Những tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo cần có để thành công

I.

GIỚI THIỆU:

Thế nào là một người lãnh đạo thành công? Làm thế nào chúng ta có thể nhận
ra một nhà lãnh đạo tài năng trong đám đông? Hãy nhìn vào một khung cảnh
hỗn loạn, bạn sẽ thấy nhà lãnh đạo tài năng chính là người nổi bật lên trên sự
hỗn loạn và lập lại trật tự vốn có. Họ dường như được sinh ra trong những tình
huống khủng hoảng nhất và khắc chế được sự khủng hoảng đó. Bởi vì bẩm sinh
họ đã thích được thử thách và cảm thấy rất hưng phấn khi chiến thắng.
Một nhà lãnh đạo giỏi cần phải hội tụ được những tố chất và kỹ năng nhất
định; Họ phải có tầm nhìn xa và phải có khả năng kết nối tầm nhìn đó với những
ý tưởng. Họ phải là nhà cải cách và không chống lại sự thay đổi. Họ là người
dám mơ ước và dám trở nên khác biệt. Họ luôn sẵn sang và biết chấp nhận thất
bại.
Theo các nghiên cứu về tố chất và kỹ năng lãnh đạo của Stogdill (1948 &
1974) thì tố chất đượt liệt kê ra là: Khả năng thích ứng tốt với tình hình; Tỉnh táo
trong môi trường xã hội; Tham vọng, luôn định hướng thưc hiện mục tiêu; Quyết
đoán; Hợp tác; Có thể tin cậy; Thể hiện quyền lực; Năng động; Kiên trì; Tự tin;
Chịu được áp lực căng thẳng; Sẵn sàng chịu trách nhiệm. Các kỹ năng của một
nhà lãnh đạo gồm: Thông minh; Có kỹ năng dựa trên khái niệm; Sáng tạo; Giỏi
ngoại giao và tế nhị; Nói năng lưu loát; Hiểu biết về công việc; Có đầu óc tổ
chức (có khả năng quản lý); Có sức thuyết phục; Có kỹ năng giao tiếp…
Với bài viết này tôi không đi vào phân tích một con người hay một hình mẫu
lãnh đạo cụ thể nào cả mà với những kiến thức thu được qua môn học cộng
những hiểu biết của cá nhân và bằng những quan sát, trải nghiệm trong thực tế
1

-------------------------------------------------------------------------------------------------

tôi muốn đưa ra những nhận định của bản thận về những tố chất và kỹ năng mà
mộ người lãnh đạo cần phải có để đạt được thành công.
II.

PHÂN TÍCH

Những tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo cần có để thành công:
Một người lãnh đạo thành công không chỉ hội tụ những tố chất lãnh đạo vốn
có mà còn phải trau dồi những kỹ năng cần thiết để lãnh đạo hiệu quả. Thế
nhưng, nhiều người trong chúng ta xem nhẹ điều đó và cứ giữ mãi quan niệm
chủ quan khi cho rằng họ sinh ra là để làm người đứng đầu. Hãy tự hỏi mình vì
sao những người khác cần phải lắng nghe, tôn trọng và thực hiện theo sự điều
động, hướng dẫn của bạn.
Vì vậy nhà lãnh đạo phải biết được đâu là tố chất và kỹ năng cần có cho mình
để xây dựng và phát huy chúng một cách hiệu quả. Những phẩm chất và kỹ năng
này ảnh hưởng trực tiếp tới hình ảnh người lãnh đạo và nền tảng thành công của
doanh nghiệp.
1. Tố chất cần có của nhà lãnh đạo
Qua môn học cũng như những chiêm nghiệm thực tế từ bản than và tham
khảo những đúc kết của nhiều chuyên gia quốc tế, tôi cho rằng để trở thành
người lãnh đạo thành công, ngoài việc bạn cần phải trải qua một thời gian dài
được rèn luyện và học tập kinh nghiệm từ những người đi trước thì cần phải có
những tố chất dưới đây:
-

Niềm say mê và nhiệt huyết: Một nhà lãnh đạo hiệu quả là người luôn

khát khao làm được điều gì đó đóng góp cho xã hội, hoặc chí ít là cho mình.
2

-------------------------------------------------------------------------------------------------


Không có sự say mê, thì một nhà lãnh đạo sẽ không thể có được những quyết
định táo bạo và tâm huyết.
-

Sự hiểu biết và ham học hỏi: Người lãnh đạo không thể điều hành tốt

nếu họ không hiểu biết gì về lĩnh vực hoạt động của họ. Ngoài những kiến thức
cơ bản trong lĩnh vực hoạt động của mình, người lãnh đạo còn phải đọc nhiều và
luôn có tinh thần học hỏi để không ngừng nâng cao kiến thức, nhận biết và cập
nhật những thông tin và tri thức mới. Điều này giúp cho nhà lãnh đạo có một
vốn kiến thức sâu rộng vừa hoàn thiện bản thân lại vừa có cái nhìn tổng thể để
phát triển doanh nghiệp.
-

Tầm nhìn và sự quyết đoán: Sự thành bại của doanh nghiệp phụ thuộc

tài năng của nhà lãnh đạo bởi sự quyết đoán và tầm nhìn xa trông rộng của người
lãnh đạo.Bởi xã hội có nhiều biến chuyển, xu thế phát triển có nhiểu mới mẻ đòi
hòi nhà lãnh đạo phải có tầm nhìn chiến lược thực tế, vạch địch rõ ràng mục tiêu
và những khó khăn, thuận lợi trước mắt để đưa ra kế hoạch tiến triển công việc.
Nếu không có khả năng phán đoán tương lai thì sẽ rất khó để đưa ra tầm nhìn,
chiến lược phát triển lâu dài của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tính quyết đoán
trong mọi công việc sẽ giúp cho họ có những quyết định kịp thời và sáng suốt.
-

Óc sáng tạo: Người lãnh đạo luôn phải suy nghĩ để làm sao đưa ra những

chiến lược thực hiện tầm nhìn một cách hiệu quả nhất. Trong bất cứ công việc
nào, cũng cần phát huy trí sáng tạo để thực hiện công việc nhanh nhất, hiệu quả
nhất, chất lượng đảm bảo nhất.
-

Khả năng truyền đạt thông tin: Người lãnh đạo phải có khả năng diễn

thuyết và truyền đạt thông tin để thuyết phục những người khác tin tưởng, nghe
theo và làm theo.
3

-------------------------------------------------------------------------------------------------


-

Khả năng lập Kế hoạch và tổ chức: Người lãnh đạo là người luôn nhìn

thấy những việc cần làm và có khả năng giúp tập thể lập kế hoạch và tổ chức
việc thực hiện.
-

Khả năng làm việc theo nhóm: Người lãnh đạo cần phải có khả năng

hoạt động cùng những người khác, biết lắng nghe, sống trung thực và cởi mở,
biết sắp xếp và bố trí công việc cho nhân viên một cách khoa học và hợp lý, biết
cách giải quyết và dàn xếp những mâu thuẫn nội bộ.
-

Tài xoay xở: Người lãnh đạo cần có nghị lực rất lớn. Khi khó khắn, họ

không nản chí. Khi công việc xem ra quá khó, họ sẽ tìm cách tiếp cận khác. Họ
luôn tìm kiếm các giải pháp cho vấn đề, để từ đó lựa chọn hướng đi tối ưu.
-

Sẵn sàng chấp nhận rủi ro: Người lãnh đạo tài năng là người không trốn

tránh trước thực tế giảm sút, biết lường trước những kịch bản xấu nhất có thể
xảy ra với doanh nghiệp. Khi đó, họ cần có kế hoạch hỗ trợ.
-

Dũng cảm và kiên trì: Một nhà lãnh đạo tốt không bao giờ đầu hàng khó

khăn, thất bại mà quan trọng là họ biết đối mặt và dũng cảm vượt qua sự khó
khăn, thất bại đó đồng thời để trải nghiệm thêm cho mình vốn tích lũy thiết thực
về quản lý hay chiến lược kinh doanh. Mọi thứ không phải lúc nào cũng dễ dàng
và nhất là người đứng đầu nên biết chấp nhận thử thách và kiên trì, giữ vững ý
chí cho đến khi nào thành công thì thôi. Niềm hy vọng và lòng kiên trì, không
ngại khó khăn là động lực lớn để phát triển doanh nghiệp đi tới thành công.
2. Kỹ năng cần có của nhà lãnh đạo:
Để trở thành một nhà lãnh đạo thành công, ngoài những tố chất cần có
như phân tích ở trên là chưa đủ mà còn phải có những kỹ năng cần thiết để phát
4

-------------------------------------------------------------------------------------------------


huy được những tố chất lãnh đạo mang đến thành công cho doanh nghiệp. Sau
đây là một số kỹ năng quan trọng mà một nhà lãnh đạo tương cần phải có:
-

Kỹ năng lãnh đạo: Đây là một kỹ năng không thể thiếu của một nhà quản

lý. Lãnh đạo giỏi được thử thách qua sự thành công trong việc thay đổi hệ thống
và con người. Thuật ngữ “lãnh đạo” đang được sử dụng ngày càng nhiều hơn khi
nhắc đến vai trò của người quản lý vì chức năng của lãnh đạo là xử lý thay đổi.
Người quản lý cần phải lãnh đạo giỏi để thay đổi sản phẩm, hệ thống và con
người một cách năng động. Nhà lãnh đạo giỏi phải là người thúc đẩy quá trình
quyết định một vấn đề và trao cho nhân viên của họ quyết định vấn đề đó. Nếu
bạn là một nhà lãnh đạo giỏi, quyền lực sẽ tự đến với bạn, nhưng bạn cũng phải
biết khai thác quyền lực của những người khác. Bạn phải thúc đẩy quá trình
quyết định và làm cho quá trình đó hoạt động. Đó là một bài toán khó.
-

Kỹ năng lập kế hoạch: Lãnh đạo là người ra quyết định và toàn bộ bộ

máy của công ty sẽ hành động theo quyết định đó. Nghĩa là quyết định của
người lãnh đạo ảnh hưởng rất lớn tới vận mệnh của doanh nghiệp. Một kế hoạch
sai lầm rất có thể sẽ đưa đến những hậu quả khó lường.Vì vậy kỹ năng lập kế
hoạch rất quan trọng để đảm bảo cho nhà quản lý có thể đưa ra những kế hoạch
hợp lý và hướng toàn bộ nhân viên làm việc theo mục tiêu của kế hoạch đã định.
Khi kế hoạch được hoàn thành, người lãnh đạo phải chuyển tải thông tin kế
hoạch cho cấp trên và cấp dưới để tham khảo ý kiến. Trong suốt quá trình thực
hiện kế hoạch, người lãnh đạo sẽ cần đến những công cụ giải quyết vấn đề và
khi cần thiết, phải ra và thực thi các quyết định trong quyền hạn của mình.
-

Kỹ năng giải quyết vấn đề: Quá trình giải quyết vần đề có thể được tiến

hành qua các bước sau: nhận diện vấn đề, tìm nguyên cớ của vấn đề, phân loại

5

-------------------------------------------------------------------------------------------------


vấn đề, tìm giải pháp và lựa chọn giải pháp tối ưu. Một nhà lãnh đạo giỏi sẽ tiến
hành quá trình này một cách khoé léo và hiệu quả.
-

Kỹ năng giao quyền hiệu quả: Nhà lãnh đạo phải biết phát hiện nhân tài

– người có khả năng bổ sung những khiếm khuyết của bạn thay vì biết cách khen
ngợi mà hãy phân quyền và phân bổ công việc một cách hợp lý. Bên cạnh đó,
người lãnh đạo cần phải có chính sách đãi ngộ đặc biệt cho những con người
giỏi, những người dám đặt những mục tiêu vô cùng thách thức và tìm cách để
thực hiện nó.
-

Kỹ năng truyền cảm hứng: Biết cách truyền cảm hứng cho người khác

và bạn sẽ nhận được những điều mà bạn mong đợi khi bạn quan tâm nhiều đến
họ. Muốn trở thành nhà lãnh đạo giỏi, bạn cần phải hiểu nhân viên của mình,
biết lắng nghe và chia sẻ với cấp dưới chứ không phải chỉ biết ra lệnh và quát
tháo. Khi có vấn đề rắc rối, phải đặt mình vào hoàn cảnh cụ thể để từ đó có
hướng giải quyết hợp tình hợp lý.
-

Kỹ năng giao tiếp tốt: Càng ngày người ta càng nhận ra sức mạnh của

các mối quan hệ, cái mà có được từ một kỹ năng giao tiếp tốt. Bạn phải thành

thạo giao tiếp bằng văn nói và cả văn viết. Bạn phải biết cách gây ấn tượng bằng
giọng nói, ngôn ngữ cơ thể, đôi mắt và cách diễn đạt dễ hiểu, thuyết phục. vì
điều đó sẽ bộc lộ được khả năng nhiều mặt của bạn và có ảnh hưởng không nhỏ
tới sự thành công của công ty. Muốn thuyết phục được nhân viên tin mình, theo
mình, nhà lãnh đạo phải biết cách truyền đạt thông tin. Muốn thúc đẩy tinh thần
làm việc của nhân viên, nhà lãnh đạo phải biết cách khuyến khích, động viên,
hay muốn có các bản hợp đồng, nhà lãnh đạo cũng phải biết cách thương thuyết.

6

-------------------------------------------------------------------------------------------------


Khả năng giao tiếp tốt cũng phát huy tác dụng trong quản lý nhân sự. Một
chuyên gia về nhân sự đã từng kết luận rằng tiền có thể mua được thời gian chứ
không mua được sự sáng tạo hay lòng say mê công việc. Mà mức độ sáng tạo
hay lòng say mê công việc lại phụ thuộc vào khả năng tạo động lực cho nhân
viên để khẳng định lòng trung thành và sự cam kết của người lao động không thể
có được bằng việc trả lương cao. Thực tế là mức lương cao và một văn phòng
đầy đủ tiện nghi chỉ là điều kiện cần chứ không phải là điều kiện đủ để nhà quản
lý có thể giữ một nhân viên tốt.
Trong thực tế để trở thành một nhà lãnh đạo hội tụ đủ các tố chất và kỹ
năng như trên là điều không tưởng, đó chỉ là hình mẫu lý tưởng để chúng ta học
tập, noi theo và phấn đầu để vươn tới.
Tại mỗi tổ chức, doanh nghiệp khác nhau đều đòi hỏi người lãnh đạo phải
có những tố chất và kỹ năng lãnh đạo khác nhau mà thương không áp dụng
chung cho nhau được. Đây cũng chính là một lý do mà tại sao một người lãnh
đạo được đánh giá là rất giỏi ở một đơn vị này nhưng khi được điều động sang
một đơn vị khác trong cùng hệ thống, cùng ngành nhằm mục tiêu lãnh đạo đơn
vị thoát khỏi khó khăn thì lại thất bại.

Tại doanh nghiệp nơi tôi đang làm việc là Ngân hàng Công thương chi
nhánh Bắc Hà Nội có một người lãnh đạo là Bà Đỗ Thị Dung, người mà tôi nhận
định là đã rất thành công khi dẫn dắt Chi nhánh khởi đầu từ một Phòng Giao
dịch với dư nợ chưa tới 300 tỷ và lợi nhuận gần 10 tỷ nhưng chỉ sau 9 năm đã
đạt được những thành tích xuất sắc với dư nợ trên 4000 tỷ đồng và lợi nhuận đạt
gần 200 tỷ đồng, lợi nhuận bình quân đầu người cao nhất toàn hệ thống và đứng
trong tốp đầu của hệ thống ngân hàng Công thương Việt Nam.
7

-------------------------------------------------------------------------------------------------


Để có được thành công như ngày hôm nay theo tôi nhận định và đánh giá
ở Bà Đỗ Thị Dung có những tố chất và kỹ năng cụ thể như sau:
-

Tố chất thứ nhất là: Sự nhiệt tình và tâm huyết. Theo tôi đây là tố chất
chính mang lại sự thành công cho bà. Nó tạo cho bà sự nhiệt tình trong
công việc, tâm huyết với ngành, với nghề, với công việc mà mình đang
làm và muốn làm được điều gì đó cho lĩnh vực mà mình đã chọn mà
không vụ lợi, tính toán.

-

Thứ hai là: Sự ham mê, máu mê thành tích và hiếu thắng. Đây là một
tố chất theo tôi đánh giá là rất quan trong đối với một người lãnh đạo và
nó là động lực rất mạnh thúc đẩy, thôi thúc Bà nỗ lực trong công việc
nhằm khẳng định mình. Bà thường nói “ Tôi đã không làm thì thôi, tôi mà
đã làm thì phải làm cho mọi người biết tay”.

-

Tố chất thức ba mà tôi nhìn thấy trong quá trình làm việc cùng Bà mà
không phải người lãnh đạo nào cũng có được đó là: tầm nhìn và sự quyết
đoán. Ở Bà có sự quyết đoán trong công việc và trong xử lý các tình
huống rất rứt khoát, quyết đoán, đã quyết là làm bằng được, làm tới cùng
dù nhiều khi phải bằng nhiều nghiệp vụ và thủ thuật khác nhau. Bà có tầm
nhìn và sự phán đoán nắm bắt thời cuộc, cơ chế rất tốt và thường có
những xử lý, quyết định đi trước một bước và thường rất trúng đích, hiệu
quả.

-

Thứ tư là: Tài xoay xở. Ở Bà cũng có tài xoay xở và biến hóa trong việc
xử lý công việc, tình huống trong kinh doanh rất hiệu quả và thường đem
lại lợi ích cho cả Ngân hàng và khách hàng, tạo cho khách hàng sự tin

8

-------------------------------------------------------------------------------------------------


tưởng rằng có thể làm được tất cả những việc mà khi khách hàng đến với
ngân hàng khác nhưng họ không làm được.
-

Một tố chất nữa ở Bà được đánh giá rất tốt đó là: Khả năng truyền đạt
thông tin. Bà có thể nói cả ngày mà không biết mệt về công việc, về việc
triển khai kế hoạch kinh doanh, thực hiện như thế nào… mà quên rằng
mình đang bị ốm hay viêm họng.

Ngoài những tố chất như đã nói ở trên tôi còn thấy được ở Bà Đỗ Thị

Dung có những kỹ năng mà theo tôi đánh giá nó đã giúp bà đạt được thành công
trên cương vị lãnh đạo của mình như ngày hôm nay đó là:
- Kỹ năng giao quyền hiệu quả: Ở Bà có khả năng nhìn người và giao việc
rất hiệu quả, đúng người đúng việc, phát huy được sức mạnh của cá nhân
và tập thể, bổ sung những khiếm khuyết cho nhau mang lại hiệu quả cao
trong công việc.
- Một kỹ năng nữa mà Bà có được đó là: kỹ năng giao tiếp và giải quyết
vấn đề. Với bề dầy kinh nghiệm cộng với sự học hỏi và tích lũy qua thời
gian đã mang lại cho Bà những kỹ năng trong giao tiếp và cách xử lý, giải
quyết vấn đề rất khéo léo, hợp tình hợp lý, nhanh chóng và hiệu quả, tạo
được niềm tin cho người đối diện và hài lòng, thỏa đáng cho khách hàng.
Trên đây là một vài phân tích và nhận định của tôi về những tố chất và kỹ
năng của người lãnh đạo trong thực tế nơi tôi làm việc. Mặc dù người lãnh đạo
trong thực tế không hội tụ đầy đủ tất cả những tố chất và kỹ năng đã được học và
nghiên cứu trong bài nhưng phần nào nó cũng phản ánh được những tố chất và
kỹ năng cơ bản và cần thiết nhất mà một người lãnh đạo cần phải có để đạt được
thành công.
9

-------------------------------------------------------------------------------------------------


III.

KẾT LUẬN

Qua phân tích, đánh giá và đưa ra những nhận định chủ quan của bản thân về
tố chất và kỹ năng cần có đối với một nhà lãnh đạo thành công, bao nhiêu phần

trăm là tố chất, bao nhiêu phần trăm là do kỹ năng và kinh nghiệm thực tế tạo
ra? Yếu tố nào quyết định sự thành công của một nhà lãnh đạo: Tố chất hay kỹ
năng ? Theo tôi, hai yếu tố này gần như một mệnh đề trong toán học: “ điều kiện
cần và đủ”. Tố chất của nhà lãnh đạo là điều kiện cần, và kỹ năng là điều kiện đủ
. Anh có tố chất mà không có kỹ năng thì cũng không thể trở thành một nhà lãnh
đạo thành công và ngược lại. Ta có thể hình dung một nhà lãnh đạo tài năng như
một viên kim cương và để có một viên kim cương đẹp thì người ta phải làm từ
một viên kim cương thô (tố chất) chứ không thể từ một viên đá bình thường và
để nó trở thành một viên kim cương có giá trị thì cần phải có sự gọt giũa dưới
bàn tay của người thợ (kỹ năng).

Tài liệu tham khảo:
1. Chương trình đào tạo Thạc sỹ Quản trị kinh doanh quốc tế, 2010- Giáo trình
Phát triển kỹ năng lãnh đạo của Đại học Griggs, Hà Nội 2010.
2.
3. http://w ww.tin247.com/nhung_to_chat_cua_mot_nha_lanh_dao-387237.html
4. />ItemID=4
5. />
10

-------------------------------------------------------------------------------------------------


11

-------------------------------------------------------------------------------------------------