừng tăng và đang dần khẳng định được
vị thế của mình trong nền kinh tế. Bên cạnh với việc thu hút đầu tư, tỉnh Phú Thọ cũng
đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn trong quá trình quản lý, giám sát tình hình
thực hiện các quy định pháp luật của những doanh nghiệp này, nhất là việc thực hiện
pháp luật về Bảo hiểm xã hội. Qua bài luận này đã cho thấy được Thực trạng công tác
thanh tra việc thực hiện pháp luật Bảo hiểm xã hội tại doanh nghiệp FDI trên địa bản
tỉnh Phú Thọ. Từ đó, đề tài cũng đã đưa ra một số những khuyến nghị, đề xuất nhằm

nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác thanh tra lao động tại Phú Thọ.


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Thanh tra 2010
2. Luật Bảo hiểm xã hội 2014
3. Nghị định số 39/2013/NĐ-CP năm 2013 về tổ chức và hoạt động của Thanh tra
4.

5.

6.
7.
8.

9.
10.
11.

12.
13.

ngành Lao động - Thương binh và Xã hội
Quyết định số 01/2006/QĐ-BLĐTBXH ngày 16 tháng 02 năm 2006 về việc ban
hành quy chế hoạt động thanh tra nhà nước về lao động theo phương thức thanh
tra viên phụ trách vùng
Quyết định 02/2006/QĐ-BLĐTBXH ngày 16 tháng 02 năm 2006 của Bộ
LĐTBXH về việc ban hành quy chế sử dụng phiếu tự kiểm tra thực hiện pháp
luật lao động
Niên giám thống kê tỉnh Phú Thọ qua năm 2014, năm 2015, năm 2016

BHXH tỉnh Phú Thọ
Quyết định 1558/QĐ-BHXH năm 2015 kế hoạch kiểm tra, phối hợp
kiểm tra, Thanh tra liên ngành và thanh tra chuyên ngành năm 2016 do Bảo
hiểm xã hội Việt Nam ban hành
Quyết định 2149/2015/QĐ-UBND năm 2015 về chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn và tổ chức bộ máy của Thanh tra tỉnh Phú Thọ
Quyết định 2316/QĐ-UBND năm 2016 thành lập Ban chỉ đạo Thực hiện chính
sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế toàn dân tỉnh Phú Thọ
Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một
số điều của Luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc do Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành
Thông tư 01/2014/TT-TTCP quy định việc xây dựng, phê duyệt định hướng
chương trình thanh tra, kế hoạch thanh tra do Thanh tra Chính phủ ban hành
Bài viết được lấy từ trang web: />