Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững từ thực tiễn Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh (Luận văn thạc sĩ)

VIÊN H N LÂM KHOA H C X H I VIÊT NAM
H C VI N KHOA H C X H I
_____________

H

TH Y Đ NH KHANH

TH C HI N CH NH S CH GI M NGHEO B N V NG
T

TH C TI N QU N 6, TH NH PHÔ H

CH MINH

Ng nh: Ch nh s ch công
M s : 834 04 02

NGƯ I HƯƠNG D N KHOA H C

PGS. TS. ĐĂNG TH PHƯƠNG HOA

L I C M ƠN
H N I - 2018



M

ĐÂU

1. T nh câp thi t c a đ t i
Cu c s ng kh khăn, thi u th n luôn luôn l m t l c c n trên con
đư ng tăng trư ng v ph t tri n, nghèo (đa chiều) không chỉ l đ i, kh , bệnh

tật, d t, hèn của m t cá nhân mà còn gây bất n về xã h i, l nguy cơ đe dọa
an ninh ch nh tr , an to n x h i…
Đ ng v Nh nư c ta t nhiều năm nay đ đưa x a đ i gi m nghèo là

mục tiêu qu c gia. Các mục tiêu cụ th t Đại h i XI là “Tập trung gi i quy t
vấn đề việc làm và thu nhập cho ngư i lao đ ng, nâng cao đ i s ng vật chất
và tinh thần của nhân dân. Tạo bư c ti n rõ rệt về th c hiện ti n b và công
bằng xã h i, b o đ m an sinh xã h i, gi m tỷ lệ h nghèo; c i thiện điều kiện
chăm s c sức khỏe cho nhân dân”. Đ n Đại h i XII, Đ ng đưa ra chỉ tiêu
quan trọng về x h i l “Đ n năm 2020, tỉ lệ lao đ ng nông nghiệp trong t ng
lao đ ng xã h i kho ng 40%; tỉ lệ lao đ ng qua đ o tạo đạt kho ng 65 - 70%,
trong đ c bằng cấp, chứng chỉ đạt 25%; tỉ lệ thất nghiệp

khu v c thành th

dư i 4%; có 9 - 10 b c sĩ v trên 26,5 giư ng bệnh trên 1 vạn dân; tỉ lệ bao

phủ b o hi m y t đạt trên 80% dân s ; tỉ lệ hộ nghèo giảm bình quân khoảng
1,0 - 1,5%/năm”.
Chương tr nh gi m nghèo Việt Nam thu được nhiều thành t u, phần
n o c i thiện đ i s ng vật chất v tinh thần của ngư i nghèo, g p phần thu
h p kho ng c ch chênh lệch về mức s ng gi a nông thôn v th nh th , gi a
c c v ng dân t c v c c nh m dân cư. Nh ng th nh t u gi m nghèo

Việt

Nam th i gian qua đ được qu c t ghi nhận v đ nh gi cao.
Đ i v i việc th c thi chính sách công, quan trọng nhất là nhìn vào t ng
đ a b n cơ s , Chương tr nh gi m nghèo của Th nh ph H Ch Minh trong
nh ng năm qua c ng đ đạt được nh ng k t qu nhất đ nh g p phần v o mục
tiêu gi m nghèo chung của c nư c. Năm 2015, toàn thành ph chỉ còn 1,03%

1


h nghèo theo tiêu chí thu nhập bình quân t dư i 16 triệu đ ng/ngư i/năm
và 2,64% h cận nghèo theo tiêu chí thu nhập bình quân t 16 triệu đ n 21
triệu đ ng/ngư i/năm. Ngh quy t s

15/2015/NQ-HĐND TP. HCM về

Chương tr nh gi m nghèo bền v ng của Th nh ph H Chí Minh giai đoạn
2016 - 2020 đ đ i tên t “Chương tr nh gi m nghèo, tăng h kh ” th nh
“Chương tr nh gi m nghèo bền v ng của Th nh ph H ch Minh giai đoạn
2016 - 2020”. Nâng mức thu nhập b nh quân của h nghèo t dư i 21 triệu
đ ng/ngư i/năm, v h cận nghèo t 21 triệu đ n 28 triệu đ ng/ngư i/năm.
Hiện nay, Quận 6 c n 660 h nghèo v i 3.541 nhân kh u, trong đ c
286 h nghèo dân t c thi u s (tỷ lệ 31,19%) v i 1.466 nhân kh u dân t c
thi u s v 2.701 h cận nghèo v i 11.824 nhân kh u, trong đ c 1.049 h
cận nghèo dân t c thi u s (tỷ lệ 32,82%) v i 4.568 nhân kh u dân t c thi u
s [22,tr.2]
V i th c trạng tỷ lệ h nghèo, h cận nghèo kh cao như vậy Quận 6
đ c nh ng ch nh s ch g , bằng c ch n o đ đ y mạnh chương tr nh gi m
nghèo bền v ng, t ng bư c n đ nh cu c s ng v tr nh t i nghèo. Đây l vấn
đề bức thi t đ i v i quận 6 cần s m được nghiên cứu gi i quy t.
Th c hiện chỉ đạo của Th nh ph , quận 6 đ tri n khai th c hiện

chương tr nh gi m nghèo bền v ng v đ đạt được nhiều th nh t u. Tuy
nhiên, qua th c ti n trên đ a b n quận 6 n i riêng v TPHCM n i chung công
t c gi m nghèo bền v ng v n c n m t s hạn ch như sau:

- C c tiêu ch đ nh gi h nghèo chưa ph hợp như: nh

, b o hi m x

h i; M t s lượng không nhỏ c c h dân c n ỷ lại v o ch nh s ch của nh
nư c; Tư tư ng không mu n tho t nghèo của c c h dân kh ph bi n; Nguy
cơ t i nghèo cao khi không c n s h trợ của x h i v nh nư c.

2


- Việc n m b t t nh h nh của c c h nghèo, h cận nghèo của c n b
chưa thật s ch t ch , c n mang t nh h nh thức. Không quan tâm v h trợ k p
th i cho c c h kh khăn đ t xuất.

- S h đ tho t nghèo nhưng mức thu nhập c n nằm s t chu n nghèo
kh nhiều.

Việc thư ng xuyên r so t, đ nh gi chính sách tri n khai

c c đ a bàn

cơ s là h t sức cần thi t đ c đ nh gi v điều chỉnh các chính sách công nói

chung và công cu c x a đ i gi m nghèo n i riêng. Đề t i “Th c hiện ch nh
s ch gi m nghèo bền v ng t th c ti n Quận 6, Th nh ph H Ch Minh”

được chọn l m đề t i cho luận văn t t nghiệp cao học chuyên ng nh Ch nh
s ch công.
2. T nh h nh nghiên c u liên quan đ n đ t i

Nhiều năm qua, Đ ng v Nh nư c đ ban h nh v l nh đạo, chỉ đạo t
chức th c hiện nhiều chủ trương, ngh quy t, về công t c gi m nghèo, đạt
được nhiều k t qu quan trọng. Tuy nhiên, t nh h nh c c h nghèo, h cận
nghèo v h đ c biệt kh khăn v n c n nhiều.
Gi m đ i nghèo l mục tiêu thiên niên kỷ, l chương tr nh qu c gia, là

m i quan tâm l n của các t chức qu c t , đề tài nghiên cứu của nhiều học gi
v i các b i vi t trên c c tạp ch , c c b o, luận văn, đề t i khoa học v c c
công tr nh nghiên cứu. Do hạn ch về s trang, luận văn xin chọn lọc m t s

nghiên cứu liên quan:
Luận văn thạc sĩ kinh t “Giải ph p x a đ i giảm ngh o trên đ a b n
huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam” của Đ Th Dung (2011) nghiên cứu th c
trạng x a đ i gi m nghèo trên đ a b n huyện Nông Sơn, tỉnh Qu ng Nam; đưa
ra được phương hư ng v gi i ph p x a đ i gi m nghèo trên đ a b n huyện
Nông Sơn.

3


Sách chuyên kh o “Chính s ch x a đ i giảm nghèo - Thực trạng và
giải pháp” do PGS.TS Lê Qu c Lý chủ biên, xuất b n năm 2012: đ nêu m t
s lý luận về gi m nghèo; nh ng chủ trương, đư ng l i của Đ ng và chính
sách của Nh nư c về công t c x a đ i, gi m nghèo. Ngo i cơ s lý luận,
cu n sách t ng k t, đ nh gi t ng th ch nh s ch x a đ i gi m nghèo của Việt
Nam m t cách khá toàn diện

th i đi m nghiên cứu.

Tập s ch “23 năm chương tr nh x a đ i giảm nghèo ở Thành phố Hồ
Chí Minh (1992-2015)” (Nxb.Tổng hợp T.P.Hồ Chí Minh, 2015) đ t ng qu t
c c giai đoạn của Chương tr nh gi m nghèo

Thành ph ; s l nh chỉ đạo của

Đ ng, Nh nư c; nh ng k t qu m Th nh ph đạt được; nh ng kinh nghiệm
quý b u đ t ch l y trong qu tr nh th c hiện nhiệm vụ x a đ i, gi m nghèo
tại Th nh ph H Chí Minh.
B i vi t “23 năm thực hiện chương tr nh x a đ i giảm nghèo ở Thành

phố Hồ Chí Minh (1992-2015)” T.P.H Chí Minh, 2015: đ t ng qu t c c giai
đoạn của Chương tr nh gi m nghèo

Thành ph ; s l nh chỉ đạo của Đ ng,

Nh nư c; nh ng k t qu m Th nh ph đạt được; nh ng kinh nghiệm quý
b u đ t ch l y trong qu tr nh th c hiện nhiệm vụ x a đ i, gi m nghèo tại

Thành ph H Chí Minh.
Bài vi t “Th nh phố Hồ Chí Minh n lực cho công cuộc giảm ngh o
b n v ng” của Minh Phư c: về việc ho n thiện c c ch nh s ch v t ch c c
tri n khai chương tr nh gi m nghèo bền v ng giai đoạn 2016 -2020.

Bài vi t “Chính sách giảm nghèo ở Việt Nam hiện nay: Thực trạng và
đ nh hướng hoàn thiện” của PGS.TS Nguy n Ngọc Sơn Đại học Kinh t Qu c
dân: đ nêu th c trạng, k t qu của chính sách gi m nghèo v đ nh hư ng

chính sách gi m nghèo

Việt Nam trong th i gian t i.

Luận văn thạc sĩ Ch nh s ch công “Chính sách giảm nghèo b n v ng từ

thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” của Nguy n Thành Nhân (2015): nghiên

4


cứu m t s vấn đề lý luận về x a đ i gi m nghèo; th c trạng gi m nghèo trên
đ a bàn Thành ph H Ch Minh; đưa ra được phương hư ng và gi i pháp

hoàn thiện chính sách gi m nghèo bền v ng trên đ a bàn Thành ph H Chí
Minh.
Đề tài luận văn thạc sĩ ch nh s ch công “Chính s ch giảm ngh o b n
v ng từ thực tiễn qu n Lê Chân, th nh phố Hải Ph ng” của B i Th Hưng
năm 2015: nghiên cứu m t s vấn đề lý luận về x a đ i gi m nghèo; th c

trạng gi m nghèo trên đ a b n quận Lê Chân th nh ph H i Ph ng; đ nh gi
nh ng m t được v chưa được v nguyên nhân; đ ng th i đề ra c c gi i ph p
tăng cư ng th c hiện ch nh s ch gi m nghèo của đ a phương.
Đề t i luận văn thạc sĩ Ch nh s ch công “ Chính s ch giảm ngh o b n
v ng từ thực tiễn Qu n Tân Ph , TPHCM” của Phan Th Kim Ph c ( 2016):

nghiên cứu m t s vấn đề lý luận về x a đ i gi m nghèo; th c trạng gi m
nghèo trên đ a b n quận Tân ph Th nh ph H Ch Minh; đ nh gi nh ng

t n tại, hạn ch , nguyên nhân trong công tác gi m nghèo; đề ra phương hư ng
v m t s gi i ph p tăng cư ng th c hiện ch nh s ch gi m nghèo bền v ng
nư c ta hiện nay…

Nhìn chung, các công trình nêu trên ti p cận công t c xo đ i gi m
nghèo v chương tr nh gi m nghèo bền v ng

Việt Nam v c c đ a phương

dư i nhiều g c đ khác nhau c về lý luận và th c ti n. Theo hi u bi t của cá

nhân tôi, đ n nay v n chưa c nghiên cứu n o đề cập đ n vấn đề gi m nghèo
bền v ng tại đ a bàn quận 6 Th nh ph H Ch Minh.
3. M c đ ch v nhi m v nghiên c u
3.1 M c đ ch nghiên c u

Trên cơ s t ng k t lý luận về th c hiện ch nh s ch gi m nghèo bền
v ng v đ nh gi th c trạng th c hiện ch nh s ch gi m nghèo tại Quận 6

5


Th nh ph H Ch Minh, luận văn đề xuất m t s gi i ph p nhằm tăng cư ng

việc th c hiện ch nh s ch gi m nghèo theo hư ng bền v ng

quận 6.

3.2 Nhi m v nghiên c u
Đề t i x c đ nh 03 nhiệm vụ sau:

- Hệ th ng h a cơ s lý luận, th c ti n về ch nh s ch công trong công
t c gi m nghèo bền v ng

đ a bàn cấp Quận;

- Phân t ch, đ nh gi th c trạng th c hiện ch nh s ch gi m nghèo tại
Quận 6;

- Trên cơ s chỉ ra hạn ch v nguyên nhân của hạn ch trong th c hiện
ch nh s ch gi m nghèo tại Quận 6 v quan đi m chính sách của Nh nư c về
x a đ i gi m nghèo, luận văn đề xuất m t s gi i ph p tăng cư ng th c hiện
ch nh s ch gi m nghèo bền v ng tại Quận 6 – TPHCM.
4. Đ i tư ng v ph m vi nghiên c u

4.1 Đ i tư ng nghiên c u
Tập trung nghiên cứu về th c trạng th c hiện ch nh s ch gi m nghèo

theo chương tr nh gi m nghèo bền v ng của Quận 6, TPHCM dư i g c đ
ch nh s ch công.
4.2 Ph m vi nghiên c u
Phạm vi không gian: trên đ a b n quận 6, Th nh ph H Ch Minh.
Phạm vi th i gian: tập trung nghiên cứu th c trang th c hiện công t c
gi m nghèo bền v ng, chủ y u t năm 2016- 6/2018.
5. Cơ sở lý lu n v phương ph p nghiên c u

5.1 Cơ sở lý lu n
Luận văn sử dụng cách ti p cận đa ng nh đ đ nh gi nghèo đa chiều

và gi m nghèo bền v ng, cách ti p cận ch nh s ch công đ hệ th ng h a cơ s

lý luận về th c hiện chính sách gi m nghèo, đ nh gi th c trạng th c hiện
chính sách gi m nghèo tại quận 6 thành ph H Chí Minh; trên cơ s đư ng

6


l i, chủ trương, quan đi m của Đ ng ch nh s ch, ph p luật của Nh nư c về
ch nh s ch gi m nghèo bền v ng.
5.2 Phương ph p nghiên c u

Luận văn c sử dụng c c phương ph p nghiên cứu cụ th sau:
- Phương pháp tổng hợp, thu th p d liệu:đ r so t văn b n chính sách
về công t c x a đ i gi m nghèo tại Việt Nam t 2016-2018 c c cấp;
- Phương ph p phân tích: trên cơ s s liệu và d liệu thu thập được,
luận văn s phân t ch theo ý tư ng nghiên cứu đ gi i quy t các nhiệm vụ
nghiên cứu.
- Phương ph p so s nh, đối chiếu: th c hiện việc so s nh ch nh s ch,
k t qu th c hiện x a đ i gi m nghèo

đ a bàn quận 6 giai đoạn hiện tại v i

nh ng giai đoạn trư c đ đ nh gi th c trạng th c hiện chính sách gi m
nghèo trên đ a bàn nghiên cứu.
6.
6.1

ngh a l lu n v th c ti n
ngh a l lu n

Qua nghiên cứu nh ng vấn đề lý luận về ch nh s ch gi m nghèo bền

v ng v th c trạng th c hiện ch nh s ch gi m nghèo bền v ng tại Quận 6

TPHCM. Luận văn r t ra m t s k t luận, đề xuất gi i pháp về th c hiện
ch nh s ch gi m nghèo tại quận 6, TPHCM theo hư ng bền v ng, dài hạn,
hư ng đ n chất lượng th c thi của ch nh s ch gi m nghèo.
6.2

ngh a th c ti n

Qua k t qu nghiên cứu th c trạng, luận văn l m rõ nh ng m t đạt
được, chưa đạt được v nguyên nhân, cho thấy nh ng vấn đề th c ti n tri n

khai chính sách

đ a b n cơ s 1 quận của thành ph H Chí Minh. Th c ti n

cấp quận góp phần cung cấp cơ s cho c c cơ quan, ban, ng nh, đo n th
trong việc x c đ nh vấn đề và chu n b nh ng gi i pháp chính sách m t cách
cụ th trong việc gi m nghèo bền v ng.

7


7. K t câu c a lu n văn
Ngo i phần m đầu, k t luận, đề t i được chia th nh 3 chương. Cụ th
như sau:

- Chương 1: Cơ s lý luận về th c hiện ch nh s ch gi m nghèo bền
v ng

Việt Nam

- Chương 2: Th c trạng th c hiện ch nh s ch gi m nghèo bền v ng t
th c ti n Quận 6 Th nh ph H Ch Minh

- Chương 3: M t s gi i ph p hoàn thiện việc th c hiện ch nh s ch
gi m nghèo bền v ng tại Quận 6 Th nh ph H Ch Minh

8


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn Full