Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh bình định

TR

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG
I H C KINH T QU C DÂN
*****

HOÀNG TH HOÀI H

NG

TÁC
NG C A
U T PHÁT TRI N
K T C U H T NG KHU CÔNG NGHI P
N
THU HÚT
U T VÀO CÁC KHU CÔNG
NGHI P TRÊN A BÀN T NH BÌNH NH
Chuyên ngành: KINH T PHÁT TRI N (KINH T
Mã s : 9310104

UT )

LU N ÁN TI N S KINH T
Ng

ih

ng d n khoa h c:
1. TS. TR N TH MAI H

2. TS. MAN NG C LÝ

HÀ N I - 2018

NG


L I CAM OAN
Tôi đã đ c và hi u v các hành vi vi ph m s trung th c trong h c thu t. Tôi
cam k t b ng danh d cá nhân r ng nghiên c u này do tôi t th c hi n và không vi
ph m yêu c u v s trung th c trong h c thu t.
Hà N i, ngày
Ng

ih

ng d n khoa h c

TS. Tr n Th Mai H

ng

tháng

n m 2018

Nghiên c u sinh

Hoàng Th Hoài H

ng


M CL C
L I CAM OAN
M CL C
DANH M C T

VI T T T

DANH M C B NG BI U
DANH M C HÌNH, H P
L IM
CH

U ................................................................................................................1
NG 1 T NG QUAN NGHIÊN C U ..............................................................7

1.1. Nghiên c u liên quan đ n đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p ......7
1.2. Nghiên c u liên quan đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p .....................9
1.3. Nghiên c u liên quan đ n tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng
khu công nghi p đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p ..................................17
1.3.1. Các nghiên c u đánh giá tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu
công nghi p đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p ............................................17
1.3.2. Các kênh tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p
đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p.................................................................20
1.4. Kho ng tr ng nghiên c u và k t lu n .............................................................24
TI U K T CH
CH

NG 2 C

K TC UH

NG 1..............................................................................................27
S

LÝ LU N V

TÁC

NG C A

T NG KHU CÔNG NGHI P

UT

N THU HÚT

PHÁT TRI N
UT

VÀO

KHU CÔNG NGHI P ................................................................................................28
2.1.

u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p .......................................28

2.1.1. K t c u h t ng khu công nghi p .................................................................28

2.1.2. Khái ni m đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p .....................29
2.1.3. N i dung ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p ......31
2.1.4. M t s ch tiêu đánh giá k t qu và hi u qu c a đ u t phát tri n k t c u h
t ng khu công nghi p..............................................................................................36
2.2. Thu hút đ u t vào khu công nghi p ...............................................................38
2.2.1. Khái ni m thu hút đ u t vào khu công nghi p .............................................38
2.2.2. M t s công c s d ng trong ho t đ ng thu hút đ u t vào khu công nghi p ..40
2.2.3. M t s ch tiêu đánh giá k t qu và hi u qu thu hút đ u t vào khu công nghi p 41


2.3. Tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n thu
hút đ u t vào khu công nghi p ..............................................................................43
2.3.1. Quan đi m v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công
nghi p đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p .....................................................43
2.2.4. Các kênh tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p
đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p.................................................................46
2.3. Kinh nghi m c a m t s qu c gia, n n kinh t trên th gi i và đ a ph ng
Vi t Nam ....................................................................................................................50
2.3.1. Kinh nghi m c a m t s qu c gia, n n kinh t trên th gi i và đ a ph ng
Vi t Nam.................................................................................................................50
2.3.2. Bài h c kinh nghi m rút ra cho t nh Bình
TI U K T CH
CH

NG 3 PH

nh ...........................................55

NG 2..............................................................................................58
NG PHÁP NGHIÊN C U VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN C U

XU T .....................................................................................................................59
3.1. Quy trình nghiên c u ........................................................................................59
3.2. Mô hình nghiên c u đ xu t và gi thuy t nghiên c u ..................................61
3.2.1. Các bi n c a mô hình và cách đo l

ng .......................................................62

3.2.2. Gi thuy t nghiên c u...................................................................................68
3.3. Ph

ng pháp thu th p d li u .........................................................................69

3.3.1. Thu th p d li u th c p ...............................................................................69
3.3.2. Thu th p d li u s c p ................................................................................69
3.4. Ph

ng pháp phân tích d li u ........................................................................73

TI U K T CH
CH

NG 4 TÁC

NG 3..............................................................................................75
NG C A

KHU CÔNG NGHI P
NGHI P TRÊN

UT

N THU HÚT

A BÀN T NH BÌNH

PHÁT TRI N K T C U H
U T

T NG

VÀO CÁC KHU CÔNG

NH .......................................................76

4.1. Th c tr ng đ u t phát tri n k t c u h t ng các khu công nghi p trên đ a
bàn t nh Bình nh ...................................................................................................76
4.1.1. T ng quan v các khu công nghi p trên đ a bàn t nh Bình

nh .................76

4.1.2. Ch th , ngu n v n và v n đ u t phát tri n k t c u h t ng các khu công
nghi p trên đ a bàn t nh Bình

nh ........................................................................77

4.1.3. N i dung đ u t phát tri n k t c u h t ng các khu công nghi p trên đ a bàn
t nh Bình nh ........................................................................................................79

4.1.4. M t s đánh giá v đ u t phát tri n h th ng k t c u h t ng các khu công
nghi p trên đ a bàn t nh Bình nh ........................................................................85
4.2. Th c tr ng ho t đ ng thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn
t nh Bình

nh...........................................................................................................89

4.2.1. M t s công c thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn t nh
Bình nh ...............................................................................................................89
4.2.2. K t qu thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn t nh Bình

nh .92

4.2.3. Phân tích các nhân t tác đ ng đ n thu hút đ u t vào các khu công nghi p
trên đ a bàn t nh Bình nh ....................................................................................94
4.3. Tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n thu
hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn t nh Bình

nh .....................100

4.3.1. Tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n k t qu
thu hút vào khu công nghi p ................................................................................100
4.3.2. Tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n hi u
qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a nhà đ u t ..............................................104
4.3.3. Tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n chi phí
s n xu t kinh doanh c a nhà đ u t ......................................................................107
4.3.4. Tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n n ng
l c c nh tranh c a các nhà đ u t .........................................................................112
4.3.5.Tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n r i ro
c a các nhà đ u t ................................................................................................113

4.4.
c l ng tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n
thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn t nh Bình nh ....................115
4.4.1.
c l ng tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng đ n quy t đ nh đ u
t vào khu công nghi p ........................................................................................115
4.4.2.
c l ng tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p
đ n k t qu thu hút đ u t vào khu công nghi p và m c đ hài lòng c a nhà đ u t
trong khu công nghi p ..........................................................................................122
4.5. ánh giá chung v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công
nghi p đ n thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn t nh Bình nh .....130
4.5.1. Nh ng m t tích c c ....................................................................................130
4.5.2. Nh ng m t t n t i và nguyên nhân.............................................................134
TI U K T CH

NG 4............................................................................................138


CH
NG 5 NH H
NG VÀ GI I PHÁP V
UT
C U H T NG KHU CÔNG NGHI P NH M T NG C
T VÀO CÁC KHU CÔNG NGHI P TRÊN

PHÁT TRI N K T
NG THU HÚT
U

A BÀN T NH BÌNH

NH .......139

5.1. nh h ng ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p
và thu hút đ u t vào các khu công nghi p .........................................................139
5.1.1.

nh h

ng đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p và thu hút

đ u t vào các khu công nghi p c a Vi t Nam ....................................................139
5.1.2.

nh h

ng đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p và thu hút

đ u t vào các khu công nghi p c a t nh Bình

nh ............................................142

5.2. M t s gi i pháp v đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p
nh m t ng c ng thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn t nh
Bình nh ................................................................................................................143
5.2.1. M t s gi i pháp đ i v i c quan qu n lý khu công nghi p trên đ a bàn t nh
Bình

nh .............................................................................................................143

5.2.2. M t s gi i pháp đ i v i nhà đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công
nghi p trên đ a bàn t nh Bình

nh ......................................................................151

5.2.3. M t s gi i pháp ph i h p gi a nhà đ u t h t ng và c quan qu n lý khu
công nghi p trên đ a bàn t nh Bình nh..............................................................155
TI U K T CH

NG 5............................................................................................159

K T LU N ................................................................................................................160
DANH M C CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U LIÊN QUAN .................................162
DANH M C TÀI LI U THAM KH O .................................................................163
PH L C ...................................................................................................................173


DANH M C T

VI T T T

CCN

C m công nghi p

CNH - H H

Công nghi p hóa – Hi n đ i hóa

CTR

Ch t th i r n

DN

Doanh nghi p

GPMB

Gi i phóng m t b ng

KCHT

K t c u h t ng

KCN

Khu công nghi p

KCNC

Khu công ngh cao

KCX

Khu ch xu t

KKT

Khu kinh t

PTBV

Phát tri n b n v ng

SXKD

S n xu t kinh doanh

TP

Thành ph

TTCP

Th t

UBND
XLNT

ng chính ph

y ban nhân dân
X lý n

c th i


DANH M C B NG BI U

B ng 1.1: T ng h p m t s nghiên c u liên quan đ n các nhân t nh h ng đ n thu
hút đ u t vào khu công nghi p Vi t Nam ...............................................11
B ng 1.2: Các tiêu chí đo l ng thu hút đ u t vào KCN c a nghiên c u ...................16
B ng 1.3: Tiêu chí đo l ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN ............................19
B ng 2.1: Các bên liên quan đ n ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN ...34
B ng 2.2: M t s tiêu chí v n ng l c ph c v t ng thêm c a h th ng k t c u h t ng KCN ......36
B ng 2.3: Hi n tr ng s d ng đ t trong các KCN trên đ a bàn TP. à N ng tính đ n
tháng 6/2017 .................................................................................................54
B ng 3.1: Tiêu chí đo l ng nhân t đ u t phát tri n k t c u h t ng k thu t KCN và
đ u t phát tri n k t c u h t ng xã h i KCN ..............................................63
B ng 3.2: Tiêu chí đo l ng nhân t ngu n nhân l c ...................................................64
B ng 3.3: Tiêu chí đo l ng nhân t chính sách thu hút đ u t ....................................64
B ng 3.4: Tiêu chí đo l ng nhân t công tác qu n lý và h tr c a chính quy n
đ a ph ng....................................................................................................65
B ng 3.5: Tiêu chí đo l ng nhân t l i th ngành đ u t ............................................66
B ng 3.6: Tiêu chí đo l ng nhân t chi phí s d ng h t ng......................................66
B ng 3.7: Các tiêu chí đo l ng thu hút đ u t vào các KCN ......................................67
B ng 3.8: Ti n đ th c hi n nghiên c u .......................................................................69
B ng 3.9: Th ng kê m u kh o sát .................................................................................73
B ng 4.2: V n đ u t phát tri n k t c u h t ng các KCN l y k giai đo n 2010 – 2015 ......79
B ng 4.5: H th ng đi n do đi n l c Bình nh đ u t ph c v các KCN đang ho t đ ng...81
B ng 4.6: V n đ u t h t ng n ng l ng các KCN đang ho t đ ng trên đ a bàn t nh
Bình nh .....................................................................................................81
B ng 4.8: Di n tích đ u t h t ng cây xanh, hào rào KCN .........................................83
B ng 4.9: V n đ u t h t ng x lý n c th i các KCN đang ho t đ ng trên đ a bàn
t nh Bình nh ..............................................................................................83
B ng 4.10: Su t v n đ u t phát tri n k t c u h t ng các KCN trên đ a bàn t nh Bình
nh tính đ n tháng 12/2015 ........................................................................86
B ng 4.11: M t s thông s khác đánh giá hi u qu ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u
h t ng các KCN trên đ a bàn t nh Bình nh đ n n m 2015 .....................87

B ng 4.12: ánh giá v ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN trên đ a bàn
t nh Bình nh ..............................................................................................88
B ng 4.14: M t s chính sách h tr các nhà đ u t vào các KCN trên đ a bàn t nh
Bình

nh .....................................................................................................90


B ng 4.15: Quy mô v n đ u t thu hút t i các KCN t nh Bình nh ...........................92
B ng 4.16: u t theo d án vào các khu công nghi p t nh Bình nh ......................93
B ng 4.17: V n đ u t trong n c và n c ngoài tính đ n n m 2015 .........................93
B ng 4.18: C c u đ u t theo đ i tác n c ngoài .......................................................94
B ng 4.19: S khác bi t gi a đánh giá c a các nhà đ u t bên trong KCN và bên ngoài
KCN v các nhân t nh h ng đ n thu hút đ u t vào KCN .....................95
B ng 4.22: Giá tr trung bình và ki m đ nh s khác bi t trung bình t ng v n đ u t
đ ng ký c a các nhà đ u t bên trong KCN và nhà đ u t bên ngoài KCN .......103
B ng 4.24: Doanh thu các doanh nghi p trong KCN so v i toàn t nh Bình nh ......105
B ng 4.25: Kim ng ch xu t kh u các DN trong KCN so v i toàn t nh Bình nh ....106
B ng 4.26: T ng h p chi phí s d ng h t ng bên trong và bên ngoài KCN .............108
B ng 4.27: Giá tr trung bình v đánh giá chi phí s d ng h t ng gi a các nhà đ u t
trong KCN và nhà đ u t bên ngoài KCN .................................................109
B ng 4.28: u đãi thu thu nh p doanh nghi p ..........................................................111
B ng 4.29: So sánh m t s v n đ đ n r i ro trong ho t đ ng đ u t kinh doanh c a
nhà đ u t bên trong và bên ngoài KCN ....................................................114
B ng 4.30: C c u m u kh o sát nhà đ u t bên trong và bên ngoài KCN ................116
B ng 4.31: Phân tích h s tin c y Cronbach’s Alpha mô hình Logistic ....................117
B ng 4.32: Phân tích nhân t khám phá các nhân t c a mô hình Logistic ................118
B ng 4.33: K t qu h i quy mô hình Logistic ............................................................120
B
B

B
B
B

ng 4.34: Mô ph ng xác su t quy t đ nh đ u t vào KCN.......................................121
ng 4.35: M c đ d báo chính xác ..........................................................................122
ng 4.36: K t qu phân tích h s tin c y Cronbach’s Alpha c a mô hình h i quy OLS ..123
ng 4.37: Phân tích nhân t khám phá c a mô hình h i quy OLS ...........................125
ng 4.38: K t qu h i quy v i bi n ph thu c là k t qu thu hút đ u t (v n đ u t
th c hi n) ...................................................................................................127

B ng 4.39: H s h i quy chu n hóa ...........................................................................127
B ng 4.40: K t qu h i quy v i bi n ph thu c là m c đ hài lòng c a nhà đ u t ..129
B ng 4.41: H s h i quy chu n hóa trong mô hình có bi n ph thu c là m c đ hài
lòng c a nhà đ u t ....................................................................................130
B ng 4.42: T ng h p k t qu h i quy đ i v i thu hút đ u t vào KCN .....................133


DANH M C HÌNH, H P
Hình 2.1. u t phát tri n k t c u h t ng KCN và đ u t phát tri n s n xu t kinh
doanh vào KCN .............................................................................................................30
Hình 2.2: Chu k đ u t và các tiêu chí đ i di n cho thu hút đ u t vào khu công nghi p ...44
Hình 2.3: Các kênh tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n
thu hút đ u t vào khu công nghi p ..............................................................................47
Hình 3.1: Quy trình nghiên c u .....................................................................................59
Hình 3.1: Mô hình đánh giá tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng đ n thu hút
đ u t vào KCN khía c nh quy t đ nh đ u t vào KCN ............................................61
Hình 3.2: Mô hình đánh giá tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN đ n
thu hút đ u t vào KCN khía c nh k t qu thu hút đ u t vào KCN và m c đ hài
lòng c a nhà đ u t ........................................................................................................62

Hình 4.1: C c u ngu n v n đ u t phát tri n k t c u h t ng các KCN trên đ a bàn
t nh Bình nh tính đ n h t 2015 ..................................................................................78
H p 4.1: Ý ki n v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng k thu t KCN đ n
thu hút đ u t vào KCN .................................................................................................96
Hình 4.2: V n đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN và v n thu hút vào các KCN
đang ho t đ ng trên đ a bàn t nh Bình nh (đ n v tính: t d ng) ............................101
Hình 4.3: ánh giá c a nhà đ u t v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng
KCN đ n k t qu và hi u qu s n xu t kinh doanh c a đ n v ( n v tính %) ........107
Hình 4.4: ánh giá c a nhà đ u t v chi phí s d ng h t ng trong các KCN .........110
Hình 4.5: ánh giá c a nhà đ u t v tác đ ng c a đ u t phát tri n KCHT KCN đ n
l i th c nh tranh c a nhà đ u t ( n v tính %) ......................................................113
Hình 4.6: ánh giá c a nhà đ u t v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng
KCN đ n r i ro ( n v tính %) ..................................................................................115
H p 4.1: Ý ki n v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng k thu t KCN đ n
thu hút đ u t vào KCN .................................................................................................96
H p 4.2: Ý ki n v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng xã h i KCN đ n thu
hút đ u t vào KCN .......................................................................................................97
H p 4.3: Ý ki n v tác đ ng c a chi phí s d ng h t ng KCN đ n thu hút đ u t vào KCN .99


1

L IM

U

1. Tính c p thi t c a đ tài nghiên c u
u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p (KCN) là m t trong nh ng
nhân t quan tr ng đ thu hút đ u t vào KCN, thúc đ y phát tri n kinh t xã h i c a
đ a ph ng và qu c gia đ c bi t là các n c đang phát tri n. Quan đi m này không ch

đ c các nhà nghiên c u kh ng đ nh v m t lý thuy t mà còn đ c th hi n qua s
thành công c a các qu c gia nh Trung Qu c, ài Loan, Thái Lan trong vi c th c hi n
đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN nh m t ng c ng thu hút đ u t t đó t o ra
nh ng b c nh y v t b c cho t ng tr ng và phát tri n kinh t . Tuy nhiên, không
ph i qu c gia, đ a ph ng nào c ng thành công v i mô hình này. V y góc đ lý lu n
và th c ti n đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN có tác đ ng nh th nào đ n thu hút
đ u t vào KCN?
Trên th gi i và Vi t Nam có nhi u nghiên c u lý thuy t l n th c nghi m cho
th y đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN tác đ ng tích c c đ n thu hút đ u t vào
KCN.
u t phát tri n k t c u h t ng KCN góp ph n nâng cao hi u qu s n xu t
kinh doanh c a nhà đ u t ((Marshall (1890); Jacobs (1969); Krugman (1979, 1991);
gi m chi phí cho nhà đ u t (Marshall (1890); Weber (1929); Vernon (1966); Badri,
Masood (1996); Fujita, Thisse (1996)); góp ph n làm gia t ng n ng l c c nh tranh cho
nhà đ u t (Porter, 1990); góp ph n h n ch r i ro cho các nhà đ u t Kuchiki (2005,
2006). Nguyen Ngoc Anh, Nguyen Thang (2007); inh Phi H (2012); Ph m V n n,
Tr n Phan oan Khánh (2012) c ng cho th y k t c u h t ng KCN có tác đ ng thu n
chi u đ n thu hút đ u t vào KCN. Theo s li u đi u tra n m 2012 c a nhóm T v n
h p tác phát tri n mi n Trung t các nhà đ u t ho t đ ng trong các KCN c a vùng
duyên h i mi n Trung cho r ng các y u t quan tr ng s nh h ng tích c c đ n các
quy t đ nh đ u t c a các doanh nghi p vào các KCN theo th t là: chính sách u
đãi, h tr ; v trí đ a lý; l i th v chi phí lao đ ng; c s h t ng đ ng b ; ngu n nhân
l c ch t l ng; th tr ng nhi u ti m n ng; tài nguyên thiên nhiên d i dào. Có th nói,
nhi u nhà nghiên c u đã đánh giá đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN đóng vai trò
r t quan tr ng đ n thu hút đ u t vào KCN. Tuy nhiên, đ u t phát tri n k t c u h
t ng KCN bao g m đ u t phát tri n k t c u h t ng k thu t KCN và đ u t phát tri n
k t c u h t ng xã h i KCN. a s các nghiên c u ch d ng l i phân tích tác đ ng
c a đ u t phát tri n k t c u h t ng chung c a KCN ho c c a các n i dung đ u t
phát tri n k t c u h t ng k thu t KCN mà có r t ít nghiên c u phân tích tác đ ng
tách bi t c a 2 n i dung đ u t phát tri n k t c u h t ng xã h i KCN và đ u t phát

tri n k t c u h t ng k thu t KCN đ n thu hút đ u t vào KCN. Vi t Nam c ng ít


2
có nghiên c u phân tích t ng h p các kênh tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h
t ng KCN đ n thu hút đ u t vào KCN.
th c hi n ho t đ ng đ u t s n xu t kinh
doanh vào KCN là m t quá trình bao g m 3 giai đo n: chu n b đ u t , th c hi n đ u
t và v n hành k t qu đ u t ; m i giai đo n đ u t khác nhau s có m t tiêu chí đánh
giá v thu hút đ u t khác nhau. Tuy nhiên, các nghiên c u th ng đo l ng thu hút
đ u t vào KCN m t khía c nh nh quy t đ nh đ u t , ý đ nh đ u t , k t qu thu hút
đ u t ho c m c đ hài lòng c a nhà đ u t mà ch a đánh giá theo các tiêu chí phù
h p v i t ng giai đo n đ u t . Nghiên c u c a tác gi s phân tích tác đ ng c a đ u t
phát tri n k t c u h t ng KCN đ n thu hút đ u t vào KCN c ba khía c nh: quy t
đ nh đ u t vào KCN (t ng ng v i giai đo n chu n b đ u t ), k t qu thu hút đ u t
vào KCN (t ng ng giai đo n th c hi n đ u t ) và m c đ hài lòng c a nhà đ u t
trong KCN (t

ng ng v i giai đo n v n hành k t qu đ u t ho c c chu kì đ u t ).

T đ u n m 1990 đ n nay ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN t i
Vi t Nam đã di n ra sôi n i cùng v i đó là s gia t ng dòng v n đ u t vào các KCN
này. Theo báo cáo t ng k t ho t đ ng mô hình khu công nghi p, khu kinh t n m 2017
c a B K ho ch và u t , “t khi thành l p cho đ n nay, v n đ u t tr c ti p n c
ngoài vào KCN, KCX hàng n m chi m t 35% - 40% t ng v n đ ng ký t ng thêm c a
Vi t Nam; riêng l nh v c công nghi p chi m g n 80%”. Nh v y th c hi n đ u t phát
tri n mô hình KCN đã thu hút đ c kh i l
trình công nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n

ng v n l n cho Vi t Nam, thúc đ y quá

c. Kinh nghi m v phát tri n các KCN

trong n c và qu c t đ u cho r ng, n u vi c đ u t k t c u h t ng KCN b ch m tr
ho c thi u hoàn ch nh, thi u đ ng b , các KCN đ u có nguy c kém hi u qu . KCN
nào có k t c u h t ng đ ng b , hi n đ i thì đó ho t đ ng đ u t di n ra càng sôi n i;
k t c u h t ng y u kém, ch a hoàn ch nh thì vi c thu hút s khó kh n h n. Tuy nhiên,
Vi t Nam c ng cho th y s gia t ng v s l ng KCN không t l thu n v i t l l p
đ y KCN. Ngay c nh ng KCN đã đ u t xong k t c u h t ng thì t l l p đ y v n
còn th p, ch a đóng góp vào n n kinh t t ng x ng v i ngu n l c đã đ u t ; ch a th
hi n đ c vai trò đ ng l c phát tri n kinh t đ a ph ng nh m c tiêu đ ra.
th c t di n ra nhi u KCN t i Vi t Nam nói chung và Bình nh nói riêng.

ây là

Bình nh xác đ nh ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN s là m t
nhân t quan tr ng giúp t nh t ng c ng thu hút đ u t , phát tri n kinh t xã h i, đ a
Bình

nh tr thành c c t ng tr

ng trong vùng kinh t tr ng đi m mi n Trung. Theo

quy ho ch phát tri n các KCN Vi t Nam đ n n m 2020, t i Bình
v i t ng di n tích quy ho ch 1.961 ha. KCN Phú Tài đ

c Th t

nh s có 08 KCN
ng Chính ph thành

l p theo Quy t đ nh s 1127/Q -TTg ngày 18/12/1998 v i quy mô di n tích 80 ha là


3
KCN t p trung đ u tiên c a t nh Bình nh. n nay, quy mô KCN Phú Tài đã qua 5
l n đi u ch nh, m r ng đ k p th i đáp ng nhu c u đ u t c a các doanh nghi p và
hi n có di n tích 345,8 ha. Ti p theo đó, KCN Long M đ c hình thành vào n m
2004 nh m b sung các ngu n l c đ y nhanh t c đ phát tri n công nghi p và góp
ph n chuy n d ch c c u kinh t c a t nh. Hi n t i, KCN Long M đã c b n l p đ y
các d án th c p trên di n tích h n 110 ha theo quy ho ch đ c duy t.
c thành
l p và đ u t sau KCN Hòa H i nh ng KCN Nh n Hòa có ti n đ xây d ng h t ng
k thu t nhanh và có th xem nh đã l p đ y m t b ng giai đo n 1 c a KCN. KCN Cát
Trinh đ c thành l p tháng 10.2011, hi n đang th c hi n công tác b i th ng, GPMB
và tái đ nh c , đ u t phát tri n k t c u h t ng. Tr c đó, vào tháng 6.2011, KCN
Hòa H i b thu h i gi y ch ng nh n đ u t do ch đ u t h t ng không b o đ m n ng
l c tri n khai xây d ng theo đúng ti n đ cam k t, m c dù t nh đã t o đi u ki n h t s c
thu n l i. V i nh ng đi u ki n trên, tính đ n h t n m 2015, các KCN trên đ a bàn t nh
có 219 d án đ c c p gi y ch ng nh n đ ng v i t ng v n đ ng ký 30.333 t đ ng;
đ n 2017 có 226 d án v i 11.856 t đ ng v n đ ng kí (do m t d án l n đã h y đ ng
ký đ u t ), l y k v n th c hi n ch là 7.421 t đ ng. Tuy nhiên, các KCN c a t nh
ch a có các d án đ u t quy mô l n, công ngh cao, có kh n ng thúc đ y s phát
tri n c a nhi u ngành, nhi u l nh v c. V n đ u t n c ngoài vào Bình nh còn nh
bé, ph n l n d án đ u t đ u t tr c ti p n c ngoài đã thu hút đ c là nh ng d án
nh , kh n ng tài chính không m nh và ch a t o ra đ ng l c đ thu hút các nhà đ u t
l n. V n đ u t thu hút đ c ch y u t p trung ba KCN đã t ng đ i hoàn thi n v
k t c u h t ng v i t l l p đ y cao ( t 80% tr lên) còn n m KCN khác đang trong
giai đo n đ u t k t c u h t ng KCN thu hút đ c m t s d án ho c ch a thu hút
đ c. Theo ông D ng Ng c Oanh, Tr ng phòng Qu n lý đ u t (Ban qu n lý Khu
kinh t t nh Bình nh) cho r ng: “S c h p d n nhà đ u t là c s h t ng. Vi c đ u

t dàn tr i, nh gi t không th phát huy hi u qu các KCN mà còn d n đ n lãng phí.
Ta có th th y s l ng KCN đ c thành l p trên đ a bàn t nh là 8 nh ng th c t ch
có 3 KCN v c b n đã hoàn thi n h th ng k t c u h t ng, còn các KCN khác ch a
hoàn thi n đ u t phát tri n k t c u h t ng c ng là m t h n ch l n trong thúc đ y thu
hút đ u t vào các KCN”. Theo các ngành ch c n ng c a t nh Bình nh, “chính sách
u đãi ph i song hành v i s đ ng b v k t c u h t ng, ngu n nhân l c, cùng các h
tr khác m i đ s c h p d n nhà đ u t ; m t u tiên hàng đ u đ c các nhà đ u t
quan tâm nh ng Bình nh l i đ m t đi m chính là h t ng KCN”. Vi c ch m tr
trong b i th ng và gi i phóng m t b ng, ch m c p gi y ch ng nh n quy n s d ng
đ t, k t c u h t ng t i các KCN ch a đ c đ u t ch t l ng, đ ng b làm cho các
nhà đ u t th c p n n chí, d n đ n vi c ch m đ u t ho c hoãn đ u t . M t khác, do


4
xu t phát đi m v k t c u h t ng xã h i KCN trên đ a bàn t nh còn th p nên c ng nh
h ng đ n thu hút đ u t vào các KCN. Các d án nhà công nhân g n k t v i quy
ho ch đô th và KCN s gi i quy t đ c tình tr ng thuê ch
v i đi u ki n sinh ho t
thi u th n trong các khu dân c g n các KCN trên đ a bàn nh ng các KCN trên đ a
bàn l i ch a đ c th c hi n đ u t đúng m c. Theo bà Nguy n Th H ng S , Phó
Giám đ c Trung tâm Xúc ti n đ u t (S K ho ch & u t t nh Bình nh), “vi c
hoàn thi n c s h t ng đ m b o cho các KCN ch a quy t li t, d n đ n tình tr ng quy
ho ch đ n đâu thì khu dân c m c đ n đó. R i nhi u v n đ khác n y sinh khi KCN
dùng chung h t ng v i khu dân c . i u này đã nh h ng không nh đ n thu hút đ u
t vào các KCN trên đ a bàn t nh”.
Nh v y, ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN (k t c u h t ng k
thu t l n k t c u h t ng xã h i) t i Bình nh có nh h ng không nh đ n thu hút
đ u t vào các KCN trên đ a bàn t nh. Hoàn thi n ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u
h t ng KCN và phát huy tác đ ng tích c c c a h th ng k t c u h t ng KCN nh m
t ng c ng thu hút đ u t vào các KCN trên đ a bàn là m t v n đ đ c s quan tâm

c a Bình

nh trong th i gian qua.

Th c tr ng trên

Vi t Nam nói chung và Bình

nh nói riêng khi n các nhà

nghiên c u quan tâm nhi u h n đ n v n đ đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN tác
đ ng đ n thu hút đ u t vào KCN nh th nào trên các khía c nh: quy t đ nh đ u t
vào KCN, k t qu thu hút đ u t vào KCN, m c đ hài lòng c a nhà đ u t vào KCN?
m c đ nào? Tác đ ng qua nh ng kênh nào? u t phát tri n k t c u h t ng KCN
hi n t i đã đáp ng đ c yêu c u c a nhà đ u t hay ch a? Có c n thi t ph i đ u t
phát tri n thêm các KCN? Và h n n a, các nhà ho ch đ nh chính sách làm gì v đ u t
phát tri n k t c u h t ng KCN nh m t ng c ng thu hút đ u t vào các KCN trên đ a
bàn t nh Bình nh? Nh ng phân tích c a nghiên c u s góp ph n lu n gi i nh ng v n
đ trên v c m t lý thuy t l n th c ti n.
Tr c nh ng kho ng tr ng c a các công trình nghiên c u tr c và nh ng v n
đ c a th c ti n thì vi c tìm hi u tác đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN đ n
thu hút đ u t vào KCN là c n thi t. Vì th , tác gi đã l a ch n đ tài “Tác đ ng c a
đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p đ n thu hút đ u t vào các khu
công nghi p trên đ a bàn t nh Bình

nh” làm đ tài lu n án c a mình.

2. M c tiêu và câu h i nghiên c u
M c tiêu t ng quát là nghiên c u tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng
KCN đ n thu hút đ u t vào KCN. Tác gi c ng đ a ra m t s đ xu t v đ u t phát

5
tri n k t c u h t ng KCN nh m t ng c
và nhà đ u t h t ng.

ng thu hút đ u t vào KCN cho nhà qu n lý

đ t đ c các m c tiêu nghiên c u trên tác gi tr l i các câu h i nghiên c u sau:
i. Nh ng nhân t nào nh h ng đ n thu hút đ u t vào KCN?
ii.
u t phát tri n k t c u h t ng KCN tác đ ng đ n thu hút đ u t vào KCN
qua nh ng kênh nào?
iii. M c đ tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN đ n thu hút đ u
t vào KCN?
iv. Có nh ng gi i pháp gì v đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN nh m t ng
c

3.

ng thu hút đ u t vào KCN?

it

ng và ph m vi nghiên c u

i t ng nghiên c u c a đ tài là tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h
t ng khu công nghi p đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p.
Ph m vi nghiên c u c a đ tài là t i các khu công nghi p trên đ a bàn t nh Bình
nh. S li u th c p thu th p trong kho ng th i gian t 2010 đ n 2016 và đ i t ng

đi u tra kh o sát bao g m các nhà qu n lý, các nhà đ u t bên trong KCN và nhà đ u
t bên ngoài KCN trên đ a bàn t nh Bình nh.

4. Nh ng đóng góp m i c a lu n án
V lý thuy t và ph

ng pháp nghiên c u

Lu n án t ng h p và phân tích b n kênh tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u
h t ng KCN đ n thu hút đ u t vào KCN bao g m: kênh hi u qu ho t đ ng s n xu t
kinh doanh, kênh chi phí, kênh n ng l c c nh tranh và kênh r i ro.
Lu n án xây d ng mô hình và c l ng tác đ ng c a hai n i dung: đ u t phát
tri n k t c u h t ng k thu t KCN và đ u t phát tri n k t c u h t ng xã h i KCN
đ n thu hút đ u t vào KCN trên ba khía c nh là quy t đ nh đ u t vào KCN, k t
qu thu hút vào KCN và m c đ hài lòng c a nhà đ u t trong các KCN.
Lu n án đã ch ra đ u t phát tri n k t c u h t ng k thu t KCN tác đ ng thu n
chi u đ n quy t đ nh đ u t vào KCN, k t qu thu hút đ u t vào KCN và m c đ hài
lòng c a nhà đ u t trong các KCN. u t phát tri n k t c u h t ng xã h i KCN tác
đ ng thu n chi u đ n m c đ hài lòng c a nhà đ u t trong các KCN.
V th c ti n
Lu n án xác đ nh và ch ra b n ch t; phân tích các kênh tác đ ng c a đ u t
phát tri n k t c u h t ng KCN đ n thu hút đ u t vào KCN.
ng th i, c l ng
tác đ ng này trong t ng th các nhân t

nh h

ng đ n thu hút đ u t vào KCN.

6
Lu n án đã đánh giá tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN đ n thu hút
đ u t tùy theo các giai đo n c a ho t đ ng đ u t v i nh ng tiêu chí t ng ng là
quy t đ nh đ u t vào KCN, k t qu thu hút vào KCN và m c đ hài lòng c a nhà đ u
t . Các d li u đ c tác gi thu th p t các nhà đ u t bên trong và bên ngoài KCN
trên đ a bàn t nh Bình nh.
T nh ng k t qu phân tích trên, giúp các nhà qu n lý và nhà đ u t h t ng
ki m soát ho c đi u ch nh các y u t c a đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN thúc
đ y thu hút đ u t vào các KCN. Lu n án đ xu t cho nhà qu n lý KCN và nhà đ u t
h t ng trên đ a bàn t nh Bình nh các gi i pháp h p lý v đ u t phát tri n k t c u h
t ng KCN nh m t ng c

ng thu hút đ u t vào KCN.

5. B c c lu n án
Ngoài l i m đ u và k t lu n, lu n án có n i dung bao g m 5 ch ng:
Ch ng 1: T ng quan nghiên c u
Ch ng 2: C s lý lu n v tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng khu
công nghi p đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p
Ch
Ch

ng 3: Ph ng pháp nghiên c u và mô hình nghiên c u đ xu t
ng 4: Tác đ ng c a đ u t c a đ u t phát tri n k t c u h t ng các khu

công nghi p đ n thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn t nh Bình nh
Ch ng 5: nh h ng và gi i pháp v đ u t phát tri n k t c u h t ng khu
công nghi p nh m t ng c ng thu hút đ u t vào các khu công nghi p trên đ a bàn
t nh Bình nh
Bên c nh đó, lu n án còn có các n i dung:

− Danh m c các công trình nghiên c u đã công b
− Tài li u tham kh o
− Ph l c


7

CH
NG 1
T NG QUAN NGHIÊN C U
1.1. Nghiên c u liên quan đ n đ u t phát tri n k t c u h t ng khu công nghi p
Các v n đ liên quan đ n đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN đã đ c nhi u
nhà nghiên c u trên th gi i và Vi t Nam quan tâm nhi u khía c nh khác nhau.
Các v n đ v quy ho ch, t ch c lãnh th , phân tích th c tr ng quy ho ch, l a
ch n v trí đ t KCN t đó đ a ra các gi i pháp v quy ho ch khu công nghi p nh m
phát tri n KCN t i Vi t Nam đ c đ c p trong các nghiên c u đi n hình nh Ph m
ình Tuy n (2001), Nguy n Xuân Hinh (2003), Nguy n Cao Lãnh (2009). Các nghiên
c u này đã phân tích các lu n c khoa h c và th c ti n v đ u t phát tri n k t c u h
t ng KCN, phát tri n KCN, quy ho ch phát tri n KCN, t ch c lãnh th KCN t đó
đ a ra đ xu t h tr cho quá trình l a ch n v trí c a KCN. Tác gi Nguy n ình Thu
(2005) đi sâu phân tích gi i pháp đ u t nh m t ng tính liên k t gi a khu ch c n ng ,
công c ng và s n xu t trong quy trình quy ho ch xây d ng các KCN t i Hà N i. V n
đ v quy ho ch KCN nh ng n m g n đây đ c các nhà nghiên c u phân tích theo
h ng quy ho ch phát tri n KCN b n v ng, KCN xanh, KCN sinh thái nh nghiên
c u c a Nguy n Cao Lãnh (2009) đã trình bày v quy ho ch phát tri n m ng l i, quy
mô, gi i pháp thi t k , quy ho ch xây d ng KCN theo h ng sinh thái; đ xu t các
gi i pháp nh m quy ho ch xây d ng KCN Vi t Nam theo h ng KCN sinh thái.
Nhóm nghiên c u v th c tr ng phát tri n, phát tri n b n v ng KCN c a Vi t
Nam đã phân tích chi ti t hi n tr ng phát tri n c a các KCN Vi t Nam và các đ a
ph ng. ng th i các tác gi đ a ra đánh giá v m t đ c và ch a đ c c a quá trình

phát tri n KCN nh ng đ nh h ng cho các nhà ho ch đ nh chính sách phát tri n các
KCN b n v ng và các gi i pháp nh m phát tri n b n v ng KCN đ u đ c các gi đ a
ra r t phong phú và phù h p v i th c ti n Vi t Nam. Có th k đ n các công trình c
th nh : Nguy n Ch n Trung, Tr ng Giang Long (2004), Tr n Ng c H ng (2004),
V Thành H ng (2010), Phan M nh C ng (2015). Tr c đó, nghiên c u c a Word
Bank (1992) đã phân tích, đánh giá tình hình ho t đ ng và đánh giá các y u t nh
h

ng đ n s phát tri n c a các KCX, KCN.
M t s nghiên c u khác đi sâu vào phân tích tác đ ng c a các c ch , chính

sách phát tri n các KCN trên c n c đ n s phát tri n b n v ng c a các KCN. Thông
qua phân tích nh ng t n t i trong th c ti n áp d ng các đ a ph ng nh : tình tr ng
thành l p nhi u KCN t i nh ng đ a bàn ch a đ c chu n b k v m t b ng, v n đ
c nh tranh không lành m nh v thu hút gi a các đ a ph ng, v n đ qu n lý ô nhi m


8
môi tr ng, nh h ng c a chính sách đ n phát tri n KCN. Các tác gi đ xu t các
khuy n ngh thay đ i, hoàn thi n m t s chính sách nh m đ m b o cho s phát tri n
các KCN b n v ng nh đ i m i t ch c b máy qu n lý nhà n c, hoàn thi n h th ng
th ch KCN, hoàn thi n qu n lý nhà n c đ i v i KCN. Các nghiên c u v v n đ
này có th k đ n nh : Ch ình Hoàng (1996), Lê Tuy n C (2004), Ngô Th ng L i
và c ng s (2006); V Thành H ng (2010).
Nhi u nhà nghiên c u v đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN nh Nguy n
Ng c D ng (2010), Tr n Ng c H ng (2004), Nguy n ình Trung (2012). Nguy n
Ng c D ng (2010) đã phân tích th c tr ng và đ a ra m t s ch tiêu đánh giá tính đ ng
b , ch rõ kh n ng phát tri n đ ng b KCN c a Hà N i. Tác gi c ng đã t p trung vào
nghiên c u s đ ng b gi a đ u t , hi u qu thu hút đ u t v i hoàn thi n k t c u h
t ng k thu t và xã h i trong và ngoài hàng rào KCN. Trên c s các ki n ngh v

nh ng quan đi m, gi i pháp phát tri n KCN đ ng b trên đ a bàn Hà N i, tác gi đã đ
xu t thí đi m áp d ng m t KCN đ ng b . M t s tác gi đi sâu nghiên c u v đ u t
phát tri n k t c u h t ng k thu t KCN nh
inh H u Quý (2005). Tr n Ng c H ng
(2006) đi sâu phân tích n i dung v đ u t ho t đ ng b o v môi tr ng và x lý ch t
th i trong KCN. Tác gi đã phân tích v các n i dung đ u t ho t đ ng b o v môi
tr ng trong các KCN nh đ u t cho h th ng x lý ch t th i, đ u n i h th ng c a
nhà máy v i h th ng x lý ch t th i chung c a KCN. Nghiên c u đ n v n đ đ u t
phát tri n k t c u h t ng xã h i c ng nh tác đ ng xã h i c a phát tri n KCN qua đó
đ xu t các gi i quy t các v n đ xã h i n y sinh cùng v i đ u t và phát tri n các
KCN c ng đ c nhi u tác gi quan tâm có th k đ n nh : Tr n Vi t Ti n (2008), Lê
Xuân Bá (2007), Hoàng Hà và c ng s (2009), Tr n Ng c H ng (2009). Các tác gi
này đi sâu vào các n i dung c a ho t đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng xã h i nh
v n đ vi c làm, nhà , các d ch v y t , giáo d c, v n hóa nh m đ m b o đ i s ng cho
ng i lao đ ng trong các KCN và đ a ra nh ng đánh giá, ki n ngh và gi i pháp đ
gi i quy t t t v n đ này trong phát tri n các KCN.
Nh v y, đã có nhi u nghiên c u v lý lu n và th c ti n liên quan đ n ho t
đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN Vi t Nam và các đ a ph ng. Các
nghiên c u này Vi t Nam th ng ch d ng l i v phân tích, đánh giá, so sánh và ra
các gi i pháp, ki n ngh mà ch a s d ng nhi u các ph ng pháp đ nh l ng. Các
nghiên c u này đã đ a ra các đ xu t, gi i pháp h u ích cho các nhà ho ch đ nh chính
sách liên quan nh m hoàn thi n ho t đ ng đ u t phát tri n KCN, thu hút đ u t và
phát tri n b n v ng các KCN. Bên c nh đó ch a có nghiên c u nào liên quan đ n ho t
đ ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN trên đ a bàn t nh Bình

nh.


9

1.2. Nghiên c u liên quan đ n thu hút đ u t vào khu công nghi p
1.2.1. Nghiên c u liên quan đ n các nhân t
vào khu công nghi p

nh h

ng đ n thu hút đ u t

Có nhi u nghiên c u liên quan đ n các nhân t nh h ng đ n thu hút đ u t
nói chung và thu hút đ u t vào KCN nói riêng trong và ngoài n c.
cách ti p c n chi phí, Badri (1996) đã thu th p d li u c a t ng c ng 2125
CEO c a các công ty 23 qu c gia trên toàn th gi i và dùng ph ng pháp phân tích
nhân t đ th c hi n nghiên c u đ ch ra nh ng nhân t ch y u tác đ ng t i l a ch n
v trí công nghi p c a các nhà đ u t này là k t c u h t ng giao thông, lao đ ng,
nguyên v t li u, th tr ng, c m công nghi p, h tr và qu n lý c a chính ph , thu ,
khí h u và c ng đ ng xã h i. Ngoài ra, đ l a ch n v trí đ u t ra n c ngoài, b n y u
t chung đ c xác đ nh: tình hình chính tr c a qu c gia đ c đ u t , kh n ng c nh
tranh toàn c u, các quy đ nh c a chính ph và các y u t kinh t .
Nghiên c u c a Porter (2000) v l i th c nh tranh, đ a đi m đ u t , các t h p
công nghi p/ngành ngh và chi n l c công ty đã đ a ra m t cách ti p c n đ ng v
các đ ng c quy t đ nh đ u t , nêu b t vai trò c a các t h p công nghi p/ngành ngh
trong chi n l c c nh tranh c a doanh nghi p, đ ng th i phân tích vai trò c a các đ a
đi m đ u t trong quá trình hình thành l i th c nh tranh c a doanh nghi p.
Shatz, Venables (2000) d a vào phân tích dòng ch y FDI t các qu c gia Hoa
K , Nh t B n và EU sang qu c gia khác đ đ a ra các k t lu n r ng đ ng c c a các
t p đoàn đa qu c gia khi l a ch n đ a đi m đ u t
n c ngoài bao g m 2 lý do: m t
là đ khai thác th tr ng n i đ a c a n c nh n đ u t (còn g i là FDI liên k t ngang),
hai là đ gi m thi u chi phí đ u vào s n xu t c a mình (còn g i là FDI liên k t d c).
Xu t phát t hai đ ng c này, đa s dòng FDI vào các n c phát tri n là đ khai thác

th tr ng t i ch , còn dòng FDI vào các n n kinh t đang phát tri n là đ ti t gi m chi
phí đ u vào s n xu t. Kho ng cách và quy mô th tr ng là 2 nhân t c c k quan
tr ng đ các nhà đ u t qu c t l a ch n đ a đi m đ u t . c đi m c a các FDI liên
k t ngang là tìm ki m đi u ki n ti p c n th tr ng n c nh n đ u t r ng m h n,
thay vì xu t kh u tr c ti p hàng hoá sang th tr ng đó, do v y các công ty s cân nh c
gi a các chi phí c đ nh đ xây d ng c s s n xu t t i đ a đi m n c ngoài v i các
chi phí ti t gi m đ c. Bên c nh đó, các công ty c ng ph i tính t i các chi phí phát
sinh khi v n hành t i n c nh n đ u t nh chi phí liên quan t i th t c hành chính,
các s c thu áp d ng và s đi u ch nh chính sách. Rõ ràng, qu c gia nào t o đ c m t
môi tr ng đ u t kinh doanh v i chi phí giao d ch t i u nh t s có l i th c nh tranh


10
thu hút FDI toàn c u. Chính vì v y, theo quan đi m này ta có th th y ho t đ ng đ u
t phát tri n các KCN t i các n c đang phát tri n s t o ra nh ng u th n i tr i v
chi phí và chính sách đ h p d n các nhà đ u t n c ngoài.
góc đ marketing đ a ph ng, các nhà nghiên c u xem môi tr ng đ u t là
m t hàng hóa d ch v . Các th tr ng m c tiêu c a hàng hóa đ c bi t này h ng đ n
có th là khách du l ch, th tr ng xu t kh u, nhà s n xu t, nhà đ u t , và các doanh
nghi p đ a ph ng và qu c t (Kotler và c ng s , 1993). Trong s các khách hàng đó,
các nhà đ u t có l là m t m c tiêu quan tr ng cho m i n i, đ c bi t là các n n kinh
t đang phát tri n. M t s nghiên c u v th m dò môi tr ng đ u t cho r ng đ a
ph ng nên có m t s đ a đi m phát tri n tr ng đi m đ kích thích dòng v n đ u t
tr c ti p n c ngoài c ng nh đ t o ra m t m c đ cao c a s hài lòng c a nhà đ u
t , đ c bi t là các n c đang phát tri n (Nguyen Nhu Binh, Haughton (2002)) do
FDI t o ra nhi u l i ích cho các đ a ph ng và qu c gia. Và m t trong nh ng đ a đi m
trong tâm đ c các tác gi trên đ c p đ n đó chính là phát tri n mô hình CCN - KCN.
Porter và c ng s (2008) c ng cho r ng đ a ph ng c n xây d ng, hoàn thi n môi
tr ng đ u t đ nâng cao n ng l c c nh tranh c a đ a ph ng và h p d n các nhà đ u
t , khách du l ch.

Vi t Nam, Nguyen Dinh Tho (2009) đã nghiên c u các nhân t

nh h

ng

đ n m c đ hài lòng c a nhà đ u t bao g m k t c u h t ng kinh doanh c b n (h
t ng c b n, lao đ ng, c p đ t, ch t l ng tr ng h c), h tr c a chính quy n đ a
ph ng (h tr th ng m i, khuy n khích đ u t , d ch v công) và ch t l ng cu c
s ng. Nghiên c u này v i d li u bao g m 396 doanh nghi p ho t đ ng t i t nh Ti n
Giang đánh giá k t c u h t ng kinh doanh (ch t l ng tr ng h c) là m t nhân t tác
đ ng đ n m c đ hài lòng c a nhà đ u t tuy nhiên các y u t còn l i nh k t c u h
t ng c b n, lao đ ng và c p đ t l i không nh h ng đ n s hài lòng c a nhà đ u t .
Nghiên c u c ng cho th y khuy n khích đ u t , d ch c công và ch t l ng cu c s ng
nh h ng đ n m c đ hài lòng c a nhà đ u t (trong đó khuy n khích đ u t có tác
đ ng m nh nh t). Nguy n M nh Toàn (2010) k t lu n r ng c s h t ng k thu t phát
tri n là y u t quan tr ng b c nh t, x p theo sau l n l t là nh ng u đãi h tr đ u t
c a chính quy n đ a ph ng; chi phí ho t đ ng th p; nhân t kém ph n quan tr ng h n
là th tr ng ti m n ng tác đ ng đ n quy t đ nh l a ch n đ a đi m nhà đ u t vào đ a
ph ng ; nhân t không nh h ng l n là v trí đ a lý và c s h t ng xã h i. inh Phi
H (2012) đã s d ng b s li u đi u tra 226 doanh nghi p trong các KCN

Vi t Nam

đ đánh giá các nhân t nh h ng đ n thu hút đ u t vào KCN k t qu cho th y nhân
t k t c u h t ng là nhân t tác đ ng m nh nh t đ n thu hút đ u t vào KCN bên c nh
các nhân t ch đ chính sách đ u t ; môi tr

ng s ng và làm vi c; l i th ngành đ u

11
t ; ch t l ng d ch v công; th ng hi u đ a ph ng; ngu n nhân l c; chi phí đ u vào
c nh tranh. Các tác gi trên đã s d ng ph ng pháp h i qui OLS đ th c hi n các
phân tích trên. C ng theo s li u đi u tra n m 2012 c a nhóm T v n h p tác phát
tri n mi n Trung t các nhà đ u t ho t đ ng trong các KCN c a vùng, các nhà đ u t
cho r ng các y u t quan tr ng s nh h ng tích c c đ n các quy t đ nh đ u t c a
các doanh nghi p vào các KCN theo th t là: chính sách u đãi, h tr ; v trí đ a lý;
l i th v chi phí lao đ ng; c s h t ng đ ng b ; ngu n nhân l c ch t l ng; th
tr ng nhi u ti m n ng; tài nguyên thiên nhiên d i dào.. Ngoài ra có các tác gi Vi t
Nam nghiên c u v v n đ này đ c tác gi t ng h p nh sau:
B ng 1.1: T ng h p m t s nghiên c u liên quan đ n các nhân t
thu hút đ u t vào khu công nghi p
Tác gi
Mai
V n
Nam,
Nguy n
Thanh V
(2010)

Nguy n
Phúc
Nguyên
(2013)
Nguy n
Th
Ninh
Thu n, Bùi
V n Tr nh

(2012)
Lê
Tu n
L c,
Nguy n
Th Tuy t
(2013)

Nguy n
Minh Hà,
Nguy n
Duy
Kh ng
(2014)

Ph m V n
n, Tr n

Các nhân t

nh h

ng

− Chính sách u đãi đ u t vào KCN
− C s h t ng k thu t KCN
− V trí thành l p KCN
− H t ng cung c p đi n, vi n thông, n
s n xu t, x lý n c th i
− Nguyên li u đ u vào

− L c l ng lao đ ng
− L i ích k v ng c a đ u t
− Chính sách thu hút đ u t
− S phát tri n c a công nghi p b tr
− Các bi n s c a doanh nghi p và vùng

nh h

ng đ n

Vi t Nam

Ph ng
pháp
Phân tích
nhân t

L nh
v c
Khu
công
nghi p

Ph ng
pháp
IVprobit

Khu
công
nghi p

c

−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−

Chính sách u đãi
V trí đ t đai
C s h t ng
i n n c, x lý n c th i
Nguyên li u
Lao đ ng
Quy mô th tr ng
Ch t l ng ngu n nhân l c
Chi phí
C s h t ng
Hình thành c m ngành
Chính sách u đãi

Qu n lý và h tr c a chính quy n đ a ph ng
V trí đ a lý và tài nguyên thiên nhiên

Phân tích
nhân t

Khu
công
nghi p

H i quy
OLS

a
ph ng

−
−
−
−
−
−
−
−
−
−

Ngành đ u t c a d án
T ng v n đ u t c a d án
Di n tích đ t c a d án

Th i gian ho t đ ng d án
Hình th c s h u d án
Th tr ng tiêu th s n ph m
c tính c a ch đ u t
S lao đ ng
K t c u h t ng
L i th ngành đ u t

H i quy
Binary
Logistic

Khu
công
nghi p
và c m
công
nghi p

H i quy
OLS

Khu
công

K t qu
Các y u t quan tr ng đã nh h ng
đ n quy t đ nh đ u t c a các DN
vào KCN bao g m: c s h t ng k
thu t, chính sách thu hút đ u t vào

KCN và v trí thành l p KCN

L i ích k v ng c a đ u t , Chính
sách thu hút đ u t , S phát tri n
c a công nghi p b tr có tác đ ng
tích c c d n quy t đ nh c a nhà đ u
t thông qua tác đ ng tr c ti p đ n
ý đ nh đ u t .
Y u t nh h ng quan tr ng nh t
đ n thu hút đ u t vào KCN là c s
h t ng KCN, v trí KCN và chính
sách thu hút đ u t

nh h ng c a các nhân t
nh
h ng đ n s hài lòng c a nhà đ u
t l n l t là nhân t v c s h
t ng, nhóm nhân t v công tác
qu n lý và h tr c a đ a ph ng,
nhóm nhân t v s hình thành và
c m ngành, nhóm nhân t v ch t
l ng ngu n nhân l c, v trí đ a lý
và tài nguyên thiên nhiên.
Có 5 nhân t có ý ngh a th ng kê
nh h ng d ng đ n vi c doanh
nghi p đ u t vào KCN đó là ngành
đ u t , di n tích đ t d án, hình
th c s h u d án, tình tr ng ch
đ u t và s lao đ ng t i th i đi m
d án th c hi n

M c đ tác đ ng thu n chi u c a
các nhân t l n l t nh sau: nhân


12
Tác gi

Các nhân t

Phan oan
Khánh
(2015)

Hà
Nam
Khánh
Giao
và
c ng
s
(2015)

Nguy n
Vi t B ng,
Lê
Qu c
Nghi, Lê
Cát
Vi
(2016)

nh h

−
−
−
−
−
−
−
−
−
−

Ch t l ng d ch v công
Môi tr ng s ng và làm vi c
Ch đ chính sách đ u t
Chi phí đ u vào c nh tranh
Ngu n nhân l c
Th ng hi u đ a ph ng
Nhân t kinh t
Nhân t tài nguyên
Nhân t c s h t ng
Nhân t chính sách

−
−
−
−
−

−
−
−

C s h t ng
Ngu n nhân l c
Ch t l ng d ch v công
L i th ngành đ u t
Th ng hi u đ a ph ng
Chính sách đ u t
Môi tr ng s ng và làm vi c
Chi phí đ u vào c nh tranh

ng

Nh v y, có nhi u nhân t

nh h

Ph ng
pháp

L nh
v c
nghi p,
c m
công
nghi p

H i quy

OLS

L nh
v c
công
nghi p
– xây
d ng,
th ng
m i,
d ch v

H i quy
OLS

Khu
công
nghi p

K t qu
t môi tr ng s ng và làm vi c, chi
phí đ u vào c nh tranh, k t c u h
t ng, chính sách đ u t , ngu n nhân
l c và th ng hi u đ a ph ng

Các y u t tác đ ng đ n thu hút v n
đ u t vào khu v c công nghi p –
xây d ng g m: quy t đ nh c a chính
quy n đ a ph ng, chính sách đ u
t và công tác h tr , th tr ng.

Các y u t th tr ng, chi phí đ u
t , đ i tác tin c y, v trí thu n l i
cho ho t đ ng kho bãi, các KCN tác
đ ng đ n thu hút v n đ u t vào
khu v c th ng m i – d ch v .
Trong 08 y u t này thì y u t v c
s h t ng và ngu n nhân l c là 02
y u t có tác đ ng nhi u nh t đ n s
th a mãn c a các nhà đ u t .

Ngu n: T ng h p c a tác gi
ng đ n thu hút đ u t vào KCN và m i

cách ti p c n, ph ng pháp khác nhau các tác gi phân tích nh ng nhân t khác nhau.
Ta c ng có th th y đa s các nghiên c u Vi t Nam đ s d ng ph ng pháp h i quy
đ th c hi n nghiên c u. D a trên các nghiên c u tr c, trong khuôn kh nghiên c u,
tác gi t ng h p các nhân t nh h ng đ n thu hút đ u t vào KCN sau đây:
i. Nhân t bên trong doanh nghi p
Nhân t nh h ng đ n thu hút đ u t vào KCN xu t phát t n i t i doanh
nghi p nh tâm lý, c m xúc và hành vi c a nhà đ u t (Kahneman (1979); Waweru và
c ng s (2008)); các đ c tính c a ch đ u t (Stighlitz, 1988); t ng v n đ u t c a d
án (Goetzmann (1996); Nguy n Minh Hà, Nguy n Duy Kh ng (2014)).
ii. Nhân t bên ngoài doanh nghi p
Thu hút đ u t vào KCN còn b

nh h

ng m nh b i các nhân t bên ngoài

doanh nghi p. Tác gi t ng h p và phân tích các nhân t bên ngoài nh d

−

i đây:

u t phát tri n k t c u h t ng, đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN
u t phát tri n k t c u h t ng v i các n i dung nh đ u t h th ng giao

thông v n t i, c p đi n, c p n c, thông tin liên l c, …đ c nhi u nhà nghiên c u đ
c p nh Dunning (1997), Kotler (2002), Nguyen Dinh Tho (2009). Thông th ng đ u
t phát tri n k t c u h t ng tác đ ng thu n chi u đ n thu hút đ u t vào KCN. Bên


13
c nh đ u t phát tri n k t c u h t ng, đ u t k t c u h t ng KCN c ng đ c các tác
gi s d ng đ đánh giá nh h ng đ n thu hút đ u t vào KCN. H u h t các nghiên
c u đ u cho r ng đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN tác đ ng tích c c đ n thu hút
đ u t vào KCN nh
inh Phi H (2012); Mai V n Nam, Nguy n Thanh V (2010),
Nguy n Th Ninh Thu n, Bùi V n Tr nh (2012), Ph m V n n, Tr n Phan oan
Khánh (2015) và nhi u nghiên c u khác.
− Ngu n nhân l c
S thu n l i c a y u t lao đ ng nh : s s n có lao đ ng ph thông, lao đ ng
có k n ng ch t l ng cao, chi phí lao đ ng r hay tính k lu t ng i lao đ ng cao s
góp ph n t o nên s h p d n c a môi tr ng đ u t . Driffield, Menghinello (2010) cho
r ng các công ty đa qu c gia th ng b thu hút b i chi phí phí lao đ ng th p h n c a
n c ti p nh n đ u t . Tuy nhiên, m t s nghiên c u cho r ng, ti n l ng th p không
có m i quan h thu n chi u v i thu hút đ u t nh Chen (2011); Jenkins, Thomas
(2002); lao đ ng có tay ngh và lao đ ng ph thông các n c đang phát tri n r
nh ng không ph i là y u t chính h p d n FDI b i l i th này th ng t ng đ ng gi a
các n c này, không mang l i l i th c nh tranh b n v ng cho n c ch nhà (Tarzi,

2005). Các nghiên c u khác nh Kang và c ng s (2007); Liu và c ng s (2012) cho
r ng, trình đ , k n ng quan tr ng h n chi phí lao đ ng trong thu hút đ u t n

c

ngoài. Carstensen and Toubal (2004) đã s d ng mô hình moment t ng quát (GMM)
đ xác đ nh các y u t khuy n khích và c n tr v n đ u t n c ngoài t các n c
OECD vào 7 qu c gia có n n kinh t chuy n đ i Trung và ông Âu trong giai đo n
1993-1999 l i cho r ng chi phí lao đ ng th p có tác đ ng đ n v n đ u t n c ngoài.
Bên c nh đó các tác gi khác nh
inh Phi H (2012); Ph m V n n, Tr n Phan oan
Khánh (2015); Nguy n Vi t B ng và c ng s (2016) đ u kh ng đ nh ngu n nhân l c
có tác đ ng tích c c đ n thu hút đ u t vào KCN.
− Chi phí s d ng h t ng
Weber (1909), Vernon (1966) gi i thích s

t p trung công nghi p vào m t

không gian nh t đ nh do 3 nguyên nhân ch y u: 2 y u t đ u là chi phí v n t i r nh t
và chi phí nhân công th p nh t, th 3 là các l c tích t và không tích t - đó là nh ng
y u t thu c đ a ph

ng. Nh ng quan tr ng hàng đ u v n là y u t chi phí v n t i.

Trong thu hút đ u t vào KCN, các chi phí th

ng đ

c nghiên c u đ c p đ n đó là

chi phí s d ng h t ng KCN nh : chi phí giao thông, chi phí đi n, n

c, x lý ch t

th i, chi phí thông tin, liên l c. Theo quan đi m này, Krugman (1991) cho r ng s k t
h p gi a tính kinh t t ng theo quy mô và chi phí v n chuy n thúc đ y ng i s d ng


14
và nhà cung c p đ u vào trung gian thi t l p nhà máy g n nhau. Vi c tích t này làm
gi m chi phí v n chuy n và t o ra trung tâm s n xu t l n có hi u qu , có nhi u nhà
cung c p đa d ng h n so v i trung tâm s n xu t nh . i u này s khuy n khích công
ty cùng ngành t p trung cùng đ a đi m. Ban đ u m t công ty xác đ nh đ a đi m mang
tính ch t tình c , nh ng s l a ch n đ a đi m c a nhi u công ty theo nguyên t c này s
hình thành các KCN. inh Phi H (2012), Lê Tu n L c, Nguy n Th Tuy t (2013);
Nguy n Vi t B ng và c ng s (2016) cho r ng các chi phí đ u vào c nh tranh là nhân
t quan trong tác đ ng đ n thu hút đ u t n c ngoài.
− L i th ngành đ u t
Nhà đ u t đ u t vào m t KCN tr c h t k v ng vào l i ích t ng lai c a
quy t đ nh đ u t . Bên c nh đó, s thu n ti n c a KCN th hi n y u t l i th ngành
đ u t có ý ngh a s ng còn v i ý đ nh đ u t c a doanh nghi p. Các nhà đ u t không
mu n ph i đ u t m i m t đ s n xu t ra s n ph m, h mu n t n d ng l i th so sánh
và l i th c nh tranh các KCN d a vào c c u đ nh h ng ngành KCN đó. Khi có
nh ng l i th v ngành đ u t , các doanh nghi p này s có kh n ng ti p c n y u t
đ u vào, thông tin công ngh và ngu n nhân l c d dàng h n (Lê Th Gi i, 2009).
M i đ a ph ng và m i KCN có nh ng l i th ngành riêng v i nh ng đ c thù riêng
t o nên tính h p d n cho môi tr ng đ u t . Nhà đ u t nh n th c đ c s thu n l i
c a y u t này s nh h ng đ n ý đ nh, hành vi đ u t c a h . Theo Brainard (1997)
y u t này đóng vai trò quan tr ng, giúp nhà đ u t ti t ki m chi phí v n chuy n
nguyên li u, hàng hóa, thu n l i trong ti p c n và m r ng th tr ng tiêu th s n

ph m đ n khu v c khác, toàn c u. Ngoài ra, v trí đ a lý thu n l i cho ngành đ u t s
kích thích công ty tích t , giúp h khai thác hi u qu đ u vào trung gian chung c a
ngành (Krugman, 1991).
− Chính sách thu hút đ u t
Chính sách c a chính ph mà c th là các chính sách c a t ng vùng, đ a
ph ng có vai trò r t l n đ n quy t đ nh đ u t c a m t doanh nghi p. Th c t cho
th y t i các n c phát tri n, chính sách c a Chính ph có vai trò to l n trong đ nh
h ng đ u t vào KCN. Rosenfeld (1996) đã phát hi n đ c tác đ ng tích c c c a
chính sách đ n h p tác đ u t
an M ch. T ng t , Kipping (1996) c ng đã phát
hi n đ c vai trò c a Chính ph trong vi c phát tri n ngành công nghi p Pháp và
c. H u h t các nghiên c u Vi t Nam đ u kh ng đ nh tác đ ng tích c c c a chính
sách thu hút đ u t đ n thu hút đ u t vào KCN nh
inh Phi H (2012), Nguy n Th
Ninh Thu n, Bùi V n Tr nh (2012); Nguy n Phúc Nguyên (2013).


15
− Công tác qu n lý và h tr c a chính quy n đ a ph
S s n lòng và k n ng qu n lý c a cán b đ a ph

ng
ng cho các nhà đ u t là

m t y u t không kém ph n quan tr ng trong thu hút đ u t vào KCN. Bevan và c ng
s (2004) cho r ng, công tác qu n lý và h tr c a chính quy n đ a ph
đ n chi n l

ng nh h

ng

c kinh doanh qu c t c a công ty nh : quy t đ nh đ a đi m, hình th c,

quy mô đ u t và tính kh thi c a quy t đ nh đ u t . Meyer and Nguyen (2005) b ng
cách s d ng mô hình h i quy Negative Bonomial và Logit đã ki m tra phân b không
gian t i các đ a ph

ng cho c FDI đ ng ký m i n m 2000 và FDI tích l y đ n n m

2000, nh m xác đ nh các nhân t

nh h

th c đ u t c a các doanh nghi p đ u t n
K t qu cho th y các nhà đ u t n

ng đ n chi n l

c l a ch n v trí và hình

c ngoài t i th tr

ng m i n i (Vi t Nam).

c ngoài quan tâm đ n s s n có các khu công

nghi p và các chính sách thân thi n c a chính quy n đ a ph

ng. Nguyen Ngoc Anh,

Nguyen Thang (2007) l i cho r ng, công tác qu n lý c a chính quy n đ a ph
th c thi th ch

ng,

Vi t Nam (đo b ng PCI c p t nh) không ph i là m t y u t quan

tr ng đ n thu hút FDI c a t nh.
Nh v y, t ng quan nghiên c u cho th y m t s nghiên c u th
nhân t thu c v doanh nghi p đ đánh giá nh h
ph n l n các nghiên c u th

ng s d ng các

ng đ n thu hút đ u t vào KCN,

ng ch đánh giá tác đ ng c a các nhân t bên ngoài

doanh nghi p đ n thu hút đ u t vào KCN. M t s nghiên c u s d ng các nhân t
bên trong doanh nghi p v i t cách là các bi n ki m soát bên c nh các nhân t xu t
phát t bên ngoài doanh nghi p.
Qua t ng quan nghiên c u

trên, ph

ng pháp h i quy c ng là ph

ng pháp

th ng đ c các nghiên c u s d ng đ đánh giá các nhân t nh h ng đ n thu hút
đ u t vào KCN c ng nh tác đ ng c a đ u t phát tri n k t c u h t ng KCN đ n thu
hút đ u t vào KCN.

1.2.2. Tiêu chí đo l
Các tiêu chí đ

ng thu hút đ u t vào khu công nghi p
c các nhà nghiên c u s d ng đ đo l

ng thu hút đ u t khá

đa d ng và th ng ph thu c vào m c tiêu nghiên c u có th là tiêu chí tài chính, các
ch tiêu phi tài chính ho c các ch tiêu đ nh tính, các ch tiêu đ nh l ng.
Nhóm chí tiêu đ nh l
l

ng là nhóm ch tiêu đ

c s d ng khá ph bi n đ đo

ng thu hút đ u t vào KCN. Ho t đ ng thu hút đ u t thúc đ y các nhà đ u t

đ a ra hành vi b v n đ u t . Bi u hi n c a hành vi này là s l

ng v n, giá tr c a

d án mà nhà đ u t th c hi n. Khi nghiên c u v các nhân t

nh h

ng đ n thu