Tiết 57-58 Bài viết số 5

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Tiết: 57 - 58
Ngày soạn :10 – 01 - 2010
A - MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp HS:
- Củng cố và nâng cao trình độ làm văn nghị luận về các mặt: xác định đề, lập dàn ý, diễn
đạt.
- Viết được bài văn nghị luận văn học thể hiện ý kiến của mình một cách rõ ràng, mạch
lạc, có sức thuyết phục.
B - NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý
I - NỘI DUNG

II - PHƯƠNG PHÁP VÀ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
Bài học tập trung vào nghị luận một vấn đề văn học. => Lưu ý HS ơn lại những tri thức
về nghị luận, về thao tác lập luận,...để HS biết cách lập luận một cách chặt chẽ, nêu luận
điểm rõ ràng, đưa dẫn chứng thuyết phục,hấp dẫn.
Đề 1 SGK:
Trong một bức thư luận về văn chương, Nguyễn Văn Siêu có viết: “Văn chương (...) có
loại đáng thờ. Có loại khơng đáng thờ. Loại khơng đáng thờ là loại chỉ chun chú ở văn
chương. Loại đáng thờ là loại chun chú ở con người”. Hãy phát biểu ý kiến về quan
niệm trên.
3. Hướng dẫn HS xác định đề: Căn cứ vào SGK và SGV để hướng dẫn HS viết đúng
hướng, đúng trọng tâm.
Gỵi ý mét sè ®Ị tham kh¶o.
§Ị 2: Anh (chÞ) hiĨu thÕ nµo vỊ ý kiÕn sau cđa nhµ th¬ Xu©n DiƯu: "Th¬ lµ hiƯn thùc, th¬
lµ cc ®êi, th¬ cßn lµ th¬ n÷a".
Gỵi ý:
Bµi viÕt cÇn cã nh÷ng ln ®iĨm sau:
+ Th¬ lµ hiƯn thùc.
+ Th¬ lµ cc ®êi.
+ Mèi quan hƯ gi÷a th¬ víi hiƯn thùc, cc ®êi.

+ Th¬ cßn lµ th¬ n÷a. Tøc lµ th¬ cßn cã nh÷ng ®Ỉc trng riªng: c¶m xóc, h×nh tỵng, ng«n
ng÷, nh¹c ®iƯu,
§Ị 3: B×nh ln ý kiÕn cđa Nam Cao:
"Mét t¸c phÈm thËt cã gi¸ trÞ ph¶i vỵt lªn trªn tÊt c¶ bê câi, giíi h¹n, ph¶i lµ t¸c phÈm
chung cho c¶ loµi ngêi. Nã ph¶i chøa ®ùng mét c¸i g× lín lao, m¹nh mÏ, võa ®au ®ín l¹i
võa phÊn khëi. Nã ca tơng lßng th¬ng, t×nh b¸c ¸i, sù c«ng b×nh. Nã lµm cho con ngêi
ngµy cµng ngêi h¬n"
(Nam Cao- §êi thõa)
Gỵi ý:
Bµi viÕt cÇn cã nh÷ng ln ®iĨm sau:
+ "Mét t¸c phÈm thËt sù cã gi¸ trÞ ph¶i vỵt lªn trªn tÊt c¶ bê câi, giíi h¹n, ph¶i lµ t¸c
phÈm chung cho c¶ loµi ngêi". §ã lµ søc sèng cđa t¸c phÈm v¨n häc. T¸c phÈm v¨n häc
vỵt lªn giíi h¹n kh«ng gian, thêi gian.
+ "Mét t¸c phÈm thËt cã gi¸ trÞ ph¶i chøa ®ùng mét c¸i g× lín lao m¹nh mÏ, võa ®au ®ín
l¹i võa phÊn khëi". §©y chÝnh lµ gi¸ trÞ néi dung vµ t¸c ®éng tinh thÇn, t¸c dơng gi¸o dơc
cđa t¸c phÈm v¨n häc.
- Ph¶i ®Ỉt ®ỵc nh÷ng vÊn ®Ị lín lao chÝnh lµ néi dung ph¶n ¸nh hiƯn thùc cđa t¸c phÈm vµ
t×nh c¶m cđa nhµ v¨n tríc hiƯn thùc Êy.
- "M¹nh mÏ, ®au ®ín, phÊn khëi" lµ søc m¹nh lay ®éng t©m hån con ngêi cđa t¸c phÈm
v¨n ch¬ng.
Giáo án 12 - 1 - G V: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
+ §Ỉc biƯt mét t¸c phÈm cã gi¸ trÞ ph¶i "ca tơng lßng th¬ng, t×nh b¸c ¸i, sù c«ng b×nh. Nã
lµm cho con ngêi gÇn ngêi h¬n". §©y lµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o vµ chøc n¨ng nh©n ®¹o hãa con
ngêi cđa t¸c phÈm v¨n häc. §ã lµ ®iỊu cèt lâi, lµ h¹t nh©n c¬ b¶n cđa mét t¸c phÈm cã
gi¸ trÞ.
+ B×nh ln n©ng cao vÊn ®Ị:
- ý kiÕn cđa Nam Cao hoµn toµn ®óng, nhng cha ®đ. T¸c phÈm v¨n häc thËt sù cã gi¸ trÞ
cßn ph¶i mang gi¸ trÞ nh©n ®¹o tÝch cùc, nghÜa lµ ph¶i tham gia ®Êu tranh c¶i t¹o x· héi,
ph¶i lµ mét thø vò khÝ chèng bÊt c«ng, tiªu diƯt c¸i ¸c. Cã nh vËy míi "ca tơng lßng thên,

t×nh b¸c ¸i" mét c¸ch tÝch cùc.
- V¨n häc cßn ph¶i ch¾p c¸nh, më ®êng cho con ngêi, t×m ®êng ®i cho mçi sè phËn, mçi
con ngêi. Cã nh vËy t¸c phÈm v¨n häc míi ®¹t gi¸ trÞ nh©n ®¹o tÝch cùc.
§Ị 4: Ph©n tÝch ®o¹n th¬ sau trong bµi ViƯt B¾c cđa Tè H÷u:
Nh÷ng ®êng ViƯt B¾c cđa ta,
§ªm ®ªm rÇm rËp nh lµ ®Êt rung.
Qu©n ®i ®iƯp ®iƯp trïng trïng,
¸nh sao ®Çu sóng b¹n cïng mò nan.
D©n c«ng ®á ®c tõng ®oµn,
Bíc ch©n n¸t ®¸ mu«n tµn lưa bay.
Ngh×n ®ªm th¨m th¼m s¬ng dµy,
§Ìn pha bËt s¸ng nh ngµy mai lªn.
Tin vui chiÕn th¾ng tr¨m miỊn,
Hßa B×nh, T©y B¾c, §iƯn Biªn vui vỊ.
Vui tõ §ång Th¸p, An Khª,
Vui lªn ViƯt B¾c, ®Ìo De, nói Hång
(ViƯt B¾c, NXB V¨n häc, Hµ Néi 1962)
Gỵi ý:
+ §o¹n th¬ mang ©m hëng sư thi, miªu t¶ khÝ thÕ chiÕn th¾ng cđa d©n téc ta trong kh¸ng
chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p.
+ Chó ý khai th¸c c¸c thđ ph¸p nghƯ tht:
- HƯ thèng tõ l¸y: "rÇm rËp", "®iƯp ®iƯp trïng trïng", gỵi t¶ sù v« tËn cđa ®oµn qu©n vµ
cđa c¸ch m¹ng, søc m¹nh rung chun nói rõng.
- Nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dơ k× vÜ, phi thêng: ¸nh sao ®Çu sóng, D©n c«ng ®á ®c, B-
íc ch©n n¸t ®¸, mu«n tµn lưa bay, §Ìn pha bËt s¸ng nh ngµy mai lªn,
- NghƯ tht liƯt kª ®Þa danh g¾n víi nh÷ng chiÕn c«ng: Hßa B×nh, T©y B¾c, §iƯn Biªn,
§ång Th¸p, An Khª, ViƯt B¾c, ®Ìo De, nói Hång, diƠn t¶ c¸i n¸o nøc vµ nh÷ng chiÕn
th¾ng dån dËp, chiÕn c«ng nèi tiÕp chiÕn c«ng, niỊm vui nèi tiÕp niỊm vui.
+ Tỉng hỵp kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cđa ®o¹n th¬.
* Thang ®iĨm.

- §iĨm9-10: §¸p øng tÊt c¶ c¸c yªu cÇu trªn. Bµi viÕt cßn m¾c mét sè lçi nhá vỊ diƠn ®¹t.
- §iĨm 7-8: §¸p øng ®ỵc 2/3 c¸c yªu cÇu trªn. Bµi viÕt cßn m¾c mét sè lçi chÝnh t¶, diƠn
®¹t.
- §iĨm 5-6: §¸p øng 1/2 yªu cÇu trªn, bµi viÕt cßn m¾c nhiỊu lçi diƠn ®¹t, chÝnh t¶.
- §iĨm 3-4: §¸p øng ®ỵc 1-2 néi dung yªu cÇu trªn. Bµi m¾c qu¸ nhiỊu lçi chÝnh t¶, diƠn
®¹t.
- §iĨm 1-2: Tr×nh bµy thiÕu ý hc cßn s¬ sµi ý, m¾c qu¸ nhiỊu lçi diƠn ®¹t, ng÷ ph¸p,
chÝnh t¶.
- §iĨm 0: Hoµn toµn l¹c ®Ị.
Giáo án 12 - 2 - G V: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Giáo án 12 - 3 - G V: Nguyễn Văn Mạnh