Tiết 64 - Bài 58 Tổng kết chương III Quang học

Phòng GD&ĐT TP Bắc Ninh
TrườngưTHCSưPhongưKhê




Tiết 64- bài 58 : Tổng kết chơng iii:
Quang học
Ng
uồn
sán
g

3
X

f

f

Biên soạn: Nguyễn Văn Yên .13
Bien soan: Nguyen Van Yen

1


I. Tự Kiểm tra
Bài1(1. SGK): Chiếu
một tia sáng từ
không khí và nớc
chếch 300 so với

mặt nớc.
a. Có hiện tợng gì
xảy ra đối với tia
sáng khi truyền
qua mặt nớc ? Hiện
tợng đó gọi là hiện
tợng gì?
b. Góc tới bằng 600
thì góc khúc xạ lớn
hơn hay nhỏ hơn
600 ?

N

Góc tới =

600

300

GKX<600

N

a. Tia sáng bị gÃy khúc tại mặt phân cách giữa n
ớc và không khí. Đó là hiện tợng khúc xạ.
0
b. Góc
khúc
xạ

nhỏ
hơn
60
Bien soan: Nguyen Van Yen
2


I. Tù KiĨm tra
B i 2 (4.SGK): H·y dùng ¶nh của vật AB qua thấu kính hội tụ hình dới.

B
A
A

F

0

Cách dựng: Dùng 2 tia đặc biệt
phát ra từ điểm B: Tia qua quang
tâm và tia song song với trục
Bien soan: Nguyen Van Yen
chÝnh

F’

B’
3

I. Tù KiĨm tra
B i 3 (8.SGK):
XÐt vỊ mỈt
quang häc,
hai bộ phận
quan trọng
nhất
của
mắt là gì?
Hai bộ phận
đó tơng tự
những
bộ
phận
nào
trong máy
ảnh?

Trả lêi: B i 3 (8.SGK): XÐt vỊ mỈt quang häc, hai bộ
phận quan trọng nhất của mắt là thể thuỷ tinh và
màng lới. Thể thuỷ tinh tơng tự nh vật kính, màng l
ới tơng tự nh phim trong máy ảnh.
Thể thủ tinh

Mµng
líi
Bien
soan: Nguyen
Van Yen

VËt kÝnh

Phim

4


I. Tù KiĨm tra
B i 4 (12.SGK): H·y nªu vÝ dụ về nguồn phát ánh sáng trắng và ví dụ cách tạo ra ánh
sáng đỏ.
Trả lời B i 4 (12.SGK): Ví dụ về nguồn phát ánh sáng trắng: Mặt Trời, ngọn đèn điện,
đèn ống...

Ví dụ cách tạo ra ánh sáng đỏ: Đèn LED đỏ (1), chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc mầu
đỏ (2), dùng bút laze phát ra ánh sáng mầu đỏ (3), chiếu ánh sáng trắng lên mặt ghi của
đĩa CD (4)...

Đỏ

1

2

Bien soan: Nguyen Van Yen
3

4

5

I. Tù KiĨm tra
B i 5 (16.SGK): Trong viƯc s¶n xuất muối, ngời ta lấy nớc biển vào các
ruộng muối rồi phơi nắng. Ngời ta đà sử dụng tác dụng gì của ánh
sáng ? Tác dụng này gây ra hiện tợng gì của nớc biển?
Trả lời B i 5 (16.SGK): Trong việc sản xuất muối, ngời ta đà sử dụng tác
dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời. Nớc trong nớc biển sẽ bị nóng lên và
bốc hơi.

Làm muối

Bám nắng làm muối
Bien soan: Nguyen Van Yen

Làm muối sạch
6


Ii. VËn dông
B i 6 (22.SGK): Mét vËt a. VÏ ảnh
AB có dạng hình mũi tên B
i
đợc đặt vuông góc với
B
trục chính của một thấu
kính phân kỳ, điểm A
0
A
nằm trên trục chính, A=f
cách thấu kính 20 cm. b. AB là ảnh ảo

Thấu kính có tiêu cự 20
c. Vì điểm A trùng với điểm F, nên BO và
cm.
AI là 2 đờng chéo của hình chữ nhật BAOI,
a. HÃy vẽ ảnh của vật AB
điểm B là giao điểm của 2 đờng chéo,
cho bởi thấu kính.
AB là đờng trung bình của tam giác
b. Đó là ảnh thật hay ảnh ABO.
ảo ?
1
OA 10cm
Ta
có
OA=
c. ảnh cách thấu kính bao
2
nhiêu cm ?
Bienảnh
soan: Nguyen
Van Yen
7
nằm cách
thấu kính 10 cm


Ii. VËn dơng
B i 7 (23.SGK): VËt
kÝnh cđa mét m¸y ảnh
là một TKHT có tiêu

cự 8 cm. Máy ảnh đợc
hớng để chụp ảnh một
vật cao 40 cm đặt
cách máy 1,2 m.
a. HÃy dựng ảnh của vật
trên phim (không cần
đúng tỷ lệ).
b. Dựa vào hình vẽ để
tính độ cao của ảnh
trên phim.

a. Dựng ảnh
B

i
A

A

0
B

Cách dựng: tơng tự bài 2 ở trên

Bien soan: Nguyen Van Yen

8


Ii. Vận dụng

b. Tính độ cao của ảnh
OF=8cm; AB=40cm;
OA= 120cm; A’B’= ?

OAB aOA ' B '

B

F’

A

A’

0
B’

AB AO
40 120
 '  ' '  ' (1)
' '
A B AO A B AO
OIF ' aA ' B ' F ' v cã OI = AB
AB
OI
OF '
Nªn


A' B ' A' B ' OA' OF '

40
8

A' B ' OA' 8

i

KÕt hỵp (1) & (2) ta đợc:
120
8

OA' OA' 8
60
Tính toán ta đợc: OA'
cm
7
Thay vào
(1)

tính đợc: AB 2,86ưcm
(2)
Vậyưđộưcaoưcủaưảnhưtrênưphimư
Bien soan: Nguyen Van Yen
9
xấpưxỉư2,86ưcm


Ii. Vận dụng
B i 8 (26.SGK): Có

một nhà trồng
cây cảnh dới một
dàn hoa rậm rạp.
Các cây cảnh bị
còi cọc đi, rồi
chết. Hiện tợng
này cho thấy tầm
quan trọng của
tác dụng gì của
ánh sáng mặt
trời? Tại sao?

Trả lời B i 8 (26.SGK): Hiện tợng này cho thấy
tầm quan trọng của tác dụng sinhưhọc của ánh
sáng mặt trời. Các cây cảnh bị còi cọc đi, rồi
chết vì không có ánh sáng mặt trời chiếu vào
cây cảnh, không có tác dụng sinh học của ánh
sáng để duy trì sự sống của cây cảnh.
Minh hoạ: Vì
thế cây cối th
ờng ngả hoặc v
ơn ra chỗ có ánh
nắng mặt trời .
Bien soan: Nguyen Van Yen

10


Ii. Vận dụng
B i 9 (25.SGK):

a. Nhìn một ngọn đèn dây
tóc qua một kính lọc mầu
đỏ, ta thấy ánh sáng mầu
gì?
b. Nhìn ngọn đèn đó qua
kính lọc mầu lam, ta thấy
ánh sáng mầu gì?
c. Chập hai tấm kính nói
trên với nhau và nhìn
ngọn đèn, ta thấy ánh
sáng mầu đỏ sẫm. Đó có
phải là trộn ánh sáng đỏ
với ánh sáng lam không?
Tại sao?

Trả lời B i 9 (25.SGK):
a. Nhìn một ngọn đèn dây tóc qua một kính
lọc mầu đỏ, ta thấy ánh sáng mầu đỏ.
b. Nhìn ngọn đèn đó qua kính lọc mầu lam,
ta thấy ánh sáng mầu lam.
c. Chập hai tấm kính nói trên với nhau và
nhìn ngọn đèn qua hai tấm kính, ta thấy
ánh sáng mầu đỏ sẫm. Đó không phải là
trộn ánh sáng đỏ với lam, mà ta thu đợc
phần còn lại của ánh sáng trắng sau khi đÃ
cản lại tất cả những ánh sáng mà mỗi kính
lọc đỏ hoặc lam có thể cản đợc.

Bien soan: Nguyen Van Yen

11


Ii. Vận dụng
Minh hoạ bài B i 9 (25.SGK) d
ới dạng màn hứng thay vì nhìn
qua các tấm lọc.

Đỏ

a. Nhìn một ngọn đèn dây tóc
qua một kính lọc mầu đỏ, ta
thấy ánh sáng mầu đỏ.

Lam

b. Nhìn một ngọn đèn dây tóc
qua một kính lọc mầu lam, ta
thấy ánh sáng mầu lam.
c. Nhìn một ngọn đèn dây tóc
qua hai kính lọc mầu chập lại
(đỏ+lam), ta thấy ánh sáng
Bien soan: Nguyen Van Yen
mầu đỏ sẫm.

Đỏ sẫm

12

Dặn dò

ã Họcưkỹưbài.
ã Làmưưbàiưtậpưưphầnưcònưlạiư
ưSGKưtrangưư151-152

Bien soan: Nguyen Van Yen

13


Bài học kết thúc tại đây.

Cám ơn các em!

Bien soan: Nguyen Van Yen

14


Bien soan: Nguyen Van Yen

15


Slide dành cho thầy (cô)
Bài giảng này có tính thông thoáng hơn các bài khác nên
tác giả thực hiện hai hoạt động:
Hoạtưđộngư1:ưTrảưlờiưcácưcâuưhỏiưtựưkiểmưtra.
Hoạtưđộngư2:ưLàmưmộtưsốưbàiưvậnưdụng.

ưưưTác giả soạn trên cơ sở thực tế đối tợng HS của tác giả
đà từng đợc nghe, nhìn những bài của tác giả trớc đó.
Còn đối tợng HS khác thầy (cô) có thể tuỳ cơ mà vận
dụng cho phù hỵp.

Bien soan: Nguyen Van Yen

16


Slide dành cho thầy (cô)
ã Nhân bài giảng thứ 103 đa lên th viện Violet, tác giả (Nguyễn Văn
Yên) có mấy lời gửi quí thầy (cô) nh sau:
+ Cámươnưsựưquanưtâmư(tảiưvề)ưvàưnhữngưýưkiếnưđóngưgópưđốiưvớiư
bàiưgiảngưcủaưthầyư(cô).ưViệcưđóưcóưtácưdụngưnhưưưlàưnhữngưhiệu
ứngưnốiưtiếpưchoưcácưbàiưsauưcủaưtácưgiả.
+ Tác giả khuyếnưkhích tải bài về dùng và có thể đa vào trang riêng.
Không đa lại những trang tác giả đà đa (nếu do mạng tự động đa
vào có thể tìm bài trang đó mà xoá đi), việc đó là để tránh sự hiểu
lầm của các thầy (cô) khác đối với tác giả.
+ Thầy (cô) có ý kiến gì đó góp có thể vào Website:
/>Chúc các thầy (cô) mạnh khoẻ-trí tuệ-phát tiÓn
Bien soan: Nguyen Van Yen

17