Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1

“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
( Ban hành theo hướng dẫn số 216/HD-SKHCN ngày 12/6/2015 của Sở Khoa học
và Công nghệ tỉnh Thái Bình )
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Trong khối 1
3. Tác giả:
Họ và tên:

Nam (Nữ): Nữ

Ngày tháng năm sinh:
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm
Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên Trường Tiểu học Đông Hợp
Điện thoại: 0976854028; Mail:
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
4. Đồng tác giả (nếu có): Không
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Không
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
Tên đơn vị: Trường Tiểu học Đông Hợp
Địa chỉ: Xã Đông Hợp, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình
Điện thoại: 02273791318
7. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Năm học 2017-2018
II. BÁO CÁO MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1
- Trường Tiểu học Đông Hợp

“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

1, Tên sáng kiến: “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”
.2,

Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Trong khối 1

3, Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết
Chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của con người, là công cụ đắc lực
trong việc ghi lại và truyền bá toàn bộ kho tàng tri thức văn hoá của nhân loại.
Giáo dục Tiểu học là nền tảng của giáo dục quốc dân, lớp 1 là nền móng của
bậc Tiểu học. Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở
bậc Tiểu học. Đối với lớp 1, Tập viết không những có mối quan hệ mật thiết tới chất
lượng học tập ở các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kĩ
năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường. Đi sâu tìm hiểu thực tế
qua các tiết Tiếng Việt phần tập viết tôi thấy :
a. Thuận lợi
Trường Tiểu học Đông Hợp là một trường vốn có bề dày truyền thống dạy tốt
học tốt. Trường có đội ngũ giáo viên yêu nghề mến trẻ, hết lòng vì học sinh thân
yêu. Trường đã nhiều năm liền đạt danh hiệu là trường Tiên tiến cấp huyện. Đặc
biệt nhất là phong trào thi đua: “Giữ vở sạch- Viết chữ đẹp”, đã có rất nhiều giáo
viên, học sinh đạt giải cao.
- Ban giám hiệu nhà trường, các cấp lãnh đạo địa phương và ngành giáo dục rất
quan tâm đến học sinh đặc biệt nhất là học sinh lớp 1
- Nhà trường đã đầu tư cơ sở vật chất. trang thiết bị phục vụ cho giảng dạy

- Học sinh chăm ngoan, có ý thức học tập.
- Đa số các phụ huynh có con em học lớp 1, là năm đầu cấp nên đều quan tâm
đến việc học tập của con em mình. Các em có đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập theo
yêu cầu của giáo viên.
- Nội dung các bài Tập viết rõ ràng, cụ thể và phù hợp với đối tượng học sinh.
2
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

Tôi thấy đây chính là một môi trường giáo dục hết sức thuận lợi để chúng ta tiến
hành dạy rèn chữ đẹp cho học sinh ngay từ năm lớp 1.
b. Khó khăn
*. Về phía giáo viên:
- Giáo viên chưa dành nhiều thời gian để luyện viết cho bản thân, chưa hiểu
rõ được vai trò, tác dụng của một số phương tiện trực quan trong giờ Tập viết như
bảng con, chữ mẫu.
- Một số giáo viên chưa có sự thống nhất về tên gọi của các nét chữ, con chữ
trong một giờ dạy Tập viết, chưa nắm được kỹ thuật viết chữ, cách gọi các thuật
ngữ khi dạy viết chữ Tiếng Việt như: chữ ghi âm, chữ ghi vần, chữ ghi tiếng, chữ
ghi từ. Mặt khác còn nhiều giáo viên còn nhầm lẫn giữa cách rê bút, cách lia bút,
điểm đặt bút, điểm dừng bút, cách nối chữ khi viết.
- Sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên với phụ huynh học sinh còn hạn chế .
Đa số giáo viên chưa chú ý đến tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở của học sinh.
* Về phía học sinh:
- Lớp1 là lớp đầu cấp, các em còn nhỏ mới qua lớp mẫu giáo, nhận thức của
các em không đồng đều. Bên cạnh đó, việc giáo dục cho các em những đức tính tốt

như: Tính cẩn thận, tính kỷ luật và khiếu thẩm mỹ chưa được quan tâm đúng mức.
Điều này có liên quan đến việc dạy và học Tập viết cho học sinh Tiểu học. Mặt
khác, từ môi trường hoạt động vui chơi là chính chuyển sang môi trường chủ yếu là
hoạt động học tập, các em phải đọc, phải viết nhiều hơn, gây mỏi tay, mỏi mắt…dẫn
đến tình trạng uể oải, nản trí, ngại viết.
- Việc làm quen với chữ viết đối với các em thật khó khăn bởi đôi tay còn vụng
về, lóng ngóng. Ở mẫu giáo các em mới được làm quen với đọc và tô các chữ cái,
chưa có khái niệm về đường kẻ, dòng kẻ, chưa nắm được cấu tạo của các nét cơ
bản, cấu tạo của các chữ cái, chưa nắm được độ cao, độ rộng, của từng con chữ,
khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng, cách viết các chữ thường, dấu thanh và các chữ
số, chưa nắm được quy trình viết chữ cái. Nhiều em còn viết chữ ngược, số ngược.
3
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

- Học sinh chưa thực hiện tốt, nghiêm túc các quy định trong giờ Tập viết
như:
+ Cầm bút chưa đúng cách.
+ Ngồi viết chưa đúng tư thế.
+ Vị trí đặt vở khi viết chưa đúng.
- Đa số học sinh chưa nắm được kĩ thuật viết, cách rê bút, cách lia bút, nét
nối, điểm đặt bút, điểm dừng bút trong một chữ ghi tiếng và khoảng cách giữa các
chữ ghi tiếng, ghi từ.
* Về phía phụ huynh học sinh:
Còn nhiều phụ huynh chưa đôn đốc nhắc nhở, còn thờ ơ với việc học tập
của các em. Phần lớn các phụ huynh chưa nắm được chữ mẫu, quy trình viết

của chữ nên còn hạn chế trong việc hướng dẫn con em mình học ở nhà.
Vậy vấn đề đặt ra là làm sao rèn chữ viết đẹp cho học sinh chính là yêu cầu
của người giáo viên. Chính vì vậy mà tôi quyết định chọn và nghiên cứu đề tài sáng
kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.
3.2. NỘI DUNG GIẢI PHÁP ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN LÀ SÁNG KIẾN
a.Mục đích:
Trong quá trình dạy - học môn Tiếng việt lớp 1, tôi nhận thấy việc vận dụng
các biện pháp rèn chữ viết cho học sinh vào bài học đã khơi dậy niềm hứng thú,
niềm say mê viết chữ đẹp cho học sinh, kích thích tính độc lập chủ động, sự cần cù
sáng tạo trong việc lĩnh hội tri thức, tạo không khí sôi nổi trong giờ Tiếng việt. Vì
vậy tôi đã quyết định tìm hiểu và thực hiện SKKN: " Một số biện pháp rèn chữ viết
cho học sinh lớp 1”.
b. Nội dung giải pháp:
Qua việc giảng dạy Tập Viết tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 1 nếu
cùng một lúc đòi hỏi các em viết đúng, viết đẹp ngay là một điều không thực tế, khó
có thể thực hiện được. Do vậy đối với từng lớp, giáo viên cần lựa chọn mục tiêu
4
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

trọng tâm của môn học phù hợp với lứa tuổi để học sinh tiếp thu bài một cách vững
chắc nên tôi đã xác định muốn viết chữ đẹp thì việc đầu tiên cần làm ở lớp 1 là rèn
cho trẻ có nề nếp và kĩ thuật viết chữ đúng thì mới có cơ sở để viết chữ đẹp. Đây
chính là yêu cầu có tính quyết định trong việc rèn viết chữ đẹp cho suốt quá trình
học tập của học sinh.
Từ việc nghiên cứu thực trạng của việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 1, tôi đã

tiến hành khảo sát chất lượng chữ viết của học sinh từ đó lấy căn cứ để làm cơ sở
kiểm chứng sau này. Ngay từ đầu năm học tôi cho học sinh lớp 1A và lớp 1B viết
bài Tập viết sau:
ng

ng

ng

ngh

ngh

ngh ngh

ngã ba

ng

ngã ba

ngã ba

Sau khi chấm bài tôi thu được kết quả sau:
Lớp

Số học

1A
1B

sinh
25
28

Đạt
SL

%

16
18

64%
64 %

Chưa đạt
SL
9
10

%
36%
36%

Nhìn vào bảng kết quả trên cho ta thấy lớp 1A và lớp 1B, bài viết chưa đạt
còn nhiều.Qua quan sát học sinh khi viết và qua chất lượng bài viết của các em, tôi
nhận thấy học sinh thường mắc các lỗi sau:
- Chữ viết chưa đúng cỡ, chưa đúng độ cao, độ rộng, điểm đặt bút, điểm dừng bút
chưa đúng.

- Chữ viết chưa liền mạch, nối chữ chưa đúng quy định.
- Vị trí dấu thanh, dấu phụ đặt chưa đúng. Nhiều em viết dấu quá to hoặc quá bé,
dấu đặt xa chữ, có em dấu chạm vào chữ, dấu không đúng chữ ghi âm chính.
- Rất nhiều em viết xấu, chữ viết không đều, nét cao, nét thấp, nét ngắn, nét dài, nét
nghiêng ngả, nhất là con chữ o và những con chữ được kết hợp bởi nét cong tròn
các em đều viết méo, hoặc nghiêng nghẹo, không có em nào viết
được chữ o tròn theo đúng quy định, khoảng cách giữa các chữ không đều.
5
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

-Tư thế ngồi viết sai, cách cầm bút chưa đúng.
Trước thực trạng của việc dạy Tập viết. Tôi thấy, cần phải tìm ra những biện
pháp thiết thực để nâng cao chất lượng dạy Tập viết cho học sinh lớp 1. Xuất phát
từ mong muốn giúp học sinh viết đúng, viết đẹp tôi đã tìm hiểu và tham khảo
nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp cụ thể:
* Chuẩn bị đầy đủ điều kiện vật chất, thiết bị dạy - học
Việc chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất và các thiết bị dạy học học của nhà trường,
giáo viên và học sinh là một khâu quan trọng trong quá trình dạy- học ở Tiểu học.
Đó chính là điều kiện dẫn tới sự thành công của việc dạy - học ở bất cứ môn học
nào đặc biệt nhất là phân môn dạy Tập viết trong trường tiểu học.
+ Ánh sáng phòng học: Đủ ánh sáng theo quy định của vệ sinh học đường.
+ Bảng lớp: - Được treo ở độ cao vừa phải ngang tầm với đầu học sinh ngồi học.
Kích thước 1,2m x 2,9m; chống lóa, có dòng kẻ phù hợp phục vụ cho giáo viên và
học sinh luyện viết, được vệ sinh sạch sẽ hằng ngày.
+ Bàn ghế học sinh: Đầy đủ về số lượng và đảm bảo về chất lượng;kích thước bàn

ghế phải phù hợp với độ cao trung bình của học sinh lớp1.
Trung bình 2 học sinh/1 bàn.
+ Bảng con, phấn, giẻ lau:
- Chất lượng: Yêu cầu học sinh dùng bảng Mic hai mặt có dòng kẻ ô li giống trong
vở Tập viết của các em. Phấn Mic hoặc phấn Thiên Long trắng có chất liệu tốt,
không dùng phấn cứng quá hoặc kém chất lượng. Giẻ lau phải mềm, sợi bông thấm
nước, giữ độ ẩm vừa phải, có thể gấp nhiều lần, độ dày thích hợp và luôn sạch.
- Số lượng: Bảng con, giẻ lau đảm bảo đủ cho từng học sinh mỗi em một cái, học
sinh phải có hộp đựng phấn.
+ Vở tập viết và bút:
- Chất lượng: Vở Tập viết phải đúng quy định. Ngòi bút chì phải gọn nét, bút mực
phải trơn không gai, nét viết không quá thanh hoặc quá đậm, mực xuống đều, dễ
viết.
6
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

- Số lượng vở: Vở viết luôn đủ dùng cho từng học sinh ở mỗi giai đoạn như: Tập
viết tập 1, tập 2, tập 3.
Ngoài ra tôi thường xuyên phối hợp với phụ huynh học sinh của lớp để giúp đỡ
các em. Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã bàn bạc, thống nhất về sự
chuẩn bị và cách dạy các học sinh ở nhà. Tôi đề nghị cha mẹ học sinh chuẩn bị cho
các em bàn học, góc học tập đủ ánh sáng và chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập cho
học sinh như: bảng con, phấn trắng, giẻ lau, bút chì, bút mực, khăn lau…
*Cách sử dụng đồ dùng dạy học trong dạy Tập Viết
Đồ dùng dạy học là yếu tố không thể thiếu trong quá trình dạy học. Trong quá

trình dạy học, học sinh nhận thức nội dung bài học dưới sự tổ chức dẫn dắt của giáo
viên có sự hỗ trợ của các đồ dùng dạy học. Tư duy của học sinh lớp 1 chủ yếu từ
trực quan cụ thể đến logic trừu tượng. Đồ dùng dạy học giúp học sinh khắc sâu các
biểu tượng về chữ viết bằng nhiều con đường: mắt nhìn, tai nghe, tay viết. Qua đó
sẽ chủ động phân tích hình dáng, kích thước, cấu tạo của chữ mẫu, tìm sự giống
nhau và khác nhau giữa chữ cái đang học với chữ cái đã học. Vì vậy đồ dùng dạy
học đưa ra phải đảm bảo tính khoa học, đúng lúc, đúng chỗ, nhịp nhàng và phù hợp
với nội dung bài dạy. Tránh lạm dụng đồ dùng dạy học gây sự nhàm chán cho học
sinh.
Đồ dùng và dụng cụ được sử dụng dạy và học Tập viết lớp 1 là: Bảng con, phấn
trắng, giẻ lau, vở Tập viết của học sinh và bảng phụ có kẻ ô li viết sẵn chữ mẫu của
giáo viên, chữ mẫu trong khung chữ của bộ chữ dạy Tập viết của giáo viên, hoặc
chữ mẫu trong các bài giảng điện tử mà giáo viên đã cài đặt. Việc sử dụng tốt các đồ
dùng dạy học giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng dễ hiểu, giáo
viên không phải nói nhiều gây căng thẳng, nhàm chán trong giờ học.
Để giúp học sinh có kĩ năng, kĩ xảo sử dụng đồ dùng học tập đúng cách và
thành thạo đạt hiệu quả cao trong giờ Tập viết tôi thường hướng dẫn học sinh thực
hiện theo yêu cầu của giáo viên.
+ Cách sử dụng đồ dùng dạy - học khi viết bảng con:
7
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

-Bảng con phải luôn luôn được lau sạch sẽ bằng khăn lau sạch.
- Học sinh viết bảng con: Yêu cầu ngồi viết đúng tư thế, cầm và điều khiển phấn
đúng cách, giơ bảng và xoá bảng theo các lệnh của giáo viên.

+ Cách sử dụng đồ dùng dạy - học khi viết vở Tập viết:
-Vở Tập viết lớp 1 cần bọc bìa, dán nhãn vở, giữ gìn sạch sẽ, không để quăn mép,
hoặc giây bẩn. Khi viết chữ đứng học sinh cần để vở ngay ngắn trước mặt.
- Bút chì dùng ở 8 tuần đầu lớp 1 cần được gót cho cẩn thận đầu chì không quá
nhọn hay dày quá để dễ viết rõ nét chữ.
- Bút mực cần sử dụng loại bút có quản, ngòi bút nét thanh, nét đậm ra đều mực.
Để tránh bẩn tay tôi thường hướng dẫn học sinh tỉ mỉ cách lấy mực, đậy nắp và lau
sạch mực ở phần ngoài của bút bằng giấy lau thấm.
*Học sinh cần thực hiện tốt nề nếp học tập, tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở
và cách trình bày bài viết
+ Một số quy định về nề nếp học tập:
Tôi hướng dẫn cho học sinh nắm được một số các kí hiệu mà tôi đã quy định và
ghi kí hiệu này lên góc trái phía trên bảng để các em thực hiện trong các giờ học
như sau:
- Kí hiệu ngồi đúng tư thế học tập và trật tự khi giáo viên chỉ vào trong hình:
- Kí hiệu lấy bảng khi giáo viên chỉ vào trong hình, cất bảng khi giáo viên chỉ ra
ngoài hình:
- Kí hiệu V: vở ( mở vở khi giáo viên chỉ vào kí hiệu )
Việc hướng dẫn học sinh thực hiện tốt các kí hiệu trên nhằm mục đích đảm
bảo tính kỉ luật, trật tự trong lớp học, giúp học sinh tập trung chú ý vào các hoạt
động học tập tránh gây mất trật tự và lộn xộn trong giờ học nhất là khi thao tác sử
dụng đồ dùng học tập.
+Tư thế ngồi viết:
Để học sinh có thể tránh được một số bệnh học đường trong trường học như:
bệnh cong vẹo cột sống, bệnh cận thị… thì giáo viên phải luyện cho học sinh có
8
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

được một tư thế ngồi viết thật đúng, thật thoải mái. Ngay từ những tiết học đầu tiên
tôi đã làm mẫu kết hợp giải thích, hướng dẫn rất tỉ mỉ về từng động tác tư thế ngồi
học để các em hiểu và làm theo như sau:
- Lưng thẳng; không tì ngực vào bàn.
- Đầu hơi cúi, mắt cách vở 25-30cm.
-Tay phải cầm bút, tay trái tì nhẹ lên mép vở để giữ.
- Hai vai ngang bằng.
- Hai chân để song song vuông góc với mặt đất, thoải mái.
+ Cách cầm bút:
- Cầm bút bằng ba đầu ngón tay: ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa.
- Khi viết dùng ba ngón tay di chuyển bút từ trái sang phải, cán bút nghiêng về
bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động mềm mại, thoải mái.
- Không nên cầm bút tay trái.
Tôi cũng làm mẫu và hướng dẫn tỉ mỉ cách cầm bút cho học sinh.
+Cách để vở, xê dịch vở khi viết: Khi viết học sinh cần để vở ngay ngắn trước
mặt.. Khi viết xuống những dòng dưới, các em tự đẩy vở lên trên để cánh tay luôn tì
lên mặt bàn làm điểm tựa khi viết.
- Trước lúc viết tôi thường cho học sinh nhắc lại tư thế ngồi học, cách cầm bút để
vở để học sinh thực hiện theo đúng quy định. Trong quá trình học sinh viết rất hay
quên, thay đổi tư thế ngồi đúng, lúc đó tôi lại phải kiên nhẫn chỉnh sửa cho từng em.
Lặp đi lặp lại nhiều lần, các em cũng dần dần ngồi đúng, cầm bút đúng.
- Mặt khác tôi phô tô gửi mỗi phụ huynh một bản hướng dẫn về tư thế ngồi học,
cách cầm bút, để vở. Khuyên phụ huynh mua bảng chữ mẫu viết thường của Bộ
Giáo dục và Đào tạo để hướng dẫn học sinh luyện viết ở nhà.
*Giáo viên cần nắm chắc kiến thức, viết tốt mẫu chữ quy định để dạy học sinh
Việc nắm chắc các mẫu chữ hiện hành theo chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào
tạo và việc viết tốt mẫu chữ quy định là một yêu cầu cần thiết không thể thiếu được

đối với người giáo viên Tiểu học. Có nắm chắc các mẫu chữ thì giáo viên mới viết
9
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

đúng và đẹp theo chuẩn được từ đó mới hướng được dẫn học sinh viết đúng và đẹp.
Chữ mẫu của giáo viên được coi như “khuôn vàng, thước ngọc”, chuẩn mực để
học sinh noi theo. Lứa tuổi của các em là lứa tuổi hay “bắt chước” và làm theo
mẫu. Đặc biệt là học sinh lớp 1. Người giáo viên phải coi trọng việc trình bày trên
bảng là trang viết mẫu mực của mình để học sinh học tập. Mỗi năm học tôi đều có
vở tập viết của mình viết sẵn, vừa để luyện chữ vừa thuận tiện cho việc hướng dẫn
và làm mẫu cho học sinh tập viết. Tôi còn sưu tầm những bài viết, vở viết sạch đẹp
của học sinh những năm học trước để giới thiệu cho học sinh học tập.
Việc viết mẫu của giáo viên là một thao tác trực quan trên bảng lớp giúp học
sinh nắm bắt được quy trình từng nét của chữ cái. Do vậy khi viết mẫu cho học sinh
tôi viết chậm lại đủ để cho học sinh quan sát, vừa viết vừa kết hợp nhịp nhàng với
giảng giải, phân tích: Đặt bút từ điểm nào, rê bút như thế nào, đưa bút vào vị trí nào,
thứ tự các nét viết ra sao, dừng bút ở điểm nào? Tôi phân tích cả cách viết dấu phụ,
dấu thanh để học sinh dễ dàng nhận biết được cách viết. Tôi hướng dẫn cả về
khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng (bằng một con chữ o ) . Đồng thời tư thế đứng
viết của giáo viên cũng phải hợp lý để học sinh quan sát được tay của cô khi viết và
theo dõi được cả quy trình viết chữ. Khi hướng dẫn viết mẫu trên bảng lớp lời nói
của giáo viên phải nhẹ nhàng, gần gũi, chuẩn mực và dễ hiểu. Hướng dẫn tỉ mỉ cách
viết từng con chữ, nét nối chính xác theo đúng quy định cho học sinh. Sau đây là
mẫu chữ cái viết thường trong trường Tiểu học mà tôi đã tìm hiểu và nghiên cứu:
+ Mẫu chữ cái viết thường cỡ vừa:

-Các chữ cái được viết với độ cao 5 đơn vị: b, l, h, k, g, y.
- Các chữ cái được viết với độ cao 4 đơn vị: d, đ, q, p.
- Các chữ cái được viết với độ cao 3 đơn vị: t.
- Các chữ cái được viết với độ cao 2,5 đơn vị: r, s.
- Các chữ cái được viết với độ cao 2 đơn vị: o, ô, ơ, a, ă, â, u, ư, i, c, e, ê, n, m.
+ Mẫu chữ cái viết thường cỡ nhỏ:
- Các chữ cái được viết với độ cao 1 đơn vị: o, ô, ơ, a, ă, â, u, ư, i, c, e, ê, n, m.
10
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

- Các chữ cái được viết với độ cao 2,5 đơn vị: b, l, h, k, g, y.
- Các chữ cái được viết với độ cao 2 đơn vị: d, đ, q, p.
- Các chữ cái được viết với độ cao 1,5 đơn vị: t.
- Các chữ cái được viết với độ cao 1,25 đơn vị: r, s.
- Các dấu thanh được viết trong phạm vi 1 ô vuông có cạnh 0,5 đơn vị.
+ Mẫu chữ cái viết hoa cỡ vừa:
- Các chữ cái được viết với độ cao 5 đơn vị, riêng hai chữ cái được viết với độ cao
8 đơn vị là: Y, G.
+ Mẫu chữ cái viết hoa cỡ nhỏ:
- Các chữ cái được viết với độ cao 2,5 đơn vị, riêng hai chữ cái được viết với độ
cao 4 đơn vị là: Y, G.
+ Mẫu chữ số được viết với độ cao 2 đơn vị.
* Dạy cho học sinh có kỹ thuật viết đúng, viết đẹp
+ Dạy học sinh viết đúng, viết đẹp thành thạo các nét cơ bản:
Trước tiên tôi hướng dẫn học sinh nắm được các thuật ngữ dòng kẻ:“Dòng kẻ

ngang 1, ngang 2, ngang 3; ngang 4, ngang 5. Ô li 1, ô li 2…ô li 4. Đường kẻ
ngang trên, ngang dưới của một ô li. Dòng kẻ dọc 1, dòng kẻ dọc 2, … dòng kẻ dọc
5”trong vở ô li, Vở Tập viết, trên bảng con, bảng lớp. Tiếp theo tôi hướng dẫn cho
học sinh nắm chắc và viết tốt các nét cơ bản của chữ. Sau đó tôi dạy học sinh cách
xác định toạ độ của điểm đặt bút và điểm dừng bút phải dựa trên khung chữ làm
chuẩn. Hướng dẫn học sinh hiểu điểm đặt bút là điểm bắt đầu khi viết một nét trong
một chữ cái hay một chữ.
Để chữ viết không bị rời rạc, đứt nét tôi nhấn mạnh hơn chỗ nối nét, nhắc các
em viết đều nét, liền mạch đúng kĩ thuật.
+ Dạy cách rê bút: Là nhấc nhẹ đầu bút nhưng vẫn chạm vào mặt giấy theo đường
nét viết trước hoặc tạo ra việt mờ để sau đó có nét viết khác đè lên. +Dạy cách lia
bút: Là dịch chuyển đầu bút từ điểm dừng này sang điểm đặt bút khác, không chạm
11
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

vào mặt giấy. Khi lia bút, ta phải nhấc bút lên để đưa nhanh sang điểm khác, tạo
một khoảng cách nhất định giữa đầu bút và mặt giấy.
Trong quá trình hướng dẫn học sinh về quy trình viết một chữ cái, rèn kĩ thuật
nối chữ, viết liền mạch người giáo viên cần lưu ý sử dụng các thuật ngữ trên cho
chính xác.
+ Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh viết chữ d tôi hướng dẫn như sau:
- Nét 1: Đặt bút dưới đường kẻ 3 ( ĐK 3) ,viết nét cong tròn khép kín.
- Nét 2: Từ điểm dừng bút nét 1, rê bút lên ĐK 4 để viết tiếp nét móc dưới thứ hai;
dừng bút ở ĐK 2.
* Rèn viết đúng trọng tâm các nhóm chữ:

Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo nét và mối quan hệ về cách viết các chữ cái, để
học sinh viết đúng kĩ thuật, viết đẹp, nắm chắc mẫu chữ. Tôi chia chữ viết thành các
nhóm và xác định trọng tâm đại diện cho mỗi nhóm chữ vừa như sau:
-Nhóm 1: Gồm các chữ: m, n, u, ư, i, t, v,r, p.
Các lỗi học sinh hay mắc: Viết chưa đúng nét nối giữa các nét, nét móc
thường hay bị đổ nghiêng, nét hất lên thường bị choãi chân ra không đúng.
Cách khắc phục: Tôi cho học sinh luyện viết nét sổ có độ cao 2 ô li, sau đó
mới viết nét móc xuôi, nét móc ngược, nét móc hai đầu có độ cao 2 ô li thật đúng,
thật thẳng. Khi học sinh viết thành thạo các nét đó, tôi mới cho học sinh ghép các
nét thành chữ. Khi ghép chữ tôi luôn chú ý điểm đặt bút, điểm dừng bút, độ cao, độ
rộng của mỗi nét để chữ viết cân đối, đẹp.
-Nhóm 2: Gồm các chữ: b, l, h, k, y.
Các lỗi học sinh hay mắc: Học sinh hay viết sai điểm giao nhau của nét, chữ
viết còn cong vẹo.
Cách khắc phục: Trước tiên tôi cho học sinh viết nét sổ có độ cao 5 ô li một
cách ngay ngắn, thành thạo, sau đó tôi dạy học sinh viết nét khuyết trên có độ cao 5
ô li, độ rộng trong lòng 1 ô li. Để giúp học sinh viết đúng điểm giao nhau của các
nét khuyết, tôi hướng dẫn học sinh đặt một dấu chấm nhỏ vào sát đường kẻ dọc,
12
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

trên dòng kẻ ngang 2 của li thứ tư và rèn cho học sinh luôn đưa bút từ điểm bắt đầu
qua đúng chấm rồi mới đưa bút lên tiếp viết nét khuyết trên có độ rộng bằng 1 li.
Tương tự như vậy tôi dạy học sinh viết nét khuyết dưới có độ cao 5 ô li, độ rộng 1 ô
li.

- Khi dạy viết chữ h, tôi hướng dẫn Viết nét khuyết trên trước, từ điểm dừng
bút của nét khuyết trên ở ĐK ngang 1 rê bút viết tiếp nét móc hai đầu có độ cao 2 li,
độ rộng 1 li dừng bút ở ĐK ngang 2. Tương tự như vậy với các chữ còn lại.
- Nhóm 3: Gồm các chữ: o, ô, ơ,a, ă, â, c, x, d, đ, q, g, e, ê, s.
Các lỗi học sinh hay mắc: viết chữ o chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp,
nét chữ không tròn đều đầu to, đầu bé, chữ o méo. Hầu hết các em viết chữ o
xấu.
Cách khắc phục: Để viết được đúng và đẹp nhóm chữ này thì cần phải
viết chữ o đúng và đẹp. Tôi cho học sinh chấm 4 điểm vuông góc đều nhau như
điểm giữa 4 cạnh của hình chữ nhật và từ điểm đặt bút của con chữ o viết một nét
cong tròn đều đi qua 4 chấm thì sẽ được chữ o tròn đều và đẹp. Sau đó tôi hướng
dẫn học sinh ghép với các nét cơ bản khác để tạo thành chữ.
- Để chữ viết không bị rời rạc, đứt nét phải nhấn mạnh hơn chỗ nét nối, nhất là
chỗ rê bút, từ điểm dừng bút của con chữ vừa viết, rê bút lên viết liền mạch đến đâu
mới được nhấc bút. Ở phần đầu học chữ ghi âm, học sinh đã được hướng dẫn rất kĩ
về độ cao, độ rộng của từng nét chữ, con chữ. Tôi vẫn thường xuyên cho học sinh
nhắc lại độ cao các chữ cái, những chữ cái nào có độ cao bằng nhau, nét nối giữa
các chữ cái trong một chữ ghi tiếng, khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng ( bằng một
con chữ o).
Khi hướng dẫn học sinh viết chữ nét thanh, nét đậm, tôi vừa viết mẫu vừa nói
rõ quy trình viết (viết như quy trình), chỉ khác bằng một mẹo nhỏ để học sinh dễ
làm theo: Chú ý viết các nét rê lên đưa nhẹ tay hơn một chút tạo nét thanh bé, nét
kéo xuống theo chiều đầu ngòi bút tạo nét đậm hơn nét thanh một chút. Đối với bút
mực học sinh cần viết úp ngòi xuống, cổ tay, cánh tay để vuông góc. Với học sinh
13
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

trung bình, yếu tôi chỉ yêu cầu các em viết đúng cỡ chữ, thẳng hàng, ngay ngắn, đều
nét, liền mạch. Đối với học sinh khá giỏi, tôi yêu cầu ở mức độ cao hơn các em viết
được chữ nét thanh, nét đậm
Khi dạy học sinh cỡ chữ nhỏ tôi cũng thường xuyên luyện theo cách đó giúp
các em nhớ lâu và viết đều nét, liền mạch, đúng độ cao, độ rộng các chữ cái.
* Khắc phục những lỗi học sinh thường gặp khó khăn
- Giáo viên cần nhấn mạnh chỗ ghi dấu thanh luôn luôn ở vị trí âm chính, nếu
âm chính là nguyên âm đôi đi kèm với âm cuối thì thì ghi dấu thanh ở âm thứ hai
của nguyên âm đôi, nếu nguyên âm đôi không đi kèm với âm cuối thì ghi dấu thanh
ở nguyên âm thứ nhất của nguyên âm đôi . Với chữ có dấu phụ là dấu mũ như ô, ơ,
ê, thì thanh sắc, huyền, hỏi phải ghi ở bên phải dấu mũ còn thanh ngã thì ghi ở giữa,
phía trên của dấu mũ, các dấu thanh phải ngay ngắn, cân đối nằm đúng dòng li quy
định và không được chạm vào chữ cái hay dấu phụ.
- Trong quá trình kiểm tra chữa bài tôi chữa những lỗi học sinh sai phổ biến
nhất, hướng dẫn kỹ lại cách viết của chữ đó để học sinh khắc sâu cách viết một lần
nữa. Cho cả lớp xem bài viết đẹp. Kịp thời động viên, khích lệ những học sinh có
chữ viết tiến bộ.
- Những nét chữ sai tôi nhận xét thật rõ và sau đó tôi viêt mẫu cho các em sửa
lại những chữ các em đã viết sai để về nhà các em tập viết theo mẫu đó cho đúng và
đẹp.
* Dạy Tập viết phải được kết hợp song song và đồng bộ với các môn học khác.
Để học sinh viết đúng và đẹp thì phải tiến hành song song và đồng bộ việc dạy
- học Tập viết với các môn học khác. Học sinh không chỉ viết đúng và đẹp ở vở Tập
viết mà cần phải viết đẹp ở tất cả các loại vở. Muốn viết đẹp và thành thạo thì cần
phải nắm được kĩ thuật viết. Muốn viết đúng, không sai, không mắc lỗi thì cần phải
đọc đúng, đọc hiểu. Vì vậy trong quá trình dạy học cần phải rèn cho học sinh không
những viết thạo mà còn phải đọc thông. Để làm được điều này khi dạy Tiếng việt tôi
luôn chú ý hướng dẫn học sinh phát âm đúng, phân biệt và sửa ngọng cho những

14
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

học sinh đọc còn ngọng. Giúp các em đọc đúng, hiểu đúng những từ ngữ địa
phương hoặc những tiếng, những từ ngữ khó có âm đầu hay nhầm lẫn như : l/n, x/s,
tr/ch, r/d...
Tôi chú trọng hướng dẫn cách phát âm l/n như sau:
- Cánh phát âm n: Thẳng lưỡi, đầu lưỡi chạm lợi dưới, hơi thoát ra ngoài qua cả
mũi và miệng.
- Cánh phát âm l: Đầu lưỡi cong lên, chạm lợi trên hơi thoát ra ngoài qua 2 bên
rìa, xát nhẹ.
Mặt khác tôi chú ý dạy học sinh nắm chắc các luật chính tả:
- Luật viết hoa: tiếng đầu câu, tên riêng.
- Luật ghi tiếng nước ngoài.
- Luật ghi một số thành tố.
+ Ghi dấu thanh: Viết dấu thanh ở âm chính của vần.
+ Ghi một số âm đầu:
Luật i,e,ê
Âm “ cờ “ đứng trước âm i, e, ê phải ghi bằng con chữ k.
Âm “ gờ” đứng trước âm i, e, ê phải ghi bằng con chữ gh.
Âm “ ngờ” đứng trước âm i, e, ê phải ghi bằng con chữ ngh.
Luật ghi âm “cờ” trước âm đệm:
Âm cờ đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ q và âm đệm viết bằng chữ u.
- Khi học sinh viết bài tôi chú ý quan sát và sửa lỗi cho các em, chỉ ra các lỗi sai
mà học sinh hay mắc giúp các em tự sửa lỗi.

+ Quy trình dạy Tập viết trong tiết Tiếng việt:
+ Hướng dẫn học sinh viết bảng con:
- Giới thiệu mẫu chữ viết ( theo bìa mẫu chữ Dạy Tập viết – TBDH tối thiểu
do Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp): Giáo viên chỉ vào chữ mẫu, nêu rõ đặc điểm,
cấu tạo, cách viết.
- Giáo viên viết mẫu ( trên bảng phụ hoặc bảng lớp).
15
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

- Hướng dẫn học sinh viết chữ ghi âm (vần) vào bảng con.
- Hướng dẫn học sinh viết chữ ghi tiếng, từ mới.
+ Hướng dẫn học sinh viết trong vở Tập viết 1.
* Tổ chức các trò chơi và hưởng ứng phong trào thi đua “ Giữ vở sạch - Viết chữ
đẹp”
Để việc dạy Tập viết thành công phải có sự hướng dẫn tỉ mỉ, từng li, từng tí
của giáo viên. Mặt khác, giáo viên còn phải hiểu tâm lý lứa
tuổi học sinh. Không nên cho các em ngồi viết liền trong một thời gian dài dễ gây
mỏi tay và chán. Cần thường xuyên tổ chức các trò chơi thi viết chữ đẹp trong mỗi
tiết học. Tổ chức thi “Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp” trong từng tháng. Động viên
khen ngợi kịp thời những tổ hay cá nhân thực hiện tốt, đặc biệt những tổ hay cá
nhân có tiến bộ tạo cho học sinh sự hứng khởi hăng hái thi đua rèn luyện.
Trong các tiết sinh hoạt lớp cuối tuần tôi thường dành khoảng 10 phút để tổng
kết đánh giá việc rèn chữ viết đẹp, giữ vở sạch của học sinh và tuyên dương những
em có tiến bộ. Ngoài việc phát động phong trào thi đua tôi còn giới thiệu các bài
viết đẹp, các trang viết đẹp của học sinh trong buổi họp cha

mẹ học sinh để cha mẹ các em cùng thi đua rèn luyện cho con em mình.
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Từ những kết quả đã gặt hái được trong những năm qua, sáng kiến :“Một số
biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1” giúp cho học sinh tiến bộ về chữ viết,
viết đúng và viết đẹp.
Được sự đồng tình, giúp đỡ của giáo viên và phụ huynh học sinh nên chất
lượng chữ viết của học sinh ngày càng được nâng cao.
Do vậy sáng kiến kinh nghiệm này đã được áp dụng hiệu quả trong Trường
Tiểu học Đông Hợp năm học 2017-2018 và theo suy nghĩ của bản thân tôi việc áp
dụng sáng kiến này có hiệu quả cho các đơn vị Trường Tiểu học nói chung.

16
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

3.4. Hiệu quả , lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải
pháp
Sau một thời gian áp dụng những biện pháp trên vào việc rèn kĩ năng viết chữ
cho học sinh tại lớp 1B là lớp do tôi làm chủ nhiệm. Tôi đã tiến hành kiểm tra học
sinh trên hai lớp 1B và lớp 1A là lớp đối chứng do cô Nguyễn Thị Mận làm chủ
nhiệm bài tập viết sau:
oanh

oanh

oanh

oanh

oach

oach

oach

oach

Khoanh giò
Kế hoạch

Khoanh giò
Kế hoạch

Khoanh giò
Kế hoạch

Sau khi chấm điểm tôi thu được kết quả sau:

Lớp

Số học

1A
1B

sinh

25
28

Đạt
SL

%

Chưa đạt
SL

20
26

80 %
93 %

5
2

%
20%
7%

Từ kết quả hai bảng số liệu( trước và sau khi áp dụng) và bài viết của học sinh
tôi thấy:
Lần đầu, khi chưa áp dụng biệp pháp nâng cao chất lượng chữ viết mà tôi
đưa ra thì lớp thực nghiệm thì bài viết chưa đạt còn khá nhiều. Trong quá trình viết
các em hay mắc lỗi sai về tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở. Một số em chữ viết
còn tẩy xoá nhiều, vở còn bị quăn góc, các chữ còn sai nhiều về độ cao, độ rộng,

khoảng cách, các nét nối, điểm đặt bút, điểm dừng bút chưa đúng nên chất lượng
chữ viết cũng như chất lượng vở sạch còn thấp.
Lần thứ hai, sau khi áp dụng biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết mà tôi
đưa ra vào dạy Tập viết ở lớp 1B do tôi chủ nhiệm, tôi thấy kết quả có nhiều chuyển
biến. Các bài viết đạt tăng lên rất nhiều. Đa số các em ngồi viết đúng tư thế, cầm
bút đúng cách và viết đúng kĩ thuật. Viết cẩn thận, nắn nót đã thành thói quen của
17
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

học sinh. Một số em khi mới vào học đến giờ Tập viết rất ngại nhưng từ khi các em
nắm được kĩ thuật viết chữ đúng các em hồ hởi và phấn khởi, tâm lí vui vẻ thoải
mái hơn khi học môn Tập viết.
Từ kết quả của hai lớp 1B ( thực nghiệm), 1A ( đối chứng) tôi thấy kết quả
bài viết lớp thực nghiệm cao hơn lớp đối chứng. Cụ thể các em đạt cao đã tăng
nhiều so với lớp đối chứng.
Từ kết quả trên đã khẳng định biện pháp rèn chữ viết cho học sinh mà tôi đề
xuất là phù hợp và có hiệu quả. Không những các em viết đẹp, viết đúng mà các em
còn có tư thế ngồi viết đúng.

Kết luận
Qua nhiều năm giảng dạy ở lớp 1, tôi thấy việc rèn luyện kỹ năng viết đúng,
viết đẹp cho học sinh Tiểu học nói chung và rèn kỹ năng viết đúng, viết đẹp cho học
sinh lớp 1 nói riêng là rất cần thiết. Việc áp dụng các phương pháp, biện pháp khéo
léo, linh hoạt giúp cho giờ học Tập viết diễn ra một cách nhẹ nhàng, học sinh hứng
thú say mê học tập từ đó nâng cao chất lượng về chữ viết.

Để đạt hiệu quả cao trong việc rèn chữ viết cho học sinh thì người giáo viên
cần nghiên cứu kỹ các mẫu chữ viết trong trường Tiểu học, nghiên cứu kỹ nội dung
bài dạy trong các bài Tập viết, nắm vững mục đích yêu cầu của từng bài để lựa chọn
phương pháp, hình thức tổ chức dạy sao cho phù hợp với đối tượng học sinh đảm
bảo yêu cầu chuẩn kiến thức kĩ năng của môn học. Đồng thời cần tạo điều kiện cho
mỗi cá nhân học sinh bộc lộ và phát triển khả năng, năng khiếu của mình.
Từ kết quả trên đã cho thấy những biện pháp mà tôi đưa ra là thiết thực, hiệu
quả. Tuy nhiên thực tế cho thấy không có biện pháp nào là vạn năng cả mà điều
quan trọng là người giáo viên phải biết lựa chọn, vận dụng các biện pháp linh hoạt
hài hoà, hợp lí thì quá trình giảng dạy mới đạt hiệu quả cao.
3.5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu: Không
18
- Trường Tiểu học Đông Hợp


“Một

số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.

3.6. Các thông tin cần được bảo mật: Không
3.7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Cơ sở vật chất: Phòng học, đồ dùng . Thiết bị dạy học phải đảm bảo được theo
danh mục tối thiểu và có chất lượng.
- Giáo viên: Phải có năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng. Nhiệt tình
trong công việc. Yêu nghề.
- Học sinh: Có ý thức trong học tập, có thái độ ham thích học, thích rèn chữ. Biết
vận dụng các kiến thức đã rèn được vào trong thực tế các bài viết, ứng dụng tốt
trong cuộc sống
- Phải biết rèn chữ liên tục trong các môn học một cách hứng thú
3.8. Tài liệu kèm: Không

4. Tôi xin cam kết không sao chép, không vi phạm bản quyền. Nếu sai tôi xin hoàn
toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

Đông Hợp, ngày 11 tháng 5 năm 2018
Cơ quan đơn vị áp dụng sáng kiến

Tác giả sáng kiến

19
- Trường Tiểu học Đông Hợp